JORDSKIFTERETTSMØTE MED HOVUDFORHANDLING Rettsmøtedag: 27.03.2009 Stad: Formannskapssalen i Kommunehuset i Sak nr.: 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26 Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 Rettsleiar: Meddommarar: Protokollførar: Jordskiftedommar Olav Bruflot Elin Veivåg, Tveit, 5310 HAUGLANDSHELLA Terje Haugland, N. Haugland, 5314 KJERRGARDEN Rettsformann Saka er kravd av: Hans Gulbrand Toft Til handsaming: 1 Fremming av saka 2 Hovudforhandling i tvist om grense mellom gnr. 26 bnr. 11 mot gnr. 26 bnr. 17. Partar: Eigar av gnr. 26/11, Kjellaug Tyssøy Steinsland, ved Line Steinsland, Steinsland, 5379 STEINSLAND Eigar av gnr. 26/11, Johannes Georg Steinsland, Steinsland, 5379 STEINSLAND Eigar av gnr. 26/17, Hans Gulbrand Toft, v/ Kari Østervold Toft, Steinsland kai, 5379 STEINSLAND Naboar: Eigar av gnr. 26/22, Hans Gulbrand Toft, v/ Kari Østervold Toft, Steinsland kai, 5379 STEINSLAN Eigedomane ligg i Sund kommune Til stades: Kari Østervold Toft m/fullmakt frå Hans Gulbrand Toft, Line Steinsland m/fullmakt frå Kjellaug Tyssøy Steinsland, Johannes Georg Steinsland. I tillegg møtte avd.ing. Laila Kvinge frå jordskifteretten. Dei andre partane var lovleg innkalla, men møtte ikkje. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde Hans Gulbrand Toft, v/ Kari Østervold Toft merknad til innkallinga til møtet. Ho meinte at Sund kommune burde vore varsla og innkalla til rettsmøtet fordi det er kommunen som har laga omtvista målebrev. Det kom ingen andre merknader til innkallinga til møtet. På førespurnad kom det ingen merknader til samansettinga av retten eller habilitet. Elin Veivåg og Terje Haugland har ikkje gjort teneste som meddommar tidlegare. Jordskiftedommaren gjorde meddommarane kjend med dei pliktene ein jordskiftemeddommar har. Deretter skreiv dei under slik 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 1
lovnad: Eg forsikrar at eg i denne saka og i alle jordskiftesaker i framtida vil gjere pliktene mine som jordskiftemeddommar ærleg og med truskap. Elin Veivåg -sign.- Terje Haugland -sign.- Følgjande dokument vart framlagde: 1 Krav om sak frå Hans Guldbrand Toft datert 16/01/08 Vedlegg 1. Skildring av saken Vedlegg 2. Kartskisse målestokk 1:757 Vedlegg 3. Protokoll for kartforretning 18.04.1996 Vedlegg 4. Målebrev over gnr. 26 bnr. 11 Vedlegg 5. Grunnboksutskrift over gnr. 26 bnr. 11 Vedlegg 6. Grenseskildring Vedlegg 7. Avskrift av utskiftingsforretning gnr 26 bnr. 11 2 Fullmakt frå Hans Gulbrand Toft til Kari Østervold Toft datert. 10.02.2008 3. Forkynning av krav for jordskifteretten til partene dat. 15.02.2008 4. Fullmakt frå Kjellaug Tyssøy Steinsland til Skjalg Trygve Johansen dat. 06.03.2008 5. Brev til Kjellaug T. Steinsland datert 28.03.2008. 6 Brev vedk. sak fra Kjellaug T. Steinsland og Johannes G. Steinsland datert 03/04/08 Vedlegg 1. Avskrift frå skylddelingsprotokoll - 1916-1918 Vedlegg 2. Kartutsnitt og kopi av målebrev over gnr. 26 bnr. 11 Vedlegg 3. Målebrev over gnr. 26 bnr. 11 Vedlegg 4. Kart som viser grense mellom bnr. 17 og 23. Vedlegg 5. Kart som viser gammal steingard Vedlegg 6. Kart som viser sjøstranda fra 1917. Vedlegg 7. Kartskisse - Vedlegg 8. Karskisse med påskrift datert. 29.10.07 Vedlegg 9. Grunnbokutskrift over gnr. 26 bnr. 11 Vedlegg 10. Kartskisse som viser båtoppdrag 7. Fullmakt frå Kjellaug Tyssøy Steinsland til Line Steinsland datert 15.03.2008 8. Oversending av dok. nr. 6 til partane, datert 09.04.2008. 9. Innkalling til grensegang, registrering av partane sine påstandar, sendt 22.09.2008. 10. Påstandskart opptatt 08.10.2008. 11. Innkalling til rettsmøte 27.03.2009, sendt partar og meddommarar 25.02.2009. 12. Lovnad underteikna av jordskiftemeddommar Elin Veivåg og Terje Haugland, datert 27.03.2009. 13. Kartskisse over gnr. 26 bnr. 22, påført grenseskildring, datert 06.10.2008. 14. Kopi av protokoll frå skyldeling på gnr. 26 bnr. 3, datert 11.08.1942. Frådeling av bnr. 22. 15. Kopi av økonomisk kart over området. 16. Kopi av utskrift av protokoll frå skylddeling på gnr. 26 bnr. 3, datert 12.10.1925. Frådeling av bnr. 17. 17. Kopi av skøyte for gnr. 26 bnr. 17, datert 05.04.1927. 18. Påstand frå Hans Gulbrand Toft v/kari Østervold Toft, datert 27.03.2009 19. Påstand frå Kjellaug Steinsland v/line Steinsland og Johannes Georg Steinsland. 20. Jordskiftekart over grensene, kart nr. 125048. Dokumenta vart gjennomgått i nødvendig grad. Dokument nr. 20 er lagt fram etter at 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 2
