Møteinnkalling. Sakliste

Transkript

1 Sogndal kommune Møteinnkalling Utval: FORMANNSKAPET Møtestad: Formannskapssalen Møtedato: Tid: 09:00-00:00 Eventuelt forfall skal meldast til telefon Varamedlemmar møter etter nærare avtale. Sakliste Saksnr. Arkivsaksnr. Tittel 57/16 16/20-13 Formannskapet Opning, konstituering, orienteringar og drøftingar 58/16 16/ Støtte frå viltfondet - hjortegjerde Kjørnes III 59/16 16/ Regional bustadstrategi Sogn 60/16 16/ Ny riftsavtale med musea i Sogn og Fjordane - frå /16 16/ Fylkesmannens framtidige struktur Sakene er offentleg utlagde i Tenestetorget, Sogndal bibliotek og busenteret i Fjærland. Informasjon på vår heimeside: Sogndal, Jarle Aarvoll -ordførar-

2 Sogndal kommune Sak 57/16 Formannskapet Saksh.: Maj Britt Solberg Arkiv: 033 Arkivsak: 16/20 Saksnr.: Utval Møtedato 57/16 Formannskapet Sak 57/16 Formannskapet Opning, konstituering, orienteringar og drøftingar Punkt 1. Opning A. Konstituering av møte: Møtet lovleg sett med følgjande til stades: Ordførar Jarle Aarvoll, Laura Kvamme, Kjetil Kvåle, Ole-Mathias Nes, Rita Navarsete, Karin Vikane, Vibeke Johnsen og Christen Knagenhjelm og Steinar Øydvin (Sv) møter som vara for Senea Sabanovic (Ap) Frå administrasjon møter rådmann Jostein Aanestad Innkalling og saksliste - godkjenning Møteleiar: Jarle Aarvoll Ope møte B. Protokoll frå møtet Punkt 2. Orienteringar og drøftingar A. Orientering frå ordførar 1. Kommunereforma 2. Byregionprogrammet 3. Diverse opningar, bocciabane - klatreparkar - Tufte-parken 4. "Ja til gang og sykkelsti Sogndal - Årøy" 5. SFFK politikardag, Sognabåten 6. Møte med Statnett B. Orienteringar frå utval C. Innspel frå medlemmane D. Orientering frå rådmann 1. Fråsegn til høyring frå Justis- og beredskapsdepartementet om å slå saman Sogn tingrett og Fjordane tingrett med hovudsete i Førde (arkivsak 16/608) 2. Søknad om tilskot helsestasjon 3. Kvåle stadion, jf. brev frå Kulturdepartementet (16/2563) 4. Samarbeidsavtale Lerum AS 5. Sogn barnevern E. Drøftingar 1. Økonomiplan og budsjett 2017 Økonomplannotat nr 2. (arkivsak 16/3627) Side 2 av 12

3 Sogndal kommune Sak 57/16 Formannskapet Punkt 3. Skriv og meldingar 1. Stortingsvalget og sametingsvalget fastsetting av valgdag, Det Kongelige kommual- og moderniseringsdepertement 2. Elektronisk avkryssing i manntallet på valgdagen, Valgdirektoratet 3. Retningsliner for lokalisering av handel og kjøpesenter i fylket høyringssvar, Sogn regionråd 4. Regionreforma - møte med regionråda i Sogn og Fjordane ( ), Sogn og fjordane fylkeskommune 5. Rapport - Samfunnseffektar av endring i fylkeskommune og regional statsforvaltar 6. Melding om politisk behandling - Utgreiing av kulturskuletilbodet i Luster (arkivsak 16/3714) 7. Informasjon til kommunane om bosetting av enslige måndreårige 8. Kommunereforma Oppsummering, vurdering og tilråding, Fylkesmannen i Sogn og fjordane (arkivsak 16/123) 9. Politireforma 2016 fråsegn frå sogn regionråd (arkivsak 16/3686) Vedlegg: Punkt 2D.1., 2E.1,, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8, 3.9 Maj Britt Solberg -politisk sekretær- Side 3 av 12

4 Sogndal kommune Sak 58/16 Formannskapet Saksh.: Eva Nilsen Huke Arkiv: 242 K40 Arkivsak: 16/3899 Saksnr.: Utval Møtedato 58/16 Formannskapet Sak 58/16 Støtte frå viltfondet - hjortegjerde Kjørnes III Tilråding: Vikane AS får kr ,- i tilskot frå viltfondet til oppsetting av hjortegjerde frå riksveg 5 til kommuneveg til Kjørnes. Tilskotet vert utbetalt når tiltaket er ferdigstilt. Vedlegg: 1. Søknad frå Steinar Eikevik om tilskot frå viltfondet til oppsetting av hjortegjerde 2. Kartutsnitt Saksutgreiing: I samband med utbygginga på Kjørnes er det trong for hjortegjerde mellom riksveg 5 og kommunevegen for å skjerme fruktdyrkinga i Vikane mot hjort. Det har vore jamlege problem med hjort i hagane i Vikane og det er gjeve fleire skadefellingsløyve i påvente av oppsetting av naudsynte hjortegjerde. Det går fram av 5 i forskrift om kommunale og fylkeskommunale viltfond at fondet kan nyttast til tiltak for å førebygge skader på landbruksnæring voldt av hjortevilt. Etter samtalar mellom grunneigarane og kommunen om oppsetting av hjortegjerde i området er det gjort avtale med Vikane As v/steinar Eikevik om oppsetting av hjortegjerde frå riksvegen til kommunevegen, med kostnadsfordeling. I avtalen går det fram at det skal gjevast 40% tilskot frå viltfondet til arbeidet. Den resterande kostnaden vert fordelt 50/50 mellom Vikane AS og Sogndal kommune. Traseen er valgt i samarbeid med grunneigar Terje Stalheim. Grunneigarane har sjølv ansvar for vedlikehald av hjortegjerdet. Sogndal Jostein Aanestad -rådmann- Side 4 av 12

5 Sogndal kommune Sak 59/16 Formannskapet Saksh.: Cornelis Erstad Arkiv: L71 &37 Arkivsak: 16/4305 Saksnr.: Utval Møtedato 59/16 Formannskapet Sak 59/16 Regional bustadstrategi Sogn Tilråding: Formannskapet tek rapporten «Bustadstrategi for Sogn» av til vitande. Vedlegg: 1. Bustadstrategi - rapport Saksutgreiing: Bakgrunn: Sogn regionråd har retta meir fokus på bustadutvikling som nødvendig tiltak for auka busetjing og tilflytting til regionen. Sogn regionråd inviterte kommunane i februar i år til å vera med på å utarbeida strategi for bustadutvikling. Bustadstrategien ligg no føre og vart vedteken i Sogn regionråd i møtet Som del av vedtaket oppmodar regionrådet om at kommunane godkjenner bustadstrategien og deltek vidare i arbeidet som skissert i rapporten. Dersom positive vedtak i kommunane vil Sogn regionråd setje av regionale utviklingsmidlar kr kvart år for Føremålet med strategiarbeidet for bustadutvikling er å vidareutvikla Sogn som ein attraktiv region og bu og flytte til og få auka folketal og sysselsetting. Målet med strategiarbeidet har vore: - å få auka kunnskap om bustadmarknaden i Sogn - å skapa større grad av kontakt og felles forståing av regionale bustadutfordringar - å få meir variert bustadmarknad slik at bustadbehovet i større grad samsvarer med etterspurnaden i marknaden. Vurdering: Rapporten peikar på fem strategiområde for bustadutvikling i Sogn: 1. Aktivisera kommunane si bustadpolitiske rolle 2. Auka variasjonen i bustadtilfanget 3. Auke kompetansen om bustadmarknaden og verkemiddel i bustadforsyninga 4. Meir målretta arealplanlegging koordinert med bygging av kommunal infrastruktur 5. Meir samordna informasjon om Sogn som felles bustadarena. Strategiane legg opp til at kommunane tek ein tydlegare posisjon i bustadmarknaden enn før. Vidare viser rapporten til at politisk forankring og prioritering av ressursar til gjennomføring av strategiane er avgjerande for å lukkast. Fleire av tiltaka vil liggje til kommunane å gjennomføra. For å sikre framdrift, koordinering og tilrettelegging av arbeidet for kommunane har Sogn regionråd vedteke at det vert sett av Side 5 av 12

6 Sak 59/16 midlar til prosjektleiing ut Regionrådet meiner at arbeidet må vera ein del av ei langsiktig satsing dersom ein skal få god effekt av ressursbruken. Sogn regionråd listar følgjande viktige faktorar for å lukkast med arbeidet: Involvering og forankring av administrativ og politisk leiing, og dialog i administrasjonen og hos politikarane At kvar kommune prioriterer arbeidet Samarbeid med aktørar som kan bidra i arbeidet Kontinuerleg prosjektoppfølging, planlegging og etablering av realistiske framdriftsplanar Rådmann tilrår at formannskapet tek rapporten til vitande og at Sogndal kommune nyttar denne i det vidare arbeidet med bustaudtvikling i kommunen, og ved framhald av samarbeid innan regionen. Sogndal Jostein Aanestad -rådmann- Side 6 av 12

7 Sogndal kommune Sak 60/16 Formannskapet Saksh.: Ole Gunnar Krakhellen Arkiv: C56 Arkivsak: 16/3658 Saksnr.: Utval Møtedato 60/16 Formannskapet Sak 60/16 Ny riftsavtale med musea i Sogn og Fjordane - frå Tilråding: 1. Sogndal kommune godkjenner at driftstilskot til Stiftinga Musea i Sogn og Fjordane vert fordelt 20% likt på alle kommunar, 60% etter folketal og 20% fordelt på vertskommunar. 2. Sogndal kommune meiner at det totale tilskotbeløpet frå kommunane bør fordelast etter desse prinsippa, og ikkje berre den veksten som kjem som fylgje av reduksjonen i tilskot frå Sogn og Fjordane fylkeskommune. Vedlegg: Dokumenta som ligg i arkivsaka. Saksutgreiing: Bakgrunn: I samband med innsparingar i Sogn og Fjordane fylkeskommune har det vorte gjort innsparingar på det fylkeskommunale tilskotet til Musea i Sogn og Fjordane (MiSF). Dette utgjere ein reduksjon av tilskotet på 1,1 mill. kr. i 2015 og nye 1,5 mill. kr i Reduksjon i det lokale/regionale driftstilskotet til musea kan vidare føre til avkorting av det statlege tilskotet. KS i Sogn og Fjordane har hatt ei arbeidsgruppe som har arbeidd med korleis ein kan leggje ein ny modell for driftstilskot frå kommunane, og ein driftsavtale som byggjer på denne modellen. Det er denne modellen og driftsavtalen som no er til handsaming i kommunane. Modellen dekker inn det reduserte tilskotet frå fylkeskommunen. Auka i kommunale driftstilskot frå og med 2017 er føreslege fordelt på alle kommunane etter fylgjande prinsipp: - Kvar kommune betalar nominelt det dei skal betale i 2016 i det vidare, men dei kommunale som ikkje betalar må no betale Dei som betalar mindre enn dei skulle ha gjort fordi dei sjølv har justert ned summen må betale det dei skulle ha betalt. - Auken i kostnadar som kommunane får som følgje av at fylkeskommunen justerer ned sit tilskot vert fordelt mellom kommunane etter ein objektiv fordelingsnøkkel: o 60% etter folketal, 20% likt på alle kommunane og 20% på vertskommunane. - Om det kjem inn nye kommunar som vertskommunar t.d. Vågsøy og Måløyraidsenteret, så må det først avgjerast kor mykje dei skal gå inn med i drifta, ev. saman med nabokommunar. Denne summen vert ført vidare som i punkt 1 og vert altså ikkje fordelt mellom dei andre kommunane. Side 7 av 12

8 Sak 60/16 For Sogndal kommune sin del inneberer framlegget ei auke i tilskotet på kr frå kr i 2016 til kr i Det er lagt til grunn at kommunetilskota skal justerast årleg i samsvar kommunal deflator, fyrste gong for 2017, og MiSF sender faktura i starten av kvart driftsår. Vurdering: Rådmannen meiner at det er viktig at det vert sikra ei føreseieleg finansiering av Stiftinga Musea i Sogn og Fjordane. MiSF sitt arbeidet omfattar om lag gjenstandar, fotografi, båtar og bygningar som er samla inn frå dei fleste kommunar i fylket. Det er uheldig at fylkeskommunen reduserer sitt tilskot, og at kommunane då må auke sitt tilskot om drifta skal haldast oppe. Sogndal kommune er vertskommune for ei hovudavdeling for musea, og det er viktig at vi bidreg som vertskommune for denne. Rådmannen tykkjer at fordelingsnøkkelen som er brukt for å fordele kostnadsauken på 2,5 mill.kr. gjev ei god fordeling mellom kommunestorleik og dei kommunane som er vertskommune for MiSF. Denne fordelingsnøkkelen burde nyttast til å fordele heile stønadsbeløpet frå kommunane på om lag kr. 6,6 mill. kr. Dette vil vere ein enklare modell, som byggjer på objektive kriterier, framfor diverse historiske avtalar. Sogndal kommune har ein historisk avtale der vi som vertskommune tek ein større del av utgiftene enn det andre vertskommunar gjer. Sogndal Jostein Aanestad Rådmann Side 8 av 12

9 Sak 61/16 Saksh.: Jostein Aanestad Arkiv: 020 Arkivsak: 16/3415 Saksnr.: Utval Møtedato 61/16 Formannskapet Sak 61/16 Fylkesmannens framtidige struktur Tilråding: Sogndal kommune meiner at fylkesmannsembetet bør framleis ha ei regional inndeling som samsvarer med det folkevalde regionale nivået. Dersom fylke på Vestlandet slår seg saman, bør embeta tilpassast nytt regionalt nivå. Samtidig må nærleiken til og samspelet med kommunane sikrast. Fylkesmannen bør framleis ha ei desentralisert forvaltning lokalisert i dagens fylke, med leiing frå Sogn og Fjordane, slik dette er avtalefesta i intensjonsplanen mellom dei tre Vestlandsfylka. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har brei kompetanse og rekrutterer godt, og leverer godt innafor sine oppgåver. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har teke på seg fleire nasjonale oppgåver og bør få tilført nye nasjonale oppgåver. Regjeringa kan på den måten sikre at reformer i regional statsforvaltning bidreg til ei balansert regional utvikling. Vedlegg: 1. Utredning av fylkesmannens fremtidige struktur - utsendelse av foreløpig rapport på bred innspillsrunde. Høyringsbrev. 2. Utredning av fylkesmannens fremtidige struktur (uprenta). Rapporten er her: edning_av_fylkesmannens_fremtidige_struktur.pdf 3. Utgreiing om fylkesmannens framtidige struktur og storleik merknader og kommentarar til førebels prosjektrapport. Brev frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane. Saksutgreiing: Bakgrunn: Regjeringa vedtok hausten 2014 at Kommunal- og moderniseringsdepartementet skulle gjennomføre ei utgreiing av framtidig struktur og storleik for fylkesmannsembeta. Målsetjinga for arbeidet var at utgreiinga skulle gje departementet eit godt grunnlag for å vurdere kva som er føremålstenleg inndeling av embeta, gitt dei oppgåver og roller fylkesmannen skal ivareta i forvaltninga no og i tida framover. NIVI Analyse med fleire har inngått i departementet si prosjekt-/utgreiingsgruppe for arbeidet, og det vart lagt fram eit første utgreiings- og analysearbeid. Dette førebelse utkastet av utgreiinga vart då sendt på ein innspelsrunde (høyring) til utvalde, relevante aktørar og samarbeidspartar med høyringsfrist Arbeidet med utgreiinga skal sluttførast innan utgangen av året. Side 9 av 12

