Ringblad nr. 3-2011 15. desember 37. årgang

1 Ringblad nr. 3-2011 15. desember 37. årgang

Etne 2 Vekstsesongen 2011 Det ser ut til at vi er inne i ein periode med uvanleg vær. Vinteren 2009-2010 var den mest snørike på fleire mannsaldrar. Vinteren 2010-2011 vart sprengkald i novemberdesember, der resultatet vart isbrann og frostskader på enga. Etter ein lovande vår, værmessig, fekk vi ein sommar og haust som har regna vekk. Mange har hatt store problem med å få avlinga i hus. Resultatet er lågare avlingar og svært variabel kvalitet på det som er kome i hus. Grøfting bør dette året setjast på arbeidsplanen mange stader her på Haugalandet. Tabell 1. Middeltemperatur i 2011 År April Mai Juni Juli August Sept. Okt. Middel Etne 9,0 10,2 13,2 15,6 14,0 12,5 9,1 11,9 Nedre Vats 9,2 10,2 13,0 15,7 14,9 12,6 9,4 12,1 Haugesund lufthavn 7,7 10,0 12,0 14,5 14,9 13,0 10,2 11,8 Utsira 6,7 9,3 11,6 14,1 14,8 13,0 10,2 11,4 Tabell 2. Nedbør i mm for Etne 2006-2011 samt Vats 2011 og Utsira 2011 År April Mai Juni Juli August Sept. Okt. Sum 2006 166 44 85 85 110 152 222 863 2007 146 139 23 170 185 364 219 1246 2008 72 5 218 87 118 124 428 1052 2009 58 152 69 219 220 267 112 1096 2010 122 53 47 118 203 226 312 1080 2011 149 236 241 130 65 336 318 1475 Vats 2011 147 195 265 188 161 430 311 1697 Utsira 2011 55 75 135 128 106 161 103 763

3 Plantevernkurs Går sertifikatet ditt ut eller er du ny som bonde og treng grunnkurs? Vi arrangerer kurs både i Haugesund og i Ølen på nyåret. I år vert det dagkurs i Haugesund og kveldskurs i Ølen. Ølen, kveldskurs klokka 19.00-22.00 Kurset går på Ølen Gjestegård. Datoar: 10., 12.- og 17. januar. Ved fornying treng du ikkje møta 12. januar. Haugesund, dagkurs klokka 09.30-15.30 Kurset går på Møterommet i 2. etg. på Felleskjøpet i Haugesund. Datoar: 24. og 31. januar. Ved fornying treng du ikkje møta formiddagen 31. januar. Pris inkludert eksamensgebyr Grunnkurs: Fornying: kr. 1.500,- / kr. 1.900,- dersom garden ikkje er medlem. kr. 1.300,- / kr. 1.700,- dersom garden ikkje er medlem. Læreboka kostar kr. 360,- og kjem i tillegg til kursavgifta. Deltakarar kan gjerne ha med brukt bok, utgåve 5. eller nyare. Grunnbok. Handtering og bruk av plantevernmiddel. Frivillig registrering ved bortforpakting. OBS! Du kan bli nekta frådrag for inngåande moms utan registrering. Utleige av fast eigendom fell som hovudregel utanfor meirverdiavgiftsområdet. Det er mogeleg å søkje om å bli frivillig registrert ved bortforpakting av gardsbruk og jordbruksareal. Innan landbruk er registrering av utleigebygg særleg aktuelt der éin eller fleire saman bygger fellesfjøs for utleie til samdrift. Vær merksam på at ein ikkje kan krevje frådrag for mva av byggekostnader og berekne mva på utleige dersom ein ikkje er frivillig registrert som bortleigar. Skjema for registrering ( BR-10011) finn du her: http://www.brreg.no/blanketter/bin/sr_del2.pdf