partane vart permittert. Rettsformannen orienterte partane om kva som skal handsamast i saka og gangen i rettsmøtet. Når det er tvist om grense skal jordskifteretten avsi dom i h.h.t. jordskiftelova 17. Dommen kan ankast til lagmannsretten innan ein månad frå forkynning. Partane vart formant og avla lovnad før dei fekk ordet. På spørsmål frå rettsformannen har alle partane stadfesta at det ikkje er trong for å få stadfesta avskrifta av skylddelingsprotokoll for gnr. 26 bnr. 11, framlagt som dok. nr. 6 vedlegg 1. Rekvirenten Hans Gulbrand Toft v/ Kari Østervold Toft fekk ordet til innleiingsforedrag for å greiie ut om kravet. Deretter fekk dei andre partane ordet etter tur. Det vart gitt høve for replikk. Retten tok pause kl. 10.25 til 10.35 før retten heldt fram i rettslokalet. Hans Gulbrand Toft v/ Kari Østervold Toft leverte inn dok. nr. 13-17. Retten heldt fram med gjennomgang av innleverte dokument. Partane avtalte at det ikkje var trong for å innkalle vitnar i saka. Retten tok deretter pause kl. 10.45 til11.30. Etter pausen heldt rettsmøtet fram med synfaring i marka. Tilstades var dei same som ved oppstart av møtet. Partane påviste kvar dei meiner deira eigedomsgrenser går i marka. Jordskifteretten påviste påstandar innmålt på påstandskart. Under synfaringa spurde jordskifteretten partane om dei tillét jordskifteretten å kome med framlegg til minneleg løysing i saka. Jordskifteretten fekk imidlertid ikkje tilslutning frå alle partane til å kome med framlegg til minneleg semje. Etter synfaringa var det pause i forhandlingane kl. 13.10 til 14.00, før retten heldt fram i rettslokalet. Tilstades var dei same som ved oppstart av rettsmøtet. Partane leverte inn skriftlege påstandar. Påstandane vart opplest og gjennomgått. På førespurnad frå rettsformannen kom det ingen spørsmål til påstandane. Partane fekk deretter høve til å kome med eit sluttord i saka. Det vart gitt høve til replikk og duplikk. På førespurnad frå rettsformannen hadde ingen partar merknader til forhandlingane. Partane vart orientert om at grensa vil verte merka i marka, skildra og innteikna på kart. Kart og grenseskildring vil følgjer forkynning av dommen. Det vil difor kunne gå eit par månadar før avgjerda vert forkynt for partane. Forhandlingane vart deretter erklært for avslutta og saka tatt opp til doms. -------------------------------------- I medhald av jordskiftelova 17 avsa jordskifteretten samrøystes slik DOM 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 3
i tvist om grense mellom gnr. 26 bnr. 11 mot gnr. 26 bnr. 17 i Sund kommune. Eigar av gnr. 26/11: Kjellaug Tyssøy Steinsland ved Line Steinsland Eigar av gnr. 26/11, Johannes Georg Steinsland Eigar av gnr. 26/17, Hans Gulbrand Toft ved Kari Østervold Toft Gnr. 26 bnr. 11 vart i 1917 utskild frå felles utmark som høyrde til bnr. 1, 2, 4-8 og 10, og seld til Harald H. Færø Stensland, jf. framlagt avskrift av protokoll frå skylddelingsforretning, dok. nr. 6 vedlegg 1. I 1918 vart det inngått følgjande forlik i åstedssak mellom Hans G. Bakke mot Harald Henriksen Færø, jf. framlagt kopi av grunnboka for gnr. 26 bnr. 11. Harald Henriksen Færø har eiendomsrett til bryggen i Tyvehavnen såleis som den nå er anlagt. Han betaler Hans Bakke en godtgj. av kr. 4,- årlig. Hans G. Bakke har rett til å ta varer i land over bryggen. Der skal ikkje drives landhandleri på bryggen. I 1925 vart bnr. 17 utskild frå bnr. 3, jf. framlagt kopi av skylddelingsprotokoll, dok. nr. 16. Eigar av bnr. 3 var Hans Olai Gulbrandsen Bakke. Kjøpar av bnr. 17 var Karie Gurin H. Bakke. Hans Gulbrand Toft v/ Kari Østervold Toft har opplyst at