FYLKESSTATISTIKK2013 MØRE OG ROMSDAL

Transkript

1 FYLKESSTATISTIKK213 MØRE OG ROMSDAL

2 INNHALD Demografi... 4 Innvandrarbefolkninga...14 Barn og unge...16 Venta folketalsvekst...18 Tettstad...19 Detaljhandel...22 Regionar...23 Næringsliv Arbeidsmarknad...36 Industri...38 Nyetableringar...39 Fiskeri / Havbruk... 4 Landbruk Kreative næringar Reiseliv Offentlege Arbeidsplassar...47 FOU Eksport... 5 Arbeidsplassdekning Pendling...52 Samferdsel Utdanning...57 Folkehelse Tannhelse Pleie og omsorg Personinntekt... 7 Lavinntekt...72 Kommuneøkonomi...74 Bustadbygging Val Energi og mijø... 8 Kultur Lovbrot Folketalsauke i 27 kommunar Tettstadene veks stadig raskare Nedgangen i sjukefråværet Vekst i biomarin næring Nedgang i FoU i næringslivet Flerire årsverk i pleie og omsorg Fleire nyttar røysteretten Dempa prisvekst i bustadmarknaden 9 prosent av barn og unge har utanlandsk bakgrunn fleire innvandrarar i arbeid På leit etter kvardagsregionen? Færre grunnskular Fleire med høgare utdanning i Møre og Romsdal Auka omsetning for TIMEkspressen Høg trivsel blant elevane i ungdomsskulen Sterk auke i kraftforbruket

3 For åttande gong prøver vi å synleggjere utviklingstrekk og utfordringar i fylket ved bruk av tal og statistikk. FYLKES- STATISTIKK for Møre og Romsdal har blitt referansedokument for mange av dei som har interesse for samfunnsutviklinga i fylket. Sjølv om vi har tilpassa oss den moderne tida og laga ei utgåve som er tilpassa nettbrett, held vi fast ved papirutgåva, og vi får tilbakemeldingar på at mange set pris på denne. I nettbrettutgåva kan du enkelt eksportere datafiler med figurar og tabellar dersom du vil nytte dette i ei utgreiing, ein artikkel eller eit foredrag. Noko av målet med FYLKESSTATISTIKK er at andre skal nytte materialet som ligg i han, t.d. i kommunal planlegging, som utgangspunkt for politikkutforming, som grunnlag for medieoppslag osv. Vi set sjølvsagt stor pris på at du viser til kjelde i slike samanhengar. Sjølv om mykje av det du er blitt van med å finne i FYLKESSTATISTIKK er med i år og, er det noko nytt både i tema og utforming. Statistikk om barn og unge, innvandrarar, tettstadar, senter og ulike regioninndelingar er meir synlege i denne utgåva. Nokre av tekstane er dessutan meir omfattande og analytiske enn tidlegare. Det er sjølvsagt slik at det finst mykje meir statistisk materiale enn det vi presenterer i FYLKESSATISTIKK. Både langt fleire tema og meir materiale innanfor dei tema vi har valt, er tilgjengeleg. Vi kunne og ha presentert statistikken på andre måtar. Målet er å presentere tal og statistikk som har potensiale til å bli noko meir enn kjekt å vite. Vi ønsker å påverke samfunnsdebatten og medverke til eit best mogleg kunnskapsgrunnlag. Samstundes er vi opptatt av at materialet skal vere lett tilgjengeleg, og at det ikkje skal vere nødvendig med studiepoeng i statistikk for å ha nytte av FYLKESSTATISTIKK. Vi får dessutan mange innspel og bestillingar i det daglege arbeidet noko vi noterer oss bak øyret. Tilsaman er dette noko av bakgrunnen for val av tema i årets Fylkesstatistikk, og kva og korleis vi vel å presentere desse i form av tal og statistikk. Den amerikanske forfattaren Mark Twain skreiv: Tall tiltrekker meg, spesielt når jeg har arrangert dem selv. Gjennom arbeidet med utgåva i år ser vi ting vi ønsker å gjere neste år. Kanskje gjer du deg nokre tankar etter kvart som du tek årets FYLKESSTATISTIKK i bruk. Kom gjerne med innspel, ris og ros. Det vil vi sette stor pris på. Ole Helge Haugen fylkesplansjef

4 Folkeveksten held fram! Endringar i folketalet siste året (212) Kjelde: PANDA/SSB 1 DEMOGRAFI Det var registrert busette i Møre og Romsdal ved inngangen til 213. Dette er fleire enn året før. Relativt auka folketalet med 1,1 prosent. Dette er den same relative auken som året før, og knappe,2 prosentpoeng svakare enn for landet elles i 212. Nettoinnflyttinga til fylket forklarar nærare 8 prosent av folketalsauken siste år, medan fødselsoverskotet forklarar litt over 2 prosent. Nettoinnvandringa til Møre og Romsdal var i 212 på 3 96 personar. Dette er ein auke på fleire enn 25 personar, og er den høgaste nettoinnvandringa som er registrert i Møre og Romsdal. Blant dei som innvandra til fylket i fjor, hadde nærare 7 prosent europeisk statsborgarskap, og fleirtalet av desse kom frå Polen eller dei baltiske statane. Fødselsoverskotet i Møre og Romsdal varierer mykje frå år til år. I 212 var det på 562. Dette er 1 færre enn året før, men om lag på gjennomsnittet for perioden Målt i absolutte tal var folketalsauken størst i Ålesund (617 personar), Molde og Kristiansund. Relativt var han størst i Giske, med 3,1 prosent. Sterkast tilbakegang i folketalet var det i Halsa, målt i både absolutte tal og relativt. Per 1. juli 213 var det registrert busette i Møre og Romsdal, ein auke på,4 prosent første halvår eller 989 personar. Medan nettoinnflyttinga utgjer 78,2 prosent av folketalsauken i perioden, utgjer fødselsoverskotet 21,8 prosent. Sande Herøy Vekst Uendra Nedgang Giske Ulstein Ålesund Sula Smøla Kristiansund Fræna Averøy Eide Tingvoll Gjemnes Sandøy Aukra Molde Midsund Nesset Haram Vestnes Skodje Ørskog Hareid Sykkylven Ørsta Stranda Stordal Rauma Norddal Aure Halsa Surnadal Sunndal Rindal Vanylven Volda Møre og Romsdal 1,1 prosent Landet 1,3 prosent 4