Vinterlagring av traktorsprøyta 4 Av: Lars Ketil Flesland Vinteren kom brått på i fjor. Det kan den også gjere dette året. Så om du ikkje allereie har gjort det, - så gjer det nå! Sikra traktorsprøyta mot frost. Det gjer du som fylgje: 1. Sprøyt ut eventuelle restar på ein forsvarleg måte og skyljetanken innvendig, om du ikkje alt har gjort det. 4. Manometer må skruvast av og plasserast frostfritt, - i opprett stilling. Sjølv om det vert køyrt frostvæske gjennom 2. Ha 1-2 liter frostvæske i tanken og køyr dette gjennom systemet. Dette vil forutan sprøyta, vil ikkje den kome inn i manometeret og hindra det i å fryse. å hindra at røyra frys i sund, også ha ein smørjande effekt på membran og ventilar. 5. Til sist tilrår vi å ta av dysespissar og dysesilar og reingjera desse. Det vert då litt kjekkare å ta sprøyta i bruk igjen til 3. Vidare tilrår vi å skru av slangane til neste år. bommen. PS! Er høgtrykksspylaren plassert frostsikkert?

5 Grøfting Av. Lars Ketil Flesland Vi har lagt bak oss ein sommar og ein haust der grøftesystema verkeleg er sette på prøve. Mange stader har dei ikkje bestått. Resultatet er store køyreskadar på enga og problem med å få avlinga i hus. Med den jamne og rikelege nedbørsmengda, er det kanskje ikkje å forvente at grøftesystema alltid skal klare å ta unna all væta, men vi ser det er noko som ofte går igjen. Overflatevatnet skapar oftast problem. Under jordprøvetakinga i haust har vi ofte opplevd at areala er svært våte (sørpe) dei øvste 5-10 cm, medan jorda under er heilt normal. Her er det overflatevatnet som er problemet, og spørsmåla vert: Er dei opne grøftene i overkant av stykket i orden, slik at vatn utafor ikkje skapar ekstra problem. Har jordarbeiding og bruk av tunge maskiner (vi har mykje leigeslått med store maskiner for tida) laga eit tett lag som hindrar vatnet i å kome ned til grøfterøyra? Set grøfting på arbeidsplanen Mange har grøfting som ein fast del av arbeidet kvart år, men ikkje alle. Fleire burde bruke erfaringane får dette året til å auka arbeidet med grøfting. Særleg det å lage gode avskjeringsgrøfter for å hindre overflatevatn å koma inn på dyrka jorda, samt forming av overflata slik at vatnet ikkje samlar seg i dammar, er effektivt. Til dykk som ynskjer å lese meir om grøfting, kan de gå inn på denne nettstaden: http://hordaland.lr.no/media/ring/1044/ Groefting_arbeidsbeskrivelse._T.Torsteinsen _Forsøksringen_Hordaland_2008.pdf

6 Kvaliteten på grovforet dette året av: Lars Ketil Flesland Vi byrjar etter kvart å få inn resultat på grovfôrprøvane som vi og TINE har sendt inn. Været i år viser igjen i resultata. Grovfôr frå 1. slåtten har lågare TS-innhald er normalt, og varierer svært i kvalitet, - frå godt til elendig (halm). 2. slåtten er jamt over meir som forventa, - været i august var litt mindre vått. Prøvane frå 3 slått er for få til å sjå nokon tendens. Elles er å merka at der det er brukt ensileringsmiddel er innhaldet av sukker høgare og syrer lågare, - noko som skulle tilseie meir smaklig for. Vi ser også her ein viss skilnad i foreiningskonsentrasjon. Med så sprikande analyseresultat som vi har fått i år, er det enda viktigare å ta ut prøve av grovfôret til analyse og få sett opp ein tilpassa fôringsplan. 1. slått 2. slått 3. slått Utan ensileringsmiddel** Med ensileringsmiddel** Tal prøvar 62 45 9 46 77 TS% 25,0 26,6 26,0 25,5 25,2 FEm 0,80 0,82 0,85 0,80 0,82 NEL 20 5,70 5,85 6,10 5,71 5,82 AAT 20 80 80 81 79 80 PBV 20 29 34 44 30 31 ph 4,3 4,4 4,3 4,5 4,2 Sukker 35 40 47 29 45 Eddiksyre 14 16 16 18 13 Mjølkesyre 46 44 38 45 44 Ammoniakk 69 70 60 78 63

