Hordaland i tal. Fylkesstatistikk. Folketal og demografi. Nr

Transkript

1 Hordaland i tal Fylkesstatistikk Folketal og demografi Nr

2

3 Forord Dette nummeret av Hordaland i tal omhandlar temaet folketal og demografi. Fokuset er på utviklinga siste året, men vi prøver også å trekkje linene attende i tid for å setje dette inn i ein samanheng. Hordaland har hatt ein stadig sterkare folkevekst dei siste åra. Tala for 2010 viser at veksten i tal personar framleis er sterk, men at den prosentvise veksten førebels har stabilisert seg. Vi presenterer også SSB si nyaste folketalsframskriving. Her er prognosane for Hordaland kraftig oppjusterte i høve tidlegare prognosar. Det betyr at vi kan vente oss ei enno sterkare folketalsutvikling enn det ein har trudd fram til no. Folketalsframskrivingane er også utvida til Hordaland fylkeskommune ved Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) har i tillegg utarbeidd eigne prognosar som viser korleis folketalet i dei ulike delområda i regionsentra vil vekse om SSB sin middelprognose for 2011 slår til og folkeveksten fordeler seg etter same mønster som for dei siste åra. Smakebitar frå desse analysane finn du på side 20. Folketalsutviklinga i Noreg og i Hordaland kan ikkje sjåast isolert. Innvandring er framleis den viktigaste forklaringa på folkeveksten vi har hatt dei siste åra og det er innvandrarar frå Europa som både utgjer den største delen av innvandrarane og som har auka mest. Vi har tatt med eit kart frå Eurostat som viser at landa i Aust-Europa har ei mykje yngre befolkning enn det Skandinavia og Sentral-/Sør-Europa har. Dette vil også kunne påverke folketalsutviklinga i vår del av Europa framover. Sjølv om innanlandsk flytting ikkje forklarer mykje av folkeveksten, så seier dette likevel noko om kor attraktiv Hordaland og Bergen er som bu- og arbeidsstad. Bergen er til dømes den mest populære storbyen etter Oslo blant tilflyttarar, likevel sakkar Bergen akterut i høve til andre storbyar når vi ser på utviklinga i folketalet totalt. Askøy, Fjell og Os er dei kommunane som har hatt størst tilflytting dei siste åra. Tala blir så langt det er mogleg og plassen tillet det, presentert både på kommune- og regionnivå (sjå for meir detaljerte tal). Regioninndelinga er basert på regionråda sine nedslagsfelt. Nytt denne gongen er regionen Vest. Her inngår kommunane Fjell, Sund, Øygarden og Askøy som har utvikla eit stadig tettare samarbeid. Askøy har i tidlegare utgåver av Hordaland i tal inngått i regionen Bergen og Askøy. Vi vonar tala kjem til nytte! God lesing! Bergen, juni 2011 Kathrin Jakobsen Leiar, Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) 3

4 Innhald Forord 3 Folketalsutvikling 5 Flyttemønster 9 Fødslar og fruktbarheit 10 Bydelar i Bergen Folketalsutviklinga i ulike delar av landet Befolkningsstruktur 15 Folketalsframskriving 18 Bustadbygging 21 Bustadmarknaden 23 Europa 24 Kjelder og meir informasjon 25 4

5 Folketalsutvikling Framleis sterk vekst på kysten Det budde personar i Noreg ved siste årsskifte, ein auke på (1,3 %) frå året før. Dette er litt høgare enn veksten i 2009 (1,2 %). Veksten var aller størst i Oslo (2,1%). Både Rogaland (1,9 %) og Hordaland (1,5 %) har hatt ein vekst over det nasjonale snittet, medan Sogn og Fjordane (0,6 %) og Møre og Romsdal (1,1 %) har hatt ein vekst under det nasjonale snittet. Folkevekst 2010 Auke som ligg under det nasjonale snittet er eit teikn på stagnasjon, då kommunane ikkje følgjer den nasjonale utviklinga. Kartet for 2010 viser at det er tendensar til stagnasjon eller nedgang i indre strøk av Hordaland, medan kystkommunane, med nokre få unnatak, har ein vekst som ligg over det nasjonale snittet. Samanlikna med 2009 er denne tendensen forsterka, ved at det ikkje lenger er kommunar i indre strøk som kan vise til vekst over det nasjonale snittet. Samstundes er det færre kommunar i Hordaland som har hatt nedgang i folketalet samanlikna med året før. Også i Sogn og Fjordane er det færre kommunar som har hatt nedgang i folketalet i 2010 samanlikna med 2009 og fleire kommunar som ligg over det nasjonale snittet. Her finn vi ikkje same skiljeliner mellom ytre og indre strøk. Det er først og fremst kommunane i indre strøk av Sogn og Fjordane som kan vise til vekst over det nasjonale snittet. I Møre og Romsdal har dei fleste kommunane i dei indre delane av fylket hatt nedgang i folketalet i Situasjonen for denne delen av fylket har dermed forverra seg samanlikna med Dei kommunane som hadde vekst over det nasjonale snittet ligg ved kysten. I Rogaland er situasjonen tilnærma uendra i 2010 sett i høve til Her har eit fleirtal av kommunane vekst over det nasjonale snittet. Kjelde: SSB Statistikkbanken Kartet viser folketalsutviklinga i kommunane på Vestlandet i 2009 og 2010 etter fem kategoriar: nedgang, inga endring, auke under det nasjonale gjennomsnittet, auke over det nasjonale snittet og auke meir enn to gongar det nasjonale snittet. 5

