FYLKESSTATISTIKK MØRE OG ROMSDAL

Transkript

1 FYLKESSTATISTIKK MØRE OG ROMSDAL 219

2 1 Demografi 4 5 Forsking og utvikling Areal 69 INNHALD Folketalsutvikling 4 Flytting 9 Innvandring 12 Fødslar 16 Levealder 18 Befolkningsstruktur etter kommunereform 19 Framskrivingar 2 Samanlikning av folketalsframskrivingar 22 2 Pendling 23 Regionale forskingsmidlar & FoU i næringslivet 43 Skattefunn & tildelingar frå Forskningsrådet 44 6 Eksport 45 7 Kultur 46 Spelemidlar 46 Bibliotek 48 Kulturvern og verdensarv 49 8 Utdanning og kompetanse 5 Grunnskole 5 Dispensasjonssaker 69 Tett- og spreiddbygde strøk 7 14 Bustadmaknaden 71 Bustadsal 71 Igangsette og fullførte bustadar 72 Bustadstorleik Samferdsel 74 Trafikkmengde 74 Kollektivtrafikk 75 3 Arbeidsmarknad 25 Vidaregåande skole søkarar og elevar 51 Ferjetrafikk 76 Arbeidsplassdekning 25 Vidaregåande opplæring gjennomføring 55 Godstrafikk 77 Sjukefravær 27 Fagskole 57 Trafikktryggleik 78 Arbeidsløyse 28 Høgare utdanning val av studiestad og fag 58 Digitale plattformer 79 4 Sysselsetting og næringsliv 29 Høgare utdanning i Møre og Romsdal 6 16 Kommuneøkonomi 8 Næringsstruktur 29 Utdanningsnivå 61 Økonomiske indikatorar 8 Utvikling blant fylka 32 9 Folkehelse 63 Sektorvise netto driftsutgifter 81 Utvikling i kommunane 33 Drikkevassforsyning Hovudpostar frå likninga 82 Sysselsetting etter utdanningsnivå 35 Skjermbruk og digital mobbing Likestilling og demokrati 83 Sysselsetting blant innvandrarar 36 1 Tannhelse 65 Likestilling 83 Sysselsetting menn og kvinner Helse- og sosialsektoren 66 Val 84 Nyetableringar 38 Dagaktivitetstilbod 66 Valresultat 85 Reiseliv 39 Habilitering og rehabilitering Integrering 86 Landbruk 4 12 Klima og miljø 68 Fleire innvandrarbarn i barnehage 86 Maritim næring 41 Klimagassutslepp etter sektor 68 Fiskeri og havbruk 42 2

3 FAKTA SOM GRUNNLAG FOR DEMOKRATISK STYRING No i oktober trer nye politikarar inn i sine utgåva er m.a. del innvandrarar som går noko ned frå 216 til 217. Ei negativ over- verv i fylkesting og kommunestyre. Det er i barnehage, tal dispensasjonar frå kom- rasking er lågare fullføringsgrad i vidare- mykje dei skal sette seg inn i, alt frå saks- munale arealplanar, utvikling i godstran- gåande skole, men vi er framleis betre enn framlegg til reglement og plansystem. sporten, utvikling i tal sjøfolk og kvar det landsgjennomsnittet. Det er på plass å rette ein takk til alle som på vegner av oss andre tek denne vakta i demokratiets teneste! blir av studentar med bakgrunn frå Møre og Romsdal. Vi som jobbar med statistikk er opptatt av at Du finn meir statistisk materiale på plan- og analyseavdelinga si nettside no/statistikk Her finn du Oversikt over Fylkesstatistikken har vore ein god venn til statistikken skal gi riktig og viktig informa- folkehelsa i Møre og Romsdal, kunnskaps- politikarane i Møre og Romsdal. Det håpar vi sjon om korleis det står til i fylket. Statistikk grunnlag for ny regional planstrategi og også 219-utgåva vil vere. Fylkesstatistikken er ein måte få kunnskap om og å forstå Kommunestatistikk. Her er også ei elek- er meint å gi kunnskapsgrunnlag for avgjers- mangfaldet. For å vite kva fylkeskommunen tronisk utgåve av Fylkesstatistikk 219 der ler, både politiske og administrative. Her eller kommunen skal gjere framover, må vi du enkelt kan kopiere tabellar og figurar du identifiserer vi utfordringar i fylket og set kjenne til status og korleis utviklinga har treng til eige bruk. desse på dagsorden. Ikkje minst er fylkesstatistikken eit forsøk på å gjere offentleg statistikk meir tilgjengeleg. Mykje av innhaldet i fylkesstatistikken er fast frå år til år. Dette er tema det er viktig vore. Vi treng sikker informasjon slik at vi kan måle framgang, og få oversikt over kva det er nødvendig å satse meir på. Erfaring og magefølelse vil vere med på å styre dei vala vi gjer. Vi vil tilrå fylkes- Vi håpar at du i Fylkesstatistikk 219 finn grunnlag til gode diskusjonar om samfunnsutviklinga i Møre og Romsdal. Kontakt oss gjerne om det er noko nytt de vil ha med i neste utgåve. fylkesstatistikk. mrfylke.no/219/ å følgje utviklinga på, slik som folketalsutvikling, sysselsetting og arbeidsmarknad, pendling, utdanningsval, bustadbygging og kommuneøkonomi. Noko variasjon over statistikk som eit nyttig supplement. Av og til stemmer det du trudde godt, men av og til får vi oss nokre overraskingar. Ei positiv overrasking i denne utgåva er at God lesing! Ingunn Bekken Sjåholm Ass. fylkesplansjef tema prøver vi likevel å ha. Nytt i denne deltid for kvinner i Møre og Romsdal gjekk mrfylke.no/fylkesstatistikk 3

