Revidering av skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal - forslag til høyring

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2011 Jorunn Sølvberg Saksnr Utval Møtedato Samferdselsutvalet Revidering av skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal - forslag til høyring Bakgrunn Skyssreglementet for Møre og Romsdal fylkeskommune var sist revidert i 2008, med iverksetting frå Etter dette har vi fått Rundskriv Udir Særlege problemstillingar i samband med retten til skyss, endring av Opplæringslova 7.1 med rett til skoleskyss mellom bustad og skole for varig eller mellombels funksjonshemma elevar. Samferdselssjefen ser no trong for at skyssreglementet vert revidert og tilpassa sentrale regelverk og forståing av dette. Forslag til framdriftsplan: Samferdselsutvalget legg utkast til revidert skyssreglement ut på høyring Kunngjering av høyringsutkast, utkast vert tilgjengeleg på Møre og Romsdal si nettside. Utkast til høyring vert sendt til kommunane i fylket, KS i Møre og Romsdal, Møre og Romsdal fylkeskommune v/utdanningsavdelinga, dei vidaregåande skulane, private grunnskular, Fylkesmannen i Møre og Romsdal v/utdanningsdirektøren, Ungdomsrådet i Møre og Romsdal, elevombodet i Møre og Romsdal, ruteselskap Høyringsfrist Samferdselsutvalet innstiller revidert skyssreglement Fylkesutvalet godkjenner revidert skyssreglement Revidert skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole vert sett i verk Lovgrunnlag: Opplæringslova , og Udir Særlege problemstillingar i samband med retten til skyss Lov om private skolar med rett til statstilskot (Privatskoleslova) Ansvaret for skyss til opplæring på annet sted enn nærskolen, brev datert

2 Side 2 Endring av skyssreglementet 2011: Opplæringslova, rundskriv og uttale frå Utdanningsdirektoratet er overordna skyssreglementet. Ved revidering ynskjer vi å tilpassa skyssreglementet til endringar i overordna regelverk. Vi ynskjer også å tilpasse og forbetre rutinar i samband med retten til skoleskyss. Det har kome enkelte endringar i lovverket i tillegg til presiseringar/forståing av lovverket gjennom rundskriv og brev frå Utdanningsdirektoratet. I tillegg til å oppdaterer reglementet ynskjer vi å: a. Opplyse om rettar: Mange elevar og føresette søkjer informasjon gjennom å lese skyssreglementet, vi ser behov for å bruke denne kanalen til å opplyse om rettar. b. Opplyse om rutiner: Både føresette, skular og ruteselskap rettar seg til fylkeskommunen med spørsmål om rutinar. Vi ynskjer at våre rutinar skal gå tydleg fram av reglementet. c. Gje ein betre oversikt: Gjennom revidering har vi flytta på ein del punkt, dette vil gje betre oversikt for lesarane. Skyssreglementet for vidaregåande skole og grunnskole er noko ulike, men vi reviderar dei samtidig. Det er mest endringar i skyssreglementet for grunnskole, men også enkelte mindre endringar i skyssreglement for vidaregåande skole. Av endringar er det berre forhold rundt delt bustad og tilføying av punkt om skolen sitt ansvar for å sikre tryggleik og psykososialt miljø i samband med skyss som gjev lik endring av begge skyssreglement. Vurdering Endringar ved skyssreglement for grunnskolen 1. Begrepet midtskyss har falle bort, og ventetid på skolen skal sjåast saman med gang-, reise- og ventetid undervegs (Udir punkt 3). Rundskriv N-4/85 (om reisetid) og N-1/90 (om midtskyss) gjeld ikkje lenger. Dette kan gje meir individuelle reisetider ved spesielle behov. Samtidig er kommunane pålagt å samarbeide med fylkeskommunen for å finne rasjonelle skyssløysingar (punkt 6.1). Kravet om tilsyn i ventetida er som før. I praksis er ikkje endringane store. Samferdselssjefen vil framleis nytte akseptabel gang-, vente- og reisetid som rettleiande tider, men ein må i tillegg ta omsyn til