FYLKESSTATISTIKK MØRE OG ROMSDAL

FYLKESSTATISTIKK MØRE OG ROMSDAL 218

INNHALD 1 Demografi 4 Folketalsutvikling 4 Flytting 8 Innvandring 1 Fødslar og fruktbarheit 13 Folketalsframskriving og eldrevekst 14 Sentralitet 18 Tett og spreiddbygd busetnad 19 2 Pendling 2 3 Arbeidsmarknad 22 Arbeidsplassdekning 22 Arbeidsløyse 23 Uføre/sjukefråvær 24 4 Sysselsetting og næringsliv 25 Næringsstruktur 25 Sysselsetting alle næringar 26 Sysselsetting etter kommune 27 Sysselsette etter fagfelt og utdanning 29 Sysselsetting innvandrarar 3 Sysselsetting menn og kvinner 31 Nyetableringar 32 Reiseliv 33 Landbruk 34 Fiskeri og havbruk 36 Maritim næring 38 5 FoU 4 Tildelingar frå Forskningsrådet 4 FoU i næringslivet 4 Skattefunn 41 Regionale forskingsmidlar 41 6 Eksport 42 7 Kultur 43 Arkologiske kulturminne 43 Bibliotek 44 Spelemidlar til anlegg for idrett og fysisk aktivitet 46 Frivillige organisasjonar 48 8 Utdanning og kompetanse 49 Elevane sine utdanningsønskje 49 Søkarar & elevar i vidaregåande opplæring 5 Gjennomføring vidaregåande opplæring 53 Studentar 54 Utdanningsnivå 56 9 Folkehelse 57 Overvekt og fedme hos ungdom på sesjon 57 Ungdoms bruk av hasj og marihuana 58 1 Tannhelse 59 11 Helse- og sosialsektoren 6 Heslepersonell i kommunane 6 Jordmødre og heimebesøk ved fødsel 61 12 Klima og miljø 62 Plastavfall 62 Elbiler 63 13 Areal 64 Planstatus for nye bustadar 64 Fritidsbygg 65 14 Budstadmarknaden 66 Igangsette og fullførte bustadar 66 Bustadsal 67 15 Samferdsel 68 Stenging av undersjøiske tunnelar 68 Atlanterhavstunnelen 69 Sykkel 69 Rutebil 7 Hurtigbåt 7 Ferje 71 Kollektivtrafikk- reiseinformasjon 72 Kollekjtivtrafikk- Travel like the locals 72 Trafikkulykker 73 16 Kommuneøkonomi 74 Økonomiske indikatorar 74 Lån 75 17 Hovudpostar frå likninga 76 18 Likestilling og demokrati 77 Likestillingsindeksen 77 Politisk deltaking og representasjon 78 Lokale folkeavstemmingar 79 19 Lovbrot 8 Melde lovbrot 8 2

FAKTA VI LIKER OG IKKJE LIKER Statistikk er alltid mest artig å legge fram situasjonen i alle dei 36 kommunane i Møre sysselsetting og arbeidsmarknad, pendling, når tala er positive eller viser at utviklinga og Romsdal. Kommunane blir enkelte stadar utdanningsval, bustadbygging og kom- går den rette vegen. Vi i fylkeskommunen nådelaust framstilt i grønt og raudt etter muneøkonomi. Noko variasjon over tema gleder oss over tabellar som viser Møre og trafikklysprinsippet. prøver vi likevel å ha. I denne utgåva har vi Romsdal på toppen av fylkesrangeringa. Og når vi ikkje er blant dei med høgast skår, er det ein god trøyst når vi finn at vi er blant dei med størst forbetring. Lesarane kan meine at tala som blir presentert ikkje gir eit dekkande bilde av situasjonen. Då er det viktig å gå bak tala, og sjå kva er det som eigentleg er målt. Kva skuldast det m.a. tatt med stenging av tunnellar, arkeologiske registreringar, talet på elbilar og lokale folkeavstemmingar. Sjølv om Fylkesstatistikk 218 er på 82 sider, I vårt arbeid med statistikk kan vi likevel ikkje at vi får ein dårleg skår? Det kan også vere så er det mange område i samfunnet som velje tema etter kva Møre og Romsdal gjer rett å stille spørsmål om kor pålitelege dei ikkje er dekt. Du finn meir statistisk mate- det godt på. Fylkesstatistikken er meint som innsamla tala er. Kanskje skuldast resultatet riale på Plan- og analyseavdelinga si nettside eit arbeidsverktøy for eigne tilsette, politi- ei feilrapportering? Bruk av registerdata, slik www.mrfylke.no/statistikk. Her finn du mel- karar, kommunane, næringslivet og media, som KOSTRA, er avhengige av at det er gode lom anna to notat frå 218 om barn og unge samt andre som har behov for oppdatert system for rapportering hos mottakarar og og om flyttestraumar i Møre og Romsdal. Sjå statistikk i sitt arbeid. Det skal vere eit kunn- avsendarar av statistikken. Nokre tal kan også meir statistikk om kvar kommune på skapsgrunnlag for avgjersle. Da må vi presentere heile bildet, og identifisere utfordringar i fylket som må handterast. Det kan vere mykje lærdom i å samanlikne seg med andre, det gir ein peikepinn på kor god eller dårleg eigen situasjon er. I fylkesstatistikken har vi derfor mange oversikter som viser rangering av fylka. Du finn du også mange tabellar og grafar som viser også vere tvitydige. Eit døme her kan vere melde lovbrot. Er låge tal i ein kommune eit uttrykk for lite kriminalitet, eller kan avstand og manglande nærvær av politi forklare noko? Sunn kritisk sans kjem godt med i lesing av statistikk. Mykje av innhaldet i fylkesstatistikken er fast frå år til år. Dette er tema det er viktig å følgje utviklinga på, slik som folketalsutvikling, www.mrfylke.no/kommunestatistikk. Den største makta vi som arbeider med statistikk har, ligg i kva vi vel å ta med. Ta gjerne kontakt med oss om det er eit tema du synest manglar og som du vil vi skal ta med neste år. God lesing! Ole Helge Haugen fylkesplansjef fylkesstatistikk. mrfylke.no/218/ mrfylke.no/fylkesstatistikk 3

