Side 1av 10 Saksbehandlar: Monica Åsnes Avdeling: Samferdsleavdelinga Sak nr.: 13/6581-1 Utøving av løyvemyndet for drosje. Fylkesdirektøren rår hovudutval for samferdsle til å gjere slikt vedtak: Fylkesdirektøren legg til grunn følgjande prosedyre for å utøve løyvemyndet: 1 Løyvehavar som ikkje er tilslutta sentral kan vere innehavar av inntil fire drosjeløyve. Løyvehavar kan ha inntil to hovudløyve der hovudløyve nr 2 skal vere tilrettelagt for rullestol, og ha inntil to reserveløyve ved behov, avgrensa til 3 års varigheit. 2 Det skal ikkje gjevast fritak frå løyveplikta til innehavar av drosjeløyve. 3 Fylkeskommunen gjev dispensasjon frå forskrift om universell utforming etter søknad frå løyvehavar. 4 Løyvehavar tilknytt drosjesentral kan vere innehavar av inntil to hovudløyve der hovudløyve nr 2 skal vere tilrettelagt for rullestol. Reserveløyve skal tildelast drosjesentralen. 5 Løyvehavar tilknytt drosjesentral skal ha drosjeløyve som hovuderverv. 6 Fylkeskommunen gjev ikkje fritak frå driveplikt, men vil oppmode om at løyvehavar samarbeider med nærliggjande løyvehavarar/drosjesentral om vaktsamarbeid. 7 Ledige løyve skal lysast ut. Det må synleggjerast i utlysinga om løyvet er drivverdig. 8 Meir midlar til tilskot til universelt utforma bilar i drosjenæringa, vert vurdert i det årlege budsjettarbeidet. 9 Fylkeskommunen vil inngå samarbeid med drosjenæringa om kompetanseheving. Vedlegg:0 Andre dokument som ikkje ligg ved:0 SAKSFRAMSTILLING 1.Samandrag Yrkestransportlova 4 seier at den som mot vederlag vil drive persontrasport med motorvogn må ha løyve. Fylkeskommunen er løyvemynde for person- og godstransport, drosjeløyve er
Side 2av 10 behovsprøvd og vert tildelt aktuelle drivarar. Drosjeløyve gjev innehavaren ein rett, skjerma frå fri konkurranse, til å utføre persontransport mot vederlag. Ordninga med løyve skal sikre at vi har eit drosjetilbod i alle delar av fylket. Det er driveplikt for innehavar av drosjeløyve, dvs. vakt 24 timar, 7 dagar pr. veke, heile året. Skjerpa krav til drift av drosjeløyve (taksameter, rekneskapsføring m.a.) aukar driftskostnaden. Kravet til inntening aukar tilsvarande. Vi har to typar løyve, drosjeløyve og turvognløyve. Kategorien drosjeløyve vert delt i hovudløyve og reserveløyve. I dag kan løyvehavar vere innehavar av inntil to drosjeløyve. Det kan vere eitt hovudløyve og eitt reserveløyve, eller det kan vere to hovudløyve. Vi set krav om at bil er tilrettelagt for rullestol på hovudløyve nr 2. Der det er oppretta sentral er det sentralen som får tildelt reserveløyve etter behov. I dag har vi løyvehavarar med behov for 3 drosjeløyve for å utføre alle oppdrag innan helseskyss og skuleskyss. Det tredje løyvet er tidsavgrensa. Innanfor regelverket er det handlefridom for fylkeskommunen til å utøve myndet slik at det høver best for eige fylke. Fylkeskommunen har høve til å gjere unntak frå krav om løyve, når transportmessige omsyn tilseier det. Forskrift om universell utforming gjeld for løyvepliktig persontransport. Drosjenæringa i Sogn og Fjordane ynskjer å bruke personbilar med 7-9 sete. Det eit fåtal personbilar som kan byggast om til å transportere rullestol og som stettar krava i forskrifta. Fylkeskommunen har dispensasjonsrett frå enkelte krav i forskrifta. Dispensasjonsretten gjeld høgdekrav og ikkje sikkerheitskrav. Det er eit ynskje at flest mogleg bilar er tilrettelagde for rullestol i drosjenæringa. Det er høge investeringar knytt til bilkjøp. Tilskotsordninga bør difor aukast. Strengare krav til aktørane i næringa gir auka behov for kompetanseheving. Innehavar av drosjeløyve skal som hovudregel ikkje ha anna hovuderverv eller heildagsstilling jf 45 i yrkestransportforskrifta. I vårt fylke har vi ikkje praktisert denne paragrafen strengt pga lita inntening på fleire drosjeløyve. Pasientreiser og fylkeskommunen er den største offentlege kjøparen av drosjetenester. Ledige drosjeløyve skal behovsprøvast, men det er vanskar med å få nye drivarar til drosjeløyve med lite inntening. 