6 Folketalsutvikling Sterk folkevekst, men ingen ny rekord Prosentvis vekst i Hordaland: ,9 % ,3 % ,5 % ,6 % ,5 % Endring per år % % Tal % Bergen ,8 1, ,5 Etne ,2-0,1 27 0,7 Sveio ,2 1,0 9 2,8 Bømlo ,1 0,5 6 1,3 Stord ,0 0, ,4 Fitjar ,4-0,2-2 -0,1 Tysnes ,1-0, ,8 Kvinnherad ,1 0,0 56 0,4 Austevoll ,7 0, ,4 Sunnhordland ,5 0, ,1 Jondal ,9-0,9 5 0,5 Odda ,8-0, ,9 Ullensvang ,9-0,6 23 0,7 Eidfjord ,8-0,4 1 0,1 Ulvik ,2-0, ,0 Granvin ,1-0,9 0 0,0 Kvam ,1-0,2 82 1,0 Hardanger ,5-0,6 38 0,2 Voss ,2 0,1 55 0,4 Fusa ,0 0,3 28 0,7 Samnanger ,3 0,4 19 0,8 Os ,9 2, ,2 Bjørnefjorden ,6 1, ,5 Askøy ,8 2, ,4 Sund ,4 1, ,1 Fjell ,2 1, ,8 Øygarden ,7 1,5 33 0,8 Vest ,3 2, ,1 Vaksdal ,6-0,1 46 1,1 Modalen ,8 0,4 26 7,6 Osterøy ,0 0,6 44 0,6 Osterfjorden ,2 0, ,0 Meland ,7 2, ,9 Radøy ,0 0,7 71 1,5 Lindås ,6 1, ,6 Austrheim ,6 1,0 51 1,9 Fedje ,5-1,6-7 -1,2 Masfjorden ,6-0,5 37 2,3 Nordhordland ,5 1, ,9 Hordaland ,6 1, ,5 Landet ,6 0, ,3 Hordaland i % av landet 9,6 9,7 9,8 9,8 9,8 Bergen i % av Hordaland 52,3 53,1 53,5 53,8 53,8 Kjelde: SSB Statistikkbanken; statistikk.ivest.no Tabellen viser folketal og folketalsutvikling i kommunane Folketalet i Hordaland auka med personar i 2010, ein auke på 1,5 %. Dette er 429 personar mindre enn i 2009, men 27 kommunar hadde vekst, noko som er tre fleire enn i Dei to kommunane som har hatt størst vekst er Os (3,2 %) og Sund (3,1 %). Fem kommunar hadde nedgang i folketalet (Fedje, Ulvik, Odda, Tysnes og Fitjar). Ulvik og Fitjar hadde vekst i 2009, mens kommunar som har gått frå nedgang til vekst i 2010 er Samnanger, Vaksdal, Modalen og Masfjorden. Granvin har gått frå nedgang til inga endring. Den regionen som har hatt størst vekst i folketalet er Bjørnefjorden (2,5 %). Som i 2009 hadde Hardanger også i fjor samla vekst i folketalet, men dette kan i hovudsak bli forklart av vekst i Kvam. Veksten i Bergen sin del av Hordaland ser ut til å ha stoppa opp, og Bergen fekk i fjor 757 færre nye innbyggjarar enn i Av vekstkommunane er det Os som peikar seg ut, med meir enn ei dobling frå året føre.

7 Folketalsutvikling Fleire innvandrarar frå Europa enn frå resten av verda til saman Per januar 2011 var det totalt innvandrarar i Hordaland av desse var frå Europa. Det er fleire innvandrarar i Hordaland frå Europa enn frå dei andre verdsdelane til saman. Det er også blant innvandrar frå Europa at auken har vore størst det siste året, med 16 %. Den nest største innvandringsgruppa etter bakgrunn er Asia (inkl. Tyrkia) med totalt personar i Her har auken vore på 6 %. Frå 2001 til 2011 er det blant innvandrarar frå Oseania vi finn den relativt største auken. Men tala er små: 66 personar i 2001 og 194 personar i Den største absolutte veksten i innvandringa til Hordaland dei siste 10 åra kjem frå Europa. Europa u/tyrkia Afrika Asia med Tyrkia Nord-Amerika Sør- og Mellom-Amerika Oseania Figuren viser tal innvandrarar etter landbakgrunn over tid. Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Innvandring enda meir avgjerande for folkeveksten Figuren viser at bidraget frå innanlandsk flytting normalt er lite og 2009 var unnatak, men 2010 er tilbake til normalen. Fødselsoverskotet er rimeleg stabilt, og det kan sjå ut som om nettoinnvandringa har stabilisert seg på eit nytt nivå. Figuren viser befolkningsutviklinga i Hordaland, fordelt på fødselsoverskot, netto innanlandsk flytting og netto innvandring frå 1. januar 1997 til Fødselsoverskot Netto innanlandsk flytting Nettoinnvandring Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no 7

