Hordaland og Akershus på veksttoppen

Nr. 1/ 2005 Hordaland og Akershus på veksttoppen 1990-99 2000-05 Frogn (Ak) 2,5 Ullensaker (Ak) 4,0 Fjell (Ho) 2,1 Nannestad (Ak) 2,5 Førde (SF) 2,1 Askøy (Ho) 2,2 Gjesdal (Ro) 2,1 Gjerdrum (Ak) 2,1 Hemsedal (Bu) 2,0 Nes (Ak) 2,1 Rennesøy (Ro) 2,0 Fjell (Ho) 2,0 Gjerdrum (Ak) 1,9 Vestby (Ak) 1,9 Sola (Ro) 1,9 Øygarden (Ho) 1,9 Sandnes (Ro) 1,8 Meland (Ho) 1,8 Bykle (AA) 1,8 Skedsmo (Ak) 1,7 Kjelde: SSB Statistikkbanken. Fjell har i mange år vore mellom dei raskast veksande kommunane i fylket og i landet. 1990-1999 var det den kommunen som voks nest raskast i landet. I perioden 2000-2005 har Askøy hatt den tredje største veksten i landet, med Fjell på sjetteplass. Tabellen viser prosentvis vekst per år i dei mestveksande kommunane i landet 1990-2005. Kommunesamanslåingar i perioden er haldne utanfor. Lista over dei ti mestveksande kommunane i landet på nittitalet inneheld kommunar frå 6 forskjellige fylke, mellom dei fire rogalandskommunar og Fjell i Hordaland. Den tilsvarande lista for 2000-05 består derimot kun av hordalands- og akershus- kommunar. Sjå også s. 4 og 5.

INNHALD: Folketalsutviklinga i kommunane 3 Årleg vekst i folketalet i utvalde kommunar i Bergensregionen 4 Vekst per år i dei mestveksande kommunane i Bergensregionen 4 Kommunane i Norge med størst vekst og nedgang i folketalet i 2004 5 Folketalet etter alder, totale tal 5 Folketalet etter alder, prosent 6 Menn og kvinner 20-39 år 7 Framskrive folketal 8 Folketal og innvandring 9 Befolkningsprofil i europeiske regionar 10 Pendling 11 Reiseliv hotellovernattingar sommaren 2004 13 Utanlandske turistar forbruk 14 Kjelder og meir informasjon 15 Side: HORDALAND I TAL Hordaland i tal inneheld statistikk om den regionale utviklinga i Hordaland. Publikasjonen kjem ut to gongar i året vår og haust. Tema i første nummer er befolkningsutvikling. I det andre nummeret vert det sett fokus på næring. Mesteparten av tala er henta fra Statistisk sentralbyrå, www.ssb.no. I kvart nummer vil du også finne annan aktuell statistikk som er tilgjengeleg på utgjevingstidspunktet. Hordaland i tal er utarbeidd av arbeidslaget Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) i Hordaland fylkeskommune. Publikasjonen finst også på AUD sine nettsider, www.hordaland.no/ru/aud. 2

