Installatørmøte Agenda. Kl. 10:00 Elektrisitet og brann Jan Hanstveit BKK Elsikkerhet AS. Kl. 11:30 Lunsj. Kl. 12:00 Elbillading Hans Ordin

Transkript

1

2

3 Installatørmøte 2015 Agenda Kl. 10:00 Elektrisitet og brann Jan Hanstveit BKK Elsikkerhet AS Kl. 11:30 Lunsj Kl. 12:00 Elbillading Hans Ordin Kl. 12:50 NEK 399 Erfaringar Hans Ordin Kl. 13:15 Ymse Hans Ordin

4

5 Elektrisitet og brann Brannetterforskar Jan Hanstveit BKK Elsikkerhet AS

6

7 Lading av Elbil! DLE Ansvarleg Hans Ordin Østebø Kvinnherad Energi AS

8

9 Lading av Elbil Elbillading - Ladeuttak Utfordringar for nettselskap Typar lading AC / DC lading + «Nødlading» Korleis «tanke» elbil på best måte Krav til vern ved «Nødlading» Jordfeilbrytar Type A / Type B Type B Selektivitet type A framom type B? Vern og selektivitet

10 Elbillading Utfordringar NETT Lading av elbil Kjem i tillegg og samtidig med anna høg last

11 Elbillading Utfordringar NETT På kalde vinterdagar vil dette bli ei utfordring Elbillading er langvarig høg last Må det gjerast forsterkningar i nettet? Ved innkjøp av Elbil, må kunden sjekke ut lading heima og lading på hytta

12 Elbillading Utfordringar NETT Ved behov for forsterkning av NETT Anleggsbidrag for å dekka anleggskostnad For etablering av ladeuttak >20A - Melding Utfordringa for NETT er SAMTIDIG BRUK Mange på same trafokrets I NETT med svak Ik2min Problem med støy Over harmoniske

13 Elbillading AC/DC lading

14 Elbillading AC lading Mode 1 Først utgåve - Skøyteleidning Ingen styring av ladestraum Mode 2 Med «kladden» - Ladestyring i «kladden» på kabelen Maks 10A vern Lang tid Ladestraum maks 7A Styring av ladestraum ligg i «kladden», Desse kan væra justert til ladestraum 13A I Tyskland rekna som «Nødlading»

15 Elbillading AC lading Mode 3 Ladestasjon til bruk heima Kommunikasjon mellom ladepunkt og bil Opptil 32A ladestraum Lading startar ikkje før kommunikasjon mellom ladepunkt og bil er etablert For ladestraum > 32A Tilpassa ladekabel Fastmontert ladar heima, er typisk ein MODE 3 ladar

16 Forklaring: MODE 1-3 Elbillading AC lading Mode 1: Består av ein vanleg straumtilkopling utan kommunikasjon mellom ladestolpe og kjøretøy. Mode 2: Her er det montert ein EVSE (Electric Vehicle Supply Equipment) på sjølve ladekabelen. EVSE er ein «ladeboks» som sørgjer for at korrekt straummengde blir overført til bilen, samt at den blant anna også overvaka ladeprosessen for eventuelle jordfeil mellom EVSE «ladeboksen» og bilen, og koplar frå straumen dersom slik feil oppstår. Mode 3: Har EVSE integrert i ladestolpen, som i tillegg (til "mode 2" fordelane) sørgjer for at heile kabelen mellom ladestolpen og bilen er overvaka og beskytta. Lading kan ikkje starta før kommunikasjon mellom ladepunkt og bil er oppretta.

17 Elbillading AC lading Støpsel Type 1 - Yakazi-plugg Type 2 CCS - plugg Standard i Europa

18 MODE 4 - Hurtiglading Elbillading DC lading Ladestasjon med innebygd likerettar Ladar med DC straum Tilkopling med CHAdeMO-, CCS-Combo- oppsett sørgjer for kommunikasjon mellom bil og ladestasjon Støttar ladestraum opp til 400A

19 MODE 4 - Hurtiglading Elbillading DC lading

20 Elbillading Framtid?? I n d u k s j o n s l a d i n g

21 Elbillading «Tanking» av Elbil Tradisjonell filosofi Fylle opp når tanken er tom Elbil filosofi Fylle «tanken» når bilen er parkert

22 NEK 400: Krav til vern ved «Nødlading» Lading Mode2 Kabel med «ladekladd» / «Nødlading» Dette er dessverre den vanlegaste lademetoden i Norske heimar I mellom anna Tyskland definert som «nødladekabel» Fast montert ladar anbefalt Mode1 og Mode2 Industrikontakt Schuko kontakt dersom OV 10A Langtidslading 8-10 timar, anbefalt maks ladestraum 7A Selektivitet Samtidighetsfaktor = 1