5 Folketalsauke i 27 kommunar I 212 vaks folketalet i 27 av fylket sine kommunar. I absolutte tal var veksten størst i Ålesund, Molde og Kristiansund. Sett bort frå desse, hadde Giske, Sula, Volda og Fræna kommunar den største folketalsauken, alle over 13 personar. Vanylven hadde den største folketalsnedgangen målt i absolutte tal. Relativt sett var veksten sterkast i Giske, med 3,1 prosent. Dette er 2 prosent meir enn fylkesgjennomsnittet og 1,8 prosent meir enn landsgjennomsnittet. Størst relativ tilbakegang i folketalet var det i Halsa. Blant kommunane med vekst i folketalet hadde 18 kommunar ein vekst som var lik eller sterkare enn fylket elles (1,1 prosent), og 16 hadde ein vekst som var lik eller over det nasjonale gjennomsnittet (1,3 prosent). Sterkast folketalsvekst i kommunar kring Ålesund Frå 23 til 213 auka folketalet i Møre og Romsdal med 6,2 prosent. Denne veksten er ulikt fordelt mellom kommunane i fylket. I absolutte tal har veksten vore størst i Ålesund med nærare personar. I relative tal var auken på 13,4 prosent, noko som er godt over både fylkes- og landsgjennomsnittet i perioden. Relativt har folketalsauken vore størst i Skodje, med 19,3 prosent. Dette er 13,1 prosent meir enn fylkesgjenomsnittet og 8,3 prosent meir enn landsgjennomsnittet. Men også i Ulstein, Giske og Sula har auken vore stor, i alle 15 prosent eller meir. Blant kommunane som har hatt størst relativ tilbakegang i befolkninga dei siste 1-åra, er Vanylven, Norddal og Halsa. Dette er i utgangspunktet små kommunar, der det som er små endringar i absolutte tal, får store utslag relativt sett. Folketalsutvikling i kommunane Endring Tal per 1. januar Prosent Prosent Tal Prosent Molde ,2 8, ,8 Ålesund ,6 13, ,4 Kristiansund ,9 7, ,3 Vanylven ,2-12, ,5 Sande ,4 1,1 4 1,5 Herøy ,6 5,9 12 1,4 Ulstein ,4 17,9 99 1,3 Hareid ,5 6,9 57 1,1 Volda ,8 5, ,5 Ørsta ,2 1,8 58,6 Ørskog ,7 9,3 65 3, Norddal ,9-8,4 1,1 Stranda ,6-2, 8,2 Stordal ,4 5,8 26 2,5 Sykkylven ,9 3,4 9,1 Skodje ,6 19,3 98 2,3 Sula ,8 15, 141 1,7 Giske ,3 16, ,1 Haram ,8 2,3 47,5 Vestnes ,2 2,9 87 1,3 Rauma ,1 1,5-7 -,1 Nesset ,3-7,7-9 -,3 Midsund , 2,6 22 1,1 Sandøy ,3 -, ,8 Aukra ,1 9,9 5 1,5 Fræna ,7 7,6 13 1,4 Eide ,3 7,4 34 1, Averøy , 3,5 58 1, Gjemnes ,5-3,8-22 -,9 Tingvoll , -1, 15,5 Sunndal ,8-2,7 9,1 Surnadal ,7-4,5-25 -,4 Rindal ,6-2, ,3 Halsa ,2-8, ,1 Smøla , -3,8-2 -,1 Aure ,3-3, 59 1,7 Møre og Romsdal ,1 6, ,1 Landet ,9 11, ,3 Møre og Romsdal i prosent av landet 5,6 5,5 5,4 5,2 5,1 5,1 Kjelde: PANDA / SSB 5

6 Folketal fordelt på aldersgrupper 1. januar 213 i kommunane i Møre og Romsdal, fylket og landet I prosent Kjelde: PANDA/SSB Befolkning -5 år 6-12 år år år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-69 år 7-79 år 8 år + I alt -5 år 6-12 år år år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-69 år 7-79 år 8 år + Molde ,8 8,1 3,8 5,8 13,2 12,1 13,9 13,5 11,8 6,2 5, Ålesund ,4 8,6 3,7 5,1 14,3 13,6 14,2 12,6 1,5 5,6 4,5 Kristiansund , 8, 3,7 4,9 13, 12,5 14, 13,4 12,5 6,4 4,5 Vanylven ,2 7,6 4,4 5,7 9,1 9,3 13,9 13,7 15,1 8,8 7,3 Sande ,8 7,7 3,7 5, 11,6 1,3 15,4 13,4 12,2 8,1 6,8 Herøy ,3 8,9 4,2 5,6 11,8 11,9 13,9 12,9 11,5 6,6 5,3 Ulstein ,4 1,2 4,5 5,4 12, 13,9 16,3 11,6 9,7 5,4 3,6 Hareid ,1 8,5 3,8 5,9 13,2 12,8 12,8 12,9 1,3 6,2 5,5 Volda ,9 8,6 4,1 6,3 14,5 1,8 12,7 12,8 11,5 6,4 5,3 Ørsta ,8 8,7 3,8 5,4 12,4 11,6 13,2 12,9 11,4 6,7 6,2 Ørskog ,3 8,4 3,7 4,8 11,3 12, 13,5 13,9 13,4 6, 5,8 Norddal ,2 9,3 4,3 5,9 1,2 9,3 12,7 13,6 12,8 7,9 7,8 Stranda , 8,3 4,2 5,3 12,9 1,9 13,5 12,5 11,3 8,2 6,9 Stordal , 11,3 3,6 5,3 1,2 1,5 14,4 14,4 1, 8,1 5,2 Sykkylven ,3 9,5 4,2 5,4 11,4 11,9 14,3 13,2 11,4 6,2 5,2 Skodje ,6 8,9 4,3 5,6 12,8 13,1 13,7 12,4 11, 4,4 4,1 Sula , 9,6 4,2 5,2 12, 13,6 13,1 12,4 1,3 5,3 5,1 Giske ,8 1,3 4,6 5,2 12,7 13, 12,8 12,8 9,6 5,8 4,3 Haram , 8,8 4,2 5,6 11,1 12,2 13,6 13,2 11,6 6,7 6, Vestnes ,3 7,9 4,1 6, 11,9 1,8 14,4 14,2 12,6 6,6 5,2 Rauma ,6 8,3 3,5 5,6 11, 1,8 13,8 12,9 13,2 7,4 6,9 Nesset ,6 7,8 3,9 5,7 12,2 9,3 14,2 14,3 12,4 8,1 6,4 Midsund ,3 1,1 4,4 5,6 9,2 11,2 13,6 11,7 11,8 7,7 7,4 Sandøy ,1 8,3 4,6 4,7 8,9 1,4 13,7 13,8 13,3 7,1 8, Aukra ,5 9,5 4,4 5, 11,9 12,2 13, 11,7 12,2 7, 5,5 Fræna ,2 9,5 4, 5,5 12,4 12, 14, 12,8 12,1 6,2 4,2 Eide ,9 1,1 3,9 6, 11,9 12,1 13,6 12, 11,4 6,2 4,8 Averøy ,1 9, 3,8 5,2 11, 11,1 13,9 14,2 12,8 6,9 5, Gjemnes ,1 1,1 3,9 4,5 1,2 11,6 12,4 13,8 14,9 6,6 5,9 Tingvoll , 7,8 3,8 4,9 11,1 1,2 13,5 14,2 13,5 8,2 6,8 Sunndal ,4 8,2 3,9 5,9 11,4 9,7 14,6 15,6 11,6 7,4 6,4 Surnadal ,5 8,4 4,2 6,2 1,5 9,7 14,5 13,9 13,5 8,1 5,6 Rindal , 9,2 4,1 6,1 1,9 9,7 14, 1,7 12,9 8,7 7,7 Halsa ,2 8,5 3,3 4, 1,1 9,4 11,3 16,4 14,7 1, 7,2 Smøla , 7,3 3,8 4,6 1,3 9,6 13,3 15,3 14,1 8,4 7,2 Aure ,8 7,6 4,4 5,2 9,7 1,4 14,3 14,3 13,9 7,7 6,6 Møre og Romsdal ,1 8,7 4, 5,4 12,4 12, 13,9 13,1 11,7 6,5 5,3 Landet ,4 8,4 3,8 5,2 13,3 13,5 14,6 12,6 1,9 6, 4,4 6 6