Folketalsutviklinga i kommunane Vekst i Bergensregionen, nedgang i Hardanger Endring 1990-99 2000-05 2004-05 1990 1995 2000 2004 2005 % % Tal % Etne 4 037 3 941 3 917 3 916 3 904-3,0-0,3-12 -0,3 Sveio 4 582 4 594 4 623 4 687 4 672 0,9 1,1-15 -0,3 Bømlo 9 675 10 300 10 739 10 815 10 830 8,6 0,8 15 0,1 Stord 14 483 15 547 16 144 16 405 16 516 11,5 2,3 111 0,7 Fitjar 3 072 2 934 2 992 2 911 2 895 4,8-3,2-16 -0,5 Tysnes 2 915 2 852 2 843 2 812 2 825-2,5-0,6 13 0,5 Kvinnherad 13 121 13 181 13 196 13 158 13 122 0,6-0,6-36 -0,3 Sunnhordland 51 885 53 349 54 454 54 704 54 764 5,0 0,6 60 0,1 Jondal 1 266 1 209 1 151 1 073 1 078-9,1-6,3 5 0,5 Odda 8 289 8 077 7 727 7 468 7 378-6,8-4,5-90 -1,2 Ullensvang 3 988 3 800 3 562 3 513 3 517-10,7-1,3 4 0,1 Eidfjord 1 070 1 077 1 037 916 914-3,1-11,9-2 -0,2 Ulvik 1 239 1 257 1 222 1 175 1 163-1,4-4,8-12 -1,0 Granvin 1 036 1 045 1 044 1 021 1 008 0,8-3,4-13 -1,3 Voss 14 035 13 896 13 726 13 771 13 850-2,2 0,9 79 0,6 Kvam 8 773 8 597 8 592 8 389 8 334-2,1-3,0-55 -0,7 Hardanger og Voss 39 696 38 958 38 061 37 326 37 242-4,1-2,2-84 -0,2 Fusa 3 727 3 651 3 684 3 728 3 709-1,2 0,7-19 -0,5 Samnanger 2 412 2 386 2 282 2 331 2 322-5,4 1,8-9 -0,4 Os 12 608 13 119 13 896 14 611 14 908 10,2 7,3 297 2,0 Austevoll 4 200 4 257 4 406 4 487 4 451 4,9 1,0-36 -0,8 Bjørnefjorden 22 947 23 413 24 268 25 157 25 390 5,8 4,6 233 0,9 Bergen 211 826 221 717 229 496 237 430 239 209 8,3 4,2 1 779 0,7 Askøy 18 631 18 638 19 727 21 522 22 020 5,9 11,6 498 2,3 Bergen og Askøy 230 457 240 355 249 223 258 952 261 229 8,1 4,8 2 277 0,9 Sund 4 976 5 088 5 160 5 435 5 537 3,7 7,3 102 1,9 Fjell 14 735 16 356 18 178 19 613 20 043 23,4 10,3 430 2,2 Øygarden 3 158 3 416 3 623 3 931 3 975 14,7 9,7 44 1,1 Øygarden og Sotra 22 869 24 860 26 961 28 979 29 555 17,9 9,6 576 2,0 Vaksdal 4 519 4 378 4 192 4 173 4 154-7,2-0,9-19 -0,5 Modalen 340 336 354 366 361 4,1 2,0-5 -1,4 Osterøy 7 016 6 985 7 006 7 174 7 207-0,1 2,9 33 0,5 Osterfjorden 11 875 11 699 11 552 11 713 11 722-2,7 1,5 9 0,1 Meland 4 534 4 824 5 353 5 767 5 861 18,1 9,5 94 1,6 Radøy 4 560 4 555 4 585 4 678 4 656 0,5 1,5-22 -0,5 Lindås 11 861 12 207 12 492 12 879 13 043 5,3 4,4 164 1,3 Austrheim 2 684 2 567 2 527 2 533 2 527-5,8 0,0-6 -0,2 Fedje 730 698 682 659 661-6,6-3,1 2 0,3 Masfjorden 1 891 1 845 1 774 1 712 1 693-6,2-4,6-19 -1,1 Nordhordland 26 260 26 696 27 413 28 228 28 441 4,4 3,8 213 0,8 Hordaland 405 989 419 330 431 932 445 059 448 343 6,4 3,8 3 284 0,7 Landet 4 233 116 4 348 410 4 478 497 4 577 457 4 606 363 5,8 2,9 28 906 0,6 Hdl i % av landet 9,6 9,6 9,6 9,7 9,7 Bergen i % av Hdl 52,2 52,9 53,1 53,3 53,4 I 1995 vart eit område med 228 innbyggjarar overført frå Fitjar til Bømlo. Endringstala er korrigert for dette. Kjelde: SSB Statistikkbanken Bergen, dei fleste tilgrensande kommunane og Stord har hatt ein tosifra vekst i folketalet dei siste 15 åra. Masfjorden, Jondal og alle dei tre kommunane i Indre Hardanger har hatt ein nedgang på meir enn 10 % i den same tidsromet. 3

Årleg vekst i folketalet i utvalde kommunar i Bergensregionen Kan betre kommunikasjonar påverke folketalsutviklinga? 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Bergen 0,7 1,3 1,0 0,8 0,8 0,7 0,5 0,5 0,8 1,0 0,6 1,0 0,9 0,9 0,7 Os 1,4 1,2 0,5 0,3 0,6 1,3 0,6 1,4 1,4 1,0 0,5 0,9 1,6 2,0 2,0 Sund -0,3-0,4 1,1 1,4 0,5 0,6 0,5-0,7 0,0 1,0 0,5 1,3 1,8 1,7 1,9 Fjell 1,5 1,8 1,2 2,9 3,2 2,6 2,4 1,7 1,9 2,1 2,0 2,1 1,9 1,7 2,2 Askøy -0,3-0,4-0,1 0,2 0,6 1,2 1,1 0,8 1,3 1,3 1,9 2,4 2,2 2,4 2,3 Meland 2,3 0,3 0,9 2,2 0,5 2,9 1,8 2,3 1,6 1,9 2,8 1,4 2,3 1,1 1,6 Øygarden -0,9 1,1 2,8 4,4 0,6 2,1 0,7 1,3 1,1 0,7 2,3 2,2 2,4 1,4 1,1 Lindås 0,1 0,4 0,8 1,0 0,6 1,4 0,2 0,1 0,8-0,2 0,5 0,5 0,9 1,2 1,3 8 kommunar 0,7 1,1 0,9 0,9 0,9 0,9 0,6 0,6 0,9 1,0 0,8 1,2 1,1 1,1 1,1 Kjelde: SSB Statistikkbanken Askøybrua vart åpna i 1992, Nordhordlandsbrua i desember 1993. Etter at Askøy hadde nedgang i folketalet dei tre første åra av nittitalet, kom kommunen på plussida straks brua åpna, og sidan har veksten auka jamt. For Nordhordland er bildet mindre eintydig. Meland hadde høg vekst også før Nordhordlandsbrua åpna, og veksten i åra etterpå har vore varierande, men stort sett høgare enn før 1993. Lindås fekk ikkje nokon vesentleg auke i veksten før 10 år etter at brua kom. Vekst per år (%) i dei mestveksande kommunane i Bergensregionen Bergensregionen: Størst vekst i Fjell på nittitalet, i Askøy etter 2001 1990 2000 2005 1990-99 2000-05 1990-05 Bergen 211 826 229 496 239 209 0,8 0,8 0,8 Os 12 608 13 896 14 908 1,0 1,4 1,1 Sund 4 976 5 160 5 537 0,4 1,4 0,7 Fjell 14 735 18 178 20 043 2,1 2,0 2,1 Askøy 18 631 19 727 22 020 0,6 2,2 1,1 Meland 4 534 5 353 5 861 1,7 1,8 1,7 Øygarden 3 158 3 623 3 975 1,4 1,9 1,6 Lindås 11 861 12 492 13 043 0,5 0,9 0,6 8 kommunar 282 329 307 925 324 596 0,9 1,1 0,9 Kjelde: SSB Statistikkbanken. Gj. sn per år Fjell hadde den største prosentvise veksten i Bergensregionen og i Hordaland fram til 2001, då Askøy overtok som største vekstkommune i fylket. 4

