B0MLO KOMMUNE V&r dato: Vir referanse: 29.11.2005 2005/3693-18709/2005- Vir saksbehandlar: Direkte telefonnr.: Dykkar dato: Dykkar referanse: Njiil Gunnar Slettebs 534231 32 Landbruksdepartementet Postboks 8007 DEP. 0030 Oslo OVERSENDING AV H@YRINGSFR&EGN DIVERSE ENDRINGAR I JORDLOVA M.M. B0MLO KOMMUNE VEDK. Barmlo Formannskap handsama byringsframlegget pi% diverse endringar i jordlova m.m. i mate 22.11.05. Me viser ti1 telefonsamtale med Ingrid hen og oversender med dette Barmlo kornrnune sin byringsuttale i saka. Med helsing 1 ~unnhr Slettebar Postadr.: 5430 BREMNES Telefon: 53 42 30 00 Kontor: FL&DHUSET Telefax: 53 42 30 01 E-post: postmottak@bomlo.kornmune.no Organisasjonsnr.: 834 210 622 Bankgiro: 3495.07.02038 Postgiro for skatt: 7855 05 12199
PS 051102 FRAMLEGG TIL DIVERSE ENDRINGAR I JORDLOVA M.V. HBYRING. Ridmannen sitt framlegg ti1 vedtak: Barmlo kornmune meiner at det ikkje trengs gjerast endringar av 5 12 i jordlova som skissert i haryringsbrev fri Landbruksdepartementet av 29.06.2005. Delingsforbodet i jordlova mi oppretthaldast. Saksprotokoll i Formannskapet - 22.1 1.2005 Dag Helge Hellen (FrP) kom med fiamlegg som farlgjer: Barmlo kommune har ingen merknader ti1 enhngane som er farreslegne i jordlova 5 12. RAdrnannen sitt fiamlegg vart vedteke mot ei raryst. (Dag Helge Hellen (FrP) rarysta mot). Vedtak: Forrnannskapet gjorde (mot ei raryst) vedtak i samsvar med ridmamen sitt framlegg
v B0MLO KOMMUNE Saksutgreiing ti1 folkevalde organ Dato: 08.11.2005 Arkivref: 200513693-1747912005 I Saksbehandlar: Njil Gunnar Slettebnr 53 42 31 32 njal-gunnar.slettebo@bomlo.kommune.no I Sak nr i mte 1 Utval I Mprtedato 1 Formannskapet FRAMLEGG TIL DIVERSE ENDRINGAR I JORDLOVA M.V. HBYRING. Rtdmannen sitt framlegg ti1 vedtak: Bnrmlo kommune meiner at det ikkje trengs gjerast endringar av 5 12 i jordlova sorn skissert i byringsbrev fri Landbruksdepartementet av 29.06.2005. Delingsforbodet i jordlova mi oppretthaldast. Dokument i saka: 1. Hnryringsnotat fri Landbruks- og matdepartementet 29.juni 2005 Bakgrunn for saka: Landbruks- og matdepartementet inviterer byringsinstansane ti1 i gi uttale ti1 forslag ti1 lovendringar i jordlova m.m. Kornrnunane er ein av desse byringsinstansene. Forslaga gjeld: oppheving av delingsforbodet, jordlova 5 12, del I, oppheving av fnrresegner om staten sine kjnrp av tilleggsjord og fnrresegner om ekspropriasjon etter jordlova, del 11, tilskotsordninga, jordlova 5 18, del 111, oppheving av nokre uaktuelle lover, del IV. Del I, I1 og IV byggjer mellom anna pi eit nrnske om forenkling. I del I er det ogsi lagt vekt pi at det er nsdvendig i konsentrere offentleg innsats om verkemiddel sorn har potensial for i sikre busetjing, n~ringsverksemd, innovasjon og livskvalitet i distrikta. I byringsbrevet skriv departementet mellom anna at: "eigedomar og bygningane sorn stir pb dei er ein ressurs. For i sikre positiv utvikling i bygde- Norge mi vi verta meir bevisste pi korleis ressursane kan takast i bruk for 5 ni distrikts- og landbrukspolitiske mil. Eigedomspolitikken b0r ta vare pi ulike omsyn. Det er nsdvendig B stnrtte opp om ei utvikling mot storre eigedomar. Dette kan gi grunnlag for ein meir effektiv gjennomfming av landbruks- og tenesteproduksjonen. Samtidig bor innbyggjarane fa storre fiidom ti1?i velje sjarlv korleis dei vil bu. Dei sorn nrnskjer i bu pi ein gard, men sorn ikkje hentar inntekta si fri tradisjonelt landbruk, bar fi stnrrre moglegheit enn i dag ti1 i gjere det. Det mi ogsd bli stnrrre moglegheit ti1 i fi fiidelt store tomter i landbruksomride. Det m% samtidig takast vare pd dyrka jord, og kulturlandskapet mi sikrast sorn grunnlag for rekreasjon. Samla er dette ein politikk sorn legg ti1 rette for i nytte eigedomsressursane slik at busetjing, naeringsverksemd, innovasjon og livskvalitet i distrikta kan sikrast pi ein betre mite enn i dag."