4 1 DEMOGRAFI Svakare folketalsvekst i Møre og Romsdal Etter at Rindal kommune gikk til Trøndelag fylke, består Møre og Romsdal av 35 kommunar med eit samla folketal per på personar. I perioden frå 29 til 219 auka folketalet i fylket med innbyggarar, og 25 av dei 35 kommunane i fylket hadde vekst i folketalet. Folketalsveksten tilsvara 7,6 prosent og var den 11. høgaste relative veksten av fylka. Når ein måler folketalsveksten i tal innbyggarar, hadde Møre og Romsdal den 1. høgaste veksten. Det er hovudstadsregionen som har høgast vekst både målt i talet på innbyggarar og i prosent. Oslo og Akershus hadde ein vekst på om lag 1 innbyggarar kvar i perioden og ein prosentvis vekst på 18,3 prosent. Rogaland, Hordaland og Trøndelag kjem på plassane bak, men veksten i dei fylka var noko lågare med høvesvis 13,1, 11,7 og 1,7 prosent. Den svakaste folketalsutviklinga hadde Sogn og Fjordane, Finnmark og Oppland. Vekst > +11, prosent Vekst +5 til +11, prosent Vekst, til +4,9 prosent Nedgang -,1 til -4,9 prosent Nedgang -5, prosent > Møre og Romsdal 7,6 prosent (Utan Rindal kommune) Landet 11, prosent Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal Sandøy Aukra Fræna msdal Eide Averøy Smøla Kristiansund Gjemnes Tingvoll Aure Halsa Surnadal Store geografiske skilnader i folketalsutviklinga Drivaren for folketalsveksten i fylket er og har vore innvandringa, men den har ikkje gitt vekst i heile fylket. Den sterkaste folketalsveksten har vore i byane og dei bynære kommunane. Dei indre delane av fylket har opplevd folketalsnedgang eller svak vekst. Berre eit fåtal av kommunane har hatt ein vekst som er på nivå med folketalsveksten for landet. Nettoinnvandringa, altså tal innvandrarar minus tal utvandrarar, er den viktigaste drivaren for folketalsveksten i Møre og Romsdal. I slutten av perioden er den langt lågare enn i starten. Fødselsoverskotet, altså tal fødde minus tal døde, er nokolunde stabilt gjennom perioden. Den innanlandske nettoflyttinga, altså tal tilflyttarar frå andre stader i Noreg minus tal fråflyttarar til andre stader i Noreg, er den største demografiske utfordringa til fylket. Også den held Midsund Molde Haram Vestnes Giske Skodje Ålesund Ørskog Rauma Ulstein Sula Herøy Hareid Stordal Sykkylven Norddal Sande Ørsta Stranda Vanylven Volda Nesset Sunndal 4 Folketalsutvikling

5 seg nokolunde stabil. Personar med innvandrarbakgrunn utgjer ein stor del av det innanlandske flyttetapet. Personar i aldersgruppa 2-29 år utgjer omtrent heile flyttetapet. Fødselstala i Møre og Romsdal er historisk låge. Men ein skal vere klar over at det er ein trend vi ser i enda sterkare grad andre stader i landet, og også internasjonalt. I kombinasjon med fråflytting av unge vaksne gir det ei svært sårbar folketalsutvikling for Møre og Romsdal. Fleire menn og færre yngre Befolkninga i Møre og Romsdal er i eit overordna perspektiv veldig lik det vi ser andre stader i Vest-Europa. Den tradisjonelle befolkningspyramiden, der barnebefolkninga er den største befolkningsgruppa i samfunnet, og der talet på innbyggarar blir stadig lågare til eldre befolkningsgruppa blir, er ikkje gjeldande her (sjå figur side 7). Talet på småbarn (-4 år) er lågare enn gruppa som er 5-9, 1-14 og år. Det kan bety at det er fødd færre barn no enn tidlegare år, eller at ein får ein flyttegevinst blant barn i alderen 5-19 år. I gruppene til 2-24 år fell talet på innbyggarar. Det kjem som eit resultat av eit innanlandsk flyttetap i den aldersgruppa. Konsekvensen er at innbyggartalet er stabilt litt lågare i dei neste aldersgruppene fram til aldersgruppene kring 5 år. Der er talet på innbyggarar høgare, og det speglar dei høge fødselstala i etterkrigstida og fram til 7-talet. Frå då av og til no har fødselstala sakka av. I dei eldre aldersgruppene er det fleire kvinner enn menn. Frå folkehelseoversikta veit vi at kvinner lever lenger enn menn, noko som kjem tydeleg fram i befolkningspyramiden. I aldersgruppene under 6 år er det langt fleire menn enn kvinner, og det gjer at det er om lag 5 fleire menn enn kvinner i fylket. Det er i hovudsak grunna noko høgare innanlands flyttetap blant kvinner, og høgare innvandring av menn. Folketalsutvikling , per 1. januar Personar Endring i prosent Endring i tal personar Molde , 1,,3,4 11 Ålesund ,6 13,4,7 1, 488 Kristiansund ,9 5,8 -,6 -,1-26 Vanylven ,1-9,5 -,5 -,8-24 Sande ,8-1,9 -,7-1,1-29 Herøy ,1 6,9,1 -,4-38 Ulstein ,9 22,1 1,2,6 54 Hareid ,8 7, -,7,1 5 Volda ,8 8,1,9,1 9 Ørsta ,5 6,4,6,4 45 Ørskog ,8 5, -1,3 -,7-17 Norddal ,2-7,,4-1,5-25 Stranda ,5,7 -,8 -,5-22 Stordal ,9-5,4-3,3-2,6-25 Sykkylven ,4 1,2, -,5-38 Skodje ,7 22,1,3 1,8 84 Sula , 19,2 1,4 1,5 14 Giske ,5 22,2 1,4 1,3 16 Haram ,4 7,9,4,4 38 Vestnes ,4,9 -,3 -,4-23 Rauma ,7 1,5,1 -,3-2 Nesset ,5-3,9 -,6,3 1 Midsund ,9 5, -1,7-1,5-3 Sandøy ,8-5,3 1,4-2, -25 Aukra ,5 11,2,3 -,5-18 Fræna ,8 5,9,3,3 25 Eide ,2 3,5 -,4 -,2-7 Averøy ,5 7,4,1 -,2-1 Gjemnes ,2,9,5,7 18 Tingvoll ,1 -,6-1, -1,1-33 Sunndal ,1-3,3 -,1 -,2-13 Surnadal ,9-1,2 -,1 -,8-5 Halsa ,8-4,4-1,8,2 3 Smøla ,9,7,6-1,7-38 Aure ,5 1,3,1-1,1-4 Møre og Romsdal ,6 7,6,2,2 575 Landet , 11,,7, Møre og Romsdal i prosent av landet 5,4 5,1 5,1 5, 5, 5, mrfylke.no/fylkesstatistikk Folketalsutvikling 5