1 DEMOGRAFI Svakaste folketalsvekst på over ti år I 217 auka folketalet i Møre og Romsdal med 582 personar, ein vekst på,2 prosent. Tilsvarande auka folketalet i Noreg med,7 prosent. Både for Møre og Romsdal og landet var dette ein nedgang i veksten på,2 prosentpoeng saman likna med 216. Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal var den lågaste sidan arbeidsinnvandringa starta for fullt i 27. Sogn og Fjordane, Telemark og Finnmark hadde lågare vekst enn Møre og Romsdal. I desse fylka var folketalet nesten uendra det siste året. Nordland og Oppland hadde same vekst som oss. Akershus med 1,6 prosent og Aust- Agder med 1,3 prosent hadde høgast folketalsvekst av fylka i 217. «Petroleumsfylka» med storbyar, Rogaland med,3 prosent og Hordaland med,5 prosent, hadde og svakare vekst enn på mange år. 2 av kommunane i fylket hadde folketalsauke i 217. Størst auke i talet på innbyggarar hadde Ålesund med 311 personar. På dei neste plassane følgde Sula med 124 og Giske med 116 fleire innbyggarar i 217. Samla hadde desse tre kommunane ein vekst som er om lag like høg som i heile fylket samla. Størst relativ vekst hadde Giske, Sula og Sandøy med 1,4 prosent. I tillegg til desse kommunane hadde også Ulstein ein vekst lik eller større enn landsgjennomsnittet. For Sykkylven var folketalet 31.12.217 nøyaktig det same som eitt år tidlegare. Dei resterande 15 kommunane i fylket kunne registrere nedgang i folketalet i 217. Størst relativ nedgang var det i Stordal med 3,3 prosent, Halsa med 1,8 prosent og Midsund med 1,7 prosent. Berre seks kommunar i landet hadde større relativ nedgang i folketalet enn Stordal i 217. Som i 216 var nedgangen målt i personar størst i Kristiansund. Her fall folketalet med 142 personar i 217. Deretter kom Stranda og Midsund, begge med 36 færre innbyggarar i 217. Folketalsutvikling 1998 218, per 1. januar Personar Endring i prosent Tal personar 1998 28 213 216 217 218 1998-28 28-218 217-218 217-218 Molde 23 381 24 294 25 936 26 732 26 822 26 9 3,9 1,7,3 78 Ålesund 37 91 41 833 45 33 46 747 47 199 47 51 1,4 13,6,7 311 Kristiansund 22 18 22 661 24 131 24 526 24 442 24 3 2,9 7,2 -,6-142 Vanylven 3 637 3 53 3 336 3 256 3 23 3 187-2,9-9,7 -,5-16 Sande 3 18 2 52 2 628 2 559 2 54 2 522-19,5,8 -,7-18 Herøy 8 315 8 353 8 847 8 972 8 957 8 965,5 7,3,1 8 Ulstein 6 385 6 946 7 927 8 43 8 457 8 555 8,8 23,2 1,2 98 Hareid 4 721 4 741 5 57 5 189 5 185 5 15,4 8,6 -,7-35 Volda 8 244 8 46 8 827 9 37 9 12 9 188 2, 9,3,9 86 Ørsta 1 374 1 163 1 456 1 677 1 744 1 812-2, 6,4,6 68 Ørskog 2 65 2 119 2 267 2 31 2 296 2 267 2,6 7, -1,3-29 Norddal 1 989 1 761 1 739 1 652 1 663 1 67-11,5-5,2,4 7 Stranda 4 64 4 543 4 61 4 598 4 623 4 587-2,1 1, -,8-36 Stordal 1 92 979 1 52 1 2 1 5 972-1,3 -,7-3,3-33 Sykkylven 7 16 7 491 7 673 7 675 7 695 7 695 4,6 2,7, Skodje 3 55 3 75 4 282 4 62 4 667 4 68 7, 24,8,3 13 Sula 6 938 7 626 8 397 8 952 9 7 9 131 9,9 19,7 1,4 124 Giske 6 271 6 777 7 541 8 94 8 176 8 292 8,1 22,4 1,4 116 Haram 8 734 8 617 9 2 9 2 9 312 9 345-1,3 8,4,4 33 Vestnes 6 49 6 434 6 626 6 611 6 577 6 559 -,9 1,9 -,3-18 Rauma 7 615 7 379 7 421 7 492 7 53 7 57-3,1 1,7,1 4 Nesset 3 267 3 61 2 995 2 97 2 963 2 946-6,3-3,8 -,6-17 Midsund 2 9 1 91 2 1 2 88 2 85 2 49-5,4 7,8-1,7-36 Sandøy 1 359 1 281 1 291 1 27 1 246 1 263-5,7-1,4 1,4 17 Aukra 2 983 3 174 3 339 3 518 3 547 3 557 6,4 12,1,3 1 Fræna 9 15 9 189 9 614 9 717 9 741 9 775,9 6,4,3 34 Eide 3 96 3 362 3 476 3 467 3 454 3 44 8,6 2,3 -,4-14 Averøy 5 52 5 42 5 651 5 826 5 856 5 859-2,1 8,5,1 3 Gjemnes 2 732 2 636 2 557 2 593 2 611 2 623-3,5 -,5,5 12 Tingvoll 3 94 3 82 3 116 3 13 3 19 3 78 -,4 -,1-1, -31 Sunndal 7 378 7 357 7 25 7 16 7 126 7 119 -,3-3,2 -,1-7 Surnadal 6 319 6 39 5 927 5 969 5 986 5 978-4,4-1, -,1-8 Rindal 2 193 2 45 2 61 2 36 2 26 2 39-6,7 -,3,6 13 Halsa 1 93 1 671 1 66 1 547 1 599 1 571-12,2-6, -1,8-28 Smøla 2 487 2 137 2 18 2 141 2 16 2 172-14,1 1,6,6 12 Aure 3 944 3 53 3 57 3 536 3 59 3 593-1,5 1,8,1 3 Møre og Romsdal 241 972 246 772 259 44 265 29 266 274 266 856 2, 8,1,2 582 Landet 4 417 599 4 737 171 5 51 275 5 213 985 5 258 317 5 295 619 7,2 11,8,7 37 32 Møre og Romsdal i prosent av landet 5,5 5,2 5,1 5,1 5,1 5, 4

Nettoinnvandringa fell kraftig men vekst i småkommunar Dei seinare åra har innvandringa til fylket stagnert, og i 215 sokk den for første gong sidan 23. Denne trenden vedvarar og i 217 var innvandringa den lågaste vi har registrert sidan 26. Nettoinnvandringa i 217 var 29 prosent lågare enn i 216. For første gong på over ti år var det fleire flyktningar blant innvandrarane enn arbeidsinnvandrarar. Fødselsoverskotet gjekk ned med 15 personar frå året før og enda på 457. Dette er lågare enn gjennomsnittet på 539 dei siste ti åra for fylket. Sterk vekst > +12, % Svak vekst, - +4,9 % Møre og Romsdal 8,1 prosent Landet 11,8 prosent Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal 28 218 Moderat vekst +5, - +12,% Svak/moderat nedgang, - 4,9 % Sterk nedgang 5, % > Smøla Det innanlandske flyttetapet var i 217 på -1 79 personar, ei betring på 78 frå året før. Dette er likevel markant høgare enn gjennomsnittet på -858 for dei siste ti åra. Dei store endringane i folketalsutviklinga dei siste par åra er mindre synlege om vi ser utviklinga over ein tiårsperiode. For nokre kommunar har likevel skiftet vore så kraftig dei siste åra at sjølv med eit slikt tidsperspektiv ser vi endringar. Til dømes har Smøla snudd tiårstrenden frå nedgang til auke i folketalet. Sjølv om folketalsveksten er sterkt svekka i byane og dei bynære område dei siste åra, er dei underliggande trendane likevel klare. Veksten er, i eit noko lengre perspektiv, framleis sterkast i dei mest folkerike og sentrale kommunane, og Ålesund-regionen har styrka stillinga si som vekstsenter i fylket. Studerer vi alderssamansettinga i befolkninga, ser vi eit klart trekk: Dei minste kommunane har den høgaste delen eldre. Med nokre få unntak er det slik at dess meir folkerik ein kommune er, dess lågare del eldre er det i befolkninga. Dette er ein trend som vil bli forsterka i åra framover om Statistisk sentralbyrå sine framskrivingar slår til. Kristiansund Fræna Averøy Eide Tingvoll Gjemnes Sandøy Aukra Midsund Molde Nesset Haram Vestnes Giske Skodje Ålesund Ørskog Rauma Ulstein Herøy Sula Hareid Stordal Sykkylven Norddal Sande Ørsta Stranda Vanylven Volda Aure Halsa Surnadal Sunndal Rindal mrfylke.no/fylkesstatistikk 5

3 5 Årsak til endring i folketal Møre og Romsdal 2 217 Årsak til endring i folketal 217 Personar Endring 217 218 Personar 3 2 5 2 1 5 1 5-5 -1-1 5 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 Folketilvekst Fødselsoverskot Netto innvandring Innanlandsk nettoflytting Folketalsutvikling etter fylke, 28-218, per 1. januar Personar Endring i prosent 28 213 217 218 28 218 213 218 217 218 Østfold 265 458 282 292 893 295 42 11,3 4,8,9 Akershus 518 567 566 399 64 368 614 26 18,4 8,4 1,6 Oslo 56 484 623 966 666 759 673 469 2,2 7,9 1, Hedmark 189 289 193 719 196 19 196 966 4,1 1,7,4 Oppland 183 637 187 254 189 479 189 87 3,4 1,4,2 Buskerud 251 22 269 3 279 714 281 769 12,2 4,7,7 Vestfold 226 433 238 748 247 48 249 58 1, 4,3,8 Telemark 166 731 17 92 173 37 173 391 4, 1,5, Aust-Agder 16 13 112 772 116 673 117 222 1,5 3,9,5 Vest-Agder 165 944 176 353 184 116 186 532 12,4 5,8 1,3 Rogaland 412 687 452 159 472 24 473 526 14,7 4,7,3 Hordaland 462 674 498 135 519 963 522 539 12,9 4,9,5 Sogn og Fjordane 16 259 18 7 11 266 11 23 3,7 1,4, Møre og Romsdal 246 772 259 44 266 274 266 856 8,1 2,9,2 Trøndelag* 412 849 437 198 454 596 458 744 11,1 4,9,9 Nordland 234 996 239 611 242 866 243 335 3,5 1,6,2 Troms 154 642 16 418 165 632 166 499 7,7 3,8,5 Finnmark 72 399 74 534 76 149 76 167 5,2 2,2, Landet 4 737 171 5 51 275 5 258 317 5 295 619 11,8 4,8,7 Folketal per 1.1.217 Fødselsoverskot Innanlandsk nettoflytting Nettoinnvandring Nettoinnflytting samla Folketal per 1.1.218 Molde 26 822 2-45 15 6 26 9 78,3 Ålesund 47 199 171-99 235 136 47 51 311,7 Kristiansund 24 442-2 -23 62-141 24 3-142 -,6 Vanylven 3 23-4 -18 6-12 3 187-16 -,5 Sande 2 54-2 -24 8-16 2 522-18 -,7 Herøy 8 957 14-5 45-5 8 965 8,1 Ulstein 8 457 68-7 1 3 8 555 98 1,2 Hareid 5 185 16-68 17-51 5 15-35 -,7 Volda 9 12 12-34 16 72 9 188 86,9 Ørsta 1 744 6 29 33 62 1 812 68,6 Ørskog 2 296-2 -29 2-27 2 267-29 -1,3 Norddal 1 663 7 7 1 67 7,4 Stranda 4 623-11 -23-5 -28 4 587-36 -,8 Stordal 1 5-6 -21-6 -27 972-33 -3,3 Sykkylven 7 695-5 -1 15 5 7 695, Skodje 4 667 4-28 1-27 4 68 13,3 Sula 9 7 59 32 35 67 9 131 124 1,4 Giske 8 176 73 36 6 42 8 292 116 1,4 Haram 9 312 25-9 16 7 9 345 33,4 Vestnes 6 577-6 -9-4 -13 6 559-18 -,3 Rauma 7 53 1-31 33 2 7 57 4,1 Nesset 2 963 1-24 5-19 2 946-17 -,6 Midsund 2 85-6 -35 5-3 2 49-36 -1,7 Sandøy 1 246-6 14 9 23 1 263 17 1,4 Aukra 3 547 4 15-9 6 3 557 1,3 Fræna 9 741 24-11 21 1 9 775 34,3 Eide 3 454 1-18 3-15 3 44-14 -,4 Averøy 5 856-1 -14 26 12 5 859 3,1 Gjemnes 2 611 4-2 1 8 2 623 12,5 Tingvoll 3 19-5 -96 69-27 3 78-31 -1, Sunndal 7 126 2-163 152-11 7 119-7 -,1 Surnadal 5 986-13 -15 2 5 5 978-8 -,1 Rindal 2 26 7 2 5 7 2 39 13,6 Halsa 1 599-6 -46 24-22 1 571-28 -1,8 Smøla 2 16-7 19 12 2 172 12,6 Aure 3 59-7 -12 22 1 3 593 3,1 Møre og Romsdal 266 274 457-1 79 1 191 112 266 856 582,2 Landet 5 258 317 15 859 21 349 21 349 5 295 619 37 32,7 Personar Prosent *Sør- og Nord-Trøndelag samanslått til eit fylke frå 1.1.218 P.g.a. registreringstidspunkt kan det vere små avvik i samla endringar og summen av årsaker 6

