Revidering av skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2013 Jorunn Sølvberg Saksnr Utval Møtedato Samferdselsutvalet Revidering av skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal Bakgrunn Møre og Romsdal fylkeskommune sitt skyssreglement for elevar i grunnskole og vidaregåande skole vart sist revidert i Denne saka gjeld revidering av skyssreglementet for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal grunna følgjande: - Nye rutiner i samband med søknad på skoleskyss for grunnskoleopplæring for vaksne - Kommunane sitt økonomiske ansvar for grunnskoleskyssen - Elevar i vidaregåande si ventetid i samband med skoleskyss Møre og Romsdal fylkeskommune har to separate skyssreglement, eit for elevar i grunnskole og eit for elevar i vidaregåande skole. Ved denne revideringa vil ein gjere endringar av to punkt i skyssreglement for grunnskole og eit punkt for skyssreglement for vidaregåande skole. Vil legg opp til følgjande framdriftsplan Samferdselsutvalet legg utkast til revidert skyssreglement ut til høyring Utkast til reglement vert sendt ut til fråsegn og lagt ut på fylkeskommunen si heimeside Høyringsfrist Samferdselutvalet innstiller revidert skyssreglement Fylkesutvalet godkjenner revidert skyssreglement evt. opp i Fylkestinget Revidert skyssreglement vert sett i verk Denne tidsplanen er naudsyntfordi skyssreglement for grunnskolen kan ha budsjettmessige verknader frå Forslag til endring av skyssreglement Skyss av vaksne med rett til grunnskoleopplæring Vaksne med rett til grunnskoleopplæring kan i følgje Opplæringslova 4A-7 ha rett til skoleskyss på grunn av avstand, funksjonshemming, sjukdom eller skade. I Møre og Romsdal sitt skyssreglement for grunnskole er dette omtalt i punkt 4.0 Vaksne i grunnskoleopplæring. Under dette punktet ønsker administrasjonen å ta inn rutinebeskrivelse for innmeldinga av denne elevgruppa.

2 Side 2 Administrasjonen gjer framlegg om at teksten i kursiv vert føyet til i punkt 4.0 i skyssreglement for grunnskole i Møre og Romsdal: Vaksne som ikkje har fullført grunnskolen, og som bur meir enn fire kilometer frå skolen, har rett til gratis skyss når dei får grunnskoleopplæring. Vaksne som på grunn av funksjonshemming, sjukdom eller skade har behov for det, har rett til gratis skyss utan omsyn til veglengda når dei får grunnskoleopplæring. Sjå opplæringslova 4A-7, unnatak frå regelen er den nye utvida gruppa (jf kommentar til 4A-7) I samband med søknad om skoleskyss må fylkeskommunen få tilsendt kopi av vedtak om at eleven har rett til grunnskuleopplæring etter Opplæringslova 4a-1. Dersom eleven får tilbod om spesialundervisning etter Opplæringslova 4a-2, andre ledd, skal det i tillegg vere gjort ei vurdering av PPT om at eleven har rett til slik grunnskuleundervisning. Stadfesting av at PPT har gjort ei slik vurdering må følgje søknaden. Sjå elles punkt 7.1 Innmelding. Vaksne som mottek eit tilbod der hensikta er behandling, aktivisering, rehabilitering, opptrening, tilsyn eller anna kjem utanfor 4A-2, andre ledd, vil ikkje ha rett til skoleskyss. Den vaksne vil kunne ha rett til skyss etter anna regelverk som td. trygdelova eller sosialtjenestelova. Kommunal eigendel ved grunnskoleskyss Kommunane si finansiering/betaling for grunnskoleskyssen har den seinare tida vore gjenstand for diskusjon. Problemstillinga er om kommunane skal betale eigendel for alle skuledagar for den enkelte elev med skyssrett, eller om det skal kunne trekkast frå for dei dagane elevane mottek tilbod om SFO. Opplæringslova og forskriftsverket er lite detaljert på området som gjeld kommunane sitt økonomiske ansvar for skoleskyss. Adminstrasjonen gjer framlegg om ei tilføying i skyssreglementet under punkt 6.10 Kommunal refusjon/eigendel. Grunnlaget for framlegget til endring er tolkingsuttale frå Utdanningsdirektoratet vedrørande skyssrett for elevar som deltek på SFO, datert 27. april 2012 og samferdselsdepartementet si tolking av dimensjoneringsforskrifta (FOR nr 1342). Administrasjonen gjer framlegg om at teksten i kursiv vert føya til i punkt 6.10 i skyssreglement for grunnskole i Møre og Romsdal: Kommunen har finansielt medansvar for grunnskoleskyss, og betalar refusjon/eigendel etter persontakst for elevar (og evt følgjeperson) som får skyss av fylkeskommunen (Opplæringslova 13-4). Eigendel for elevar som er innmeld med skoleskyss skal betalast etter vanleg persontakst for alle skoledagar til eleven, unnatak er elevar med vinterskyss der ein betalar eigendel for alle skoledagar i vinterhalvåret.

