PROTOKOLL FRÅ VISITAS I 8. - 1 2. mars 1995 NISSEDAL PRESTEGJELD v/ biskop dr. theol. Halvor Bergan Siste visitas i prestegjeldet var i september 1986 v/ biskop Halvor Bergan. 1. PROGRAMMET FOR VISITASEN Følgjande program var sett opp for biskopen sin visitas i Ni s s e d a l prestegjeld: Q.nsdag 8. mars: Kl.13.00 : Besøk på pelsdyrgard i Nissedal/Treungen.. 17.00: Samtelar med kyrkjeleg tilsette.!.orsdag 9. mars: KI.09.00 : Besøk i barnehagen på Felle... 10.45 : Skulegudsteneste i Treungen kyrkje. Preike v/.. sokneprest Reidar Finsådal. Biskopen samtaler med borna. 12.00: Møte med lærarane i grunnskulen. Nissedal ungdomsskule... 14.00: Besøk på Nissedal aldersheim. Andakt v/ soknepresten. Helsing v/ biskopen. 'I 18.00 : Drøftingsmøte vedr. kyrkjehus og kyrkjegardar. Kyrkjebygda bedehus. II 19.00: Samrådingsmøte med sokneråd, kyrkjeleg tilsette og kyrkjeverje. Kyrkjebygda bedehus. t.redag 10. mars: KI.09.00: Besøk på Nissedal ungdomsskule. Biskopen svarar på spørsmål frå elevane... 10.00: Møte med politisk og administrativ leiing i Nissedal kommune. Kommunehuset... 12.30 : Besøk i Fjone barnehage. l' 18.00: Aftansong med nattverd i Treungen kyrkje. Tekstmeditasjon v/ prost Bernt Olav Karlsen... 19.00: Samrådingsmøte med sokneråd, kyrkjeleg tilsette og leiarar i det friviljuge kristelege arbeid. Treungen bedehus...øndag 12. mars: KI.11.00: Visitasgudsteneste i Nissedal kyrkje. Prosten intimerer. Biskopen preiker og held eit stutt visitasføredrag. Kyrkjekaffi i Kyrkjebygd bedehus etter gudstenesta. 2. REFERAT FRÅ SAMLINGAR, BESØK, M. V. UNDER VISITASEN Visitasen tok til med besøk i pelsdyrgard i Nissedal/Treungen. Biskopen vart gjeven god informasjon om denne viktige del av næringsverksemda i kommunen.
- 2 - Kvelden vart sett av til samtaler med kyrkjeleg tilsette. Pr og r a mme t torsdag tok til med besøk i barnhagen på Felle, der biskopen helste på dei tilsette og samtalte med borna. Under skulegudstenesta i Treungen kyrkje heldt sokneprest Reidar Finsådal preike med an biskopen samtalte med borna. Skuleelevar deltok aktivt i gudstenesta, som var eit godt døme på samarbeid kyrkje-skule. Etter gudstenesta var det møte med lærerane i grunnskulen på Nissedal ungdomsskule. Biskopen si innleiing hadde temaet: "Nokre aktuelle problem i vårt pluralistiske samfunn - utfordringar til skulen." Etter å ha peikt på nokre utviklingstrekk i tida, fokuserte biskopen på følgjande etiske problemområde: 1. Forbrukarsamfunnet som etisk utfordring 2. Rett og gale. 3. Den aukande valdsmentaliteten. 4. Flyktningar og innvandrarar. 5. Ekteskap og familieliv. Stiftskapellan Oluf Teinum tok i si innleiing til orde for ein meir utvida bruk av bibelen og salmeboka i skulen, og oppmoda til satsing på feltet gudstenestearbeid. Under besøket på Nissedal aldersheim heldt soknepresten andakt. I si helsing takka biskopen bebuarane for den innsatsen dei har gjort i samfunn og kyrkje, og sa at kyrkja framleis reknar med dei. Han takka og dei tilsette for det fine omsorgsarbeidet dei gjer. Qrøftingsmøtet vedr. kyrkjehus og kyrkjeqardar vart halde på Kyrkjebygda bedehus. Til grunn for møtet lå prost Bernt Olav Karlsen sin rapport frå prostebesøk i prestegjeldet 24. januar 1995. l møtet vart det sett opp saksliste for møtet med kommunen dagen etter. ~amrådingsmøtet med sokneråd og kyrkjeleg tilsette vart halde same staden. Biskopen leia møtet med utgangspunkt i soknepresten si visitasmelding, som gjev ei god beskriving av kyrkjelydane sin no-situasjon. Følgjande tema vart drøfta: l. Barne- og ungdomsarbeidet. Følgjande vart nemnt: Planen for samarbeid kyrkje-skule - ein tenleg arbeidsreidskap. Eitt-åringsteneste. Tverrfagleg samarbeid om born og ungdom.
