, 19 Uendra kraftsituasjon Temperaturane i Noreg gjekk noko ned i veke 9, men er framleis høgare enn normalt. Forbruk og produksjon av straum i Noreg var tilnærma lik samanlikna med førre veke, medan forbruk og produksjon gjekk noko ned i Norden. Noreg var nettoimportør av straum for fjerde veke på rad grunna lågare kraftprisar i Europa enn i Noreg. Kraftprisane i Noreg gjekk i snitt ned med,5 1, øre/kwh samanlikna med førre veke. Vêr og hydrologi I veke 9 var det eit berekna tilsig til kraftmagasina på 1,2 TWh eller 219 prosent av normalen. I veke er det venta kaldere vêr i heile landet med temperaturar 1-4 grader under normalen i Sør-Noreg og 6 7 grader under normalen i Nord-Noreg Det fører til at tilsiget denne veka er venta å bli,8 TWh, som er 141 prosent av normalen.. Snømengda i magasinområda er omlag 36 TWh, det er 16 TWh mindre enn normalen. For fleire detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.senorge.no.
Prosent Prosent 2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Prosent Prosenteiningar Veke 9 19 Veke 8 19 Veke 9 18 Median* veke 9 Endring frå sist veke Differanse frå same veke i 18 Differanse frå median Norge 42,6 44,2 42,2 47, - 1,6,4-4,4 NO1 26,9 31,4 23,8 24,7-4,5 3,1 2,2 NO2 49,,1 53,8 52,3-1,1-4,8-3,3 NO3 41,6 43,9 27,4 35,8-2,3 14,2 5,8 NO4,,5,8,1 -,5 -,8 -,1 NO5 39, 41,5 34,1 39,5-2,5 4,9 -,5 Sverige 31,1 33,3 34,9,9-2,2-3,8-9,8 *Referanseperioden for medianen er 199-18 for Noreg, og 2-18 for dei fem norske elspotområda. Figur 1: Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=86,5 TWh. Kjelde: NVE 9 8 7 Median (199-18) 3 Min (199-18) Maks (199-18) 18 19 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 Veke nr. Figur 2: Fyllingsgraden til vassmagasina i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi 9 8 7 3 Median(19-13) Min (19-13) Maks(19-13) 18 19 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 Veke nr.
Prosent Prosent 3 Figur 3 Fyllingsgraden til vassmagasina i elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE 9 Aust-Noreg (NO1) Kapasitet 5787 GWh 8 7 3 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 Veke nr. Median (2-18) Min (2-18) Maks (2-18) 18 19 9 8 7 3 Sørvest-Noreg (NO2) Kapasitet 32725 GWh 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 Veke nr. Median (2-18) Min (2-18) Maks (2-18) 18
Prosent Prosent 4 9 Midt-Noreg (NO3) Kapasitet 789 GWh 8 7 3 Median (2-18) Min (2-18) Maks (2-18) 18 19 1 4 7 13 16 19 22 25 28 31 34 37 43 46 49 52 Veke nr. 9 8 Nord-Noreg (NO4) Kapasitet 19367 GWh 7 3 Median (2-18) Min (2-18) Maks (2-18) 18 1 4 7 13 16 19 22 25 28 31 34 37 43 46 49 52 Veke nr.
Prosent 5 9 Vest-Noreg (NO5) Kapasitet 16536 GWh 8 7 3 Median (2-18) Min (2-18) Maks (2-18) 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 Veke nr. 18 19
6 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 9 19 Veke 9 18 Veke 9 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 18 Prosent av normal veke Tilsig 1,2,4,6,8 219 Nedbør 2,5,5 2,9 2, 88 TWh Veke 1-9 19 Normal Differanse frå normal Tilsig 8,7 6,5 2,2 Nedbør 29,6 3,9-1,3 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE TWh Prosent av normal Tilsig,8 141 Nedbør 2,4 84 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 18 og 19, og gjennomsnitt for perioden 1981-, GWh. Kjelde: NVE Gj.snitt 1981-7 18 19 17 7 1 4 7 13 16 19 22 25 28 31 34 37 43 46 49 52 - Middel (1981-17 18 19 Årsnedbør ) Nedbør til og med veke 9
Hydrologisk balanse, TWh 7 Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 18 og 19, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-, GWh. Kjelde: Nord Pool og NVE 1 Gj.snitt 1981- Min 1981- Maks 1981-18 19 17 7 7 1 4 7 13 16 19 22 25 28 31 34 37 43 46 49 52 Middel 17 18 19 (1981- Årtilsig ) Tilsig til og med veke 9 Figur 6 Hydrologisk balanse for Noreg, ref. periode (1982-). Kjelde: NVE 19 Hydrologisk balanse Noreg 19 Avvik magasin 19 Avvik snø, grunn- og markvann Min - 1982 - ) Maks - (1982 - ) 1 4 7 13 16 19 22 25 28 31 34 37 43 46 49 52 - - - Veke nr. *Hydrologisk balanse er definert som samla vasskraftpotensial samanlikna med normalt Tabell 3 Hydrologisk balanse for Noreg. Kjelde: NVE TWh Veke 9 19 Anslag veke 19 Avvik magasin - 5,7-4,6 Avvik snø, grunnog markvatn Hydrologisk balanse - 13,8-15, - 19,5-19,6