3 Side 3 Ventetid i samband med skoleskyss for elevar i vidaregåande skole Møre og Romsdal fylkeskommune kjem med forslag om endring av punkt 5.3 Reisetid og 5.4 Ventetid i reglementet for skyss av elevar i vidaregåande skole. Forslag om endring er med bakgrunn i tolkingsuttale frå Utdanningsdirektoratet (datert ) og etter tilsyn med praktisering av reglane frå Fylkesmannen i Møre og Romsdal (datert ). Tidlegare formulering: 5.3 Reisetid Det er ikkje fastsett maksimal dagleg reisetid. Fylkeskommunen har opna for fritt skoleval i vidaregåande skole. Fritt skoleval kan gje auka reisetid då fylkeskommunen ikkje kan styre skoleval for å redusere reisetid og avstand mellom bustad - skole. I Opplæringslova 7-2 står det: Fylkeskommunen (skolen) skal hjelpe til med å skaffe losji for elevar i vidaregåande skole som bur slik til eller som har så lang veg at dei ikkje kan nytte dagleg skyss til skolen. 5.4 Ventetid Samla dagleg ventetid ved bruk av rutegåande transportmiddel er inntil 90 minutt. Som ventetid reknast ventetid mellom korresponderande rutegåande transportmiddel og/eller ventetid ved skolens start/sluttid. Berre ventetid undervegs på korresponderande ruter som overstig 10 minutt reknast med som ventetid. Samla ventetid reknar ein mot ordinær skoletid. Målsetjing er at samla reise- og ventetid skal vere kortast mogleg, samtidig som ein tek omsyn til at ein får ei rasjonell organisering av skoleskyssen. Administrasjonen kjem med framlegg om at punkt 5.3 og 5.4 vert slått saman til punkt 5.3 Reisetid med teksten: Den samla reisetida må vere organisert slik at den akseptabel for den einskilde eleven etter ei konkret vurdering er. Ventetid i samband med skoleskyss må bli sett i samanheng med andre element i reisetida. Målsetjing er at samla reise- og ventetid skal vere kortast mogleg, samtidig som ein tek omsyn til at ein får ei rasjonell organisering av skoleskyssen. Samla dagleg ventetid skal uansett ikkje overstige 90 minutt. Som ventetid reknast ventetid mellom korresponderande rutegåande transportmiddel og/eller ventetid ved skolens start/sluttid. Berre ventetid undervegs på korresponderande ruter som overstig 10 minutt reknast med som ventetid. Samla ventetid reknar ein mot ordinær skoletid. I Opplæringslova 7-2 står det: Fylkeskommunen (skolen) skal hjelpe til med å skaffe losji for elevar i vidaregåande skole som bur slik til eller som har så lang veg at dei ikkje kan nytte dagleg skyss til skolen.

