Sterke nettverk skaper nye muligheter. Klimatfokus 2020 hur tacklar vi utmaningen? 21.april 2015 Gudrun Mathisen, klima- og naturressurssjef

Like dokumenter
Klimaplan for Hordaland Høyringsutkast

Klimaplan for Hordaland - Handlingsprogram 2015

Klimaplan for Hordaland v/magnar Bjerga Spesialrådgjevar klima

Klimaplan for Hordaland Plannettverk om parkeringspolitikk Per Svae, Klima og naturressursseksjonen i Hordaland FK

Oversikt over mål og strategiar i Klimaplan for Hordaland

ORIENTERING OM ARBEIDET MED KLIMAPLAN FOR HORDALAND

Arbeidsprogram for energi-, miljø- og klimaplan. Framlegg til arbeidsprogram

Hordaland på veg mot lågutsleppssamfunnet

Hordaland på veg mot lågutsleppssamfunnet

Mobilitetsplan for fylkeshuset v/spesialrådgjevar klima Magnar Bjerga

Fylkestinget ber om at desse punkta vert teke med i det vidare arbeidet med klimaplanen.

Klimaplan for Hordaland

Energi- og miljøplan for Ulvik herad Høyringsfråsegn.

Klimaplan for Hordaland utkast

Handlingsprogram Klimaplan for Hordaland

FYLKESDELPLAN FOR KLIMA OG MILJØ

STATUSRAPPORT OM KLIMAPLANENS HANDLINGSPROGRAM Samanfatning

Program for kollektivterminalar

Bømlo kommunestyre handsama klimaplanen for Hordaland Fylkeskommune i møte Særutskrift av vedtaket og kopi av saksutgreiinga ligg ved.

Regional plan og regionale forventningar. Fjerde samling, Samhandling for Grønt Skifte september.

Regionale møter - Samferdselsavdelinga. Lage Lyche seksjonsleiar - infrastruktur

Fjell kommune Arkiv: 460 Saksmappe: 2010/ /2010 Sakshandsamar: Espen Elstad Dato: SAKSDOKUMENT

MØTEBOK. Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 255 Arkivsaksnr.: 10/311

Climate Ac+on Plan Hordaland rd of August 2016 Sølve Sondbø, Head of Section for Climate and Naturual Resources

EVALUERING AV FYLKESDELPLAN ENERGI. KONSEKVENSAR FOR PLANLEGGING I FYLKESKOMMUNEN

Velkomen til miljøpedagogisk samling. Bård Sandal, fylkesdirektør regional utvikling

KLIMAPLANENS HANDLINGSPROGRAM 2014

Til: Dato: 20. august 2008 Frå: Mathisen, Gudrun Arkivsak: /GMAT. Kopi til: Arkivnr.: 712

Energi og klimaplan for Sykkylven kommune Planprogram

Austrheim kommune PLANPROGRAM for Kommunedelplan for klima- og energi.

Handlingsprogram Klimaplan for Hordaland

KLIMAPLAN FOR HORDALAND FRAMLEGG TIL HANDLINGSPROGRAM Forord

Regionalt bygdeutviklingsprogram i Rogaland 2013

Klimaplan for Hordaland

Infrastruktur for elbilar i Hordaland

Status for klimaarbeid/samarbeid i regionen

KOMMUNAL PLANSTRATEGI FLORA KOMMUNE

Interkommunal plan for klimaomstilling i Sunnfjord KS sin haustkonferanse oktober 2017

Regionale roller og regionalt samarbeid i klimatilpassingsarbeidet

PLP - PROSJEKTPLAN GRØN VARME I TELEMARK

Innhald Innleiing... 4 Kva er Handlingsprogram for klima og energi?... 4 Hovudmåla for Møre og Romsdal Fylke ( )...