6 Personar Folketal etter aldersgrupper, per 1. januar 219 Prosent 5 år 6 12 år år år 2 29 år 3 39 år 4 49 år 5 59 år 6 69 år 7 79 år Molde ,4 8,2 3,7 4,8 13, 13, 12,3 13, 12, 8,8 4,7 Ålesund ,8 8,4 3,6 5, 14, 13,9 13,6 12,4 1,7 7,2 4,3 Kristiansund ,5 8,2 3,5 5,1 11,9 12,9 13,2 13,1 13, 9,2 4,3 Vanylven ,5 6,4 3,4 5,6 1,9 8,4 1,8 14,2 16, 12,2 7,5 Sande ,1 7, 3,8 5,5 9,6 1,7 14,5 13,8 13,5 9,3 7,2 Herøy ,1 8,7 4, 5,3 1,9 11,8 14,1 13,5 11,8 8,5 5,3 Ulstein ,7 9, 4,5 5,9 11,8 12,7 15,2 12,8 1,2 7,2 3,9 Hareid ,4 9,2 3,9 4,7 12, 13, 13, 12,6 11,9 7,2 5,1 Volda ,4 8,5 3,8 5, 15,9 11,7 12, 11,9 11,1 8,4 5,3 Ørsta ,6 9,2 3,5 5,3 12,2 12,4 12,3 12,6 12, 8,4 5,6 Ørskog ,7 8,8 4, 5,3 9,4 12,1 13,8 12,1 14,4 1, 4,3 Norddal ,6 8,8 4, 6,1 9,5 9,5 11,6 13,9 14,3 1,4 7,4 Stranda ,5 7,4 3,2 5,4 11,3 13, 12,7 13,3 11,4 9,6 7,3 Stordal ,3 8,7 5,1 6,7 8,8 9,2 12,2 17,3 12,2 9, 7,6 Sykkylven ,1 9,2 3,7 5,8 1,9 11,6 13,3 13,3 12,6 8,8 4,8 Skodje ,5 1,1 3,3 4,9 12,6 14,3 13, 12,6 1,5 6,7 3,5 Sula ,5 1,5 3,9 5,1 11,6 14,5 13,6 1,8 1,5 6,6 4,5 Giske ,7 1, 4,3 5,4 11,6 13,7 13,1 11,5 1,7 7, 4, Haram ,9 8,7 3,7 5,1 11,1 12,3 13,2 12,6 12,4 8,5 5,6 Vestnes ,6 8,1 3,6 4,9 12,2 1,6 12,7 14,2 13,7 9,2 5,2 Rauma ,2 8,4 3,8 4,4 11,1 1,6 12,8 13,6 13, 9,9 6,1 Nesset ,1 7,6 2,8 5,5 11,1 1,2 11,5 15,2 13,3 9,9 6,8 Midsund ,5 8,9 5, 5,1 1,2 1,7 12,6 12,8 11,8 9,7 6,7 Sandøy ,2 9, 4,4 4,2 9,6 9,2 14,1 12,6 15,7 9,7 7,4 Aukra , 1, 4,4 5,5 12, 12,2 12,9 11,5 11, 9,2 5,3 Fræna ,3 8,8 3,9 5,1 11,8 12,7 12,9 12,8 11,9 8,8 4,1 Eide ,6 9,9 4,5 5,4 1,7 12,3 12,6 12,4 12,7 8,4 4,6 Averøy ,7 9,1 4, 4,9 1,6 11,5 12,9 13,5 13,9 9,5 4,4 Gjemnes ,4 8,5 4, 5,8 1, 11,5 12,3 12,5 13,9 1,1 5, Tingvoll ,1 7,6 3,8 5, 1,2 9,5 13,3 13,7 14, 11,4 6,5 Sunndal ,2 6,8 3,9 5,3 12, 1,5 11,9 15, 13,6 8,9 6, Surnadal ,7 7,7 3,2 5,7 12,1 9,7 12,4 13,8 13,4 11,1 5,3 Halsa ,4 7,8 3,4 5,2 8,4 9,8 11,9 13,2 15,9 13, 7, Smøla ,6 8, 3,3 4,7 11,3 9,7 11,9 13,8 15,8 1,1 6,8 Aure ,1 7,7 3,6 4,9 9,9 11, 12,6 14, 13,7 1,9 6,5 Møre og Romsdal ,4 8,6 3,7 5,1 12,2 12,4 13, 12,9 12,1 8,6 5, Landet ,7 8,5 3,5 4,8 13,4 13,5 13,7 13, 1,8 7,9 4,2 8 år og eldre Totalt 5 år 6 12 år år år 2 29 år 3 39 år 4 49 år 5 59 år 6 69 år 7 79 år 8 år og eldre 6 Folketalsutvikling

7 3 5 Årsak til endring i folketal, Møre og Romsdal, Årsak til endring i folketal, 218 Personar Endring Personar Folketilvekst Fødselsoverskot Folketal etter kjønn og alder per 1. januar 219, Møre og Romsdal 214 Innanlandsk nettoinnflytting Nettoinnvandring 1 år eller eldre år år Menn Kvinner år år år år år år år år år år år år år år år år år år Personar Folketal per Fødselsoverskot Innanlandsk nettoinnflytting Nettoinnvandring Nettoinnflytting Folketal per Molde ,4 Ålesund , Kristiansund ,1 Vanylven ,8 Sande ,1 Herøy ,4 Ulstein ,6 Hareid ,1 Volda ,1 Ørsta ,4 Ørskog ,7 Norddal ,5 Stranda ,5 Stordal ,6 Sykkylven ,5 Skodje ,8 Sula ,5 Giske ,3 Haram ,4 Vestnes ,4 Rauma ,3 Nesset ,3 Midsund ,5 Sandøy , Aukra ,5 Fræna ,3 Eide ,2 Averøy ,2 Gjemnes ,7 Tingvoll ,1 Sunndal ,2 Surnadal ,8 Halsa ,2 Smøla ,7 Aure ,1 Møre og Romsdal ,2 Landet ,6 Personar Prosent mrfylke.no/fylkesstatistikk Folketalsutvikling 7

8 Drivarane til folketalsutviklinga Det er ei sterk kopling mellom utviklinga i sysselsettinga og i folketalsutviklinga. Kartet viser utviklinga i befolkning og sysselsetting frå 29 til 219*, og kommunane er farga etter kva utvikling dei har hatt. 14 av dei 35 kommunane har hatt vekst både i syssel settinga og i folketalet. I ytterlegare 11 kommunar har folketalet auka, men ikkje talet på sysselsette. Dei kommunane som veks i folketal, men ikkje i sysselsette, ligg nær andre kommunar med vekst i talet på sysselsette. Dette kan vere eit uttrykk for korleis den regionale arbeidsmarknaden fungerer. Samtidig var det høg innvandring i denne perioden, der motiva til mange har vore knytt til flukt og familie. Dei kommunane som hadde nedgang i både folketal og i talet på sysselsette, ligg alle, med unntak av Sandøy, nær andre kommunar med same utviklingtrekk. Berre ein kommune, Surnadal, har hatt vekst i talet på sysselsette, men ikkje i folketalet i perioden. Folketalsendringane i kommunane kjem på grunn av kjende demografiske hendingar. Dei kommunane som har fødselsoverskot, har ei befolkningssamansetning med nok personar i såkalla fertil alder til at det blir fleire fødslar enn dødsfall i same periode. Nettoinnflytting betyr at det er fleire som flyttar til kommunen (både frå andre stadar i landet og frå utlandet) enn som flyttar vekk. Kartet viser korleis desse to demografiske utviklingstrekka har fortona seg i kommunane. Ein ser ein tydeleg forskjell mellom dei ytre og sørlege delane av fylket, der det har vore fødselsoverskot og nettoinnflytting i mange kommunar, og nordlege og indre delar av fylket som har fødselsunderskot, men ei positiv nettoinnflytting. Berre fem kommunar har hatt både fødselsunderskot og nettoutflytting. *Sysselsettingsdata er per 4.kvartal vil vere det næraste ein kjem folketalsutviklinga i perioden Befolkningsutvikling og sysselsettingsutvikling Møre og Romsdal Vekst i befolkning og arbeidsplassar Vekst i befolkning og nedgang i arbeidsplassar Nedgang i befolkning og vekst i arbeidsplassar Nedgang i befolkning og nedgang i arbeidsplassar Folketalsutvikling Sysselsettingsutvikling Smøla Kristiansund Averøy Tingvoll Fræna Eide Gjemnes Sandøy Aukra Midsund Molde Nesset Haram Vestnes Giske Ålesund Skodje Ørskog Rauma Ulstein Sula Herøy Stordal Hareid Sykkylven Norddal Sande Ørsta Stranda Vanylven Volda Aure Halsa Surnadal Sunndal Befolkningsutvikling fordelt på fødselsoverskot og nettoflytting Fødselsoverskot og nettoinnflytting Fødselsoverskot og nettoutflytting Fødselsunderskot og nettoinnflytting Fødselsunderskot og nettoutflytting Smøla Kristiansund Averøy Tingvoll Fræna Eide Gjemnes Sandøy Aukra Midsund Molde Nesset Haram Vestnes Giske Ålesund Skodje Ørskog Rauma Ulstein Sula Herøy Stordal Hareid Sykkylven Norddal Sande Ørsta Stranda Vanylven Aure Halsa Surnadal Sunndal Volda 8 Folketalsutvikling