8 Folketalsutvikling Fødselsoverskot Netto innan landsk flytting Netto innvandring Samla folketilvekst Bergen * Etne * Sveio * Bømlo * Stord * Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll * Sunnhordland * Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin * Kvam * Hardanger * Voss * Fusa * Samnanger Os * Bjørnefjorden * Askøy * Sund * Fjell * Øygarden * Vest * Vaksdal Modalen * Osterøy Osterfjorden * Meland * Radøy * Lindås * Austrheim * Fedje Masfjorden * Nordhordland * Hordaland * Endring Hordaland frå * 36 % av folkeveksten i Hordaland i 2010 kom frå fødselsoverskot, 1 % frå innanlandsk tilflytting, og 63 % frå innvandring. I 2009 var desse tala 36 %, 8 % og 56 %. Innvandring har med andre ord fått større betydning, mens innanlandsk tilflytting berre har ein marginal effekt. Samtlege kommunar i Hordaland hadde nettoinnvandring i % av innvandrarane kom til Bergen - mot 60 % i 2009, mens 73 % av utvandrarane kom frå Bergen - mot 80 % i Bergen sin del av nettoinnvandringa til Hordaland har gått ned. Om det ikkje var for innvandring, ville ni fleire kommunar - spesielt i Hardanger og Sunnhordland - hatt reduksjon i folketalet i I tillegg er det to kommunar (Odda og Tysnes) som ville fått langt større reduksjon i folketalet om det ikkje var for innvandringa. Heile 19 kommunar hadde netto innanlandsk utflytting i 2010, inklusiv Bergen, og hadde fødselsunderskot. I 2009 var desse tala 19 og 10. Sjølv om tala er rimeleg stabile, er det stor variasjon i kva for kommunar dette gjeld. Mest endring har det vore i Nordhordland, Hardanger og Osterfjorden (sjå Hordaland i tal nr , s. 7 for samanlikning). Tabellen viser korleis folkeveksten fordeler seg mellom flytting og fødselsoverskot. * markerer samla tal for folketilvekst frå SSB som ikkje samsvarer med summen av fødselsoverskot og nettoflytting. Dette kan skuldast forsinka meldingar, annulleringar, korreksjonar o.a. Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no 8

9 Flyttemønster Størst auke i tal innflyttarar til Os Tal innflyttarar Askøy Fjell Os Lindås Stord Meland Voss Kvam Askøy, Fjell og Os er dei tre kommunane med flest innflyttarar i 2010, høvesvis 1180, 1171 og 846 innflyttarar. Askøy har hatt størst auke i absolutte tal med 63 fleire tilflyttarar, medan den største relative auken har Os hatt med 38 %. Os har aldri tidlegare hatt så mange innflyttarar. Etter Os følgjer Fjell med % auke i tal innflyttarar samanlikna med året før. Fjell har dermed like mange innflyttarar i 2010 som Askøy Kjelde: SSB Statistikkbanken, Odda Figuren viser tal innflyttarar til regionsentra og dei største omlandskommunane til Bergen i perioden Innflyttinga til regionsentera Stord, Voss og Odda har variert noko over tid. Medan Stord og Voss kan vise til ein liten auke, så har Odda hatt ein vedvarande nedgang dei siste åra. Frå 2009 til 2010 var nedgangen i tal innflyttarar til Odda på 23 %. I 2010 flytta det 0 personar til Odda. Det er det lågaste talet i heile perioden. Bergen framleis populær blant tilflyttarar Bergen har flest innflyttarar av alle storbyane, etter Oslo som hadde om lag tilflyttarar i 2010 mot 8600 til Bergen. Alle storbyane, med unnatak av Bergen, har derimot hatt ein auke i tal innflyttarar frå 2009 til Stavanger har lege nokonlunde stabilt gjennom heile 2000-talet, men med ein liten auke på slutten av perioden. I Trondheim var det ein auke i tal innflyttarar i 2010, etter ein nedgangsperiode i Bergen Trondheim Stavanger Kristiansand Tromsø Figuren viser tal innflyttarar til dei største byane i Noreg utanom Oslo. Kjelde: SSB Statistikkbanken, 9