10 Sak 61/16 Den førebelse rapporten inneheld ikkje konkrete tilrådingar, og er ikkje handsama politisk i KMD. Mandatet for utgreiinga har vore å greie ut ulike modellar for fylkesmannen sin framtidige struktur, avgrensa til geografisk inndeling av embeta. Sidan utgreiinga føregår parallelt med kommune- og regionreforma, vert modellane m.a. drøfta i lys av ulike scenario for ein framtidig kommune- og region-struktur. Utgreiinga skal liggje føre i endeleg versjon før årsskiftet. Regjeringa vil ta stilling til spørsmålet våren 2017, før sak om regionreforma og kommunereforma vert handsama i Stortinget. Bakgrunnen for å setje i gang utgreiinga var at kommunereforma og ein endra kommunestruktur med færre og større kommunar opnar for å vurdere fylkesmannsembetet si geografiske inndeling. Kommunane er fylkesmannen sine viktigaste brukarar og samarbeidspartnarar, og det er eit viktig mål at stat og kommune fungerer best muleg saman. Også andre reformprosessar og utviklingstrekk i forvaltninga har aktualisert behovet for ei vurdering av inndelinga av fylkesmenn. Det skal gjennomførast ei regionreform der målet er om lag ti nye folkevalde regionar. Betydelege endringar i inndelinga av ei rekkje regionale statsetatar i løpet av dei siste åra har også medført endra rammevilkår for fylkesmannen si samhandling og samarbeid med desse etatane. I siste del av utgreiinga vert det skissert og drøfta tre hovudmodellar for framtidig inndeling av embeta. Dei tre hovudmodellane utgjer ikkje konkrete inndelingsforslag. Følgjande tre hovudmodellar vert skisserte og drøfta: Konsolideringsmodell som inneber mindre endringar av dagens struktur (14-17) Regionmodell som inneber eit tal mellomstore embete (8-13) Landsdelsmodell som inneber eit tal store embete på landsdelsnivå (4-7) I den samla vurderinga av modellane vert det lagt særskilt vekt på at framtidig struktur for fylkesmannen skal vere framtidsretta og ha berekraft i møte med nye og endra oppgåver. Strukturen skal også vere robust sett i relasjon til ein endra kommunestruktur i eit langsiktig perspektiv. På denne bakgrunn meiner prosjekt-/utgreiingsgruppa sjølv at regionmodellen er den av modellane som best sameinar dei mest sentrale omsyna som ei framtidig fylkesmannsinndeling skal ivareta. Regionmodellen legg strukturelle føresetnader for auka fagleg berekraft, funksjonalitet, stordriftsfordelar, samordning innanfor regional stat og harmonisering med framtidig regionalt folkevalt nivå heiter det i rapporten. Modellen kan også representere ei robust løysing for dei endringar i kommunestrukturen som kan kome på både kort og lenger sikt. Det vert vist til politireforma som ein modell. I politireforma er Hordland og Sogn og Fjordane slege saman til eit distrikt distrikt Vest. Det heiter vidare i rapporten at embeta i størst mogleg grad skal vera ein integret eining med felles lokalisering og at embeta bør ha same inndeling som regional stat og nye regionar. I rapporten vert det peika på at samlokaliseringa av embeta er best i Sør- Trøndelag og Hordaland, og dårlegast i Østfold, Sogn og Fjordane og Finnmark. Sogn og Fjordane fylkeskommune er for tida inne i prosessar knytt til regionreforma, der målet er at vi skal ha om lag ti nye folkevalde regionar frå (jf. Stortinget si handsaming av Meld. St. 22 ( ) «Nye folkevalde regionar rolle, struktur og oppgåver»). Fylkeskommunane si rolle skal også i større grad rettast mot ei sterkare samfunnsutviklarrolle. Forhandlingsutvala frå Sogn og Fjordane, Hordaland og Rogaland vart samde om ein intensjonsplan for ein framtidig Vestlandsregion. Det overordna målet i intensjonsplanen er at Vestlandsregionen skal vere ein sterk, attraktiv og kompetent samfunnsutviklar og tenesteytar under regional folkevald styring. I tillegg er det semje om seks hovudmål som grunnlag for Vestlandsregionen: Sterkare demokrati gjennom ein ny folkevald region Side 10 av 12

11 Sak 61/16 Framtidsretta samfunnsutvikling på Vestlandet Høg kvalitet i tenestene Strategisk infrastrukturbygging Kultur og identitetsbygging Berekraftig forvaltning av samla ressursar Forhandlingsutvala valde å tydeleggjere fem vilkår for å etablere ein Vestlandsregion. Eitt av desse vilkåra handla om organisering, geografisk inndeling og leiing av fylkesmannsembetet: Dei tre fylkeskommunane legg til grunn at fylkesmannsembetet får ei organisering og ei regional inndeling som samsvarer med det nye folkevalde regionale nivået sin geografiske struktur. Det vert lagt til grunn at fylkesmannsembetet skal ha ei desentralisert forvaltning lokalisert i dagens fylke, med leiing frå Sogn og Fjordane. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har gjev uttale til prosjektrapporten (vedlagd). Her peikar fylkesmannen på at embete bør halde fram som eige embete dersom ikkje regionreforma fører til at fylket vert slått saman med andre. Dersom fylket vert slått saman med andre peikar fylkesmannen på at hovudkontoret kan leggjast til Sogn og Fjordane. Dette vil bidra til at statlege arbeidsplassar bidreg til vekst og utvikling i heile landet. Vurdering: Rådmannen meiner det er fornuftig å gjennomføre ei brei kartlegging av mulege framtidige inndelingar av fylkesmannsembetet no. Kommunane er fylkesmannen sine viktigaste brukarar og samarbeids-partnarar, og det er avgjerande at stat og kommune fungerer best muleg saman. Kommunane Leikanger, Luster og Sogndal har tinga rapporten «Samfunnseffektar av endringar i fylkeskommune og regional statsforvaltning» frå revisjons- og rådgjevingsselskapet BDO. Føremålet med rapporten er å synleggjere kva konsekvensar dei pågåande endringsprosessane i regionreforma kan bety for Sogn. Rapporten syner at kommunane har ein tett integrerte arbeidsmarknad og eit stort offentleg næringsmiljø. Arbeidsplassane i dei tre kommunane er del av ein regional arbeidsmarknad i Indre Sogn, som tel sysselsette og innbyggjarar. BDO har sett nærare på kvar av dei statlege verksemdene som er lokalisert i kommunane. Dei finn at verksemdene har tilsette med svært høg kompetanse og at dei rekrutterer bra i høve samanliknbare regionar. Verksemdene har høg innovasjonsgrad og løyser viktige nasjonale og regionale forvaltningsoppgåver for stat og fylke. Analysen syner at reformer som er sett i gang, m.a. embetsmannsreforma, kan medføre at 578 arbeidsplassar forsvinn frå Sogn fram mot 2025, noko som kan føre til ei utflytting på nær 900 personar i same tidsperiode. Den baserer seg på faglege tilrådingar om ny kontorstruktur for Fylkesmannen, kontorstruktur for Skatteetaten, eksperttilrådingane om NAV og intervju med regionale leiarar for dei statlege verksemdene. Rapporten peikar på Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, Sogn og Fjordane Fylkeskommune, NAV Sogn og Fjordane, Skatteopplysninga og Høgskulen i Sogn og Fjordane som mest sårbare for endring. I desse verksemdene er 425 arbeidsplassar utsett. Om dei forsvinn reknar BDO at 153 andre arbeidsplassar vert utsett i følgjenæringar som kommunal tenesteyting, handel, service, transport og leverandørnæringar. Det er grunn til å ta rapporten på største alvor. Fylkesmannen har 113 tilsette på Leikanger. I departementet sin høyringsrapport om fylkesmannen peikar dei på at dei reknar med tomgangsleige og flytting av medarbeidarar Side 11 av 12

12 Sak 61/16 frå dei kommunane som ikkje skal ha hovudsete for fylkesmannen. Rapporten må lesast slik at embete for Hordaland og Sogn og Fjordane skal leggjast til Bergen, og at også andre regionale statsetatar skal ha same lokalisering. Reformer kjem til å bli gjennomført, og at følgjene av dette vil vere ei naudsynt ny organisering av den regionale staten og det nye folkevalde regionale nivået. Dette vil ha konsekvensar. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane leverer godt innafor sine oppgåver, også der fylkesmannen har teke på seg nasjonale oppgåver. Fylkesmannen har hatt ein svært viktig funksjon ved å sikre samhandling og samvirke i fylket. Dette er Sogn og Fjordane godt kjent for. Fylkesmannen har vore viktige pådrivarar for samarbeid innanfor skule, helse, beredskap, digitalisering og breibandsutbygging i fylket. Saman med høgskulen og fylkeskommunen har dei i lang tid vore ein viktig del av dei særs gode skuleresultata som Sogn og Fjordane er kjende for. Fylkesmannen, fylkeskommunen og høgskulen har vore viktige regionale utviklingsaktørar for heile fylket over lang tid. Det er eit sterkt og etablert fagmiljø for offentleg forvaltning i regionen. Ved å sikre talet på offentlege arbeidsplassane kan regjeringa og fylkeskommunen syte for ei balansert regional utvikling i dei nye regionane. Det er store avstandar og kronglete infrastruktur på Vestlandet. Å sikre at særleg fylkesmannen er til stades i heile regionen er eit sentralt grep for å syte for godt samspel mellom kommunane i Sogn og Fjordane, staten og det regionale folkevalde nivået. Det ligg til rette for at vi kan vere aktiv i arbeidet med å effektivisere forvaltningsapparata i dei nye regionane, med å tilføre nye oppgåver til dei eksisterande fagmiljøa i Sogn. Desse miljøa er allereie i dag leiande i arbeidet for å digitalisere og effektivisere statlege forvaltningsoppgåver. Rådmannen rår formannskapet til å gå inn for at fylkesmannsembetet får ei organisering og ei regional inndeling som samsvarer med det nye folkevalde regionale nivået sin geografiske struktur. Fylkesmannsembetet bør ha ei desentralisert forvaltning lokalisert i dagens fylke, med leiing frå Sogn og Fjordane slik dette er avtalefesta i intensjonsplanen mellom dei tre Vestlandsfylka. Sogndal, den Jostein Aanestad rådmann Side 12 av 12

13 Sogndal kommune Møteprotokoll Utval: FORMANNSKAPET Møtestad: Formannskapssalen Møtedato: Tid: 09:00-14:30 Sakliste Saksnr. Arkivsaksnr. Tittel 57/16 16/20 Formannskapet Opning, konstituering, orienteringar og drøftingar 58/16 16/3899 Støtte frå viltfondet - hjortegjerde Kjørnes III 59/16 16/4305 Regional bustadstrategi Sogn 60/16 16/3658 Ny driftsavtale med musea i Sogn og Fjordane - frå /16 16/3415 Fylkesmannens framtidige struktur

14 Sak 57/16 Formannskapet Opning, konstituering, orienteringar og drøftingar Punkt 1. Opning A. Konstituering av møte: Møtet lovleg sett med følgjande til stades: Ordførar Jarle Aarvoll, Laura Kvamme, Kjetil Kvåle, Ole-Mathias Nes, Rita Navarsete, Karin Vikane, Christen Knagenhjelm, Bente Sønsthagen (Sp) møtte som vara for Vibeke Johnsen (Sv) og Steinar Øydvin (Sv) møtte som vara for Senea Sabanovic (Ap) Frå administrasjon møtte rådmann Jostein Aanestad og Marit Hagevik (under punkt 2 E). Innkalling og saksliste - godkjent Møteleiar: Jarle Aarvoll Ope møte, utanom delar av orienteringa under 2 D,4. B. Protokoll frå møtet godkjent. Punkt 2. Orienteringar og drøftingar A. Orientering frå ordførar 1. Kommunereforma 2. Byregionprogrammet 3. Diverse opningar, bocciabane - klatreparkar - Tufte-parken 4. "Ja til gang og sykkelsti Sogndal - Årøy" 5. SFFK politikardag, Sognabåten 6. Møte med Statnett B. Orienteringar frå utval C. Innspel frå medlemmane Karin Vikane (H) Sogn barnevern og spørsmål om utbetaling av erstatning til tilsette. Christen Knagenhjelm (V) Viktig å få annonsert politiske møte på nettsida. Bente Sønsthagen (Sp) Utviding av areal ved Furuli barnehage. Laura Kvamme (Sp) Busetjing av einslege mindreårige flykningar. Undergangen under rv. 5 på Kaupanger. Rita Naversete (Frp) Bautaen på Nornes. Rekkverk ved fjordstien ved badelaguna/nortura.

15 Øydelagde benkar i sentrum. Administrasjonsutvalet og habilitet. Christen Knagenhjelm (V) Støytiltak og personalrom ved Furuli barnehage. D. Orientering frå rådmann 1. Søknad om tilskot helsestasjon 2. Kvåle stadion, jf. brev frå Kulturdepartementet (16/2563) 3. Samarbeidsavtale Lerum AS for utbygging av VVA på industrifeltet på Kaupanger 4. Sogn barnevern. Rådmann orienterte om situasjonen ved Sogn barnevern før og no. Formannskapet bad om å få orientering også om teiepliktig informasjon, og vedtok å lukka møtet, jf. offentl Formannskapet blei opplyst i saka og medlemmane fekk svar på dei spørsmåla dei hadde. Formannskapet har tillit til at administrasjonen løyser utfordringane som har vore i Sogn barnevern. Formannskapet er oppteken av å gje arbeidsro for Sogn barnevern slik at barn og unge og deira familiar får dei tenestene dei skal ha. 5. Utbetaling etter skjønn grunnerverv fjordsti er gjennomførd for alle eigedomar utanom eigedom med takst som er anka. 6. Avtale drift av vegar i Hodlekve med SSD. 7. Sal av industritomt på Kaupanger. Behov for kommunale tiltak. E. Drøftingar 1. Økonomiplan og budsjett 2017 Økonomplannotat nr 2. (arkivsak 16/3627). Formannskapet drøfte øp-notat nr. 2. Formannskapet ber rådmann leggje inn IKT-skule, utbetring av personalområdet ved Furuli barnehage og utbetring av kommunal veg til Brevasshytta inn i investeringsprogrammet finansiert med overføring frå drift. Formannskapet ber vidare rådmann leggje inn tiltak for oppsamling av sigevatn knytt til tidlegare fylling på Kvernhushaugen i investeringsprogrammet, finansiert over sjølvkost renovasjon og planleggingsmidlar for ny sentrumsbarnehage i 2020, finansiert ved lån. Punkt 3. Skriv og meldingar. Referert. 1. Stortingsvalget og sametingsvalget fastsetting av valgdag, Det Kongelige kommual- og moderniseringsdepertement. 2. Elektronisk avkryssing i manntallet på valgdagen, Valgdirektoratet. 3. Retningsliner for lokalisering av handel og kjøpesenter i fylket høyringssvar, Sogn regionråd. 4. Regionreforma - møte med regionråda i Sogn og Fjordane ( ), Sogn og fjordane fylkeskommune. 5. Rapport - Samfunnseffektar av endring i fylkeskommune og regional statsforvaltar. 6. Melding om politisk behandling - Utgreiing av kulturskuletilbodet i Luster (arkivsak 16/3714).

16 7. Informasjon til kommunane om bosetting av enslige måndreårige. 8. Kommunereforma Oppsummering, vurdering og tilråding, Fylkesmannen i Sogn og fjordane (arkivsak 16/123). 9. Politireforma 2016 fråsegn frå Sogn regionråd (arkivsak 16/3686) Fråsegn til høyring frå Justis- og beredskapsdepartementet om å slå saman Sogn tingrett og Fjordane tingrett med hovudsete i Førde (arkivsak 16/608). Vedlegg: Punkt 2D.1., 2E.1,, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8, 3.9 Maj Britt Solberg -politisk sekretær-

17 Sak 58/16 Støtte frå viltfondet - hjortegjerde Kjørnes III Tilråding: Vikane AS får kr ,- i tilskot frå viltfondet til oppsetting av hjortegjerde frå riksveg 5 til kommuneveg til Kjørnes. Tilskotet vert utbetalt når tiltaket er ferdigstilt. Handsaming Karin Vikane (H) opplyste at ho er fruktdyrkar i området og vil nyte godt av eit hjortegjedet og bad om å få vurdert sin habilitet. Formannskapet fann Vikane inhabil. Ikkje møtande vararepresentant. Vedtak, samr.: Vikane AS får kr ,- i tilskot frå viltfondet til oppsetting av hjortegjerde frå riksveg 5 til kommuneveg til Kjørnes. Tilskotet vert utbetalt når tiltaket er ferdigstilt. Sak 59/16 Regional bustadstrategi Sogn Vedtak, samr.: Formannskapet tek rapporten «Bustadstrategi for Sogn» av til vitande. Sak 60/16 Ny driftsavtale med musea i Sogn og Fjordane - frå Tilråding: 1. Sogndal kommune godkjenner at driftstilskot til Stiftinga Musea i Sogn og Fjordane vert fordelt 20% likt på alle kommunar, 60% etter folketal og 20% fordelt på vertskommunar. 2. Sogndal kommune meiner at det totale tilskotbeløpet frå kommunane bør fordelast etter desse prinsippa, og ikkje berre den veksten som kjem som fylgje av reduksjonen i tilskot frå Sogn og Fjordane fylkeskommune.