2. Bakgrunn Fylkeskommunen er løyvemynde for person og godstransport. Vi har to typar persontransportløyve. Det er turvognløyve og behovsprøvde løyve for drosje og selskapsvogn. Denne saka vil omhandle drosjeløyve, og vi vil prøve å gjere greie for skilnaden mellom drosjeløyve og turvognløyve. Lov og forskrift regulerer korleis løyvemyndet skal utøvast. Fylkeskommunen har handlefridom innanfor regelverket til å utøve myndet slik det høver i kvar einskild fylkeskommune. Vi vil i denne saka belyse nokon av dei viktigaste vegvala vi har i forhold til korleis løyvemyndet skal utøvast, samt foreslå nokre retningar. Fylkeskommunen er løyvemynde og tildeler drosjeløyve til aktuelle drivarar. Det å ha eit drosjeløyve gjev innehavaren ein rett, skjerma for fri konkurranse, til å utføre persontransporttenester med ein definert bilkategori med base i eit geografisk område. Utgangspunktet for transporten skal starte frå basen, eller stasjoneringsstaden. Løyvehavar kan ikkje ta ekstra betaling for tilkøyring til stasjoneringsstaden. Løyvehavaren kjem og inn under ei ordning der delar av bilavgiftene vert refundert. Som motyting tek utøvaren på seg ei forplikting
Side 3av 10 om å køyre ved behov heile døgnet alle dagar i veka. Ordninga med løyve er meint å sikre at folk har eit drosjetilbod der dei bur når dei har behov for det. Det å drive eit drosjeløyve i eit grisgrendt fylke som Sogn og Fjordane set krav til utøvaren. Tradisjonelt har løyvehavarane hatt relativt stabile driftsvilkår med førerett til offentleg transport utført med personbilstørrelse. Dette gjeld t.d. pasientreiser og skuleskyss. Løyvehavarane har nytta det same bilmateriellet til å køyre privatpersonar. Utanom dei store tettstadane er privatmarknaden svært avgrensa i forhold til dei offentlege kjøpa. Det er i dag litt over 160 drosjeløyve i fylket vårt med ca 70 stasjoneringsstadar. Vel 50 av drosjeløyva har krav om universell utforming med høve til å ta med rullestol. Dagens struktur med 70 stasjoneringsstadar er under press. Det går mot færre aktørar plassert på dei større stadane. Prisnivået på drosjekøyring er på veg opp. Drosjenæringa har vore gjennom store omleggingar siste åra. Det er mellom anna blitt skjerpa krav til taksameter, rekneskapsførsel, universell utforming og køyre- og kviletid for maxitaxi/minibuss. Det vart i 2010 innført ny modell for prisberekning av taksametertakst. Det er blitt anbodsutsetting av pasientreiser, som er den største kjøparen av drosjetenester. Omleggingane har ført med seg heilt nye rutinar og effektivitetskrav. Anbodssystem, som baserar seg på fri konkurranse, høver dårleg saman med eit monopolsystem som ligg til grunn for ordninga med drosjeløyve. Dersom ein løyvehavar misser ei av dei store avtalane med det offentlege (skuleskyss eller pasientreiser) vil grunnlaget for løyvet falle vekk dei fleste stadar. Unnateke er dei store sentra som t.d. Førde, Florø, Måløy og Sogndal, som har tilstrekkeleg med privat køyring. Det er i dag krevjande å få på plass nye drosjeløyvehavarar når løyve vert ledige. Spesielt er det vanskeleg å finne drivarar til litt større bilar med universell utforming. Det har her i fylket vore arbeidd aktivt for å sikre eit drosjetilbod med rett biltype der folk bur. Fylkeskommunen har ein tett dialog med næringa og med enkeltaktørar. Det blir stilt særkrav om universell utforming på hovudløyve nr 2. Drosjenæringa sjølv har vore aktive med kurs, og har eit godt støtteapparat gjennom TTS (Taxi Transportservice). Helse Førde nyttar mykje dei litt større drosjene og legg i anboda opp til ein desentralisert struktur med mange stasjoneringsstadar. Helse Førde har og vore aktive med informasjon og opplæring i deira pasientreisesystem. Skjerpa krav til drift av drosjeløyve (taksameter, rekneskapsføring m.a.) aukar driftskostnaden. Kravet til inntening aukar tilsvarande. Næringa har så langt vore konkurransedyktige i anbod. Fortsatt har vi drosjer der folk bur og vi har ein høg del universelt utforma bilar. 