ventetida som barna får på skolen dersom ordinær start- og sluttid vert ulik skysstidspunktet. Samferdselssjefen si erfaring er at det er svært få tilfeller der skolane i same området (dvs kommunane) ikkje saman med fylkeskommunen/ruteselskapet kan samarbeide og finne tilfredstillande løysingar på skoleskyssen. Sjølv om rundskriv N-4/85 fell bort vel vi å ta med gang-, reise- og ventetid undervegs, men då som rettleiande og ikkje som akseptable. I utkast til høyring gjer vi framlegg om denne formuleringa: Møre og Romsdal fylkeskommune nyttar rettleiande samla reisetid (gang-, reise-, og ventetid undervegs ein veg): klasse inntil 45 minutt, klasse inntil 60 minutt, klasse inntil 75 minutt. (punkt 5.2):

3 Side 3 Utan tider å vise til vil det vere vanskeleg å vite kva ein skal halde seg til. Det er ikkje urimeleg at elevar i 1. klasse kan gå ut av heimdøra omlag 45 min før dei er framme på skolen, og ein elev i ungdomsskolen ein halvtime tidlegare enn dette. I distrikta reiser fleire ungdomsskoleelevar langt for å kome til skolen, og fleire kan bruke 75 minutt på reisa. Om ein skal nytte kortare tid på reisa kan vi oppleve at ruteselskapa vil få unødig tidspress og ikkje får tid til å ta på passasjerar på heile linja. Vi ynskjer heller ikkje at reisetider undervegs skal strekkjast lenger ved planlegging av skoleskyss. Dei akseptable reisetidene vi har i dag har fungert tilfredstillande og vi ynskjer å behalde dei som rettleiande. 2. Elevar med varig eller midlartidig funksjonshemming har rett på skoleskyss uavhengig av avstand mellom heim og skole til ordinær skoletid og SFO. Ein må kunne pårekne ventetid i tilfelle samkøyring, her må ein ta individuelle omsyn ved behov. Funksjonshemma elevar har rett til SFO-tilbod ut 7. klasse (Opplæringslova 13-7). Mange skolar gjev eit avlastningstilbod til elevar etter 7. klasse, dette gjev ikkje skyssrett etter dette reglementet. 3. Delt bustad (punkt 1.5), rutinar ved innmelding/bestilling av skyss. Skyssrett med tanke på reisetid når ein av foreldra flyttar ut av nærskolen sitt område (punkt 5.2). Ved delt bustad kan elevar ha skyssrett frå begge heimane. Ved innmelding av elevar med delt bustad skal skolen/kommunen ha innhenta dokumentasjon ved kopi av avtale om delt omsorg. Ved bestilling av skyss skal skolen stadfeste at slik dokumentasjon føreligg. Når den eine av foreldra flyttar ut av skolen sitt nærområde kan ein ikkje lenger krevje skyssordning innan rettleiande reisetid etter skyssreglementet. Behov for skyss til to bustadar ser vi er veksande, og vi har fleire eksempel på at forventningar om tilrettelegging av slik skyss er stor. Så sant vi kan nytte rutegåande trafikk vert dette reisemåten. 4. Ved barnevernsaker har barnevernet ansvar for meirkostnadar ved skyss fram til barnet har fått ein meir permanent bustad (punkt 1.5). Presisering av praksis etter lovverket, har vore praktisert utan at dette tidlegare var omtala i skyssreglementet. Dersom barn flyttar ut av skolen sitt nærområde etter vedtak frå barnevernet, er barnevernet ansvarleg for meirutgifter ved denne skoleskyssen fram til eleven har fått ein meir permanent bustad. Dersom eleven etter dette går på ein annan skole enn sin nærskole gjeld punkt Val av annan skole enn nærskole (punkt 2) Her vil vi gjere endringar i praksis og reglement for å følgje retningslinjer Udir og Udanningsdirektoratet sitt brev til fylkesmannen i Vestfold Ansvaret for skyss til opplæring på annet sted enn nærskolen, datert Endring av reglement gjeld skyss til annan skole ved rehabilitering av nærskole, endring av praksis gjeld deling av ansvar ved skyss av elevar til såkalla forsterka einingar (Tøndergård skole) ute av nærskolen sitt område. Sistnemnte gjev ikkje endringar i reglement, men av rutinar.