18 Handsaming Laura Kvamme (Sp) opplyste at ho er styremedlem i MiSF og bad om å få vurdert sin habilitet. Formannskapet fann Kvamme inhabil. Ikkje møtande vararepresentant. Rådmann hadde følgjande tillegg til tilrådinga, punkt 2: Sogndal kommune ber KS i fylket ta opp at drøftingane om ein fordelingsmodell for heile tilskotet til MiSF i 2017, med sikte på avklaring av fordelingsmodell for heile tilskotet før budsjettprosessen for Tilråding, samr.: 1. Sogndal kommune godkjenner at driftstilskot til Stiftinga Musea i Sogn og Fjordane vert fordelt 20% likt på alle kommunar, 60% etter folketal og 20% fordelt på vertskommunar. 2. Sogndal kommune meiner at det totale tilskotbeløpet frå kommunane bør fordelast etter desse prinsippa, og ikkje berre den veksten som kjem som fylgje av reduksjonen i tilskot frå Sogn og Fjordane fylkeskommune. Sogndal kommune ber KS i fylket ta opp at drøftingane om ein fordelingsmodell for heile tilskotet til MiSF i 2017, med sikte på avklaring av fordelingsmodell for heile tilskotet før budsjettprosessen for Sak 61/16 Fylkesmannens framtidige struktur Tilråding: Sogndal kommune meiner at fylkesmannsembetet bør framleis ha ei regional inndeling som samsvarer med det folkevalde regionale nivået. Dersom fylke på Vestlandet slår seg saman, bør embeta tilpassast nytt regionalt nivå. Samtidig må nærleiken til og samspelet med kommunane sikrast. Fylkesmannen bør framleis ha ei desentralisert forvaltning lokalisert i dagens fylke, med leiing frå Sogn og Fjordane, slik dette er avtalefesta i intensjonsplanen mellom dei tre Vestlandsfylka. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har brei kompetanse og rekrutterer godt, og leverer godt innafor sine oppgåver. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har teke på seg fleire nasjonale oppgåver og bør få tilført nye nasjonale oppgåver. Regjeringa kan på den måten sikre at reformer i regional statsforvaltning bidreg til ei balansert regional utvikling. Handsaming Bente Sønstehagen (Sp) la fram forslag om følgjande tillegg til første avsnitt. Hovudsete for nytt embete må vera lokalisert på Leikanger. Dette slutta formannskapet seg til. Tilråding, samr.:

19 Sogndal kommune meiner at fylkesmannsembetet bør framleis ha ei regional inndeling som samsvarer med det folkevalde regionale nivået. Dersom fylke på Vestlandet slår seg saman, bør embeta tilpassast nytt regionalt nivå. Samtidig må nærleiken til og samspelet med kommunane sikrast. Fylkesmannen bør framleis ha ei desentralisert forvaltning lokalisert i dagens fylke, med leiing frå Sogn og Fjordane, slik dette er avtalefesta i intensjonsplanen mellom dei tre Vestlandsfylka. Hovudsete for nytt embete må vera lokalisert på Leikanger. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har brei kompetanse og rekrutterer godt, og leverer godt innafor sine oppgåver. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har teke på seg fleire nasjonale oppgåver og bør få tilført nye nasjonale oppgåver. Regjeringa kan på den måten sikre at reformer i regional statsforvaltning bidreg til ei balansert regional utvikling. Møtet slutt: 14:30. Jarle Aarvoll -ordførar- Laura Kvamme Kjetil Kvåle Ole-Mathias Nes Rita Navarsete Karin Vikane Christen Knagenhjelm Bente Sønsthagen Steinar Øydvin Jostein Aanestad -rådmann-

20 Saksframlegg Sakshandsamar: Maj Britt Solberg Arkiv: 033 Arkivsaksnr.: 16/20-7 Formannskapet Opning, konstituering, orienteringar og drøftingar * Tilråding: Punkt 1. Opning A. Konstituering av møte: Møtet lovleg sett med følgjande til stades: Ordførar Jarle Aarvoll, Laura Kvamme, Kjetil Kvåle, Ole-Mathias Nes, Rita Navarsete, Karin Vikane, Vibeke Johnsen og Christen Knagenhjelm og Steina r Øydvin (Sv) møter som vara for Senea Sabanovic (Ap) Frå administrasjon møter rådmann Jostein Aanestad Innkalling og saksliste - godkjenning Møteleiar: Jarle Aarvoll Ope møte B. Protokoll frå møtet Punkt 2. Orienteringar og drøftingar A. Orientering frå ordførar 1. Kommunereforma 2. Byregionprogrammet 3. Diverse opningar, bocciabane - klatreparkar - Tufte-parken 4. "Ja til gang og sykkelsti Sogndal - Årøy" 5. SFFK politikardag, Sognabåten 6. Møte med Statnett B. Orienteringar frå utval C. Innspel frå medlemmane D. Orientering frå rådmann 1. Fråsegn til høyring frå Justis- og beredskapsdepartementet om å slå saman Sogn tingrett og Fjordane tingrett med hovudsete i Førde (arkivsak 16/608) 2. Søknad om tilskot helsestasjon 3. Kvåle stadion, jf. brev frå Kulturdepartementet (16/2563) 4. Samarbeidsavtale Lerum AS 5. Sogn barnevern E. Drøftingar 1. Økonomiplan og budsjett 2017 Økonomplannotat nr 2. (arkivsak 16/3627) Punkt 3. Skriv og meldingar 1. Stortingsvalget og sametingsvalget fastsetting av valgdag, Det Kongelige kommualog moderniseringsdepertement

21 2. Elektronisk avkryssing i manntallet på valgdagen, Valgdirektoratet 3. Retningsliner for lokalisering av handel og kjøpesenter i fylket høyringssvar, Sogn regionråd 4. Regionreforma - møte med regionråda i Sogn og Fjordane ( ), Sogn og fjordane fylkeskommune 5. Rapport - Samfunnseffektar av endring i fylkeskommune og regional statsforvaltar 6. Melding om politisk behandling - Utgreiing av kulturskuletilbodet i Luster (arkivsak 16/3714) 7. Informasjon til kommunane om bosetting av enslige måndreårige 8. Kommunereforma Oppsummering, vurdering og tilråding, Fylkesmannen i Sogn og fjordane (arkivsak 16/123) 9. Politireforma 2016 fråsegn frå sogn regionråd (arkivsak 16/3686) Vedlegg: Punkt 2D.1., 2E.1,, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8, 3.9 Maj Britt Solberg -politisk sekretær-

22

23

24 Sogndal kommune Postboks SOGNDAL Dykkar ref Vår ref Dato 16/ / Om søknad om førehandssamtykke for bruksendring og omlegging frå naturgras til kunstgras på Kvåle stadion - Sogndal kommune Kulturdepartementet viser til tidlegare korrespondanse, seinast brev av 9. august 2016 frå Sogndal kommune med søknad om førehandssamtykke som nemnd over. Departementet har behandla søknaden og lagt søknaden fram for uttale frå Norges Friidrettsforbund og Sogn og Fjordane fylkeskommune. Vedlagt dette brevet følgjer til orientering kopi av svarbreva frå både forbundet og fylkeskommunen (kopi av fylkeskommunen sitt svarbrev har kommunen tidlegare fått frå fylkeskommunen). Vedlagt følgjer også to brev frå høvesvis leiar av Sogndal idrettsråd, Jan-Erik Weinbach, og leiar av Sogndal idrettslag, Cecilie Thaule Løvlid. Utgangspunktet for behandlinga av søknaden er departementet sitt brev av 19. februar 2010, der det heiter til slutt: "Under desse premissane vil departementet ikkje ha innvendingar mot at grasbana på Kvåle stadion vert omlagd til kunstgras". Premissane som departementet her viser til er at 1) utviklinga Kvåle stadion inngår ifølgje fylkesdelplanen som ein del av utviklinga av Fosshaugane Campus "for å dekke behovet for utomhus idrettsanlegg for mange brukargrupper, inkludert omsynet til friidrett", og at 2) det går fram av brev frå Sogndal kommune "at kommunen vil vera open for å vurdera ei tilfredsstillande løysing også for kastøvinga". Med dette som utgangspunkt har departementet vurdert søknaden om førehandssamtykke for bruksendring og omlegging til kunstgras. Departementet har merka seg dei innvendingane Posadresse Postboks 8030 Dep Kontoradresse Akersg. 59Akersg. 59 Telefon NO-0030 OsloNO-0030 Oslo Org. nr. postmottak@kud.dep.no Avdeling for sivilsamfunn og idrett Saksbehandlar Åsmund Berge

25 som tidlegare er kome frå friidretten og i denne omgang frå Norges Friidrettsforbund, samt frå leiarane av Sogndal idrettsråd og Sogndal idrettslag (sjå vedlegga) På den andre sida står Sogndal kommune som har fått støtte for bruksendring og omlegging frå Sogn og Fjordane fylkeskommune, og dessutan frå Sogndal idrettsråd som har fatta ei avgjerd 7 mot 1 i favør av bruksendring og omlegging. Vedtaket/referat frå idrettsrådet følgjer også vedlagt. I departementet si vurdering har ein teke i betraktning alle dei momenta som er for og mot bruksendring og omlegging, og som er framført av partar denne søknaden angår, og departementet viser til vedlegga, der dei ulike momenta kjem fram. Dette gjeld først og fremst på den eine sida bruken av stadionet i dag med naturgras og den meirbruken som omlegging til kunstgras vil føre til, og på den andre sida at kastøvingar i fridretten ikkje vil vere mogleg etter omlegging. Med andre ord ville meir fotball kunne verte spelt, og mindre friidrett ville verte driven, men samla ville det verte meir aktivitet. Om kastøvingane som ville verte skadelidande, framhevar departementet spesielt at dette vil kunne finne si løysing på lengre sikt ved at Sogndal kommune anlegg ny kastsektor utanfor, men ved stadionet, og at kommunen har varsla planlegging av dette (reguleringsarbeid). Vidare framhevar departementet at på kort sikt vil friidretten sine spyd-, diskos- og sleggekastarar, som i dag er få, om dei finst, måtte drive kastøvingane på annan stad. I denne samanhang viser departementet til brevet frå Sogn og Fjordane fylkeskommune, kor det heiter: "I påvente av dette reguleringsarbeidet oppmodar vi Sogndal kommune om må legge til rette for kastsektor med kastbur for spyd, diskos og slegge for yngre utøvarar som ev. kan utvidast. Eit alternativ er å legge kastsektor mellombels på Kaupanger idrettspark på grasbane som er relativt lite brukt til fotball. Begge desse anlegga har Sogndal kommune uttalt kan vere gode løysingar som kommunen vil kunne støtte økonomisk". Når det så gjeld friidretten i Sogn og Fjordane generelt, viser departementet til fylkeskommunen sitt brev og omtalen der av noverande, regionale plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv Det heiter om dette at status som fullverdige konkurranseanlegg for friidrett har dei i Florø, Førde, Byrkjelo og Øvre Årdal, og at "dette betyr regional plan ikkje tar omsyn til Kvåle stadion som fullverdig friidrettsanlegg, men eit rekrutteringsanlegg for friidrett der det ikkje vere krav om status som fullverdig konkurranseanlegg for friidrettsstemner på nasjonalt og internasjonalt nivå". På denne bakgrunn og med utgangspunkt i departementet sitt brev av 19. februar 2010 finn departementet etter ei samla vurdering å gje Sogndal kommune førehandssamtykke til bruksendring og omlegging frå naturgras til kunstgras på Kvåle stadion. Departementet gjer gjeldande det vilkåret for samtykket at kommunen startar reguleringsarbeidet eller held fram allereie starta arbeid så snart som mogleg, med sikte på å realisere kastsektor for friidretten sine kastøvingar på kort og lengre sikt til erstatning for naturgrasdekket på Kvåle stadion. Avgjerande for dette har for departementet vore den tidlegare uttalen frå departementet, Side 2

26 kommande auke i bruken av Kvåle stadion og omsynet til friidretten og kastøvingane vert søkt ivareteke av kommunen. Departementet opplyser at dette førehandssamtykket på vilkår er eit enkeltvedtak som kan verte gjenstand for klage. Fristen for å klage er tre veker frå det tidspunkt underretning om vedtaket er kome fram til vedkommande part. Klageinstans er Kongen i statsråd. Ei eventuell klage skal sendast til Kulturdepartementet. Særleg opplyser departementet at avgjerd teken av Kongen i statsråd i klagesak, ikkje kan klagast inn for Sivilombudsmannen. Med helsing Ole Fredriksen (e.f.) avdelingsdirektør Åsmund Berge fagdirektør Dette dokumentet er godkjent elektronisk og er difor utan handskriven signatur. Kopi: Norges Friidrettsforbund Sogn og Fjordane Friidrettskrins Sogn og Fjordane idrettskrins Sogn og Fjordane fylkeskommune Sogndal idrettsråd Sogndal idrettslag Vedlegg (alle fem vedlagde brev/referat vert sende elektronisk i form av eit vedlegg) Side 3

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38 SOGNDAL KOMMUNE N otat Til : Kopi: Formannskapet Leiargruppa Frå : Rådmann Arkivkode Arkivsaknr. Løpenr. Dato / / Økonomiplan og budsjett 2017 Økonomiplannotat nr. 2 Vi vil i dette økonomiplannotatet melde tilbake på dei bestillingane som administrasjonen har fått frå sakskomiteane i dialogmøte 20. april 2016, dei bestillingane som kom frå formannskapet i møtet 24. august 2016 og ev. andre innspel/tema som det er trong for å kommentere, jf. vedlegg. Vidare skal investeringsprogrammet drøftast og handsamst. Investeringsprogrammet og utkast til kap. 5 i øp - en følgjer som vedlegg til dette notatet. Informasjonen i dette økonomiplannotatet v il bli nytta som grunnlag for tiltaksliste m.v. som vert lagd fram for drøfting i formannskapet 20. oktober Oppfølging etter dialogmøtet Helse, omsorg og sosiale tenester 1. Vurdere/etablere ein funksjonell strategi for å betre rekrutteringa til tenestane Vi vil i 2017 utarbeide ein arbeidsgjevarstrategi der rekruttering vil vere tema og gjenstand for analyse og eventuelle tiltak. 2. Vurdere etablering av felles tildelingskontor der bustadforvaltninga inngår Knytt til bustadsosiale arbeidet vart det gjennomført eit internseminar om korleis etablere eit bustadkontor. Som eit resultat av arbeidet denne dagen vil rådmannen medio oktober leggje ein plan for korleis ein best styrkar bustadforvaltninga i form av ein type bustadkontor. Samstund es vil rådmannen leggje grunnla for at ein a dministrativt avklarar om - og ev. korleis ein kan etablere tildelingskontor for tildeling av tenester innafor helse -, sosial tenester og pleie - og omsorg. Dette vil bli tekstleg omtalt i øp - en. 3. Vurdere korleis ei n skal lukkast med integreringsarbeidet Flyktningtenesta meiner at følgjande må vektleggjast i integreringsarbeidet: Side 1 av 10

39 SOGNDAL KOMMUNE - Tilstrekkeleg oppfølging av den einskilde flyktning i introduksjonsprogrammet og i bustad - Gode, målretta tiltak for å styrkje moglegheit for arbeid og utdanning - Medverknad frå kommunale einingar i informasjonsarbeidet - Tilbod om og oppfølging i språkpraksis - Auka vilje i kommunale einingar til å ta imot praksiskandidatar - Framleis interkommunalt samarbeid knytt til undervisningstilbod i skule frie periodar - I alt arbeid må det vera godt samarbeid - i avdelinga for Kvalfisering, Integrering og Arbeid, - med kommunale einingar og lokalsamfunn. 4. Melde korleis kontorsituasjonen for norskopplæringa og flyktningtenesta skal løysast Dette spørsmålet e r anno uavklara. Det blir vurdert å flytte Frivilligsentralen til Fjørevegen 17, noko som kan gje utvikling for sentralen. I neste omgang vil dette frigjere lokale i kulturhuset og slik betre situasjonen noko. Det vert vurdert som viktig at KIA er samla. S åleis har ein avventa situasjonen, sjølv om dette gjer det krevjande for dei tilsette. Vi har også nyleg fått melding frå Luster kommune om at dei vil trekke seg frå samarbeidet om norskundervisninga, noko som venteleg vil gje færre tilsette ved denne tene sta. 5. Utgreie om vi kan bli betre på å stille vilkår til sosialhjelp og tiltak Stortinget har vedteke at det skal innførast vilkår om aktivitet for mottakarar av økonomisk stønad. Når dette skal iversetjast er ikkje bestemt, men det er venta å koma i Frå då må kommunen tilby aktivitet og arbeidsretta tiltak med låg terskel. Sogndal kommune oppretta i 2015 pr osjektet Jobblyst. Tiltaket er eit aktivitetstiltak med arbeidsretta aktivitet, knytt til vilkår for økonomisk stønad. Arbeidet deltakarane utfører er hovudsaklege i kommunal regi, og består av førefallande arbeid. Pr. d.d. er det 6 personar i dette tiltak et. Tilbakemeldingane frå deltakarane og kommunen er gode. Deltakarane får arbeidstrening, språktrening, opplæring i kva arbeidslivet forventar og rettar og plikter. Framover vil prosjektet ha fokus på overgang til anna arbeid og aktivitet. Tiltaket har òg vore nytta som vilkår til ungdommar som droppar ut av vidaregåande skule. Einskilde skuleelevar som har slutta har oppsøkt N AV med søknad om økonomisk stønad. Då er det blitt stilt vilkår om å møte på Jobblyst, noko som konkret har ført til at dei har teke opp att studiar. Dette syner at vilkår kan ha ein viktig førebyggande effekt. 6. Vurdere nye framlegg knytt til drift og investering a. Utgreie bustadstruktur/nytt tilbod til personar med redusert funksjonsevne Dette er ein direkte oppfølging av Agenda rapporten. Behovet er og omtalt i investeringskapittelet i gjeldande økonomiplan. I samband med ny reguleringsplan for Stedje er ei mogelegheitsanalyse under oppstart. Denne skal vurdere korleis kommunale eigedommar i området kan brukast til dett e formålet. Det handlar om fellesbustader, spesialbustader for brukarar som krev bemanning og mindre husvære som kan nyttast til ulike målgrupper. Dette vil bli nærare avtalt i økonomiplanen. Side 2 av 10