2.1. Tidlegare vedtak Hovudutval for samferdsle gjorde i sak 04/538 Konkretisering av praksis, vedtak om handsaming av søknader om drosjeløyve. Vedtaket gjekk ut på at kvar drosjeeigar kan ha inntil 2 løyve. Det kan vere eit hovudløyve og eit reserveløyve eller to hovudløyve. Hovudløyve nr 2 skal vere tilrettelagt for rullestol. Tal hovudløyve i Sogn og Fjordane skal vere max 200 stk. Løyvemyndet set krav om stasjoneringsstad, men presiserer at kravet er knytt til lokalisering av bil og ikkje løyvehavar si bustadadresse. 2.2. Hovudløyve-reserveløyve Yrkestransportlova 9 seier at den som vil drive persontransport utanfor rute med motorvogn registrert for inntil 9 personar må ha særskilt drosjeløyve. Drosjeløyve som er gitt til fysisk person fell vekk når innehavaren fyller 70 år.
Side 4av 10 Yrkestransportforskrifta 49 seier at innehavar av hovudløyve kan få tildelt reserveløyve innanfor det løyvetal løyvemyndet fastset. Reserveløyve skal nyttast etter behov. Reserveløyve gir ikkje rett til refusjon ved kjøp av bil. 2.3. Endringar i drosjesektoren I dei siste åra har vi sett at ting har endra seg i drosjesektoren. Fleire av krava er komne i kjølvatnet etter opprullinga av skattesaker gjeldande for drosjenæringa, spesielt i Oslo. Dette gjeld særleg bokføringsforskrifta og krav om plombering av taksameter, justervesenet. Bokføringsforskrifta 8-2 seier kva krav som vert stilt for drosjenæringa. Forskrift om målenhet og måling 5-1 gir justervesenet rett til å ha kontrollordningar for taksameter. Endringane inneber strengare krav til utøvarane i høve; Rekneskap Taksameter Køyre og kviletid på større bilar Universell utforming (eige lovverk) Kompetanse og førarkort, sjåførdirektivet Anbod: Krev større organisasjonar/betre nettverk/samarbeid Krev kapital Krev kompetanse Monopolløyve høver dårleg saman med anbod. Anbod baserar seg på fri konkurranse. 2.4. Skilnad på drosjeløyve og turvognløyve Den som mot vederlag vil drive persontransport med motorvogn må ha løyve. Løyve kan tildelast den som har god vandel, tilfredstillande økonomisk evne og tilstrekkeleg fagleg kompetanse. Vi har to ulike typar løyve for persontransport, det er drosjeløyve og turvognløyve. All rutetransport må ha turvognløyve og i tillegg ruteløyve. 2.5. Drosjeløyve er eit behovsprøvd løyve med driveplikt 24 timar, 7 dagar pr. veke. Det er krav om taksameter for drosjeløyve i bokføringsforskrifta. I all hovudsak vert det nytta personbil med inntil 9 sete på drosjeløyve. Det kan setjast krav frå løyvemynde at det skal nyttast minibuss, inntil 17 sete. Dersom løyvehavar har minibuss som drosjebil er det krav om både taksameter og skrivar i bilen. Skrivar registrerar køyre- og kviletid til sjåfør. I tillegg gjeld sjåførdirektivet for sjåførar med utvida førarkort. Dette er ei etterutdanning på 35 timar kvart femte år. 2.6. Turvognløyve er ikkje behovsprøvd. Det vert tildelt søkjar som stettar kravet til løyve. Det er krav til at bilen som minimum skal vere registrert for 10 personar, minibuss eller buss. Det er ikkje krav til taksameter og heller ikkje driveplikt for turvognløyve. Løyvehavar kan sjølv avgjere når han vil køyre, eller vere tilgjengeleg for publikum. Samtidig kan turvognløyve køyre på lik line med drosjeløyve, men kan ikkje nytte drosjehaldeplass. Det er krav om skrivar i minibuss og buss, som gjer at førar må følgje regelverk for køyre- og kviletid, i tillegg gjeld sjåførdirektivet. 2.7. Tal løyve pr. løyvehavar - dagens praksis I dag er det vanleg med eitt eller to hovudløyve pr. løyvehavar. Hovudløyve gir rett til refusjon for delar av personbilavgifta. Løyvehavarar som ikkje er tilslutta sentral kan søke om reserveløyve i tillegg til hovudløyve. Det vert ikkje gitt refusjon ved kjøp av bil for reserveløyve. Eit reserveløyve kan gjerast om til eit hovudløyve nr 2. Løyvemyndet set då krav om at bil skal vere tilrettelagt for rullestol. Hovudløyve nr 2 gir rett til refusjon ved bilkjøp.