Forslaga i del I og I1 gir ut pi: at det generelle forbodet mot ii dele landbrukseigedom blir oppheva, samstundes sorn det blir fastsett reglar om i snrkje delingssamtykke der det er behov for offentleg kontroll rned delinga, t.d. ved fi-iideling av dyrka jord. at eigar mi sarkje samtykke ti1 deling eller frbdeling av dyrka jord rned mindre det er gitt samtykke ti1 omdisponering etter jordlova 4 9, eller der fridelinga gjeld jord sorn skal seljast sorn tilleggsjord ti1 eit anna bruk i drift. at tinglysingskontrollen ved fi-iideling blir oppheva, og at kontroll av om delinga er omfatta av plikt ti1 % snrkje samtykke etter jordlova skal gjennomfarrast i samband rned kommunen si behandling av sak om deling og oppmiiling etter farresegnene i plan- og bygningslova og ny lov om eigedomsregistrering. ii awikle ordninga rned fiivillig statleg kjnrp for i sikre tilleggsjord. i oppheve oreigningsadgangen for i sikre tilleggsjord eller rettar, og i samband rned vanhevd av jord. Departementet vurderer ogsi: om det bnrr gjerast unntak fri delingsfridomen dersom fi-iidelinga gjeld bygningar sorn ligg i eller nax tunet pi eigedomen. om kommunane bar E moglegheit ti1 % fastsette lokal forskrift rned utvida plikt ti1 ii sake samtykke ti1 deling ut frii lokale tilharve og prioriteringar eller om det barr innarbeidast endringar i fsresegnene i plan- og bygningslova slik at kommunane kan fastsette farresegner i arealplan. i oppheve oreigningsadgangen i samband rned husmanns- og bygselsbruk. DEL I - ENDRKNGAR I DEEPRGSFiORESEGNA i JORDLOVA 5 12. Historikk Jordlova av 1928 blei erstatta av jordlova av 1955. 1 denne lova tj 55 blei det innfnrrt eit generelt forbod mot i dele eigedomar sorn var i bruk eller kunne nyttast ti1 jordbruk eller skogbruk. Forbodet skulle hindre at eigedomane blei delt i stsrre utstrekning enn det sorn var sett pi sorn drifisnrkonomisk forsvarleg Samtykke ti1 deling kunne berre gis nar delinga anten var driftsnrkonomisk forsvarleg eller samfunnsinteresser av stnrrre vekt talte for det. Ved vurderinga av om delinga var driftsnrkonomisk forsvarlig, sig ein p% kvaliteten og plasseringa av det arealet sorn skulle fi-iidelast i forhold ti1 det totale produksjonsgrunnlaget pii eigedomen, og driftsgrunnlaget i jord, skog og tilliggjande rettar. Ved vurderinga av kva sorn var samfunnsinteresser av stnrrre vekt vog ein landbruksinteressene pi den eine sida og andre samhnnsinteresser pi den andre. Ein sig det slik at vilkiret ti1 dames var oppfylt dersom jord- og skogbruksareala blei fi-iidelt ti1 bruk sorn tilleggsjord, medan restarealet blei ei passande bustad- eller fiitidstomt. 12 i jordlova fri 1995. Under utarbeiding av jordlova sorn gjeld i dag (fri 1995), beheldt ein forbodet mot deling Utgangspunktet er at ein eigedom sorn er nytta, eller kan nyttast ti1 jordbruk eller skogbruk, ikkje kan delast utan myndigheitene sitt samtykke.