- 3 - l. Gudstenestelivet. Biskopen oppmoda til å ta i bruk dei nye liturgiane, til dømes skriftemålsgudstenesta. Nattverdbordet er og for borna, og dette må g jerast k jend på ul i k e måtar. l. Diakoni. Prostidiakon Eilef Erikstein nemnte særleg følgjande satsingsfelt: - problema med rus og arbeidsledig ungdom - eldre som ønskjer å kome t il kyrkje - sorg-jkatastrofegruppe Ha n meinte at Nissedal har ein godt utvikla grendediakoni. Den lokale diakoniplanen er forbilledleg. Programmet fredag tok til med besøk på Nissedal ungdomsskole. Elevane hadde på førehand utarbeidd spørsmål til b iskopen, engasjerande spørsmål av personleg, etisk og t rus me s sig art. Ein engasjert biskop ga dei unge klåre svar. ~øtet med den politisk e og a dministrative lei inga i Nissedal kommune vart halde på kommuneh u s e t. Frå kommunen møtte: Rådmann Tore Karlsen Ordforar Brynjulv Nordbø Tekn. sjef. J a n Aarak Kommunelege I Avd.leiar, barnehage, Frode Sosialsjef Gerd Sørum Oddrun Rekvik Knut Martin Felle Inger Lise F. Bakke GUdmund Setane Fo r l a nd Frå kyrkja: Biskop Halvor Be r gan Prost Bernt Ol av Karlsen Stiftskapell an Oluf Teinum Sokneprest Reidar Finsådal Prostidi a ko n Eilef Erikstein Frå Ni s s e d a l sokneråd : Torgeir Nordal Frå Tr eungen sokneråd : Per Larsen Kyrk j eve r j e Ase Jortveit Følgjande saksliste var sett opp for møtet : l. Ni s s e d a l kyrkjegard. reidskapshus - lokal brannstasjon 2. Treungen kyr k j e Nyt t orgel Behov for inngang for rullestolbrukarar. Omlegging av vegtrase mellom Treungen kyrkje og
- 4 - bedehuset 3. Utviving av Felle kapell 4. Låvebru ved prestegarden 5. Oppjustering av kyrkjeverjestillinga 6. Prostidiakonstillinga 7. Tverrfagleg samarbeid for born og unge Biskopen takka til innliing kommunerepresentantane for god innsats på kyrkjesektoren, og sa at kommunen har utført sitt an s var p å mønstergyldig vis. Ad s ak 1. Ordfør a r en meinte at ein måtte finne fram til ei praktisk l øysing på dette. Ad sak 2: Nytt orgel. Søknaden er komen til stiftsdireksjonen og orgel er under bygging. Stiftsdireksjonen vil følgje opp saka. Inngang - rullestolbrukarar. Ein konkluderte med å ta kontakt med Fylkeskonservatoren f or å finne fram til ei god løysing. Vegtrase. Konklusjon : Soknerådet sender eit nytt brev til kommunen, som tek saka opp att med vegsjefen. Reidskapshus. Saka må planleggjast inn på kyrkjeverja sitt budsjett for vidare handsaming i formannskapet. Ad sak 3 : Kyrkjeverja orienterte om utvidingsplanane, og sa at folket på Felle vil støtte utbygginga med halve prisen. Saka må hansamast i soknerådet og kome med på kommunebudsjettet. Ad sak 4: Biskopen ba om ein reaksjon frå prest og prestegardstilsyn som Via kommunen vert sendt til fylkeskommunen. Ordføraren opplyste at vegvesenet må setje opp låvebrua innan 5-6 år for vegvesenets pengar. Ad sak 5: Nye oppgåver er komne til etter stillingsopprettinga, så som innkrevjing av festeavgift, internkontroll, sikring av arbeidsmiljø, m.v. Frå kyrkja vart det sett fram ønskje om ei heving av stillinga frå 40 til 50%. Ad sak 6: Ordføraren anbefalte Vest-Telemarksrådet som eit tenleg organ for årleg info frå prostidiakonen.