Forslag til indikatorsett for oppfølging av strategiar og delmål i Klimaplan for Hordaland

PARTSBREV. Dykkar ref. Vår ref. Stad/Dato: 08/2487-4/K1-K00 - Natur- og miljøforvaltning - Felles Felles, K3-&30//RSK

Handlingsprogram Klimaplan for Hordaland

Olav Akselsen. Leiar av utvalet

FYLKESVEGPLANEN

Kollektivstrategi for Hordaland - Årsrapport 2016

INFRASTRUKTUR FOR ELBILAR

FRAMLEGG Oppstart av planarbeid og forslag til planprogram. Angelica Talley Avdelingsingeniør PLAN FOR KLIMA OG ENERGI I GISKE KOMMUNE

Kommunedelplan for energi og klima i Stranda kommune Varsel om oppstart av planarbeid. Forslag til planprogram

Det andre jeg skal si noe om

Planprogram. Rullering av Kommunedelplan for Skogsskiftet Sund kommune

Klimautfordringa Status og kva som må gjerast for å nå 2-graders målet

STRATEGISK PLAN FOR SAMARBEIDSRÅDET FOR SUNNHORDLAND IKS

INTERNASJONAL STRATEGI

Klimapartnar Hordaland - vidare utvikling

Vedlegg 1 Forslag til Klimaplanens Handlingsprogram 2013

Klimatiltak i jordbruket Klimaplan for Hordaland Øyvind Vatshelle, Fylkesmannens landbruksavdeling

SAKSFRAMLEGG. Saksbehandler: Odd Arve Rakstad Arkiv: 026 Arkivsaksnr.: 12/ Kommunesamanslåing Leikanger og Sogndal. Spørsmål om utgreiing

HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen. Arkivsak Arkivnr. 712 Saksh.

KLIMAPLANENS HANDLINGSPROGRAM 2012

Frivillige organisasjonar i samfunnsbygginga

Planprogram Regional kulturplan Dialogkonferansen 2012

Klimaplan for Hordaland

Fylkeskommunen etter forvaltningsreforma Sykkelby Nettverkssamling Region midt. Hilde Johanne Svendsen, Samferdselsavdelinga 21.

MØTEINNKALLING SAKLISTE. Sak nr. Arkivsak nr. Tittel 45/10 08/189 ENERGI- OG KLIMAPLAN FOR BALESTRAND KOMMUNE, HØYRINGSUTKAST

PLANPROGRAM Interkommunal næringsarealplan for REGION VEST Eit samarbeid mellom kommunane i Region Vest

Oppfølging av Skyss sin miljøstrategi. Klimarådet Hordaland 7. november

Innfartsparkering Kollektivtransportforum årskonferanse 2015

KLIMAPLANENS HANDLINGSPROGRAM FOR 2013

Klimaplan for Hordaland - Handlingsprogram 2016

Følgjande medlemmer hadde meldt forfall: Namn Funksjon Representerer Eli Årdal Berland Medlem H

Handlingsprogram 2014, Regional plan for museum

1 av 40. Handlingsprogram (2012) til Klimaplan for Hordaland, Versjon )

Handlingsprogram. Klimaplan for Hordaland

RULLERING AV TRAFIKKSIKRINGSPLAN - UTLEGGING AV PLANPROGRAM TIL OFFENTLEG ETTERSYN, VARSEL OM OPPSTART

Planprogram for revisjon av regional planføresegn om lokalisering av handel og kjøpesenter (handelsføresegna)

KOMMUNEDELPLAN FOR HERØY - Hamneplan

TILBUDSSTRUKTUR FOR FAGSKOLANE I HORDALAND - TEKNISK FAGSKOLE 2013/14

Vestland på veg mot nullutslepptransport. Klima- og naturressurssjef Sølve Sondbø

ETABLERING AV BOMPENGESELSKAP FOR ASKØYPAKKEN - ASKØY BOMPENGESELSKAP AS

Det er henta inn tilbod på utbygginga og prisen er basert på dei innkomne tilboda.

Folkevalde har mange rollar. Du skal målbera veljarane sine ønskje Du skal leia utviklinga av bygda Du skal leia den største verksemda i bygda

Arkivsak: FYLKESRÅDMANNEN: 12. JANUAR 2012

Vi viser til brev av 26. februar 2014 med høyring av framlegg til fylkesdelplan, klimaplan for Hordaland for perioden 2014 til 2030.