Personar Folketal etter aldersgrupper, per 1. januar 218 Prosent 5 år 6 12 år 13 15 år 16 19 år 2 29 år 3 39 år 4 49 år 5 59 år 6 69 år 7 79 år Molde 1 748 2 195 956 1 358 3 542 3 476 3 375 3 53 3 279 2 26 1 262 26 9 6,5 8,2 3,6 5, 13,2 12,9 12,5 13, 12,2 8,2 4,7 Ålesund 3 251 4 29 1 692 2 44 6 777 6 576 6 57 5 847 5 61 3 34 2 62 47 51 6,8 8,5 3,6 5,1 14,3 13,8 13,7 12,3 1,7 7, 4,3 Kristiansund 1 397 2 3 851 1 242 2 989 3 81 3 32 3 12 3 172 2 83 1 42 24 3 5,7 8,2 3,5 5,1 12,3 12,7 13,7 12,8 13,1 8,6 4,3 Vanylven 153 24 16 2 33 258 366 438 524 352 256 3 187 4,8 6,4 3,3 6,3 1,4 8,1 11,5 13,7 16,4 11, 8, Sande 136 177 1 141 234 259 381 35 327 229 188 2 522 5,4 7, 4, 5,6 9,3 1,3 15,1 13,9 13, 9,1 7,5 Herøy 573 794 364 468 968 1 94 1 26 1 178 1 72 718 476 8 965 6,4 8,9 4,1 5,2 1,8 12,2 14,1 13,1 12, 8, 5,3 Ulstein 589 86 387 51 1 9 1 16 1 34 1 58 849 584 326 8 555 6,9 9,4 4,5 5,9 11,8 12,9 15,7 12,4 9,9 6,8 3,8 Hareid 379 472 185 269 631 667 669 64 612 358 268 5 15 7,4 9,2 3,6 5,2 12,3 13, 13, 12,4 11,9 7, 5,2 Volda 554 811 339 492 1 482 1 69 1 11 1 94 1 41 742 463 9 188 6, 8,8 3,7 5,4 16,1 11,6 12, 11,9 11,3 8,1 5, Ørsta 733 985 4 552 1 343 1 288 1 372 1 396 1 268 865 61 1 812 6,8 9,1 3,7 5,1 12,4 11,9 12,7 12,9 11,7 8, 5,6 Ørskog 139 193 86 125 233 281 293 291 318 216 92 2 267 6,1 8,5 3,8 5,5 1,3 12,4 12,9 12,8 14, 9,5 4,1 Norddal 82 147 61 18 152 168 198 233 224 172 125 1 67 4,9 8,8 3,7 6,5 9,1 1,1 11,9 14, 13,4 1,3 7,5 Stranda 242 341 161 249 551 579 579 6 528 418 339 4 587 5,3 7,4 3,5 5,4 12, 12,6 12,6 13,1 11,5 9,1 7,4 Stordal 44 86 5 64 9 89 131 162 12 84 7 972 4,5 8,8 5,1 6,6 9,3 9,2 13,5 16,7 1,5 8,6 7,2 Sykkylven 496 678 34 454 86 893 1 32 1 29 955 625 369 7 695 6,4 8,8 4, 5,9 11,2 11,6 13,4 13,4 12,4 8,1 4,8 Skodje 385 482 161 24 596 648 632 565 59 296 166 4 68 8,2 1,3 3,4 5,1 12,7 13,8 13,5 12,1 1,9 6,3 3,5 Sula 82 937 337 475 1 66 1 38 1 273 993 962 566 412 9 131 8,8 1,3 3,7 5,2 11,7 14,3 13,9 1,9 1,5 6,2 4,5 Giske 735 839 349 449 996 1 123 1 11 956 852 559 324 8 292 8,9 1,1 4,2 5,4 12, 13,5 13,4 11,5 1,3 6,7 3,9 Haram 661 812 356 47 1 21 1 141 1 24 1 182 1 176 758 528 9 345 7,1 8,7 3,8 5, 1,9 12,2 13,3 12,6 12,6 8,1 5,7 Vestnes 389 518 232 325 812 677 885 91 895 573 352 6 559 5,9 7,9 3,5 5, 12,4 1,3 13,5 13,7 13,6 8,7 5,4 Rauma 492 628 289 333 825 768 1 9 1 3 993 692 475 7 57 6,6 8,4 3,8 4,4 11, 1,2 13,4 13,4 13,2 9,2 6,3 Nesset 173 26 93 172 325 295 363 438 4 281 2 2 946 5,9 7, 3,2 5,8 11, 1, 12,3 14,9 13,6 9,5 6,8 Midsund 143 173 18 112 199 221 263 258 243 185 144 2 49 7, 8,4 5,3 5,5 9,7 1,8 12,8 12,6 11,9 9, 7, Sandøy 63 112 52 63 119 115 194 153 192 111 89 1 263 5, 8,9 4,1 5, 9,4 9,1 15,4 12,1 15,2 8,8 7, Aukra 233 357 134 23 416 453 462 42 393 315 189 3 557 6,6 1, 3,8 5,7 11,7 12,7 13, 11,3 11, 8,9 5,3 Fræna 715 883 396 483 1 195 1 224 1 269 1 247 1 157 86 4 9 775 7,3 9, 4,1 4,9 12,2 12,5 13, 12,8 11,8 8,2 4,1 Eide 227 345 144 187 372 436 448 417 439 272 153 3 44 6,6 1, 4,2 5,4 1,8 12,7 13, 12,1 12,8 7,9 4,4 Averøy 341 525 238 273 679 656 763 85 785 535 259 5 859 5,8 9, 4,1 4,7 11,6 11,2 13, 13,7 13,4 9,1 4,4 Gjemnes 177 217 17 141 261 313 32 329 371 256 131 2 623 6,7 8,3 4,1 5,4 1, 11,9 12,2 12,5 14,1 9,8 5, Tingvoll 159 247 122 164 318 268 428 43 414 357 198 3 78 5,2 8, 4, 5,3 1,3 8,7 13,9 13,1 13,5 11,6 6,4 Sunndal 428 516 261 393 861 724 892 1 65 941 69 429 7 119 6, 7,2 3,7 5,5 12,1 1,2 12,5 15, 13,2 8,6 6, Surnadal 347 453 196 356 728 587 768 88 789 644 32 5 978 5,8 7,6 3,3 6, 12,2 9,8 12,8 13,5 13,2 1,8 5,1 Rindal 131 151 73 117 246 22 255 261 252 22 149 2 39 6,4 7,4 3,6 5,7 12,1 9,9 12,5 12,8 12,4 9,9 7,3 Halsa 71 126 49 83 137 146 179 219 263 188 11 1 571 4,5 8, 3,1 5,3 8,7 9,3 11,4 13,9 16,7 12, 7, Smøla 11 168 64 1 252 224 256 3 327 225 146 2 172 5,1 7,7 2,9 4,6 11,6 1,3 11,8 13,8 15,1 1,4 6,7 Aure 22 263 127 28 358 386 481 474 51 37 223 3 593 5,6 7,3 3,5 5,8 1, 1,7 13,4 13,2 13,9 1,3 6,2 Møre og Romsdal 17 5 22 879 9 93 13 974 32 973 32 799 35 414 34 118 32 186 21 756 13 327 266 856 6,6 8,6 3,7 5,2 12,4 12,3 13,3 12,8 12,1 8,2 5, Landet 362 61 451 79 186 68 26 65 713 945 78 384 735 68 68 725 572 322 41 53 222 752 5 295 619 6,8 8,5 3,5 4,9 13,5 13,4 13,9 12,9 1,8 7,6 4,2 8 år og eldre Totalt 5 år 6 12 år 13 15 år 16 19 år 2 29 år 3 39 år 4 49 år 5 59 år 6 69 år 7 79 år 8 år og eldre mrfylke.no/fylkesstatistikk 7