Side 5av 10 Dei stadane det er oppretta drosjesentral vert reserveløyvet tildelt sentralen. Vi har i dag nokre unntak der reserveløyve er tildelt løyvehavar tilslutta sentral. I hovudsak ynskjer vi at løyvehavarar tilslutta sentral har likt tal løyve for å få best mogleg samarbeidsklima på sentralen. I dag har vi på fleire stadar løyvehavarar som innehar tre drosjeløyve, to hovudløyve og eitt reserveløyve. Reserveløyvet er tidsavgrensa. Årsaker kan vere ekstra mykje skuleskyss i ulike retningar. Andre årsaker kan vere at løyvehavarar stasjonert i nærområde har sagt opp løyvet og slutta. Økonomien i drift av drosjeløyve er ofte avhengig av kontrakt på pasientkøyring. I mange kommunar har drosjenæringa felles kontrakt på pasientkøyring. Det hender at løyvehavarar vel å slutte med drosjeløyve midt i ein kontraktsperiode med Helse Førde. Dei løyvehavarane som sit igjen med avtala på pasientkøyring er ikkje alltid villige til å ta inn nye aktørar i avtala. 2.8. Fritak frå løyveplikt til å utføre skuleskyss Yrkestransportforskrifta 23 Dispensasjon Fylkeskommunen/løyvemyndet har høve til å gjere unntak frå krav om løyve, når transportmessige omsyn tilseier det. Dette gjeld enkelte tilfelle for avgrensa transport, som vert utført etter avtale med annan løyvehavar og innafor ramma av dette løyvet. Slike unntak gjeld berre når transporten skal utførast med personbil og vert gitt for inntil eitt år i gangen. Fritak frå løyveplikt blir i hovudsak gitt til foreldre som utfører skuleskyss for eigne- og nabobarn. For skuleåret 2013/2014 er nokre få slike fritak gitt til drosjenæringa. Løyvehavarar med både to og tre drosjeløyve, har i tillegg fått løyvefritak for å bruke privatbil til å utføre skuleskyss. Fritaket avgrensar seg til skuleskyss morgon og ettermiddag. 2.9. Dispensasjon frå forskrift om universell utforming Ved å innføre hovudløyve nr 2 med krav om at bilen er tilrettelagd for rullestol, har vi fått rullestolbilar i 23 kommunar. Dette er bilar i personbilklassen, dvs 9 sete eller mindre. Forskrift om universell utforming gir føringar for oppbygging av rullestolbil. Det er eit fåtal bilar i personbilklassen som stettar krava i forskrifta. Fylkeskommunen har dispensasjonsrett frå enkelte av krava i forskrifta. I all hovudsak gjeld dette høgdekrav inn og ut av bil og ikkje sikkerheitskrav. I dag gir vi dispensasjon til Volkswagen Caravelle og Mercedes Viano. Chassis nummer til bilen vert påført dispensasjonsvedtaket, det gjer at ved kjøp av ny bil må det søkast om ny dispensasjon. Bilar som får dispensasjon frå forskrift om universell utforming vert ikkje fullgode løysingar for alle typar rullestolar. Store elektriske stolar kan ha problem med å komme inn i bilen i forhold til høgde. Desse rullestolane krev større bilar, eller minibuss. For løyvehavar betyr dette fleire utfordringar. Minibuss kan gi ei fullverdig løysing i høve kravet til universell utforming. Å investere i minibuss er nødvendigvis ikkje dyrare enn å kjøpe personbil. Personbil har høgre avgift, personbilavgift. Innehavar av hovudløyve har rett til refusjon for delar av personbilavgifta. Minibuss er dyrare å drifte enn personbil. Det er krav om skrivar i minibuss. Det er nødvendig med tre sjåførar i skiftordning for å oppretthalde driveplikta. I Sogn og Fjordane ynskjer drosjenæringa å bruke personbilar (7-9 sete) som kan nyttast til mange ulike oppdrag. Bilane skal fungere like godt i pasienttransport som i skuleskyss. Det er mange oppdrag som vert utført på smale, bratte og kronglete vegar. Dei fleste ynskjer firehjulstrekk for å komme fram på vinterføre. Det kan vere vanskeleg å kombinere firehjulstrekk med ombygging av bil til universell utforming. I tillegg er bil med firehjulstrekk ei dyrare investering.