9 Betre flytteoverskot for Møre og Romsdal I omgrepet flytting ligg fleire komponentar. Vi opererer med innflytting og utflytting der resultatet blir nettoflytting. Flytteoverskot har vi når denne summen er positiv, mens vi snakkar om flytteunderskot når det er negativt. Vi skil også mellom innanlandsk flytting og flytting til og frå utlandet (innvandring/utvandring). Flytteoverskotet i Møre og Romsdal var i 218 på 145 personar, ein auke frå året før på 33 personar (112 personar i 217). Men vi er framleis langt lågare enn toppen på 2 21 personar i 212, som var før nedturen i oljenæringa og fallet i arbeidsinnvandringa tok til. Innflyttinga til fylket i 218 var på personar (6 737 i 217), mens 6 98 flytta ut (6 625 i 217). Både inn- og utflytting gikk ned frå 217. I 218 hadde 14 av 36 kommunar i Møre og Romsdal flytteoverskot. I 217 var tilsvarande tal 2 kommunar. Ålesund toppar lista med 313 personar i flytteoverskot. På dei neste plassane finn vi Sula med 83 og Skodje med 55. Flytteoverskotet i Ålesund meir enn dobla seg frå 217 til 218, med ein auke på 177 personar. Herøy, Volda og Kristiansund er dei tre kommunane med høgast flytteunderskot med høvesvis 5, 48 og 44 personar. Lågare innanlandsk flytteunderskot I 218 var flytteoverskotet frå utlandet på personar, og det innanlandske flytteunderskotet var på 971 personar. Flytteoverskotet frå utlandet var 75 personar lågare enn i 217 (1 191 personar). Det innanlandske flytteunderskotet var 18 personar lågare enn året før (1 79 personar). Ser vi litt lengre tilbake i tid, finn vi at flytteoverskotet frå utlandet var på sitt høgaste i 212 med 3 96 personar. Arbeidsinnvandringa var den sterkaste drivaren for flytteoverskotet den gongen. Det har vore ei innanlandsk fråflytting frå Møre og Romsdal, mellom anna fordi innvandrarbefolkninga flyttar meir enn befolkninga elles. I dei seinare åra var det innanlandske flytte underskotet høgast i 216 med personar. Innanlandsk, utanlandsk og samla flytting, 218 Personar Innflyttingar Utflyttingar Nettoflyttingar Innanlandsk Utanlandsk Alle Innanlandsk Utanlandsk Alle Innanlandsk Utanlandsk Alle Molde Ålesund Kristiansund Vanylven Sande Herøy Ulstein Hareid Volda Ørsta Ørskog Norddal Stranda Stordal Sykkylven Skodje Sula Giske Haram Vestnes Rauma Nesset Midsund Sandøy Aukra Fræna Eide Averøy Gjemnes Tingvoll Sunndal Surnadal Rindal Halsa Smøla Aure Møre og Romsdal* *Unntatt flyttingar internt i fylket. mrfylke.no/fylkesstatistikk Flytting 9

10 Berre åtte kommunar i fylket hadde eit innanlandsk flytteoverskot i 218. Dei tre kommunane med høgast innanlandsk flytteoverskot var Ålesund (94 personar), Sula (48 personar) og Skodje (35 personar). Størst innanlandsk flytteunderskot var det i Kristiansund med 128 personar, følgd av Molde (111 personar) og Volda (15 personar). Kristiansund hadde også det største flytteunderskotet av kommunane i fylket i 217. Akershus med størst innanlandsk flytteoverskot Samla hadde sju fylke innanlands flytteoverskot i 218. Alle ligg sør for Møre og Romsdal. Oslo hadde også i 218 størst innanlands flyttunderskot, noko som i hovudsak skuldast flytting til Akershus. Positiv utvikling i aldersgruppa 2 29 år Det er i aldersgruppa 2 29 år vi finn den største innanlandske netto flyttestraumen. Flytteunderskotet i denne aldersgruppa var mindre i 218 samanlikna med 217. For aldersgruppa 2 29 år var flytteunderskotet 849 personar i 218, mot 912 personar i 217. Også for aldersgruppa 3 39 år var det ei positiv utvikling frå -9 personar i 217 til +23 personar i 218. Flyttemønsteret til barn og ungdom 15 år og yngre er i all hovudsak styrt av foreldra. I 218 var det eit netto innanlandsk flytteoverskot i denne aldersgruppa på 2 personar, mot 27 personar 217. Til samanlikning var det eit overskot på 147 personar i 214. I dei siste fire åra har det vore eit flytte underskot i aldersgruppa 6 15 år og eit flytteoverskot i aldersgruppa 5 år. Innanlandsk nettoflytting etter fylke*, 218 Akershus Østfold Vestfold Hedmark Buskerud Vest-Agder Aust-Agder Trøndelag Oppland Telemark Troms Sogn og Fjordane Finnmark Rogaland Møre og Romsdal Hordaland Nordland Oslo -2-1 *Unntatt flyttingar internt i fylket. Innanlandsk nettoflytting etter aldersgrupper for Møre og Romsdal, * år år år år år år år år år og eldre Totalt *Unntatt flyttingar internt i fylket. 1 2 Personar Innanlandsk nettoflytting etter befolkningskategori*, Møre og Romsdal, Innvandrarbefolkninga Befolkninga elles Totalt *Unntatt flyttingar innanfor fylket. Innvandrarbefolkninga er definert som inn vandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Rindal kommune er rekna med i Møre og Romsdal. Tilflyttingsfylke for personar i Møre og Romsdal som flyttar til ein annan kommune Møre og Romsdal Nord-Trøndelag (-217) Sør-Trøndelag (-217) Trøndelag Utlandet Oslo Hordaland Akershus Rogaland Sogn og Fjordane Østfold Nordland Hedmark Oppland Buskerud Vestfold Vest-Agder Troms Telemark Finnmark Aust-Agder Personar Flytting