Kommunane i Norge med størst vekst og nedgang i folketalet i 2004 Askøy på fjerdeplass Askøy og Fjell ligg på fjerde og femte plass på befolkningsvekst-lista for 2004, med Os på sjuande. Odda (-1,2 %), Granvin (-1,3%) og Modalen (-1,4%) hadde den dårlegaste folketalsutviklinga i Hordaland, men utviklinga i desse kommunane var på langt nær så dårleg som i kommunane aller nederst på lista. Den sterke veksten i Stordal skuldast nettoinnflytting frå utlandet. Mange av desse innflyttarane er nederlendarar som er rekruttert til kommunen gjennom Placementprosjektet. Kjelde: SSB Statistikkbanken; Møre og Romsdal fylkeskommune Folketalet etter alder, totale tal Relativt ung befolkning i Hordaland % vekst 2004-05 Stordal (MR) 4,2 Ullensaker (Ak) 3,2 Forsand Ro) 3,1 Askøy (Ho) 2,3 Fjell (Ho) 2,2 Hvaler (Øs) 2,1 Os (Ho) 2,0 Gjerdrum (Ak) 2,0 Time (Ro) 2,0 Nannestad (Ak) 2,0 Fosnes (NT) -4,1 Hasvik (Fi) -4,2 Leka (NT) -4,2 Båtsfjord (Fi) -4,6 Torsken (Tr) -5,0 Aldersgrupper 2005 0-5 år 6-12 år 13-15 år 16-19 år 20-66 år 67-79 år 80+ år Etne 314 346 181 224 2 214 363 262 Sveio 364 520 238 282 2 722 336 210 Bømlo 964 1 213 524 696 6 087 829 517 Stord 1 384 1 870 796 991 9 764 1 180 531 Fitjar 263 314 128 173 1 661 226 130 Tysnes 185 271 121 173 1 528 314 233 Kvinnherad 1 005 1 325 564 739 7 609 1 178 702 Jondal 65 106 35 50 607 117 98 Odda 476 661 287 340 4 209 856 549 Ullensvang 242 313 139 168 2 021 342 292 Eidfjord 44 75 52 64 524 97 58 Ulvik 81 113 54 60 644 116 95 Granvin 59 87 50 61 563 94 94 Voss 1 014 1 267 563 760 7 839 1 510 897 Kvam 578 801 384 477 4 690 827 577 Fusa 306 372 156 206 2 053 379 237 Samnanger 144 204 102 133 1 386 204 149 Os 1 276 1 558 764 844 8 967 998 501 Austevoll 408 467 232 274 2 509 362 199 Bergen 18 643 21 876 9 506 11 123 147 511 19 844 10 706 Askøy 2 138 2 432 867 1 114 13 295 1 473 701 Sund 453 551 263 342 3 365 353 210 Fjell 1 965 2 534 1 049 1 074 11 958 986 477 Øygarden 342 449 198 248 2 236 309 193 Vaksdal 252 414 177 201 2 274 519 317 Modalen 31 38 13 33 194 33 19 Osterøy 573 777 363 429 4 055 591 419 Meland 526 704 295 343 3 434 358 201 Radøy 357 462 211 262 2 673 390 301 Lindås 1 088 1 333 562 696 7 858 917 589 Austrheim 190 228 125 138 1 521 203 122 Fedje 48 61 28 41 346 89 48 Masfjorden 100 165 83 109 928 185 123 Hordaland 35 878 43 907 19 110 22 868 269 245 36 578 20 757 Bg. i % av Hdl 52,0 49,8 49,7 48,6 54,8 54,3 51,6 Landet 349 626 452 856 188 544 227 335 2 804 068 390 779 213 155 Hdl i % av landet 10,3 9,7 10,1 10,1 9,6 9,4 9,7 53,4 % av befolkninga i Hordaland bur Bergen, medan folketalet i Hordaland utgjer 9,7 % av folketalet i Norge. Bergen har ein noko høgare andel av befolkninga i yrkesaktiv alder (20-66 år) og også av yngre pensjonistar. Hordaland har ein større del av befolkninga i dei yngre aldersgruppene enn kva som er tilfelle på landsbasis. Kjelde: SSB Statistikkbanken 5