Side 6av 10 Alle biltypar har sine sterke og svake sider. Det er ulikt innteningspotensiale, kostnadsbilete og kompetansekrav knytt til dei ulike biltypane. Vidare har biltypane ulike eigenskapar knytt til passasjergrupper, reisebehov og vegstandard. Ein samansett bilpark med ulike bilar som utfyller kvarandre er å føretrekkje. Løyvemynde må blant anna legge til grunn behov for biltype ved vurdering av dispensasjon frå forskrift om universell utforming. 2.10. Drosjesentral Dei fleste større sentra har drosjesentral. Løyvehavar vert tilknytt sentralen ved tildeling av løyve. Løyvehavar må betale innskot og driftstilskot til sentralen. Sentralen utarbeidar vaktplan som drosjeeigaren må følgje. Løyvehavar pliktar seg til å drive drosja gjennom sentralen. Dei fleste av drosjesentralane våre fungerer godt. Samtidig ser vi at nokre har problem med intern usemje mellom løyvehavarane. Inntektene frå køyring tilkjem vanlegvis løyvehavaren direkte. Sentralen må difor ha gode driftsrutinar. Nokre stadar har enkelte løyvehavarar samarbeidd dårleg med sentralen dei er tilknytt. Dette kan t.d. gjere det vanskeleg å delta i anbodskonkurransar. Det er behov for å styrke sentralane for å gi eit godt og heilskapleg drosjetilbod i område med sentral. Fylkeskommunen, som løyvemynde, kan sette krav om tilslutning til sentral. Løyvemyndet skal godkjenne vedtektene til sentralane. Aktivt samarbeid med løyvehavarar og sentral, der både bransjeforbund og lokal kommune vert trekte med kan vere med å bidra til meir velfungerande sentralar. 2.11. 45 Hovuderverv Den som innehar drosjeløyve, skal som hovudregel ikkje ha anna hovuderverv eller heildagsstilling. Løyvemyndet kan etter søknad gje samtykke til at drosjeyrket vert kombinert med anna hovuderverv eller heildagsstilling. I vårt fylke har vi ikkje praktisert denne paragrafen strengt. Vi har fleire løyvehavarar som ser det som heilt nødvendig å kombinere drosjeløyve med anna stilling. Drosjeløyvet har for lita inntening til å gje ei forsvarleg inntekt åleine. Dette har endra seg i den seinare tid. Dersom løyvehavar ikkje vinn anbodskontrakt med Helse Førde får det så store konsekvensar for drosjeløyvet at det ikkje er drivverdig lenger. Derfor seier desse løyvehavarane ofte opp drosjeløyvet. Fleire løyvehavarar tilslutta sentral har heildagsstilling utanom drosjedrifta. Mange er ukjende med kva som rører seg på sentralen. Vi opplever at det kan vere store konfliktar mellom løyvehavarar som er tilslutta enkelte sentralar. Dette er blitt løyst ved at det er tilsett sjåfør på bilen, og at løyvehavar sjølv trekker seg ut av den daglege drifta. 2.12. Driveplikt 38 i yrkestransportforskrifta Den som innehar drosjeløyve har driveplikt, dvs. vakt 24 timar 7 dagar pr. veke heile året. Dette er mest tyngande for dei drosjeløyva som står åleine utanfor sentral. Dei som er tilslutta sentral har ein vaktplan å køyre etter. Fleirtalet av løyva som står utanfor sentral har lite køyring på kveld, natt og helg. Innleige av sjåfør vert lønna etter prosentsats utifrå innkøyrt beløp på vakta. Sjåførar ynskjer ikkje å ha vakt på drosje utan at dei er sikra ei minstelønn. Løyvehavar har ofte ikkje god nok inntening til å gi sjåfør ei godtgjering for å ha vakt på drosja, t.d. helgevakt. Driveplikta er grunnleggande for at innbyggjarane skal få bestille transport når dei ynskjer det.