10 Fødslar og fruktbarheit Hordaland nærmar seg landsgjennomsnittet Kvinner i alderen år i austlandsområda, med unntak av Akershus, hadde den lågaste frukbarheita i landet i Høgast fruktbarheit hadde kvinnene i Rogaland og Sogn og Fjordane, deretter følgjer Agder-fylka og Sogn og Fjordane. Fruktbarheitsindeksen i Hordaland var 1,98, noko som plasserer Hordaland litt i overkant av landsgjennomsnittet som var på 1,95. Fødslar og fruktbarheit Dersom vi ser på utviklinga i fruktbarheitsindeksen over tid ( ), så har den variert nokolunde i takt i dei 19 fylka, med ein kraftig nedgang i perioden og deretter ei stiging fram mot 1990, før den har flata ut. Kvinnene i Rogaland og Sogn og Fjordana har vore mest fruktbare så og seie heile perioden, medan Oslo har lege lågast fram til 1990 og deretter vore blant dei 4-5 lågast plasserte. Spreiinga mellom fylka var størst i byrjinga av perioden, og mindre etter kvart slik at fruktbarheitsindeksen i fylka no ser ut til å nærme seg kvarandre meir og meir. Fruktbarheitsindeksen for Hordaland har lege over landsgjennomsnittet heile perioden, men nærmar seg no dette snittet. Hordaland nærmar seg landsgjennomsnittet Figuren viser utviklinga i fruktbarheitsindeksen med unntak i perioden av Akershus, 1974 hadde 2010 den lågaste for Kvinner i alderen år i austlandsområda, frukbarheita i landet i Høgast fruktbarheit Hordaland hadde og kvinnene for landet i Rogaland under eitt. og Sogn Øvre og og Fjordane, deretter følgjer Agder fylka og Sogn og Fjordane. nedre grense Fruktbarheitsindeksen av den fargelagde i Hordaland flata indikerer landsgjennomsnittet maks- og minimumsverdiane som var på 1,95. for alle var 1,98, noko som plasserer Hordaland litt i overkant av fylka for kvart av åra. kart Fruktbarheitsindeks: Dersom vi ser på utviklinga i fruktbarheitsindeksen Summen over av tid eitt-årige ( ), aldersavhengige så har den variert nokolunde i takt i dei 19 fylka, med ein kraftig fruktbarheitsrater nedgang i perioden år Talet og på deretter barn ei stigin fram mot 1990, før den har flata ut. Kvinnene kvar i kvinne Rogaland (i og den Sogn aktuelle og Fjordana aldersgruppa) har vore mest i gjennomsnitt har fødd i perioden under fruktbare så og seie heile perioden, medan Oslo har lege lågast fram til 1990 og deretter vore blan føresetnad av at fruktbarheitsmønsteret i dei 4 5 lågast plasserte. Spreiinga mellom perioden fylka var størst er uendra i byrjinga og at av dødsfall perioden, ikkje og mindre har etter kvart slik at fruktbarheitsindeksen i fylka no forekome. ser ut til å nærme seg kvarandre meir og meir. Fruktbarheitsindeksen for Hordaland har lege over landsgjennomsnittet heile perioden, men nærm seg no dette snittet. 2,6 2,3 Fruktbarheitsindeks 2,0 1,7 1, Høg/låg Noreg Hordaland 10 Kjelde: SSB Statistikkbanken Kjelde: SSB Statistikkbanken Figuren viser utviklinga i fruktbarheitsindeksen i perioden for Hordaland og for landet under eitt. Øvre og nedre grense av fargelagde flata indikerer maks og minimumsverdiane for alle fylka for kvart av åra.

11 Fødslar og fruktbarheit Stagnasjon i fødselstala i Hordaland, men vekst i Hardanger Gj.snitt Bergen Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Sunnhordland Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam Hardanger Voss Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Askøy Sund Fjell Øygarden Vest Vaksdal Modalen Osterøy Osterfjorden Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje Masfjorden Nordhordland Hordaland Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Tabellen viser tal fødde per år etter kommune i perioden

12 Fødslar og fruktbarheit Hordaland Bergen Fødselstala har, som figurane viser, variert noko over tid. Det er Bergen som pregar utviklinga i Hordaland mest på grunn av sin storleik. Tal fødde i Bergen utgjer 56 % av alle fødde i Hordaland i Etter nokre år kring 1980 med låge fødselstal i Bergen, steig desse på slutten av 80-talet og har etter det vore rimeleg stabil Fødselstala for 2010 kan vere ein første indikasjon på at denne utviklinga kan stoppe opp. Både Sunnhordland og Vest har ein nedgang i fødselstala som er større enn den historiske variasjonen. I Vest er det Askøy og Øygarden som trekkjer tala ned. Hardanger utmerkar seg ved å ha vekst i tal fødde i alle kommunane. I 2010 blei det fødd 39 fleire born enn i Dette er det høgaste fødselstalet sidan Det er først og fremst Ullensvang og Kvam som bidreg til auken i fødselstala i regionen Også Bjørnefjorden har hatt ein vekst i tal fødde siste året. Dette skuldast ein monaleg auke i Fusa samanlikna med 2009, men 2009 var eit unntak med særs lågt fødselstal Figurane viser tal fødde per år etter region og fylke i perioden Vest Nordhordland Hardanger Osterfjorden Sunnhordland Bjørnefjorden Voss Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no