- 5 - Ad sak 7: Det friviljuge arbeidet for born og ungdom vart karakterisert som godt forebyggjande helsevern, men ein har ikkje formell kontakt mellom kommunen og det friviljuge arbeidet. Etter møtet med kommunen var det besøk i Fjone barnehage. Biskopen samtalte med borna og dei tilsette. Prosten heldt tekstmeditasjon under aftansongen i kyrkje, medan biskop og sokneprest var liturgar. Treungen sokneråd, kyrkjeleg tilsette og leiarar i friviljuge kristelege arbeid vart halde på Treungen bedehus. ~amrådingsmøtet med ~et Fyrste innleiar, Charlotte Aune, følgjande: peikte mellom anna på ei rettferdig fordeling av verda sine ressursar - heller stillhet, ro og samtale enn eit stort aktivitetsnivå o tk d o o o - a vere ærlege mo varan re, vage a vere sarbare - vi må få ledd i gudstenesta som ungdom kan identifisere seg med. Latteren og dansen høyrer med. Andre innleiar, Reidar Finsådal, heldt fram mottoet: "Du, eg, vi er kalt til å leve til Guds ære og til gagn og glede for kvarandre og andre." Han oppmoda til å oppmuntre kvarandre, og å finne den gode balanse mellom arbeid og kvile. Gudstenesta må verte storfamiliesarnlinga kvar veke. Samtalen etter innleiingane utdypa og strekte under synspunkta på ein fin måte. Biskopen la vekt på å leve ut kristendomen i heimen. Det vert meir og meir viktig å ta tid for heimen og familien. Konkret gjeld dette husandakt og bønefellesskap og tid for kvarandre. 3. FOLKETAL, BOSETTINGSMØNSTER OG UTVIKLING SIDAN SISTE VISITAS Nissedal prestegjeld utgjer idag 2 sokn, Nissedal og Treungen. Nissedal prestegjeld som er identisk med Nissedal kommune, har Ca. 1480 innbygjgar. Av dei bur ca. 420 i Nissedal sokn og 1060 i Treungen sokn. Ein ventar ikkje større endringar i folketalet dei næraste o ara. 4. BEMANNINGA I KYRKJELYDANE, M.V. Prestegjeldet har ein prest, som er sokneprest for båe sokna. Avstandane og meirarbeidet med sete i to sokneråd gjev ofte lange arbeidsdagar for presten. Det er to organistar i deltidsstillingar.