7 Grovfôrsituasjonen i vårt område hausten 2011. Av: Harald Hetland Tilbakemelding frå gardbrukerane i vårt område er at avlingane varierer frå litt over middels til dårleg. Når me snakkar med folk som sel grovfôr seier dei at etterspørselen er svært stor. Dette tyder på at mange nok har for lite grovfôr. Med lite grovfôr, vil råda vera: 1. Spar på grovfôret og erstatt med kraftfor. I forhold til appetittfôring kan ein gå ned mot halve grovfôrmengde. Bruk kraftfôr med høg struktur-innhald og del fôringa opp i fleire fôringar 2. Havremix er rimeleg, og består av havre, havreskall og melasse. Kan bruka opptil 2-3 kg pr ku/dg utan problem. Skal ikkje brukast til hest. Dette gir ein Fem-pris på kr 2,62 (pluss frakt. Dette vil i dei fleste tilfelle vera rimelegare fem-pris enn rundballar/silo. 3. Rundballar av gras er oftast det rimelegast grovforet å få kjøpt. I år vil nok prisane vera høgare enn elles, og du bør prøva å finna ut kva som er i rundballane før du kjøper. Me tilrår enten fôranalyse og veging, eller berre tørrstoffprøve og veging. 4. Surfôr er og eit godt alternativ dersom ein får tak i det. 5. Høy og halm blir relativt dyrt pr fem. 6. Reduksjon av dyretalet er siste utvei. Men viss formangel er årviss bør ein ta ein gjennomgang for å sjå om reduksjon av dyretal er det rette.

8 Kalking med helikopter I fjor vart det ikkje noko av den planlagde helikopterkalkinga, sidan Pegasus leg og helikopterkalkea. re at det er sikkerhetsmessig forsvar- helicopter as ikkje fann lager for kalken her lokalt. Denne gang er lager sik- For meir informasjon og bestilling Ta kontakt med Lars Ketil Flesland. ra. Dei som tinga kalking i fjor vil Mobil: 947 81 807, eller e-post: sjølvsagt bli prioritert dette året. lars.kjetil.flesland@lr.no Kalking etter påske Pegasus helicopter as vil starta kalkinga etter Påske. Det vil bli brukt grovdolomitt, og det vert spreidd ca 350 kg pr dekar. Pris. Pris for ferdig spreidd grovdolomitt er frå 1.900,- til 2.000,- pr. tonn eks. mva. avhengig av mengde kalk bestilt pr. landingsplass. Alle kalkingsområder blir besøkt av oss på førehand, slik av vi kan garante- Kalking med helikopter på Rame i Etne i 1996. Foto: Lars Ketil Flesland

9 Ridder av det Gyldne Grev Under festmiddagen på kursveka til Norsk Landbruksrådgiving (NLR) 15. november i år vart Lars Ketil Flesland utnemnt til Ridder av det Gyldne Grev. Dette er NLR sin måte å markera at det er 25 år sidan han starta i jobben som ringleiar. Flesland byrja i 1986 som ringleiar i Indre Hardanger forsøksring. Der var han til 1989, då han vart tilsett i Etne, Ølen og Vindafjord forsøksring. Saman med Flesland vart 4 andre heidra med det Gyldne Grev. Foto: Annlaug Fludal Maskinførarkurs, Felleskjøpet i Haugesund. 1.-4 mars 2012 Kurset er eit samarbeid med Kristiansand Truck-opplæring som er fagansvarleg for kurset. Kurset dekker teoridelen for masseforflyttningsmaskiner (gravemaskin, hjullastar og dumper). Praksiskravet må dokumenterast for å få maskinførarbevis for den einskilde maskin. (kan gjerast etter teoridelen er bestått) Alle som køyrer masseforflyttingsmaskiner over 20,4 hk må ha slikt bevis. Traktorgravar med hurtigkopling (trepunktmontert) er fritatt kravet. Påmelding: Haugaland Landbruksrådgjeving, mobil: 416 32 774 / 948 51 010 Pris: kr. 4.500,- (kr. 4.200,- for medlemer i )