KLIMAPLAN FOR HORDALAND FORSLAG TIL HANDLINGSPROGRAM 2016

SAK OM INNFØRING AV TIDSDIFFERENSIERTE BOMPENGAR (KØPRISING) I BERGEN

FRÅSEGN - HØYRING AV STATLEGE PLANRETNINGSLINJER FOR BOLIG-, AREAL- OG TRANSPORTPLANLEGGING - MLJØVERNDEPARTEMENTET

SAKSFRAMLEGG. Tiltak 1 side 12 Fjerne til privat bruk. Tiltaket får då fylgjande ordlyd: Ikkje subsidiera straum.

Forslag til Ungdommens fylkesting februar 2016

Samhandlingskonferansen 2015 Regional plan for folkehelse. Regional plan for folkehelse

Reglar for servering av alkohol i fylkeskommunale bygg, leigebygg og utleigebygg

Stab og fellestjenester. Melding om vedtak - Høring på Klimaplan for Hordaland

Høyring - Regionalt bygdeutviklingsprogram for Sogn og Fjordane

Vaksdal Venstre. «Venstre er det grøne og liberale alternativet i Vaksdal» Tommy Svendsson Ordførarkandidat for Venstre

Hvor mye CO2-utslipp har Bergen råd til?

Plan for forvaltningsrevisjon Revidert plan Tysnes kommune

Planstrategi for Ullensvang herad

FDALAND FYLKESKOMMUNE 1 3 SEPT Eksp. 'u.off. ! ^

Fylkeskommunen som pådriver for miljøsertifisering

Transkript:

Sterke nettverk skaper nye muligheter Klimatfokus 2020 hur tacklar vi utmaningen? 21.april 2015 Gudrun Mathisen, klima- og naturressurssjef

Innhald Hvilken status har klimaplanen Hva planen omfatter tematisk Hvilke verkemidlar har vi Hvordan penger fordeles på ulike åtgärder Hvordan vi arbeider mot næringslivet Klimarådet si rolle Helhetlig satsing hva vinner vi med det 2

Klimaplan for Hordaland formell status Regional klima- og energiplan i medhald av plan- og bygningslova. Skal reviderast kvart 4. år. Første gong vedtatt juni 2010. Revidert plan 2014-2030 vedtatt 2014. er gjeldande regional politikk, og skal leggjast til grunn for fylkeskommunal, kommunal og statleg planlegging og verksemd. Gir ikkje rettsleg plikt, men grunnlag for fråsegner og ev. motsegn til planar og saker som fylkeskommunen får på høyring, som kommunale planar og søknader om kraft- og nettutbygging. 3

Klimaplan for Hordaland Rullering kvart 4. år Mål 2010: Utslepp av klimagassar i Hordaland skal reduserast med 22 % innan 2020 i høve til 1991 (30 % i høve til 2007) og 30 % innan 2030 i høve til 1991. Mål 2014: Utslepp av klimagassar i Hordaland skal reduserast med 22 % innan 2020 i høve til 1991 og 40 % innan 2030 i høve til 1991. 4

KLIMAGASSUTSLEPP OVERORDNA MÅL Utslepp av klimagassar i Hordaland skal reduserast med 22 % innan 2020 i høve til 1991 og 40 % innan 2030 i høve til 1991. ENERGI Energibruken i Hordaland skal effektiviserast med 20 % innan 2020 og 30 % innan 2030 i høve til 2007. Energibehovet til alle føremål skal i størst mogleg grad dekkjast av fornybare energikjelder utan tap av naturmangfald. TILPASSING TIL KLIMAENDRINGAR Tilpassing til klimaendringar skal baserast på føre-var-prinsippet, stadig meir presise grunnlagsdata og kunnskap om lokale tilhøve. 5

KLIMAPLAN FOR HORDALAND 2014-2030 Visjon Hordaland på veg mot lågutsleppssamfunnet Tema Samarbeid Energiproduksjon og distribusjon Bygningar Arealbruk og transport Næring og teknologi Tilpassing til klimaendringar 6