Jordlova tj 12 rammer disposisjonar av rettsleg art over del av eigedomen. I tillegg vil forbodet kunne ramme faktiske disposisjonar over del av eigedomen dersom eigaren faktisk let nokon f"a rett ti1 i bruke deler av den. Overfarring av eigedomsrett blir ramma. Det same gjeld forpakting, tomtefeste og liknande leigeeller bruksrett ti1 del av eigedomen, dersom retten er stifta for lengre tid enn 10 ilr, eller ikkje kan seiast opp av eigaren. Behovet for endring I St.prp. nr. 1 (2004-2005) er det lagt vekt pi at eigedomspolitikken mi vere fleksibel, og at politikken skal startte opp om ei utvikling mot starrre eigedomar sorn grunnlag for auka og meir effektiv landbruks- og tenesteproduksjon. Politikken skal mellom anna legge ti1 rette for dei sorn arnskjer i bu pi eit gardsbruk, men sorn ikkje hentar inntekta si fii tradisjonelt landbruk. Innbyggarane mi gis starrre fkidom ti1 i velje korleis dei vil bu i distrikta. Departementet meiner at tilbva i landbruket er endra no, sidan farre f"ar hovudinntekta si fi-i landbruksverksemd, og farre faktisk bur pi bygda. Delingsforbodet bygger dessutan pi ei haldning sorn seier at det ikkje er eigaren, men samfimnet sorn er narast ti1 i ta stilling ti1 kva sorn vil vere den samfunnsmessig mest tenlege fiarntidige bruken av eigedomen. 1.1.Departementet sine endringsforslag - oppheving av delingsforbodet Departementet foreslir at det generelle forbodet mot i dele landbrukseigedom blir oppheva samtidig sorn det blir fastsett reglar om 6 sske delingssamtykke der det er behov for offentleg kontroll med delinga, t.d. ved frideling av dyrka jord. Vurdering: Me meiner at det er positivt at det vert arbeidd med ei mogleg forenkling av regelverket knytt ti1 landbruksareala. Pi sikt barr det &leis vere eit mil at landbruksinteressene vert ivareteke gjennom plan- og bygningslova, sorn sektorovergripande lov. Me meiner likevel at med dagens plan- og bygningslov og med den praksis sorn vert farrt, sarleg i dispensasjonssaker etter lovas tj 7, synest ikkje tida mogen for ei oppheving av delingsforbodet i jordlova. Endringa er m.a. grunngjeve med at delingsforbodet har vore eit hinder for ei positiv utvikling av potensialet pi landbrukseigedomane ti1 beste for bygda og innbyggjarane der. Me kan ikkje sji at delingsforbodet har vore ti1 hinder for alternativ/supplerande naringsutvikling pi landbrukseigedomar; t.d gardsturisme, gardstilknytta naringsproduksjon her i Barmlo. Kommunen er gjeve eit vidt handlingsrom i desse sakene. Me har difor liten tru pi at ei oppheving av delingsforbodet vil vere eit eigna verkemiddel ti1 vitalisering av distrikta. Tvert imot ser me avgjerande grunnar sorn talar imot ei oppheving. Det vert sarleg synt ti1 at det er bide eit landbrukspolitisk og eit distriktspolitisk arnskje at verdiane sorn ligg i utmarka knytt ti1 skogsdrift, jakt og fiske vert betre utnytta sorn inntektsgrunnlag for landbrukseigedomane og brukarane. Eigedomsstrukturen i vir kommune er slik at det er mange smi landbrukseigedomar. Samstundes er dei aktive bruka avhengige av leigejord. I Barmlo utgjer leigejorda ca. 45 % av totalt areal i drift. Dersom det vert opna i jordlova for i dele fki utmarksareal og skogsareal ph slike eigedomar sorn vert leigd ut, vil driftsgrunnlaget for dei aktive barndene kunne smuldra bort pi sikt. Landbruksdepartementet vurderer det slik at ei oppheving av delingsforbodet vil farre ti1 mulighet ti1 i realisere kapitalverdiar sorn igjen kan gje grunnlag for 0kt satsing pi naeringsutvikling. Me vil her
peike pi at prisen pb landbruksareal er lig og at det ferrst er gjennom ei omdisponering av arealet t.d. ti1 fntidsfsrem%l/annan utbygging at det er tale om verdiauke. Ei slik omdisponering berr skje gjennom planar etter plan- og bygningslova og ikkje ved oppheving av delingsforbodet. Me har liten tru pi at det er sal av tilleggsjord som vil vere faremilet for dei fleste delingssaker. Tvert imot er det grunn ti1 B rekne med at deling vil kome opp som ei larysing i mange tilfelle der eigedomen er del av eit skifieoppgjer/generasjonsskifte, der arvingane vert tilgodesett med areal. Mange er i dag opptekne av attgroing av landskapet pi Bsmlo. Dersom delingsforbodet vert teke bort vil utmarks- og skogsareala pb Bsmlo verte ytterlegare oppdelte. Det vert db ei enda stsrre utfordring i f"a ti1 aktiv skogsdrifi og inngjerding av omriide ti1 sauebeite. Me vil difor rb ifri at delingsforbodet i jordlova 12 vert endra slik det er gjort fiarnlegg om. Eldreridet: Saka er ikkje lagt fram for eldrerbdet. Oppsummering og konklusjon: Rgdmannen meiner at delingsforbodet i jordlova 12 mi oppretthaldast. Bsmlo kommune meiner at det ikkje trengs gjerast endringar av 12 i jordlov som skissert i hayringsbrevet fr% Landbruksdepartementet av 30.06.05