Side 7av 10 2.13. Offentleg tenestekjøp - pasientreiser/fylkeskommunen Pasientreiser og fylkeskommunen er den største offentlege kjøparen av drosjetenester. Deira anbodsprosessar definerer i stor grad drosjetilbodet i fylket. Fylkeskommunen har i dag kontrakt med busselskap om all busstransport. Busselskapa brukar drosjer som underleverandørar til skuleskyss. Dei nye anboda på kollektivtransport er lagt ut som ein total pakke. Det er vanskeleg å sjå om drosjenæringa vil delta på same nivå som i dag i dei nye anbodskontraktane. Skuleskyss er ei viktig inntektskjelde for drosjenæringa i fylket. Helse Førde har til no laga små anbodspakkar. Anbodspakkane er i dag ein kommune på ei kontrakt eller inntil to kommunar på ei kontrakt. Kommunal og interkommunal køyring er delt på to ulike kontraktar. I dei fleste kommunane har drosjenæringa gitt inn tilbod i fellesskap og vunne kontrakten. I andre kommunar er det berre kommunal køyring som er tildelt løyvehavar/-ar i kommunen. Interkommunal køyring er vunnen av løyvehavar/-ar i nabokommunen. Dersom ein løyvehavar ikkje vinn eller er deltakar i anbod er det ikkje inntektsgrunnlag for dette drosjeløyvet. 2.14. Behovsprøving av ledige drosjeløyve Kommunegrensa var tidlegare løyvegrensa for utøving av drosjeløyvet. I dag er det løyvedistriktet utvida til å gjelde heile fylket. Dette vart gjort i FU-sak 71/2002. I dagens lovverk står det at løyvemyndet fastset tal løyve i kvart distrikt. I Sogn og Fjordane er dette talet sett til 200. Ledige løyve vert kunngjort. Fylkeskommunen har tidlegare sendt behovsprøving av ledige drosjeløyve til kommunen der løyvet har stasjoneringsstad. Kommunane ynskjer som oftast å få på plass ny drivar av drosjeløyve. Det ligg ikkje til kommunane å vurdere om køyregrunnlaget er tilstrekkeleg til å livnære eit drosjeløyve. Som løyvemynde er fylkeskommunen pålagt å gjere denne typen vurderingar. Det er 3 mnd oppseiing av drosjeløyve. Dette er kort tid til å få på plass ny løyvehavar. Ledige løyve skal kunngjerast med 2-4 veker søknadsfrist. Etter tildeling skal både bil og alt av utstyr på plass. Utstyr som taksameter skal monterast av godkjent personell, og kontrollerast av justervesenet. For å få ei vurdering stiller fylkeskommunen spørsmål til løyvehavar som sluttar. Argumentasjonen til løyvehavar som står åleine, er ofte at det er for lite inntening på løyvet til å fortsette. Løyvehavar som vel å slutte som er tilknytt sentral, er klar på at løyvet må lysast ledig. Dette kjem av at køyregrunnlaget er betre og det er sentralen som har anbodskontrakt på pasientkøyring. Står løyvehavar åleine er pasientkontrakten ofte ei felleskontrakt med løyvehavar/-ar elles i kommunen. Kjem det inn ny løyvehavar er det opp til kontrakteigar om nye løyvehavarar får bli undertransportør. Utifrå dialog med løyvehavar og eventuelt sentral har vi som løyvemynde vurdert kva løyve som skal lysast ledig. Seier løyvehavar at det ikkje er inntektsgrunnlag, vert løyvet lagt på is. Dersom det er behov for løyvet, vert løyvet lyst ledig så snart som råd. Dette for at eventuell ny løyvehavar skal få tid til å kjøpe bil, og montere alt av nødvendig utstsyr for drift av drosjeløyvet. 2.15. Tilskot til universelt utforma bilar Det er ei kjennsgjerning at det er kostbart å investere i bilar som skal tilretteleggast for rullestol. I dag har vi ca 50 bilar tilrettelagt for rullestol. Dei fleste av desse er eit hovudløyve og kan difor nytte refusjon ved nybilkjøp. Kostnaden ved kjøp av ny bil med ombygging for å