11 Mange innvandrarar flyttar frå fylket I 218 var over halv parten av det innanlandske flyttetapet i fylket frå personar i innvandrarbefolknnga (54 prosent). Samanlikna med 217 er det om lag 2 prosentpoeng høgare, men det er lågare enn i til dømes 216. Då var dette i overkant av 6 prosent. Innvandrarbefolkninga er definert som innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Færre personar flytta til utlandet I Møre og Romsdal flytta i personar ut av kommunen dei budde i ved inngangen av året, om lag 7 personar færre enn i personar flytta til utlandet i 218, mot personar i personar flytta frå ein kommune i Møre og Romsdal til ein annan kommune i fylket i flytta til ein kommune i Trøndelag og 1 19 flytta til Oslo. I 218 flytta færrast personar til kommunar i Aust-Agder (55), Finnmark (58) og Telemark (83). Lite flytting internt i kommunane Flytting internt i kommunane heng saman med folketalet i kommunane. Eit måltal som kan samanliknast mellom ulike kommunar, er talet på flyttingar per 1 personar av middelfolkemengda*. I dei store byane i landet er det meir kommune-intern flytting enn i mindre kommunar. Oslo hadde i ,5 flyttingar per 1 personar av middelfolkemengda, Trondheim 116,6 og Bergen 111,6. Av kommunane i Møre og Romsdal var Smøla (129,1), Kristiansund (94,8), Molde (87,3) og Ålesund (85,6) dei fire kommunane med høgast måltal. Smøla låg uvanleg høgt i 218 samanlikna med åra før. Historiske tal for dei tre største byane i fylket viser at Kristiansund normalt har hatt fleire flyttingar per 1 personar av middelfolkemengda enn Ålesund og Molde. Ålesund har vanlegvis eit høgare måltal enn Molde, sjølv om det ikkje var slik i 218. Flyttingar innanfor kommunane Personar Flyttingar per 1 av middelfolkemengda Molde ,2 77,8 85,9 81,9 87,3 Ålesund ,2 94,7 92,9 86,4 85,6 Kristiansund ,3 115,6 96,8 92,9 94,8 Vanylven ,4 26,2 29,1 48,5 4,9 Sande , 4,7 45,5 42,7 73, Herøy ,8 64,5 68,2 58, 44,3 Ulstein ,2 8,7 88,4 61,3 54,6 Hareid ,5 64,9 63,6 73,3 63,3 Volda ,3 65,9 72, 71,6 59,5 Ørsta ,7 74, 67,3 76,9 59,8 Ørskog ,6 39,8 48,2 56,1 49,6 Norddal ,6 23,9 63,3 48,6 42,2 Stranda ,9 5,9 61,8 63,2 53,3 Stordal ,3 4,2 63,2 34,4 26,1 Sykkylven , 57,8 59,1 61,6 57,8 Skodje ,9 65,1 68,5 57,6 47,2 Sula ,6 66,3 61,8 57,4 61,9 Giske ,9 83,5 6,7 66,3 53,3 Haram ,9 67,9 76,4 65,6 56,1 Vestnes ,9 75,7 74, 74, 7,4 Rauma ,7 53,2 57,5 57,6 51,5 Nesset ,6 52, 53,3 67, 64,7 Midsund ,3 55,4 111,2 74, 62,9 Sandøy ,1 48,9 53,3 43,8 56,8 Aukra ,8 57,2 56,3 65,3 5,5 Fræna ,8 64,2 69,9 75,2 64,9 Eide ,1 49,2 86,7 61,5 64,3 Averøy , 54,2 9,2 78,7 67,8 Gjemnes ,3 28,5 93, 61,1 32,7 Tingvoll ,4 42,7 48,6 59,2 77,1 Sunndal ,6 68,9 72,4 77,6 79,7 Surnadal ,2 65,5 69,8 74,1 63, Halsa ,5 37,7 53,4 39,7 3,5 Smøla ,5 44,2 37,7 82,2 129,1 Aure ,5 55,4 69,9 86,6 58,2 Oslo ,7 139,6 133,1 132,2 129,5 Bergen ,8 19,5 113,4 114,5 111,6 Trondheim ,8 118,4 116,5 12,2 116,6 *Middelfolkemengde: Gjennomsnitt av folkemengda ved byrjinga og utgangen av året. mrfylke.no/fylkesstatistikk Flytting 11

12 Framleis svak vekst i innvandrarbefolkninga Innvandrarbefolkninga, som består av innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre, i Møre og Romsdal, ikkje medrekna Rindal kommune, auka med 1 36 personar frå 218 til 219. Frå 217 til 218 var auken på personar. Gjennomsnittleg vekst dei siste ti åra er 2 53, altså nesten det doble. Deler vi tiårs-perioden i to, var gjennomsnittleg vekst personar i dei første fem åra og dei siste fem åra av perioden. Veksten i innvandrarbefolkninga svarer til 3,1 prosent siste år, den lågaste veksten sidan 2. Gjennomsnittet av den årlege prosentvise veksten i innvandrarbefolkninga sidan år 2 har vore 9,1 prosent, mens den var 14,7 prosent i perioden frå 26 til 212. Tal personar Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal* etter befolkningskategori Innvandrarbefolkninga** Øvrig befolkning Folketal heile befolkninga Tal personar Innvandrarbefolkninga* i Møre og Romsdal**, Innvandrarar Innvandrarbefolkninga Norskfødde med innvandrarforeldre Innvandrarbefolkninga i fylket var ved inngangen til 219 på personar, innvandrarar og norskfødde barn av innvandrarar. Auken i talet på innvandrarar i løpet av 218 var 666 personar, eller 2,2 prosent, som var,2 prosentpoeng lågare enn i 217. Auken i talet på norskfødde barn av innvandrarar var 373 personar, tilsvarande 9,4 prosent eller 2,3 prosentpoeng lågare enn året før. Innvandrarbefolkninga utgjer ein større del av innbyggarane i fylket i dag enn tidlegare. Ved inngangen til 219 utgjorde dei 13,2 prosent av den samla befolkninga, ein auke på,4 prosentpoeng frå året før. Dette plasserer Møre og Romsdal på tolvte plass blant fylka i landet, det same som året før. I Noreg utgjer innvandrarbefolkninga 17,7 prosent. Høgast del har Oslo med 33,4 prosent, mens Nordland har lågast del med 1,4 prosent. 3,7 prosent av innvandrarbefolkninga i Noreg bur i Møre og Romsdal, mens tilsvarande del av den samla befolkninga er 5, prosent. *Rindal kommune er ikkje rekna med i historiske tal for Møre og Romsdal. **Innvandrarbefolkninga består av innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Innvandrarbefolkninga* i Møre og Romsdal etter aldersgrupper og kjønn, år eller eldre år år 2 44 år år år 6 12 år 1 5 år år Kvinner Personar Menn *Innvandrarbefolkninga består av innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. *Innvandrarbefolkninga består av innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. **Tala tilbake til 21 er korrigert for Rindal kommune (ikkje medrekna). Kommunefordelte tal for 29 og tidligare for Rindal kommune er ikkje tilgjengeleg, men dei er truleg mindre 2 personar. Sande Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal som del av samla befolkning, 219 Herøy 17,7 til 2, prosent (Landssnitt 17,7 prosent) 13,2 til 17,6 prosent (Fylkessnitt 13,2 prosent) 1, til 13,1 prosent < 1, prosent Vanylven Giske Ulstein Hareid Volda Ørsta Sandøy Haram Midsund Fræna Eide Vestnes Ålesund Skodje Ørskog Sula Sykkylven Aukra Stranda Stordal Molde Averøy Norddal Smøla Kristiansund Gjemnes Rauma Tingvoll Nesset Aure Halsa Sunndal Surnadal 12 Innvandring