Fylkeskommunens verkemidlar Nesten ingen juridiske verkemidlar Politiske vedtak i Fylkestinget at man noe vil Fylkeskommunen har ansvar for regional utvikling. Det utførar vi i partnarskap og samarbeid med mange aktørar, både offentlege og private. Samarbeidet er også eit uttrykk for at ansvaret for klimatiltak er delt på mange. Både stat, fylkeskommune og kommunar, næringsliv, organisasjonar og dei einskilde innbyggjarane må ta ansvar. Ved å koordinere innsatsen har vi større sjanse til å nå måla. Pengar. Budsjettposten 160.402 Klimaplan 7

Vedtak i Fylkestinget 11.6. 2014 2. Fylkestinget vedtar tematiske mål, strategiar og retningsliner slik det går fram av klimaplanen. 3. Fylkestinget inviterer kommunane, statlege styresmakter og etatar, næringslivet og frivillige organisasjonar til samarbeid og oppmodar dei om å aktivt medverke på sine område. 4. Fylkestinget vil kome attende til budsjettmessige behov til handlingsprogrammet i den årlege budsjetthandsaminga. 5. Klimaplanen leggast til grunn for andre regionale planar i Hordaland. 6. Innan 2025 skal kollektivsektoren så langt som råd nytte framdriftsteknologi som er basert på fornybar energi. 7. Fylkestinget vedtar at arbeidet med potensiell vindkraft vert trekt sterkare inn i klimaplanen 2014-2020 8. Fylkestinget ber om årleg rapportering på måloppnåing på dei enkelte tiltaka. 9. Fylkestinget ber om at arbeidsgruppen som arbeider med innfartsparkering intensiverer arbeidet sitt for raskare å få på plass bedre innfartsparkering i kommunane rundt Bergen. 10. Nytt pkt 12 under strategi 6.3 tekstdelen: Utgreie moglegheitene for å utarbeide felles profil på gjenvinning og kildesortering. 8

Klimaplanens årlege handlingsprogram 2010-2011 2012 2013 2014 2015 78 åtgärder 63 åtgärder 55 åtgärder 36 åtgärder 28 åtgärder 9

Politisk handsaming av handlingsprogram og budsjett Fylkesrådmannen CEO Forslag til årleg handlingsprogram vert handsama av alle politiske utval, med vedtak i Fylkestinget 10

Fylkestinget 9. desember 2014, vedtak 1.Fylkestinget vedtek klimaplanens handlingsprogram for 2015 slik det går fram av saka. 2.Økonomisk ramme for klimaplanens handlingsprogram for 2015 (klimabudsjettet) blir handsama i fylkesbudsjettet for 2015. 3.Førebels fordeling av middel frå klimabudsjettet på dei einskilde tiltaka er basert på kostnadsanslag og går fram av handlingsprogrammet. 4.Fylkesrådmannen får fullmakt til å gjere mindre vesentlege justeringar. 11

Klimaplanens årlege budsjett år Forslag frå administrasjon 2010 900 000 Overført frå året før 2011 914 000 500 000 Tillegg frå Fylkestinget SUM 2012 2 945 000 2 000 000 4 945 000 2013 2 989 000 1 549 939 2014 3 034 000 440 000 5 000 000 8 474 000 2015 2 880 000 4 113 029 1 000 000 7 993 029 2016??? 12