4 Side 4 I tillegg kjem administrasjonen med framlegg om å legge til denne teksten i punkt 5.1. Skoleskyssen avsnitt 3, 3. setning: Skolane skal ta behov for skoleskyss og organisering av skyssen med i vurderinga når timeplan vert fastsett. Vurdering Skyss av vaksne med rett til grunnskoleopplæring Fylkeskommunen ser behovet for å presisere rutinar for dette noko nærare enn det er i tidlegare skyssreglementet for grunnskolar i Møre og Romsdal. Elevar som mottek både ordinær skoleskyss og tilrettelagt skoleskyss etter opplæringslova kapittel 7 og opplæringslova 4A-7 skal ha ei individuell vurdering og vedtak som seier at dei har rett til dette. Det er ikkje skilje mellom vaksne elevar som mottek skoleskyss til vaksenopplæring, elevar i grunnskole eller elevar i vidaregåande skole på dette. For elevar som kan nytte ordinær skoleskyss vert skolereisekort sett på som vedtak. Om eleven har behov for tilrettelagt skoleskyss skal det sendast søknad til fylkeskommunen. Skyssbehovet vert vurdert individuelt utifrå eleven sin rett til grunnskoleopplæring og føresetnad til å reise. Kommunal eigendel ved grunnskoleskyss Når det gjeld dagleg skyss av elevar i grunnskolen er det fylkeskommunen som organiserer skyssen i samråd med kommunen, sistnemnde skal vise elevane til den skyssen fylkeskommunen her sett i verk så lenge denne oppfyller skyssretten til elevane elles. I tillegg har kommunane også eit medansvar for finansieringa av skoleskyssen og betalar refusjon etter persontakst. Våren 2010 opplevde fylkeskommunen at fleire av kommunane i fylket var uenig i fylkeskommunen sin praksis av fakturering av den kommunale eigendelen. Dei stilte spørsmål kring kommunane si finansiering av skoleskyssen, i stor grad dreier dette seg om kva elevar/elevgrupper kommunane skal betale for. Elevar i klasse som er innmeldte i skolen si skolefritidsordning (SFO) føl ikkje den ordinære skoleskyssen dei dagane dei går på SFO. Skyss til og frå SFO vert rekna som privat skyss og elevane blir henta/bringa av føresette. Ein ser at SFO er mest nytta om ettermiddagen, men enkelte har også eit morgontilbod. Elevar i denne gruppa har gjerne redusert SFO-tilbod og nyttar skoleskyss på enkelte dagar. Fleire kommunar er av den oppfatning at dei ikkje skal betale eigendel for elevar som er meldte inn med SFO-ordninga. Medan fylkeskommunen meinte kommunane skulle betale refusjon for alle grunnskoleelevar med skyssrett, uavhengig av om elevane nyttar retten eller ei, meinte kommunane at dei skulle betale berre for dei elevane som nyttar seg av skyssretten. Kommunane ville betale for dei aktuelle dagane dei melder eleven inn i den fylkeskommunale skyssordninga. Ut i frå kommunane sin ståstad, med stort fokus på kommuneøkonomien, kan ein forstå kommunane sitt ønskje om å redusere kostnadane i dei kommunale budsjetta, i dette tilfelle utgifter knytt til skoleskyssen.

5 Side 5 Sidan fylkeskommunen hadde liten muligheit til å redusere kapasitet på enkeltdagar og tidspunkt på grunn av færre passasjerar, meinte ein at ved ei redusert eigenbetaling ville det bli underdekning i finansieringa av skoleskyssen. Ein større del av spleiselaget ville falle på fylkeskommunen noko som kan føre til nødvendige reduksjonar i rutetilbodet. Etter Opplæringslova har kommunane eit ansvar for å bidra økonomisk til skoleskyss av elevar i grunnskolen. I lova sin 13-4 står det: Kommunane betaler refusjon etter persontakst for grunnskoleelevar og vaksne som blir skyssa av fylkeskommunen. Fylkeskommunen skal organisere skoleskyssen i samråd med kommunen. Dersom kommunen og fylkeskommunen ikkje blir samde om korleis skoleskyssen skal organiserast og finansierast, kan departementet gje pålegg Saka vart sendt over til Fylkesmannen i Møre og Romsdal. I sin uttale seier fylkesmannen dette (datert ) Fylkesmannen er samd i at det skal betalast for alle elevane som er innmelde( i tydinga elevar som skal nytte skyssretten), og busselskapet skal heile tida ha kapasitet til å skysse desse. Som det kjem fram over, vil det likevel ikkje alltid vere samsvar mellom talet på innmelde elevar og talet på elevar med rett til skyss. Ved å praktisere bindande påmelding til leksehjelp og SFO vil ikkje desse elevane ha behov for skyss rett før eller etter skoletid, dersom ordningane dei er påmeldt til har andre start- og sluttider. Det vil i slike høve vere uhensiktsmessig å leggje opp til ein betydeleg overkapasitet på skyssordninga. Fylkesmannen sin uttale vart teken til følgje og fylkeskommunen gikk over til å fakturere kommunane etter faktisk innmelde dagar med skoleskyss for den enkelte elev, dvs med fråtrekk av dagar på SFO, frå hausten I løpet av den siste perioden har Samferdselsdepartementet innført dimensjoneringsforskrifta (FOR nr 1342), denne blir sett i verk 1. juli