Sterkt redusert flytteoverskot frå utlandet I begrepet flytting ligg fleire komponentar. Vi opererer med innflytting og utflytting der resultatet blir nettoflytting. Flytteoverskot har vi når denne summen er positiv, mens vi snakkar om flytteunderskot når det er negativt. Vi skil og mellom innanlandsk flytting og flytting til og frå utlandet (innvandring/utvandring). Flytteoverskotet i Møre og Romsdal var i 217 på 112 personar, ein nedgang frå året før på 41 personar. Innflyttinga til fylket var på 6 737 personar, mens 6 625 flytta ut. Både inn- og utflytting gjekk ned frå 216. I 217 var flytteoverskotet frå utlandet på 1 191 personar og det innanlandske flytteunderskotet på 1 79 personar. Det innanlandske flytteunderskotet var noko lågare enn året før, men høgare enn det vi har hatt i gjennomsnitt dei siste fem åra (962). Flytteoverskotet frå utlandet var nesten 3 prosent lågare enn i 216. Netto flytteoverskot frå utlandet var dermed meir enn halvert frå nivået i 213/14. I 217 hadde 2 av 36 kommunane i Møre og Romsdal flytteoverskot. Går vi t.d. tilbake til 212, var tilsvarande tal 28 kommunar. Ålesund toppar lista med 136 personar i flytteoverskot. På dei neste plassane finn vi Volda med 72 og Sula med 67. Sjølv om Ålesund hadde høgast flytteoverskot i fylket i 217, var resultatet nesten halvert i høve til 216. Også enkelte mindre sentrale kommunar hadde flytteoverskot i 217, som t.d. Sandøy (23), Smøla (12) og Aure (1). Blant dei sju kommunane i fylket med innalands flytteoverskot i 217 var det fleire mindre kommunar (folketal) enn vi har vore vane med tidlegare. Dette er kommunane Norddal, Sula, Giske, Aukra, Rindal og Sandøy. I 217 hadde Kristiansund det største flytteunderskotet med 141, ein auke på 53 frå året før. Kristiansund hadde og det største flyttunderskotet i 216. Hareid med 51 personar i flytteunderskot, følgt av Midsund med 3 personar i flytteunderskot kjem på dei neste plassane. Begge desse kommunane hadde flytteunderskot også i 216. Innanlandsk, utanlandsk og samla flytting, 217 Personar Innflyttingar Utflyttingar Nettoflyttingar Innanlandsk Utlandet Alle Innanlandsk Utlandet Alle Innanlandsk Utlandet Alle Molde 1 79 253 1 332 1 124 148 1 272-45 15 6 Ålesund 2 82 582 2 664 2 181 347 2 528-99 235 136 Kristiansund 749 192 941 952 13 1 82-23 62-141 Vanylven 77 15 92 95 9 14-18 6-12 Sande 72 24 96 96 16 112-24 8-16 Herøy 241 85 326 291 4 331-5 45-5 Ulstein 334 15 484 44 5 454-7 1 3 Hareid 165 39 24 233 22 255-68 17-51 Volda 52 136 638 536 3 566-34 16 72 Ørsta 341 62 43 312 29 341 29 33 62 Ørskog 12 9 111 131 7 138-29 2-27 Norddal 58 7 65 51 7 58 7 7 Stranda 128 47 175 151 52 23-23 -5-28 Stordal 39 5 44 6 11 71-21 -6-27 Sykkylven 26 49 255 216 34 25-1 15 5 Skodje 2 28 228 228 27 255-28 1-27 Sula 357 69 426 325 34 359 32 35 67 Giske 349 57 46 313 51 364 36 6 42 Haram 313 68 381 322 52 374-9 16 7 Vestnes 191 39 23 2 43 243-9 -4-13 Rauma 197 58 255 228 25 253-31 33 2 Nesset 69 13 82 93 8 11-24 5-19 Midsund 36 12 48 71 7 78-35 5-3 Sandøy 47 13 6 33 4 37 14 9 23 Aukra 178 21 199 163 3 193 15-9 6 Fræna 398 58 456 49 37 446-11 21 1 Eide 118 18 136 136 15 151-18 3-15 Averøy 197 44 241 211 18 229-14 26 12 Gjemnes 11 21 131 112 11 123-2 1 8 Tingvoll 122 77 199 218 8 226-96 69-27 Sunndal 194 163 357 357 11 368-163 152-11 Surnadal 122 25 147 137 5 142-15 2 5 Rindal 5 5 55 48 48 2 5 7 Halsa 45 27 72 91 3 94-46 24-22 Smøla 43 25 68 5 6 56-7 19 12 Aure 12 36 156 132 14 146-12 22 1 Møre og Romsdal 4 25 2 532 6 737 5 284 1 341 6 625-1 79 1 191 112 8

Akershus med størst flytteoverskot Samla var det åtte fylke som hadde innanlands flytteoverskot i 217. Alle, med unntak av Sør-Trøndelag, ligg sør for oss. Oslo hadde størst innanlands flyttunderskot, noko som i hovudsak skuldast flytting til Akershus. Møre og Romsdal hadde i 217 innanlands flytteoverskot frå seks andre fylke, mot to i 216. Nord-Trøndelag med 5 og Nordland med 36 toppa lista. Størst innanlands flyttunderskot hadde vi mot Oslo (-383), og Sør-Trøndelag (-26). Kvinnene utgjer flytteoverskotet Tendensen frå 216 med eit fleirtal kvinner i flytteoverskotet vart forsterka i 217. Flytteoverskotet for menn var redusert frå +17 i 216 til -18 i 217. For kvinner var det også nedgang, frå +343 i 216 til +13 i 217. Det er aldersgruppa 3 49 år som sørger for flytteoverskotet blant kvinnene. For femårsperioden frå 213 var det likevel eit fleirtal av menn i flytteoverskotet, 2 582 menn mot 2 353 kvinner. Negativ utvikling i aldersgruppa 2 29 år I aldersgruppa 2 29 år var det ein auke i flytteunderskotet på -286 personar frå 216 til 217, frå -247 til -533. Menn utgjorde over 7 prosent av auken i underskotet. Også i aldersgruppene frå 6 15 år var det ei klar forverring av flyttebalansen frå 216 til 217. I aldersgruppene 5 år og 3 39 år viste flyttebalansen ei betring frå 216 på høvesvis +17 og +28. Mange innvandrarar flyttar I 217 utgjorde folk med innvandrarbakgrunn over halvparten (52 prosent) av det innanlandske flytte tapet. Dette er ein lågare del enn vi har sett dei seinare år. Innvandrarbefolkninga er definert som innvandrarar og norskfødde barn av innvandrarar. Innanlandsk nettoflytting etter alder for Møre og Romsdal, 213 217* 213 214 215 216 217 Samla 5 år 123 18 64 69 49 413 6 15 år -1 39-6 -27-22 -71 16 19 år -127-122 -154-193 -147-743 2 29 år -87-728 -772-912 -912-4 194 3 39 år 1 84-21 -39-9 115 4 49 år -3 8-74 -48-16 -16 5 59 år -43-43 1-17 -13-16 6 66 år -42-34 14 6-11 -67 67 år og eldre -11 4 6 4 2 5 Totalt -91-684 -987-1 157-1 79-4 88 *Unntatt flyttingar innafor fylket. Innanlandsk nettoinnflytting etter befolkningskategori, Møre og Romsdal, 213 217* 213 214 215 216 217 Samla Innvandrarbefolkninga -522-43 -529-698 -564-2 716 Befolkninga elles -379-281 -458-459 -515-2 92 Totalt -91-684 -987-1 157-1 79-4 88 *Unntatt flyttingar innanfor fylket. Innvandrarbefolkninga er definert som innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Personar 1 2 1 8 6 4 2-2 -4-6 -5 år Nettoflytting til Møre og Romsdal etter kjønn og alder, 213 217 6-15 år 16-19 år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-66 år Menn Kvinner 67 år og eldre Fylkesvis nettoflytting, Møre og Romsdal, 217 Oslo Sør-Trøndelag Akershus Buskerud Hordaland Oppland Vest-Agder Vestfold Østfold Hedmark Telemark Aust-Agder Finnmark Rogaland Troms Sogn og Fjordane Nordland Nord-Trøndelag -4-35 -3-25 -2-15 -1-5 5 1 Innanlandsk nettoflytting etter fylke, 217* Akershus Østfold Vestfold Vest-Agder Buskerud Sør-Trøndelag Hedmark Aust-Agder Oppland Nord-Trøndelag Telemark Finnmark Troms Sogn og Fjordane Hordaland Møre og Romsdal Nordland Rogaland Oslo -2-1 * Unntatt flyttingar innafor fylket. 1 Personar 2 Personar 3 4 5 6 mrfylke.no/fylkesstatistikk 9