grensene for bnr. 17 seinare har vore endra fleire gongar. Skylddelingsprotokollen for bnr. 17 frå 1925 angir difor eit areal som går lenger nord enn der bnr. 17 i dag har eigedomsgrense mot bnr. 11. Gnr. 26 bnr. 22 er oppgitt som naboeigedom i kravet om grensegang. Bnr. 22 vart frådela bnr. 3 i 1942, jf. framlagt kopi av skylddelingsprotokoll dok. nr. 14. I skildringa av eigedomsgrensa vert det oppgitt at grensa for bnr. 22 begynder 8 m. frå Harald Færøs eigedom i Træshavn hvor der vart hogd + i berg. I 1996 vart det halde kartforretning på gnr. 26 bnr. 11. Kartforretningen omfatta ein parsell av gnr. 26 bnr. 23 på 380 m2, som vart tillagt bnr. 11 ved grensejustering. Kopi av protokoll frå kartforretningen er framlagt som dok. nr. 1 vedlegg 3. Kopi av målebrevet for bnr. 11 er framlagt som dok. nr. 1 vedlegg 4. Tvisten i saka gjeld grensa mellom punkt. 405 og 405A på målebrevet for gnr. 26 bnr. 11. Merknader frå partane: Hans Gulbrand Toft ved Kari Østervold Toft fekk ordet og heldt i hovudsak fram at hausten 2007 vart dei kjend med målebrevet på eigedomen gnr. 26 bnr.11. Slik grensa for bnr. 11 er teikna på målebrevet, vil bnr. 11 ha felles grense med bnr. 22. Bnr. 22 har imidlertid ikkje felles grense med bnr. 11. I grenseskildringa for bnr. 22 vert det oppgitt at grensa for bnr. 22 tar til 8 meter frå grensa til bnr. 11. Dei 8 metrane høyrar til bnr. 17. Hans Gulbrand Toft var som eigar av bnr. 17 innkalla som nabo til kartforretninga for bnr. 11 i 1996. Grensa mellom bnr. 11 og 17 vart ikkje justert under kartforretninga. Grensa for bnr. 11 vart imidlertid justert mot andre naboeigedomar i tråd med det avtale. Då dei vart kjend med målebrevet for bnr. 11 frå 1996, tok dei kontakt med Sund kommune 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 4
for å få avklart feilen i målebrevet. Dei hadde då også ei runde med eigar av bnr. 11 for å få retta grenseskildringa i målebrevet. Dei fekk imidlertid ikkje til noko semje om grensa. Ho satte fram slik påstand: Grense for bnr. 17 slik den er beskriven i skylddelingsforretning mellom Færø og Bakke i 1918 som rett grense mellom bnr. 17 og 11. Bnr. 17 er og beskrive i skøyte tinglyst 24.11.1925 då det vart skilt ut frå bnr. 3. Dette er same grensepunkt som vi hevda i oppmåling 8. oktober 2008 og som er teikna i det kartet. Det nye grensepunktet G405A ser ut til å ha kome inn i kartet etter ei kartforretning mellom 11 og 23 i 1996. Det er ikkje kome eigar av bnr. 17 til kunnskap, truleg fordi han ikkje var part i saka. Eigar av bnr. 17 påpeikte dette i oktober 2007 så snart han fekk kunnskap om det nye grensepunktet. Vi meiner at dette skjedde innafor det som må reknast som rimeleg tid for klage. Beskrivelsen av grenselinjene til bnr. 22 er etter vårt syn, dokumentasjon på vår påstand. Me understrekar at denne saka dreiar seg om grenselinja frå G405 til G405A og ikkje heile kaiområdet som delvis ligg på bnr. 17 og delvis på bnr. 22. Johannes Georg Steinsland fekk ordet og heldt i hovudsak fram at i 1996 vart grensa for bnr. 11 gått opp og merka i marka. Dagny Skagen var den gong eigar av bnr. 11. Sjølv eigde han ein annan eigedom som var varsla om kartforretningen, og var tilstades under grensegangen. Kartforretninga vart helde fordi det var kjøpt tilleggsareal frå bnr. 23 som skulle bytast bort med noko sjøstrand. Eigar av bnr. 17 var tilstades under kartforretninga fordi bnr. 11 hadde felles grense med bnr. 17. Under grensegangen følgde dei dei gamle grensekrossane. Mot bnr. 17 følgde dei den gamle grensa fram til den spisse nova der det vart satt ned grensebolt, nær gamal kross som dei ikkje fann. Ved kaien mot bnr. 17 meinte eigar av bnr. 11, Dagny Sagen, at dei eigde meir av brygga. Krossen som er merka med G405A på målebrevet er det minste dei gjør krav på. Målebrevet vart utforma slik partane den gong vart samde om. Grensa mellom bnr. 11 og bnr. 17 vart registrert slik den gjekk frå før og i tråd med forklaringa til Hans G. Toft. Det vart ikkje gjennomført noko justering av denne grensa. Han og Kjellaug Tyssøy Steinsland ved Line Steinsland sette fram slik felles. påstand: I h.t. de opplysninger vi no har fått, har vi eiendomsretten til Tyveribryggen og båtoppdraget som vist med stiplet linje på bilag 1 og 2. Tidligere båtoppdrag tilhører Tresshavnen 26/11. 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 5