- 6 - Det er tilsett kyrkjetenarar/gravar i heil stilling ved dei to kyrkjene og klokkarar i brøkstillingar. Felle kapell har kyrkjetenar og kyrkjegardsarbeidar på timebasis. Det er kyrkjeverje/sekretær for sokneråda i 40% stilling frå 1987. Ein hauster gode frukter av kyrkjeverja sitt arbeid. Det er ønskjeleg å heve stillinga til 1/2 stilling. Kyrkjelydane deler prostidiakonen med kyrkjelydane i Vest Telemark prosti. Dette er ei ordning som fungerer godt og er til inspirasjon og stor hjelp for den diakonale omsorg i prestegjeldet. ftemmanninga i prestegjeldet: Reidar Finsådal, sokneprest Olav Dale, kyrkjetenar/gravar Anne Marie Hunerno, klokkar Ase Jortveit, kyrkjeverje/sekretær Astrid Løite, kyrkjegardsarbeidar Pauline G. Nordbø, klokkar Anne Reime, klokkar Olav Svalastog, organist Helga Tveit, organist Reidun Valle, kyrkjetenar Eilev Erikstein, prostidiakon - frå 1992 - frå 1987 - frå 1990 - frå 1987 - frå 1984 - frå 1986 - frå 1995 - frå 1991 - frå 1976 - frå 1983 - frå 1991 5. KYRKJEHUS OG KYRKJEGARDAR Det koster ikkje reint lite å skulle halde 2 kyrkjer og eit kapell med tilhøyrande kyrkjegardar. Kommunen har vore velviljug overfor kyrkja, og gir mykje pr. innbyggar. Sidan siste visitas er ei rekkje ting vorte utbetra og fornya. Kommunen saman med kyrkja sine folk fortener ros for den vørnad dei syner for kyrkjene og kyrkjegardane i prestegjeldet. Alle kyrkjehusa i prestegjeldet er vel haldne og representerer store kulturskattar, som ein veit å ta vel vare på. Kyrkjegardane er vakre og velstelte anlegg. Nissedal kyrkje er i god stand. Sidan siste visitas er kyrkja måla innvendig, nye teppe er komne på plass, golv og tak er isolera, ringeanlegg innstallert, og ein er i ferd med å restaurere orgelet. Glasmåleria i tårnet treng restaurering og kyrkjemuren treng reparasjon. Kyrkja har fått ein tenleg handicaprampe ved inngangsdøra til den eine korsarmen. ~reungen kyrkje er måla sidan siste visitas, og er i god stand. Nytt orgel er Under planlegging. Det er skaffa kjøleagregat til bårerommet i kjellaren, men lemmane til nedgangen er tunge og taket bør sikrast mot
- 7 - snøras. Ein søkjer å få til ei løysing med rullestolrampe til inngangen. Båe kyrkjene manglar messehaklar i dei liturgiske fargane. Eelle kapell er eit lite og vel halde kapell. Ein planlegg utviding av kapellet. Huset treng noko vøling. liissedal kyrkjegard er velregulert, og kartverk og fastmerke er i orden. Sidan siste visitas er det bygd eit tenleg bårehus med toalett og opphaldsrom for kyrkjetenaren. Bårehuset har kjølerom. Kyrkjegardsporten mot bedehuset treng vøling og bør utvidast. Det er behov for å nytte heile reidskapshuset til kyrkjelege formål. Treungen kyrkjegard er i god stand og har kartverk og fastmerke. Det trengst eit nytt reidskapshus for kyrkjegarden. Om mogeleg kan den gamle kyrkjestova mellom anna nyttast til dette. okneprestkontoret er i prestebustaden. Dette er ei ordning ein er på veg bort frå, - dette både av omsyn både til prestefamilien og til brukarane av kontoret. på sikt lyt ein vurdere flytting av kontoret. Ei opprusting av "drengestova" vil kanhende vere tenleg til dette. 