13 Låg del eldre i innvandrarbefolkninga Barn og unge i alderen 19 år utgjer 24,9 prosent av innvandrarbefolkninga i fylket, 1, prosentpoeng høgare enn for befolkninga totalt (23,9 prosent). Aldersgruppa år er mykje større i innvandrarbefolkninga (5, prosent) enn i befolkninga samla (3,7 prosent). Gruppa 67 år eller eldre utgjer berre 2,9 prosent av innvandrarane i fylket, mot 16,9 prosent for befolkninga samla. Ser vi på befolkningsutviklinga sidan starten av 2-talet, finn vi at innvandrarane «fyller» det holet i befolkningspyramiden som innanlandsk fråflytting har skapt i dei midtre aldersgruppene. Arbeid er igjen den mest vanlege innvandringsgrunnen I 218 vart det registrert 1 61 nye innvandrarar busett i Møre og Romsdal, 42 færre enn i 217 og 954 færre enn i 216. I perioden 21 til 215 var arbeid den vanlegaste innvandringsgrunnen til fylket. Migrasjonen vi såg gjennom Europa, gjorde at flukt i 216 var den vanlegaste innvandringsgrunnen til fylket for første gong. Dette endra seg i 217 til at flest innvandra på grunn av familie, både familiegjenforeining og familieetablering/- utviding. Arbeidsinnvandrarane var igjen den største gruppa i 218. Det året innvandra 568 personar på grunn av arbeid, 556 på grunn av familie, 333 på grunn av flukt, 142 på grunn av utdanning og 11 hadde andre grunnar. I 218 utgjorde arbeidsinnvandrarane 35,3 prosent (31,1 prosent i 217), mens dei med familie som innvandringsgrunn utgjorde 34,5 prosent (35,3 prosent i 217). Flukt vart oppgitt som årsak for 2,7 prosent (26,8 prosent i 217) og utdanning av 8,8 prosent (5,9 prosent i 217). Også nasjonalt har arbeidsinnvandring igjen vorte den mest vanlege innvandringsgrunnen i 218. Innvandrarbefolkninga* sin del av befolkninga, etter fylke per 1. januar 219 Møre og Romsdal Sogn og Fjordane *Innvandrarbefolkninga består av innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Personar Akershus Buskerud Rogaland Vest-Agder Vestfold Finnmark Hordaland Telemark Aust-Agder Troms Trøndelag Oppland Hedmark Nordland Oslo Østfold Prosent Innvandringsgrunn til Møre og Romsdal, Vanlegaste landbakgrunn for innvandrarar til Møre og Romsdal, 218 og 219 Polen Litauen Tyskland Syria Eritrea Filippinene Thailand Romania Latvia Somalia Personar Arbeid Familie Flukt Utdanning Anna/ukjend mrfylke.no/fylkesstatistikk Innvandring 13