7 Folketilveksten i Møre og Romsdal etter type siste 1 åra, Kjelde: PANDA/SSB Folkemengde og endringar i året før Sande Herøy Vanylven Giske Ulstein Hareid Volda Ålesund Sula Ørsta Sandøy Haram Møre og Romsdal 2,1 prosent Landet 5,9 prosent +5,%>, - +4,9%, - 4,9% 5,%> Sterk vekst Svak / moderat vekst Aukra Midsund Vestnes Skodje Ørskog Sykkylven Svak / moderat nedgang Sterk nedgang Stranda Fræna Molde Stordal Folketilveksten i Møre og Romsdal etter type siste 1 åra Eide Norddal Fødde Døde Innflytting innanlands Utflytting til andre fylker Innvandring frå utlandet Utvandring Folketilvekst Averøy Gjemnes Rauma Smøla Kristiansund 2 Tingvoll Nesset Aure 1 Halsa Sunndal Surnadal Rindal 1) 1. jan 26 blei Tustna og Aure ei kommune - Aure kommune 2) 1. jan 28 blei Kristiansund og Frei ei kommune - Kristiansund kommune Folkemengde Folketilvekst Fødselsoverskot Nettoinnflytting Innanlandsk Nettoinnvandring Nettoinnflytting samla Molde ,7 Ålesund ,4 Kristiansund ,3 Vanylven ,6 Sande ,5 Herøy ,4 Ulstein ,2 Hareid ,1 Volda ,5 Ørsta ,6 Ørskog ,9 Norddal ,1 Stranda ,2 Stordal ,5 Sykkylven ,1 Skodje ,3 Sula ,7 Giske , Haram ,5 Vestnes ,3 Rauma ,1 Nesset ,3 Midsund* ,1 Sandøy ,9 Aukra ,5 Fræna ,4 Eide , Averøy , Gjemnes ,9 Tingvoll ,5 Sunndal ,1 Surnadal ,4 Rindal* ,3 Halsa* ,2 Smøla ,1 Aure ,7 Møre og Romsdal ,1 Landet ,3 På fylkesnivå er flyttingar mellom kommunane innan fylket ikkje medrekna. Pga regisreringstidspunkt kan det vere små avvik i flyttetalla på kommunenivå. Folketilvekst i % 7

8 Møre og Romsdal 9. plass mellom fylka Med ein folketilvekst på 1,1 prosent plasserer Møre og Romsdal seg på ein delt 9. plass mellom fylka, saman med Troms og Aust-Agder. Folketalet vaks i alle fylka i 212, men størst var den relative auken i Rogaland, Oslo og Akershus. I eit 1-års perspektiv skil Oslo seg frå dei andre fylka ved å ha den relativt klart største auken, med 2,6 prosent. Til samanlikning var veksten i landet på 11 prosent og 6,2 prosent i Møre og Romsdal i same periode. Dette plasserer fylket på ein 11. plass mellom fylka i denne perioden. At Møre og Romsdal har ein svakare relativ vekst i folketalet enn landet elles, fører til at stadig færre høyrer heime i Møre og Romsdal relativt sett. Medan fylket sine innbyggjarar utgjorde 5,6 prosent av samla folketal i Noreg i 1993, var det tilsvarande talet 5,1 ved inngangen til 213. Auke i fylket sitt innanlandske flyttetap I 212 hadde sju av fylka i Noreg innanlandsk flytteoverskot. Klart størst vinst hadde Akershus med 3 17 flyttingar. 12 fylke hadde innanlandsk nettoutflytting. Nordland hadde størst flyttetap med flyttingar. Deretter følgjer Sogn og Fjordane, Oppland og Møre og Romsdal. I prosent av folketalet var det innanlandske flyttetapet størst i Sogn og Fjordane og Finnmark. Møre og Romsdal sitt innanlandske flyttetap var i 212 på Ei auke frå året før på Ser vi på alle flyttingar under eitt, både innanlandske og frå og til utlandet, hadde alle fylka eit flytteoverskot i 212. Flyttingane frå utlandet medverkar til eit flytteoverskot som har auka jamt dei siste åra. Møre og Romsdal har hatt eit samla flytteoverskot dei siste sju åra. I 212 var flytteoverskotet i fylket på 2 21 flyttingar. Alle flyttingar, innanlandske og frå og til utlandet etter fylke Innflyttingar Utflyttingar Netto innflytting Alle flyttingar Av dette, innanlandske Alle flyttingar Av dette, innanlandske Alle flyttingar Av dette, innanlandske Østfold Akershus Oslo Hedmark Oppland Buskerud Vestfold Telemark Aust-Agder Vest-Agder Rogaland Hordaland Sogn og Fjordane Møre og Romsdal Sør-Trøndelag Nord-Trøndelag Nordland Troms Finnmark Unntatt flyttingar innanfor fylka Innanlandske nettoflyttingar etter alder år år år år år år år år år eller eldre Møre og Romsdal Flyttingar innanfor fylket er ikkje med Endring i folketalet siste år i prosent Rogaland Akershus Oslo Sør-Trøndelag Hordaland Buskerud Landet Østfold Vest-Agder Aust-Agder Troms Møre og Romsdal Finnmark Vestfold Nord-Trøndelag Nordland Telemark Hedmark Sogn og Fjordane Oppland,,2,4,6,8 1, 1,2 1,4 1,6 1,8 2, 2,2 Innanlandsk nettoinnflytting i Møre og Romsdal I alt Innvandrarar og norskfødde med innvandrerforeldre Resten av befolkning Relativ del nettoflytting innvandrarar 38,4 42,8 35,9 55,2 53,4 8 8