Svak vekst i innvandrarbefolkninga Innvandrarbefolkninga* i Møre og Romsdal auka med 1 121 personar frå 217 til 218. Gjennomsnittleg vekst dei siste ti åra er nesten det doble, nemleg 2 162. Veksten i innvandrarbefolkninga var på 3,4 prosent siste år, den lågaste veksten sidan 22. Gjennomsnittleg prosentvis vekst i innvandrarbefolkninga dei siste ti åra har vore på 1,8 prosent. Samla innvandrarbefolkning i fylket ved inngangen av 218 var 33 945 personar. Av desse var 29 975 innvandrarar og 3 97 var barn av innvandrarar. Auken i talet på innvandrarar var 74 personar, og det er 32 prosent lågare enn i 217. Auken i talet på norskfødde barn av innvandrarar var 417 personar, ein auke på 38 prosent frå året før. Auken i talet på norskfødde barn av innvandrarar er likevel lågare enn for to år sidan. Sjølv med svekka vekst i innvandrarbefolkninga utgjer dei ein større del av innbyggarane i fylket enn tidlegare. Ved inngangen til 218 utgjorde dei 12,7 prosent av den samla befolkninga, ein auke på,4 prosentpoeng frå året før. Dette plasserer Møre og Romsdal på tolvte plass blant fylka i landet. 3,7 prosent av innvandrarbefolkninga i Noreg bur i Møre og Romsdal, mens tilsvarande del for den samla befolkninga er 5, prosent. Barn og unge 19 år utgjer 24,6 prosent av innvandrarbefolkninga i fylket, om lag som for befolkninga totalt (24,1 prosent). Aldersgruppa 24 44 år er derimot mykje større i innvandrarbefolkninga enn blant innbyggarane totalt - 51,1 prosent mot 3,9 prosent. Gruppa over 67 år utgjer berre 2,8 prosent av innvandrarane i fylket. Ser vi på befolkningsutviklinga sidan starten av 2- talet, finn vi at innvandrarane «fyller» det holet i befolkningspyramiden som innanlandsk fråflytting har skapt i dei midtre aldersgruppene. *Innvandrarbefolkning= innvandrarar + norskfødde med innvandrarforeldre. Personar Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal, 2 218 35 3 25 2 15 1 5 2 år 1 5 år 6 12 år 13 15 år 16-19 år 2-44 år 45-66 år 67-79 år 8 år eller eldre 21 22 23 Innvandrarbefolkninga Innvandrarar Norskfødde med innvandrarforeldre 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 218 Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal som del av samla befolkning, 218 Meir enn 15 prosent Mellom 12 og 15 prosent Mellom 1 og 12 prosent Mellom 8 og 1 prosent Mindre enn 8 prosent Møre og Romsdal 12,7 prosent Landet 17,3 prosent Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal etter aldersgrupper, per 1. januar Sande Herøy Vanylven Ulstein 213 217 218 Tal innvandrarar Giske Hareid Volda Ålesund Sula Ørsta Sandøy Haram Aukra Midsund Skodje Sykkylven Ørskog Stranda Fræna Vestnes Stordal Molde Eide Norddal Averøy Kristiansund Gjemnes Rauma Smøla Tingvoll Nesset Aure Halsa Sunndal Surnadal Rindal 2 5 5 7 5 1 12 5 15 17 5 2 1

Familie mest vanleg innvandringsgrunn i 217 I 217 vart det i folkeregisteret registrert 2 4 nye innvandrarar busett i Møre og Romsdal, 535 færre nye enn i 216. I 216 var flukt for første gong den vanlegaste innvandringsgrunnen til fylket. Dette endra seg i 217. I fjor innvandra flest til fylket på grunn av familie, og desse utgjorde 35 prosent (722 personar) av dei busette. Dette inkluderer både familiegjenforeining og familieetablering/- utviding. Nasjonalt har familie vore den mest vanlege innvandringsgrunnen frå 215 til 217. Arbeid har igjen gått forbi flukt som innvandringsgrunn i Møre og Romsdal. Arbeidsinnvandrarane utgjorde 31 prosent (631 personar), mens 27 prosent kom på grunn av flukt (55 personar). Talet på busette flyktningar var 44 prosent lågare i 217 enn i 216. For Noreg totalt var nedgangen i busette flyktningar 49 prosent same år. Det er nedgang i alle typar innvandring, både i fylket og nasjonalt. Tal innvandrarar 1 8 1 6 1 4 1 2 1 8 6 4 2 Innvandringsgrunn til Møre og Romsdal, 21 217 21 Arbeid 211 Utdanning 212 213 Familie 214 Anna/ukjend 215 216 217 Flukt Innvandrarbefolkninga sin del av befolkninga, etter fylke per 1. januar 218 Oslo Akershus Buskerud Rogaland Østfold Vest-Agder Vestfold Finnmark Hordaland Telemark Aust-Agder Møre og Romsdal Sogn og Fjordane Troms Trøndelag Oppland Hedmark Nordland 5 1 15 2 25 3 35 Prosent Av dei 2 971 innvandrarane som vart registrert busette i Møre og Romsdal i 21, budde 2 97 framleis i fylket i 217. Det inneber at 29 prosent hadde flytta frå fylket. Prosentvis flytta fleire av flyktningane enn arbeidsinnvandrarane. Av dei busette flyktningane i 21 (341 personar) hadde 38 prosent flytta frå fylket i 217. Blant arbeidsinnvandrarane er flyttetapet 3 prosent for dei som vart busett i 21, og 2 prosent for dei som kom på grunn av familie. Av dei innvandrarane som busette seg i fylket på grunn av utdanning i 21, bur framleis 42 prosent her. Kva som er vanleg innvandringsgrunn, har samanheng med landbakgrunnen til innvandrarane i fylket. Framleis er det klart flest som har innvandra frå Polen. Denne gruppa heldt seg stabil frå 216 til 217 (om lag 5 5 personar). Størst auke var det for innvandrarar frå Syria (+268), og dette er no den femte største innvandrargruppa i fylket. Polen Litauen Tyskland Eritrea Syria Filippinene Thailand Romania Latvia Somalia Sverige Vanlegaste landbakgrunn for innvandrarar i Møre og Romsdal, 217 og 218 Russland 1 2 3 4 5 6 218 217 Tal innvandrarar mrfylke.no/fylkesstatistikk 11

