, 2016 Lågare prisar i heile Norden* Etterspurnaden etter kraft gjekk ned i heile Norden frå veke 10 til veke 11. Nedgangen var størst i Noreg, noko som har samanheng med høgare temperaturar i store delar av landet. Lågare etterspurnad etter kraft og noko høgare vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige bidrog til ein reduksjon i prisane i alle dei nordiske landa. Snittprisane i Norden låg i førre veke mellom 19,5 øre/kwh i Nord-Noreg og 25,0 øre/kwh i Finland. Vêr og hydrologi I veke 11 kom det mest nedbør i Trøndelag og i Nord-Noreg med 50-150 mm.. I løpet av veka kom det 1,6 TWh nedbørenergi, eller 60 prosent av normalen. Sum nedbørenergi hittil i år er 28,5 TWh eller 8,3 TWh mindre enn normalen. I veke 12 er det venta mest på Sørlandet og Vestlandet med 50-150 mm. Prognosert nedbørenergi for veka er 3,0 TWh som er 120 prosent av normalen. I veke 11 var temperaturen 4 6 grader over normalen på Sør- og Austlandet, 2 3 grader over normalen på Vestlandet og i Trøndelag og 1 3 grader over normalen i Nord-Noreg. I veke 12 er det venta temperaturar 0 2 grader over normalen i heile landet. I veke 11 kom mest snø i indre strøk av Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal og i Nordland. Etter våre berekningar er det i sum for magasinområda om lag 44,0 TWh eller 82 prosent av normale snømengder for årstida. Meir enn normalt er det stort bare på indre strok av Vestlandet, i Svartisenområdet og i enkelte fjellstrøk i Troms og Finnmark. Mange plassar er snøsmeltinga også i gang. For fleire detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.xgeo.no. Berekna tilsig for veke 11 er 1,0 TWh, eller 160 prosent av normalen. Sum tilsig hittil i år er 9,4 TWh, som er normalt. Prognosert tilsig for veke 12 er 0,7 TWh, som er 120 prosent av normalen. * Statnett endra frå og med 7. mars grensene for elspotområda NO1, NO3 og NO5. Dette medfører noen endringar i den samla magasinkapasiteten i desse områda. Den største endringa er at om lag 1 TWh magasinkapasitet er flytta frå NO5 til NO3. For meir informasjon sjå: https://www.nve.no/nytt-fra-nve/nyheter-energi/endringer-i-magasinkapasitet-fra-7-mars- 2016
2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Prosent Prosenteiningar Veke 11 2016 Veke 10 2016 Veke 11 2015 Median* veke 11 Endring frå sist veke Differanse frå same veke i 2015 Differanse frå median Norge 47,9 50,4 43,0 42,9-2,5 4,9 5,0 NO1 18,4 20,8 25,5 19,9-2,4-7,1-1,5 NO2 57,1 59,9 51,0 46,4-2,8 6,1 10,7 NO3 34,9 36,5 33,7 26,8-1,6 1,2 8,1 NO4 58,7 60,3 46,4 46,0-1,6 12,3 12,7 NO5 33,5 37,0 34,0 33,9-3,5-0,5-0,4 Sverige 32,2 34,6 33,2 34,3-2,4-1,0-2,1 *Referanseperioden for medianen er 1990-2015 for Noreg, og 2002-2015 for dei fem norske elspotområda frå 7. mars 2016. Figur 1 Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=84,3 TWh. Kjelde: NVE Figur 2 Vassmagasinas fyllingsgrad i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi
3 Figur 3 Vassmagasina sin fyllingsgrad for elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE
4
5 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 11 2016 Veke 11 2015 Veke 11 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2015 Prosent av normal veke Tilsig 1,0 1,3 0,6-0,3 162 Nedbør 1,6 2,0 2,7-0,4 59 TWh Veke 1-11 2016 Veke 1-11 Normal Differanse frå normal til no i år Tilsig 9,4 9,6-0,2 Nedbør 28,5 36,8-8,3 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE TWh Prosent av normal Tilsig 0,7 116 Nedbør 3,0 117 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 2015 og 2016, og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: NVE
6 Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 2015 og 2016, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: Nord Pool og NVE Figur 6 Temperaturar i Noreg i 2016, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor
7 Figur 7 Utviklinga av snømagasin for dei norske vassmagasina vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016 i prosent av median kulminasjon. Median er for 30-års-perioden 1981-2010, maksimum og minimum er for perioden 1981-2010. Kjelde: NVE Figur 8 Snømagasin i prosent av normalt for vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016. Kjelde: NVE
8 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 3 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 11 Veke 10 førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 3 185 3 632-447 -12 % NO1 265 304-38 -13 % NO2 1 269 1 410-140 -10 % NO3 357 423-65 -15 % NO4 580 632-52 -8 % NO5 713 864-151 -17 % Sverige 3 334 3 413-79 -2 % SE1 438 490-52 -11 % SE2 931 892 39 4 % SE3 1 833 1 873-40 -2 % SE4 132 157-25 -16 % Danmark 505 543-38 -7 % Jylland 306 321-15 -5 % Sjælland 198 222-23 -11 % Finland 1 398 1 390 8 1 % Norden 8 421 8 977-556 -6 % Forbruk Norge 2 759 3 034-276 -9 % NO1 745 883-138 -16 % NO2 733 805-73 -9 % NO3 532 566-34 -6 % NO4 416 417-1 0 % NO5 333 362-29 -8 % Sverige 2 885 3 127-241 -8 % SE1 191 201-10 -5 % SE2 338 372-34 -9 % SE3 1 835 1 989-154 -8 % SE4 521 564-44 -8 % Danmark 653 688-35 -5 % Jylland 387 409-21 -5 % Sjælland 266 280-14 -5 % Finland 1 721 1 757-36 -2 % Norden 8 017 8 606-589 -7 % Nettoimport Norge -426-598 171 Sverige -449-286 -162 Danmark 149 146 3 Finland 323 367-44 Norden -404-371 -32 *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
9 Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 9 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 2015 og 2016. (Foreløpig statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor Figur 10: Kjernekraftproduksjon i Sverige dei to siste vekene og for same veker i 2015. Kjelde: SKM Market Predictor. (Foreløpig statistikk).
