Sakshandsamar, innvalstelefon Håvard Rød, 5557 2143 Vår dato 19.02.2013 Dykkar dato 12.12.2012 Vår referanse 2012/16265 331.1 Dykkar referanse 12/1819 Meland kommune Postboks 79 5906 Frekhaug MELAND KOMMUNE - BUDSJETT FOR 2013 Fylkesmannen har motteke særutskrift av kommunestyresak om budsjett for 2013 og økonomiplan, vedteke i kommunestyremøte 12.desember 2012. Kommunen er under statleg kontroll og godkjenning etter kommunelova 60. Fylkesmannen vil ikkje oppheva budsjettvedtaket. Fylkesmannen legg likevel til grunn at det blir gjennomført budsjettrevisjon i 1.halvår og at det blir vedteke ein ny plan for underskotsinndekning med auka inndekning i år. Tidsplanen for underskotsinndekning - 2013 og 2014 - blir ikkje utvida. Etter 15 i forskrifter om årsbudsjettet skal årsbudsjettet, slik det er vedteke av kommunestyret, liggja føre som eige dokument innan 15. januar. Økonomiske oversyn må vera utarbeidd innan 1. mars i budsjettåret. Etter kommunelova 45 tredje punkt skal innstillinga til årsbudsjett ha vore lagt ut til offentleg gjennomsyn i minst 14 dagar før handsaming i kommunestyret. Det er lagt opp til uendra skatteøyre for kommunane frå 2012-11,6 prosent også for 2013. Frie inntekter Kommunen har budsjettert med kr. 152,8 mill. i skatt på eige og inntekt for 2013. I 2012 var det ein samla skatteauke for kommunane i landet på 6,8 %. Det er no rekna med ein skatteauke for kommunane frå 2012 til 2013 med 5,1 %. Kommunen sitt skattenivå i 2012 var 84,9 % av landsgjennomsnittet. I rammeoverføring til kommunane er det symmetrisk inntektsutjamning. Kommunar med skattenivå over landsgjennomsnittet får eit trekk i 2013 tilsvarande 60 % av differansen mellom eige skattenivå og landsgjennomsnittet. Kommunar med skattenivå under landsgjennomsnittet får kompensasjon i 2013 tilsvarande 60 % av differansen mellom landsgjennomsnittet og eige skattenivå. Kommunar med skattenivå under 90 % av landsgjennomsnittet får også tilleggskompensasjon tilsvarande 35 % av differansen mellom 90 % av landsgjennomsnittet og eige skattenivå. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 25 81 Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland
Kommunen sine frie inntekter består av ordinær skatt og statleg rammeoverføring, medrekna inntektsutjamning. Sum frie inntekter er budsjettert til kr. 343,2 mill. I rammeoverføring inngår veksttilskot med kr.1.760.000,-. Inntektsprognosen for 2013 er no oppdatert med førebelse innbyggjartal pr. 01.01.2013 og innkomen skatt i 2012. Grunnlaget for inntektsutjamninga vil vere innbyggjartal pr. 01.01. 2013. For innbyggjartilskot og aldersfordelinga i utgiftsutjamninga er grunnlaget innbyggjartal pr. 01.07.2012. Den førebelse inntektsprognosen er kr. 345,7 mill., det vil seie om lag kr. 2 ½ mill. høgare enn dei budsjetterte frie inntektene. Det skuldast at skatteveksten i kommunen i 2012 blei høgare enn for landsgjennomsnittet. Dette har gitt eit høgare skattegrunnlag for kommunen sin inntektsprognose i 2013. I tillegg har det vore ein sterk folkevekst i kommunen også i andre halvåret 2012. Eigedomsskatt Det er budsjettert med kr. 16,0 mill. i eigedomsskatt for 2013. Innkomen skatt i 2012 var kr.15.120.000,-. Auken i skatt frå innkomen skatt i 2012 til budsjett 2013 kan reknast som realistisk bl.a. som følgje av taksering av nye eigedomar. Eigedomsskatten for 2013 er sju promille for verk og bruk, andre næringseigedomar og oppdrettsanlegg. For bustader og fritidseigedomar er skattesatsen vedteke til tre promille. Av budsjettert eigedomsskatt kr. 16,0 mill. utgjer eigedomsskatt frå bustader og fritidseigedomar kr. 10,8 mill. Andre generelle statstilskot Det er inntektsført kr.9.740.000,- i andre generelle statstilskot. Dette er (i kr. 1.000,-): Rente- og avdragskompensasjon etter grunnskulereform 97 370 Rente- og avdragskompensasjon etter Handlingsplanen for eldre 1470 Rentekompensasjon skuleanlegg 720 Integreringstilskot flyktningar (med nye flyktningar i år) 6180 Bustadtilskot (vidareformidling) 1000 = 9740 Løns- og prisauke Prisindikatoren for kommunesektoren for 2013 er i statsbudsjettet 3,3 %. Denne består av pårekna lønsvekst med 4,0 % ( vekt 0,635 ) og varekjøp med 2,1 % ( vekt 0,365 ). Avdrag I økonomireglane er det gitt minimumskrav for storleiken på årlege avdrag. Etter kommunelova 50 sjuande ledd kan attståande løpetid for kommunen si samla gjeldsbyrde ikkje overstiga den vegde levetida for kommunen sine anleggsmidlar ved det siste årsskiftet. Kommunelova set eit minstekrav til totale låneavdrag for kommunen. Ein hovudregel vil vere at årlege låneavdrag som eit minimum må utgjere om lag 3 ½ - 4 % av lånegjelda (når formidlingslån og avdrag på slike lån ikkje er rekna med). Fylkesmannen tilrår kommunane å følgje denne hovudregelen. 2