Folketalet etter alder, prosent Kvar tredje innbyggjar i Fjell er under 20 år Aldersgrupper 2005 0-5 år 6-12 år 13-15 år 16-19 år 20-66 år 67-79 år 80+ år Etne 8,0 8,9 4,6 5,7 56,7 9,3 6,7 Sveio 7,8 11,1 5,1 6,0 58,3 7,2 4,5 Bømlo 8,9 11,2 4,8 6,4 56,2 7,7 4,8 Stord 8,4 11,3 4,8 6,0 59,1 7,1 3,2 Fitjar 9,1 10,8 4,4 6,0 57,4 7,8 4,5 Tysnes 6,5 9,6 4,3 6,1 54,1 11,1 8,2 Kvinnherad 7,7 10,1 4,3 5,6 58,0 9,0 5,3 Sunnhordland 8,2 10,7 4,7 6,0 57,7 8,1 4,7 Jondal 6,0 9,8 3,2 4,6 56,3 10,9 9,1 Odda 6,5 9,0 3,9 4,6 57,0 11,6 7,4 Ullensvang 6,9 8,9 4,0 4,8 57,5 9,7 8,3 Eidfjord 4,8 8,2 5,7 7,0 57,3 10,6 6,3 Ulvik 7,0 9,7 4,6 5,2 55,4 10,0 8,2 Granvin 5,9 8,6 5,0 6,1 55,9 9,3 9,3 Voss 7,3 9,1 4,1 5,5 56,6 10,9 6,5 Kvam 6,9 9,6 4,6 5,7 56,3 9,9 6,9 Hardanger og Voss 6,9 9,2 4,2 5,3 56,6 10,6 7,1 Fusa 8,3 10,0 4,2 5,6 55,4 10,2 6,4 Samnanger 6,2 8,8 4,4 5,7 59,7 8,8 6,4 Os 8,6 10,5 5,1 5,7 60,1 6,7 3,4 Austevoll 9,2 10,5 5,2 6,2 56,4 8,1 4,5 Bjørnefjorden 8,4 10,2 4,9 5,7 58,7 7,7 4,3 Bergen 7,8 9,1 4,0 4,6 61,7 8,3 4,5 Askøy 9,7 11,0 3,9 5,1 60,4 6,7 3,2 Bergen og Askøy 8,0 9,3 4,0 4,7 61,6 8,2 4,4 Sund 8,2 10,0 4,7 6,2 60,8 6,4 3,8 Fjell 9,8 12,6 5,2 5,4 59,7 4,9 2,4 Øygarden 8,6 11,3 5,0 6,2 56,3 7,8 4,9 Øygarden og Sotra 9,3 12,0 5,1 5,6 59,4 5,6 3,0 Vaksdal 6,1 10,0 4,3 4,8 54,7 12,5 7,6 Modalen 8,6 10,5 3,6 9,1 53,7 9,1 5,3 Osterøy 8,0 10,8 5,0 6,0 56,3 8,2 5,8 Osterfjorden 7,3 10,5 4,7 5,7 55,6 9,8 6,4 Meland 9,0 12,0 5,0 5,9 58,6 6,1 3,4 Radøy 7,7 9,9 4,5 5,6 57,4 8,4 6,5 Lindås 8,3 10,2 4,3 5,3 60,2 7,0 4,5 Austrheim 7,5 9,0 4,9 5,5 60,2 8,0 4,8 Fedje 7,3 9,2 4,2 6,2 52,3 13,5 7,3 Masfjorden 5,9 9,7 4,9 6,4 54,8 10,9 7,3 Nordhordland 8,1 10,4 4,6 5,6 58,9 7,5 4,9 Hordaland 8,0 9,8 4,3 5,1 60,1 8,2 4,6 Landet 7,6 9,4 4,1 4,9 60,9 8,5 4,6 Kjelde: SSB Statistikkbanken. Fleire kommunar i Bergensregionen, og særleg Fjell og Meland, har ein høg andel innbyggjar under 20 år og ein låg andel pensjonistar. Relativt flest pensjonistar er det i Fedje, Vaksdal, Jondal og Tysnes, der andelen innbyggjarar over 67 år utgjer rundt 20 %. 6

Menn og kvinner 20-39 år Flest kvinner i Bergensregionen Kvinner per 100 menn 2005 20-29 30-39 20-39 Etne 87,6 84,6 86,0 Sveio 80,4 89,6 84,9 Bømlo 86,9 93,1 90,0 Stord 95,0 95,9 95,5 Fitjar 81,7 90,9 85,8 Tysnes 99,3 90,5 94,7 Kvinnherad 91,3 95,9 93,7 Sunnhordland 90,0 93,5 91,8 Jondal 87,5 93,2 90,2 Odda 93,1 90,6 91,7 Ullensvang 84,7 88,8 86,9 Eidfjord 85,4 109,1 98,1 Ulvik 92,0 87,5 89,2 Granvin 91,5 92,5 92,0 Voss 97,6 92,6 94,9 Kvam 86,7 100,6 93,5 Hardanger og Voss 91,9 93,7 92,9 Fusa 94,2 97,4 96,0 Samnanger 101,4 74,7 88,1 Os 98,5 94,1 96,1 Austevoll 85,6 96,4 91,0 Bjørnefjorden 95,8 93,3 94,5 Bergen 98,4 95,9 97,0 Askøy 103,0 94,8 98,2 Bergen og Askøy 98,7 95,8 97,1 Sund 86,7 94,1 90,5 Fjell 101,0 102,1 101,6 Øygarden 96,5 108,1 102,7 Øygarden og Sotra 97,4 101,3 99,6 Vaksdal 92,2 103,0 97,6 Modalen 95,2 104,5 100,0 Osterøy 90,1 88,0 88,9 Osterfjorden 90,9 93,1 92,1 Meland 110,5 94,7 100,9 Radøy 92,2 97,1 94,8 Lindås 99,2 94,7 96,9 Austrheim 90,7 84,8 87,8 Fedje 106,5 90,0 97,2 Masfjorden 83,3 97,8 90,7 Nordhordland 98,5 94,4 96,3 Hordaland 96,8 95,5 96,1 Landet 97,9 96,9 97,3 Det vert født litt fleire gutar enn jenter, men på grunn av høgare dødelegheit for gutar/ menn reduserast overskotet med aukande alder. Frå 40-50 årsalderen er det fleire kvinner i dei fleste befolknings-grupper. Dødelegheita er høgare for menn i alle aldersgrupper, men forskjellen er minst i dei yngste og dei eldste aldersgruppene. Størst forskjell i dødelegheita er det i 20-24- års alderen, der dødelegheita for menn er rundt tre gongar så høg som for kvinner. I aldersgruppa 20-39 vil det normalt vere eit overskot av menn, men på grunn av stor flytteaktivitet vil det likevel kunne vere kvinneoverskot i nokre regionar. Tabellen viser forholdet mellom andel kvinner og andel menn i dei aldersgruppene som flyttar mest, og der fordelinga mellom kvinner og menn dermed kan avvike ein del frå gjennomsnittet på kommunenivå. Kjelde: SSB Statistikkbanken I aldersgruppa 20-29 år er kvinneandelen jamt over høgast i Bergen og i nokre av dei næraste omlandskommunane. I aldersgruppa 30-39 år er kvinneandelen høgast i nokre kommunar rundt Bergen, medan den i Bergen er berre så vidt over fylkesgjennomsnittet. I Bergen og Askøy, Øygarden og Sotra og Nordhordland er andelen kvinner 20-39 år høgare enn fylkesgjennomsnittet, medan den i resten av fylket er lågare. 7