10 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 4 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 42,3 38,4 9,3 3,9 Forbruk 38,5 35,7 7,1 2,7 Nettoimport -3,8-2,7-1,2 Norden (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 111,5 104,9 5,9 6,6 Forbruk 109,3 102,7 6,0 6,6 Nettoimport -2,2-2,2 0,0 Utveksling Figur 11 Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 2015 og 2016, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 12 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i GW. Kjelde: SKM Market Predictor.
11 Figur 13 Marknadsflyt mellom elspotområde i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower 52(67) 216(220) 16(20) 10(3) 107(131) 103(135) 22(22) 38(14) 4(17) 2(0) 170(142) 111(156) RU 405(516) 5(0) 289(361) 184(265) 694(671) EE 144(141) 11(0) 0(2) 17(15) 96(86) NL 158(167) 19(9) 17(6) 30(23) 23(27) DE 2(4) 74(79) 83(67) 11(3) 75(58) 58(66) 682(698) 69(70) PL 76(91) LT * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
12 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 5 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 11 Veke 10 Veke 11 (2015) førre veke (%) i fjor (%) NO1 205,4 218,0 213,4-5,8-3,7 NO2 205,4 218,0 213,4-5,8-3,7 NO3 206,4 224,8 218,6-8,2-5,6 NO4 194,5 208,7 218,3-6,8-10,9 NO5 205,4 218,0 213,4-5,8-3,7 SE1 206,2 224,8 216,7-8,2-4,8 SE2 206,2 224,8 216,7-8,2-4,8 SE3 206,2 224,8 228,1-8,2-9,6 SE4 218,4 226,6 241,2-3,6-9,4 Finland 247,2 256,7 255,2-3,7-3,1 Jylland 206,6 224,7 239,3-8,1-13,6 Sjælland 218,4 226,6 242,4-3,6-9,9 Estland 268,7 273,9 266,8-1,9 0,7 System 205,4 226,7 218,7-9,4-6,1 Nederland 257,3 256,7 382,5 0,2-32,7 Tyskland 236,7 252,6 304,6-6,3-22,3 Polen 317,7 325,0 291,8-2,2 8,9 Litauen 268,7 273,9 272,8-1,9-1,5 Figur 14 Spotprisar i Noreg (14a) og Norden, Nederland og Tyskland (14b) i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor
13 Terminmarknaden Tabell 6 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO 2 kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 11 Veke 10 Endring (%) Nasdaq OMX April 196,7 200,3-1,8 2. kvartal 2016 177,6 177,5 0,1 3. kvartal 2016 159,6 159,8-0,2 EEX OMX 2. kvartal 2016 216,1 211,1 2,4 3. kvartal 2016 217,6 212,8 2,3 CO2 (kr/tonn) Desember 2016 47,2 46,7 1,1 Desember 2017 47,3 47,1 0,5 Figur 15 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 16 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor
14 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet**, Nord Pool, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 11 2016 Veke 10 2016 Veke 11 2015 Variabelpris kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Fastpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 32,2 32,9 34,9-0,7-2,7 Veke 11 2016 Veke 10 2016 Veke 11 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 29,9 31,5 30,5-1,6-0,6 Sørvest-Noreg (NO2) 29,9 31,5 30,5-1,6-0,6 Midt-Noreg (NO3) 30,0 32,3 31,1-2,3-1,1 Nord-Noreg (NO4) 22,8 24,2 24,9-1,4-2,1 Vest-Noreg (NO5) 29,9 31,5 30,5-1,6-0,6 Veke 11 2016 Veke 10 2016 Veke 11 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 30,6 29,2 38,2 1,4-7,6 3 år (snitt Noreg) 31,6 31,4 38,8 0,2-7,2 1 år (snitt Sverige) 39,8 39,3 46,7 0,5-6,9 3 år (snitt Sverige) 40,3 39,5 47,6 0,8-7,3 * Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. ** Frå og med 1. juli 2015 la Konkurransetilsynet ned sin kraftprisoversikt. Denne ble erstatta av Forbrukerrådets nye strømprisportal, strømpris.no. Figur 17 Vekeutvikling i pris på variabelpriskontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 4,2 øre/kwh***. Kjelder: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. * Prisar for variabelpriskontraktar meldas fram i tid. Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. **Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderer mva. *** Frå og med veke 1 2016 vart påslaget endra frå 3,8 øre/kwh (inkl. mva) til 4,2 øre/kwh (inkl. mva.) som følgje av ein antatt auke i påslaget grunna elsertifikatordninga. For meir informasjon om elsertifikatmarknaden, se www.nve.no/elsertifikater