40 SOGNDAL KOMMUNE b. Styrke organisasjons - og leiarfunksjonen permanent i pleie og omsorg I samband med ut - /ombygginga frå SOS til SHOS, er det oppretta 80% stilling som har fokus på framtidig samlokalisering og organisering av tenestene. Ressursen ein brukar er ledig stillingsheimel etter at rådgjevar helse gjekk av med pensjon i jul i Inntil vidare er dette ein mellombels funksjon. c. Sikre stillingsressurs til arbeid med å skaffe og følgje opp språk - og arbeidspraksis Det har ikkje lukkast med dette m.a. fordi vi ikkje har fått positiv tilbakemelding frå N AV stat. d. Styrke ergoterapiressursane Dette må eventuelt opprettast som ny ressurs. Det er ikkje ekstern finansiering/tilskot. Auka kapasitet på hjelpemiddel / tilrettelegging, der ergoterapeut er sentral, gjer at folk truleg kan klare seg lenger i eigen bustad og behovet. e. Eininga skal sikre 40 % driftstilskot til fysioterapeut innanfor psykomotorikk Fysioterapeutane jobbar systematisk mot å korte ventelista, og begynner å sjå resultat av dette. Men vi ser med uro på auken innafor psykomotorisk fysioterapi, der ve ntetida framleis er urovekkjande høg, trass at det er sett inn tiltak. Eininga skal difor sikre 40 % auke i driftstilskot for psykomotorisk fysioterapi. f. Styrke logopedtenesta med 30 % stilling I samband med rekruttering til vikariat ved Sogn PPT frå hausten 2016 valde Sogndal kommune å tilsetje ein logoped i 100% vikariat i staden for 80%. På denne måten sikra vi rekruttering til kontoret, samstundes som vi styrka logopeditilbodet i kommunen. Denne ressursen vert finansiert dels med internsal, samt noko sal til nabokommunar. I Sogndal kommune har vi i tillegg ein logoped i deltidsstilling, samstundes som kommunen som arbeidsgjevar støttar ein tilsett med vidareutdanning innan logopedi. Dette er for å sikre rekruttering av denne fagkompetansen i framtida. I samband med drøftingar mellom dei samarbeidande kommunane i Sogn PPT (Sogndal, Leikanger, Luster, Vik og Aurland) har det vorte diskutert om det kan vere tenleg å utvide samarbeidet med ei avdeling med utøvande logopedi. PPT driv i dag med k artlegging og gjev fagkunnige tilrådingar, samt rådgjeving, men driv ikkje med behandling. Viss fleire kommunar samarbeidde kan vi sjå føre oss ei styrking av fagmiljøet ved Sogn PPT, samstundes som vi gjev eit betre tilbod innan logopedi i kommunane. Ette r diskusjon i det administrative samarbeidsrådet for Sogn PPT, konkluderte kommunane at vi skal kartleggje om det er grunnlag for eit slikt samarbeid. I midten av september sende difor Sogndal kommune ut ein invitasjon til dei andre kommunane i Sogn, der dei vart førespurt om eit slikt samarbeid kan vere av interesse, samt kva omfang som vil vere aktuelt. Dette er det svarfrist på 6.oktober. I etterkant av dette vil Sogndal kommune samanfatte tilbakemeldingane, og vurdere om det er grunnlag for å gå vidare med dette. Slik sett er det allereie føreteke ei kortsiktig styrking av logopeditilbodet (20% vikariat) og det er sett i gang ei kartleggjing av ei meir langsiktig styrking. Side 3 av 10

41 SOGNDAL KOMMUNE Rådmannen vil tilrå at vi avventar denne kartleggjinga før vi realitetshandsama r ei eventuell styrking. g. Tilføre Frisklivssentralen 30 % stillingsressurs Vi har ein 30% stillingsressurs på Frisklivssentralen som er finansiert med prosjektmidlar ut Tilbodet vil bli redusert tilsvarande om ikkje denne stillinga vert finansiert av kommunen eller kommunane. Dersom stillinga skal finansierast av Sogndal kommune vert den årlege kostnaden , - kroner. 7. Leggje fram forslag til nye resultatmål i Økonomiplanen Oppvekst Komiteen var oppteken av at førebygging skal vektleggjast og at ein tek heile organisasjonen i bruk. Det vil vera naturleg å ta dette opp som del av revisjon av kommuneplanen. 1. Bemanning, kompetanse og rekruttering Det er ønskjeleg at det i økonomiplanprosessen vert prioritert å auke grunnbemanninga i barnehage opp t il 3. Heilårsverknad for dette utgjer kr for kommunale barnehagar. Konsekvensen for tilskot til private barnehagar vil komme to år etter innføring i kommunen; kr Samla årskostnad er 1,7 mill. kroner. 2. Infrastruktur IKT - løft i skulane I oppfølging av dialogmøtet der vi vart bedt om å utgreie 1 mill. kr til investeringar på datamaskiner innan skulesektoren, har vi vurder t den totale IKT - situasjonen i skulesektoren. Denne gjev eit grunnlag for å vurdere kva som må prioriterast ved investe ringsmidlar på skulesektoren. Skulane nyttar i dag delvis utdatert teknologi både på trådlaust og fast nettverk. Det er behov for oppgradering av dette i skulebygga knytt både til trådlaust og kabla nettverk. Med unntak av Kapuanger skul e der det har vore gjort oppgraderingar, er det trådlause nettverket gamalt og ustabilt. Dekningsgraden på det trådlause nettverket er for dårleg, og det er stort behov for fleire aksesspunkt, slik at det vert betre dekning og meir mobilitet. Det vil då ve re behov for å både oppgradere eksisterande aksesspunkt og etablere nye. Ei grov vurdering av tal nye aksesspunkt er ca. 17 nye aksesspunkt på skulane, til ein estimert kostnad på kr Utskifting av eksisterande aksesspunkt kjem i tillegg. For å k unne nytte datamaskinene godt, er det heilt avgjerande å ha ein velfungerande infrastruktur i botn. Dekningsgrad på berbare maskiner : Kvåle : det er eit ønske å ha eit dataskap pr. trinn, i dag har trinn kvar sitt. Pris pr. dataskap er om lag kr og vi treng to skap, eit til 6. trinnet og eit til 10. trinnet. Samla kostnad kr Side 4 av 10

42 SOGNDAL KOMMUNE Trudvang : er ønskeleg med halvt klassesett i kvar klasse, i dag har 1 og andre trinn 8 maskiner i kvar klasse, dei resterande trinna har 6 maskiner pr. kla sse. Kostnad ca. kr 2400, - pr. maskin. Viss det vert kjøpt ca. 140 maskiner vil kvar klass e få eit halvt klassesett med be rbare maskiner. Samla kostnad kr Kaupanger skule: Har i dag grei dekningsgrad frå 5 klasse og oppover på bærbare maskiner. Fjærland og Norane: Både Fjærland og Norane har behov for 5-10 maskiner for å få god dekning. Samla k ostnad kr Total kostnad dekningsgrad : Kr Stasjonære maskiner: Skulane sine stasjonære maskiner er utdaterte. Her vil det vere naudsynt å oppgradere maskinparken, men først vil det vere behov for å gjere ei vurdering av kva teknologi som skal leggjast til grunn. Dette er naturleg å gjere i IKT - strategien som skal hand samast i Viss ein landar på at ein skal behalde stasjonære maskiner, vil det vere behov for å oppgradere fylgjande tal maskiner pr. skule: Kvåle Skule : 110 maskiner Kaupanger Skule : 40 maskiner Trudvang Skule : 50 maskiner Norane Oppvekstsenter: 12 maskiner Fjærland Oppvekstsenter: 12 maskiner. Estimert pris pr. maskin er kr. 3000, - Samla kostnad er , -. I tillegg er det behov for å byte ut skjermane. Dei skjermane vi har i dag, har vi i stor grad fått av høgskulen, og det er mange som fe ilar pga. elde. Det har pr. i dag svært få reserveskjermar, og det er lite brukte skjermar å få fatt i då utbyttingsfrekvensen her er mykje lægre enn maskiner. Utbytting av skjermar har ein samla kostnad på , -. Total kostnad oppgradering av stasjonære maskiner: kr Tekniske tenester Kommunal teknikk 1. Etablere ny gangveg mellom Idrettshalen og Kvåle skule Dette vert teke med i revisjon av trafikktryggingsplanen. Vi viser til investeringsprogrammet. 2. Auke løyving til vedlikehald, primært bygningsvedlikehald Med 1,5 millionar i bu d sjett til kommunale eigedomar, noko som er om lag ei dobling av ramme, kan følgjande verte gjennomført: o Måling Trudvang o Byte av nødlys Kvåle skule o Byte av tak Kaupanger skule o Oppgradering av fallunderlag leikeplassar skular og barnehagar Side 5 av 10

43 SOGNDAL KOMMUNE o o Solskjerming Kyrkjebakken bhg Punktvis forbetring av taket på Kommunehuset Auka løyvingar til vedlikehald av vegnett vil gje moglegheiter for oppgradering av vegstrekningar, fornying av asfaltdekket m.v. Kommunestyret løyvde 1 mill. ekstra til asfaltering i 2016 i samband med rekneskapsavsluttinga, noko som gav nyasfaltering både på industrifeltet på Kaupanger, veg i Fjærland og delar av Trolladalen og Gildevangen i Sogndal sentrum. 3. Avsette kr. 1,5 mill. kroner til kjøp av ny feiemaskin, samt vurdere økonomien ved kjøp av denne tenesta som alternativ til gjennomføring i eigen regi. Vi viser til investeringsprogrammet. Vi vurderer leige av feiemaskin til å vera for lite fleksibelt ift. behovet om å feie s tore område om våren. Økonomien ved leige er mykje lik økonomien ved kjøp. 4. Byggje ferdig Åbergevegen i samsvar med plan Ferdigstilling av Åbergevegen har ei samla kostnad på 4,25 mill. på veg og 4,25 mill. på VA. VA - delen kan finansierast over sjølvkost. 5. Kjøp/oppgradering og nybygging av bustader for flyktningtenesta, sjølvfinansiert ved statleg støtte og leigeinntekter Vi viser til omtale i investeringsprogrammet. Plan og næring 1. Vidareføre arbeidet med områdeplanar. Stedjevegen, Billagstomta /Fosshaugane campus, og etter kvart Nestangen. Dette vert teke inn som resultatmål i ØP - en. 2. Vurdere verkemiddel mot hyblifisering, m.a. auka tilsyn (inkl. branntilsyn) og auka kvalitet på matrikkelen Auka tilsyn og auka kvalitet på matrikkelen er noko vi gjerne skulle sett å ha tid til, men dette er prosjekt som er ressurskrevjande. Ansvaret for desse to oppgåvene ligg til byggjesak. Slik situasjonen er per i dag (og har vore lenge) kan ikkje eininga prioritere dette, då konsekvensen er at ein ikkje vil gr eie å følgje opp lovfesta fristar og oppgåver knytt til byggjesaker. Dersom tiltaket skal gjennomførast krev det ei prosjektstilling i 3 år, med ein årleg kostnad på , - kroner. Oppfølging av bestilling frå formannskapet sitt møte Hangar på Haukåsen Utbygging av hangar på Haukåsen har ein kalkyle på 8,7 mill. kr. Grunnarbeidet er ca. 2 mill. og isolert stålhall kostar ca. 5 mill. kr. Det ligg ikkje føre midlar frå Avinor for ei slik utbygging. 2. Vedlikehald/opprustning Sogndal sentrum i samråd med rådet for funksjonshemma. Her er det mange tiltak som kan gjennomførast: asfaltering, kantstein/fortau, ledesoner for synshemma, felles nedgravd søppel dunkar m.v. Skal dette kostnadsreknast må det spesifiserast nærare kva tilt ak som skal gjennomførast. Som Side 6 av 10

44 SOGNDAL KOMMUNE illustrasjon har vi nytta kroner på den oppgraderinga av Gildevangen vi no gjer. 3. Gravlund på Kaupanger Vi viser til omtalen i investeringsprogrammet. 4. Brannvatn på Kaupanger Vi viser til omtalen i investeringsprogrammet. 5. Forlenging / sluttføring av Fjordstien Fjordstien frå Rusebakken og til Hofslund hotell vart opna i september Endelege kostnadar for denne delen vert klar i løpet av hausten Anbod for delstrekningen frå Hofslund hotell og opp til rundkøyringa ved riksveg 5 vert lyst ut i august Kostnadsestimat for bygging vert klar for denne strekningen i oktober Siste delstrekning er tidligare kostnadsrekna til 12 millionar. Eventuell gjennomføring vert utført etter at delst rekninga til rundkøyringa er ferdigstilt. 6. Fullføre Kaibygget/Kaihuset Vi viser til omtalen i investeringsprogrammet. 7. Ny fleirbrukshall Kostnad ved eit forprosjekt for ny fleirbrukshall på Fosshaugane Campus er rekna til kr , - eksklusiv mva. 8. Etablering av døgnkontinuerleg barnevernsvakt Med utgangspunkt i eit forventa lågt tal henvendingar knytt til behov for døgnkontinuerleg barnevernsvakt, vil det vere vanskeleg å økonomisk forsvare etablering av ei heilt eiga vaktordning til formålet. I sa mband med busetjing av einslege mindreårige flyktningar, har Sogndal kommune etablert ei eiga avdeling i Sogn barnevern som ivaretek barna. I denne avdelinga er det ei døgnbemanning, med tre personar på vakt på dagtid (kl ) og ein person på n attevakt ( ). Totalt sett er det 12 tilsette i turnus. Deltaking i vaktordning krev eigen kompetanse for det. Ved utrykking er det erfaringsmessig komplekse saker som må kunne løysast av den som til ei kvar tid har vakt, og det krev ei brei erfaring dersom vedkomande skal kunne ha ndtere akuttsaker på eiga hand. Dersom vi skal gå vidare med dette vil det vere behov for ei vurdering av fagkompetanse n i den eksisterande barneverns tenesta, og eventuelt behov for kompetanseheving. Det vil vidare vere viktig å avklare om ei ev. vaktordning skal vere ei ordning for heile regionen, eller berre for Sogndal kommune. Viss det er ei ordning for regionen, vil det vere større behov for å styrke tenesta lokalt. 9. Dobbelsyklar til eldre på sjukeheim Topografien i Sogndal er slik at det ikkje er mange vegar å sykle dobbelsykkel. Det er frå SHOS til sentrums parken som først og fremst kan nyttast. Syklane kostar om lag kr , utan hjelpemotor. Dei skal haldast vedlike og lagrast. I den prosessen vi e r no med om - /utbygging av SHOS vil vi ikkje tilrå innkjøp av dobbelsyklar. Side 7 av 10

45 SOGNDAL KOMMUNE 10. Auke administrasjonsressursar på kultur I Sogndal kommune er det mange som arbeider med kultur. Kommunalsjef oppvekst har eit overordna ansvar for kultur område. K ommunestyre handsama i k - sak 30/15 innstilling frå sakskomite kultur, og der vart det gjort opp ein status for kulturfeltet. I sakskomiteen si oppsummering heiter det fylgjande om organisering av kulturfeltet: Organisering av kulturfeltet i Sogndal kommun e Kommunalsjef oppvekst er ansvarleg for kulturområdet, med eit stillingsomfang kultur inntil 5%. Ein mindre administrativ ressurs i tenestetorget bistår med oversyn over kulturmidlar og spelemidlar med vidare. Biblioteksjefen er ansvarleg for biblioteket, og rapporterer til kommunalsjef. Leiar for frivilligsentralen rapporterer til styret sitt og til administrasjonen ved kommunalsjefen. Rektor for kulturskulen rapporterer til rådmann i vertskommunen (Leikanger kommune). Selskap innan kulturområde som kom munen eig rapporterer til eige styre og til generalforsamling ved ordførar. For ordningane Den kulturelle skulesekken og den kulturelle spaserstokken får kommunen midlar til å gje eit kulturtilbod innan skule og omsorg. Administrasjonen har ikkje statistik k over omfang av arrangement og deltaking på desse. Sidan denne gjennomgangen har det vorte gjort ei endring, og leiar for frivilligsentralen rapporterer no til kommunalsjef for helse, omsorg og velferd. Viss det skal gjennomførast ei styrking av administ rasjonsressursar på kulturfeltet, vil det vere naudsynt med ei vurdering av kvar denne styrkinga skal skje. Dersom spørsmålet frå formannskapet om auka administrasjonsressursar skal sjåast i samanheng med rapporten frå sakskomiteen vil det krevje ein større prosess enn berre å auke dei økonomiske ressursane. Viss det er eit ynskje å prioritere meir til dei eksisterande stillingane knytt til kultur, vil det vere mest naturleg å auke opp dei administrative ressursane ved ei av stillingane og gje auka ansvar til denne. Det kan også vere eit alternativ å gje auka ressursar til plan og næring for å reelt frikjøpe ressursane som vert nytta til spelemiddelsøknadar. Gode spelemiddelsøknadar er ein føresetnad for å få god utteljing på tilskotsmidlar via spelemiddelordninga. Oppsummert vil dei kortsiktige alternativa vere: Auke administrasjonsressursar ved ei eksisterande stilling (eks. biblioteksjef eller ungdomsleiar), t.d. 20%. Styrke plan og næring med lønsmidlar tilsvarande 20% stilling for å formalisere og sikre den etablerte ordninga for administrasjon av spelemiddel søknadar. På lengre sikt kan det vere eit tredje alternativ å setje i gong eit forprosjekt i 2017, der ein vurderer sakskomite for kultur sitt framlegg om å sjå på kommunal kulturadministrasjon, drifta av Sogndal Kulturhus og koordineringa av kulturarbeid et i fri villig sektor meir i samanheng. Side 8 av 10