Størst del innvandrarar på Sunnmøre Åtte kommunar i Møre og Romsdal har over 15 prosent innvandrarar, og alle desse er på Sunnmøre. Aller størst del har Sande med 18,8 prosent, tett følgt av Stranda med 18,7 prosent. Også Hareid har over 18 prosent innvandrarar i kommunen. Fire kommunar har under 8 prosent. Det er Rindal, Surnadal, Eide og Vanylven. Av dei tre største byane er det Ålesund som har størst del innvandrarar med 14,6 prosent, mot 12,8 og 12,7 prosent i Molde og Kristiansund. Ålesund har fått 2 41 fleire innvandrarar/barn av innvandrarforeldre dei siste fem åra, mens auken i Molde er 943 og i Kristiansund 579 personar. Alle kommunane med unntak av Stordal har hatt vekst i innvandrarbefolkninga dei siste fem åra. Størst prosentvis vekst er det i kommunane Halsa (5,5 prosentpoeng), Stranda (5, prosentpoeng), Aukra (4,5 prosentpoeng), Smøla (4,4 prosentpoeng) og Skodje (4,2 prosentpoeng). I 217 derimot, hadde sju kommunar reduksjon i innvandrarbefolkninga. Størst reduksjon hadde Halsa (-17 personar), Midsund (-12 personar) og Stordal (-11 personar). Ålesund hadde ein auke på 227 innvandrarar/barn av innvandrarar i fjor, Molde 165 og Kristiansund fekk sju fleire siste året. Størst prosentvis vekst i 217 hadde kommunane Rindal (+15 %), Gjemnes (+13 %) og Rauma (+11 %). Innvandring av menn har vore ein del av forklaringa på kvinneunderskotet i Møre og Romsdal, men dette kan sjå ut til å jamne seg ut litt no. Ved inngangen av 218 utgjorde kvinnene 47 prosent av innvandrarbefolkninga i fylket, og det er eitt prosentpoeng meir enn for fem år sidan. Frå 217 til 218 auka talet på kvinner i innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal med 67 mens talet på menn auka med 514. Personar 213 Innvandrarbefolkninga etter kjønn, per 1. januar Personar 217 Personar 218 Innvandrarbefolkninga i prosent av befolkninga Menn Kvinner Samla Menn Kvinner Samla Menn Kvinner Samla 213 217 218 Molde 1 38 1 123 2 53 1 743 1 538 3 281 1 89 1 637 3 446 9,7 12,2 12,8 Ålesund 2 695 2 194 4 889 3 627 3 76 6 73 3 721 3 29 6 93 1,9 14,2 14,6 Kristiansund 1 355 1 154 2 59 1 627 1 454 3 81 1 622 1 466 3 88 1,4 12,6 12,7 Vanylven 83 88 171 13 129 232 18 138 246 5,1 7,2 7,7 Sande 26 136 396 281 188 469 28 195 475 15,1 18,5 18,8 Herøy 422 452 874 57 567 1 137 65 62 1 27 9,9 12,7 13,5 Ulstein 757 418 1 175 893 563 1 456 888 589 1 477 14,8 17,2 17,3 Hareid 43 349 779 51 44 941 492 442 934 15,4 18,1 18,1 Volda 373 359 732 494 46 954 534 511 1 45 8,3 1,5 11,4 Ørsta 359 328 687 477 462 939 495 488 983 6,6 8,7 9,1 Ørskog 168 136 34 19 167 357 192 161 353 13,4 15,5 15,6 Norddal 86 84 17 89 99 188 92 17 199 9,8 11,3 11,9 Stranda 349 283 632 46 38 84 473 386 859 13,7 18,2 18,7 Stordal 91 8 171 81 83 164 73 8 153 16,3 16,3 15,7 Sykkylven 426 416 842 512 518 1 3 525 526 1 51 11, 13,4 13,7 Skodje 167 164 331 272 268 54 288 268 556 7,7 11,6 11,9 Sula 421 316 737 67 463 1 7 647 487 1 134 8,8 11,9 12,4 Giske 354 318 672 481 432 913 522 468 99 8,9 11,2 11,9 Haram 662 588 1 25 774 773 1 547 86 783 1 589 13,9 16,6 17, Vestnes 359 291 65 436 353 789 426 36 786 9,8 12, 12, Rauma 248 241 489 325 34 629 372 326 698 6,6 8,4 9,3 Nesset 71 76 147 12 118 238 127 121 248 4,9 8, 8,4 Midsund 19 125 234 159 157 316 151 153 34 11,6 15,2 14,8 Sandøy 91 81 172 1 88 188 14 11 25 13,3 15,1 16,2 Aukra 184 156 34 262 246 58 274 248 522 1,2 14,3 14,7 Fræna 369 374 743 482 474 956 498 474 972 7,7 9,8 9,9 Eide 12 14 224 131 127 258 129 132 261 6,4 7,5 7,6 Averøy 24 198 438 34 291 595 329 37 636 7,8 1,2 1,9 Gjemnes 85 79 164 112 18 22 136 113 249 6,4 8,4 9,5 Tingvoll 14 128 268 174 148 322 174 146 32 8,6 1,4 1,4 Sunndal 3 267 567 378 366 744 375 385 76 7,9 1,4 1,7 Surnadal 14 126 23 164 174 338 179 183 362 3,9 5,6 6,1 Rindal 14 17 31 38 21 59 43 25 68 1,5 2,9 3,3 Halsa 28 27 55 92 65 157 74 66 14 3,4 9,8 8,9 Smøla 84 86 17 127 117 244 139 125 264 7,8 11,3 12,2 Aure 156 151 37 199 22 419 28 232 44 8,6 11,7 12,2 Møre og Romsdal 13 524 11 522 25 46 17 384 15 44 32 824 17 898 16 47 33 945 9,7 12,3 12,7 Landet 37 452 34 13 71 465 461 365 422 386 883 751 476 64 439 985 916 625 14,1 16,8 17,3 12

Lågaste fødselstal sidan 26 Talet på fødde i Møre og Romsdal i 217 var 2 75, det nest lågaste vi har registrert i fylket. På ein generasjon (1987 217) har fødselstala falle med 1,6 prosent. Frå 216 til 217 fall talet på fødde i Møre og Romsdal med 32 eller 1,2 prosent. Reduksjonen på landsbasis var på heile 3,8 prosent. Byane i fylket har naturleg nok dei høgaste fødselstala. I Ålesund vart det fødd 516 barn i 217, ein nedgang på 4,8 prosent frå året før. I Molde var tilsvarande tal 245, ein relativt dramatisk nedgang på 16,8 prosent frå året før. I Kristiansund, som fekk 27 nye verdsborgarar i 217, mangla det berre ein fødsel på å tangere fødselstalet frå 216. Størst relativ auke hadde Vanylven, der 33 fødslar gav ein auke på over 1 prosent frå året før. Sandøy opplevde ein auke på heile 5 prosent, frå seks til ni fødslar i perioden 216 217. Lågast var talet i Stordal, med berre fire nyfødde i 217. 15 kommunar med negativt fødselsoverskot i 217 Fødselsoverskot er talet på fødde minus talet på døde. Talet på døde i Møre og Romsdal gjekk frå 216 til 217 ned med 15 personar. Med ein nedgang i fødde på 32 vart fødselsoverskotet i Møre og Romsdal i 217 redusert med 15 i høve til 216 og enda på 457. Surnadal er kommunen med størst negativt tal for 217 med -13, deretter følger Stranda med -11 og Averøy med -1. Ålesund har størst fødselsoverskot (+171) med Giske (+73) på andre plass. Gjennomsnittleg fødealder (gjennomsnittsalder på alle kvin ner som har født i løpet av eit år) for kvinner auka med,2 år i 217 og enda på 3,5 år. Frå tusenårsskiftet har føde alderen for kvinner i fylket auka med litt over eitt år. Fruktbarheitstalet for kvinner held fram med å falle. I 217 fall talet med,3 til 1,74, det lågaste som er registrert i fylket. For landet var fallet på heile,9 til 1,62. Berre fire fylke har høgare fruktbarheitstal enn Møre og Romsdal. Fødde og fødselsoverskot, 216 og 217 Tal fødde Endring Fødselsoverskot Endring 216 217 216 217 216 217 216 217 Molde 295 245-5 92 2-72 Ålesund 542 516-26 174 171-3 Kristiansund 28 27-1 1-2 -12 Vanylven 16 33 17-2 -4 16 Sande 18 22 4-9 -2 7 Herøy 83 92 9 21 14-7 Ulstein 71 16 35 16 68 52 Hareid 57 63 6 13 16 3 Volda 11 94-16 47 12-35 Ørsta 11 18 7-8 6 14 Ørskog 25 19-6 -2-2 Norddal 12 13 1-6 6 Stranda 39 37-2 7-11 -18 Stordal 4 4-5 -6-1 Sykkylven 77 55-22 11-5 -16 Skodje 61 67 6 31 4 9 Sula 12 126 6 41 59 18 Giske 113 119 6 61 73 12 Haram 19 18-1 27 25-2 Vestnes 68 51-17 1-6 -7 Rauma 74 84 1-1 1 11 Nesset 3 3 1 1 Midsund 18 12-6 -2-6 -4 Sandøy 6 9 3-11 -6 5 Aukra 33 31-2 6 4-2 Fræna 113 12-11 53 24-29 Eide 43 35-8 5 1-4 Averøy 45 46 1-7 -1-3 Gjemnes 22 32 1-1 4 14 Tingvoll 27 26-1 -6-5 1 Sunndal 58 74 16-24 2 26 Surnadal 59 51-8 -2-13 7 Rindal 19 23 4 2 7 5 Halsa 12 14 2-5 -6-1 Smøla 2 2 1-1 Aure 29 31 2-4 -7-3 Møre og Romsdal 2 737 2 75-32 472 457-15 Landet 58 89 56 633-2 257 18 164 15 859-235 1 8 1 72 1 64 1 56 1 48 1 4 1 32 1 24 1 16 1 8 1 Alder 1977 36 35 34 33 32 31 3 29 28 27 1979 1999 1981 2 1983 Fødde i Møre og Romsdal 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1999 21 23 25 27 29 211 Foreldra sin gjennomsnittlege fødealder i Møre og Romsdal 21 22 23 24 Fars fødealder 25 26 27 28 29 21 211 Mors fødealder 212 213 Gutar Jenter 213 214 215 215 217 216 217 mrfylke.no/fylkesstatistikk 13