Utdanningsdirektoratet kom også med ein tolkingsuttale til elevar med SFOtilbod sin skyssrett til ordinær skoletid, datert Begge desse pålegga vil få konsekvensar for fylkeskommunen sin moglegheit til å planlegge kapasitet ved skoleskyss. Utdanningsdirektoratet har i sitt brev til Fylkesmannen i Oslo og Akershus ei anna tolking av Opplæringslova enn det Fylkesmannen i Møre og Romsdal har lagt til grunn i sitt brev til Møre og Romsdal fylkeskommune. I brevet skriv Utdanningsdirektoratet følgjande: At elever noen dager deltar i skolefritidsordningen og andre dager ønsker skyss, kan vi ikke se at endrer det faktum at elever har rett til skyss når de ikke deltar i skolefritidsordningen, dersom vilkårene for øvrig er oppfylt. Vi kan heller ikke se at retten kan begrenses av at eleven ønsker skyss på dager som ikke er faste og bestemte. I tillegg er det slik at elevene ikke har plikt til å benytte skolefritidsordningen de dagene vedkommende har blitt innvilget. (fylkeskommunen si understreking).. Vi mener at faren for at fylkeskommunen overdimensjonerer sitt tilbod om skyss på grunn av varierende bruk av skyssen, ikkje kan begrense elevers rettigheter. Retten til skyss eksisterte før skolefritidsordningen ble lovregulert, og fylkeskommunens forpliktelser til å tilby skyss er de samme, selv om fylkeskommunen i praksis har kunnet spare utgifter fordi elever deltar i skolefritidsordningen. (fylkeskommunen si understreking)

6 Side 6 Slik Møre og Romsdal fylkeskommune ser det, er det motstrid mellom breva frå fylkesmannen i Møre og Romsdal og Utdanningsdirektoratet. I brevet frå direktoratet, ser fylkeskommunen ikkje at det er høve til å avgrense retten til skyss for elevar som har meldt seg på SFO slik fylkesmannen ser som ei mogleg løysing i sitt brev til Møre og Romsdal fylkeskommune. Fylkesmannen meiner at ved å praktisere bindande påmelding til leksehjelp og SFO vil ikkje desse elevane ha behov for skyss rett før eller etter skoletid, dei tenkjer då at fylkeskommunen heller ikkje treng å stille med kapasitet. Direktoratet sin tolking av skyssrett for barn på SFO vil føre til at ein må ta høgde for at barna skal kunne stå fritt til å kunne nytte skoleskyss dei dagane dei finn det for godt, noko som ikkje vil gjere det mogleg å redusere kapasitet enkeltdagar. Fylkeskommunen finn det rett å legge Utdanningsdirektoratet sitt brev til grunn, mellom anna sidan dette er det nyaste. Ein naturleg konsekvens av dette, slik Opplæringslova legg opp til i 13-4, er at også kommunane må betale sin del av kostnadane som ein slik kapasitetsauke i skoleskyssen vil føre med seg. Frå skolestart 2013 vert fylkeskommunen pålagt å dimensjonere skoleskyss slik at det er sitjeplass og setebelte til alle elevar som har rett til fri skyss. Dette gjer at fylkeskommunen fleire stader i fylket må sette inn kapasitet utover det ein i dag nyttar i skoleskyssen. Fylkeskommunen er usikker på om dette gjeld det faktisk tall på elevar med skyssrett eller berre elever som kommunen melder inn. I forskrifta står det i 3 og 4 plikter å dimensjonere skoleskysstilbodet ut i frå at skoleelevar med rett til skyss skal ha tilgang... Fylkeskommunen oppfattar dette slik at ein skal ha sitjeplass og setebelte til elevar som har rett til skoleskyss. Forskrifta legg vidare opp til at skoleskyssen skal utførast på ein mest mogleg kostnadseffektiv og rasjonell måte, dette krev mellom anna at fylkeskommunen og ruteselskapa god tid i førevegen er kjend med omfanget av skyssen. Bakgrunn for dette er at ruteselskapa skal kunne sette inn tilstrekkeleg kapasitet, men også at skyssen ikkje skal kreve meir sjåfør- og vognkapasitet enn kva som er nødvendig. For å få til ei mest mogleg rasjonell organisering av grunnskoleskyssen, har ein i Møre og Romsdal samordna både skyss i grunnskole og vidaregåande skole med den ordinære rutetrafikken. Det er etter vårt skjønn lite ønskjeleg at kommunane skal ha høg grad av fleksibilitet rundt innmelding av skoleskyss. Dette vil gjere det vanskeleg å planlegge kapasitet utifrå behov. Slik ruteselskapa sine vogn- og mannskapsdisponeringar fungerer klarer ein ikkje å ta høgde for variasjonar i elevtal gjennom veka. Auka fleksibilitet vil også gi eit auka behov for administrative ressursar. Fylkeskommunen sin slutning vert difor at kommunane skal betale eigendel for alle året sine skuledagar for grunnskoleelevar som er innmeld med skoleskyss, sidan det er dette talet reisande som blir lagt til grunn ved dimensjonering av skoleskysstilbodet. Ventetid i samband med skoleskyss for elevar i vidaregåande skole Møre og Romsdal fylkeskommune har sidan førre revidering av skyssreglementet nytta 90 minutt som øvre samla dagleg ventetid for elevar i vidaregåande som har rett til skoleskyss. Det er ikkje fastsett øvre dagleg reisetid.