15 Figur 18 Utviklinga dei siste 52 vekene i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på 20 000 kwh. Alle prisar inkl. mva. i norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. Marknadspris-/ spotpriskontrakt ** Aust-Noreg (NO1) Sørvest- Noreg (NO2) Midt-Noreg (NO3) Nord-Noreg (NO4) Vest-Noreg (NO5) Variabelpris kontrakt NOK Berekna straumkost nad for veke 11 2016 Berekna straumkost nad for veke 10 2016 Endring frå førre veke Berekna straumkost nad for veke 11 2015 Berekna straumkost nad hittil i 2016 Differanse frå 2015 til no i år 10 000 kwh 73 81-8 75 1013-32 20 000 kwh 146 162-15 149 2026-65 40 000 kwh 292 323-31 298 4052-130 10 000 kwh 73 81-8 75 946-97 20 000 kwh 146 162-15 149 1892-193 40 000 kwh 292 323-31 298 3784-387 10 000 kwh 73 83-10 76 988-80 20 000 kwh 147 166-19 152 1976-159 40 000 kwh 294 332-38 305 3952-319 10 000 kwh 56 62-6 61 772-82 20 000 kwh 112 124-13 122 1544-163 40 000 kwh 223 249-26 243 3089-327 10 000 kwh 73 81-8 75 945-98 20 000 kwh 146 162-15 149 1891-196 40 000 kwh 292 323-31 298 3782-391 10 000 kwh 81 87-6 89 1009-102 20 000 kwh 157 169-12 171 1970-172 40 000 kwh 311 334-23 335 3891-313 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 2009-2014, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og standard variabel kontrakt. I 2015 var det 53 veker, og profilen for veke 53 er berekna som eit snitt av profilane for veke 1 og 52. Profilen for veke 53 er lagt til dei andre vekene, som er uendra. Dette gir eit årsforbruk på litt over 20 000 kwh i 2015. ** NVE nyttar eit påslag på 4,2 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 2016 og 3,8 øre/kwh inkl. mva i 2015, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på hhv 3,4 øre/kwh og 3,0 øre/kwh ekskl. mva.
16 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til heimesidane til Nord Pool. Produksjon company event start event stop event duration station names stations installed stations available unit names Dong Energy Thermal Power A/S 05.03.2013 01.12.2018 2097 days Asnæsværket 640 0-640 Asnæsværket DK2 PVO Power Management Oy 19.02.2016 24.03.2016 34 days Alholmens Alholmens Kraft 240 0 Kraft affected areas FI production types type of event Coal, Fossil, Hard coal, Fossil oil, oil Other Biomass, Fossil hard coal, Fossil Peat Ringhals AB 25.07.2015 17.09.2016 420 days Ringhals Block2 865 Ringhals 0 Block2 SE3 Nuclear Hydro Statkraft Energi Water AS 14.03.2016 18.03.2016 4 days Svartisen 250 0 Svartisen NO4 Reservoir SKL Produksjon AS 01.09.2015 15.07.2016 318 days Blåfalli Vik 230 0 Blåfalli Vik NO2 Hydro Water Reservoir Planned maintenance Planned maintenance Maintenance Failure Overføring company event start event stop event duration connections installed connections available Svenska Kraftnät 18.03.2016 25.03.2016 7 days 700, 700 0, 0 500, 500, 300, 300, 0, 200, 1000, 600-700, 1000, 300, 600, 100, 250, 600, 100, 400, Statnett SF 11.03.2016 18.03.2016 7 days 700 200 Statnett SF 07.03.2016 17.03.2016 10 days 723, 1632 500-723, 1200-1532 affected areas assets Klaipeda- Nybro (NordBalt) LT, SE4 Failure 300NAMSKOG AN- TUNNSJODAL 300KVINEN- SOLHOM Energinet.dk 11.03.2016 14.03.2016 2 days 600, 585 0, 0 Kontek NO1, NO3, NO4, SE1, SE2 type of event Planned maintenance DK1, NL, Planned NO2 maintenance DE-50Hertz, Forced DK2 limitation 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) ).