Justerte framskrivingar Framskriving av folketalsutvikling baserer seg i hovudsak på såkalla trendframskriving. Det vil seie at ein forlenger historiske utviklingstrekk på ein slik måte at utviklinga dei næraste åra er vekta tyngre enn tidlegare år. For at slike framskrivingar skal vere relevante, føreset ein at det ikkje skjer eit «trendskifte», dvs. at utviklinga skiftar heilt retning. Framskrivingane består av fleire element: fruktbarheit, levealder, innanlandsk flytting og innvandring. For innvandring har vi sett eit klart trendskifte dei siste to åra både for Noreg og ikkje minst for Møre og Romsdal. SSB oppdaterte i 218 sine folketalsframskrivingar slik at dette trendskiftet i større grad vart tatt omsyn til. alternativ MMMM/SSB Sterk vekst > +12, % Moderat vekst +5, - +12, % Svak vekst, - +4,9 % Svak nedgang -,1 - - 4,9 % Moderat nedgang -5, - -12,% Sterk nedgang > - 12, % Møre og Romsdal 3,5 prosent Landet 6,9 prosent Venta folketalsvekst i Møre og Romsdal 218 228 framskrivingsalternativ MMMM (middelalternativet) Smøla Ein skal vere klar over at feilmarginen i framskrivingane aukar kraftig når ein bryt dei ned på mindre einingar, som t.d. kommunar. Vi ser tre klare hovudtrekk for Møre og Romsdal når det gjeld framskriving av folketalet: svakare vekst enn landet, sentralisering og til dels sterk aldring i befolkninga. Fræna Kristiansund Averøy Tingvoll Eide Gjemnes Aure Halsa Surnadal Rindal Svakare vekst enn landet Dei neste ti åra er folketalsveksten i Møre og Romsdal berekna til 3,5 prosent, om lag halvparten av veksten i landet. Veksten dei siste ti år i Møre og Romsdal har vore på 8,1 prosent, så dersom prognosane slår til, er det meir enn ei halvering av veksten. Av dei 36 kommunane i fylket er det i 218 berre sju som er venta å få ein vekst som er like høg som landsgjennomsnittet dei neste ti åra. Fem fylke i landet har forventa lågare folketalsvekt enn vårt fylke. Dette er fylka nord for oss, med unntak av Trøndelag, samt Sogn og Fjordane og Telemark. Lågast vekst er forventa i Finnmark med,4 prosent, mens Akershus (11,1 prosent) og Oslo (1,7 prosent) ligg øvst på lista. Sandøy Aukra Midsund Giske Haram Skodje Vestnes Ålesund Ørskog Herøy Ulstein Sula Hareid Stordal Sykkylven Sande Ørsta Stranda Vanylven Volda Molde Rauma Norddal Nesset Sunndal Dette viser også ei klar sentralisering på nasjonalt nivå. 14

Sentralisering også internt i fylket Sentraliseringa i Møre og Romsdal kan illustrerast med følgande: Av dei 18 kommunane i fylket med over 5 innbyggarar er det forventa vekst i 13 fram til 238. Av dei 18 kommunane i fylket med under 5 innbyggarar er det forventa vekst i berre seks. Dei 18 største kommunane har ein venta vekst på 9,3 prosent i perioden, mens for dei 18 minste er det venta ein nedgang i folketalet på -1,6 prosent. Tala for dei 18 minste kommunane inkluderer Skodje der det er venta ein vekst på heile 28,7 prosent, den høgaste veksten av alle kommunane i fylket. Dei tre største byane (dagens kommunegrenser) er åleine venta å få over 6 prosent av folketalsveksten fram til 238. Ålesunds-regionen («nye Ålesund» + Giske og Sula) vil, om prognosane slår til, få om lag 56 prosent av den samla folketalsveksten i fylket dei neste 2 åra. Ytterlegare nedgang i barnetalet Vekst i talet på barn og unge er ein viktig faktor for folkevekst i neste generasjon. Framskrivinga viser ein utfordrande situasjon for Møre og Romsdal i framtida. Talet på barn og unge (-19 år) i fylket er venta å gå ned med rundt 2 7 personar om ti år, ein reduksjon på 4,2 prosent. Dette er ein klart sterkare reduksjon enn vi har hatt dei siste ti åra. Frå 28 til 218 vart det 85 færre barn og unge i Møre og Romsdal. Det er i gruppa 6 15 år, barn i grunnskolealder, at reduksjonen er venta å bli størst om ti år (-2 34). Til og med byane Ålesund (-22) og Kristiansund (-351) er venta å få færre grunnskolebarn om ti år. Det er berre 6 kommunar i fylket der talet på 6 15 åringar er venta å stige fram mot 228. Størst auke er venta i Giske med 84 fleire og i Molde med 63 fleire. Ser vi på barn i førskolealder, finn vi eit noko meir positivt bilde. Det er venta ein auke i talet på -5 åringar i 14 kommunar, og aller høgast i Ålesund med ein auke på 192. Framskriving folkemengda 1. januar 228 og 238 Faktisk tal Framskrivingar alt. MMMM Venta vekst 218 228 Venta vekst 218 238 218 22 228 23 238 Tal Prosent Tal Prosent Molde 26 9 27 167 28 78 29 223 3 836 1 88 7, 3 936 14,6 Ålesund 47 51 48 15 5 546 51 146 53 133 3 36 6,4 5 623 11,8 Kristiansund 24 3 24 349 25 424 25 679 26 69 1 124 4,6 2 39 9,5 Vanylven 3 187 3 57 2 681 2 6 2 241-56 -15,9-946 -29,7 Sande 2 522 2 51 2 49 2 394 2 318-113 -4,5-24 -8,1 Herøy 8 965 8 912 8 867 8 866 8 788-98 -1,1-177 -2, Ulstein 8 555 8 685 9 526 9 754 1 778 971 11,4 2 223 26, Hareid 5 15 5 117 5 153 5 163 5 176 3,1 26,5 Volda 9 188 9 385 9 973 1 113 1 667 785 8,5 1 479 16,1 Ørsta 1 812 1 954 11 231 11 299 11 57 419 3,9 695 6,4 Ørskog 2 267 2 276 2 272 2 269 2 215 5,2-52 -2,3 Norddal 1 67 1 637 1 466 1 429 1 284-24 -12,2-386 -23,1 Stranda 4 587 4 55 4 437 4 425 4 286-15 -3,3-31 -6,6 Stordal 972 97 895 872 826-77 -7,9-146 -15, Sykkylven 7 695 7 592 7 289 7 219 6 851-46 -5,3-844 -11, Skodje 4 68 4 79 5 315 5 448 6 25 635 13,6 1 345 28,7 Sula 9 131 9 289 1 26 1 226 11 85 895 9,8 1 954 21,4 Giske 8 292 8 466 9 317 9 545 1 547 1 25 12,4 2 255 27,2 Haram 9 345 9 335 9 45 9 418 9 432 6,6 87,9 estnes 6 559 6 532 6 52 6 491 6 41-57 -,9-149 -2,3 Rauma 7 57 7 445 7 313 7 276 7 83-194 -2,6-424 -5,6 Nesset 2 946 2 92 2 766 2 74 2 64-18 -6,1-342 -11,6 Midsund 2 49 2 48 2 72 2 85 2 145 23 1,1 96 4,7 Sandøy 1 263 1 252 1 181 1 172 1 12-82 -6,5-161 -12,7 Aukra 3 557 3 67 3 864 3 941 4 285 37 8,6 728 2,5 Fræna 9 775 9 89 1 58 1 117 1 32 283 2,9 545 5,6 Eide 3 44 3 418 3 358 3 339 3 266-82 -2,4-174 -5,1 Averøy 5 859 5 874 6 151 6 232 6 531 292 5, 672 11,5 Gjemnes 2 623 2 66 2 545 2 533 2 437-78 -3, -186-7,1 Tingvoll 3 78 3 58 2 99 2 98 2 934-88 -2,9-144 -4,7 Sunndal 7 119 7 81 6 988 6 985 7 18-131 -1,8-11 -1,4 Surnadal 5 978 5 973 6 1 6 136 6 278 122 2, 3 5, Rindal 2 39 2 29 2 83 2 99 2 168 44 2,2 129 6,3 Halsa 1 571 1 559 1 51 1 491 1 436-7 -4,5-135 -8,6 Smøla 2 172 2 172 2 27 2 227 2 271 35 1,6 99 4,6 Aure 3 593 3 569 3 584 3 62 3 618-9 -,3 25,7 Møre og Romsdal 266 856 267 981 276 275 278 534 286 51 9 419 3,5 19 654 7,4 Landet 5 295 619 5 367 651 5 662 136 5 735 439 5 998 86 366 517 6,9 73 187 13,3 mrfylke.no/fylkesstatistikk 15