10 Økologisk landbruk Du kan framleis få ØF-besøk (gratis økologisk førsteråd for omlegging til økologisk drift). Du som alt har hatt besøk kan få ei Rådgivingsavtale. Ei tettare oppfølging i vurdering av, og arbeid med, økologisk drift på garden. Det set fokus både på agronomiske og økonomiske forhold i produksjonen. Ta kontakt med Haugaland Landbruksrådgjeving. Meir info finn du på http://www.lr.no/ Fag- og inspirasjonssamling for økologisk landbruk i Haugesund. 20.-21. januar er det klart for fagleg påfyll og sosialt samvær for personar som er interessert i, eller vil lære meire om økologisk landbruk. Hit kjem mellom anna skribent i Nationen Kari Gåsvatn, kokebokforfattar Margit Vea og Trond Quale som driv oppdrett av kjøttfe utan bruk av kraftfôr. Samlinga er ein årleg møtestad for folk som er interessert i økologisk landbruk, og finn stad på Rica Saga Hotell i Haugesund. Samlinga er eit samarbeid mellom Fylkesmannen Prisar. i Rogaland, NL Rogaland, OIKOS og Haugaland Landbruksrådgjeving. Samlinga går frå fredag kl 11.30 til lørdag kl 14.30. Påmelding: Frist for påmelding er 2. januar 2012. Meir info og påmelding på http:// fylkesmannen.no/fagom.aspx?m=36533 eller til Annabell Pfluger på telefon 51 56 89 71 / e-post: annabell.pfluger@fmro.no Påmeldinga er bindande. Full kurspakke med overnatting i enkeltrom: kr 1095,- Full kurspakke med overnatting i dobbeltrom: kr 885,- Dagpakke fredag inkl. middag kr 700,- Dagpakke laurdag kr 450,-

11 julegåvetips Nyttedyr, skadedyr og sjukdomar i frukt og bærhagen. Forfattar: Olav Sørum. Pris kr. 298,-. Boka inneheld over 600 bilete som illustrerer ulike skader og sjukdomar ein kan få på frukt og bær. Boka passar for både private hagebrukarar og profesjonelle fruktdyrkarar. Forfattaren deler av si rikhaldige erfaring og legg vekt på eit sprøytemiddelfritt landbruk. Vi har boka liggjande både på kontoret i Haugesund og i Ølen. Kulturlandskap og biologisk mangfald på Haugalandet. Forfattar: Anders Lundberg. Pris kr. 250,-. Anders Lundberg har gjennom fleire år kartlagt ulike område i fire kommunar på ytre Haugalandet. Prosjektet er finansiert gjennom kommunane og fylkesmannen si miljøavdeling. Arbeidet er samla i ein fin rapport med mykje bilde og kartavgrensingar. Vi har boka liggjande både på kontoret i Haugesund og i Ølen.

12 Returadresse: Boks 38. 5588 Ølen Telefon: 948 51 010. E-post: haugaland@lr.no. Internett: http://haugaland.lr.no/ Kontor: - Haugesund: 2. etasje Felleskjøp-bygget. - Ølen: Landbrukets hus, Ølen Senter. Bestilling av settepoteter Ta kontakt med Harald Askeland ved Felleskjøpet i Haugesund. Telefon: 52 70 54 70. Frist: 15. desember