Framskrive folketal Fleire i tjueåra og fleire eldre i 2020 Figuren illustrerer forventa befolkningsstruktur i Hordaland i 2020 samanlikna med faktisk struktur i 2002. Kjelde: SSB Statistikkbanken. I følge folketalsframskrivinga kan folketalet i Hordaland ventast å vere om lag 484 000 i 2020. Dette tilsvarer ein auke på 2 300 personar (ca. 0,5 %) per år. Talet på innbyggjarar i aldersgruppa 45-75 år ventast å stige fram mot 2020, men det vil også verte fleire innbyggjarar i aldersguppa 15-25 år. Talet på innbyggjarar i 30- åra og under 15 år ventast derimot å gå noko ned. Den store auken i talet på personar over 80 år ventast ikkje å kome før etter 2020. Framskrivingstala er henta frå Statistisk sentralbyrå si folketalsframskriving frå 2002, alternativ MMMM. Det er venta at SSB vil legge fram nye folketalsframskrivingar hausten 2005. 8

Folketal og innvandring Størst andel innvandrarar i Bergen og Odda Innv. Vestleg bakgrunn Ikkje-vestleg bakgrunn 2005 i alt I alt % kvinner % av totalbef. I alt % kvinner % av totalbef. Etne 151 65 44,6 1,7 86 64,0 2,2 Sveio 147 50 52,0 1,1 97 54,6 2,1 Bømlo 353 121 52,9 1,1 232 51,7 2,1 Stord 685 211 30,8 1,3 474 53,4 2,9 Fitjar 44 21 38,1 0,7 23 73,9 0,8 Tysnes 88 42 66,7 1,5 46 45,7 1,6 Kvinnherad 355 123 41,5 0,9 232 57,3 1,8 Jondal 12 12 58,3 1,1 0 0,0 Odda 317 87 54,0 1,2 230 53,5 3,1 Ullensvang 116 36 58,3 1,0 80 53,8 2,3 Eidfjord 25 17 41,2 1,9 8 100,0 0,9 Ulvik 74 39 61,5 3,4 35 54,3 3,0 Granvin 26 11 45,5 1,1 15 53,3 1,5 Voss 452 170 47,6 1,2 282 49,3 2,0 Kvam 299 109 55,0 1,3 190 57,9 2,3 Fusa 66 26 69,2 0,7 40 72,5 1,1 Samnanger 82 15 46,7 0,6 67 64,2 2,9 Os 590 177 42,4 1,2 413 55,9 2,8 Austevoll 152 68 51,5 1,5 84 61,9 1,9 Bergen 18 161 4 736 49,5 2,0 13 425 49,7 5,6 Askøy 616 219 52,1 1,0 397 51,9 1,8 Sund 264 80 41,3 1,4 184 54,9 3,3 Fjell 781 232 44,0 1,2 549 57,0 2,7 Øygarden 125 29 34,5 0,7 96 62,5 2,4 Vaksdal 100 37 51,4 0,9 63 63,5 1,5 Modalen 6 3 0,0 0,8 3 100,0 0,8 Osterøy 154 56 41,1 0,8 98 54,1 1,4 Meland 138 60 40,0 1,0 78 66,7 1,3 Radøy 89 28 32,1 0,6 61 55,7 1,3 Lindås 312 119 47,1 0,9 193 61,1 1,5 Austrheim 58 19 47,4 0,8 39 69,2 1,5 Fedje 16 12 25,0 1,8 4 100,0 0,6 Masfjorden 27 19 36,8 1,1 8 62,5 0,5 Hordaland 24 881 7 049 48,4 1,6 17 832 51,3 4,0 Bergen i % av Hdl 73,0 67,2 75,3 Landet 364 981 99 337 50,5 2,2 265 644 50,8 5,8 Hdl i % av landet 6,8 7,1 6,7 Av personvernomsyn har SSB sett alle 1-tal til 0 og alle 2-tal til 3. Dette kan ha påverka tala for Eidfjord, Jondal, Modalen, Fedje og Masfjorden. Kjelde: SSB Statistikkbanken 5,6 % av befolkninga i Bergen er innvandrarar med ikkje- vestleg bakgrunn. Også i Odda, Ulvik og fleire kommunar i rundt Bergen er tilsvarande andel relativt høg. Ulvik har ein særleg stor andel innvandrar med vestleg bakgrunn. Særleg dei ikkje-vestlege innvandrarane er konsentrert til Bergen. I Hordaland utgjer begge hovudgruppene av innvandrarar ein lågare andel av befolkninga enn på landsbasis. Innvandrarbefolkninga: Personar som verken har foreldre eller besteforeldre som er fødde i Norge. Vestlege land: Norden, Vest-Europa (unnateke Tyrkia), Nord-Amerika og Oseania. Ikkje-vestlege land: Aust-Europa, Asia, Afrika, Sør- og Mellom-Amerika og Tyrkia. 9