14 Størst del med flukt som innvandringsgrunn flyttar Av dei innvandrarane som kom i 21, budde 2 1 framleis i fylket i 218, mens 33 prosent hadde flytta. Av dei som innvandra i 21 med innvandringsgrunn flukt, hadde 47 prosent flytta frå fylket før Blant dei som innvandra på grunn av familie er flyttetapet 21 prosent, medan flyttetapet er 61 prosent for dei som busette seg i fylket på grunn av utdanning. Framleis er det klart flest innvandrarar frå Polen som bur i Møre og Romsdal. Denne gruppa heldt seg stabil frå 217 til 218 (om lag 5 5 personar). Størst auke var det for innvandrarar frå Syria (21 personar), og dei er no den fjerde største innvandrargruppa i fylket. Innvandrarar med landbakgrunn frå Europa untatt Tyrkia 4. kvartil 2. og 3. kvartil Smøla (Dei 9 kommunane med høgast del) 4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) Halsa Kristiansund Averøy Fræna Eide Haram Ålesund Molde Gjemnes Sandøy Ørsta Ulstein Molde Nesset Haram Haram Hareid Rauma Ørsta Stordal Sykkylven Sunndal Rauma Midsund Molde Nes Vestnes Skodje Ålesund Ulstein Herøy Volda Ørskog Sula Hareid Rauma Stordal Sykkylven Norddal Sande Norddal Sande Ørsta Ørsta Stranda Vanylven Stranda Vanylven Volda Volda Innvandrarar med landbakgrunn frå Amerika og Oseania Innvandrarar med landbakgrunn frå Asia med Tyrkia 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) 2. og 3. kvartil2. Smøla 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) Smøla og 3. kvartil 2. og 2. og 3. kvartil 4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) 4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) Aure Averøy Fræna Eide Tingvoll Averøy Fræna Eide Molde Haram Giske Ålesund Skodje Ørskog Sula Hareid Sykkylven Giske Midsund Stranda Herøy Molde Giske Vanylven Herøy Ulstein Ålesund Vestnes Skodje Sula Hareid Ålesund Ulstein Sykkylven Skodje Rauma Rauma Midsund Stordal Sunndal Stranda Giske Volda Ulstein Ålesund Vestnes Skodje Sula Hareid Sykkylven Ørskog Rauma Stordal Norddal Sande Ørsta Stranda Vanylven Volda Molde Nes Haram Norddal Ørsta Gjemnes Norddal Herøy Stordal Ting Aukra Sunndal Sandøy Ørskog Sykkylven Ørsta Vanylven Ørskog Fræna Eide Molde Vestnes Sula Hareid Nesset Haram Averøy Midsund Haram Kristiansund Surnadal Gjemnes Nesset Sande Ørsta Volda Surnadal Tingvoll Aukra Sandøy Gjemnes Norddal Sande Fræna Eide Tingvoll Rauma Stordal Averøy Aukra Sunndal Sandøy Vestnes Halsa Kristiansund Halsa Kristiansund Surnadal Gjemnes Aukra Midsund Ulstein Aure Aure Halsa Kristiansund Sandøy Smø Smøla 3. kvartil 4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) 4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) Herøy Gjemnes Nesset Haram Giske Stranda Vanylven Tin Aukra Sandøy Norddal Sande Ørskog Averøy Stordal Sykkylven Sunndal Vestnes Skodje Ålesund Molde Ørskog Sula Hareid Gjemnes Vestnes Skodje Ålesund Ulstein Herøy Surnadal Fræna Eide Midsund Rauma Midsund Kristiansund Tingvoll Aukra Sandøy Surnadal Giske Sula Vanylven Innvandring Fræna Eide Gjemnes Stordal Giske Stranda Herøy Volda Tingvoll Sunndal Ørskog Sykkylven Vanylven Averøy Aukra Norddal Sande Averøy Halsa Kristiansund Nesset Vestnes Skodje Sula Hareid Surnadal Fræna Eide Midsund Ulstein Kristiansund Tingvoll Aure Halsa Aukra Sandøy Sande 14 Aure Aure Herøy Smøla 2. og 3. kvartil4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) 4. kvartil (Dei 9 kommunane med høgast del) Giske Smø 2. og 3. kvartil 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) Nesset Karta viser dei ni kommunane med størst og minst del av innvandrarane frå dei ulike regionane, samt dei 17 kommunane som ligg nærast gjennomsnittet i ei gruppe. Stranda og Sande har størst innvandrarbefolkning (i prosent) av kommunane i Møre og Romsdal. I desse kommunane er innvandrarar frå Europa utanom Tyrkia den klart største gruppa (over 8 prosent), truleg i hovudsak arbeidsinnvandrarar. 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) Smøla 2. og 3. kvartil 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) Samanhengen mellom regionbakgrunnen og innvandringsgrunnen er i hovudtrekk at dei frå Europa utanom Tyrkia er arbeidsinnvandrarar mens dei frå Afrika kjem som flyktningar. Også for dei frå Asia inkludert Tyrkia er flukt ein viktig grunn. I gruppa frå Amerika og Oseania er ikkje dette skiljet like klart, men denne gruppa er lita. Innvandrarar med landbakgrunn frå Afrika 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) 1. kvartil (Dei 9 kommunane med lågast del) Stor del arbeidsinnvandrar der innvandrarbefolkninga er ein stor del av befolkninga Dei tre største regionane med innvandring til fylket er Europa utanom Tyrkia, Asia inkludert Tyrkia og Afrika. Per 1. januar 219 hadde Møre og Romsdal høvesvis innvandrarar (62 prosent), 7 24 (11 prosent) og (24 prosent) frå desse tre regionane. Volda Stranda

15 Innvandrarbefolkninga størst på Sunnmøre Innvandrarbefolkninga utgjer over 15 prosent av befolkninga i 11 kommunar i Møre og Romsdal. To av kom munane ligg i Romsdal, mens dei resterande ni er på Sunnmøre. Aller størst del har Stranda med 19,8 prosent, tett følgd av Sande med 19,1 prosent. Også i Hareid var innvandrarbefolkninga over 18 prosent. Tre kommunar har under 8 prosent, Surnadal (6,4 prosent), Vanylven (7,3) og Eide (7,6). Av dei tre største byane har Ålesund den største delen innvandrarar med 15,2 prosent, mot 13,3 prosent i Molde og 13, prosent i Kristiansund. Ålesund har fått 1 82 fleire personar i innvandrarbefolkninga dei siste fem åra, mens auken i Molde er 951 og i Kristiansund 44 personar. Nedgang i innvandrarbefolkninga i Stordal dei siste fem åra Alle kommunane med unntak av Stordal har hatt vekst i innvandrarbefolkninga dei siste fem åra. Størst prosentvis vekst i denne perioden hadde kommunane Halsa (112 prosent), Nesset (72 prosent), Surnadal (52 prosent), Skodje (48 prosent) og Smøla (47 prosent). I løpet av 218 hadde ti kommunar reduksjon i innvandrarbefolkninga. Størst reduksjon hadde Aure (-17 personar), Ulstein (-15 personar) og Vanylven (-14 personar). Størst auke i innvandrarbefolkninga i Ålesund Ålesund hadde ein auke på 388 personar i innvandrarbefolkninga i fjor, følgd av Molde med 154 og Sula med 79. Størst prosentvis vekst i løpet av 218 var det i kommunane Sula (7, prosent), Gjemnes (6,4) og Ålesund (5,6). Innvandring av menn har vore ein del av forklaringa på kvinneunderskotet i Møre og Romsdal, men dette kan sjå ut til å jamne seg litt ut no. Ved inngangen til 219 utgjorde kvinnene 47,6 prosent av innvandrarbefolkninga i fylket, og det er 1,1 prosentpoeng meir enn for fem år sidan. Personar 29 Innvandrarbefolkninga* etter kjønn, per 1. januar Personar 214 Personar 219 Innvandrarbefolkninga i prosent av befolkninga Menn Kvinner Samla Menn Kvinner Samla Menn Kvinner Samla Molde ,6 1,2 13,3 Ålesund ,5 12, 15,2 Kristiansund ,6 11,2 13, Vanylven ,7 5,4 7,3 Sande , 15,9 19,1 Herøy ,6 1,8 13,5 Ulstein ,9 15,7 17, Hareid ,5 15,8 18,5 Volda ,3 9, 11,4 Ørsta ,5 7,2 9,4 Ørskog ,5 14,8 16,2 Norddal ,6 9,7 12,4 Stranda , 14,9 19,8 Stordal ,1 16,2 15,7 Sykkylven ,7 12, 14,1 Skodje ,8 9, 12,3 Sula ,9 1, 13,1 Giske ,8 9,8 12,2 Haram ,3 14,3 17,5 Vestnes ,6 1,7 12,2 Rauma ,8 7,2 9,8 Nesset ,2 5, 8,7 Midsund ,9 12,9 15, Sandøy ,5 14,3 16,2 Aukra ,2 1,8 15, Fræna ,1 8,4 1,2 Eide ,1 7,3 7,6 Averøy ,8 8,1 11,1 Gjemnes ,2 7,3 1, Tingvoll ,4 8,6 1,4 Sunndal ,7 8,7 1,7 Surnadal ,2 4,2 6,4 Halsa ,9 4,4 9,3 Smøla ,8 8,2 12,2 Aure ,3 9,2 11,9 Møre og Romsdal ,8 1,5 13,2 Landet ,6 14,9 17,7 *Innvandrarbefolkninga består av innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. mrfylke.no/fylkesstatistikk Innvandring 15