46 SOGNDAL KOMMUNE 11. Nasjonale føringar knytt til barnehageopptak gjennom året Vurdere fleire opptak pr. år med tilhøyrande kostnadsvurdering I Sogndal kommune er det eitt hovudopptak i året med barnehagestart Retten til pl ass er utvida med verknad frå til også å gjelde barn f ødd i september og oktober. Alle desse har fått tilbod om plass. Siste åra har også alle med behov i løpet av siste halvdel av året, fått tilbod. Vidare er det løpande opptak ved ledigheit. Jan uar 2016 var det grunna ledigheit i nokre barnehagar, nytt opptak. Vi har ledige plassar for nytt opptak januar - 17 i Notsete og Fjærland barnehagar. Føresetnad for innføring av to barnehageopptak med nytt opptak i januar: Bemanningsnorm: To barn må fylle 3 år i vårsemesteret i same barnehage for å frigi ein ledig småbarnsplass. Pedagognorm: Når ein går ut over maks tal barn pr. pedagog dvs. ni barn under tre år eller 18 over tre år, med eitt barn eller fleire barn, krev norma at barnehagen skal tilsetje ein pedagog til i full stilling. Arealnorm: Tre barn må fylle 3 år i same barnehage i vårsemesteret for å frigi tilstrekkeleg areal. Arealnorm i Sogndal kommune er 4m 2 for barn over 3 år og 6 m 2 for barn under 3 år. Då retten til barnehageplass vart innført i 2009, vart arealkapasiteten i barnehagane utnytta til fulle i dei fles te barnehagane for å kunne oppfylle plikta til kommunen. Barnet kan ikkje starte i barnehage før frå månaden det fyller 1 år (eller når det er ledig plass i barnehagen). Fleire barn utløyser behov for meir garderobeplass. Både Furuli, Kyrkjebakken og Kjør nes har minimale garderobeforhold. For 2017 vil det grunna fødselsdato for komande treåringar, ikkje utløyse plass før april månad viss ein vel ein modell der det først blir ledig når barnet fyller 3 år. Det vil uansett måtte gjerast ei vurdering i kvart tilfelle om det er praktisk mogleg både ut frå areal, barnegruppe og at det er same avdeling som til saman utløyser ledig plass. Innføringa vil krevje vedtektsendring. Det må utarbeidast nye reglar for når vi definerer at plass er ledig. 12. Legge inn tal (største/minste elevtal) for Sogndal kommune og sjå dei i høve til kostratal der elevgrupper inngår: Ved Fjærland oppvekstsenter er det hausten 2016 tredelt skule, der 1., 2. og 3. trinn går saman, og det er totalt 8 elevar i denne gruppa. D ette representerer dei tre minste klassane i Sogndal, men er berre ei undervisningsgruppe. Den minste undervisningsgruppa er ved 7.trinn ved Norane oppvekstsenter, der det er 6 elevar. Den største gjennomsnittlege gruppestorleiken er ved Kvåle skule. Der er det hausten trinn som er det største, med totalt 87 elevar. Dette gjev eit snitt på 29 elevar pr. klasse/undervisningsgruppe. Dette er ikkje direkte samanliknbart med kostratala for gruppestorleik på dei ulike årstrinna, men saman med kostrata la vil dette gje eit bilete av spekteret i Sogndal kommune. Side 9 av 10

47 SOGNDAL KOMMUNE Andre tema: Vegbudsjettet I ØP for 2016 vart vegdrifta redusert med kr kvart år, der var knytt til finansiering av investeringar i 2015 og er knytt til redusert vegvedlikehald. Dette beløpet er knytt til nedlegging av kommunale vegar som det ikkje førebels h ar vorte noko av. Det må vurderast om tiltaket skal gjennomførast, om budsjettnedtaket skal reverserast eller om dette skal gje ei generell reduksjon i vegvedlikehaldet. Oppgradering av vegen til Bøyabreen Vi har fått innspel frå Bygdautvalet om behov for oppgradering av vegen til Bøyabreen. Vegen er mykje trafikkert av større køyretøy, serskilt bussar fram til brevasshytta. Vegskuldra er nedkøyrd. Vegen kan oppgradere v ed å grave og pukke grøfter langs veg, utbetre 2 møteplassar og sette rekk verk med 4,5 meter total vegbreidde. Dette har ein estimert kostnad på , - kr. Alternativt kan ein utvide heile vegen slik at det vert 5,5 meter bredde. Estimert kostnad på dette, inklusiv rekkverk, er kr Oppgradering av storsalen i Kultur huset Sogndal kulturhus AS har kome med fleire innspel knytt til vedlikehaldsbehov for kulturhuset, m.a. skifte av stolar og golvbelegg i storsalen. Vi viser til omtale av investeringsprogrammet. Side 10 av 10

48 INVESTERINGSPROGRAM Tidlegare år Prosj.ramme Eigendel Tilskot/ Eigendel Tilskot/ Eigendel Tilskot/ Eigendel Tilskot/ Beløpa er inkl. mva (unnateke VA og i ØP perioden medrekna refusjon medrekna refusjon medrekna refusjon medrekna refusjon parkering) lån lån lån lån BYGNINGAR Utbygging SHOS Bueiningar Skulevegen 7A Utviding barnehage Norane Ombygging Kvåle skule Ombygging kaihuset VEG, PARKERING, VATN OG AVLAUP Trafikktryggingstiltak Årleg sum Feiemaskin VVA-anlegg Kjørnes VVA Bråtane Brannvatn på Kaupanger Avløp (hovedplan) Årleg sum Vassforsyning(hovudplan) Årleg sum Friluftsanlegg og gravplassar 0 Fordstien IKT 0 I KT investeringar Årleg sum STØTTE - ØKONOMI 0 Eigenkapitalinnskot KLP Årleg sum SUM Sum nytt låneopptak Ubrukte lånemidlar Av dette: lån med kapitalkomp. 0 Vatn-avløp-renovasjon Sal fast eigedom 0 Fondsfinansiering Overført frå driftsrekn Mva-kompensasjon Tilskot refusjon

49 1 I nvesteringar Nedanfor følgjer ein omtale av dei enkelte prosjekt i investeringsprogrammet. Alle tala er utan mva. Bygningar Utbygging av Sogndal helse - omsorgssenter (SHOS) Kommunen har vedteke utbygging av Sogndal helse - og omsorgssenter (SHOS). Mål med utbygging er: å auke arealet for helse - og omsorgstenestene i kommunen i samsvar med auke i tal innbyggjarar, og forventa auke i tal eldre byggje ny institusjonsdel sidan eksisterande institusjon treng bygningsmessig oppgradering samlokalisere helse - o g omsorgstenestene i kommunen for å vidareutvikle eit sterkt fagmiljø leggje til rette for å løyse nye helse - og omsorgsoppgåver til kommunen som følgje av samhandlingsreforma. Samhandlingsreforma, jf. Stortingsmelding nr. 47 ( ) legg opp til at n ye kompetansekrevjande funksjonar skal leggjast til kommunen. Døme på dette er kommunale akuttplassar med døgntilbod (KAD - plassar), rehabiliterin g, lærings - og meistringssenter og lindrande behandling. Sogndal helse - og omsorgssenter vil møte dei nye oppgå vene som kommunen vil få i samband med samhandlingsreforma. Utbygginga har ei samla kostnadsramme frå planlegging til ferdigstilling på 304 mill. kroner, inkl. midlar til inventar og uføresett. Denne ramma ligg framleis til grunn for utbygginga av SHOS. Ved utgangen av 2016 er det forventa at. Mill av denne ramma er nytta. Utbygginga kan delfinansierast med tilskot frå Husbanken. Husbanken gjev vel 1,6 mill. kroner i støtte pr. institusjonsrom, avgrensa til maksimalt 55% av kostnadene. Husbanken dekke r også inntil 55% av kostnadene ved utbygging av aktivitetssenter for heimebuande. Husbanken har gjeve tilsegn om støtte til 44 sjukeheimplassar i første byggjesteg, 71,9 mill. kroner. Vi har fått tilsagne om støtte til aktivitetssenter på 8,7 mill. kroner. På bakgrunn av utbyggingsløysinga presentert i forprosjektet er den samla støtta frå Husbanken vurdert til minst 101,9 mill. kroner. Kommunestyret har vedteke at det skal byggjast parkeringskjellar under heile utbygginga, sjølv om dette kan gje ei utbygging av p - plassar som går ut over kravet for p - plassar for SHOS - utbygginga. Det vert lagd til grunn at delar av utbygginga av p - plassar kan finansierast over parkeringsinntekter i sentrum. I finansiering av utbygginga av p - plassar er det lagd inn 11,5 mill. kroner i overføring frå parkeringsøkonomien. Det inneber at det ikkje er midlar over parkeringsøkonomien til andre tiltak før i Dersom utbygginga vert gjennomførd rimelegare enn investeringsramma vert bruken av midla frå park eringsøkonomien tilsvarande redusert.

50 Det er eit forskriftskrav at SHOS har alternativ energiforsyning til el - kraft. Sognekraft har fått konsesjon for levering av fjordenergi i Sogndal sentrum, og har gjort ei vurdering av kostnadene for levering av fjordenergi til SHOS - området. Ei slik løysing vil leggje til rette for tilknyting òg for andre bygningar, t.d. Trudvang skule. Kommun en har gjort avtale om eit anleggsbidrag på 2,4 mill. kroner for å gjennomføre denne utbygginga. Dette beløpet er lagd inn i kostnadsgrunnlaget for SHOS - utbygginga, finansiert med avkasting Kraftfond II i 2015, 2016 og 2017, med 0,7 mill. kroner årleg i Med desse føresetnadene er lånebehovet i denne økonomiplanperioden 34,4 mill. kroner. + Framdriftsplanen i denne økonomiplanperioden er: Aktivitet Start Ferdig Utbygging vestfløy okt juni 2017 Riving delar av Skulevegen 7A juni 2017 august 2017 Utbygging austfløy juni 2017 nov Prøvedrift våren 2019 Tidspunkta vil kunne endre seg Bueiningar Skulevegen 7a I samband med utbygging av SHOS vert delar av Skulevegen 7 a, der institusjonsdelen ved Sogndal omsorgssenter er i dag, rive. Resterande del vert nytta til hjelpemiddelsentral, garderobar, tekniske rom (1. etasje) for å løyse delar av romprogrammet ved SHO S - utbygginga og til 16 bueiningar (2. etasje). Bueiningane vil bli nytta som mellombels bueiningar for omsorgstenesta i samband med riving av Skulevegen 7b, og når SHOS - utbygginga er ferdig vil dei bli brukt til kommunale bustader. Prosjektet har ein es ti mert utbyggingskostnad på 13,7 mill. kroner. Den delen av utbygginga som er knytt til romprogrammet for SH OS, vert lånefinansiert, medan bustaddelen, 9,8 mill. kroner, vert finansiert over fond sett av til dette føremålet. Auka barnehagekapasitet På b akgrunn av SSB sine prognosar for folketalsutvikling vil det vere trong for ein 5 avdelingsbarnehage i sentrum innan De t er sjølvsagt uvisse om desse tala, sidan barnetalet vert påverka av tal fødd, innflytting og utflytting m.v., og trongen for barn ehageplass vert påverka av andre verkemiddel (m.a. omfang og nivå på kontantstøtta, inntekstgradert betaling, tal barnehageopptak ). Kommunestyret har vedteke at lokalisering av ny sentrumsbarnehage skal handsamast som del av revisjon av kommuneplanen i Tidspunkt for utbygging av ny sentrumsbarnehage vil bli vurdert i økonomiplan for Det vert lagd opp til ei utviding av barnehagekapasiteten i 2017 ved bygging av ei avdeling ved Norane oppvekstsenter. Denne utbygginga vil ha ein kostnad på 1,5 mill. kroner. Utbygginga løyser også eit behov for auka areal til Norane idrettslag.

51 UU - tilpassing Kvåle skule Det er trong for betre universell utforming (UU - tilpassing) på Kvåle skule frå skuleåret 201 8/2019. Vi må byggje svalgang mellom skuleb ygga, fjerning av dørtersklar, endring av inngangsparti m.v. Hovudtyngden av arbeidet vil verte utført i 201 7, og dei siste tilpassingane i Kommunale bustader Kommunen har behov for fleire bustader til m.a. flyktningtenesta. Med det nivået på mottak av flykningar som kommunestyret har gjort vedtak om, og med same fordeling mellom kommunal bustad (med gjennomsnittleg butid på 3 år) og leige i bustadmarknaden som no, vil kommunen har bruk for 6-8 fleire bueiningar/soverom til flyktningtenesta årleg i planperioden, under føresetnad av at vi lukkast med målsettinga om sirkulasjon i kommunale bustader. Kommunen vil kjøpe fleire bustader til flyktningtenesta finansiert med støtte frå Husbanken, flyktningfondet og ev. lån finansiert ved leigeinntekter, m.a. fordi personar eller familiar kan gå «frå leige til eige». Kjøpa vil bli gjennomført med fullmakt gjeve frå kommunestyret til ordførar, og handsama som einskildsaker i formannskapet. Kommunen har ytt eit lån til Sentrumsbygg AS på 15 mill. til kjøp av bustader for einslege mindreårige. Selskapet planlegg å betale tilbake dette lånet. Desse midla kan nyttast for kjøp eller bygging av bustader. Det kan òg vere behov for fleire kommunale bustader innafor sosial bustadbygging. Dette vil bli nærare avklara som del av arbeidet med den bustadsosiale handlingsplanen. Dette vil eventuelt verte fremja som einskildsaker eller handsama i samband med tertialrapportane. Kaihuset som fjell - og fjordsportssenter Kaihuset har dei siste åra blitt nytta som treffpunkt og formidlingssenter for aktivitetsturisme. Det har vore initiativ overfor kommunen som ønskjer å utvikle kaihuset til eit fjell - og fjordsportssenter. Ei slik utvikling vi l passe bra som del av utbygging av fjordstien og samsvarer med kommunen si profilering av nyskapande friluftsliv. Skal kaihuset nyttast til dette føremålet må det gjerast fleire bygningsmessige tiltak. I har det blitt gjennomførd ein moglegheitsstudi e for utvikling av kaihuset. I vart det søkt om 1,5 mill. og løyvd , - frå I N U - midla til tiltaket. Vi vi l i 2017 søkje om I N U - midlar til å gjennomføre vurdering og utbetring av kaihuset. Vi vil også nytte frå avkastinga frå Kraftf ond II til dette tiltaket i I tillegg vil det bli søkt om anna finansiering. Veg, parkering, vatn og avlaup Trafikktryggingstilta k Kommunestyret vedtok revidert traf ikktryggingsplan i desember Handlingsplanen viser ei investeringsramme i pla nperioden på kr. 2,7 mill., der 60% er føreset finansiert med tilskot frå Fylkestryggingsutvalet og 40% over kommunalt budsjett. Det er ein føresetnad for gjennomføring av kvart tiltak at det vert gjeve tilskot frå fylket. Maksimal tilskotssats er auka frå 2/3 av kostnadene til 75 % av kostnadene. Kommunen vil søkje om dekking av 75% av kostnadene for tiltaka. Prioriterte tilta k i 2017 er: Prosjektering fortau Leitevegen/Markavegen til Rutlinslid Fortau i Trolladalen til Kvåle skule, ca. 75 meter

52 Kjøp av feiemaskin Vi har to feiemaskiner. Den største, som vert nytta til feiing av vegar og store parkeringsplassar, er gamal og slitt. Maskina har eit førarhus som ikkje er etter dagens standard, og det kjem dyre og uføreseielege reparasjonar. Det er usikkert kor lenge maskina framleis vil gå. Kostanden ved kjøp av ny maskin er 1,5 mill. kroner. Inves teringa er lagd inn i 2018, finansiert ved overføring frå drift. Dersom maskina krev større vedlikehald i 2017, kan kjøpe vert skyvd fram eit år. VVA - anlegg Kjørnes VVA - anlegget for Kjørnes IV er i det alt vesentlege bygd ut. Det vert lagd til grunn at ve ganlegget, med fortau, skal gjerast ferdig etter at størstedelen av bustadbygginga er gjennomførd, slik at veganlegget ikkje vert skada i samband med utbygginga av bustadene. Det vert sett av 3 mill. kroner til dette i 2018 finansiert med tomtesal. VVA - anlegg Bråtane bustadfelt Kommunestyret har vedteke reguleringsplan for Bråtane bustadfelt på Kaupanger. Det er inngått utbyggingsavtale med utbyggjar, der kommunen tek på seg ansvaret for utbygginga av VVA - anlegg. Kostnadene ved veganlegget vert fullt ut refundert frå utbyggjar. Ut bygginga er gjennomførd i Asfaltering vert fullførd når utbygginga er ferdig, førebels sett til VA kostnadene vert finansiert over sjølvkost. Brannvatn på industrifeltet på Kaupanger I laga vi ein analy se av brannvasskapasiteten i Sogndal. På Kaupanger industrifelt er det ein kapasitet på kring 50 l/s. Det preaksepterte kravet til brannvatn er 50 l/s i utbygd område. Vi er såleis innafor det preaksepterte kravet på industrifeltet. På industrifeltet er de t bedrifter som treng meir enn 50 l/s i brannvatn, m.a. Lerum as og Jatak as. For å få nok kapasitet må vi «hente" vatn i frå hovudleidningen som kjem ned frå Vangestad. Eit grovt kostnadsoverslag viser ei førebels kostnadsramme på 7,5 mill. kroner. Investeringa kan dekkast over sjølvkost for vassforsyning. Vassforsyning og avlaup Det er det trong for jamleg fornying av VA - anlegga. Midla vil bli nytta til nytt VA - anlegg i Markavegen og Leiteven og på industrifeltet på Kaupanger. Friluftsanlegg og gravlundar Tilrettelegging for allmenn bruk av strandsona i Sogndal sentrum med utbygging av fjordsti og elvepark Tilrettelegging for allmenn bruk av strandsona i Sogndal sent rum inneheld fleire delprosjekt og utbyggingar. Utbygginga blir gjennomførd i fleire byggetrinn. Utbygginga med fjordsti og badelagune på Stedjesida og utbygginga av elveparken frå Quality Hotell Sogndal til elveosen er ferdig. Utbygginga frå kaia til for bi Hofslund Fjordhotell vart ferdig i 2016 og kommunestyret vil i eiga sak ta stilling til ferdigstilling av denne strekninga fram til rundkøyringa ved Kulturhuset.