Befolkningsprofil i europeiske regionar Gunstig demografisk situasjon på Vestlandet Kartet nyttar det regionale nivået NUTS2, der Norge er delt inn i Agder og Rogaland, Vestlandet (Hordaland Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal ) o.s.v. Kjelde: ESPON Dei områda som er klassifisert som above average (raud farge) på kartet er demografisk sett i ein relativt gunstig situasjon, medan dei som er klassifisert som below average står framfor store utfordringar når det gjeld folketal og befolkningsstruktur. Berre Irland, Nederland, Luxembourg og sentrale deler av England har eit like gunstig demografisk utgangspunkt som Norge. I store deler av austog sør- Europa kan dei demografiske utfordringane kome til å bli store dei næraste tiåra. Kartet viser grad av demografiske utfordringar i europeiske regionar ut frå befolkningsprofilen, som er sett saman av fire faktorar: - Befolkningstettleik - Andel eldre over 65 år. - Reproduksjonspotensiale (20-29- åringar i 2020/ 20-29- åringar i 2000) - Befolkningsvekst 1995-2000. 10

Pendling Tabellen på denne og neste side viser pendlingstal for kommunane i Hordaland og dei kommunane i nabofylka som har vesentleg pendling til/ frå Hordaland. I tillegg finst det pendling til/ frå Oslo, Stavanger og Nordsjøen, som er inkludert i talet for Heile landet og Landet elles. Pendling til/ frå utlandet er ikkje med i tabellen. Tal per 4. kvartal. Kjelde: PANDA/ SSB. 2003 Arbeidsstad Bustad Hauges. Tysvær Vindafj. Ølen Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnh. Jondal Odda Ullensv. Eidfj. Ulvik Granv. Voss Kvam Haugesund 10 279 643 79 56 14 101 23 125 2 12 7 6 1 2 1 4 Tysvær 1 336 2 163 84 30 6 15 6 28 1 1 3 1 1 Vindafjord 197 94 1 559 258 25 5 1 15 1 1 2 1 Ølen 96 38 197 1 110 65 2 18 4 5 1 1 1 1 Bergen 64 10 1 19 7 3 33 87 9 17 32 29 16 14 6 18 3 143 70 Etne 52 19 53 210 1 324 1 1 24 2 20 20 3 1 1 Sveio 740 82 12 14 1 914 9 85 4 4 1 1 Bømlo 85 10 3 2 17 3 986 395 22 7 2 2 2 1 Stord 83 4 3 12 2 8 124 6 672 141 16 40 4 2 1 1 3 Fitjar 11 1 4 10 416 805 4 2 3 Tysnes 4 2 2 74 10 885 23 3 9 Kvinnherad 28 3 3 9 24 1 11 226 47 9 5 310 18 33 5 1 1 2 51 Jondal 1 2 383 17 11 1 9 40 Odda 19 5 2 3 11 1 83 33 3 012 28 5 2 4 Ullensvang 3 1 1 1 14 4 6 352 1 194 20 8 9 17 7 Eidfjord 1 1 35 33 328 3 4 10 3 Ulvik 2 1 1 1 2 5 437 8 36 7 Granvin 2 1 8 3 14 309 89 8 Voss 1 1 4 3 1 4 1 4 2 10 8 31 57 5 737 12 Kvam 1 2 2 4 1 1 27 22 10 12 8 3 3 33 3 496 Fusa 1 1 2 9 26 1 1 2 74 Samnanger 1 1 1 1 1 1 11 50 Os 7 1 1 13 1 10 5 3 1 1 1 7 2 Austevoll 4 9 23 1 1 Sund 3 1 1 3 1 3 1 1 Fjell 3 1 2 4 5 2 5 5 1 1 1 9 4 Askøy 7 5 1 3 2 1 1 1 3 3 Vaksdal 2 1 1 1 1 1 2 1 53 4 Modalen 1 3 1 Osterøy 1 1 1 1 1 15 2 1 2 1 1 1 6 1 Meland 1 1 3 2 3 2 Øygarden 7 5 1 2 1 2 Radøy 1 1 1 1 Lindås 1 1 2 1 7 5 5 1 3 1 2 1 10 7 Austrheim 2 1 1 1 3 Fedje 2 M asfjorden 1 2 1 1 1 3 1 Gulen 1 1 1 1 3 5 Høyanger 1 80 1 1 Vik 1 5 Aurland 2 13 16 Hordaland+ 13 044 3 078 1994 1742 1482 1078 4 221 8 408 1101 958 5 582 476 3 538 1339 394 537 401 6 227 3 868 Heile landet 17 910 3 570 2 074 1876 1534 1101 4 298 8 878 1107 967 5 649 494 3 591 1368 401 560 409 6 339 3 915 Landet elles 4 866 492 80 134 52 23 77 470 6 9 67 18 53 29 7 23 8 112 47