GRADER GRADER GRADER GRADER 8 Figur 7 Temperaturar i Noreg i 19, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor Oslo Bergen 5 5-5 -5 - - -15 Veke 8 Veke 9 18 Gjennomsnitt for veka Normal for veka -15 Veke 8 Veke 9 18 Gjennomsnitt for veka Normal for veka Trondheim Tromsø 5 5-5 -5 - - -15 Veke 8 Veke 9 18 Gjennomsnitt for veka Normal for veka -15 Veke 8 Veke 9 18 Gjennomsnitt for veka Normal for veka Figur 7b Utviklinga av snømagasin for dei norske vassmagasina vintrane 16/17, 17/18 og 18/19 i TWh. Median, maksimum og minimum er for 3-års-perioden 1981-. Raud linje synar òg prognose. Kjelde: NVE
9 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 4 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 9 Veke 8 (19) førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 2 717 2 785-68 -2 % NO1 373 38-7 -2 % NO2 764 86-42 -5 % NO3 492 494-2 % NO4 3 489 14 3 % NO5 585 616-31 -5 % Sverige 3 634 3 688-54 -1 % SE1 49 499-9 -2 % SE2 1 8 997 11 1 % SE3 1 966 2 8-42 -2 % SE4 17 183-13 -7 % Danmark 531 622-91 -15 % Jylland 361 434-73 -17 % Sjælland 17 188-18 -9 % Finland 1 512 1 528-16 -1 % Norden 8 394 8 622-229 -3 % Forbruk Norge 2 915 2 924-9 % NO1 8 8-21 -2 % NO2 757 772-15 -2 % NO3 567 551 17 3 % NO4 418 418-1 % NO5 353 342 11 3 % Sverige 2 958 3 91-133 -4 % SE1 9 222-13 -6 % SE2 361 358 3 1 % SE3 1 87 1 972-2 -5 % SE4 517 538-21 -4 % Danmark 663 68-17 -2 % Jylland 396 5-9 -2 % Sjælland 268 275-8 -3 % Finland 1 8 1 9 - -3 % Norden 8 387 8 595-8 -2 % Nettoeksport Norge -198-139 -59 Sverige 676 597 79 Danmark -132-58 -74 Finland -339-373 34 Norden 7 27 - *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
Prosent av installert effekt MWh DANSK OG SVENSK PRODUKSJON (MW) Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 8 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 18 og 19. (Førebels statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor 3 Sverige Danmark 1 1 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11 12 13 14 15 16 17 18 19 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 31 32 33 34 35 36 37 38 39 41 42 43 44 45 46 47 48 49 51 52 Veke SVE_18 DK_18 SVE_19 DK_19 Figur 9 Kjernekraftproduksjon i Sverige og Finland dei to siste vekene. Kjelde: SKM Market Predictor (Førebels statistikk). 8 Sverige (19) Finland (19)
mandag tirsdag onsdag torsdag fredag lørdag søndag IMPORT GW EKSPOERT GWH GWH 11 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 5 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (18) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 27,6 32,2-16,9-4,6 Forbruk 28,1 29,5-5,1-1,4 Nettoeksport -,5 2,7-3,2 Norden (TWh) Til no i år Same periode (18) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 79,7 85,6-7,4-5,9 Forbruk 8,9 83,4-3,1-2,5 Nettoeksport -1,2 2,2-3,4 Utveksling Figur Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 18 og 19, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor - - - - - 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 VEKE - 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 VEKE Norsk nettoeksport (19) Norsk nettoeksport (18) Nordisk nettoeksport (19) Nordisk nettoeksport (18) Figur 11 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i GW. Kjelde: SKM Market Predictor. 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 Norge NO1 NO2 NO3 NO4 NO5