Kjellaug Tyssøy Steinsland ved Line Steinsland fekk ordet og heldt i hovudsak fram at ho sluttar seg til merknadane frå Johannes Georg Steinsland. Ho sette fram felles påstand med Johannes Georg Steinsland. Retten ser saka slik: Hans Gulbrand Toft, v/ Kari Østervold Toft har kome med merknad til innkallinga til rettsmøtet. Ho har oppgitt at Sund kommune burde vore varsla og innkalla til dette rettsmøtet fordi det er kommunen som har utarbeida omtvista målebrev. Jordskifteretten har varsla og innkalla dei som rekvirenten har oppgitt som partar i saka, jf. dok nr. 1 og 3. Det er partane som etter disposisjonsprinsippet avgrensar kva som er tvistetema og kven som er part i grensegangssak etter jordskiftelova 88. Jordskifteretten kan ikkje gå utover den ramme som partane har angitt for saka. Jordskifteretten sin kompetanse i grensegangssaker er avgrensa av jordskiftelova. Eit søksmål mot Sund kommune for å rette ein eventuell feil i eit forvaltningsvedtak om grenseskildring i ein kartforretning, ligg utafor det jordskifteretten har kompetanse til å handsame etter jordskiftelova. Det er partane sin plikt å opplyse om dei har vitnar som dei ønskjer avhøyrd av jordskifteretten jf. tvistelova 21-4 første ledd og 21-6 første ledd. I denne saka har det ikkje vore opplyst før rettsmøtet at rekvirenten ønskjer at Sund kommune avgir munnleg forklaring i rettsmøtet om kva som vart gjort under kartforretningen for gnr. 26 bnr. 11. Det er lagt fram kopi av protokoll frå kartforretninga på gnr. 26 bnr. 11 samt kopi av målebrevet som vart utarbeida. Jordskifteretten finn at ein vitneforklaring frå Sund kommune om kva som vart handsama i den omtalte kartforretningen i 1996, ikkje er eigna til å styrke grunnlaget nemneverdig for jordskifteretten sin avgjerd, jf. tvistelova 21-7 andre ledd bokstav b. Jordskifteretten finn difor ikkje grunn til å utsette forhandlingane for å innkalle Sund kommune som vitne. Partane er i tvist om eigedomsgrensa mellom gnr. 26 bnr. 11 og bnr. 17 på strekninga som er avmerka med punkt nr. G405 til G405A på målebrevet som vart utarbeida i 1996. For eigedomsgrensa legg jordskifteretten avgjerande vekt på grenseskildringa som er tatt inn i protokoll frå skylddelinga for bnr. 11 i 1917. Her vert grensa skildra som følgjande: Grændsen tar sit utgangspunkt i en spids nove hor der blev hugget + ret op mot sydøst av den inderste vig av den saakaldte Tyvehavn derfra følger den braatelaget i sydøstlig retning 7,48 meter til + i en spids kraa av samme, derfra følger den samme braatelag 10 meter i sydlig retning til + i berg, følger saa samme braatelag 8,13 meter i sydvestlig retning til + i berg, derfra 13,85 meter i vestlig retning mot sjøen, hvor + blev sat paa den yterste spids av grændsen mot sjøen, følger saa sjøen ca 32 meter i nordøstlig retning til utgangspunktet. Under synfaringa i rettsmøtet påviste partane om lag kvar den sørvestre spissen av grensa for bnr. 11 var før grensejusteringa i 1996. Retten føretok også måling med måleband langs fjellskrenten nordover langs stranda, frå det sydvestre punktet fram til der grenseskildringa 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 6