2003 Arbeidsstad Horda- Heile Landet Bustad Bergen Fusa Samn. Os Austev. Sund Fjell Askøy Vaks. M od. Oster. M el. Øyg. Radøy Lind. Austrh. Fedje M asfj. Gulen Høyan. Vik Aurl. land+ landet elles Hauges. 245 1 3 3 8 4 1 1 2 11 623 14 809 3 186 Tysvær 89 4 2 1 1 1 3 773 4 600 827 Vindafj. 24 1 1 1 1 2 2 189 2 515 326 Ølen 33 1 1 1 1 1 1577 1715 138 Bergen 104 823 155 45 511 95 176 1 517 474 194 13 188 195 154 61 422 40 6 23 26 16 4 14 109 733 118 044 8 311 Etne 54 2 1 5 1 1 1795 1974 179 Sveio 45 1 5 1 1919 2 213 294 Bømlo 139 1 1 10 38 9 1 1 1 5 1 4 741 5 100 359 Stord 256 2 6 11 3 1 1 1 1 9 1 1 7 409 7 955 546 Fitjar 40 2 21 1 1 1321 1396 75 Tysnes 132 19 13 2 3 1 1 1183 1281 98 Kvinnh. 231 32 1 5 5 5 4 1 1 6 067 6 472 405 Jondal 38 3 1 506 539 33 Odda 64 1 1 3 1 1 3 279 3 452 173 Ullensv. 65 1 1 1 2 1 1 1 1710 1812 102 Eidfjord 15 3 1 1 438 474 36 Ulvik 29 1 530 567 37 Granvin 25 1 1 2 1 1 1 1 1 1 469 494 25 Voss 468 2 3 1 2 4 6 63 11 3 1 1 1 11 42 6 495 6 894 399 Kvam 249 29 7 3 4 1 7 1 5 1 1 1 2 2 3 1 3 942 4 188 246 Fusa 219 1 300 18 66 3 4 1 1 1 1 1731 1843 112 Samn. 440 52 488 23 1 10 1 12 6 2 1 1 3 1107 1183 76 Os 2 831 135 3 4 013 10 6 37 3 5 1 1 6 2 6 3 1 1 7 117 7 654 537 Austev. 151 1 1 9 1 840 15 4 1 2 1 1 6 2 070 2 158 88 Sund 820 1 9 1 132 456 7 1 1 19 2 1 11 2 474 2 702 228 Fjell 4 509 3 2 13 8 191 3 906 43 3 6 7 153 2 17 2 5 8 913 9 625 712 Askøy 4 610 1 1 9 7 16 182 5 057 6 1 1 2 16 1 15 1 2 1 1 9 957 10 650 693 Vaksdal 349 5 1 5 7 1 300 32 18 1 1 1 1 1 1789 1879 90 Modalen 17 1 1 7 149 2 1 183 195 12 Osterøy 1 149 8 17 3 2 7 4 12 2 021 9 1 24 1 2 3 295 3 449 154 Meland 978 1 3 3 1 11 2 3 2 2 1 054 3 32 517 26 1 1 2 652 2 847 195 Øygarden 514 2 2 8 196 4 899 1 5 2 1 1652 1824 172 Radøy 429 3 2 2 3 64 2 1 231 359 61 2 2 1 2 165 2 306 141 Lindås 1 506 1 7 1 3 26 7 4 6 11 244 4 151 3 741 215 6 25 6 3 1 6 015 6 506 491 Austrh. 144 1 1 3 1 8 35 321 621 4 4 7 1 1159 1274 115 Fedje 29 1 2 1 4 2 225 1 267 287 20 Masfj. 88 1 1 1 4 2 5 2 56 8 457 124 1 760 830 70 Gulen 70 3 2 1 1 1 4 1 15 11 1 22 898 17 1059 1204 145 Høyanger 57 1 1 3 1 1 15 1 818 3 1983 2 251 268 Vik 23 1 8 1 251 8 1297 1476 179 Aurland 23 1 1 1 1 1 1 2 722 784 919 135 Hordal.+ 126 020 1745 580 4 716 2 046 1603 6 430 5 630 1625 212 2 283 1599 1265 1529 5 541 999 274 538 1086 1869 1276 794 H. landet 134 411 1763 584 4 768 2 096 1622 6 681 5 684 1648 216 2 313 1622 1289 1536 5 692 1019 282 543 1143 2 136 1336 844 Landet el. 8 391 18 4 52 50 19 251 54 23 4 30 23 24 7 151 20 8 5 57 267 60 50