6. KYRKJELYDSTILHøvE Soknepresten og dei andre kyrkjeleg tilsette utfører eit solid og godt arbeid. Det same må og seiast om sokneråda sitt arbeid. Presten har dåpssamtaler med dåpsforeldre, får "Bornas kyrkjebok". og alle 4-åringar ~arnearbeidet er godt bygd ut, med søndagsskule og yngres som dei faste element. Fjone og Nissedal har så og seie full oppsluttnad. Nissedal har og eit familiekor som samlar ca. 10% av befolkninga. I Treungen når ein omlag halvparten av borna gjennom søndagsskuler og måndagsklubb. Ei "krise" oppstår i 12-årsalderen, då mange fell ut. På Felle driv Frikyrkja alt barne- og ungdomsarbeidet. ~ngdomsarbeid er det mindre av. Ein nattkafe driven av Indremisjonen har stor oppslutning i Treungen. Frikyrkja driv ungdomskor her, og samarbeidet fungerer bra. Skulelaget er for tida ikkje i funksjon. ~arne- og ungdomsutvaiet har ansvar for utdeling av 4-års boka og NT til 3. klassingane. Fleire tiltak er under planlegging for å styrkje dåpsopplæringa. Ei viktig oppgåve vert å forme
- 8 - ut ein lokal plan for dåpsopplæring. Det er stort behov for leiaropplæring for ungdom. Det er laga ein eige plan for samarbeidet skule-kyrkje. Skule, barnehage og barnelag medverkar i gudstenester året igjennom. Konfirmantarbeidet vert drive tradisjonelt med ukentleg time i skulen og regelmessige gruppesamvere i heimane. Ein samarbeider elles med nattkafeen..qiakoniutvalet har ansvar for det organiserte diakoniarbeidet i prestegjeldet. Utvalet har ansvar for fasteaksjonen saman med konfirmantane, "diakoniens dag" for heile prestegjeldet, allehelgensmesse med Påfølgjande kyrkjekaffi, blomeutdeling, utdeling av Qibelleseplanar og temakveldar. Det ville vere fint om ein fekk igang att besøkstenesta på alders- og sjukeheimen. Det er og behov for besøk i heimane. Yest-Telemark familiekontor er etablert og vil verte eit godt tilbod til bebuarane i Nissedal. I styret sit mellom anna to personar frå Nissedal og prostidiakonen. Prostidiakonen gjer eit godt arbeid, som har betydd mykje, også for Nissedal. Det er eit rikt song- og musikkliv i prestegjeldet. Familiekoret er alt nemnt. Det er eit godt samarbeid med Frikyrkja sine kor og det lokale bygdekoret. Organistane er musikalske ressurspersonar i kyrkjelydane. Det vert gjort eit viktig arbeid i samband med kyrkjelydsbladet. Det er ein strategisk preikestol i kyrkjelydane. Statistikken syner jamne tal for gudstenestedeltaking og nattverddeltaking dei siste åra. Det er ei stor utfordring å få fleire med på kyrkjeveg. Når det gjeld det friviljuge arbeid for indre- og ytre misjon, så har det lange og solide tradisjonar i prestegjeldet, og fleire er engasjerte i dette arbeidet. Store summar vert samla inn til misjonsarbeidet kvart år. 7. KONKLUSJONAR I visitasføredraget under visitasgudstenesta i Nissedal kyrkje søndag 12. mars nemnte biskopen desse områda som det trengs å arbeisast med og styrkjast i tida som kjem: 1. Ei styrking av gudstenestefellesskapen. Søndag må på nytt verte kyrkjedag. Vi heid på å misse den
og høyrer til i kyrkja - 10 - o var. Det er ei stor utfordring! 6. Bøn og forbøn. Vi gjer vel i å følgje dei mange og sterke oppmodingane Guds ord gjev oss til å leggje alt fram for Gud i bøn. Det gjev tryggleik i fåre, styrkje når ting går imot og frimod til teneste. Styrk bønetenesta - og bed særskilt for presten og dei andre kyrkjeleg tilsette og sokneråda! Lat meg til sist få helse dykk alle med den paulinske helsinga: "Vert sterke i Herren og i hans veldige kraft!" "For Gud gav oss ikkje ei ånd som gjer motlaus, men ei ånd som gjev kraft og kjærleik og visdom." st} m evar l