9 Flytteoverskot i 28 av kommunane Av fylket sine 36 kommunar hadde 28 eit flytteoverskot i 212. Størst flytteoverskot hadde Ålesund med 46 flyttingar, følgd av Molde og Kristiansund. I 13 av desse kommunane var tilflyttinga større enn 1 prosent av folketalet ved inngangen til 213. Åtte kommunar hadde innanlandsk flytteoverskot. Klart størst vinst hadde Giske med 12 flyttingar. Av byane i fylket, var det berre Molde som hadde innanlandsk flytteoverskot i 212. Alle dei andre kommunane i fylket (altså 28 av 36 kommunar) hadde innanlandsk nettoutflytting. Ålesund hadde det største flyttetapet med 244 flyttingar. Deretter følgjer Sunndal, Sykkylven og Stranda. I prosent av folketalet var det innanlandske flyttetapet størst i Sandøy og Halsa. Innvandringa frå utlandet er ein sentral årsak til folketalsauken i Møre og Romsdal og fleirtalet av kommunane i fylket. Samtidig ser vi at innvandrarane er mindre stadbundne, og deira framtidige busettingsmønster vil ha avgjerande innverknad på befolkningsutviklinga i åra som kjem. Av fylket sitt innanlandske flyttetap på -886, var 473 av desse flyttingar blant innvandrarar og norskfødde med innvandrarbakgrunn. Dette utgjer over 53 prosent av det innanlandske flyttetapet i 212, noko som er ein auka på 17 prosentpoeng frå 21. Tal frå perioden 28 til 212 viser at flyttingar blant innvandrarar og norskfødde med innvandrarbakgrunn utgjer ein aukande del av det innanlandske flyttetapet til fylket. Ålesund Molde Kristiansund Giske Volda Herøy Sula Vestnes Fræna Ulstein Skodje Aure Averøy Ørskog Sunndal Aukra Sande Hareid Haram Ørsta Stordal Tingvoll Eide Stranda Rauma Midsund Smøla Sykkylven Nettoflytting (all flytting) 212 Norddal Nesset Surnadal Rindal Gjemnes Sandøy Halsa Vanylven / PANDA Tal år med positiv innanlands nettoflytting i perioden Innanlandsk nettoflytting i Møre og Romsdal Sande Herøy Vanylven 4 år eller meir 3 år 2 år 1 år år Sandøy Aukra Midsund Fræna Haram Giske Vestnes Skodje Ålesund Ørskog Ulstein Sula Stordal Hareid Sykkylven Volda Ørsta Stranda Molde Eide Norddal Kristiansund Averøy Tingvoll Gjemnes Rauma Smøla Nesset Aure Halsa Sunndal Surnadal Rindal / PANDA Blant dei ulike aldersgruppene i befolkninga, er det personar i aldersgruppa 2-29 år som flyttar mest på seg. Så også i Møre og Romsdal. Fylket sitt innanlandske flyttetap for denne aldersgruppa var i 212 på 887 personar, noko som er ein liten auke frå året før. Dette er ein periode i livet da mange flyttar i samband med utdanning, arbeid og familieetablering. Trenden synest å vere ein auke i fylket sitt innanlandske flyttetap for denne aldersgruppa, og i dei fem åra mellom var det samla flyttetapet på nærare 4 personar for denne gruppa år 6-15 år år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-66 år 67 år eller eldre

10 Stadig aukande mannsoverskot Det var menn og kvinner registrert busett i Møre og Romsdal ved inngangen til 213, noko som gir 4 56 fleire menn enn kvinner. Ved inngangen til 212 var det fleire menn enn kvinner. Det betyr at mannoverskotet auka med 724 personar i fjor. Til samanlikning auka mannsoverskotet med 68 personar frå 211 til 212. Ved årsskiftet var det fleire menn enn kvinner i Noreg. Ved inngangen til 212 var det tilsvarande talet Første gong det var registrert mannsoverskot i Noreg, var ved inngangen til 211. Då var mannsoverskotet på 1 4. Dette viser ei særs kraftig utvikling dei siste tre åra. Det er ulike demografiske tilhøve som ligg bak det veksande mannsoverskotet. Den klart viktigaste årsaka er flyttingane til Noreg. At det blir fødd fleire gutar enn jenter, og at vi har ein situasjon der det no er fleire kvinner enn menn i alderen der det døyr flest, bidreg også til å auke mannsoverskotet. I 213 er det mannsoverskot i 32 av 36 kommunar i fylket. Kommunane med kvinneoverskot i 212 var Volda, Norddal, Stordal og Rindal. Ved årsskiftet var delen menn i befolkninga i fylket 5,8 prosent. Til samanlikning var delen 53,1 i Sande og 52,5 i Ulstein. Kommunen med høgast del kvinner var Stordal med 51 prosent. Dette er om lag 2 prosent høgare del enn i Møre og Romsdal elles. På same tid var det klart fleire menn enn kvinner i alle aldersgruppene frå -69 år, spesielt i aldersgruppene 2-29 år, 3-39 år og 4-49 år. Her var mannsoverskotet mellom 1 6 og 1 8 i kvar gruppe. Samtidig var det klart flest kvinner i alderspruppa 7 og eldre. Blant dei som er 8 år og eldre, var det ved årsskiftet fleire kvinner enn menn. Busette etter kommunar og kjønn, 1. januar 213 Tal I prosent Mannsoverskot I alt Menn Kvinner Menn Kvinner Tal Molde ,1 49,9 54 Ålesund ,9 49,1 795 Kristiansund ,4 49,6 23 Vanylven ,8 48,2 12 Sande ,1 46,9 164 Herøy ,8 49,2 147 Ulstein ,5 47,5 41 Hareid ,8 49,2 77 Volda , 5, -7 Ørsta ,7 49,3 136 Ørskog ,7 48,3 77 Norddal ,6 5,4-13 Stranda ,8 49,2 78 Stordal , 51, -2 Sykkylven ,2 49,8 33 Skodje ,6 49,4 48 Sula , 49, 171 Giske ,5 49,5 71 Haram ,6 48,4 296 Vestnes ,6 48,4 216 Rauma ,4 49,6 65 Nesset ,2 48,8 69 Midsund , 49, 42 Sandøy , 49, 25 Aukra ,4 49,6 25 Fræna ,6 49,4 11 Eide ,3 48,7 9 Averøy ,8 48,2 25 Gjemnes ,2 48,8 59 Tingvoll ,7 49,3 42 Sunndal ,2 49,8 29 Surnadal , 49, 113 Rindal , 5, -1 Halsa ,6 49,4 18 Smøla ,1 49,9 6 Aure ,6 48,4 112 Møre og Romsdal ,8 49, Landet* ,2 49, *) Fastlandsnorge 1 1