16 Ytterlegare nedgang i talet på fødslar i 218 Talet på fødde i Møre og Romsdal i 218 var om vi ikkje reknar med Rindal kommune. Sidan 1972 er det berre i 1976 og i 26 at det er registrert lågare fødselstal, høvesvis 2 56 og Det gjennomsnittlege talet på fødslar i femårs-perioden er 11,1 prosent lågare enn for femårs-perioden ein generasjon tidlegare ( ). Frå 217 til 218 fall talet på fødde i Møre og Romsdal med 41 eller 1,5 prosent. Reduksjonen på landsbasis var 2,7 prosent. Dei største kommunane i fylket har naturleg nok dei høgaste fødselstala. I Ålesund vart det fødd 529 barn i 218, ein auke på 13 barn (2,5 prosent) frå året før. I Molde vart det fødd 279 barn, ein kraftig auke på 13,9 prosent (34 barn) frå året før. I Kristiansund kom det 219 nye verdsborgarar i 218. Det er 12 barn eller 5,8 prosent fleire enn i av dei 35 kommunane i Møre og Romsdal hadde nedgang i talet på fødde, mens dei resterande 18 kommunane hadde ein auke. Størst relativ auke var det i Midsund. I 218 vart det fødd 17 barn mot 12 i 217, ein auke på 41,7 prosent. Størst nedgang hadde Halsa med ein nedgang på 64,3 prosent. Der vart det fødd 5 barn i 218 mot 14 barn i 217. Ytterlegare nedgang i fødselsoverskotet i 218 Fødselsoverskot er talet på fødde minus talet på døde. Fødselsoverskotet i Møre og Romsdal gikk frå 216 til 217 ned med 2 personar til 45 personar. I 218 fall fødselsoverskotet med ytterlegare 27 personar til 423 personar. Høgast fødselsoverskot hadde Ålesund med 176 personar, Molde med 76 personar og Giske med 66 personar. Størst fødselsunderskot var det i Rauma med 29 personar, Vanylven med 21 personar og Sunndal med 17 personar. Færre barn blir fødd av einslege mødrer I 218 var 11,9 prosent av barna fødd av einslege mødrer (317 barn) i Møre og Romsdal. Tidleg på 2-talet var det Fødde og fødselsoverskot, etter kommune Tal fødde Endring Fødselsoverskot Molde Ålesund Kristiansund Vanylven Sande Herøy Ulstein Hareid Volda Ørsta Ørskog Norddal Stranda Stordal Sykkylven Skodje Sula Giske Haram Vestnes Rauma Nesset Midsund Sandøy Aukra Fræna Eide Averøy Gjemnes Tingvoll Sunndal Surnadal Halsa Smøla Aure Møre og Romsdal Landet Tal fødde og fødselsoverskot, Møre og Romsdal Personar Prosent Tal fødde Fødselsoverskot 216 Del fødde etter mors samlivsstatus, Møre og Romsdal Gift Sambuar Einsleg Fødslar

17 ein trend at ein større del av barna vart fødd av einslege mødrer, men denne delen har vorte lågare igjen dei siste åra. Ein annan tydeleg, langsiktig trend er at delen barn fødd av ei mor som er sambuar aukar mens delen barn fødd av ei mor som er gift blir lågare. 3,5 3, Fruktbarheitstal for kvinner 31,5 31, Gjennomsnittleg fødealder for mor Tredje høgaste fruktbarheitstal for kvinner blant fylka Eit måltal for fruktbarheit er samla fruktbarheitstal (SFT). Dette måltalet er definert som gjennomsnittleg tal levandefødde barn per kvinne i løpet av livet, om vi antar at fruktbarheitsmønsteret i måleperioden gjeld heile den fødedyktige perioden (15 49 år) til kvinna og at dødsfall ikkje skjer. Vi omtalar SFT som fruktbarheitstal i Fylkesstatistikken. Fruktbarheitstalet for kvinner held fram med å falle. I 218 fall talet med,4 til 1,7, det lågaste talet som er registrert i Møre og Romsdal dei siste 5 åra. For landet var fallet på,6 til 1,56. Berre to fylke hadde høgare fruktbarheitstal enn Møre og Romsdal i 218, Sogn og Fjordane (1,73) og Rogaland (1,72). Oslo ligg på botn med eit fruktbarheitstal på 1,44, deretter kjem Oppland (1,49) og Finnmark (1,51). Den lange trenden for fruktbarheitstalet i Noreg og Møre og Romsdal er fallande. På slutten av 6-talet var fruktbarheitstalet i Møre og Romsdal over 3,,45 høgare enn i landet samla. Fylket har i perioden frå då og fram til i dag normalt hatt eit høgare fruktbarheitstal enn landet samla, med eitt unntak: I 26 var Møre og Romsdal,3 lågare enn landet. Gjennomsnittleg har Møre og Romsdal hatt om lag,1 høgare fruktbarheitstal enn landet over dei siste 3 åra. Fødealderen til kvinner auka med,1 år i fylket Gjennomsnittleg fødealder (gjennomsnittsalder for alle kvinner som har født i løpet av eit år) for kvinner auka med,1 år i 218 og enda på 3,6 år. I landet var den 31,1 år. Frå år 2 har fødealderen for kvinner i fylket auka med 1,4 år mot 1,5 år i landet. Fruktbarheitstal for kvinner 2,5 2, 1,5 1,,5, Samla fruktbarheitstal, 218, etter fylke Sogn og Fjordane Rogaland Møre og Romsdal Akershus Vest-Agder Aust-Agder Hordaland Vestfold Buskerud Landet Telemark Troms Nordland Trøndelag Hedmark Østfold Finnmark Oppland Oslo Møre og Romsdal Landet 1,73 1,72 1,7 1,67 1,61 1,61 1,59 1,57 1,57 1,56 1,56 1,54 1,54 1,53 1,52 1,52 1,51 1,49 1,44,,2,4,6,8 1, 1,2 1,4 1,6 1,8 2, Fruktbarheitstal Alder 3,5 3, 29,5 29, 28,5 28, Hordaland Møre og Romsdal Sogn og Fjordane Vest-Agder Aust-Agder Gjennomsnittleg fødealder for mor, 218, etter fylke Oslo Akershus Landet Buskerud Vestfold Rogaland Østfold Trøndelag Hedmark Troms Oppland Telemark Nordland Finnmark Møre og Romsdal 29, , ,9 3,6 3,6 3,5 3,5 3,5 3,4 3,4 3,3 3,2 3, ,1 31,1 31, 3, Landet 32, , , 28,5 29, 29,5 3, 3,5 31, 31,5 32, 32,5 33, Alder mrfylke.no/fylkesstatistikk Fødslar 17