Reiseliv hotellovernattingar sommaren 2004 Flest tyskarar på hotell i Hordaland Bg i % av Hordaland, endr. i % Hordaland Bergen Hordaland 2000-04 2003-04 Norge 331 874 207 051 62,4 6,0 10,7 Utlandet ialt 403 755 272 651 67,5-7,0 5,0 Sverige 8 514 6 013 70,6-20,0 2,0 Danmark 8 256 5 745 69,6-34,0 0,5 Finland 1 615 897 55,5-36,0-44,9 Storbritannia 59 431 31 478 53,0 23,0 8,8 Nederland 24 231 10 829 44,7 14,0 14,8 Tyskland 72 852 43 308 59,4-9,0 2,0 Frankrike 28 309 18 879 66,7-27,0 4,0 Spania 29 237 20 501 70,1 15,0-25,8 Sveits 5 666 4 879 86,1-3,0-2,2 Italia 20 056 14 272 71,2-4,0-9,0 USA 45 380 36 820 81,1-29,0 4,0 Japan 28 369 20 670 72,9-31,0 12,7 I alt 735 629 479 702 65,2-1,0 7,4 Kjelde: Statistikknett Reiseliv Hordaland; SSB. Dei viktigaste utanlandske nasjonalitetane på hotella i Hordaland sommarsesongen 2004 var Tyskland, Storbritannia, USA og Spania. Til Bergen kom det likevel fleire japanarar enn spanjolar. Det er amerikanarar og sveitserar som i størst grad held seg i Bergen når dei besøker Hordaland. Nederlenderar og britar kjem i minst grad innom Bergen. Tabellen viser talet på hotellovernattingar i Hordaland/ Bergen sommaren 2004, etter nasjonalitet. Hotellovernattingar kan omfatte overnattingar til både forretningsreiser og til ferie- og fritidsføremål. I sommarsesongen betyr ferie- og fritidstrafikken relativt mykje. 2000-2004 gjekk talet på utanlandske hotellovernattingar ned for alle dei større nasjonalitetane unnateke Storbritannia, Spania og Nederland. Likevel gjekk talet på spanske overnattingar kraftig ned frå 2003 til 2004. Auken i talet på spanske overnattingar 2000-2003 var på 41 %, som tilsvarer ein årleg auke på 2-3000 personar. Sommarsesongen 2004 hadde Hordaland 308 000 overnattingar på campingplassar og hyttegrender. Utlendingar sto for nesten 60 % av dette. Tyskarar, nederlenderar og austerrikarar foretrekker campingferie i Norge. Alle andre nasjonalitetar overnattar mest på hotell. Det var særleg auke i talet på Cruisetrafikken aukar kvart år; 1,2 mill. dagsbesøk i 2004. Viktigaste besøkande frå Japan, Storbritannia, passasjernasjonalitetar: Storbritannia, Tyskland, USA. Nederland og USA som bidrog til auken i utanlandske hotellovernattingar i Hordaland frå 2003 til 2004. 13

Utanlandske turistar - forbruk Japanske turistar legg igjen mest pengar i Norge Japan USA Italia Spania Sveits/Østerrike Storbritannia Frankrike Øvrige land I alt Finland Tyskland Nederland Danmark Sverige 2 929 823 1 596 983 1 286 1029 1 236 573 1 111 687 931 519 898 488 782 375 761 494 672 614 660 425 610 420 476 Forbruk totalt (førehandsbetalt + betalt i Norge) 262 329 Forbruk i Norge 259 0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 NOK per person Kjelde: Innovasjon Norge: Markedsdata/ TØI. Japanarane er den gruppa som i særklasse legg igjen mest pengar i Norge når ein tek med førehandsbetalte utgifter (til reisebyrå), medan italienarane brukar mest pengar medan dei er i Norge. Figuren viser gjennomsnittleg forbruk mellom turistar frå ulike land. 2002. Tala seier også noko om i kva grad turistar frå ulike land førehandsbetaler (-bestiller) opphaldet i Norge. Gjester frå nærliggande land kjem i større grad til Norge på eiga hand, og ofte med eigen bil, medan gjester frå andre verdsdelar i større grad kjem som del av ei gruppe som reiser rundt etter eit fastlagt program. 14

Kjelder og meir informasjon Generelt, alle tema: www.ssb.no/ statbank.ssb.no/statistikkbanken/ (Statistikkbanken) Befolkningsstatistikk: www.ssb.no/folkendrkv/ Kvartalsvise befolkningstal) www.ssb.no/folkendrhist/ (Befolkningstal for alle kommunar sidan 1951) www.ssb.no/flytting/ (Flytting) www.ssb.no/folkfram/ (Folketalsframskrivingar) http://www.ssb.no/fob/ (Folke- og bustadteljingane 2001) http://www.ssb.no/fob/kommunehefte/12.html (Folke- og bustadteljingane 2001, kommunehefte for alle kommunar i Hordaland). Reiselivsstatistikk: www.ssb.no/reiseliv/ www.innovasjonnorge.no/ ( Satsingsområder Reiseliv Markedsdata og statistikk ) www.statistikknett.com/hordaland/ ESPON (European Spatial Planning Observation Network): www.espon.lu/ ESPON Synthesis Report II: In search of territorial potentials Midterm results by spring 2005: http://www.espon.lu/online/documentation/programme/publications/ I Statistikkbanken kan ein finne oppdaterte tal for sysselsetting, arbeidsplassar og pendling i alle kommunar. Velg "06 Arbeidsliv, yrkesdeltaking og lønn, deretter 06.01 - Sysselsetting, hovedtall (registerbasert sysselsettingsstatistikk). Frå dei ulike tabellane her kan ein få fram m.a.: - Sysselsette etter bustad og etter arbeidsstad (arbeidsplassar); ut- og innpendling. - Sysselsette etter bustad og arbeidsstad, sektor og næring. - Pendlestraumar Placement utvikling: Tilflyttingsprosjekt som har bidrege mykje til den positive befolkningsutviklinga i Stordal kommune i 2004. www.placement.no/ - - - - - - - Alle tal er per 1. januar, der ikkje anna er opplyst. 15

Arbeidslaget Analyse, utgreiing og dokumentasjon, juni 2005. Trykk: Hordaland fylkeskommune 16