11 Få kvinner i aldersgruppa 2-39 år Ved inngangen til 213 var det i Møre og Romsdal 89,9 kvinner per 1 menn i aldersgruppa 2-39 år. I Noreg var det tilsvarande talet 95,1 per 1 menn. Dette er ein lågare del enn året før, både for fylket og landet. Alle fylka hadde underskot i denne aldersgruppa i 212, med unntak av Oslo. Møre og Romsdal var på ein desidert sisteplass mellom fylka, akkurat som i 211. Ved årsskiftet var det ingen kommunar i fylket som hadde fleire kvinner enn menn i denne aldersgruppa. Dette er nytt, då det tidligare har vore 2-3 kommunar som har skilt seg frå dei andre kommunane på dette området. Til dømes var det i Norddal 114 kvinner per 1 menn i denne gruppa i 212. Eitt år seinare var det 99 kvinner per 1 menn. Migrasjonsstrømmane er ei sentral årsaksforklaring til den låge delen kvinner per 1 menn i fylket. Innanlandsk flyttetap, saman med stor nettoinnvandring frå utlandet, der majoriteten av tilflyttarane er menn i alderen 2-49 år, har stor innverknad på kjønnsbalansen i aldersgruppa. Trass i at delen kvinner per 1 menn i aldersgruppa 2-39 år har gått ned frå 9,3 i 211 til 89,9 i 212, har delen kvinner auka i fleire kommunar i fylket. Ei årsak er at det i 212 var 12 fleire kvinner blant nettoinnvandrarane enn året før. Samtidig var det om lag like mange menn som nettoinnvandra i 211 og 212. Til saman vil dette påverke kjønnsbalansen i aldersgruppa ved at det blir fleire kvinner per 1 menn. Samtidig vil små tal i små kommunar gi store utslag. Utviklinga i Sande og Ulstein kommunar, som hadde det største kvinneunderskotet i aldersgruppa både i 211 og 212, er eit godt døme på dette. Her er forholdstalet mellom kvinner og menn i gruppa betra, og i begge kommunane auka delen kvinner som nettoinnvandra frå 211 til 212. Kvinner per 1 menn 2-39 år 1 januar 213 Menn Kvinner Kvinner per 1 menn Molde ,6 Ålesund ,7 Kristiansund ,3 Vanylven ,5 Sande ,1 Herøy ,1 Ulstein ,4 Hareid ,4 Volda ,9 Ørsta ,4 Ørskog ,6 Norddal ,8 Stranda ,4 Stordal ,3 Sykkylven ,7 Skodje , Sula ,6 Giske ,4 Haram ,4 Vestnes ,8 Rauma ,6 Nesset ,7 Midsund ,2 Sandøy ,1 Aukra ,3 Fræna ,8 Eide , Averøy ,9 Gjemnes ,1 Tingvoll ,8 Sunndal ,8 Surnadal ,1 Rindal ,1 Halsa ,9 Smøla ,6 Aure ,2 Møre og Romsdal ,9 Landet , Landet Møre og Romsdal Kvinner per 1 menn i aldergruppa 2-39 år Kvinner per 1 menn i aldersgruppa 2-39 år fylkesvis og landet 213 Oslo Akershus Vestfold Østfold Hedmark Buskerud Vest-Agder Nord-Trøndelag Telemark Landet Aust-Agder Nordland Troms Oppland Hordaland Sogn og Fjordane Rogaland Sør-Trøndelag Finnmark Møre og Romsdal

12 Nedgang i fødselstala I 212 vart det fødd barn i Møre og Romsdal. Det er 4,7 prosent av alle fødde barn i Noreg. Samla fruktbarheitstal for kvinner i Møre og Romsdal var i 212 på 1,93. Dette er det svakaste fruktbarheitstalet i fylket sidan 26. Toppen var i 29 med 2,13. Fruktbarheitstalet for kvinner er høgare i Møre og Romsdal enn i landet elles. Møre og Romsdal er blant fylka med høgast fruktbarheitstal i Noreg. Berre Rogaland, Vest-Agder, Sogn og Fjordane og Nord-Trøndelag hadde høgare tal i 212. Sett under eitt var samla fruktbarheitstal for kvinner 1,85 i 212. For tredje år på rad gjekk fruktbarheita ned i Noreg, etter ein topp i 29 på 1,98. I Møre og Romsdal gjekk fødealderen litt ned blant gifte i 212. Gjennomsnittsalderen til førstegongsfødande kvinner var 31,5 år. Gjennomsnittsalderen for menn var 35,4 år når det første barnet kom. Dette er ein liten nedgang på,1 år frå året før, for begge kjønn. Gjennomsnittsalderen blant sambuarar og einslege var lågare, for begge kjønn. Utviklinga i tal fødde viser at det blir fødd stadig færre barn i Møre og Romsdal. Trenden er årleg nedgang. Nedgangen heng først og fremst saman med at talet på kvinner i aldersgruppa år går ned, for samla fertilitetstal har halde seg på same nivå dei siste åra. Samla fertilitetstal for kvinner i Møre og Romsdal i perioden var på 2,1. Til samanlikning var landsgjennomsnittet på 1,9. Fødselsoverskotet i Møre og Romsdal var i 212 på 562. Det var fødselsoverskot i 24 kommunar i fjor. Som i 21 og 211 var fødselsoverskotet størst i Ålesund, med 213 i 212. Alle kommunane på Sunnmøre hadde fødselsoverskot i fjor, med unntak av to. 12 kommunar hadde fødselsunderskot. Størst underskot var det i Sunndal og Surnadal. Blant kommunane med fødselsunderskot, var over halvparten nordmørskommunar. Fødde og fødselsoverskot 212 Fødde Fødselsoverskot 1 Molde Ålesund Kristiansund Vanylven 25-4 Sande 23 1 Herøy 86 8 Ulstein Hareid Volda 81 5 Ørsta Ørskog 27 9 Norddal 22 2 Stranda 42-8 Stordal 12 6 Sykkylven 86 7 Skodje 5 35 Sula Giske 95 5 Haram 11 1 Vestnes 66 1 Rauma 76-2 Nesset 3-5 Midsund Sandøy 16-1 Aukra 4 9 Fræna Eide 4 16 Averøy 58 Gjemnes 29-2 Tingvoll 25-3 Sunndal Surnadal Rindal Halsa 1-1 Smøla 22-8 Aure 38 Møre og Romsdal Landet Fødselsoverskot = fødde - døde Samla fruktbarheitstal kvinner, etter fylke Østfold 1,85 2,1 1,88 1,82 1,78 Akershus 1,97 1,99 2, 1,91 1,93 Oslo 1,86 1,88 1,84 1,78 1,74 Hedmark 1,85 1,92 1,8 1,76 1,84 Oppland 1,9 1,87 1,89 1,79 1,79 Buskerud 1,96 1,91 1,84 1,82 1,8 Vestfold 1,88 1,84 1,81 1,82 1,72 Telemark 1,85 1,79 1,87 1,82 1,81 Aust-Agder 1,93 2,3 2,4 1,94 1,91 Vest-Agder 2,8 2,16 2,6 2, 2,1 Rogaland 2,15 2,18 2,2 2,7 2,4 Hordaland 2,1 2,3 1,98 1,92 1,89 Sogn og Fjordane 2,13 2,1 2,12 2,9 2,1 Møre og Romsdal 2,2 2,13 1,98 1,99 1,93 Sør-Trøndelag 2, 1,96 1,98 1,86 1,8 Nord-Trøndelag 2,7 2,12 2,9 1,99 1,95 Nordland 1,97 2,2 1,94 1,95 1,87 Troms 2, 1,98 2, 1,81 1,8 Finnmark 2,5 2,14 1,97 1,89 1,8 Landet 1,96 1,98 1,95 1,88 1,85 Samla fruktbarheitstal: gjennomsnitt tal levandefødde barn kvar kvinne kjem til å føde i heile kvinna sin fødedyktige periode (15-49 år) Utviklinga i tal kvinner år i Møre og Romsdal