13 Bydelar i Bergen Størst vekst i sentrale bydelar i Endring % Endring % Bergenhus ,2 1,8 Årstad ,2 2,1 Åsane ,1 0,9 Arna ,4 1,1 Fana ,0 1,3 Fyllingsdalen ,5 0,3 Laksevåg ,0 1,4 Ytrebygda ,9 1,5 Bergen ,7 1,5 Tabellen viser folketalsutviklinga i bydelane i Bergen og Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Totalt har folketalet i Bergen stige med,7 % frå 2001 til Alle bydelane i Bergen opplever ein vekst i folketalet. Ytrebygda bydel har hatt den største relative veksten om ein ser heile perioden under eitt. Folketalet i Ytrebygda har stige med nesten 27 % på desse åra. Den lågaste veksten i denne perioden finn vi i Fyllingsdalen bydel. Her har folketalet stige med 1,5 % frå 2001 til Når det gjeld det siste året, er det Årstad som har hatt den største vek- sten med ein auke i folketalet på 2,1 %, deretter følgjer Bergenhus med ein auke på 1,8 %. Den lågaste relative veksten finn vi også her i Fyllingsdalen med ein folkeauke på 0,3 %. Folketalsutviklinga i ulike delar av landet Fem hordalandskommunar på topp 20 Kommune Endring i tal Endring i % Modalen (Ho) ,6 Sande (MR) ,2 Rennesøy (Ro) ,1 Hasvik (Fi) ,1 Iveland (Aust A.) ,1 Ulstein (MR) ,9 Skodje (MR) ,4 Ullensaker (Ak) ,4 Finnøy (Ro) ,4 Os (Ho) ,2 Sund (Ho) ,1 Gjesdal (Ro) ,9 Hå (Ro) ,9 Meland (Ho) ,9 Gjerdrum (Ak) ,9 Klepp (Ro) ,8 Sveio (Ho) ,8 Hole (Bu) ,7 Sande (Vestf.) ,7 Tysvær (Ro) ,6 Kjelde: SSB Statistikkbanken Tabellen viser dei 20 kommunane med størst prosentvis vekst i folketalet frå 2010 til Det er i små og middels store kommunar at ein finn den største relative veksten. Hordaland er representert med fem kommunar på lista over dei 20 kommunane som har hatt den største relative veksten i folketalet det siste året. Øvst på lista finn vi Modalen som hadde ein folketalsauke på 7,6 % frå I tillegg er kommunane Os, Sund, Meland og Sveio på lista i år. Rogaland er i år det fylket som har flest kommunar blant dei 20 på topp, totalt seks kommunar. Nokre fylke går att i denne oversikten. Dette gjeld både Hordaland og Rogaland og i noko lågare grad enn tidlegare år, Akershus, som i år er representert med tre kommunar. Møre og Romsdal har i år også tre kommunar på lista.

14 Folketalsutvikling i ulike delar av landet Tre hordalandskommunar på topp 10 på 2000-talet Kjelde: SSB Statistikkbanken Endring i tal Endring i % Tabellen viser dei 10 mestveksande kommunane i Noreg Gj.sn. årleg endring Ullensaker (Ak) ,3 3,7 % Rennesøy (Ro) ,6 2,9 % Gjerdrum (Ak) ,7 2,6 % Sørum (Ak) ,9 2,5 % Askøy (Ho) ,4 2,5 % Klepp (Ro) ,3 2,3 % Skedsmo (Ak) ,5 2,2 % Meland (Ho) ,0 2,2 % Os (Ho) ,2 2,1 % Sandnes (Ro) ,0 2,1 % Det er kommunar rundt dei tre store byane Oslo, Bergen og Stavanger som har hatt den største folketalsveksten dei siste 10 åra. Alle dei 10 kommunane ligg i Akershus, Hordaland eller Rogaland. Ullensaker er den kommunen som har hatt den største veksten i perioden med heile 43 %. Den store veksten i Ullensaker kan delvis forklarast med utbygginga av Oslo Lufthavn Gardermoen. Frå Hordaland er Askøy, Meland og Os representert på lista. Bergen sakkar akterut Endring i tal Endring i % Oslo ,1 Stavanger ,8 Trondheim ,5 Bergen ,5 Tromsø ,4 Kristiansand ,4 Kjelde: SSB Statistikkbanken Tabellen viser folketalsutviklinga i lansdelssentra frå 2010 til 2011 I likskap med føregåande år er det Oslo som har hatt den største veksten det siste året (2010 til 2011), både i tal personar og størst relativ vekst. Folketalet i hovudstaden har stige med 2,1 % og 370 innbyggjarar. Stavanger er den byen som har størst relativ vekst etter Oslo med 1,8 %, mens Bergen er den byen som, etter Oslo, har den største faktiske veksten i folketalet med nye innbyggjarar. Frå 2009 til 2010 hadde Bergen og Stavanger like stor relativ vekst (1,8 %), men det siste året har altså Stavanger større prosentvis folketalsvekst enn Bergen.

