, 2016 Påskemodus i kraftmarknaden Trass i lågare temperaturar, gjekk den nordiske kraftetterspurnaden ned i påskeveka. Samstundes var det en oppgang i dansk vindkraftproduksjon, noko som til saman bidrog til at det nordiske prisnivået gjekk ned frå veke 11 til veke 12. Sett bort i frå Finland, som hadde relativt høge prisar i starten av veka, låg prisen rundt 19 øre/kwh i alle dei andre nordiske områda. Ein teknisk feil resulterte i at den nye overføringskabelen mellom Sverige og Litauen vart tatt ut av drift den 18.mars. Kabelen var tilbake i drift onsdag 30.mars. Vêr og hydrologi I veke 12 kom det mest nedbør på Sør- og Vestlandet med 50-120 mm.. I løpet av veka kom det 1,9 TWh nedbørenergi, eller 77 prosent av normalen. Sum nedbørenergi hittil i år er 30,4 TWh eller 8,9 TWh mindre enn normalen. I veke 13 er det venta mest på Sør- og Vestlandet med 50-110 mm. Prognosert nedbørenergi for veka er 2,7 TWh som er 117 prosent av normalen. I veke 12 var temperaturen 3 4 grader over normalen i Sør-Noreg og 1-2 grader over normalen i Nord-Noreg. I veke 13 er det venta temperaturar 1 2 grader over normalen Sør-Noreg og 3 4 grader over normalen i Nord-Noreg. I veke 12 kom mest snø i på indre strok Vestlandet og i Svartisenområdet. Etter våre berekningar er det i sum for magasinområda om lag 44 TWh eller 80 prosent av normale snømengder for årstida. Meir enn normalt er det stort sett bare på indre strok av Vestlandet, i Svartisenområdet og i enkelte fjellstrok i Troms og Finnmark. Mange plasser er snøsmeltinga også i gang. For fleire detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.xgeo.no. Berekna tilsig for veke 12 er 0,8 TWh, eller 132 prosent av normalen. Sum tilsig hittil i år er 10,2 TWh, som er lik normalen. Prognosert tilsig for veke 13 er 1,5 TWh, som er 234 prosent av normalen.
2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Prosent Prosenteiningar Veke 12 2016 Veke 11 2016 Veke 12 2015 Median* veke 12 Endring frå sist veke Differanse frå same veke i 2015 Differanse frå median Norge 45,6 47,9 40,4 40,7-2,3 5,2 4,9 NO1 16,5 18,4 22,0 16,5-1,9-5,5 0,0 NO2 54,7 57,1 48,1 43,8-2,4 6,6 10,9 NO3 33,3 34,9 31,8 24,5-1,6 1,5 8,8 NO4 56,9 58,7 44,9 44,7-1,8 12,0 12,2 NO5 30,3 33,5 30,3 30,6-3,2 0,0-0,3 Sverige 29,7 32,2 30,1 31,2-2,5-0,4-1,5 *Referanseperioden for medianen er 1990-2015 for Noreg, og 2002-2015 for dei fem norske elspotområda frå 7. mars 2016. Figur 1 Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=84,3 TWh. Kjelde: NVE Figur 2 Vassmagasinas fyllingsgrad i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi
3 Figur 3 Vassmagasina sin fyllingsgrad for elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE
4
5 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 12 2016 Veke 12 2015 Veke 12 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2015 Prosent av normal veke Tilsig 0,8 0,7 0,6 0,1 132 Nedbør 1,9 2,4 2,5-0,5 77 TWh Veke 1-12 2016 Veke 1-12 Normal Differanse frå normal til no i år Tilsig 10,2 10,2 0,0 Nedbør 30,4 39,3-8,9 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE TWh Prosent av normal Tilsig 1,5 234 Nedbør 2,7 117 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 2015 og 2016, og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: NVE Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 2015 og 2016, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: Nord Pool og NVE
6 Figur 6 Temperaturar i Noreg i 2016, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor
7 Figur 7 Utviklinga av snømagasin for dei norske vassmagasina vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016 i prosent av median kulminasjon. Median er for 30-års-perioden 1981-2010, maksimum og minimum er for perioden 1981-2010. Kjelde: NVE Figur 8 Snømagasin i prosent av normalt for vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016. Kjelde: NVE
8 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 3 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 12 Veke 11 førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 2 850 3 185-335 -11 % NO1 245 265-20 -8 % NO2 1 116 1 269-153 -12 % NO3 295 357-62 -17 % NO4 564 580-16 -3 % NO5 630 713-83 -12 % Sverige 3 217 3 334-117 -4 % SE1 457 438 18 4 % SE2 797 931-133 -14 % SE3 1 824 1 833-9 0 % SE4 138 132 7 5 % Danmark 557 505 53 10 % Jylland 392 306 86 28 % Sjælland 165 198-33 -17 % Finland 1 367 1 398-30 -2 % Norden 7 991 8 421-430 -5 % Forbruk Norge 2 643 2 759-116 -4 % NO1 710 745-35 -5 % NO2 702 733-31 -4 % NO3 503 532-29 -6 % NO4 399 416-16 -4 % NO5 328 333-5 -2 % Sverige 2 783 2 885-102 -4 % SE1 201 191 11 6 % SE2 350 338 11 3 % SE3 1 746 1 835-89 -5 % SE4 486 521-35 -7 % Danmark 597 653-56 -9 % Jylland 350 387-38 -10 % Sjælland 248 266-18 -7 % Finland 1 705 1 721-15 -1 % Norden 7 728 8 017-289 -4 % Nettoimport Norge -208-426 219 Sverige -434-449 15 Danmark 40 149-109 Finland 338 323 15 Norden -263-404 140 *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
9 Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 9 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 2015 og 2016. (Foreløpig statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor Figur 10: Kjernekraftproduksjon i Sverige dei to siste vekene og for same veker i 2015. Kjelde: SKM Market Predictor. (Foreløpig statistikk).