12 Figur 12 Marknadsflyt mellom elspotområda i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower < 12(11) 15(8) () 176(171) 8(8) () 12(8) 11(8) 86(67) 117(1) 1() (2) () 26(15) 22(17) 2() 8(115) 187(187) () RU () 249(291) 26(23) () 166(13 47(72) 18(15) 9() 36(41) 7(727) () 2() EE 83(76) 18() 54(54) 19(17) 6() 19() NL 39(37) 76(55) 37(26) 9(4) 58(35) 66(8) DE 12(7) 32(45) 8(76) 39(33) 38(33) 33(29) 562(541) 6(6) 7(8) 67(71) PL LT 53(47) * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
mandag tirsdag onsdag torsdag fredag lørdag søndag KR/MWH mandag tirsdag onsdag torsdag fredag lørdag søndag KR/MWH 13 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 6 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 9 Veke 8 (19) Veke 9 (18) førre veke (%) i fjor (%) NO1 415,2 4,6 478,1-1,3-13,2 NO2 415,2 4,6 3,9-1,3 2,8 NO3 399,3 4, 514,5-2,6-22,4 NO4 399,2 4, 514,5-2,6-22,4 NO5 415,2 4,6 5,6-1,3 2,4 SE1 399,2 6,7 514,5-1,8-22,4 SE2 399,2 6,7 514,5-1,8-22,4 SE3 3,9 411,4 517,8-1,8-22, SE4 411,5 416,8 517,8-1,3 -,5 Finland 415,2 4,7 6, -1,3-31,9 Jylland 379,7 416,3 368,1-8,8 3,1 Sjælland 9,7 421,2 515,4-2,7 -,5 Estland 425,7 425,5 597,9, -28,8 System 8, 415,1 468,9-1,7-13, Nederland 429,1 427, 617,8,5-3,5 Tyskland 376,9 423,5 37,5-11, 1,7 Polen 472,2 471,9 534,8,1-11,7 Litauen 425,6 425,4 581,1, -26,8 Figur 13 Spotprisar i Noreg og Norden, Nederland og Tyskland i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor14,5 4 3 3 2 1 NO1 NO2 NO5 NO3 NO4 7 3 - - SE4 Tyskland Nederland Finland NO2
KR/TONN KR/MWH 14 Terminmarknaden Tabell 7 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO 2-kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 9 Veke 8 Endring (%) Nasdaq OMX April 412,6 377,4 9,3 (nordisk kraft) 2. kvartal 19 392,1 354,9,5 3. kvartal 19 387,8 348,6 11,2 EEX (tysk kraft) 2. kvartal 19 4,8 2,1 4,6 3. kvartal 19 459,9 439,6 4,6 CO2 (kr/tonn) Desember 19 216,8 185,2 17,1 Desember 2,7 189, 16,8 Figur 14 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor 3 Norden 2. kv. Norden 3. kv. Tyskland 2. kv. Tyskland 3. kv. Figur 15 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor 3 2 1 Desember 19 Desember
18-7 18-9 18-11 18-13 18-15 18-17 18-19 18-21 18-23 18-25 18-27 18-29 18-31 18-33 18-35 18-37 18-39 18-41 18-43 18-45 18-47 18-49 18-51 19-1 19-3 19-5 19-7 19-9 øre/kwh 15 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Forbrukerrådet, Nord Pool Spot, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 9 19 Veke 8 19 Veke 9 18 Variabelpris kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Fastpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 72,3 73,9 48,5-1,6 23,8 Veke 9 19 Veke 8 19 Veke 9 18 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 56,3 57, 64,2 -,7-7,9 Sørvest-Noreg (NO2) 56,3 57, 54,9 -,7 1,4 Midt-Noreg (NO3) 54,3 55,7 68,7-1,4-14,4 Nord-Noreg (NO4) 43,4 44,5 55, -1,1-11,6 Vest-Noreg (NO5) 56,3 57, 55,1 -,7 1,2 Veke 9 19 Veke 8 19 Veke 9 18 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 64,8 66, 48,6-1,2 16,2 3 år (snitt Noreg) 54,1 53,6 44,5,5 9,6 1 år (snitt Sverige) 67,4 67,9 52,2 -,5 15,2 3 år (snitt Sverige) 61,1 61, 49,,1 12,1 * Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Figur 16 Vekeutvikling i pris på variabelpriskontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 4,4 øre/kwh***. Kjelder: Forbrukerrådet, Nord Pool Spot og NVE. 9 8 7 3 Spotpris pluss påslag (4,4 øre/kwh frå veke 1 18) - Aust-Noreg (NO1) Spotpris pluss påslag (4,4 øre/kwh frå veke 1 18) - Sørvest-Noreg (NO2) Spotpris pluss påslag (4,4 øre/kwh frå veke 1 18) - Midt-Noreg (NO3) Spotpris pluss påslag (3,5 øre/kwh frå veke 1 18) - Nord-Noreg (NO4) Spotpris pluss påslag (4,4 øre/kwh frå veke 1 18) - Vest-Noreg (NO5) Variabelpris - leverandørar med kontraktstilbud i over nettområder * Prisar for variabelpriskontraktar vert meldt fram i tid. Metoden for å berekne variabel priskontrakt er å rekne gjennomsnittet av kontraktar som er tilbydd i fleire enn ti nettområder. ** Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderer mva. *** NVE nyttar eit påslag på 4,4 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på 3,5 øre/kwh ekskl. mva.