15 Befolkningsstruktur På to år er hordalendingane blitt ein månad eldre Fjell (34,8) [106] Askøy (35,6) [18] Meland (35,6) [39] Os (36,2) [-5] Sund (36,5) [-] Stord (36,7) [106] Bømlo (37) [69] Sveio (37,2) [-50] Austevoll (37,4) [51] Modalen (37,7) [-7] Lindås (37,8) [23] Bergen (37,8) [5] Fitjar (37,9) [95] Øygarden (37,9) [6] HORDALAND (37,9) [19] LANDET (38,7) [23] Osterøy (38,9) [66] Radøy (39,4) [65] Kvinnherad (39,7) [48] Austrheim (40) [-50] Fusa (40,1) [80] Etne (40,3) [-50] Samnanger (40,4) [1] Kvam (40,9) [-19] Voss (41,1) [17] Eidfjord (41,5) [6] Vaksdal (41,8) [-21] Masfjorden (42,3) [] Ullensvang (42,5) [-34] Odda (42,7) [71] Granvin (43) [11] Tysnes (43,1) [61] Jondal (43,5) [62] Ulvik (43,7) [45] Fedje (44,2) [298] % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100 % 0-5 år 6- år -15 år år år år år år år år 80+ år Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Figuren viser kommunar og regionar i Hordaland fordelt etter gjennomsnittsalder (i parentes), kor mange dagar gjennomsnittsalderen har endra seg siste år [i klammer], og korleis folketalet i kommunane fordeler seg i prosent etter aldersgrupper per 1. januar I 2009 blei hordalendingane dagar eldre, og i 2010 blei dei 19 dagar eldre. Gjennomsnittsalderen har altså auka med meir enn ein månad på to år, men den stig meir i resten av landet (høvesvis 22 og 23 dagar), så hordalendingane blir relativt sett yngre i høve til landsgjennomsnittet. Ni kommunar har fått yngre befolkning i Dette er Etne, Sveio, Ullensvang, Kvam, Os, Sund, Vaksdal, Modalen og Austrheim. Av desse er endringane minst for Os (-5 dagar) og størst for Etne, Sveio og Austrheim (alle med 50 dagar). Dei fleste kommunane i Hordaland hadde ein vekst som var høgare enn gjennomsnittet for Hordaland. Låg aldersauke i Bergen (5 dagar) er det som i hovudsak held aldersauken attende. Utan Bergen ville Hordaland hatt ein aldersauke berre det siste året på 35 dagar, altså godt høgare enn landsgjennomsnittet. Størst auke i gjennomsnittsalder var det Fedje som hadde, med nesten eit heilt år (298 dagar). Andre kommunar med høg auke i alder var Samnanger (1 dagar), Øygarden (6 dagar), og Fjell og Stord (begge med 106 dagar). Askøy og Voss var dei med vekst nærast snittet for Hordaland, med høvesvis 18 og 17 dagar. Fedje har no dei eldste innbyggjarane (44,2 år), med Ulvik, Jondal og Granvin på plassane bak. Yngst alder er det framleis Fjell som har (34,8 år), med Askøy, Meland og Os på plassane bak. Både høg og låg snittalder kan vere ei utfordring for kommuneøkonomien. Både i alderssegmentet og 80+ er det Fedje som har den største delen. Jondal er den kommunen med den relativt største delen i aldersgruppa På grunn av størrelsen på denne gruppa, er det Jondal som har størst del over 60. Fedje er igjen den kommunen med størst del i gruppa 50-59, og Fedje og Jondal er jamnstore i folketalsdel

16 Befolkningsstruktur Like mange unge menn og kvinner i Vest Den største delen av kommunane i fylket, 24 av 33, har fleire menn enn kvinner i alderen år. Det er også forventa at det skal vere slik i denne aldersgruppa, fordi det vert fødd fleire gutar enn jenter, og denne skilnaden ikkje jamnar seg ut før seinare. Det vert fødd 94 kvinner per 100 menn i Hordaland. Den kommunen som har størst kvinneunderskot i alderen år er Austrheim med berre 78 kvinner per 100 menn. Det største kvinneoverskotet finn vi i år i Meland med 104 kvinner per 100 menn. Fjell, Askøy og Øygarden har 100 kvinner per 100 menn i denne aldersgruppa. Det er særleg i den yngste aldersgruppa (20-29 år) at kvinneunderskotet er stort i mange kommunar. Det er Modalen som har den lågaste kvinneandelen i denne aldersgruppa med 75 kvinner pr. 100 menn i alderen 20 til 29 år. På regionnivå er det størst overskot av menn i Hardanger (91 kvinner per 100 menn) og (Sunnhordaland 92 kvinner per 100 menn), mens Vest har den største delen kvinner per 100 menn, med akkurat like mange kvinner som menn i denne aldersgruppa. Samanlikna med heile landet er det noko færre kvinner per 100 menn i Hordaland, i denne aldersgruppa. Tabellen viser kvinner per 100 menn (2011) i dei aldersgruppene som flyttar mest, og der fordelinga mellom kvinner og menn dermed kan avvike ein del frå gjennomsnittet på kommunenivå. Det vert fødd litt fleire gutar enn jenter, men på grunn av høgare dødelegheit for gutar/ menn reduserast overskotet med aukande alder. Frå årsalderen er det fleire kvinner i dei fleste befolkningsgrupper. Dødelegheita er høgare for menn i alle aldersgrupper, men forskjellen er minst i dei yngste og dei eldste aldersgruppene. Størst forskjell i dødelegheita er det i års alderen, der dødelegheita for menn er rundt tre gongar så høg som for kvinner. I aldersgruppa vil det normalt vere eit overskot av menn, men på grunn av stor flytteaktivitet vil det likevel kunne vere kvinneoverskot i nokre område år år år Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Sunnhordland Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam Hardanger Voss Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Bergen Sund Fjell Askøy Øygarden Vest Vaksdal Modalen Osterøy Osterfjorden Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje Masfjorden Nordhordland Hordaland Landet Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no 16

