, 2016 Vårbesøk av kong vinter Norsk kraftproduksjon gjekk ned med 14 prosent førre veke, samanlikna med veke 15. Lågare temperaturar i Sør- Noreg førte til at noko av nedbøren falt som snø, slik at snømagasina auka og tilsiget til norske magasin låg under normalen for veka. Samstundes bidrog høgare vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige til å dempe behovet for norsk vasskraft. Til saman førte dette til at Noreg hadde nettoimport av kraft for tredje gang i år. Dei to andre tilfella var i samanheng med ekstremvêret Tor i månadsskiftet Januar-Februar. Vêr og hydrologi I veke 16 kom det mest nedbør på Vestlandet og i Trøndelag med 50-100 mm ein del stader. I løpet av veka kom det 2,0 TWh nedbørenergi, eller 120 prosent av normalen. Sum nedbørenergi hittil i år er 37,1 TWh eller 10,1 TWh mindre enn normalen. I veke 17 er det venta omkring 50 mm nedbør på Søraustlandet og noko mindre elles i landet. Prognosert nedbørenergi for veka er 2,5 TWh, noko som er 160 prosent av normalen. I veke 16 var temperaturen omkring normalen i heile landet. I veke 17 er det venta 1 2 grader under normalen i Sør- og Midt-Noreg, og 2 grader over normalen i Nord-Noreg. I veke 16 har det vore noko pålagring av snø i fjellet i heile landet, elles små endringar eller det har smelta litt. Etter våre berekningar er det i sum for magasinområda om lag 45 TWh eller 80 prosent av normale snømengder for årstida. Meir enn normalt er det stort sett berre på indre strok av Vestlandet, i Svartisenområdet og i enkelte fjellstrøk i Troms og Finnmark. For fleire detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.xgeo.no. Berekna tilsig for veke 16 er 1,1 TWh, eller 90 prosent av normalen. Sum tilsig hittil i år er 14,9 TWh, noko som er 1,1 TWh over normalen. Prognosert tilsig for veke 17 er 0,8 TWh, noko som er 40 prosent av normalen.
2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Prosent Prosenteiningar Veke 16 2016 Veke 15 2016 Veke 16 2015 Median* veke 16 Endring frå sist veke Differanse frå same veke i 2015 Differanse frå median Norge 38,4 39,9 32,2 32,9-1,5 6,2 5,5 NO1 15,3 15,2 13,8 12,9 0,1 1,5 2,4 NO2 47,6 49,1 38,8 37,4-1,5 8,8 10,2 NO3 26,6 27,9 26,9 19,3-1,3-0,3 7,3 NO4 49,6 51,4 40,4 39,4-1,8 9,2 10,2 NO5 20,9 22,5 18,4 21,4-1,6 2,5-0,5 Sverige 24,5 25,4 22,7 21,3-0,9 1,8 3,2 *Referanseperioden for medianen er 1990-2015 for Noreg, og 2002-2015 for dei fem norske elspotområda frå 7. mars 2016. Figur 1 Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=84,3 TWh. Kjelde: NVE Figur 2 Vassmagasinas fyllingsgrad i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi
3 Figur 3 Vassmagasina sin fyllingsgrad for elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE
4
5 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 16 2016 Veke 16 2015 Veke 16 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2015 Prosent av normal veke Tilsig 1,1 1,2 1,2-0,1 86 Nedbør 2,0 1,7 1,7 0,3 119 TWh Veke 1-16 2016 Veke 1-16 Normal Differanse frå normal til no i år Tilsig 14,9 13,8 1,1 Nedbør 37,1 47,1-10,1 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE TWh Prosent av normal Tilsig 0,8 39 Nedbør 2,5 162 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 2015 og 2016, og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: NVE
6 Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 2015 og 2016, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: Nord Pool og NVE Figur 6 Temperaturar i Noreg i 2016, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor
7 Figur 7 Utviklinga av snømagasin for dei norske vassmagasina vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016 i prosent av median kulminasjon. Median er for 30-års-perioden 1981-2010, maksimum og minimum er for perioden 1981-2010. Kjelde: NVE 150% 125% 100% Maksimum 1981-2010 Gj.snitt 1981-2010 Minimum 1981-2010 2013/2014 2014/2015 2015/2016 75% 50% 25% 0% 1.okt 1.jan 1.apr 1.jul Figur 8 Snømagasin i prosent av normalt for vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016. Kjelde: NVE 250% 225% 200% 175% 2013/2014 2014/2015 2015/2016 150% 125% 100% 75% 50% 25% 0% 1.okt 1.jan 1.apr 1.jul
8 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 3 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 16 Veke 15 førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 2 379 2 782-403 -14 % NO1 258 297-39 -13 % NO2 968 1 106-138 -12 % NO3 278 316-39 -12 % NO4 489 509-20 -4 % NO5 387 553-166 -30 % Sverige 3 138 3 044 94 3 % SE1 413 417-4 -1 % SE2 765 738 27 4 % SE3 1 769 1 732 37 2 % SE4 191 158 33 21 % Danmark 624 496 128 26 % Jylland 446 346 99 29 % Sjælland 178 150 28 19 % Finland 1 333 1 209 124 10 % Norden 7 474 7 531-58 -1 % Forbruk Norge 2 525 2 544-19 -1 % NO1 661 666-5 -1 % NO2 669 682-13 -2 % NO3 506 506-0 0 % NO4 370 386-16 -4 % NO5 319 304 15 5 % Sverige 2 656 2 640 16 1 % SE1 185 183 2 1 % SE2 323 325-2 0 % SE3 1 668 1 657 11 1 % SE4 480 476 4 1 % Danmark 593 618-25 -4 % Jylland 354 369-15 -4 % Sjælland 239 249-10 -4 % Finland 1 574 1 564 10 1 % Norden 7 347 7 366-18 0 % Nettoimport Norge 146-238 384 Sverige -482-404 -78 Danmark -31 122-153 Finland 241 355-114 Norden -126-166 39 *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
9 Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 9 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 2015 og 2016. (Foreløpig statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor Figur 10: Kjernekraftproduksjon i Sverige dei to siste vekene og for same veker i 2015. Kjelde: SKM Market Predictor. (Foreløpig statistikk).
10 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 4 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 56,2 51,7 7,9 4,4 Forbruk 51,5 48,3 6,2 3,2 Nettoimport -4,7-3,4-1,2 Norden (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 150,0 143,1 4,7 7,0 Forbruk 146,8 139,5 5,0 7,3 Nettoimport -3,2-3,5 0,3 Utveksling Figur 11 Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 2015 og 2016, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 12 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i GW. Kjelde: SKM Market Predictor.
11 Figur 13 Marknadsflyt mellom elspotområde i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower 13(9) 17(27) 60(194) 3(2) 10(13) 3(15) 110(103) 176(69) 19(31) 76(50) 0(7) 0(4) 191(189) 90(90) RU 10(6) 3(2) 54(247) 101(33) 277(297) 2(172) 559(457) 7(0) EE 82(81) 53(36) 15(12) 0(2) 42(42) 78(71) NL 15(106) 0(3) 15(21) 0(3) 55(63) 4(19) DE 0(9) 46(55) 67(51) 25(11) 61(3) 0(38) 449(519) 63(70) PL 47(62) LT * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
12 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 5 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 16 Veke 15 Veke 16 (2015) førre veke (%) i fjor (%) NO1 196,4 203,9 209,4-3,7-6,2 NO2 196,4 203,9 209,0-3,7-6,0 NO3 202,0 212,6 219,8-5,0-8,1 NO4 193,2 192,2 215,6 0,5-10,4 NO5 196,4 204,2 209,0-3,8-6,0 SE1 195,8 207,3 216,2-5,6-9,4 SE2 195,8 207,3 216,2-5,6-9,4 SE3 195,8 207,3 216,7-5,6-9,7 SE4 195,8 207,3 217,2-5,6-9,9 Finland 265,2 254,8 254,9 4,1 4,1 Jylland 194,3 205,4 202,9-5,4-4,2 Sjælland 195,8 207,2 217,3-5,5-9,9 Estland 266,9 272,6 254,9-2,1 4,7 System 198,8 207,4 212,2-4,1-6,3 Nederland 224,9 232,6 359,7-3,3-37,5 Tyskland 210,3 226,6 244,5-7,2-14,0 Polen 321,9 372,4 298,2-13,5 8,0 Litauen 291,0 305,7 275,7-4,8 5,5 Figur 14 Spotprisar i Noreg (14a) og Norden, Nederland og Tyskland (14b) i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor
13 Terminmarknaden Tabell 6 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO 2 kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 16 Veke 15 Endring (%) Nasdaq OMX April 193,1 189,0 2,1 3. kvartal 2016 176,1 169,5 3,8 4. kvartal 2016 208,7 202,5 3,1 EEX OMX 3. kvartal 2016 226,2 216,9 4,3 4. kvartal 2016 244,8 234,4 4,5 CO2 (kr/tonn) Desember 2016 54,9 50,6 8,4 Desember 2017 55,3 51,2 7,9 Figur 15 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 16 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor
14 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet**, Nord Pool, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 16 2016 Veke 15 2016 Veke 16 2015 Variabelpris kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 32,6 33,0 33,1-0,4-0,5 Veke 16 2016 Veke 15 2016 Veke 16 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 28,7 29,7 30,0-1,0-1,3 Sørvest-Noreg (NO2) 28,7 29,7 29,9-1,0-1,2 Midt-Noreg (NO3) 29,5 30,8 31,3-1,3-1,8 Nord-Noreg (NO4) 22,7 22,6 24,6 0,1-1,9 Vest-Noreg (NO5) 28,8 29,7 29,9-0,9-1,1 Veke 16 2016 Veke 15 2016 Veke 16 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 32,0 30,6 37,7 1,4-5,7 3 år (snitt Noreg) 32,5 31,6 38,6 0,9-6,1 Fastpriskontrakt*** 1 år (snitt Sverige)... 39,8 44,2 3 år (snitt Sverige)... 40,1 44,9 * Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. ** Frå og med 1. juli 2015 la Konkurransetilsynet ned sin kraftprisoversikt. Denne ble erstatta av Forbrukerrådets nye strømprisportal, strømpris.no. Figur 17 Vekeutvikling i pris på variabelpriskontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 4,2 øre/kwh***. Kjelder: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. * Prisar for variabelpriskontraktar meldas fram i tid. Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. **Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderer mva. *** Frå og med veke 1 2016 vart påslaget endra frå 3,8 øre/kwh (inkl. mva) til 4,2 øre/kwh (inkl. mva.) som følgje av ein antatt auke i påslaget grunna elsertifikatordninga. For meir informasjon om elsertifikatmarknaden, se www.nve.no/elsertifikater
15 Figur 18 Utviklinga dei siste 52 vekene i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på 20 000 kwh. Alle prisar inkl. mva. i norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. Marknadspris-/ spotpriskontrakt ** Aust-Noreg (NO1) Sørvest- Noreg (NO2) Midt-Noreg (NO3) Nord-Noreg (NO4) Vest-Noreg (NO5) Variabelpris kontrakt NOK Berekna straumkost nad for veke 16 2016 Berekna straumkost nad for veke 15 2016 Endring frå førre veke Berekna straumkost nad for veke 16 2015 Berekna straumkost nad hittil i 2016 Differanse frå 2015 til no i år 10 000 kwh 57 62-5 59 1326-52 20 000 kwh 113 124-11 118 2652-103 40 000 kwh 227 248-22 237 5303-207 10 000 kwh 57 62-5 59 1259-116 20 000 kwh 113 124-11 118 2517-232 40 000 kwh 227 248-22 236 5035-463 10 000 kwh 58 64-6 62 1306-102 20 000 kwh 116 129-13 123 2612-204 40 000 kwh 232 257-25 247 5224-409 10 000 kwh 45 47-2 49 1017-108 20 000 kwh 89 94-5 97 2034-217 40 000 kwh 179 189-10 194 4068-434 10 000 kwh 57 62-5 59 1258-116 20 000 kwh 113 124-11 118 2516-231 40 000 kwh 227 249-22 236 5033-462 10 000 kwh 66 71-5 68 1373-116 20 000 kwh 128 138-9 131 2678-194 40 000 kwh 253 272-19 257 5287-348 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 2009-2014, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og standard variabel kontrakt. I 2015 var det 53 veker, og profilen for veke 53 er berekna som eit snitt av profilane for veke 1 og 52. Profilen for veke 53 er lagt til dei andre vekene, som er uendra. Dette gir eit årsforbruk på litt over 20 000 kwh i 2015. ** NVE nyttar eit påslag på 4,2 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 2016 og 3,8 øre/kwh inkl. mva i 2015, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på hhv 3,4 øre/kwh og 3,0 øre/kwh ekskl. mva.