Aldrande befolkning Størst usikkerheit når ein gjer framskrivingar knyter seg til flytting, både innanlandsk og til/frå utlandet. Det vi er tryggast på, er framskriving av befolkninga over 67 år. Årsaka til dette er at for ei framskriving over ti år, vil dette vere dagens befolkning over 57 år, ein alder då flytteraten er låg, og nesten berre levealder påverkar resultatet. Det er likevel slik at delen eldre naturleg nok blir påverka av utviklinga i dei andre aldersgruppene, og her er det større usikkerheit. Alderssamansettinga i befolkninga er eit viktig kunnskapsgrunnlag for offentleg planlegging (særleg kommunal), og vi har ut frå dette valt å sjå utviklinga i eit tiårsperspektiv. I dag er 16,6 prosent av befolkninga i Møre og Romsdal over 67 år, 1,8 prosentpoeng over landet som har 14,8 prosent. Dette plasserer oss på ein tolvteplass blant fylka rangert etter kven som har lågast del over 67 år. Oslo har den klart lågaste delen innbyggarar som har nådd pensjonsalder med 1,8 prosent. Høgast del innbyggarar over 67 år har Hedmark med 19,1 prosent. I 228 er det berekna at delen over 67 år i Møre og Romsdal vil auke til 2,5 prosent, 2,6 prosentpoeng over landsgjennomsnittet. Mens vi i dag er nummer 12 blant fylka, vil vi i 228 vere nummer 14 med dagens fylkesstruktur. Størst auke i tal personar dei neste ti åra vil vere i gruppa 67 79 år, og fylket er venta å få 7 377 fleire i denne aldersgruppa. Prosentvis vil likevel auken vere størst for gruppa 8 og over, med heile 38 prosent fleire på ti år (+5 129). Fleire av kommunane i fylket må planlegge for ein svært kraftig vekst i gruppa 8 år og eldre, ein alder da hjelpebehovet ofte aukar. Ørskog og Surnadal har størst prosentvis vekst, men auken i tal personar 8 år og eldre er størst i byane; 773 i Ålesund, 691 i Kristiansund og 64 i Molde. -9 år 1-19 år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-69 år 7-79 år 8-89 år 9 år eller eldre -9 år 1-19 år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-69 år 7-79 år 8-89 år Framskriving av folkemengda i Møre og Romsdal fordelt på aldersgrupper. Alt. MMMM (middelalternativet) 218 228 Tal personar Venta folketalsvekst i Møre og Romsdal, 228, fordelt på aldersgrupper 5 1 15 2 25 3 35 4 9 år eller eldre -2-1 1 2 3 4 5 6 7 8 Tal personar 16

Folketal 218 og framskriving til 228 etter middelalternativet, MMMM, aldersfordelt Faktiske tal 218 Framskrivingsalternativ 228 Framskrivingsalternativ tal venta vekst 218 228 5 år 6 15 år 16 19 år 2 44 år 45 66 år 67 79 år 8 år el. eldre 5 år 6 15 år 16 19 år 2 44 år 45 66 år 67 79 år 8 år el. eldre 5 år 6 15 år 16 19 år Molde 1 748 3 151 1 358 8 56 7 656 3 165 1 262 1 87 3 214 1 391 8 965 7 531 3 943 1 866 122 63 33 45-125 778 64 Ålesund 3 251 5 721 2 44 16 524 12 869 4 679 2 62 3 443 5 519 2 359 16 947 13 35 6 93 2 835 192-22 -45 423 481 1414 773 Kristiansund 1 397 2 854 1 242 7 617 7 129 3 19 1 42 1 472 2 53 1 177 7 858 6 998 3 683 1 733 75-351 -65 241-131 664 691 Vanylven 153 31 2 742 1 15 511 256 121 244 124 538 761 583 31-32 -66-76 -24-254 72 54 Sande 136 277 141 654 88 318 188 125 235 98 599 755 388 29-11 -42-43 -55-53 7 21 Herøy 573 1 158 468 2 657 2 59 1 43 476 532 971 446 2 472 2 533 1 298 615-41 -187-22 -185-57 255 139 Ulstein 589 1 193 51 2 728 2 392 826 326 683 1 88 473 3 9 2 668 1 34 49 94-15 -28 362 276 28 164 Hareid 379 657 269 1 658 1 391 528 268 335 628 292 1 475 1 385 725 313-44 -29 23-183 -6 197 45 Volda 554 1 15 492 3 56 2 425 1 48 463 738 1 12 519 3 319 2 44 1 224 631 184-48 27 263 15 176 168 Ørsta 733 1 385 552 3 284 3 23 1 225 61 749 1 289 627 3 289 3 5 1 529 743 16-96 75 5-18 34 133 Ørskog 139 279 125 648 673 311 92 118 239 119 625 622 376 173-21 -4-6 -23-51 65 81 Norddal 82 28 18 49 5 238 125 8 141 77 336 419 268 145-2 -67-31 -73-81 3 2 Stranda 242 52 249 1 383 1 284 588 339 281 42 182 1 315 1 24 626 373 39-82 -67-68 -44 38 34 Stordal 44 136 64 229 319 11 7 48 8 41 228 279 144 75 4-56 -23-1 -4 34 5 Sykkylven 496 982 454 2 246 2 257 891 369 46 777 388 1 952 2 111 1 134 521-9 -25-66 -294-146 243 152 Skodje 385 643 24 1 547 1 264 435 166 43 671 32 1 726 1 351 598 246 18 28 8 179 87 163 8 Sula 82 1 274 475 2 999 2 344 825 412 71 1 312 586 3 24 2 584 1 145 494-11 38 111 25 24 32 82 Giske 735 1 188 449 2 668 2 156 772 324 69 1 272 57 3 23 2 32 1 36 469-45 84 58 355 164 264 145 Haram 661 1 168 47 2 766 2 696 1 56 528 563 1 115 494 2 62 2 587 1 372 654-98 -53 24-146 -19 316 126 estnes 389 75 325 1 892 2 51 8 352 363 679 294 1 757 1 887 1 28 494-26 -71-31 -135-164 228 142 Rauma 492 917 333 2 56 2 242 992 475 381 89 383 1 892 2 85 1 171 592-111 -18 5-164 -157 179 117 Nesset 173 299 172 777 928 397 2 153 282 12 699 795 477 24-2 -17-52 -78-133 8 4 Midsund 143 281 112 538 567 264 144 137 243 11 585 553 289 155-6 -38-2 47-14 25 11 Sandøy 63 164 63 318 397 169 89 66 116 61 279 346 216 97 3-48 -2-39 -51 47 8 Aukra 233 491 23 1 15 898 438 189 269 448 23 1 225 1 1 454 264 36-43 12 13 16 75 Fræna 715 1 279 483 3 7 2 744 1 147 4 652 1 187 486 2 984 2 694 1 39 665-63 -92 3-23 -5 243 265 Eide 227 489 187 1 17 978 389 153 198 372 191 919 936 514 228-29 -117 4-98 -42 125 75 Averøy 341 763 273 1 698 1 774 751 259 359 638 32 1 792 1 662 947 433 18-125 47 94-112 196 174 Gjemnes 177 324 141 735 747 368 131 132 263 113 692 7 432 213-45 -61-28 -43-47 64 82 Tingvoll 159 369 164 774 937 477 198 148 295 144 761 87 474 298-11 -74-2 -13-67 -3 1 Sunndal 428 777 393 1 949 2 293 85 429 376 745 296 1 887 2 5 1 153 526-52 -32-97 -62-288 33 97 Surnadal 347 649 356 1 629 1 832 863 32 365 655 266 1 649 1 69 949 526 18 6-9 2-142 86 224 Rindal 131 224 117 568 559 291 149 124 235 96 593 561 297 177-7 11-21 25 2 6 28 Halsa 71 175 83 364 494 274 11 67 142 65 353 44 314 156-4 -33-18 -11-9 4 46 Smøla 11 232 1 591 688 35 146 131 23 11 619 583 379 191 21-29 1 28-15 74 45 Aure 22 39 28 953 1 93 524 223 2 373 157 948 1 19 581 36-2 -17-51 -5-74 57 83 Møre og Romsdal 17 5 32 89 13 974 82 346 76 13 3 887 13 327 17 479 3 55 13 626 83 215 74 73 38 264 18 456-21 -2 34-348 869-1 283 7 377 5 129 Landet 362 61 637 687 26 65 1 776 723 1 471 644 563 67 222 752 372 491 613 16 271 277 1 847 956 1 546 493 682 196 328 77 9 89-24 671 1 672 71 233 74 849 118 589 15 955 2 44 år 45 66 år 67 79 år 8 år el. eldre mrfylke.no/fylkesstatistikk 17