17 Befolkningsstruktur 17

18 Folketalsframskriving Oppjusterte prognosar: hordalendingar i 2038 Endring Tal % per år Bergen ,1 % Etne ,4 % Sveio ,4 % Bømlo ,0 % Stord ,1 % Fitjar ,5 % Tysnes ,0 % Kvinnherad ,4 % Austevoll ,1 % Sunnhordland ,8 % Jondal ,3 % Odda ,1 % Ullensvang ,1 % Eidfjord ,2 % Ulvik ,4 % Granvin ,0 % Kvam ,4 % Hardanger ,2 % Voss ,5 % Fusa ,6 % Samnanger ,3 % Os ,6 % Bjørnefjorden ,3 % Askøy ,7 % Sund ,5 % Fjell ,3 % Øygarden ,6 % Vest ,5 % Vaksdal ,4 % Modalen ,8 % Osterøy ,8 % Osterfjorden ,7 % Meland ,9 % Radøy ,8 % Lindås ,2 % Austrheim ,7 % Fedje ,3 % Masfjorden ,1 % Nordhordland ,2 % Hordaland ,1 % Kjelde: SSB Statistikkbanken Tabellen viser tal frå Statistisk sentralbyrå si folketalsframskriving per , middelalternativet (MMMM), 1. januar per år. 2011: Faktisk folketal. 18 Om framskrivinga Føresetnader for framskrivinga (alternativ MMMM): Framskrivinga føreset eit samla fruktbarheitstal som er venta å gå litt opp frå dagens 1,95 barn per kvinne til 1,97 i 2015 og så ned att mot 1,93 i Den venta levealderen for nyfødde er føresett å auke frå 78,9 år for menn og 83,2 år for kvinner i 2010 til høvesvis 86 og 89 år i Nettoinnvandringa er venta å vere litt over dagens nivå (42 000) fram til 2015, for deretter å gå ned til under rundt 2035, og så halde seg konstant framover. Innanlandsk flytting er venta å følge same mønster som i , men med ei svak demping mellom

19 Folketalsframskriving Statistisk sentralbyrå si folketalsframskriving frå juni 2011 viser ei kraftig oppjustering av prognosane frå SSB ventar at vi er fleire hordalendingar i 2015 enn ved førre framskriving, og dei ventar at vi er fleire hordalendingar i 2030 enn ved førre framskriving (sjå Hordaland i tal nr , s. 18). Det er no venta folkeauke i heile 28 av kommunane i Hordaland, mot 21 i førre framskriving. Nytt av året er framskriving fram til 2040, og desse viser at vi i 2038 kan vente oss bergensarar og hordalendingar. Dette er høvesvis og fleire enn i dag. Bergen sin del av folketalet i Hordaland er da venta å halde seg konstant. Nasjonalt er veksten venta å vere på 0,9 % per år fram mot Hordaland er venta å ha ein vekst på 1,1 % per år. Det same gjeld Bergen. Størst prosentvekst er venta i Meland (1,9 %), Askøy og Austrheim (begge 1,7 %), Os (1,6 %) og Sund (1,5 %). Størst nedgang er venta på Fedje (-1,3 % per år). 19

20 Folketalsframskriving Folketal Litlesotra og Bjorøy Folketal Kleppestø Folketal Meland sør (inkl. Frekhaug) Folketal Leirvik Folketal Knarvik Folketal Husnes-Sunde-Valen Folketal Osøyro Folketal Vossevangen Folketal Vikøy (inkl. Norheimsund) Figurane viser Hordaland fylkeskommune sine berekningar av korleis folketalet i ni delområde i Hordaland vil vekse om SSB sin middelprognose frå 2011 for kommunane slår til og folkeveksten fordeler seg etter same mønster som dei siste åra. Blå prikkar viser historisk folketal ( ), raude prikkar viser vår beste prognose, og grå prikkar viser eit 95 % usikkerheitsintervall rundt prognosane våre. Hordaland fylkeskommune vil publisere fullstendige rapportar for kvar kommune, inklusive metode og dokumentasjon. Sjå