Åtgärder og budget 2015 Tiltak TEMA 1 Samarbeid Budsjett 2015 justert forslag 1.1 Klimaråd Hordaland 30 000 30 000 1.2 Klimapartnar 250 000 250 000 1.3 Fylkespolitikarar som klimaambassadørar 0 0 1.4 Miljøstyring av Hordaland fylkeskommune 200 000 250 000 1.5 Miljøsertifisering av kommunane i Hordaland 200 000 200 000 1.6 Frokostmøte 25 000 25 000 1.7 Ungdom og klimaplan for Hordaland 100 000 100 000 Nye tiltak på temaet 200 000 TEMA 3 Energi 3.1 Målestasjon for solinnstråling 100 000 100 000 TEMA 4 Bygningar 4.1 Miljøstandard for bygg i Hordaland fylkeskommune 50 000 50 000 4.2 Energioppfølging kommunale bygg 200 000 150 000 4.3 Klimakompetanse på bygg i Høgskolen i Bergen 150 000 0 4.4 Klimavenleg Byggfag i VGS 30 000 30 000 4.5 Tresatsinga i Hordaland 50 000 50 000 TEMA 5 Areal og transport 5.1 Sykkel-VM kvar dag 100 000 100 000 5.2 Prøvekjøre 100 000 100 000 5.3 Sikker og sentral sykkelparkering ved kollektivterminalar 50 000 50 000 5.4 Mobilitetsplan for Hordaland fylkeskommune 0 100 000 5.5 Attraktive kollektivterminalar 100 000 100 000 Tiltak 5.6 Klimavenleg drivstoff i kollektivtransport og drosjer 5.7 Miljøvenleg framdriftsteknologi av ferjer og snøggbåtar Budsjett 2015 justert forslag 0 0 0 0 5.8 Differensierte bompengar 0 0 Landstraum, miljøplan og differensierte hamneavgifter i 5.9 Bergen hamn 0 500 000 5.10 Nullutslepps-køyretøy i Hordaland fylkeskommune 0 0 5.11 Infrastruktur for nullutsleppsbilar 350 000 3 941 000 5.12 Jordvern ved utbyggingar (inklusive fylkeskommunale vegprosjekt) 50 000 200 000 5.13 Pådrivar for redusert reisetid med tog Bergen-Oslo 0 0 TEMA 6 Næring og teknologi 6.1 Klimagassrekneskap på gardsnivå 100 000 100 000 6.2 Gjødsellager 150 000 150 000 6.3 LED-teknologi i fylkeskommunal regi 0 TEMA 7 Klimatilpassing 7.1 Klimaservice i Hordaland HORDAKLIM 267 000 467 000 7.2 Klimatilpassing i landbruket 50 000 50 000 Ikkje fordelt p.t. 1 178 000 700 029 Budsjett 2015 3 880 000 3 880 000 Overført frå 2014 4 113 029 Samla sum til rådvelde 2015 3 880 000 7 993 029 13

Næringslivet: What s in it for me? Products and services - look out for opportunities «Where there are emissions, there is also a market» (Einar Håndlykken)

- Contributing to a greener Region http://www.klimapartnere.no

Partners per June 2014 Private 1. Sparebanken Vest Savings Bank West 2. Emisoft ICT consultancy 3. Grand Terminus Hotel 4. Asplan Viak consultants 5. Bergen Energy energy dealers 6. Auto 23 car company 7. Atea ICT consultancy Public 8. University of Bergen 9. Helse Bergen Hospital of Bergen 10. City of Bergen 11. BKK Energy company 12. County Governor Hordaland 13. BIR Renovation Company 14. Hordaland County Council 24.04.2015 16

18

Launching Climate Partners 4. June 2014 CEO, Hordaland County Council City Chief Commissioner, Bergen Dir. Univ. Hospital Bergen Helene Frimannslund Project coordinator Prorector Anne Lise Fimreite, the University of Bergen and Head of Climate, Hordaland County Council Gudrun Mathisen signing the Partnership Treaty 4/24/2015 Endres i topp-/bunntekst 19

Omdømme Tiltak 5.15 Infrastruktur for elbilar Samarbeid med kommunar, energiselskap Ordføraren i Stord kommune opnar hurtigladestasjon på Leirvik Ordføraren i Lindås kommune opnar hurtigladestasjon på Knarvik

Tiltak: Infrastruktur for nullutsleppsbilar Status for utbygging 20.4.2015: 50 000 elbilar i Noreg, Hordaland har flest per innbyggjar Ferdigstilling 2015: Januar: DK plass, Røldal Februar: Mongstad, Romarheim Mars: Straume April: Eikelandsosen Mai: Vinje Juni: Trengereid 21

Klimaråd Hordaland leiande politikarar

20. januar 2015 Opna den største hurtigladestasjonen i verda www.hordaland.no/klima 23