53 I samband med bygging av ny bru over Loftesneset vil det bli bygd ut ei gangvegsløysing i strandlina frå næringsområdet på Nes til busshaldeplassen ved Rones. Denne utbygginga vil skje i regi av Statens vegvesen som del av ny Loftesnesbru, med ferdigstilling i Det som står att for kommunal utbygging og finansiering er strekninga frå forbi Hofslund Fjordhotell til busshaldeplassen ved Rones. Kostnadene til denne strekninga er grovt vurdert til 1 2 mill. kroner, der 6 mill. er knytt til utbygging av VA - anlegga og 6 mill. er knytt til fjordstien. Formannskapet må drøfte om denne utbygginga skal leggjast inn i økonomiplanen, og korleis utbygginga skal finansierast. Det kan vera vanskeleg å finansiere denne utbygginga utan å nytte kommunale midlar. Formannskapet bør og så drøfte tidspunktet for denne utbygginga. Sidan Loftesnesbrua vert ferdig i kan det vera eit aktuelt tidspunkt. Ny gravlund på Kaupanger Det er trong for å bygge ny gravlund på Kaupanger i tilknyting til stavkyrkja. Riksantikvaren har slutta seg t il ei skisse for slik utbygging. Kommunen har kjøpt naudsynt grunn til utbygginga. I har fellesrådet arbeidd med ein gravlundsplan. Denne er enno ikkje godkjent av fylkeskommunen eller Riksantikvaen. Kostandene ved utbygginga er vurdert til om lag 1 0 mill. kroner. Ut frå den økonomiske situasjonen vil kommunen gjere ei stegvis utbygging, og det va rt sett av 5,32 5 mill. kr. til utbygging i ev. behov for endringar, ventar på innspel frå fellesrådet. Løyvinga er ikkje tilstrekkeleg til å bygg je gravlundsbygg i første byggjesteg. Gravlundsbygget skal prioriterast før vidare utbygging av gravlunden. IKT og breiband I tillegg til årleg oppgradering av maskiner og programvare har vi me llom anna følgjande behov i 2017 : Fortsette o ppgradering av arbeidsplassar med mål om å bruke mindre papir og redusere bruk av skrivarar/kopimaskinar. I dette ligg at kvar arbeidsplass får 2 skjermar der dette er tenleg. Vidare skal vi gå over til Noark 5 standard på dei fagsystema som har mogeligheit for det. Elles skal vi etablere eit system for monitorering av vårt nettverk inkl. alt IT utstyr. Dette vil gi meir oversikt, mindre drifting og å bidra til å kunne vera i forkant av eventuelle problem. Vi skal og utvikle IKT med eit betre brukarstøtte system med lo gging og gjera kvardagen lettare for brukaren. Det vil sei innebere mindre innlogging med passord. Ny i ntranett løysing er under utarbeiding, og skal utviklast til å bli ein tilgjengeleg møteplass for alle. Vi skal og fortsette arbeidet med digitalisering av tenester knytt til innbyggjarane og aktivt søke å få utviklet breibandet i kommunen. I dette ligg og å vurdere løysingar og samarbeid med andre. Kjøp av grunn Det vert lagd til grunn at kommunen over tid sjølv skal eige grunn knytt til den kommunale bygningsmassen, kommunale vegar, friområde og anna areal som komm unen varig nyttar seg av. Vi har i gjennomførd eit større grunnerverv knytt til utbygging av Fjordstien. I kan det stå att innløysing av ein eigedom som er påanka til Høgsterett. I 2017 vil det vere trong for innløysing av areal til gangveg på Leite og innløysing av festeareal. Vi har i dei

54 seinare åra løyst inn mesteparten av festeareala. Kommunen vil over tid søkje å overta resterande festeareal, der finansieringa vert teke opp som eigne saker eller i samband med tertialrapporten. Eigenkapitalinnskot og aksjekjøp Det er budsjettert med eit eige nkapitalinnskot i KLP på kr Storleiken på innskotet vil først verte kjent i 2016, og budsjettendringar må venteleg gjerast i sam band med tertialrapportane. Utlån formidlingslån Det vert årleg budsjettert med 5 mill. i utlån formidlingslån. Siste 2 åra har utlåna vore ein del lågare og det er difor om lag 8 mill. i ubrukte lånemidlar tilgjengeleg. Sogndal kommune har sett i gang ein prosess der vi skal få fleire til å gå frå leige til eige. Det ver difor venta viss auke i etterspørsel etter formidlingslån. Investeringar som krev nærare vurderingar Fellesskapsbu stader innan rus/psykiatri Første del av s amhandlingsreforma innan rus/ps ykiatri vil bli gjennomførd frå Reforma vil òg innebere kommunal betalingsplikt for utskrivingsklare pasientar, m en først frå K ommunen få auka behandlings - og omsorgsansva r innafor dette feltet. Kommunen har behov for fellesskaps - og spesial bustader for å møte denne delen av samhandlingsreforma. I samband med ny områdeplan for Stedje, der kommunen har bustader for fleire brukarar, er det sett i gang ei analyse om korleis ko mmunale eigedommar i dette område kan nyttast til føremålet. Arbeidet omhandlar nærare utgreiing av behov, organisering, lokalisering, romprogram og kostnadsoverslag. Det kan òg vere naturleg å lokalisere delar av tenest a i tilknyting til Indre Sogn psykiatrisenter og til Bueiningar 7a på SOS. Bustadtilbod for menneske med utviklingshemming Dagens bustruktur i Stedjevegen er ikkje godt nok e i gna for tenesteyting til personer med redusert funksjonsevne og omfatt ande bi standsbehov. Slik bustadane er organisert hindrar dette ei effektiv drift. For å få ei meir optimal drift kan det vere naudsynt å byggje nytt for deler av målgruppa, med nye fellesskapsbustader. S amstundes kan eksisterande bueiningar nyttast for dei som e r meir sjølvhjelpne og kan gjera seg nytte av ambulante tenester. Slike vurderingar vil m.a. inngå i analysen omtalt ovanfor for kommunale eigedommar i Stedje. Kulturhuset - Storsalen Stolane i storsalen i Kulturhuset er gamle og slitte og krev omfattande reperasjonar. Golvet under stolane er også svært slitte og bør bytast samstundes. Tiltaket er grovt kostnadsrekna til 1,5 mill. kroner. Skal det gjennomførast bør tiltaket finansierast med overføring frå drifta. Ny bru over Sogndalselva Som de l av målet om å gjere heile strandsona i Sogndal sentrum tilgjengeleg for allmenta, er det lagd til grunn at fjordstien på sørsida av Sogndalselva skal knytast saman med fjordstien frå elveparken til Nestangen. Dette krev ny gangbru over Sogndalselva. Det er også behov for sikrare plassering av avlaupsleidning frå elveparken til pumpehuset, jf. brotet på leidningen i flaumen som var oktober 2014, noko som vil bli vurdert som del av ei bruløysing.

55 I områdereguleringsplanen for Fjøra Vest er det sett av eit område for bru. Plassering av brua må avklarast nærare i samband med handsaming av områdereguleringsplanen og detaljplanen for Lerumstomta. Kostnadene ved utbygging av brua må vurderast når det planarbeidet er avslutta og brua er prosjektert. VVA - anlegg Nornes bustadfelt Det er regulert område for utviding av bustadfeltet på Nornes. Før utbygga kan gjennomførast må det byggjast ut nytt anlegg for veg, vatn og avlaup. Utbygginga av VVA - anlegg krev avtale med grunneigar om tilgang på grunn eller ny reguleri ng og oreigning. Dersom kommunen får avtale om tilgang på grunn vil rådmann kome tilbake med eiga sak, eller i samband med tertialrapport om løyvingar for utbygging av VVA - anlegget. Andre løyvingar til VA kan nyttast for å planlegge utbygging av VVA - anlegg på Nornes bustadfelt.

56 Fjærland Bygdautval 6848 Fjærland 28.september 2016 Ordførar Jarle Årvoll Vegen til Bøyabreen Fjærland Bygdautval takkar for svarbrev. Me er einig i at ein går for smal veg med møteplassar og rekkverk på bruene. Bygdautvalet vil likevel peika på at vegen bør vere av ein slik standard at gåande slepp ut av vegen for kjøretøy. Det er også viktig å planlegge arbeidet med vegen så ein ikkje hindrar trafikken i sesongen. Mvh Fjærland Bygdautval v/ Hans I Haugen mob:

57 Stortinget Sametinget Departementene Fylkesmennene Fylkeskommunene Kommunene De registrerte politiske partiene Deres ref Vår ref Dato 16/ Stortingsvalget og sametingsvalget fastsetting av valgdag - Valgloven 9-2 (1) lyder: Kongen fastsetter før hvert valg valgdagen til en mandag. I statsråd 22. april 2016 er valgdagen for stortingsvalget og sametingsvalget 2017 fastsatt til mandag 11. september Hvert enkelt kommunestyre kan i medhold av valgloven 9-2 (2) bestemme at det i vedkommende kommune skal holdes valg også søndag 10. september Med hilsen Siri Dolven (e.f.) avdelingsdirektør Marie Svendsen Mjøsund seniorrådgiver Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendes uten signatur. Kopi: Valgdirektoratet Postadresse Kontoradresse Telefon* Kommunalavdelingen Saksbehandler Postboks 8112 Dep Akersg Marie Svendsen NO-0032 Oslo Org no. Mjøsund postmottak@kmd.dep.no

58 Valgstyrene Deres ref.: Vår ref.: 2016/126 Dato: Elektronisk avkryssing i manntall på valgdagen Valgdirektoratet viser til brev fra Kommunal - og moderniseringsdepartementet av angåend endringer i valgloven. Blant endringene ble det tilføyd en ny bestemmelse i 9-5 a om elektronisk avkryssing i manntallet på valgdagen. Med dette brevet ønsker direktoratet å gi valgstyrene i kommunene no e ut fyllende informasjon om hva en overgang til elektronisk avkryssing vil innebære. Elektronisk avkryssing i manntallet har blitt gjennomført som et forsøk ved de tre siste valgene. Evalueringene har vist at kommunene som har deltatt i forsøket har vært svært fornøyde, og ønsker ikke å gå tilbake til rutinen med papirmanntall. Hensikten m ed å innføre elektronisk avkryssing i manntallet som en permanent frivillig ordning, er at dette vil effektivisere valgavviklingen på valgdagen både for velgere og valgfunksjonærer. Dette gjelder både i valglokalet, under opptellingen og ved valgoppgjøret. I tillegg vil elektronisk avkryssing redusere antallet feilavkrysninger i manntallet, da valgfunksjonæren gjerne benytter strekkoden på valgkortet for å slå opp velgeren i manntallet. Bruk av elektronisk avkryssing i manntallet vil videre føre til en mer ensartet valghandling for velgeren, uavhengig av hvor i kommunen man stemmer. Dette fordi man vil fjerne bruken av konvolutter for velgere som stemmer i en annen krets enn vedkommend er manntallsført. Dette vil også i større grad sikre prinsippet om hemme lig e valg. Dersom kommunen velger å benytte seg av denne ordningen, er det enkelte hensyn som må tas i planleggingen av valggjennomføringen. Valgdirektoratet ønsker å skissere disse, slik at kommunen i best mulig grad kan forberede seg til neste års valg. Utstyr/nettilgang Dersom kommunen ønsker å innføre elektronisk avkrysning i manntallet på valgdagen, er det Postadresse Postboks 2080 NO Tønsberg post@valg.no Kontoradresse Rambergveien Tønsberg Telefon Org no Saksbehandler Lise Merkesdal Tlf

59 en forutsetning at dette innføres i samtlige av kommunens kretser. Kommunen må forsikre seg om at det er stabil nettilgang i alle valglokalene på valgdagen. Direktoratet vurderer at det kan være hensiktsmessig å undersøke dette i forkant av valgdagen. Valgdirektoratet vil anbefale en kablet nettløsning, da dette er den sikreste måten å sørge for stabil nettilgang. Videre er det viktig å sørge for g ode back - up løsninger på nettilgang en, i tilfelle tilgangen er ustabil. Mulige back - up løsninger vil kunne være trådløst nett, eller kjøpte rutere med 4G - nettilgang. Det kan være fordelaktig å få bistand fra eventuelle IT - ansvarlige i kommunen til dette ar beidet. Merk at det ikke er anledning til å benytte papirmanntall som en back - up løsning. Dersom kommunen velger å benytte seg av elektronisk avkryssing i manntallet, er dette det eneste manntallet som skal benyttes for avkryssinger. Ved en innføring av elektronisk avkrys ning i manntallet, vil kommunen måtte benytte PC - er i alle valglokalene. Kommunen må derfor sørge for at det finnes tilstrekkelig antall PC - er til å håndtere velgermassen i valglokalene. Dersom kommunen må kjøpe inn nye PC er til dette fo rmålet, er det viktig at det settes av midler i valgbudsjettetil dette. Betydning for rutiner Fremmede stemmer Elektronisk avkryssing i manntallet vil bety en rutineendring for kommunene. For kommuner med flere kretser, vil man ikke lenger motta fremmede stemmer. Dette skyldes at et elektronisk manntall vil gi tilgang til manntallet for hele kommunen. Velgeren kan da gå til hvilken som helst valglokale i kommunen, avgi stemmen rett i urnen og bli krysset av i manntallet. Denne rutineendringen inne bærer dermed at kommunen ikke trenger å behandle fremmede stemmer etter at valglokalene er stengt. Kommunene må imidlertid forholde seg til en ny stemmetype, kalt beredskapsstemmer. Beredskap Dersom kommunen opplever å miste tilgang til nettet i løpet av valgdagen, og ikke greier å få koblet til back - up løsningen, må kommunen benytte en beredskapsrutine. Ved en eventuell beredskapssituasjon, må stemmegivninger avlegges i konvolutt. Det vil foreligge spesifikke oransje beredskapskonvolutter som skal benytte s i dette tilfellet. Beredskapsstemmene må behandle sentralt i kommunen etter at valglokalene er stengt. Det er ikke anledning for kommunen å benytte beredskapsrutinen i stedet for elektronisk avkryssing. Dersom kommunen velger å benytte elektronisk mannt all, skal dette være tilgjengelig i alle kommunens valglokaler. K ommunal - og moderniseringsdepartementet arbeider med en forskrift for en beredskapsprosedyre. Denne vil være mye tilsvarende den som allerede benyttes under 2

60 forhåndsstemmeperioden. Kretsvise resultater Det er fortsatt slik at velgeren tilhører en bestemt krets. Velgeren kan imidlertid stemme hvor som helst i kommunen. Når velgeren slipper stemmeseddelen rett i urnen, vil det ikke være mulig å spore denne tilbake til ve dkommende. Stemmeseddelen må derfor telles opp i den kretsen hvor velgeren faktisk møtte opp og avga sin stemme. Dette innebærer at kretsvise resultater og oppmøteprosent kan bli noe annerledes fra tidligere år. Det er viktig å merke at r esultater og oppmøteprosent ikke blir feil, men de vil gjelde for faktisk oppmøte og resultat i den aktuelle kretsen. Videre så vil det ikke bli noe forskjell i resultater og oppmøteprosent totalt for hele kommunen. Mer informasjon om elektronisk avkryssing i manntallet vil komme på Valgmedarbeid erportalen. Det vil også bli gitt innføring i bruken av elektronisk avkryssing under opplæringen for valgmedarbeiderne våren Ved eventuelle spørsmål, kan dette rettes til post@valg.no Med hilsen Elin Olderlund avdelingsleder Lise Merkesdal rådgiver Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendes uten signatur. Kopi: fylkesvalgstyrene 3

61 Sakshandsamar: Karina Nerland Tlf: Vår ref. 16/ Dykkar ref. Sogn og Fjordane fylkeskommune Dato Retningsliner for lokalisering av handel og kjøpesenter i fylket - høyringssvar Sogn regionråd er samarbeidsorgan for Aurland, Balestrand, Høyanger, Leikanger, Luster, Lærdal, Sogndal, Vik og Årdal. Sogn regionråd har i møtet vedteke følgjande fråsegn: Bakgrunnen for eksisterande retningslinjer er å sikre levande sentra, med ei aktiv handelsverksemd, og redusere omfanget av handelsrelatert biltrafikk. Sogn regionråd meiner at dersom retningslinjene skal endrast må regionane høyrast og involverast breiare. Med helsing Petter Sortland leiar i Sogn regionråd Brevet er elektronisk godkjent og er utan underskrift Postboks 153 Telefon: E-post : postmottak@sogndal.kommune.no 6851 Sogndal Telefaks: Internett:

62 Side 1 av 3 Fylkesordføraren Møtereferat Sakshandsamar: Ole I. Gjerald E-post: Ole.I.Gjerald@sfj.no Tlf.: Vår ref. Sak nr.: 16/ Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr /16 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, Orientering og diskusjon med regionråda i Nordfjord, Sunnfjord, HAFS og Sogn i høve regionreforma Deltakarar: Olve Grotle, Frida Melvær, Alfred Bjørlo, Noralv Distad, Jan Geir Solheim, Jenny Følling, Ole-Mathias Nes (møtereferent). Forfall: Petter Sortland, Leidulf Gloppestad. Møtestad: Thon Hotel Jølster på Skei Tidspunkt: 11. august 2016, kl. 09:30 11:30. Orientering ved fylkesordførar Jenny Følling Mål med møtet Føremålet med møtet var å informere om prosessen så langt, og vidare drøfte korleis vi kan involvere kommunane og få innspel frå regionråda. Regionreforma vil få konsekvensar for samhandlinga mellom kommune, region og stat. I grenseområda mellom dei nye regionane kan det også vere ulike meiningar om kvar regiongrensene bør/skal trekkjast. I Stortinget si handsaming av Meld. St. 22 ( ) «Nye folkevalde regionar rolle, struktur og oppgåver» vart det framheva at det framover vil vere viktig at kommunane engasjerer seg, og deltek, i prosessen med regionreforma. Fleirtalet understreka at kommunane sine innspel må leggjast vekt på i det vidare regionreformarbeidet. Kva som er viktig for regionane i fylket vårt vert eit sentralt område å drøfte i det vidare arbeidet. Møteaktivitet i nær framtid Forhandlingsutvala frå dei tre Vestlandsfylka Rogaland, Hordaland og Sogn og Fjordane skal møtast til forhandlingsmøte i august og september. Utover dette vil det også vere møte med fylkesmannen i Sogn og Fjordane i september, der ein skal sjå regionreforma i samanheng med kommunereforma. «Workshop» mellom Sunnmøre Regionråd og Nordfjordrådet er fastsett til 7. september. Intensjonsplan for ein eventuell ny region vert lagt fram for handsaming i fylkestinget i oktober. I desember skal fylkeskommunane i følgje framdriftsplanen gjere endelege vedtak om ei ev. samanslåing. Bakgrunn for regionreforma Opptakten er Meld. St. 22 ( ) «Nye folkevalde regionar rolle, struktur og oppgåver». Stortinget har i handsaminga av meldinga lagt til grunn at ein ser føre seg om lag ti nye folkevalde regionar i Noreg. Gjennom oppgåvemeldinga har ein, mellom anna, sagt at ein ynskjer å samordne statlege og regionale grenser, få ein meir overordna arealpolitikk, rydde i grenser mellom fylkesmannen og fylkeskommunen, gje folkevalde regionar ei sterkare rolle i intergreringsarbeidet og overføre samferdsleadministrasjon til det nye regionale nivået. Lista er ikkje utfyllande, men dette er noko av det som ligg i oppgåvemeldinga. Ei mogleg problemstilling som kan oppstå i skjeringspunktet mellom fylkesmannen og nye regionar er dersom fylkesmanngrensene vert fastlåst før regiongrensene. Dette vil vere uheldig. Fylkeshuset Askedalen LEIKANGER Tlf.: Bankgiro: postmottak.sentraladm@sfj.no Org.nr.: NO MVA

63 Side 2 av 3 For meir informasjon om Stortinget sitt vedtak i juni vedkomande oppgåvemeldinga og tal regionar kan ein følgje denne lenkja: Handsaming av regionreforma i fylkeskommunen Brev om oppmoding om å ta «nabopraten» kom frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet Sogn og Fjordane var tidleg ute og tok initiativ til å snakke med dei tre andre Vestlandsfylka (Hordaland, Rogaland og Møre og Romsdal). Samtalar mellom Sogn og Fjordane, Hordaland og Rogaland: Det er mellom desse tre fylka ein no utformar ein intensjonsplan. Døra står likevel open for at Møre og Romsdal kan tre inn i desse samtalane. Ein har ei politisk styringsgruppe i alle tre fylkeskommunane, og denne er samansett av fylkesutvalet, gruppeleiarar utanfor fylkesutvalet, tillitsvalde og fylkesrådmenn. Forhandlingsutvalet i Sogn og Fjordane er samansett av fylkesordførar, fylkesvaraordførar, ein tillitsvald, fylkesrådmannen og fylkesutvalsmedlem Noralv Distad (H). Trude Brosvik er vararepresentant. I fylkestinget i juni 2016 vedtok ein å utarbeide ein intensjonsplan som vert lagt fram for fylkestinget i oktober Frist for vedtak omkring eventuell ny region er, som tidlegare nemnd, desember Vedlagt er lenke til saka i fylkestinget i juni: Innspel frå regionråda Felles frå alle regionråda er at ein rosar den framoverlente og konstruktive haldninga som fylkeskommunen og fylkesordførar har valt i arbeidet knytt til regionreforma. I ein eventuell ny region på Vestlandet er det opplagt at dagens Sogn og Fjordane må vere i same region som Hordaland. Det er også særs viktig at Møre og Romsdal, og spesielt Sunnmøre, vert ein del av same region som Sogn og Fjordane. Når det gjeld Rogaland, så vert det trekt fram at geografisk, så er dagens Rogaland for store delar av Sogn og Fjordane veldig langt unna. Ein bør i alle høve vere konstruktive og positive overfor dei som ynskjer å få til eit samarbeid med oss. Det er spesielt viktig å stå saman i arbeidet med regionreforma, og unngå interne maktkampar i fylket. Signala ein sender frå fylket til regjering må vere så samlande og lite sprikande som mogleg. Vi må vere tydelege overfor regjeringa. I høve arbeidsplassar, både dagens og nye, må ein gå inn med dei føresetnadane ein har i dag. Sogn/Leikanger og Sunnfjord/Førde er difor ein naturleg stad å lokalisere både nye arbeidsplassar i høve fylkesmannsembetet, regionalt folkevalt nivå og andre. I tillegg er det viktig å arbeide for å lokalisere statlege arbeidsplassar til fylket, jf. semje på Stortinget om ein samla plan for utflytting av statlege arbeidsplassar. Her må også fleire statlege arbeidsplassar til Nordfjord vere ein del av ein samla strategi. Frå regionråda sin ståstad er det viktig at ein får uttale seg om konkrete punkt i forhandlingane så snart slike punkt føreligg. Viktig at regionråda vert kopla på så tidleg som mogleg når ein kjem til nye milepælar. Regionråda må difor få raske tilbakemeldingar om status etter forhandlingsmøta. Kommunane må involvere seg aktivt og støtte opp om arbeidet. Regionreforma er framleis ein fjern tanke for mange, så involvering og engasjement vert viktig i tida framover. Konklusjonar Fylket må agere ut i frå det eit fleirtal i Stortinget har sagt både frå ein strategisk og politisk ståstad. Fylket må for ein kvar pris stå samla i arbeidet med regionreforma. Frå regionråda sin ståstad er samarbeid med Hordaland og Møre og Romsdal, spesielt Sunnmøre, det mest aktuelle dersom det ikkje

64 Side 3 av 3 vert ein stor Vestlandsregion samansett av alle dei fire vestlandsfylka. Ein skal likevel vere positive til alle som ynskjer å samarbeide med oss. Regionråda må vere førebudd på å gjennomføre møter med tema regionreform på kort sikt. Møta kan avviklast med bruk av telefonkonferanse om fysiske møter ikkje er mogleg. Ein bør ha ein politisk gjennomgang av regionreforma i kommunane ved fyrste høve. Kommunane sine innspel vert avgjerande i høve debatten omkring ynskjer og behov. Møte i referansegruppa fastsett til 13.september. Dette er ein dårleg dato for mange. Fylkesordførar Jenny Følling går i dialog med fylkesmannen for å vurdere ein ny dato. 12. september vart trekt fram som eit alternativ. Rapport om regionale verknadar er sendt ut til regionråda. I dette referatet ligg lenkjer til Stortinget sitt vedtak i juni 2016 og fylkeskommunen si handsaming i junitinget Møtedeltakarane har spela inn merknader, synspunkt og innspel til dette møtereferatet. Med helsing Jenny Følling Fylkesordførar Brevet er elektronisk godkjent og er utan underskrift Vedlegg: Ingen. Mottakar(ar): Olve Grotle Frida Melvær Alfred Bjørlo Noralv Distad Jan Geir Solheim Petter Sortland Leidulf Gloppestad Jenny Følling Ole-Mathias Nes Kopi til: Fylkesutvalet i Sogn og Fjordane Fylkesrådmannen

65 Rapport Samfunnseffektar av endringar i fylkeskommune og regional statsforvaltning Leikanger, Sogndal og Luster Årdal/Bergen/Oslo, Kontaktpersonar: Harald Husabø - harald.husabo@bdo.no Vegard Sjursen vegard.sjursen@bdo.no Sven-Erik Antonsen sven-erik.antonsen@bdo.no Rapporten er utarbeida for oppdragsgivar, og dekker berre dei føremål som med denne er avtalt. All anna bruk og distribusjon skjer for oppdragsgivars rekning og risiko. BDO vil ikkje kunne gjerast ansvarleg overfor ein tredjepart.

66 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Innhald 1. Samandrag Innleiing Bakgrunn Om BDO Problemstilling Om prosjektet og metode No-situasjonen Oversikt over aktørane Innleiing Sogn og Fjordane fylkeskommune Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi) NAV Økonomiteneste Skatteetaten NAV Fylke Høgskulen i Sogn og Fjordane Studentsamskipnaden Distriktssenteret Statkraft Statnett Innovasjon Norge Statens Vegvesen Kompetanse Rekruttering Oversikt nasjonale og regionale reformer Innleiing Kommunereforma Regionreforma Samanslåing av fylkesmannsembeta Politireforma Høgskulereforma NAV - varsla endringar (rapport frå mai/juni) Skatteetaten - mulige endringar innan skatteinnkrevjing og kontroll Scenario og drøfting direkte og indirekte verknader Innleiing Scenario 1 Oppgåver blir flytta ut av Sogn og Fjordane Scenario 2 oppgåver blir flytta til Sogn og Fjordane Scenario 3 balansert utvikling Direkte og indirekte verknader Flytting og befolkningsverknader Andre effektar Oppsummering og tilrådingar til vidare prosess Side 2 av 45

67 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 1. Samandrag Denne rapporten er laga på oppdrag frå Sogn Næring, som representerer kommunane Leikanger, Sogndal og Luster i Byregionprogrammet. Bakgrunnen for utgreiinga er dei pågåande reformene som kan påverke fylkeskommune og regional statsforvaltning. Formålet har vore å gi ei oversikt over dei ulike involverte aktørane, kva direkte og indirekte verknader dette kan få for sysselsetting, befolkning og kompetanse, kommentere på eventuelle kompetansebehov eller rekrutteringsutfordringar. Grunnlaget for analysen er basert på ulike type intervju, dokumentanalysar og offentlege tilgjengelege kjelder. Sterkt integrert arbeidsmarknad og stort offentleg næringsmiljø Leikanger, Sogndal og Luster har ein tett integrert arbeidsmarknad som ved utgangen av 2015 hadde sysselsette og innbyggjarar. Dei er og ein del av arbeidsmarknadsregionen Indre Sogn som på same tid hadde sysselsette og innbyggjarar. Det er store pendlestraumar mellom desse kommunane, og dei 3 kommunane har gått frå å vere ein bustadregion med netto utpendling til å bli ein arbeidsplassregion med netto innpendling. Dei 3 kommunane har hatt ein vekst i tal arbeidsplassar på 11,5% sidan 2008 mot 2,5% nasjonalt. Det er spesielt innan statleg forvaltning (41%) og kommunal forvaltning (21%) ein har hatt sterkast vekst som ligg godt over landssnittet. Offentleg sektor er den største sektoren med 44% (3.575 sysselsette) av sysselsettinga der 21% er stat (1.313 sysselsette) og fylkeskommunen (420 sysselsette). Det er stor breidde i ulike verksemder innanfor offentleg sektor og eit av dei største næringsmiljøa i Sogn og Fjordane. Det er ein av få regionar utanfor dei store byane med ei slik breidde i offentlege arbeidsplassar. Dette kan gi store muligheiter for anna næringsliv framover dersom ein klarer å behalde aktørane lokalt og utvikle tettare samarbeid. Dei offentlege verksemdene har stor breidde i yrkesgrupper og kompetanse. Det er ein stor del med masterkompetanse og høgare utdanning, ca 51% av ca tilsette i kartlagde verksemder. Det blir og rekruttert god bachelor kompetanse frå høgskulemiljøet i Sogndal. Ingen av leiarane/einingane uttrykker utfordringar med å rekruttere den kompetansen dei har behov for. Ein opplev i dag god tiltrekkingskraft som fylgje av stor breidde i arbeidsplassar som gjer det enkelt for «begge» å få arbeid, samt attraktiviteten til Sogndal knytt til friluftsliv og naturbaserte opplevingar. Ulike scenario: Det er gjennomført vurderingar av ulike scenario knytt til flytting av offentlege oppgåver som fylgje av ulike reformer og utviklingstrekk som kan påverke kommunane i ulike grad: Scenario 1 oppgåver blir flytta ut av Sogn og Fjordane Scenario 2 oppgåver blir flytta til Sogn og Fjordane Scenario 3 - balansert utvikling Konsekvensar for over 570 arbeidsplassar Våre analysar viser at i scenario 1 er over 570 arbeidsplassar utsett på lang sikt fram mot 2025 gjennom direkte- og indirekte verknader. Konsekvensane av ei eventuell fylkessamanslåing og regionalisering dersom arbeidsplassar blir flytta ut vil kunne ha direkte konsekvens på lang sikt fram mot 2025 for 299 arbeidsplassar gjennom Fylkeskommunen (156), Fylkesmann (113) og NAV Fylke (30). Det er pågåande forhandlingar med Hordaland og Rogaland om framtidig organisering av fylkeskommunane i ein ny region. Resultatet av desse forhandlingane vil vere avgjerande for kor mange som blir påverka og kva område/funksjonar ein vil kunne behalde lokalt. Det er grunn til å tru at Fylkesmann og NAV Fylke si organisering vil fylgje organisering av fylkeskommunane. Høgskulereforma med vedteken fusjon av Høgskulen i Sogn og Fjordane med Høgskulen i Bergen og Høgskulen Stord/Haugesund vil medføre at sentraladministrasjon i Sogndal med 84 tilsette vil vere utsett. Det er vedteke at rektor skal sitte i Bergen. Samtidig har det vore forhandlingar om framtidig organisering av Studentsamskipnaden (SISOF) som ynskjer å behalde lokal leiing og mynde for å sikre lokal utvikling og fleksibilitet. Det vil i tillegg kunne bli reduksjon ved Skatteopplysninga Side 3 av 45

68 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS (SOL) 42 arbeidsplassar, som vi trur på lang sikt vil vere utsett for auka digitalisering/automatisering. Dei direkte verknadane på totalt 425 arbeidsplassar i Leikanger, Sogndal og Luster vil medføre indirekte verknader gjennom endring i etterspurnad til konsum og underleveransar. Dette er berekna til 153 arbeidsplassar i arbeidsmarknadsregionen Indre Sogn med hovudeffekt i dei 3 kommunane. Dersom desse arbeidsplassane blir flytta ut av Leikanger og Sogndal kan følgjene i dei 3 kommunane og regionen bli eit tap i folketal på 867 personar. Dette vil avhenge av korleis den enkelte arbeidstakar tilpassar seg til flytting, pendling og arbeidsløyse. Vi trur at dette er forsiktig anslege då dei langsiktige følgjeverknadane for regionen sin attraktivitet og vekstkraft vil kunne bli større. Dersom ein vel scenario 2 med å flytte heile fylkesadministrasjonen og fylkesmann frå Hordaland til Sogn og Fjordane vil dette kunne gi ein direkte verknad på opp mot 500 arbeidsplassar. Dette vil kunne gi dei motsette effektane vekst og tilflytting. Dette vil ha mindre effekt for den totale arbeidsmarknaden i Bergen der statleg forvaltning utgjer ein mindre del av den totale sysselsettinga og næringslivet utanfor lettare vil absorbere dei som vert ledige. Forventning om balansert utvikling I forhandling med dei andre fylkeskommunane har ein som utgangspunkt ei områdefordeling av oppgåver/funksjonar som vil kunne gi ei balansert utvikling. Det er grunn til å tru at dette vil vere utgangspunktet for å kome i mål med ei forhandling. Her vil utgangspunktet kunne vere løysinga ein har fått til i Trøndelag, men utfordringa er kanskje større når ein er 3 tettstader som skal dele på oppgåver. Resultatet av forhandlingane vil vise kva som er mogleg å få til og kor mange fylkeskommunar som er med. Vi trur det mest realistiske alternativet er Hordaland og Sogn og Fjordane med ei deling mellom Bergen og Leikanger som kan innebere både geografisk områdeorganisering med funksjonar på begge stader og spesialisering av funksjonar på ein stad. Side 4 av 45

69 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 2. Innleiing 2.1. Bakgrunn Leikanger, Sogndal og Luster er ein sterkt integrert bu og arbeidsmarknadsregion som har mange arbeidsplassar i offentleg sektor. Leikanger som fylkeshovudsete har mange tilsette i både fylkeskommunen og hjå fylkesmannen, samt andre statlege forvaltningsoppgåver. Sogndal har spesielt mange tilsette på Høgskulen. Det er starta strukturprosessar knytt til både regionalisering og andre statlege reformer som vil kunne påverke desse organisasjonane framover. BDO Rådgiving har fått i oppdrag å levere ei utgreiing av samfunnseffektar av endringar i fylkeskommune og regional statsforvaltning for dei tre kommunane Leikanger, Sogndal og Luster (LSL). Sogn Næring AS er næringsselskapet til Sogndal kommune, og oppdragsgjevar på vegne av Utviklingsprosjektet for Luster, Sogndal og Leikanger. Utviklingsprosjektet for LSL er ein del av Byregionprogrammet til Kommunal- og moderniseringsdepartementet Om BDO BDO er eit revisjons- og rådgivingsselskap med omlag partnarar (2016) og medarbeidarar fordelt på kontor over heile landet. BDO bidreg til verdiskaping og vekst hjå over kundar. Vi tilbyr revisjon og rådgiving innanfor revisjonsnære og finansielle tenester, og våre advokatar tilbyr rådgiving innanfor skatte- og avgiftsområdet. BDO Rådgiving består av fem tenesteområde, i tillegg til ei eiga kompetansegruppe særskilt retta mot offentleg sektor med utrednings- og analyseekspertise. Strategi og verksemdstyring Transaksjonsrådgiving Granskingstenester og førebygging av økonomisk kriminalitet Sikkerhets- og beredskapstenester IT-revisjon og IT-risikostyring Rådgiving i offentleg sektor Vi viser til våre heimesider: for ein nærare presentasjon av selskapet. Internasjonalt er BDO tilknytt BDO International med over tilsette i over 150 land. Dette er med på å gi oss ei breiare kontaktflate og ein operasjonell internasjonal samarbeidspartnar. For meir informasjon om BDO International: Problemstilling Oppdragsgjevar Sogn Næring AS har behov for å danne eit bilete av regionale og nasjonale strukturendringar som no kan påverke fylket og kva samfunnseffektane av dei vil kunne verta. Formålet med rapporten er å kartlegge og presentere ein oversikt over dei statlege og fylkeskommunale verksemdene og analysera aktuelle scenario på kort og lengre sikt. Følgjande problemstillingar ynskjer ein belyst: Lage ei oversikt over offentlege verksemder i regionen, og kva verksemder som kan verte påverka av regional omstrukturering. Kartlegge dagens lokalisering, sysselsetting og kompetanse. Skildre mogelege eller sannsynlige endringar innan desse og kva konsekvensar det vil ha for tal arbeidsplassar og struktur i verksemda. Analysere direkte og indirekte verknader for sysselsetting, befolkning og kompetanse i dei tre kommunane som følgje av moglege strukturendringar Utføre scenarioanalyse som skal omfatte i kva grad endringar/flyttingar i offentlege verksemder vil påverke samfunnsutviklinga i regionen. Side 5 av 45