4 Side 4 I Udir står det: Når elevane etter kommunen sitt skjønn får gå på ein annan skole enn den som ligg nærast, eller som dei soknar til, vil det etter Utdanningsdirektoratet si vurdering kunne vere urimeleg at fylkeskommunen skal dekkje ekstrakostnadene ved ei slik avgjerd. Eksempel på dette vil vere ved byte av skole ved fritt val av skole eller at kommunen ikkje har klart å syte for eit tilfredsstillande psykososialt skolemiljø for einskilde elevar. Det same vil gjelde dersom den ordinære opplæringa ein eller fleire dagar i veka er lagt utanfor skolen sitt geografiske område. Når det gjeld sistnemnde vert det også vist til at kommunen er ansvarleg for å dekkje reiseutgifter til aktivitetar utanfor skolen sitt område, jf. opplæringslova Saka vil stille seg annleis når byte av skole har samband med rehabilitering av skolebygg, der kanskje alle elevane for ein periode er plasserte på ein annen skole enn den dei går på til vanleg. I slike tilfelle vil skolen i nærmiljøet ikkje vere open for elevane, og elevane må plasserast på andre skolar i samband med opplæringslova 8-1. Ansvarsreglane for skyss vil då gjelde på vanleg måte etter I skyssreglementet gjer vi framlegg om denne tilføyinga under punkt 2: Det stiller seg annleis ved rehabilitering av skolebygg, der kanskje alle elevane for ein periode vert plassert på ein annan skole. Ansvarsreglane for skyss vil då gjelde, Opplæringslova Dette vil gje skyssordning som ikkje er innarbeidd i avtalen med ruteselskapa. Kostnadar ved slik ekstraordinær skoleskyss vil måtte dekkast utanom dette. Vi pålegg kommunane som skal renovere skolebygg å orientere fylkeskommunen om dette i tide slik at vi kan søkje å gjere tilpassingar av ruteopplegget i det aktuelle området: Ved rehabilitering av skolebygg og med dette endring i skyssrute, må kommunen orientere fylkeskommunen om endra skyssbehov tidleg nok til at fylkeskommunen kan gjere tilpassingar av det aktuelle ruteopplegg. Innmelding av ny skyssrute må skje innan 1. desember året før skolestart. Utdanningsdirektoratet skriv i brev til Fylkesmannen i Vestfold, datert : Rettighetene til skyss, samt ansvarsreglene, må sees i sammenheng med retten og plikten til å gå på nærskolen, jf 8-1. For at en skyssordning skal bli rasjonell, både tidsmessig og økonomisk, må det forutsettes at elevene mottar sitt opplæringstilbud på nærskolen. De økonomiske overføringene til fylkeskommunen er blant annet beregnet ut fra at grunnskoleelever skal motta sitt opplæringstilbud på nærskolen. Utdanningsdirektoratet er imidlertid kjent med at det er en økende tendens at elever får hele eller deler av grunnskoleopplæringen sin lagt til et annet sted eller skole enn nærskolen, både som følge av fritt skolevalg, men også som følge av at opplæringen tilrettelegges særskilt på såkalte forsterkede enheter eller lignende... Utdanningsdirektoratet konkluderer etter dette med at kommunen som hovedregel er ansvarlig for skyssen (praktisk og økonomisk) når grunnskoleelever får opplæring på annet sted enn nærskolen. Dette gjelder uansett om opplæringen blir gitt i hjemkommunen eller i annen kommune.