startar i 1917. Målingane synte at det var om lag 32 meter frå det sydvestre hjørne av bnr. 11 og nordover i retning mot påvist grensebolt innerst i Tyvehavna, til inn under trebrygga som ligg laust oppå betongkaien. Partane kunne ikkje påvise den opphavlege grensekorset innerst i Tyvehavna, men har påvist at korset kan ha vore overbygd av bygningane på bnr. 11. Dette stadfester at grensa som vart fastsett under skylddelinga i 1917 ikkje kan gå via grensepunkt merka med G405A på målebrevskartet frå 1996. Dersom riktig grenseforløp for bnr. 11 var frå det sydvestlege punktet og fram til punktet G405 via G405A, manglar det 5-6 meter på lengda som vert oppgitt i skylddelinga frå 1917. I grenseskildringa frå 1917 vert det oppgitt at grensa for bnr. 11 tar til innerst i viken i ein spiss nov. I avslutninga av grenseskildringa vert det også skildra at grensa går frå det sørvestre punktet, følger saa sjøen ca 32 meter i nordøstlig retning til utgangspunktet.. Dersom grensa var meint å gå via punktet G405A i målebrevet frå 1996, skulle det ha vore skildra at grensa endra retning i austsøraustleg retning tilbake til utgangspunktet. Jordskifteretten er difor ikkje i tvil om at eigedomsgrensa mellom bnr. 11 og bnr. 17 ikkje går via punktet G405A inntatt i målebrevskartet frå 1996. Eigedomsgrensa går frå punktet G405 i tråd med påstanden frå Hans Gulbrand Toft v/ Kari Østervold Toft. Jordskifteretten har kome til at det ikkje kan ha vore gjennomført nokon justering av grensa mellom bnr. 11 og bnr. 17 under kartforretningen i 1996. I målebrevskartet for bnr. 11 som vart utarbeida etter kartforretninga gjennomført 18.04.1996, vert det skildra at kart- og delingsforretninga gjeld ein parsell av gnr. 26 bnr. 23 som vert tillagt bnr. 11 ved grensejustering. I framlagt protokoll frå kartforretningen er det protokollert at grensa for bnr. 11 mot bnr. 17 vart påvist til å følgje oppe på kanten av bråtelaget. Anvist av partane.. Av kartforretningsprotokollen går det difor ikkje fram at grensa mellom bnr. 11 og 17 ble påvist til å gå frå kanten av bråtelaget og 5-6 meter bort på kaien, slik grensa vart teikna på målebrevskartet. Dersom grensa mellom bnr. 11 og bnr. 17 vart justert ved kaien slik grensa er innteikna på målebrevskartet, skulle dette vore protokollert i protokollen frå kartforretningen. Frå punktet G405 går eigedomsgrensa mellom bnr. 11 og 17 i retning søraustover til eit punkt jordskifteretten etter skjønn finn å måtte ligge om lag der flomålet var i 1917. Dette grensepunktet vert merka med grensebolt av jordskifteretten. Frå dette grensepunktet går eigedomsgrensa etter midtlinjeprinsippet ut i sjø så langt ut som privat eigedomsrett går. Hovudregelen for eigedomsretten til sjøgrunnen utanfor fastlandet er at sjøgrunnen høyrer til eigedomen på land. Kor langt ut i sjø privat eigedomsrett går varierer frå stad til stad. Dersom eigedomen på land ikkje skal ha eigedomsrett til tilstøytande areal i sjøen så langt ut som privat eigedomsrett går, må dette vere særskild skildra som eit unntak frå hovudregelen om at sjøgrunnen høyrar til eigedomen på land. I skylddelingsprotokollen frå 1917 vert det skildra at Teigen eller parcellen er kjøpt til benyttelse som husetomt ved sjøen med begrendsning av sjøen i vest og omringes av braatelag paa de øvrige sider istørre og mindre høider. Dette er ein vanleg måte å skildre eigedomar i skylddelingsprotokollar. Jordskifteretten finn at skildringa av bnr. 11 i skylddelingsprotokollen frå 1917 ikkje 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 7
inneheld nokon særskild skildra unntak for eigedomsretten til sjøgrunnen. Alle partane har halde fram at det i 1918 vart inngått forlik i åstedssak mellom Hans G. Bakke og Harald H. Færø. I framlagt kopi av grunnboka vert det skildra at Harald Henriksen Færø har eiendomsrett til bryggen i Tyvehavnen såleis som den nå er anlagt. Han betaler Hans Bakke en godtgj. av kr. 4,- årlig. Hans G. Bakke har rett til å ta varer i land over bryggen. Der skal ikkje drives landhandleri på bryggen.. Harald Henriksen Færø var dåverande eigar av bnr. 11. Bryggen vart påvist under synfaringa. Den har vore satt i stand av eigar av bnr. 17 og 22, Hans Gulbrand Toft. Bryggen ligg på areala som eigar av bnr. 11 har påstått høyrar til eigedomen bnr. 11. Jordskifteretten tolkar forliket i 1918 slik at eigedomsretten til brygga i Tyvehavnen i 1918 høyrar til bnr. 11. Det har ikkje vore lagt fram bevis i saka som avklarar at bnr. 11 sin eigedomsrett til brygga er falt bort. Eigedomsretten til grunnen under brygga høyrar imidlertid til bnr. 17. Under synfaringa vart det påvist eldre teglsteinsbygningar på bnr. 11 som har utgang