, 2016 Haustvêr og produksjonsnedgang Det vart kaldare i heile Noreg i veke 39 og det kom over dobbelt så mykje nedbør som normalt for veka. Samstundes gjekk norsk kraftproduksjon ned. Dette skuldast mellom anna ein kraftig auke i den nordiske vindkraftproduksjonen, i tillegg til forventningar om tørrare vêr i inneverande veke. Den regulerbare vasskrafta heldt derfor igjen, noko som tyder på at vasskraftprodusentane stort sett har god kontroll på vatnet. Vêr og hydrologi I veke 39 kom det mest nedbør på Vestlandet med over 200 mm fleire stader. I sum for veka er berekna nedbørenergi 7,0 TWh eller 220 prosent av normalen. Sum nedbørenergi hittil i år er 74,4 TWh eller 11,0 TWh mindre enn normalen. I veke 40 er det venta lite/ ingen nedbør i store deler av landet. I sum for veka er det venta nær 0 TWh i nedbørenergi. I veke 39 var temperaturen omkring normalen i Sør-Noreg og 2 3 grader over normalen i Nord- Noreg. I veke 40 er det venta temperaturar som er 1-2 grader under normalen i Sør-Noreg og omkring normalen i Nord-Noreg. Berekna tilsig for veke 39 er 4,6 TWh, eller 170 prosent av normalt. Sum tilsig hittil i år er 108,7 TWh, eller 2,7 TWh meir enn normalt. Prognosert tilsig for veke 40 er 1,9 TWh. Det er 70 prosent av normalt. For andre detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.xgeo.no.
2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Prosent Prosenteiningar Veke 39 2016 Veke 38 2016 Veke 39 2015 Median* veke 39 Endring frå sist veke Differanse frå same veke i 2015 Differanse frå median Norge 86,1 83,4 92,5 86,6 2,7-6,4-0,5 NO1 87,3 86,8 97,0 88,3 0,5-9,7-1,0 NO2 87,5 83,6 94,8 81,6 3,9-7,3 5,9 NO3 74,9 73,4 89,8 85,7 1,5-14,9-10,8 NO4 83,4 82,3 89,2 81,7 1,1-5,8 1,7 NO5 91,6 87,7 91,3 82,8 3,9 0,3 8,8 Sverige 69,0 68,6 89,2 84,0 0,4-20,2-15,0 *Referanseperioden for medianen er 1990-2015 for Noreg, og 2002-2015 for dei fem norske elspotområda frå 7. mars 2016. Figur 1 Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=84,3 TWh. Kjelde: NVE Figur 2 Vassmagasinas fyllingsgrad i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi
3 Figur 3 Vassmagasina sin fyllingsgrad for elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE
4
5 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 39 2016 Veke 39 2015 Veke 39 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2015 Prosent av normal veke Tilsig 4,6 2,9 2,6 1,7 173 Nedbør 7,0 2,5 3,2 4,5 216 TWh Veke 1-39 2016 Veke 1-39 Normal Differanse frå normal til no i år Tilsig 108,7 106,0 2,7 Nedbør 74,4 85,4-11,0 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE Prosent av TWh normal Tilsig 1,9 72 Nedbør 0,0 0 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 2015 og 2016, og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: NVE
6 Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 2015 og 2016, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: Nord Pool og NVE Figur 6 Temperaturar i Noreg i 2016, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor
7 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 3 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 39 Veke 38 førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 2 369 2 487-118 -5 % NO1 303 326-23 -7 % NO2 801 777 24 3 % NO3 348 342 6 2 % NO4 384 457-73 -16 % NO5 533 584-52 -9 % Sverige 2 625 2 478 147 6 % SE1 392 411-18 -4 % SE2 580 613-32 -5 % SE3 1 510 1 391 119 9 % SE4 142 64 79 124 % Danmark 483 328 155 47 % Jylland 351 240 112 47 % Sjælland 132 89 43 48 % Finland 1 104 1 068 36 3 % Norden 6 581 6 361 220 3 % Forbruk Norge 2 118 2 031 87 4 % NO1 534 507 27 5 % NO2 572 553 19 4 % NO3 456 430 26 6 % NO4 315 311 4 1 % NO5 241 230 11 5 % Sverige 2 274 2 235 39 2 % SE1 169 168 1 1 % SE2 269 280-11 -4 % SE3 1 433 1 396 36 3 % SE4 403 391 12 3 % Danmark 579 581-2 0 % Jylland 345 352-7 -2 % Sjælland 234 229 5 2 % Finland 1 468 1 466 2 0 % Norden 6 439 6 314 125 2 % Nettoimport Norge -251-456 205 Sverige -351-242 -109 Danmark 96 253-157 Finland 364 398-34 Norden -142-48 -95 *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
8 Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 7 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 2015 og 2016. (Foreløpig statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor Figur 8: Kjernekraftproduksjon i Sverige dei to siste vekene og for same veker i 2015. Kjelde: SKM Market Predictor (Førebels statistikk).