Det er budsjettert med kr. 13,83 mill. i ordinære avdrag (utanom avdrag på formidlingslån). Kommunen oppfyller med dette det minstekravet for ordinære avdrag som vi tilrår kommunane. Driftsresultat Kommunelova 46 punkt 6 legg til grunn at det blir budsjettert med eit driftsresultat som minst er tilstrekkeleg til å dekka renter, ordinære avdrag og nødvendige avsetjingar ( inkl. inndekning av underskot ). Paragraf 3 i forskriftene om årsrekneskapen presiserer nærare det driftsrekneskapen og investeringsrekneskapen skal omfatta. Som hovudregel må til dømes ei inntekt og innbetaling som ikkje er ordinær bli ført i investeringsrekneskapen. Frå og med 2010 har det vore endring i korleis kommunane kan disponera momsrefusjon frå investeringar. Det er ein overgangsperiode frå 2010 og fram til 2014. For budsjettåret 2013 skal minimum 80 % av meirverdiavgiftskompensasjonen frå investeringar bli overført til investeringsrekneskapen. Budsjettforskrifta 5 og rekneskapsforskrifta 3 er endra i samsvar med dette. Denne overføringa til investeringsrekneskapen må bli gjennomført sjølv om ein kommune eventuelt har meirforbruk i årsrekneskapen for same året eller frå tidlegare år. Investeringsdelen av momskompensasjonen er for 2013 rekna til kr.6.550.000,-. Høg momskompensasjon i 2013 skuldast i hovudsak utbygginga av Meland sjukeheim. Av kompensasjon må kr.5.240.000,- (80 prosent) inngå i finansieringa av investeringar. Resten av momskompensasjonen frå investeringar (20 prosent = ca. kr.1,3 mill.) kan nyttast til driftsføremål. Dette er ei mellombels driftsinntekt for 2013 som ikkje blir vidareført, jf. omlegginga av momskompensasjonsordninga og store investeringar i år som følgje av utbygginga av Meland sjukeheim. Året 2013 er som kjent siste året det er høve til å nytta noko av momskompensasjonen frå investeringar til driftsføremål. Det er budsjettert med kr.13,4 mill. i netto driftsoverskot. Dette er vedteke nytta til underskotsinndekning (kr. 6,0 mill.) av tidlegare meirforbruk, tilbakeføring av momskompensasjon til investeringar (ca. kr. 5,2 mill.) og avsetjing til bundne fond (kr. 2,1 mill.). Det er tilrådd generelt at kommunane bør ha eit netto driftsoverskot i rekneskapen på minimum 3 % av driftsinntektene. Dette er viktig for å kunne setje av midlar til å møta ei mellombels ubalanse på drifta og til finansiering av investeringar no eller seinare. Kommunen hadde ved utgangen av 2011 eit attståande udekt rekneskapsunderskot med kr. 13,9 mill. Kommunaldepartementet har i brev av 24. mai 2012 godkjent at attståande underskot blir dekt inn i perioden 2013-2014. Kommunestyret har vedteke følgjande inndekningsplan for det akkumulerte rekneskapsunderskotet pr. 01.januar 2012, kr. 13,9 mill.: 2012, kr. 3,0 mill. 2013, kr. 6,0 mill. 2014, kr. 4,9 mill. kr. 13,9 mill. 3
Det kan ikkje påreknast at kommunen vil gjennomføra noko underskotsinndekning for 2012. Fylkesmannen legg til grunn at kommunen i samband med budsjettrevisjon i første halvår vedtek ny plan for underskotsinndekning med auka underskotsinndekning i år. Den øvre tidsramma må bli oppretthalde slik at år 2014 framleis er siste året i planen for underskotsinndekning. Fylkesmannen har i dette brevet vist til at kommunen kan få høgare frie inntekter enn det som er budsjettert. Kommunen kan eventuelt også få ei innsparing gjennom lågare renteutgifter enn det som er innarbeidd i budsjettet. Vi må kome lenger ut i året før det kan bli vurdert i kor stor grad større frie inntekter og/eller lågare renteutgifter reelt kan påreknast. Kommunen må i samband med budsjettrevisjon gjere vedtak om å nytta meirinntekter og mindreutgifter til auka underskotsinndekning i år. Kommunen har framleis eit for høgt driftsnivå i høve til inntektene. Dette blir mellom anna synleggjort ved at den budsjetterte underskotsinndekninga for 2012 ikkje blir gjennomført. Kommunen kan ikkje berre vidareføra budsjettrammene for drifta frå 2012 til 2013 utan å ta omsyn til overskridingar og reelt meirforbruk