mot brygga. Dette støtter jordskifteretten sin tolking av forliket frå 1918. Når desse to bygningane har utgang mot brygga, tyder dette på at bnr. 11 disponerte brygga som eigedom. Hans Gulbrand Toft ved Kari Østervold Toft har halde fram at det ikkje har vore betalt leige for grunnen så langt tilbake som dei kjenner til. Jordskifteretten finn imidlertid ikkje at eventuell manglande betaling av årleg godtgjørsle gir grunnlag for at bnr. 11 sin eigedomsrett til brygga er falt bort. Dersom det har vore manglande betaling i tråd med forliket frå 1918, burde partane tatt dette opp med eigarane av bnr. 11 innan krav om vederlag vert forelda. Når forliket i 1918 avklarte at bnr. 11 har eigedomsrett til brygga, må det ha vore stifta ein bruksrett for bnr. 11 til å ha brygga liggande på bnr. 17 sin eigedom. Dette vert ikkje skildra i forliket, men må ha vore ein rett som kan utledast av forliket. Dersom bnr. 11 ikkje har bruksrett til å ha brygga liggande på bnr. 17 sin eigedom, skulle forliket ha skildra reglar for flytting av brygga. Nøyaktig utstreking på brygga frå 1918 er imidlertid uklår. Eigar av bnr. 11 har skildra at tidlegare eigar av bnr. 11 har nytta båtar til transport av varer. Desse båtane må ha hatt fortøyning ved brygga. Jordskifteretten har difor kome til at brygga må ha hatt ei viss bredde i framkant ved sjøen, slik at det var plass til å ha båt liggande. Jordskifteretten har kome til at den gamle brygga må ha gått frå eigedomsgrensa mellom bnr. 11 og bnr. 17, og om lag fram til punktet G405A på målebrevet frå 1996. Brygga må ha omfatta noko smalare areal i bakkant av brygga. Avgrensinga av bnr. 11 sin eigedomsrett til brygge vert avsett på kart og skildra i grenseskildring. Bnr. 11 sin rett til brygge på eigedomen bnr. 17 fører til at bnr. 11 også har tilflotsrett over bnr. 17 fram til brygga. Hans Gulbrand Toft ved Kari Østervold Toft har halde fram at grensa for gnr. 26 bnr. 22 har verknad for kvar bnr. 11 har felles grense med bnr. 17. Partane har ikkje påvist grensemerka 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 8
for bnr. 22 i marka. Bnr. 22 vart skild ut frå bnr. 3 i 1942, 25 år etter at bnr. 11 vart oppretta og skildra, samt 24 år etter forliket i åstedsaka for brygga. I grenseskildringa for bnr. 22 vert det oppgitt at grensa tar til 8 meter frå eigedomsgrensa til bnr. 11. Dette er meir enn bredda på bnr. 11 sin brygge. Jordskifteretten finn difor at eigedomsgrensa for bnr. 22 ikkje kan ha noko verknad for kvar bnr. 11 har eigedomsrett eller eig kai. Partane har skildra at tilkomsten over bnr. 17 fram til brygga som høyrar til bnr. 11, tidlegare gjekk i det nordaustre hjørne av brygga inn mot bergveggen. I dag er det ei lita steinrøys på denne staden, men mogleg å lage til tilkomst. Dagens tilkomst til brygga er ein veg i bakkant av kaien med støttemur i betong. Johannes Georg Steinsland har under synfaringa skildra at tilkomsten til kaien ikkje er noko tema jordskifteretten treng handsame. Forliket i 1918 skildrar også at Hans G. Bakke har bruksrett til å ta varer i land over brygga. Hans G. Bakke eigde den gong bnr. 3. Det er ikkje lagt fram bevis som syner at denne bruksretten har opphøyrd. Jordskifteretten har difor kome til at det framleis kan eksistere ein bruksrett for andre enn bnr. 11 til å ta i land varer over brygga. Slik jordskifteretten ser det er det imidlertid ikkje lagt fram bevis som avklarar om denne bruksretten har vore overført til bnr. 17 når bnr. 3 har skild ut bnr 17. Dagens eigar av bnr. 3 har ikkje vore gjort til part i saka. Jordskifteretten kan difor ikkje ta stilling til bruksretten til å ta varer i land over brygga til bnr. 17. Jordskifteretten finn at det ikkje er trong for å ta stilling til denne bruksretten, for å kunne avgjere kravet om å fastsette eigedomsgrensa mellom gnr. 26 bnr. 11 og 17. Grensene er inntatt på jordskiftekart framlagt som dok. nr. 20 i saka og vert skildra med koordinatar, retningar og avstandar i etterfølgjande grenseskildring. Slutning: 1. Eigedomsgrensa mellom gnr. 26 bnr. 11 mot bnr. 17 