9 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 4 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 112,0 107,3 4,2 4,7 Forbruk 97,9 95,8 2,1 2,1 Nettoimport -14,1-11,5-2,6 Norden (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 293,5 295,7-0,7-2,1 Forbruk 287,6 283,1 1,6 4,5 Nettoimport -5,9-12,6 6,7 Utveksling Figur 9 Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 2015 og 2016, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 10 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i GW. Kjelde: SKM Market Predictor.
10 Figur 11 Marknadsflyt mellom elspotområde i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower 7(0) 25(63) 210(210) 2(8) 20(1) 55(92) 45(97) 32(26) 42(20) 2(6) 11(42) 9(2) 109(148) 94(105) RU 17(71) 293(317) 2(0) 98(37) 0(6) 146(151) 310(473) 15(0) EE 16(42) 38(13) 0(3) 31(9) 85(95) NL 110(171) 12(6) 18(21) 0(1) 23(63) 6(5) DE 7(24) 84(70) 30(42) 43(73) 21(2) 11(2) 424(450) 36(0) PL 110(109) LT * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
11 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 5 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 39 Veke 38 Veke 39 (2015) førre veke (%) i fjor (%) NO1 223,3 219,5 128,2 1,7 74,2 NO2 208,8 219,1 128,2-4,7 62,9 NO3 245,6 278,0 178,6-11,7 37,5 NO4 226,1 231,0 178,3-2,1 26,8 NO5 208,6 218,1 128,2-4,4 62,7 SE1 241,9 283,5 167,2-14,7 44,7 SE2 241,9 283,5 167,2-14,7 44,7 SE3 241,9 283,5 167,2-14,7 44,7 SE4 251,6 289,9 167,2-13,2 50,5 Finland 286,7 297,8 290,4-3,7-1,3 Jylland 244,6 284,6 206,9-14,0 18,2 Sjælland 302,2 301,2 238,3 0,3 26,8 Estland 286,7 297,8 290,4-3,7-1,3 System 225,4 241,4 159,4-6,6 41,4 Nederland 292,1 304,1 382,4-3,9-23,6 Tyskland 278,9 289,7 319,8-3,7-12,8 Polen 330,1 338,2 432,8-2,4-23,7 Litauen 297,3 330,5 449,9-10,0-33,9 Figur 12 Spotprisar i Noreg og Norden, Nederland og Tyskland i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor
12 Terminmarknaden Tabell 6 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO 2 kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 39 Veke 38 Endring (%) Nasdaq OMX November 263,7 253,4 4,1 4. kvartal 2016 261,9 250,2 4,7 1. kvartal 2017 280,9 267,5 5,0 EEX OMX 4. kvartal 2016 300,5 279,5 7,5 1. kvartal 2017 297,2 275,2 8,0 CO2 (kr/tonn) Desember 2016 44,9 41,2 9,1 Desember 2017 45,6 41,7 9,4 Figur 13 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 14 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor
13 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet**, Nord Pool Spot, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 39 2016 Veke 38 2016 Veke 39 2015 Variabelpris kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Fastpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 35,2 35,0 34,2 0,2 1,0 Veke 39 2016 Veke 38 2016 Veke 39 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 32,1 31,6 19,8 0,5 12,3 Sørvest-Noreg (NO2) 30,3 31,6 19,8-1,3 10,5 Midt-Noreg (NO3) 34,9 38,9 26,1-4,0 8,8 Nord-Noreg (NO4) 26,0 26,5 20,9-0,5 5,1 Vest-Noreg (NO5) 30,3 31,5 19,8-1,2 10,5 Veke 39 2016 Veke 38 2016 Veke 39 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 41,6 42,2 34,6-0,6 7,0 3 år (snitt Noreg) 36,8 36,6 37,7 0,2-0,9 1 år (snitt Sverige) 43,9 43,3 44,2 0,6-0,3 3 år (snitt Sverige) 42,4 42,6 45,8-0,2-3,4 * Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. ** Frå og med 1. juli 2015 la Konkurransetilsynet ned sin kraftprisoversikt. Denne ble erstatta av Forbrukerrådets nye strømprisportal, strømpris.no. Figur 17 Vekeutvikling i pris på variabelpriskontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 4,2 øre/kwh***. Kjelder: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool Spot og NVE. * Prisar for variabelpriskontraktar meldas fram i tid. Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. **Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderer mva. *** Frå og med veke 1 2016 vart påslaget endra frå 3,8 øre/kwh (inkl. mva) til 4,2 øre/kwh (inkl. mva.) som følgje av ein antatt auke i påslaget grunna elsertifikatordninga. For meir informasjon om elsertifikatmarknaden, se www.nve.no/elsertifikater
14 Figur 18 Utviklinga dei siste 52 vekene i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på 20 000 kwh. Alle prisar inkl. mva. i norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool Spot og NVE. NOK Berekna straumkost nad for veke 39 2016 Berekna straumkost nad for veke 38 2016 Endring frå førre veke Berekna straumkost nad for veke 39 2015 Berekna straumkost nad hittil i 2016 Differanse frå 2015 til no i år 10 000 kwh 50 45 5 31 2240 264 Aust-Noreg 20 000 kwh 99 90 9 61 4480 527 (NO1) 40 000 kwh 199 180 19 123 8960 1054 10 000 kwh 47 45 2 31 2169 193 Sørvest- 20 000 kwh 94 90 4 61 4337 386 Noreg (NO2) 40 000 kwh 187 180 8 123 8674 772 10 000 kwh 54 55-1 40 2377 280 Midt-Noreg 20 000 kwh 108 111-3 81 4753 559 (NO3) 40 000 kwh 216 222-6 162 9507 1118 10 000 kwh 40 38 2 32 1783 133 Nord-Noreg 20 000 kwh 80 75 5 65 3566 266 (NO4) 40 000 kwh 161 151 10 129 7133 532 10 000 kwh 47 45 2 31 2142 172 Vest-Noreg 20 000 kwh 94 90 4 61 4284 343 (NO5) 40 000 kwh 187 179 8 123 8569 687 10 000 kwh 56 52 5 55 2409 1 Variabelpris 20 000 kwh 109 100 9 106 4659 58 kontrakt 40 000 kwh 214 195 18 207 9159 172 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 2009-2014, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og standard variabel kontrakt. I 2015 var det 53 veker, og profilen for veke 53 er berekna som eit snitt av profilane for veke 1 og 52. Profilen for veke 53 er lagt til dei andre vekene, som er uendra. Dette gir eit årsforbruk på litt over 20 000 kwh i 2015. ** NVE nyttar eit påslag på 4,2 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 2016 og 3,8 øre/kwh inkl. mva i 2015, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-N oreg, kor påslaget er på hhv 3,4 øre/kwh og 3,0 øre/kwh ekskl. mva. Marknadspris-/ spotpriskontrakt **
15 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til heimesidane til Nord Pool. Produksjon id company event start event stop duration names installed available affected area type of event 28226 Fortum Power and Heat OY 02.07.2016 10.10.2016 100 days Loviisa Block 1 496 0 FI Maintenance 93421 Dong Energy Thermal Power A/S 01.07.2016 22.10.2016 113 days Skærbækværket DK1 Planned maintenance 96606 Helen Oy 29.06.2016 23.10.2016 116 days Vuosaari FI Planned maintenance 84190 Statkraft Energi AS 06.06.2016 30.09.2016 116 days Nedre Røssåga 268 0 NO4 Planned maintenance 50307 Statkraft Energi AS 06.06.2016 30.09.2016 116 days Nedre Røssåga 268 0 NO4 Maintenance 95813 Dong Energy Thermal Power A/S 24.05.2016 30.09.2016 129 days Studstrupværket 380 0 DK1 Planned Seasonal Closing 94437 Eidsiva Vannkraft AS 30.09.2016 14.10.2016 14 days Nedre Vinstra 332 0 NO1 Planned unavailability 28931 Vattenfall A/S 01.04.2016 02.10.2016 184 days Amagerværket DK2 95833 Dong Energy Thermal Power A/S 04.04.2016 15.10.2016 194 days Avedøreværket DK2 95835 Dong Energy Thermal Power A/S 05.03.2013 01.12.2018 2097 days