13 Skilnaden i levealder blir stadig mindre Vi blir stadig eldre. Jenter fødde i 212 kan forvente å bli 82,8 år, medan gutar kan forvente å bli 78,3 år. Det gir ein skilnad mellom kjønna på 4,5 år. Menn har lenge hatt ei gunstigare utvikling i levealderen 1 enn kvinner. Denne trenden heldt fram i 212. I 1986 kunne nyfødde jenter forvente å leve 6 år lengre enn gutar. Denne skilnaden er no redusert til 4,5 år. Jenter fødde i Møre og Romsdal i 212 kan forvente å bli 83,9 år, medan gutar kan forvente å bli 79 år. Dette er om lag same skilnad mellom kjønna som vi har på landsbasis. Samtidig syner tala at jenter fødde i Møre og Romsdal kan forvente å leve lengre enn jenter elles i landet, medan gutar har ein noko kortare forventa levealder. I Noreg kan kvinner fødde i perioden forvente å bli 82 år, og menn fødde i same periode 77 år. I Møre og Romsdal er forventa levealder for den same gruppa 83 år for kvinner og 78 år for menn. Høgast forventa levealder blant kvinner i dette alderskullet er i Stranda. Her kan kvinner fødde i perioden forvente å bli 86 år. Dette er tre år lengre enn fylkesgjennomsnittet. I heile 29 kommunar er levealderen blant kvinner forventa å vere like høg eller høgare enn fylkesgjenomsnittet. Berre to kommunar har lågare forventa levealder for kvinner enn landet elles, og det er Kristiansund (81 år) og Halsa (8 år). Høgaste forventa levealder blant menn i alderskullet er i Ørskog og Aukra, begge 81 år. Dette er tre år lengre enn fylkesgjennomsnittet, og fem år lengre enn på Smøla, der forventa levelader for menn er 76 år. I 25 kommunar er levealderen blant menn forventa å vere like høg eller høgare enn fylkesgjennomsnittet. I 1 kommunar er forventa levealder for menn som i landet elles (77 år). Forventa levealder ved fødsel. Møre og Romsdal Alder Menn Kvinner Kjelde: Folkehelseinstituttet / SSB Som i landet elles, blir skilnaden i levealder mellom kjønna stadig mindre i Møre og Romsdal. Trendane viser at forventa levealder for begge kjønn aukar, men som i landet elles har menn hatt ei gunstigare utvikling i levealderen enn kvinner. Tala viser at menn fødde i åra , kan forvente å bli 75 år, medan menn fødde i perioden kan forvente å bli 78 år. Dette er ein auke på tre år. Til samanlikning har levealderen til kvinnene auka med eitt år, når vi samanliknar dei to kulla og Samanliknar vi utviklinga i Møre og Romsdal med landet elles, viser ho at forventa levealder for menn nasjonalt har auka med tre år og for kvinner med to år. Levealderen for kvinner i Møre og Romsdal har med andre ord hatt ei noko svakare utvikling enn elles i landet. 1. Forventa levealder er eit demografisk, nyansert mål på dødelegheit i ei befolkning. Berekningane tek høgde for variasjonar i kjønn- og alderssamansetting. 212 Kjelde: Folkehelseinstituttet Forventa levealder, ulike alderskull menn kvinner menn kvinner Molde Ålesund Kristiansund Vanylven Sande Herøy Ulstein Hareid Volda Ørsta Ørskog Norddal Stranda Stordal Sykkylven Skodje Sula Giske Haram Vestnes Rauma Nesset Midsund Sandøy Aukra Fræna Eide Averøy Gjemnes Tingvoll Sunndal Surnadal Rindal Halsa Smøla Aure Møre og Romsdal Landet

14 2 INNVANDRARBEFOLKNINGA 9 prosent av befolkninga er innvandrarar Talet på innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre auka med nærare 3 i 212. Ved årsskiftet var det om lag innvandrarar og 2 2 norskfødde med innvandrarforeldre i Noreg. Innvandrarane stod for 8,8 prosent av befolkninga i Møre og Romsdal ved inngangen til 213, medan norskfødde med innvandrarforeldre utgjorde,9 prosent. Innvandrarane hadde bakgrunn frå 16 ulike land. Innvandrarane frå Polen dominerer Blant innvandrarane og norskfødde med innvandrarforeldre, hadde nærare 67 prosent europeisk bakgrunn. Dette er ein liten auke frå året før, då delen var 66 prosent. Det er innvandrarane frå Polen som dominerer. Som i Noreg, er polakkane den desidert største innvandrargruppa i Møre og Romsdal, med busette ved inngangen til 213. Dette er om lag 3 færre enn innbyggjartalet i Hareid kommune (5 1) og betyr at kvar 5. innvandrar i Møre og Romsdal har polsk bakgrunn. Den nest største gruppa er innvandrarar frå Litauen, med 2 35 personer. Dette er om lag like mange som er busett i Gjemnes kommune. Til samanlikning hadde 7 kommunar i fylket har færre enn 2 35 innbyggjarar i 212. Innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre Innbyggarar i alt Innvandrarbefolkninga Relativ del av befolkninga 7,7 8,6 9,7 Innvandrarar og norskfødde med innvandrerforeldre, etter landbakgrunn Europa unntatt Tyrkia Afrika Asia med Tyrkia Nord-Amerika Sør- og Mellom-Amerika Oseania Innvandrarbefolkninga i alt Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal etter alder år år år år år år år år år eller eldre I alt Busette innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre i fylket Dei største landgruppene Innvandrarbefolkninga etter kjønn 213 Relativ del Menn Kvinner menn (%) Molde ,1 Ålesund ,4 Kristiansund ,7 Vanylven ,9 Sande ,4 Herøy ,7 Ulstein ,5 Hareid ,6 Volda , Ørsta ,2 Ørskog ,9 Norddal ,7 Stranda , Stordal ,8 Sykkylven ,1 Skodje ,5 Sula ,3 Giske , Haram , Vestnes ,8 Rauma ,4 Nesset ,2 Midsund ,9 Sandøy ,2 Aukra ,3 Fræna ,1 Eide ,2 Averøy ,6 Gjemnes ,7 Tingvoll ,4 Sunndal , Surnadal , Rindal ,3 Halsa ,9 1 Smøla ,3 Polen Litauen Tyskland Filippinene Thailand Latvia Romania Sri Lanka Sverige Somalia Russland Irak Eritrea Bosnia- Hercegovina Aure ,5 Møre og Romsdal ,3 14