går frå punkt nr. G405 i målebrev for bnr. 11 datert 18.04.1996 og vidare i retning 252,67 gon 2,44 meter til nedsett grensemerke, og vidare ut i sjø etter midtlinjeprinsippet så langt ut som privat eigedomsrett går. 2. Bruksrettsgrense for gnr. 26 bnr. 11 sin rett til å ha brygge på eigedomen gnr. 26 bnr. 17 går frå grensemerke nr. 1 på jordskiftekart framlagt som dok. nr. 20, vidare i retning 57,53 gon 6,09 meter til nedsett grensemerke nr. 2, vidare i retning 118,59 gon 2,12 meter til grensemerke nr. 4, vidare i retning 220,29 gon 3,46 meter til grensepunkt nr. G405 i målebrev for bnr. 11 datert 18.04.1996. Bnr. 11 sin bruksrett ligg mellom bruksrettsgrensa og eigedomsgrensa skildra under punkt nr. 1 i slutninga. --------------------------------------------------- GRENSESKILDRING Jordskiftesak nr. : 1200-2008-0001 Kommune: Sund Vedteken av: Nord- og Midhordland jordskifterett Koordinatsystem: Euref89(WGS84) Sone 32 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 9
I den etterfølgende grenseskildringen er de oppgitte retningene i henhold til sant nord med 400 g (gon) inndeling av sirkelen. De oppgitte avstandene er horisontalmålt og koordinatene refererer seg til Euref89(WGS84) akse 32. Grensen og grensemerkene er tegnet på kartblad i målestokk 1:100. Kartnr. 125048. Det er bare brukt godkjente grensemerke av aluminium påstemplet jordskifteretten sitt merke. Ved måling av grensepunkt er det brukt GPS (Javad/Topcon) med krav til kvalitet i samsvar med jordskifterettens prosedyre for utføring av RTK måling i områdetype 1, byområde med kartkvalitet FKB-A. Maksimalt tillatt punktdeformasjon for områdetype 1 er på 0,1 meter. Målte grensemerke skal ha en målenøyaktighet som skal ligge på 1/3 og mindre av overstående feilgrense. Grense 1, bruksrettsgrense for kai Eigedom på begge sider av grensa: Gnr. 26 bnr. 17 Bruksrett for plassering av kai på søndre side av grensa: Gnr. 26 bnr. 11 Punktnr Skildring Retning ( gon) Avstand (meter) X-koordinat Y-koordinat 1 Skive i betong, kai 6680379,07 282598,07 57,53 6,09 2 Off. godkj. grm. i betong, kai 6680382,84 282602,86 118,59 2,12 4 Off. godkj. grm. i stein 6680382,23 282604,89 220,29 3,46 G405 Hjørne av teglsteinsbygning, koordinatfesta i kommunalt målebrev for gnr. 26 bnr. 11, innmålt av jordskifteretten. 6680378,95 282603,80 Grense 2, Eigedomsgrense Eigedom på søraustre side: Gnr. 26 bnr. 11 Eigedom til nordvestre side: Gnr. 26 bnr. 17 Punktnr Skildring Retning (gon) Avstand (meter) X-koordinat Y-koordinat G405 Hjørne av teglsteinsbygning, koordinatfesta i kommunalt målebrev for 6680378,95 282603,80 gnr. 26 bnr. 11, innmålt av jordskifteretten. 252,67 2,44 3 Off. godkj. grm. i stein 6680377,30 282602,01 og vidare ut i sjø etter midtlinjeprinsippet så langt ut som privat eigedomsrett går. -------------------------------------------------------------- 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 10
JORDSKIFTEKOSTNADER Jordskiftekostnadene skal betalast av partene i samsvar med jordskiftelova 74 niande ledd. Kostnader med meddommarane Kr 4580,- Registreringsgebyr kr 4.300,- Partsgebyr kr 3.096,- Grensegebyr Kr 1.720,- Grensemerker kr 135,- Sum kr 13.831,- Jordskiftekostnadene skal delast på eigedomane etter nytten den enkelte eigedom har hatt av grensegangssaka jf. jordskiftelova 76. Jordskifteretten vurderar at begge eigedomane har hatt nytte av å få fastsett rettskraftige grenser og merka dette i marka. Jordskifteretten legg etter skjønn til grunn at nytten fordelast likt mellom eigedomane. Dette gir slik fordeling: Gnr/bnr Eigar skal betale har betalt skuldar 26/11 Kjellaug T. 6915,50 6915,50 Steinsland m.fl. 26/17 Hans Gulbrand Toft 6915,50 4.300,- 2615,50 SUM 13.831,- 4.300,- 9.531,- Der det er fleire eigarar av den enkelte eigedom, svarar eigarane solidarisk for kostnadene. De pålagte beløpa forfell til betaling 15 femten- dagar frå forkynningsdatoen. Beløpa betalast til Nord- og Midhordland jordskifterett, Pb. 7316, 5020 Bergen, kontonr. 