Side 8av 10 ta rullestol nærmar seg fort ein million. Dersom løyvehavar skiftar bil kvart tredje år er det i snitt meir enn 10 bilar pr. år som har behov for tilskot. Vi ynskjer flest mogleg av desse bilane. Fylkeskommunen er avhengig av at det vert løyvd midlar i årlege budsjett for å kunne gje tilskot til universelt utforma bilar i drosjenæringa. Restmidlar frå TT-ordninga er brukt som tilskot til universelt utforma bilar. Størrelsen på beløpet har vore ulikt frå år til år. I 2013 er det i budsjettet avsett 200 000 kr til tilrettelegging av bilar i drosjenæringa. 2.16. Kompetanseheving Strengare krav for å drive innan drosjenæringa gjev auka behov for kompetanseheving for utøvarane. T.d. har drosjenæringa sentralt utarbeid eit forslag til ei felles sjåførutdanning. Stavanger Taxi har utarbeidd eit opplæringsprogram som omhandlar «samarbeid, omdømme, lønnsomhet, identitet og dyktighet». Sjåførdirektivet stiller krav om 35 timar etterutdanning kvart femte år for sjåførar med utvida førarkort. Innføring av anbod i offentleg transport krev auka kjennskap til innkjøpsreglane for løyvehavarar. Fylkeskommunen bør vere med å sikre at utøvarane får den kunnskapen og kompetansen dei treng i drifta av drosjeløyvet. Dette kan gjerast med tilskot, men og gjennom samarbeid om kompetanseheving. 3. Forslag til ny prosedyre for utøving av løyvemyndet 3.1. Tal drosjeløyve pr. løyvehavar Drosjeløyve er eit knappheitsgode som er strengt regulert i yrkestransportlova og i yrkestransportforskrifta. I dag har vi opna for at løyvehavar kan ha inntil to hovudløyve, der hovudløyve nr 2 er tilrettelagt for rullestol, eller eitt hovud- og eitt reserveløyve for drosje. (reserveløyve gir ikkje avgiftsfordelar) Offentleg køyring som pasientreiser og skulekøyring har over tid vore med å definere drosjestrukturen og bilparken utanom dei større tettstadane. Anbodsutsetjing av offentleg innkjøp er med å utfordre etablerte strukturar, på godt og vondt. Knytt til vinning eller tap av større kontraktar vil behovet for løyve endre seg over natta. Nasjonalt går det mot større transportørar. Her i fylket har løyvehavarane valt å samarbeide, og utarbeide felles tilbod. Konkurranselova legg føringar for kor omfattande samarbeid som er lovleg. Dersom det etter fleire utlysingar syner seg umogleg å få inn ny løyvehavar vert det tilrådd å opne opp for at andre løyvehavarar kan få tildelt eit ekstra hovudløyve, med stasjoneringsstad der det vakante løyvet er. Det må opnast opp for at løyvehavar i tillegg til to hovudløyve ved behov kan få inntil to reserveløyve avgrensa til 3 års varigheit. 3.2. Fritak frå løyveplikt Det er ei dårleg løysing å gi drosjeløyvehavar fritak frå løyveplikt til å utføre skuleskyss. Vi ser ikkje at drosjenæringa sjølv kan vere fornøgd med at løyvepliktig transport vert utført med privatbil, privat bil utan krav om meir enn ansvarsforsikring på bil. Fritak frå løyveplikt må vere avgrensa til å gjelde foreldre som utfører skuleskyss for eigne barn.