5 Side 5 Fylkeskommunen har utført skyss til Tøndergård skole (grunnskoletilbod) for elevar som ikkje soknar til denne skolen. Både Molde kommune og nabokommunane skyssar elevar til Tøndergård utan å ta del i meirkostnadane ved denne skyssen. Vi har eksempel på svært kostnadskrevjande skyssar, men også skyssordningar der meirkostnaden er mindre på grunn av samkøyring. Både i Kristiansund og Ålesund kommune gjev kommunen fleire elevar med ulike funksjonshemmingar tilbod om tilpassa undervisning på annan skole enn nærskole. Vi ser at det har vore ein auke av søknadar på skoleskyss til det vi kallar forsterka einingar. Samferdselssjefen ynskjer å gje same skysstilbod til alle elevar uavhengig av region, skysstilbodet må slik vi ser det vere i tråd med Utdanningsdirektoratet sin forståing av Opplæringslova 8-1 og Fylkeskommunen fattar no vedtak etter søknad på tilpassa skoleskyss til det vi kallar forsterka einingar i tråd med Opplæringslova og skyssreglementet. Fylkeskommunen vil dekke kostnadar som utgjer same kostnad som ei skyssordning til nærskolen, kommunen vil måtte dekke meirkostnadar ved denne skyssen. 6. Barn som deltek på SFO/leksehjelp har også skyssrett etter skoletid. (punkt 5.2) Endring av rutinar og forståing av regelverk, etter tilbakemelding på spørsmål til Fylkesmannen om tolking av lovverket på denne problemstillinga. Barn som nyttar SFO/leksehjelp og som enkelte dagar ynskjer å nytte skoleskyss etter skoletid (før SFO/leksehjelp) må søkje om å få skysskort til dette. Kommunen skal orientere føresette om at bindande påmelding til SFO/leksehjelp fører til at eleven ikkje får skysskort til ordinær skoletid, men at ein må søkje spesielt om dette i tilfelle behov for slikt skysskort. Elevar som ikkje har skysskort vert ikkje innmeldt for skoleskyss, kommunane betalar ikkje eigendel og ruteselskapet er heller ikkje pålagt å stille med kapasitet utover tal innmelde elevar. 7. Kommunen sitt ansvar for psykososialt miljø på skoleskyssen, punkt 6.4 Skolen/kommunen og fylkeskommunen har ansvar for å sikre elevane sin tryggleik og sitt psykososiale miljø på skolevegen. Tidlegare har skyssreglementet omtalt fylkeskommunen sin rolle ved skoleskyss i tidlegare punkt 5.1 Når fylkeskommunen har ansvaret for skyssen, må fylkeskommunen sørgje for at skyssen er forsvarleg på heile strekninga mellom bustad og opplæringsstad i dette ligg at skyssen skal vere etter Opplæringslova og etter krav om sikring. Kommunen har ansvar for følgjeperson og tilsyn. Tilsyn vert mest brukt ved ventetid på skolen. Utdanningsdirektoratet rettar fokus på skoleeigar sitt ansvar for tryggleik og det psykososiale miljøet ved skoleskyssen (Udir , punkt 11) og viser til Opplæringslova 9a. Det er eit viktig punkt som vi ynskjer integrert i skyssreglementet. Ved å tilføye punkt 6.4 i skyssreglementet ynskjer vi å opplyse føresette, i tillegg til at vi minner skolane om sitt ansvar. Retten til tilsyn og reisefølgje vert oftast sett i verk ved tilpassa skyssordningar for funksjonshemma elevar, men denne retten kan og gjelde andre barn som i periodar ikkje føler seg trygg med å reise/gå åleine. Elevar som treng lenger trening for å føle seg trygge med å reise med skoleskyss har rett på oppfølging. Slik oppfølging, reisefølgje er kommunen sitt ansvar og bør ikkje kome som ein søknad på tilpassa skyssordning til fylkeskommunen.