16 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til heimesidane til Nord Pool. Produksjon company event start event stop event duration station names stations installed stations available affected areas type of event Vattenfall AB 16.04.2016 22.04.2016 5 days Nordjyllandsvaerket 412 0 DK1 Failure Dong Energy Thermal Power A/S 01.04.2016 16.05.2016 45 days Studstrupværket 380 0 DK1 PVO Power Management Oy 11.04.2016 16.04.2016 5 days Olkiluoto 1 880 0 SE3 Eidsiva Vannkraft AS 29.03.2016 29.04.2016 31 days Nedre Vinstra NO1 Ringhals AB 25.05.2016 02.07.2016 38 days Ringhals Block4 1118 0-559 SE3 Ringhals AB 01.05.2016 21.06.2016 51 days Ringhals Block1 881 0-441 SE3 Dong Energy Thermal Power A/S 03.06.2016 27.06.2016 23 days Esbjergværket 401 0 DK1 E-CO Energi AS 30.05.2016 03.06.2016 4 days Aurland 1 280 0 NO5 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) ).
17 company Overføring event start event stop event connection duration names connections installed connections available affected areas type of event remarks TenneT TSO G17.04.2016 25.04.2016 8 days SE4>DE- TenneT, DE- TenneT>SE4 615, 600 0, 0 Statnett SF 20.06.2016 24.06.2016 4 days NO5>NO1 3900 3600 Statnett SF 09.05.2016 18.05.2016 9 days NO5>NO1 3900 2800 DE- TenneT, SE4 NO1, NO5 NO1, NO5 Svenska Kraf 30.08.2016 02.09.2016 3 days SE3>SE4 5300 4200 SE3, SE4 DE- 50Hertz>DK DE- 2, DK2>DE- 50Hertz, Energinet.dk 01.11.2016 20.11.2016 19 days 50Hertz 600, 585 0, 0 DK2 Svenska Kraf 19.09.2016 21.09.2016 2 days SE2>SE3 7300 7000 SE2, SE3 Energinet.dk 25.04.2016 01.05.2016 6 days Svenska Kraf 21.09.2016 03.10.2016 12 days Failure limitation NO2>DK1, DK1>NO2 1632, 1632 1060, 1060 DK1, NO2 limitation SE3>FI, SE2>SE3 1200, 7300 1000, 5000-5300 FI, SE2, SE3 Fingrid Oyj 03.09.2016 18.09.2016 15 days SE1>FI 1500 1300 FI, SE1 Electrode cable fault. Until further notice 21.04.2016: Updated with new stop time. Reinvestment of protection. Updated with event stop. Work in Sylling substation Maintenance. Capacity is preliminary and might be updated closer to the outage date. Due to control system upgrade on Kontek. Outage of the series capacitor Gustafs on the 400kV line Midskog- Morgårdshamma r Due to on HVDC-lines: Skagerak 1 og Skagerak 2. Maintenance of the line Nysäter - Ängsberg.