16 Figur 17 Utviklinga det siste året i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på kwh. Alle prisar inkl. mva. i norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige** og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg.*** Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Forbrukerrådet, Nord Pool Spot og NVE. Marknadspris-/ spotpriskontrakt ** Aust-Noreg (NO1) Sørvest- Noreg (NO2) Midt-Noreg (NO3) Nord-Noreg (NO4) Vest-Noreg (NO5) Variabelpris kontrakt NOK Berekna straumkost nad for veke 9 19 Berekna straumkost nad for Endring frå veke 8 19 førre veke Berekna straumkost nad for veke 9 18 Berekna straumkost nad hittil i 19 Differanse frå 18 til no i år kwh 149 156-8 169 1676 458 kwh 297 313-16 339 33 931 kwh 595 626-31 678 67 1827 kwh 149 156-8 145 1671 485 kwh 297 313-16 29 3343 97 kwh 595 626-31 58 6686 1941 kwh 143 153-9 181 17 375 kwh 287 36-19 363 3215 7 kwh 574 611-38 726 6429 11 kwh 115 122-8 145 1271 321 kwh 229 245-15 29 2542 642 kwh 459 489-3 581 83 1285 kwh 149 156-8 146 1671 484 kwh 297 313-16 291 3342 968 kwh 595 626-31 582 6685 1935 kwh 197 9-12 133 1969 78 kwh 391 4-29 256 3859 1423 kwh 752 8-48 2 7571 2799 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 9-14, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og variabelpriskontrakt. ** Oversikt over nettleige per fylke (inkl. mva og fobruksavgift) finnes på NVEs nettsider: https://www.nve.no/reguleringsmyndigheten-for-energi-rme-marked-ogmonopol/nettjenester/nettleie/nettleiestatistikk/nettleiestatistikk-for-husholdninger/ *** NVE nyttar eit påslag på 4,4 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 18 og 19, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på 3,5 øre/kwh ekskl. mva.
17 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til heimesidene til Nord Pool. Produksjon Type Område Publisert av Eining Dato frå Dato til Varigheit Installert (MW) Utilgjengeleg (MW) Link til UMM Unplanned NO5 Statkraft Energi AS Jostedal 19-3-2 19-3-4 2 dagar 275 275 Link 1 Planned NO5 Equinor ASA Energiverk Mongstad 19-2-22 19-3-1 7 dagar 27 27 Link 2 Planned NO2 Statkraft Energi AS Kvilldal G3 19-2-26 19-2-28 2 dagar 3 3 Link 3 Planned DK1 Vattenfall AB Horns Rev C 18-12-24 19-6-12 169 dagar 7 33-37 Link 7 Unplanned SE3 Ringhals AB Ringhals Block2 G21 18-12-27 19-4-3 124 dagar Link 8 Planned SE4 Sydkraft Thermal Power AB Öresundsverket, Malmö 18-6-8 23-4-1 1757 dagar 448 448 Link 11 Planned SE4 Sydkraft Thermal Power AB Öresundsverket, Malmö 17-3-31-12-31 1371 dagar 448 448 Link 12 Unplanned FI PD Power Oy Alholmens Kraft B2 19-2-27 19-3-5 5 dagar 2 13-2 Link 13 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) )
18 Overføring Type Publisert av Eining Dato frå Dato til Varigheit Installert (MW) Utilgjengeleg (MW) Link til UMM Planned Statnett SF DK1 NO2 19-2- 19-3-8 15 dagar 1632 93 Link 4 Planned Statnett SF NO2 DK1 19-2- 19-3-8 15 dagar 1632 93 Link 4 Unplanned Statnett SF NO2 NL 19-2-13 19-2-27 14 dagar 723 723 Link 5 Unplanned Statnett SF NL NO2 19-2-13 19-2-27 14 dagar 723 723 Link 5 Unplanned Statnett SF SE1 NO4 19-2-25 19-2-27 2 dagar 3 Link 6 Unplanned Statnett SF SE2 NO3 19-2-25 19-2-27 2 dagar Link 6 Unplanned Statnett SF NO4 NO3 19-2-25 19-2-27 2 dagar Link 6 Planned Statnett SF NO2 NO1 19-2-19 19-3-17 26 dagar 3-1 Link 9 Planned Statnett SF DK1 NO2 19-2- 19-2- dagar 1632 8 Link 9 Unplanned Energinet DK1 NO2 19-2-6 19-3-8 29 dagar 1632 93 Link Unplanned Energinet NO2 DK1 19-2-6 19-3-8 29 dagar 1632 93 Link