10 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 4 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 45,2 41,5 8,0 3,6 Forbruk 41,1 38,5 6,3 2,6 Nettoimport -4,0-3,0-1,0 Norden (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 119,5 113,2 5,2 6,3 Forbruk 117,0 110,7 5,4 6,3 Nettoimport -2,5-2,5 0,1 Utveksling Figur 11 Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 2015 og 2016, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 12 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i GW. Kjelde: SKM Market Predictor.
11 Figur 13 Marknadsflyt mellom elspotområde i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower 1 48(52) 214(216) 7(0) 14(16) 19(10) 124(107) 92(103) 23(22) 54(38) 4(4) 9(2) 187(170) 91(112) RU 1(0) 307(405) 27(5) 287(289) 144(184) 504(694) EE 137(144) 44(11) 6(0) 2(0) 33(17) 90(96) NL 88(158) 0(19) 27(17) 33(30) 8(23) DE 5(2) 85(74) 86(83) 18(11) 72(75) 59(58) 538(682) 69(69) PL 0(76) LT * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
12 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 5 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 12 Veke 11 Veke 12 (2015) førre veke (%) i fjor (%) NO1 193,2 205,4 215,8-5,9-10,5 NO2 193,2 205,4 215,8-5,9-10,5 NO3 193,9 206,4 222,4-6,0-12,8 NO4 193,9 194,5 222,4-0,3-12,8 NO5 193,2 205,4 215,8-5,9-10,5 SE1 193,7 206,2 222,3-6,1-12,9 SE2 193,7 206,2 222,3-6,1-12,9 SE3 193,7 206,2 226,4-6,1-14,4 SE4 194,4 218,4 231,0-11,0-15,8 Finland 260,2 247,2 249,9 5,3 4,1 Jylland 188,4 206,7 246,1-8,8-23,4 Sjælland 191,2 218,4 246,6-12,5-22,5 Estland 293,0 268,7 260,7 9,0 12,4 System 194,4 205,4 221,5-5,3-12,2 Nederland 246,1 257,3 350,7-4,3-29,8 Tyskland 223,1 236,7 284,7-5,7-21,6 Polen 326,0 317,7 289,5 2,6 12,6 Litauen 345,2 268,7 290,1 28,4 19,0 Figur 14 Spotprisar i Noreg (14a) og Norden, Nederland og Tyskland (14b) i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor
13 Terminmarknaden Tabell 6 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO 2 kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 12 Veke 11 Endring (%) Nasdaq OMX April 191,0 196,7-2,9 2. kvartal 2016 175,9 177,6-1,0 3. kvartal 2016 158,4 159,6-0,7 EEX OMX 2. kvartal 2016 213,3 216,1-1,3 3. kvartal 2016 213,3 217,6-2,0 CO2 (kr/tonn) Desember 2016 45,5 47,2-3,7 Desember 2017 45,8 47,3-3,1 Figur 15 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 16 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor
14 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet**, Nord Pool, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 12 2016 Veke 11 2016 Veke 12 2015 Variabelpris kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Fastpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 33,0 32,2 34,6 0,8-1,6 Veke 12 2016 Veke 11 2016 Veke 12 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 28,3 29,9 30,8-1,6-2,5 Sørvest-Noreg (NO2) 28,3 29,9 30,8-1,6-2,5 Midt-Noreg (NO3) 28,4 30,0 31,6-1,6-3,2 Nord-Noreg (NO4) 22,7 22,8 25,3-0,1-2,6 Vest-Noreg (NO5) 28,3 29,9 30,8-1,6-2,5 Veke 12 2016 Veke 11 2016 Veke 12 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 30,0 30,6 38,1-0,6-8,1 3 år (snitt Noreg) 31,5 31,6 38,8-0,1-7,3 1 år (snitt Sverige) 39,5 39,8 46,7-0,3-7,2 3 år (snitt Sverige) 40,1 40,3 47,5-0,2-7,4 * Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. ** Frå og med 1. juli 2015 la Konkurransetilsynet ned sin kraftprisoversikt. Denne ble erstatta av Forbrukerrådets nye strømprisportal, strømpris.no. Figur 17 Vekeutvikling i pris på variabelpriskontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 4,2 øre/kwh***. Kjelder: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. * Prisar for variabelpriskontraktar meldas fram i tid. Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. **Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderer mva. *** Frå og med veke 1 2016 vart påslaget endra frå 3,8 øre/kwh (inkl. mva) til 4,2 øre/kwh (inkl. mva.) som følgje av ein antatt auke i påslaget grunna elsertifikatordninga. For meir informasjon om elsertifikatmarknaden, se www.nve.no/elsertifikater
15 Figur 18 Utviklinga dei siste 52 vekene i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på 20 000 kwh. Alle prisar inkl. mva. i norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. Marknadspris-/ spotpriskontrakt ** Aust-Noreg (NO1) Sørvest- Noreg (NO2) Midt-Noreg (NO3) Nord-Noreg (NO4) Vest-Noreg (NO5) Variabelpris kontrakt NOK Berekna straumkost nad for veke 12 2016 Berekna straumkost nad for veke 11 2016 Endring frå førre veke Berekna straumkost nad for veke 12 2015 Berekna straumkost nad hittil i 2016 Differanse frå 2015 til no i år 10 000 kwh 67 73-6 73 1080-38 20 000 kwh 135 146-12 146 2161-77 40 000 kwh 269 292-23 293 4322-153 10 000 kwh 67 73-6 73 1013-103 20 000 kwh 135 146-12 146 2027-205 40 000 kwh 269 292-23 293 4053-410 10 000 kwh 68 73-6 75 1055-87 20 000 kwh 135 147-12 150 2111-175 40 000 kwh 270 294-24 300 4222-349 10 000 kwh 54 56-2 60 826-88 20 000 kwh 108 112-4 120 1652-176 40 000 kwh 216 223-7 240 3305-351 10 000 kwh 67 73-6 73 1013-104 20 000 kwh 135 146-12 146 2025-207 40 000 kwh 269 292-23 293 4051-414 10 000 kwh 80 81 0 85 1089-107 20 000 kwh 157 157-1 165 2126-180 40 000 kwh 309 311-2 323 4200-326 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 2009-2014, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og standard variabel kontrakt. I 2015 var det 53 veker, og profilen for veke 53 er berekna som eit snitt av profilane for veke 1 og 52. Profilen for veke 53 er lagt til dei andre vekene, som er uendra. Dette gir eit årsforbruk på litt over 20 000 kwh i 2015. ** NVE nyttar eit påslag på 4,2 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 2016 og 3,8 øre/kwh inkl. mva i 2015, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på hhv 3,4 øre/kwh og 3,0 øre/kwh ekskl. mva.
16 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til heimesidane til Nord Pool. Produksjon id event_start event_stop event_duration affected_areas company name installed available 81893 05.03.2013 01.12.2018 2097 days DK2 Dong Energy Thermal Power A/S Asnæsværket 640 0-640 82222 19.02.2016 31.03.2016 40 days FI PVO Power Management Oy Alholmens Kraft 240 0 39136 02.04.2014 NO2 Naturkraft AS Kårstø Gasskraftverk 420 0 68740 01.09.2015 15.07.2016 318 days NO2 SKL Produksjon AS Blåfalli Vik 230 0 78220 25.07.2015 17.09.2016 420 days SE3 Ringhals AB Ringhals Block2 865 0 1799 16.03.2012 SE3 Vattenfall AB Stenungsund 240 0 1797 15.03.2013 SE3 Vattenfall AB Stenungsund 260 0 Overføring id event_start event_stop event_duration affected_areas company name installed available 82033 18.03.2016 08.04.2016 21 days LT, Svenska Kraftnät LT>SE4, 700, 0, 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) ).