23 Krav til jordfeilbrytar Krav Eigna straumstyrt jordfeilvern (JFV) for kvart ladepunkt I praksis jordfeilbryter (JFB) type B eller tilsvarande JFB type A - Kva er problemet? Ladeutstyr i ladestasjon, «ladekladd» eller ladar i bil genererer likestraumspulsar. Likestraumspulsane kan forårsaka at jordfeilbrytar type A ikkje vil fungera JFV - Selektivitet JFV type B må ikkje monterast etter JFV type A Årsak: Type A vern kan slutta å fungera

24 Krav til overlastvern Lastflyt elbilladar Ladinga føregår med høgt straumtrekk over mange timar Døme BMW i3 Standard lade kladd max 12A 0-100% - ca 9 timar 16A kladd max 16A 0-100% - ca 7 timar Overlastvern - Selektivitet Med belastning 16A IKKJE eigna med 16A kurs Årsak: lang ladetid Bør sikrast med 20A sikring - Kabel dim ut frå dette Schuko kontakt max sikast med 10A Ladestraum bør reduserast til max 7A for å sikre at vern ikkje løyser ut

25 Risiko eksisterande installasjon DØME: Opplegg i eldre anlegg Kurssikring 16A C / Uz

26 Risiko eksisterande installasjon DØME: Opplegg i eldre anlegg Schuko Kurssikring 16A C / Uz

27 Spettmeis i baronihagen

28 NEK399 REN blad 4100

29 Kjelde: Ren blad 4100 NEK399 Einebustad

30 Kjelde: Ren blad 4100 NEK399 Einebustad

31 NEK399 Einebustad A : Kabelskap NETT eigar B : Tilknytningsskap eigd av kunde C : Sikringsskap i bustad Kjelde: Ren blad 4100

32 Kjelde: Ren blad 4100 NEK399 Blokkleilegheit

33 Kjelde: Ren blad 4100 NEK399 Blokkleilegheit

34 NEK399 Blokkleilegheit A : Nettstasjon B : Grensesnitt eigarskap bygningsvegg C : Hovudtavle D : Etasjefordelar E : Tavle inne i bustad Kjelde: Ren blad 4100

35 NEK399 Sett frå DLE Einebustad / Tomannsbustad Lite spørsmål frå installatørane Antar dette er OK Rekkehus / Leilegheit / Blokk Mykje spørsmål frå installatørane DLE viser til NEK 399 REN blad 4100 har gode skisser på ulike løysingar Rehabilitering Ein del spørsmål frå installatørane Uklart grenseskilje

36 Rehabilitering NEK399 Rehabilitering Presisering i Elsikkerhet nr. 86 «Det har også kommet spørsmål om NEK 399 vil gjelde ved rehabilitering av bolig og om det da må etableres nytt tilknytningsskap utendørs eller etasjefordelere i boligblokker. Igjen, NEK 399 har mange krav og bare noen er relatert til elsikkerhet. Det må derfor gjøres en totalvurdering i hvert enkelt tilfelle. Dersom hele det elektriske anlegget skal bygges nytt vil krav til elsikkerhet i gjeldende NEK 400 og derfor også NEK 399 komme til anvendelse. Dersom bare deler av anlegget byttes ut må det gjennomføres en vurdering om det er relevant å endre. Dette må sees i sammenheng med krav fra andre myndigheter samt privatrettslige krav fra netteiere. Valgt løsning må dokumenteres.»

37 NEK399 Rehabilitering Konkretisering 1. Etablering av hybelleilegheit i eksisterande bustad med eige abonnement for leilegheit Tilførsel til hybelelegheit skal etablerast etter NEK 399, dvs. utvendig skap Stikkleidning til tilknytingsskapet kan leggast ut frå eksisterande stikkleidning til bustaden. Det må etablerast tilknytingsskap for bustad og hybelleilegheit Der det er hensiktsmessig kan ny stikkleidning leggast frå kabelskap 2. Rehabilitering, nytt elektrisk anlegg Anlegg byggjast om i samsvar med NEK 400 NEK 399 skal fortrinnsvis følgjast. Lokale tilhøve vil kunna påverka eller opna for anna løysing Valt løysing skal dokumenterast

38 Kva låstype er ynskt NEK399 Låstype «Trekantnøkkel er standard løsningen, og skal ikke være av samme type som for kabelskap.» Garo har eit system der kabelskapsnøkkel (NETT) og ein mindre trekantnøkkel (KUNDE) høver i same lås God løysing Valt låstype skal godkjennast av KE Kunde ynskjer anna låstype - Hengelås KE vil krevja systemhengelås Ekstra kostnad med dette, må kostast av utbyggjar/kunde Anslag: 2000

39 Utviding av eksisterande anlegg YMSE Dersom det vert bygd ny større garasje eller nytt hus på eigedomen, som skal forsynast gjennom eksisterande målepunkt DLE skal ha melding om utviding! DLE utføring - Tilbakemelding frå installatørane DLE har ikkje mottatt tilbakemeldingar om forbetringspotensiale frå installatørane. Tyder dette at alt er vel?? Er det noko som er ynskt endra/betra, DLE takksame for tilbakemelding

40 Takk for frammøte! Lukka til med 2016 DLE Kvinnherad Energi AS