15 Flest innvandrar i Ålesund Det bur innvandrar i alle kommunane i fylket, men det er klart flest innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre i Ålesund, med personar. I relative tal er det flest busette innvandrarar i Stordal. Av eit samla innbyggjartal på 1 52 er 16,3 prosent innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Deretter følgjer Hareid (5 1) med 15,4 prosent og Ulstein (7 9) med 14,8 prosent. Kommunen med lågast del innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre var Rindal. Her var 1,5 prosent av innbyggjarane innvandrarar eller norskfødde med innvandrarbakgrunn. Innvandrara og norskfødde med innvandrarforeldre i prosent av folketalet > Landssnittet (14,1 prosent) > Fylkessnittsnittet (9,7 prosent) 5-9 prosent < 5 prosent Smøla Aure Fleire menn enn kvinner blant innvandrarane Det er fleire menn enn kvinner blant innvandrarar og norskfødde med innvandrarbakgrunn i Møre og Romsdal. Årsaka til dette er arbeidsinvandringa til fylket. Av registrert busette ved inngangen til 213 var 13 5 menn, noko som svarar til nærare 55 prosent av innvandrarbefolkninga på 25. I dei fleste kommunane, med unntak av Vanylven Herøy, Nesset, Midsund, Fræna, Surnadal, Rindal og Smøla, var det fleire menn enn kvinner i innvandrarbefolkninga ved inngangen til 213. Høgast relativ del menn blant innvandrarane var det i Sande og Ulstein kommunar, med høvesvis 67 prosent og 64 prosent menn. Sande Herøy Kristiansund Fræna Averøy Eide Tingvoll Gjemnes Sandøy Aukra Molde Midsund Nesset Giske Haram Vestnes Skodje Ålesund Ørskog Rauma Ulstein Sula Hareid Sykkylven Stordal Norddal Ørsta Stranda Halsa Sunndal Surnadal Rindal Vanylven Volda 15

16 3 BARN OG UNGE Flest barn og unge i tettbygde strøk Per 1. januar 213 var det barn og unge i alderen 17 år i Møre og Romsdal gutar og 28 4 jenter. Av desse bur nærare 7 prosent i tettbygde strøk, og den største delen finn vi i byane Ålesund, Molde og Kristiansund. Innan 22 er det berekna at delen barn og unge i alderen 17 år veks til i underkant av 61 i Møre og Romsdal. Det er deretter forventa ein jamn vekst fram til 23 for både gutar og jenter i denne aldersgruppa, sjølv om talet på gutar framleis er høgare enn talet på jenter. Denne tendensen kan vi også sjå på nasjonalt nivå. Samla for bykommunane Kristiansund, Molde og Ålesund er det venta ein vekst i aldersgruppa 17 år fram mot 23 på om lag 2 prosent. Størst i Kristiansund med 23 prosent. Størst innanlandsk flyttegevinst av barn og unge til Molde Møre og Romsdal hadde både innanlandsk og utanlandsk flyttegevinst av barn og unge i alderen 17 år i 212. Blant kommunane i fylket var det Molde som hadde den største innanlandske flyttegevinsten, og Ålesund hadde det største innanlandske flyttetapet. I Ålesund var det mange som flytta i aldersgruppa 5 år, noko som kan indikere at det er småbarnsfamiliar som flyttar frå kommunen. I alt hadde 12 av 17 kommunar på Sunnmøre positiv innanlandsk nettoinnflytting i aldersgruppa -17 år i 212. Av Romsdalskommunane hadde 5 av 8 positiv nettoinnflytting, mens berre 4 av 11 kommunar på Nordmøre opplevde det same på same tid. Når det gjeld nettoinnvandringa av barn og unge i aldersgruppa 17 år frå utlandet, var det Ålesund som har flest med 126 i 212 deretter Molde, Sunndal og Kristiansund. I alt for heile fylket 677 i denne aldersgruppa. Innanlandsk flytting etter kommune -17 år i 212 Molde Ålesund Kristiansund Vanylven Sande Herøy Ulstein Hareid Volda Ørsta Ørskog Norddal Stranda Stordal Sykkylven Skodje Sula Giske Haram Vestnes Rauma Nesset Midsund Sandøy Aukra Fræna Eide Averøy Gjemnes Tingvoll Sunndal Surnadal Rindal Halsa Smøla Aure Møre og Romsdal Innflytting Utflytting Netto innflytting Aldergruppa -17 år i Møre og Romsdal år år år år Framskriving av aldersgruppa -17 år i Møre og Romsdal Gutar Jenter