7874 06 58262. Etter denne tid vil summen bli tvangsinndrevet, jf. jordskifteloven 91. Avgjerd om fordeling av jordskiftekostnadene kan ankast inn til jordskifteoverretten innan ein månad frå forkynning av avgjerda. Ymse Partane vart førespeila at avgjerda ville verte forkynt for partane etter om lag fire veker. Pga. manglande teknisk kapasitet ved jordskifteretten har det gått vel 2 månader før protokollen vart underteikna. Forkynning Forkynning skjer etter reglene for postforkynning. Avslutting av saka Saka vert avslutta i dette møtet. Frist for anke er ein månad frå forkynningsdatoen. Reglane om anke og kjæremål følgjar forkynninga. 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 11
Tinglysing Saka skal tinglyses på: Gnr. 26 bnr. 11 og 17 i Sund kommune. Retten heva, saka slutta. Askøy, 08.06.2009 Elin Veivåg Olav Bruflot Terje Haugland ( s ) ( s ) ( s ) 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 12
BESLUTNING OM RETTING AV GRENSESKILDRING I medhald av tvistelova 19-8 vert grenseskildring og grensekart dok nr. 20 retta i tråd med slikt rettsforlik inngått under ankehandsaming i Gulating lagmannsrett: 1. Grensen mellom gnr. 26 bnr. 11 og gnr. 26 bnr. 39 går fra pkt. 406 til pkt. 405 derfra til pkt. 3 i jordskiftekartet og videre ut i sjøen som vist i jordskiftekartet. 2. Gnr. 26 bnr. 11 skal ha et båtfeste på gnr. 26 bnr. 39 mellom punkt 3 og 1 inntil 4 m fra pkt. 3. 3. Gnr. 26 bnr. 11 har gangadkomst over gnr. 26 bnr. 39 til røykeriovnene via pkt. 3. 4. Gnr. 26 bnr. 11 har ingen andre rettigheter på gnr. 26 bnr. 39. 5. Gnr. 26 bnr. 11 har rett til utfylling i sjøen utenfor egen eiendom. 6. ----------------------------------------------------- Grenseskildring: Ankesak 09-179923ASD-GULA/AVD2 frå Gulating Lagmannsrett. Anke på avgjerd i sak 1200-2008-0001 Steinsland, gnr. 26, for Nord- og Midhordland jordskifterett. Rettsforlik inngått av partane under handsaminga i lagmannsretten. Kommune: 1245 Sund Koordinatsystem: Euref 89/ WGS 84, UTM sone 32 Retning mellom punkta er rekna ut frå koordinatane til punkta, og er oppgitt i høve til nordretninga på kartet. Sirkelen er delt inn i 400 g (gon). Avstanden mellom grensepunkta er horisontale mål i meter. Grensemerka er boltar/røyr av aluminium med hovud. Hovudet har påskrift GRENSE og JORDSKIFTERETTEN. Ved måling er det brukt GPS med CPOS (Javad/Topcon), med krav til kvalitet i samsvar med jordskifteretten sine prosedyrar for utføring av RTK måling i områdetype 1 (byområde), som regel sentrale byområde med høg grad av utnytting eller svært høg grunnverdi). Områdetype 1 er relatert til FKB-A i geodatastandarden Maksimalt tillate punktdeformasjon i områdetype 1 er 0.10 m. Nødvendig målenøyaktigheit (standardavvik) skal normalt vere ½ - 1/3 av tillate maksimal punktdeformasjon for å halde krava til kvalitet. Grensene er viste på jordskiftekart datert 14.10.2011 med Kartarkivnr.: 125048 Kartet er på 1 blad i A4 Målestokk: 1: 100 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 13
Grense 1 Eigedom til venstre: Gnr. 26 bnr. 11 Eigedom til høgre: Gnr. 26 bnr. 39 Punktnr Skildring Retning Avstand X-koordinat Y-koordinat G406 Off. godkj. grm. i fjell 6680378,39 282605,26 323,30 1,56 G405 Hjørne av teglsteinsbygning, koordinatfesta i kommunalt målebrev for 6680378,95 282603,80 gnr. 26 bnr. 11, innmålt av jordskifteretten. 252,67 2,44 3 Off. godkj. grm. i stein 6680377,30 282602,01 og vidare ut i sjø etter midtlinjeprinsippet så langt ut som privat eigedomsrett går. Gnr. 26 bnr. 11 skal ha båtfeste på gnr. 26 bnr. 39 mellom pkt. 3 og 1 inntil 4 m frå pkt. 3. 1 Skive i betong, kai 6680379,07 282598,07 ------------------------------------------------- Retting av rettsboka og kart har ikkje verknad for ankefristen i saka, jf. tvistelova 19-8 fjerde ledd. Beslutning om retting vert forkynt for partane i rekommandert postsending, jf. tvistelova 29-3 tredje ledd. Beslutning om retting kan ankast til Gulating jordskifteoverrett, jf. jordskiftelova 61 fjerde ledd. Ankefristen er ein månad. Bergen, 14.10.2011 Olav Bruflot (s) Jordskiftedommar 1200-2008-0001 STEINSLAND, gnr. 26Nord- og Midhordland jordskifterett 14