Asnæsværket DK2 46652 Fortum Power and Heat OY 17.09.2016 09.10.2016 22 days Loviisa Block 2 496 0 FI Maintenance 96706 Statkraft Energi AS 05.09.2016 30.09.2016 25 days Lang Sima NO5 11184 Vattenfall AB 14.03.2016 18.12.2016 279 days Vietas SE1 97066 Fortum Power and Heat OY 17.09.2016 18.10.2016 30 days Loviisa Block 2 496 0-251 FI Planned maintenance 78371 Sydkraft Thermal Power AB 29.08.2016 28.09.2016 30 days Karlshamn SE4 20102 Ringhals AB 27.08.2016 30.09.2016 34 days Ringhals Block2 865 0 SE3 Maintenance 96684 Statoil ASA 04.09.2016 10.10.2016 36 days Energiverk Mongstad NO5 Planned maintenance 96065 Dong Energy Thermal Power A/S 24.09.2016 30.10.2016 36 days Kyndbyværket DK2 Planned maitenance 95490 E-CO Energi AS 12.09.2016 21.10.2016 39 days Aurland 1 NO5 Planned maitenance 96582 SKL Produksjon AS 01.09.2015 30.09.2016 394 days Blåfalli Vik NO2 89943 Ringhals AB 25.07.2015 01.12.2016 496 days Ringhals Block2 865 0 SE3 Planned maintenance 95598 Statkraft Energi AS 29.08.2016 21.10.2016 53 days Kvilldal NO2 45253 Ringhals AB 03.08.2016 10.10.2016 68 days Ringhals Block3 1063 0 SE3 Maintenance 96938 Ringhals AB 03.08.2016 12.10.2016 70 days Ringhals Block3 1063 0 SE3 Planned maintenance 91354 Vattenfall AB 08.08.2016 28.10.2016 81 days Porjus 235 0 SE1 69651 OKG Aktiebolag 18.09.2016 16.12.2016 90 days Oskarshamn 2 SE3 95174 Statkraft Energi AS 28.08.2016 02.12.2016 96 days Nedre Røssåga NO4 Overføring id event start event stop event duration name installed available affected areas type of event 97207 28.09.2016 05.10.2016 7 days SE3>FI, FI>SE3 1200, 1200 0-800, 0-800 FI, SE3 Planned maintenance NO2>NO1, SE3>NO1, NO1A>NO1, NO5>NO1, 3500, 2095, 6850, 3900, 1500, 1500, 2400-3000, 1900-3200, NO1, NO1A, 97045 20.06.2016 15.10.2016 117 days NO1>SE3 2145 245-900 NO2, NO5, SE3 Failure 96785 19.09.2016 30.09.2016 11 days NO2>DK1 1632 1232 DK1, NO2 Planned maintenance 96645 21.09.2016 07.10.2016 16 days 96635 29.09.2016 30.09.2016 1 day 96535 27.09.2016 07.10.2016 10 days 96221 26.09.2016 14.10.2016 18 days SE4>PL, SE4>DE-TenneT, SE4>DK2, DK1>SE3, SE3>SE4 SE4>DE-TenneT, DE- 600, 615, 1300, 740, 5300 300, 0-200, 200-400, 300, 3500 TenneT>SE4 615, 600 0-249, 60-150 NO1>NO3, NO3>NO1, 500, 500, NO3>NO4, NO4>NO3, 200, 1000, SE2>NO3, SE2>NO4, 1000, 300, NO4>SE2, SE1>NO4, 250, 600, NO4>SE1 700 NO3>NO1, NO1>NO3, SE2>NO3, NO3>NO4, NO4>NO3, SE2>NO4, NO4>SE2, SE1>NO4, NO4>SE1 NO1>NO3, NO3>NO1, NO3>NO4, NO4>NO3, SE2>NO3, SE2>NO4, NO4>SE2, SE1>NO4, NO4>SE1 500, 500, 1000, 200, 1000, 300, 250, 600, 700 500, 500, 200, 1000, 1000, 300, 250, 600, 700 200, 200, 0, 300-500, 600, 0, 0, 200, 100-200 300, 300, 600, 0, 400, 100, 100, 400, 400 DE-TenneT, DK1, DK2, PL, SE3, SE4 DE-TenneT, SE4 NO1, NO3, NO4, SE1, SE2 NO1, NO3, NO4, SE1, SE2 Planned limitation grid Planned limitation grid Planned maintenance Planned maintenance 300, 300, 0, 550, 800, NO1, NO3, 96000 30.08.2016 26.09.2016 27 days 200, 150, 100, 400 NO4, SE1, SE2 Planned maintenance 95994 26.09.2016 05.10.2016 9 day NO2>DK1 1632 1332 DK1, NO2 Planned maintenance 94695 12.09.2016 28.09.2016 16 days DK1>SE3, SE3>DK1 740, 680 0-370, 0-340 DK1, SE3 Planned maintenance 93842 21.09.2016 03.10.2016 12 days SE2>SE3 7300 6200 SE2, SE3 Planned maintenance 89193 12.09.2016 04.12.2016 83 days DK1A>DK1, SE3>DK1 2212, 680 1832, 300 DK1, DK1A, SE3 Planned limitation 88896 26.09.2016 29.09.2016 3 day SE3>SE4 5300 4200 SE3, SE4 Planned maintenance 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) )