Drosjenæringa må få høve til å utvide tal reserveløyve for drosje, slik at dei kan utføre all transport med både løyve og gjeldande forsikring for persontransport. Side 9av 10 3.3. Dispensasjon frå forskrift om universell utforming Fylkeskommunen må vidareføre dispensasjonsordninga. Den gjer at vi får fleire bilar som er tilrettelagde for rullestol. Løyvehavar må sjølv vurdere, utifrå kjennskap til sine passasjerar, om bil med dispensasjon frå forskrifta er tenleg i dagleg drift. 3.4. Drosjesentral Dersom det er oppretta sentral er ofte køyregrunnlaget mykje betre enn hos løyvehavarar som står åleine. Løyvehavarane får delta i vaktplan, og har difor høve til å planlegge arbeidsdagen sin. For å få til eit konstruktiv samarbeid på ein sentral er det viktig med gode vedtekter og køyreplanar. Løyvehavar tilknytt sentral kan vere innehavar av inntil to hovudløyve der hovudløyve nr 2 skal vere tilrettelagt for rullestol. Løyvehavarar tilknytt sentralen må gi samtykke til søknaden. Reserveløyve må tildelast sentral. 3.5. Hovuderverv Det er mange ulike grunnar til at løyvehavar ikkje alltid har drosjeløyve som hovuderverv. I dag er det mange krav og høge kostnader, med både investering og drift av løyve. Løyvehavarar som er tilknytt sentral skal ha drosjeløyve som hovuderverv. Frittståande løyvehavarar kan ha anna hovuderverv. Dette for å sikre eit desentralisert drosjetilbod. 3.6. Driveplikt Vi ser at behovet for fritid er meir og meir viktig for folk flest, og for drosjeløyvehavarar. Driveplikta er tyngande for fleire drosjeløyvehavarar som ikkje er tilknytt sentral. Dei kan ikkje leige sjåfør t.d. på helg pga. lita inntening. Det er eit stort steg å lempe på driveplikta. Driveplikta på drosjeløyve er med å sikre at tilbod om transport er tilgjengeleg 24 timar 7 dagar veke. Dette er eit gode både for innbyggjarane og for kommunen. Vi vil heller oppmode løyvehavar om å inngå vaktsamarbeid med nærliggjande løyve eller sentral. 3.7. Behovsvurdering av ledige drosjeløyve Fylkeskommunen, som løyvemynde, må gjere ei vurdering av om det ledige løyvet er drivverdig. Det er krav om store investeringar for løyvehavar før eit drosjeløyve kan starte opp i dag. Ledige drosjeløyve må kunngjerast. Det må synleggjerast i utlysinga om løyvet er drivverdig. 3.8. Tilskot til universelt utforma bilar Det er i dag avsett kr 200 000 som skal nyttast til tilskot til drosje som er universelt utforma. Desse midlane må aukast monaleg for å få ei auka satsing på universelt utforma bilar i drosjenæringa. 3.9. Kompetanseheving Fylkeskommunen bør samarbeide med drosjenæringa om kompetanseheving og kan t.d. tilby kurslokale og lærarkrefter for å gje drosjenæringa høve til kompetanseheving for sine utøvarar.
Side 10av 10 4. Konklusjon/tilråding Fylkesdirektøren legg til grunn følgjande prosedyre for å utøve løyvemyndet: 1 Løyvehavar som ikkje er tilslutta sentral kan vere innehavar av inntil fire drosjeløyve. Inntil to hovudløyve der hovudløyve nr 2 skal vere tilrettelagt for rullestol og inntil to reserveløyve ved behov, avgrensa til 3 års varigheit. 2 Det skal ikkje gjevast fritak frå løyveplikta til innehavar av drosjeløyve. 3 Fylkeskommunen gjev dispensasjon frå forskrift om universell utforming etter søknad frå løyvehavar. 4 Løyvehavar tilknytt sentral kan vere innehavar av inntil to hovudløyve der hovudløyve nr 2 skal vere tilrettelagt for rullestol. Reserveløyve skal tildelast sentral. 5 Løyvehavar tilknytt sentral skal ha drosjeløyve som hovuderverv. 6 Fylkeskommunen gjev ikkje fritak frå driveplikt, men vil oppmode om at løyvehavar samarbeider med nærliggjande løyvehavarar/drosjesentralar om vaktsamarbeid. 7 Ledige løyve skal lysast ut. Det må synleggjerast i utlysinga om løyvet er drivverdig. 8 Meir midlar til tilskot til universelt utforma bilar i drosjenæringa, vert vurdert i det årlege budsjettarbeidet. 9 Fylkeskommunen bør vere med og støtte opp om kompetanseheving i drosjenæringa.