21 Boligbygging Kraftig oppgang i boligbygginga i Bergen, nedgang i resten av fylket Igangsette boligar Hordaland Igangsette boligar Bergen Igangsette fritidsbygningar Hordaland (høgre akse) Etter ein kraftig auke i boligbygginga i fylket frå 2003 til 2005 gjekk boligbygginga ned i 2008 og 2009, før den igjen steig i Det er Bergen som står for auken i buoligbygginga i Hordaland i Bergen stod for 64 % av alle igangsette boligar i Hordaland i 2010 mot 36 % i Tal igangsette fritidsbygningar i Hordaland har lege relativt stabilt gjennom første halvdel av 2000-talet, men har hatt ein auke siste halvdel, med ein mellombels nedgang i Figuren viser talet på igangsette boligar i Hordaland og Bergen og fritidsbygningar i Hordaland i perioden Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no Sunnhordland Vest Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger og Voss Osterfjorden Figuren viser talet på igangsette boligar i regionar i Hordaland I alle regionane unnateke Bergen, har tal igangsette boligar gått ned i 2010 etter ein mellombels topp i 2009 og har med andre ord ikkje bidratt til auken i tal igangsette boligar i Hordaland i Kring 2007 var situasjonen motsett, då kom auken i igangsette boligar i regionane utanom Bergen, mens det i Bergen var ein vedvarande nedgong frå Den prosentvis største nedgangen har kome i Sunnhordland og Hardanger og Voss med om lag 50 %, men også Vest og Osterfjorden har hatt kraftig nedgang med om lag %. I Sunnhordland har det vore ein monaleg nedgang i bygginga av boligar i alle kommunane, med unntak av Fitjar som har hatt ein rekordhøg byggjeaktivitet. I Hardanger er det først og fremst Odda som har bidratt til nedgangen i regionen. Etter to toppår, 2008 og 2009, med om lag 60 nye boligar, blei det i 2010 igangsett berre 6 boligar i Odda. 21

22 Boligbygging Alle Einebustader Rekkehus m.v Blokker m.v. Andre bustader Bergen Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Sunnhordland Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam Hardanger Voss Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Askøy Sund Fjell Øygarden Vest Vaksdal Modalen Osterøy Osterfjorden Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje Masfjorden Nordhordland Hordaland Bergen i % av Hdl 52,1 50,2 35,6 42,4 26,9 63,9 29,3 46,6 89,7 91,2 Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no Tabellen viser boligbygginga (igangsette boligar) i kommunar og regionar. 22

23 Boligmarknaden Litt slakkare prisutvikling enn før førre pristopp Mai 2011-prisar I nominelle prisar er alle bustadformene no på sitt høgaste nivå nokosinne, men målt i dagens prisar er det berre einebustader utanom Bergen som er på same nivå som prisrekorden frå sumaren Delte bustader er òg nær ved å nå dette nivået. På grunn av måten Norges Eiendomsmeglerforbund har aggregert sine data, lar det seg ikkje gjere å oppgje prisar for Hordaland utanom Bergen for delte bustader. Det gjer at det er lite som skil desse to seriane jan.. 02 nov.. 02 sep.. 03 juli. 04 mai. 05 mars. 06 jan.. 07 nov.. 07 sep.. 08 juli. 09 mai. 10 mars. 11 Når vi ser på prisutviklinga i dagens prisar, ser vi at den ikkje er like bratt som fram mot toppnoteringane i 2007, og leilegheitar utanom Bergen har hatt ei ganske flat prisutvikling dei siste åra. Det same hadde einebustader utanom Bergen fram til januar 2011, men dei siste månadene har prisane gått kraftig opp. Leilegheit ca 70m2 Bergen Leilegheit ca 70m2 Hordaland utanom Bergen Einebustad ca 150m2 Bergen Delt bustad ca 115m2 Bergen Delt bustad ca 115m2 Hordaland ink. Bergen Einebustad ca 150m2 Hordaland utanom Bergen Figuren viser gjennomsnittleg kvadratmeterpris på sjølveigarbustader i Hordaland frå januar 2002 til mai Prisane er oppgjevne i mai 2011-prisar. Brot i serien for leiligheiter i Hordaland utanom Bergen skuldast manglande data. Kjelde: Norges Eiendomsmeglerforbund (nominelle prisar) og SSB (konsumprisindeks). 23

24 Europa Yngst befolkning i aust Share of EU population aged 15 to 29, by NUTS 2 regions, 2007 % of in the total population Guadeloupe (FR) Martinique (FR) <= <= <= 22 > 22 Data not available 0 25 Guyane (FR) 0 20 Réunion (FR) Data source: Eurostat EuroGeographics Association, for the administrative boundaries Cartography: Eurostat GISCO, 06/2009 Açores (PT) Madeira (PT) km Canarias (ES) Malta Ísland Kjelde: Eurostat Kartet syner delen av befolkninga i EU mellom 15 og 29 år på NUTS 2 nivå for Det er ein tendens til at regionane i Aust-Europa har ein større del av den totale befolkninga mellom 15 til 29 år enn elles i Europa. Også Irland har ein høg del i nemnde aldersgruppe. Regionane i Skandinavia plasserer seg på nedre del av skalaen då delen av befolkninga mellom 15 til 29 år ikkje overstig 20 %. Tendensen ein ser i Skandinavia finn ein også igjen i Sentral- og Sør-Europa. 24

25 Kjelder og meir informasjon Hordaland fylkeskommune: statistikk.ivest.no Norges Eiendomsmeglerforbund: Historikk boligpriser ( ); Statistisk sentralbyrå (SSB): SSB Statistikkbanken: Befolkningsstatistikk generelt: Kvartalsvise befolkningstal: Innvandrarbefolkninga og utanlandske statsborgarar: Innanlandsk flytting: Folketalsframskrivingar: PANDA (Plan- og analysesystem for næringsliv, demografi og arbeidsmarked): Eurostat: 25

26

27

28