i høve til budsjettet for 2012. Kommunen vil også få nye økonomiske utfordringar etter 2013 i samband med drift av fleire sjukeheimsplassar, ekstra skuleklassar, bortfall av momskompensasjon frå investeringar til driftsføremål og uvisse knytt til utbytteinntekter. Investering, lånegjeld og kapitalutgifter I 2013 er det planlagt brutto investeringar for til saman kr. 45 mill. Av dette utgjer utbygging av Meland sjukeheim kr. 32,0 mill., investeringar i vassverk og avlaup kr. 10,9 mill. og andre investeringar kr. 2,1 mill. Investeringane er i hovudsak planlagt finansierte med bruk av lån. Finansiering utanom lån er statleg investeringstilskot til utbygginga av sjukeheimen, kr.12.230.000,-, og momskompensasjon, ca. kr.5,2 mill. Fylkesmannen har i brev av 24.september 2012 til kommunen gitt uttale om finansiering av bl.a. Meland sjukeheim. Fylkesmannen har lagt til grunn ei samla låneramme for kommunen for 2013 og 2014 på til saman kr. 19 mill. for toårsperioden. Lånefinansiering av sjukeheimen inngår i denne låneramma saman med lån til andre investeringar. I budsjettet er det innarbeidd bruk av lån med kr. 16,7 mill. av den samla låneramma for 2013 og for 2014 på kr. 19 mill. Attståande låneramme for 2014 blir etter dette kr. 2,3 mill. Den låneramma som vi har lagt til grunn står ved lag og gjer det nødvendig å halde investeringar, utover sjukeheimen og avgiftsfinansierte, på eit lågt nivå inntil vidare. Låneramma er lagt til grunn i økonomiplanen. Startlån i Husbanken til vidareutlån og avgiftsfinansierte lån til vass- og avlaupssektoren kjem i tillegg til låneramma som vi har lagt til grunn for perioden 2013-2014. Fylkesmannen godkjenner lån kr. 10,9 mill. til vassverk og avlaup. Det er eit vilkår at finansieringa i sin heilhet er sjølvfinansierande gjennom avgifter. 4
Fylkesmannen godkjenner no startlån til vidareutlån med inntil kr. 6,0 mill. Kommunen kan søkje om lånegodkjenning dersom det er behov for meir startlån til vidareutlån. Vi har rekna ordinær langsiktig gjeld pr. 31.12.2011 pr. innbyggjar for kommunane i fylket utanom Bergen til kr. 58.416,-. (kommunekassa - ikkje konsern). I dette talet er ikkje pensjonsforplikting medrekna. Det tilsvarande talet for kommunen er kr. 58.000,-. Det generelle gjeldsnivået for kommunane i landet har auka vesentleg, og nivået må bli vurdert som høgt. Kommunane samla i fylket utanom Bergen har eit gjeldsnivå som ligg i overkant av åtte prosent høgare enn landsgjennomsnittet (utanom Oslo). Kommunen si brutto lånegjeld pr. 01. januar 2013 var om lag kr. 397 mill., eller kr.53.829,- pr. innbyggjar. Startlån / formidlingslån er medrekna i dette. Netto lånegjeld etter fråtrekk for startlån er om lag kr. 357 mill. Det er nødvendig å halde kommunen sine investeringar på eit svært lågt nivå inntil vidare. I den økonomiske situasjonen er det i hovudsak berre rom for å gjennomføra utbygginga av sjukeheimen og avgiftsfinansierte investeringar. Andre investeringar må som hovudregel bli utsette til seinare. Dette er vår vurdering uavhengig av om kommunen finansierer investeringane med låneopptak eller bruker fondsmidlar til finansieringa. Oppsummering Fylkesmannen legg til grunn at kommunen i samband med budsjettrevisjon i første halvår vedtek ny plan for underskotsinndekning med auka underskotsinndekning i år. Den øvre tidsramma må bli oppretthalde slik at år 2014 framleis er siste året i planen for underskotsinndekning. Kommunen må i samband med budsjettrevisjon gjere vedtak om å nytta meirinntekter og mindreutgifter til auka underskotsinndekning i år. Kommunen sitt driftsnivå er framleis for høgt i høve til inntektene, jf. manglande underskotsinndekning i 2012. Kommunen vil også få nye økonomiske utfordringar etter 2013 i samband med drift av fleire sjukeheimsplassar, ekstra skuleklassar, bortfall av momskompensasjon frå investeringar til driftsføremål og uvisse knytt til utbytteinntekter. Det er nødvendig å halde kommunen sine investeringar på eit svært lågt nivå inntil vidare. Dette er vår vurdering uavhengig av om kommunen finansierer investeringane med låneopptak eller bruker fondsmidlar til finansieringa. Med helsing Lars Sponheim Rune Fjeld ass. fylkesmann 5
Brevet er godkjent elektronisk og har difor inga underskrift Gjenpart: Nordhordland revisjonsdistrikt, Postboks 16, 5902 Isdalstø Sekretariatsleiar for kontrollutval, Postboks 16, 5902 Isdalstø 6