7 Side 7 Fylkesmannen i Møre og Romsdal har hatt tilsyn med Møre og Romsdal fylkeskommune sin praktisering av reglar ved reise- og ventetid. Dei kom fram til at fylkeskommunen sine retningslinjer ikkje er i tråd med gjeldande rett. Fylkesmannen pålegg fylkeskommunen å endre gjeldande skyssreglement slik at det svarar til lovforståinga i brev datert Fylkesmannen vurderer Opplæringslova sine føresegner om skoleskyss til å gje ein individuell rett til kvar elev som oppfyller vilkåra for fri skyss når det gjeld reise- og ventetid. I forarbeida til lova finn fylkesmannen at reglane for elevar i vidaregåande skole må tolkast likt med reglane for elevar i grunnskolen, det er ikkje heimel for å skilje mellom t.d. gang-, reise- og ventetid slik Møre og Romsdal fylkeskommune sitt skyssreglement legg opp til. Ein må sjå den samla reisetida som utgangspunkt når ein vurderar om elevane si reisetid er akseptabel, og ein skal sjå ventetid saman med andre element i reisetida. Ut i frå dei ulike skulane sin variasjonsbredde i fag- og kurstilbod med start- og sluttider som gjeld i vidaregåande skole ser Fylkesmannen at det kan vere vanskeleg for skoleeigar å lage eit skysstilbod som er tilpassa den enkelte elev. Fylkesmannen konkluderar i sin uttale med at reelle omsyn opnar for at skuleskyssen kan bli organisert ut frå t.d. den enkelte skule sin opningstid, men presiserar også at ein må ha ei konkret vurdering av kvar elev sin skyssrett. I tillegg til at fylkeskommunen ser nærare på eleven sitt tilbod om skyss, vil det vere ein fordel om ein kan unngå lang ventetid i samband med varierande oppstartog sluttid på skolane. Dette betyr at skolane sin planlegging av timeplan og fylket sitt ruteoppsett bør passe best mulig saman. Skolane må ta behov for skoleskyss og organisering av skyssen med i vurderinga når timeplan vert fastsett. I enkelte tilfeller der skolevegen er for lang til at elevar ikkje kan nytte dagleg skyss pliktar skoleeigar å hjelpe til med å skaffe losji. Møre og Romsdal fylkeskommune kjem med forslag om å endre punkt 5.3 Reisetid og 5.4 Ventetid og gjere ei tilføying i punkt 5.1 Skoleskyssen, slik at skyssreglementet for vidaregåande skole vert tilpassa Fylkesmannen i Møre og Romsdal sitt pålegg om endring. Brev frå Fylkesmannen i Møre og Romsdal og tolkingsuttale frå Utdanningsdirektoratet ligg ved. Forslag til vedtak Samferdselsutvalet godkjenner framdriftsplan for revidering av skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal. Samferdselsutvalet legg utkast til revidert skyssreglement ut på høyring med høyringsfrist Arild Fuglseth samferdselssjef

8 Side 8 Vedlegg: Utdrag av Skyssreglement for vidaregåande skole i Møre og Romsdal og Skyssreglement for grunnskole i Møre og Romsdal Brev frå Fylkesmannen i Møre og Romsdal Spørsmål om skyssrett i samband med SFO (skulefritidsordning) og leksehjelp, datert Tolkingsuttale frå frå Utdanningsdirektoratet Skoleskyss og fleksibel bruk av skolefritidsordningen -..., datert Brev frå Fylkesmannen i Møre og Romsdal Tilsyn med Møre og Romsdal fylkeskommune sin praktisering av reglane om skuleskyss for elevar i vidregåande skule varsel om mogleg vedtak om pålegg frist til retting, datert Tolkingsuttale frå Utdanningsdirektoratet Beregning av ventetid ved skyss og øvre grenser for ventetid, datert