17 9 prosent av barn og unge har utanlandsk bakgrunn Av barn og unge i Møre og Romsdal hadde 9 prosent utanlandsk bakgrunn ved inngangen til 213. Dette talet er lågare enn for landet elles, som var på 14 prosent. Blant barn og unge med utanlandsk bakgrunn skil vi mellom ulike kategoriar 1. Av desse er den største gruppa norskfødde med ein utanlandsfødd forelder. Den nest største gruppa barn og unge med utanlandsk bakgrunn i Møre og Romsdal, er innvandrarar. Barn og unge frå -17 år med to utanlandsfødde foreldre kan vi til ein viss grad identifisere opphavslandet til. Av desse har dei fleste bakgrunn frå land utanfor Europa 2. Deretter finn vi flest frå Aust-Europa. Færrast har vi frå Nord-Amerika og Oseania. Av bykommunane utmerkar Ålesund seg med ein stor del barn og unge med bakgrunn frå Aust- Europa, medan Kristiansund har størst del barn og unge med bakgrunn frå Vest-Europa. Høgare del barnevernstiltak enn i landet elles Ved utgangen av 212 var det 31,1 barn med barnevernstiltak per 1 barn i fylket (-22 år). Dette er høgare enn i landet elles, der talet ligg på 26,6 per 1 barn. Flest barn med tiltak finn vi i Halsa, Tingvoll og Hareid kommunar. Nesset, Aukra og Sandøy har færrast barn med tiltak. Av barnevernstiltaka i fylket og i landet elles er det ei overvekt av hjelpetiltak, som til dømes bruk av støttekontakt, barnehageplass, avlastningstiltak i heimen eller andre foreldrestøttande metodar. Talet på omsorgstiltak, som til dømes opphald i fosterheim eller barn- og ungdomsinstitusjonar, er tilsvarande lågt. Trass i ein høgare del barnevernstiltak per 1 barn har Møre og Romsdal færre årsverk i barnevernstenesta enn landet elles. Flest tilsette per 1 barn i alderen 17 år finn vi i Halsa og Gjemnes, medan Midsund, Skodje, Giske, Stordal og Sula har færrast årsverk i barnevernet per 1 barn i alderen 17 år. 1. Innvandrarar, norskfødde med innvandrarforeldre, utanlandsfødd med ein norskfødd forelder, norskfødde med ein utanlandsfødd forelder, utanlandsfødd med to norskfødde foreldre. 2. Asia, Afrika, Mellom- og Sør-Amerika, samt Tyrkia Flytting til og frå utlandet -17 år, 212 Innvandring Utvandring Nettoinnvandring Molde Ålesund Kristiansund Vanylven 7-7 Sande Herøy Ulstein Hareid Volda Ørsta Ørskog 9-9 Norddal Stranda Stordal 4-4 Sykkylven Skodje Sula Giske Haram Vestnes Rauma Nesset 1-1 Midsund 6-6 Sandøy Aukra Fræna Eide Averøy Gjemnes 1-1 Tingvoll Sunndal 6-6 Surnadal 6-6 Rindal 2-2 Halsa Smøla Aure Møre og Romsdal Landet Barn -17 etter landbakgrunn 1 og kjønn. 1. januar 213 I alt Norge Norden 2 Øst-Europa 2 (unntatt Tyrkia) 2 Vest-Europa Asia, Afrika, Mellom- og Sør- Amerika, Tyrkia 2 Nord-Amerika, Oseania 2 Gutar Jenter Gutar Jenter Gutar Jenter Gutar Jenter Gutar Jenter Gutar Jenter Gutar Jenter Landet M&R Eget, mors eller fars fødeland. 2. Barn med to utenlandsfødde foreldre.. Barn -17 år etter innvandringskategori 1. januar 213 I alt Fødd i Noreg med to norskfødde foreldre Innvandrarar Norskfødde med innvandrarforeldre Utenlandsfødde med ein norskfødd forelder Norskfødde med ein utenlandsfødt forelder Utenlandsfødde med to norskfødde foreldre 1 Landet M&R Kategorien inneheld også utanlandsadopterte... Barn -17 år etter de 1 hyppigst forekommende nasjonalitetsgruppene. 1. januar 213 I alt Gutar Jenter Polen Litauen Tyskland Somalia Sri Lanka Irak Eritrea Thailand Latvia Afghanistan Møre og Romsdal Omfattar innvandrarar (fødd i utlandet av to utenlandsfødde foreldre) og norskfødde med innvandrerforeldre

18 4 VENTA FOLKETALSVEKST 3 innbyggjarar om 2 år Folketalsauken er venta å halde fram i åra som kjem, og dei neste 1 åra er folketalet i fylket venta å auke med 27 innbyggjarar. Fram mot 232 førespeglar framskrivingane 1 ein auke på nærare 5 innbyggjarar. Fram mot 222 er det venta folketalsauke i 32 kommunar i fylket. I 6 av desse er veksten venta å vere større enn i landet elles (12,6 prosent), og i 13 er veksten venta å vere større enn fylkesgjennomsnittet (1,6 prosent). Størst vekst er venta i Ulstein og Skodje kommunar, i begge med om lag 25 prosent. Framskrivingane mot 222 førespeglar dessutan ein tilbakegang i folketalet i fire kommunar, størst i Vanylven (-8 prosent). Framskrivingane for kommunane Ålesund, Molde og Kristiansund er positive, og for Kristiansund og Ålesund er veksten venta å vere større enn den nasjonale fram mot 222. Folketilveksten er venta å vere særleg høg i dei første framskrivingsåra, og så vil han minke utover i perioden. Ein sentral årsak er flyttemønsteret til innvandrarane. Det er høgare sannsyn for at desse utvandrar enn resten av befolkninga. Over tid vil det føre til ein auke i utvandringa, og dermed ein reduksjon i nettoinnvandringa. Dersom folketalsauken følgjer prognosane til SSB, vil Møre og Romsdal ha 34 innbyggjarar i 232. I perioden er det venta vekst i 31 av kommunane i fylket. Størst auke er venta i Skodje, med 17 prosent. Framskrivingane indikerer ein relativ nedgang i folketalet i fem kommunar, størst i Vanylven. 1. Føresetnadane for denne utviklinga er at den følgjer SSB sitt mellomalternativ (MMMM), som er definert som middels nasjonal vekst med middels fødselstal, middels levelader, middels innanlandsk mobilitet og middels nettoinnvandring. Samtidig er det viktig å understreke at det er usikkert om framskrivingane gir eit godt bilde av utviklinga framover. Den usikre faktoren er i sørleg grad innvandringa, då den er avhengig av den økonomiske situasjonen framover. -9 år 1-19 år 2-29 år 3-39 år 4-49 år 5-59 år 6-69 år 7-79 år 8-89 år 9 år eller eldre Sande 1 Venta folketalsvekst neste 1 åra fordelt på aldersgrupper Herøy Venta folketalsvekst i prosent fram mot 232 Vanylven Giske Vekst over 2% Vekst 1-2% Vekst < 1% Nedgang Ulstein Sula Hareid Volda Sandøy Haram Aukra Midsund Fræna Eide Vestnes Ålesund Skodje Ørskog Ørsta Sykkylven Stranda Molde Stordal Averøy Norddal Gjemnes Rauma Smøla Kristiansund3 Tingvoll Nesset Aure2 Halsa Sunndal Surnadal Rindal Venta folketalsvekst neste 1 åra i prosent mot 222 Møre og Romsdal Norddal Vanylven Ulstein Skodje Giske Sula Kristiansund Ålesund Landet Molde Ørskog Hareid Fræna Volda Aukra Midsund Stordal Rindal Averøy Haram Herøy Ørsta Vestnes Eide Sandøy Stranda Smøla Sykkylven Surnadal Rauma Sande Aure Halsa Sunndal Tingvoll Nesset Gjemnes