6 Side 6 Fylkeskommunale kostnadar ved tilpassa skyssordningar auka med 275% frå 2004 til Tilbakemeldingar frå ruteselskapa i fylket seier at auke av tilpassa skyssordningar er størst for elevar med psykiske funksjonshemmingar. Truleg kan ein med betre oppfølging frå kommune/skole redusere denne auken. Målsetjinga er at god oppfølging skal gje auka integrering av barn med spesielle behov også på veg til/frå skole. Sikring av barn ved skoleskyss: Sikring av barn ved skoleskyss har vore eit tema som har skapt debatt siste året. Det føreligg høyring om endring av vegtrafikklova ledd og forslag til ny forskrift om krav til særleg sikringstiltak ved skoleskyss i buss. Skyssreglementet pålegg fylkeskommunen å sørgje for at skyssen blir forsvarleg på heile strekninga mellom bustad og opplæringsstad, i dette ligg at fylkeskommunen må utføre skyss etter sentrale krav om tryggleik. Krav om sikring av skolebarn i buss vert truleg innarbeidd i vegtrafikklova og integrert i avtalene mellom ruteselskap og Møre og Romsdal fylkeskommune. For meir informasjon sjå sak om Endring av vegtrafikklova 40. Skyssreglement for vidaregåande skole Endringar av rutinar rundt vedtak, innmelding, m.m.: - Skolen skal innhente kopi av avtale om delt bustad ved søknad om skyss for elevar som bur i to bustadar. - Vurdering av periode med følgjeperson skal skolen gjere i samråd med sakkunnig - Elevar ved kompetansesenter i fylket som vel å bu på hybel framfor å pendle dagleg, treng vedtak på tilpassa skyssordning. - Endringar i skoletider må meldast til fylkeskommunen, med kopi til ruteselskapet innan 1. desember året før skolestart. - Nødvendig køyring med eigen bil vert dekt etter NAV sine satsar for behandlingsreise med tillegg for dekking av ferjebillettar og bompengar. - Innmelding av skoleskyss skal skje i løpet av 1. veka etter skolestart, punkt Ved tap av skysskort kan skolen skrive ut midlartidig skysskort for perioden fram til nytt skysskort ligg føre, skolen skal nytte mal frå fylkeskommunen, punkt Ny utfyllande tekst under punktet om klage, punkt 9. Nytt punkt i skyssreglementet: - skolen har ansvar for eit godt psykososialt miljø på skolevegen, punkt 7.4 Sjå punkt under endring av skoleskyss for elevar ved grunnskolen. Det same gjeld for elevar ved vidaregåande skole. Under punkt 4.2 internat kjem vi med forslag som gjev ei avgrensing. Dersom eleven som har skoleplass ved kompetansesenter med så lang avstand frå heimen at dagleg reise heller ikkje er vanleg for funksjonsfriske gjeld 4.1

7 Side 7 Punkt 4.2 om tilpassa skoleskyss for elevar som reiser heim i helgane frå kompetansesenter i fylket er meint å gje skysstilbod til elevar som vil få stor belastning ved dagleg reise. Dette er også ei rasjonell ordning for fylkeskommunen. Fritt skoleval gjev lange reiser for mange elevar. Når funksjonshemma elevar med behov for tilpassa skyssordning går på ein vidaregåande skole der reiseavstanden er lenger enn vanleg også for funksjonsfriske elevar meiner vi rett tilbod om tilpassa skyssordning er etter 4.1. Under punkt 5.3 som omhandlar reisetid føyar vi til: I Opplæringslova 7-2 står det: Fylkeskommunen (skolen) skal hjelpe til med å skaffe losji for elevar i vidaregåande skole som bur slik til eller som har så lang veg at dei ikkje kan nytte dagleg skyss til skolen. Dette tek vi med i skyssreglementet for å opplyse elevar/føresette om at skolen skal hjelpe til med å skaffe losji for dei som ikkje kan nytte dagleg skyss. Det kan synast å vere ei unødig opplysning, men det er like fullt skolen/fylkeskommuen sitt ansvar å hjelpe til, og dersom dette ikkje er med i skyssreglementet forsømer vi å opplyse om vår plikt. Ventetid og skysstandard ved vidaregåande skole Møre og Romsdal fylkeskommune har fritt skoleval for elevar ved vidaregåande skolar. Dette kan gje utfordringar med omsyn til å finne rasjonelle skyssordningar. Mange elevar reiser langt frå distrikta og inn til sentrale skolar. Elevar reiser gjerne forbi eit par vidaregåande skolar på veg til sitt eige skoletilbod. Når ein prøver å samkøyre desse skoleskyssane vert det ofte noko ventetid, og ventetida fell då gjerne på dei elevane som har kortast veg til sin vidaregåande skole. Eksempel på dette har vi fleire av; elevar frå Stordal kan reise til fleire vidaregåande skolar, dei som reiser til Ørskog og Borgund følgjer gjerne same bussen, på veg heim passerar bussen Ørskog nesten ein time etter skuleslutt. Å sette opp parallelle skyssar, ein for dei som skal til vgs i byen og ein til dei som skal til vgs i heimkommunen/ nabokommunen er kostbart. Både vidaregåande skolar og elevar gjev tilbakemelding der dei viser liten forståing for at elevar som reiser til sin næraste skole får lengst ventetid. Samferdselssjefen har registrert til dels sterk misnøye med skoleskyss og ventetider. Denne misnøya rettar seg hovudsakleg mot skyss av elevar som bur utanfor byane. Ruteselskapa i området får til tider utfordringar når grupper av elevar ynskjer å reise utanom ordinær skoleslutt. Elevar som får plass på ein tidlegare buss kan reise tidlegare, men opplever ofte å måtte vente til neste buss. Elevar i byområde som stig på bussen sist av dei vidaregåande skolane som ligg på linja til ei rute opplever oftare enn andre at det ikkje er kapasitet og må vente til neste buss, ventetid vert då om lag 1 time. Ein opplever ventetid undervegs som meir belastande enn ventetid mellom buss og skole. Om ein må stå ein halv time og vente ved byte av køyretøy opplever ein denne tida som svært lang, medan ein halv time frå avstiging på haldeplass til skolestart ikkje gjev same negative oppleving. For elevar som får ventetid i tilknyting til avreise/tilkomst til skolen er det fint om skolen kan ha soner med opne dører.

8 Side 8 I skyssreglementet opererar vi med 120 min dagleg maksimal ventetid. Det er ikkje teke omsyn til kvar eleven får ventetid under reise. Dagleg ventetid på nær 120 min opplever vi sjeldan. Ventetida ligg oftast mellom 30 min og ein time, dette kjennest langt for den som ventar. Det vert difor lite tenleg å redusere maksimal ventetid med for eksempel 30 min, sidan dette vil gjelde svært få om i det heile nokon. Om ein reduserar ventetida med tilstrekkeleg mange min, td ein time vil fleire kome over denne grensa. Derimot vil ein slik generell reduksjon av ventetid gje fylkeskommunen utfordringar med organisering i tillegg til svært store kostnadar. Det kan vere interessant å samanlikne med andre fylker, her er oversikten over ventetid (tala ligg på heimfylket si nettside): Møre og Romsdal Aust Agder Vest Agder Oppland Hedmark Hordaland Sogn og Fjordane Østfold Oslo Akershus Sør Trøndelag Nord Trøndelag 120 min dagleg 2,5 t reise mellom heim og skole ein veg ventetid min 2 t kvar dag ingen grense for ventetid inntil 90 min dagleg ventetid 1 t føremiddag + 1 time ettermiddag 90 min reise og ventetid ein veg 2 t enten morgon el ettermiddag Ungdomskort (ventetid er ikkje tema) maksimal ventetid pr veke 10 t, reisetid 15 t 90 min dagleg 120 min dagleg Samferdselssjefen kjem ikkje med forslag til redusert ventetid ved reise til vidaregåande skole. Forslag til vedtak Samferdselsutvalet godkjenner framdriftsplan for revidering av skyssreglement for grunnskole og vidaregåande skole i Møre og Romsdal. Samferdselsutvalet legg utkast til revidert skyssreglement ut på høyring med høyringsfrist Arild Fuglseth samferdselssjef Jorunn Sølvberg rådgivar Vedlegg: - Utkast til høyring Skyssreglement for grunnskole i Møre og Romsdal - Utkast til høyring Skyssreglement for vidaregåande skole i Møre og Romsdal - Skyssreglement med kommentarar. Grunnskole Møre og Romsdal - Skyssreglement med kommentarar. Vidaregåande skole Møre og Romsdal - Rundskriv Udir Særlege problemstillingar i samband med retten til skyss - Brev frå Utdanningsdirektoratet til Fylkesmannen i Vestfold Ansvaret for skyss til opplæring på annet sted enn nærskolen