70 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 2.4. Om prosjektet og metode Ressursramme og problemstillingane dannar føringar for perspektiv, metode og gjennomføring av prosjektet. Problemstillingane går ut på å analysere direkte og indirekte verknader for sysselsetting, befolkning og kompetanse som krev eit regional økonomisk perspektiv. Vi vil analysere dei aktuelle verksemdene og deira påverknad på sysselsetting direkte og indirekte gjennom underleverandør og etterspørselsverknader. I prosjektet har vi gjennomført fylgjande hovudaktivitetar: - Innsamling av data frå utvalde verksemder i dei 3 kommunane gjennom e-post, intervju, telefonintervju og offentleg informasjon. Utvalet er gjort i samråd med oppdragsgivar. - Dokumentstudiar tidligare utredningar og rapportar for aktuelle verksemder. - Regionaløkonomisk analyse, sysselsettingseffektar direkte og indirekte, påverknad på pendling/flytting, befolkningsendringar. I gjennomføringa har vi intervjua leiarar i utvalde verksemder for å forstå status i verksemdene knytt til tilsette, funksjonar og kompetanse, samt pågåande prosessar internt, samanslåingskonsekvensar og aktuelle framtidige scenario. Vi har motteke rapportar og vurderingar som er gjort tidlegare, samtidig som vi har innhenta rapportar og utredningar som omhandlar dei aktuelle verksemdene. Vårt arbeid og våre vurderingar er bygd på dei samtalar vi har hatt med representantar for verksemdene og materialet som er stilt til vår disposisjon, og våre analyser er avgrensa til denne informasjonen. Vi har forsøkt å verifisere deler av informasjonen vi har motteke, vi kan ikkje gå god for at all informasjonen er fullstendig. Vårt arbeid er gjennomført innanfor ei avgrensa tidsramme og tidsperiode, og omfanget og fullstendet av analysane som er føreteke må sjåast i lys av dette. Vi kan ikkje gå god for at alle relevante forhold er avdekka eller analysert. Oppdragsgivar har vore oppteken av å sjå til dei vurderingar som er gjort i tilsvarande prosess i Trøndelag. Her er det utarbeidd ein rapport frå Trøndelag Forsking og Utvikling om Steinkjer som administrasjonssenter, og samfunnseffektar av endringar i fylkeskommune og regional statsforvaltning. Det har vore ynskje om å gjere tilsvarande vurderingar av situasjonen i dei 3 kommunane Leikanger, Sogndal og Luster. Oppdragsgivar ser at utfordringane er like og ynskjer tilsvarande vurderingar, men prosjektet har avgrensa rammer tilgjengeleg til å gjere fullstendige analysar for dei 3 kommunane. Med bakgrunn i dette har ein derfor i prosjektet gjort seg nytte av deler av analysegrunnlaget og føresetnadene som er nytta i Trøndelag. Ein del av føresetnadene i våre vurderingar er dei indirekteverknadane av endring i arbeidsplassar i offentleg forvaltning. Her har Trøndelag Forsking og Utvikling nytta det regionale modellverktøyet PANDA (Plan- og Analysesystem for Næring, Demografi og Arbeidsmarknad) til å analysere dette. Analysen ser på verknader i underleveransar og direkteetterspørsel frå husholdningane gjennom konsum. Resultatet viser av berekningane for Steinkjerregionen at 100 arbeidsplassar innan offentleg forvaltning gir i snitt 12 andre arbeidsplassar i regionale underleverandørverknader og 24 arbeidsplassar i regionale konsumverknader. Den totale effekten er 36 arbeidsplassar i andre næringar som følgje av vekst eller nedgang i 100 arbeidsplassar i offentleg sektor. Side 6 av 45

71 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Gjennomsnittlege indirekte verknader i arbeidsmarknadsregionen pr. arbeidsplass i offentleg forvaltning. (kjelde Trøndelag Forskning og Utvikling) Av tabellen kan ein lese at konsumeffekten er størst for etterspørsel etter offentlege tenester, bygg/anlegg og varehandel. Spesielt etterspørsel etter offentlege tenester vil bli sterkt påverka, 36% av konsum effekten. Dette vil være etterspørsel etter barnehage, skule, helsetenester, osv. Når det gjeld underleverandør effektar er desse størst i bygg/anlegg, forretningsmessig tenesteyting og privat tenesteyting. Det er normalt slik at underleverandør verknadane er større i større byar enn i mindre byar/regionar. Dette kan og gjelde spesielt innan forretningsmessig tenesteyting der ein ofte har færre miljø enn i større byar og ein kjøper inn utanfrå. Vi vurderer at desse berekningane vil kunne vere relevante for Leikanger, Sogndal og Luster saman med Sogneregionen. Næringsstrukturen i Steinkjerregionen er svært samanfallande med Sogneregionen. Dette gjeld og for delen inn og utpendling til/frå regionane. Det sentrale i den vidare analysen er korleis dei yrkesaktive tilpassar seg endringar i arbeidsplasstilbodet. Ved nedgang i tal arbeidsplassar vil ein i analysen vurdere alternative løysingar for pendling, flytting og arbeidsløyse. Tilpassingsform Ved arbeidsplass-nedgang Ved arbeidsplass-vekst Flytting Pendling Arbeidsløyse Utflytting, % av bortfallet i arbeidsplasser Utpendling, % av bortfallet i arbeidsplasser Arbeidsløyse, % av bortfallet i arbeidsplasser Innflytting, % av arbeidsplass-vekst Innpendling, % av arbeidsplassvekst Ikkje aktuelt (arbeidsløysa vil i praksis gå ned) SUM tilpassingar 100 % 100 % Arbeidsmarkedstilpasninger ved nedgang eller vekst i arbeidsplasser I praksis vil tilpassinga variere ut frå fleire samfunnsmessige og økonomiske kriterium og den vil variera over tid. Sannsynet for flytting vil for eksempel variere med familietilknyting til opphavleg bustad, økonomiske bindingar (bustadgjeld eller liknande), arbeidsplasstilbod for evt. ektefelle/partnar, yrkeskompetanse, osv. Side 7 av 45

72 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Sannsynet for pendling vil variere med avstand (reisekostnader og tid), arbeidsplasstilbod andre stader og familieforhold ved evt. vekependling. Sannsynet for arbeidsløyse kan sjåast som ein residual etter at andre tilpassingsløysingar er utprøvd. Sannsynet for arbeidsløyse er dermed påverka av dei same forholda som flytting og pendling, med negativ fortegn. Sannsynet for arbeidsløyse vil etter dette vere eit resultat av stor og kostbar reiseavstand til andre arbeidsplassar, sterke økonomiske bindingar (for eksempel bustadgjeld og reduserte lokale eigedomsverdiar), avgrensa yrkeskompetanse og sterke sosiale bindingar til opphavleg bustad (skulebarn, familieforhold osv.). Utval av personar for intervju er gjort saman med oppdragsgivar. Ein har ynskt intervju med alle leiarar i verksemder på stat og fylkesnivå i dei 3 kommunane. Personar som er blitt intervjua og som vi har hatt statusmøte med i prosessen: Arbeidsplass kontaktperson Tittel Fylkeskommunen Tore Eriksen Fylkesrådmann HISF Rasmus Stokke Rektor NAV Tore Thorsnes Direktør NAV Økonomi Ellen Marie Njos Lillesvangstu Direktør Difi Torgeir Strypet Direktør Fylkesmann Anne Karin Hamre Fylkesmann Distrikssenteret Steinar Fredheim Direktør IN Halvor Flatland Direktør Skatteetaten Ove Nyland Direktør Vegvesenet Tone Oppedal Direktør Statkraft Kjærvik Norman Informasjonssjef Studentsamskipnaden Randi Marie Sjøholt Administrerande direktør Leikanger kommune Jon Håkon Odd Ordførar Sogndal kommune Jarle Årvoll Ordførar Luster kommune Olav Grov Næringssjef Sogn Næring Per Odd Grevsnes Dagleg Leiar Sogn Næring Lisbeth Bringebøen Rådgivar/prosjektleiar Side 8 av 45

73 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 2.5. No-situasjonen For å kunne vurdere samfunnsmessige effektar av endringar i statleg og regional forvaltning vil vi sjå på kva strukturar som eksisterer i dag knytt til befolkning, sysselsetting og pendling. Sysselsette etter arbeidsstad (sysselsette som har arbeidsstaden sin i ein av dei 3 kommunane) og folketal (kjelde: SSB) Kommunane Leikanger, Sogndal og Luster har totalt sysselsette som har arbeidsstaden sin i dei 3 kommunane, og totalt innbyggjarar. Det er Sogndal som er den største kommunen når ein ser på både sysselsette og folketal. Dei er og ein del av ein større bu og arbeidsmarknadsregion i Indre Sogn. Av figur under ser ein at det er sysselsette i denne regionen og eit folketal på Sysselsette etter arbeidsstad og folketal (kjelde: SSB) Dei 3 kommunane har hatt ein vekst i tal i arbeidsplassar på 11,5% (842) sidan 2008, dette er ein sterk vekst samanlikna med nasjonal vekst på 2,5%. Vekst i sysselsette som bur i kommunane er på 4,9% (378) som tydar på at pendlinga har auka i perioden og at det har gitt effekt for kommunane i regionen. Veksten i arbeidsplassar har gitt ein folketalsvekst på 8,8% (1.227) i perioden frå 2008 mot nasjonalt 8,6%. Side 9 av 45

74 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Utvikling i sysselsette (venstre) og folketal (høgre) for kommunane Leikanger, Sogndal og Luster (kjelde: SSB) Dei 3 kommunane har tidlegare vore ein bustadregion som har hatt netto utpendling til arbeidsplassar i andre kommunar i regionen. Gjennom veksten i arbeidsplassar har dette endra seg og frå 2013 har ein hatt eit netto overskot av arbeidsplassar og blitt eit område ein pendlar inn til som vi ser av figuren under. Utvikling i sysselsette som arbeidar (arbeidsstad) og sysselsette som bur (bustad) for kommunane Leikanger, Sogndal og Luster (kjelde: SSB) Pendling: Figurane under viser pendling inn og ut av dei aktuelle kommunane. Som ein ser av figurane er dei 3 kommunane sterkt integrerte. Dei største pendlestraumane er pendling frå Luster til Sogndal, 500 arbeidstakarar, og over 400 som pendlar frå Sogndal til Leikanger. Leikanger har hovudsakleg innpendling som ein arbeidsstadkommune og Luster hovudsakleg utpendling som ein bustadkommune. Vi ser og at det er ei betydeleg pendling òg frå andre nabokommunar, Førde, Oslo og Bergen inn til desse 3 kommunane. Tal sysselsette som pendlar (kjelde: SSB) Side 10 av 45

75 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Tal sysselsette som pendlar (kjelde: SSB) Tal sysselsette som pendlar (kjelde: SSB) Næringsstruktur: Næringsstrukturen i dei 3 kommunane kan ein sjå av figuren under. Av totalt sysselsette ser ein at 44% er sysselsett i offentleg sektor. 21% av desse er sysselsett i stat og fylkeskommune som er fokus område for dette prosjektet. Av andre næringar er det tenestyting, handel og bygg/anlegg som er dei største. Del av sysselsette i ulike sektorar av total sysselsetting i Leikanger, Sogndal og Luster (kjelde: SSB) Side 11 av 45

76 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Ved å bryte opp tilsette i offentleg sektor ser vi at det er tilsette i stat og 420 i fylke. Fokus i denne utgreiinga etter ynskje frå oppdragsgivar vil vere på tilsette i offentleg administrasjon i fylkeskommune og stat, samt undervisning i stat. Sysselsette etter arbeidsstad (kjelde: SSB) Utviklinga i sysselsette innan offentleg sektor dei siste åra har vore ein sterk vekst. Dette spesielt innan kommunal og statleg forvaltning. Fylkeskommunal forvaltning har vore stabil i perioden frå Veksten innan statleg forvaltning har vore på 41% (381) i dei 3 kommunane samanlikna med nasjonal vekst på 16%. Dette viser at ein har hatt ei veldig god utvikling innanfor dei statlege funksjonane som i dag eksisterer i spesielt Leikanger og Sogndal. Veksten i kommunal forvaltning har vore på 21% (317) mot nasjonalt 12%. Dette heng delvis saman med vekst i arbeidsplassar og folketal i perioden som etterspør offentlege tenester. Veksten i fylkeskommunal forvaltning er på 8% og er nesten på linje med nasjonale tal på 6,5%. Sysselsettingsutvikling offentleg sektor Leikanger, Sogndal og Lutster etter arbeidsstad (kjelde: SSB) Oppsummering: Leikanger, Sogndal og Luster er ein bu og arbeidsmarknad som er sterkt integrerte med store pendlestraumar. Ein ser og at dei 3 kommunane har hatt veldig god vekst i sysselsetting i perioden frå , og spesielt innanfor statleg og kommunal forvaltning. Dette har gjort at ein har gått frå å vere ein bustadregion med netto utpendling til å bli ein arbeidsregion med netto innpendling. Dei 3 kommunane er blitt viktigare som arbeidsmarknad for heile regionen i Indre Sogn som består av sysselsette og innbyggjarar. Side 12 av 45

77 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 3. Oversikt over aktørane 3.1. Innleiing I dette kapitlet viser vi resultat frå kartlegginga av dei aktuelle verksemdene. Verksemdene blir skildra kort knytt til organisasjon, tilsette, oppgåver og kompetanse. Den offentlege næringsklynga i Leikanger, Sogndal og Luster består av eit mangfald av aktørar: Oversikt over offentlege aktørar med tal sysselsette i dei 3 kommunane (kjelde: SSB og eigne berekningar) Basert på vår datainnsamling (SSB) er det tilsette i offentleg sektor i dei tre kommunane. Dette er eit miljø med mange ulike aktørar som gjer at det er ein attraktiv arbeidsmarknad der arbeidskraft kan flyte rundt og jobbe innanfor ulike organisasjonar. Det er mange fagdisiplinar inne i dette miljøet frå økonomar, ingeniørar, juristar, IKT spesialistar, miljø kompetanse, til undervisning i ulike fag på høgskulen. Dette er heilt klart eit av dei største næringsmiljøa i Sogn og Fjordane, og eit av få miljø utanfor dei store byane med ei slik breidde i offentlege arbeidsplassar og kompetanse. Dei ulike einingane jobbar for å bli best mogleg innanfor sitt ansvarsområde som er grunnlaget for at dei får utvikle seg vidare lokalt. Dette har dei vist gjennom den store veksten i arbeidsplassar sidan Det er etablert nokre felles møteplassar mellom ein del av aktørane, men her ligg det eit større potensial framover for å samarbeide på tvers og å dra nytte av kvarandre sin kompetanse Sogn og Fjordane fylkeskommune Organisering og tilsette Sogn og Fjordane fylkeskommune er det regionale folkestyrte forvaltningsnivået i fylket Sogn og Fjordane. Fylkeskommunen er underlagt politisk styring, med fylkestinget som øvste organ, og har ansvar på område som opplæring, kultur, samferdsel, tannhelse, næringsutvikling og regional utvikling. Figuren nedanfor viser korleis Sogn og Fjordane fylkeskommune er organisert. Side 13 av 45

78 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Sogn og Fjordane fylkeskommune har rundt tilsette. Rundt tilsette jobbar i dei vidaregåande skulane og ca. 131 er tilsett i den lokale tannhelsetenesta. Fokus i denne utgreiinga har vore på dei administrativt tilsette i «utsette» stillingar i forbindelse med pågåande prosessar for regionreform og ei eventuell samanslåing med Hordaland fylkeskommune, eventuelt og Rogaland. Vi har vidare analysert og trekt ut data for å kunne spesifisere omfang av tilsette i sentraladministrasjon på Leikanger. Totalt er det rundt 156 tilsette i Leikanger i sentraladministrasjon. Då har vi trekt ut: 1. Alle skular og tannklinikkar 2. Kulturtilsette som arbeider i Førde (22 stk., inklusive 3 fylkesmusikarar) 3. Fylkesbiblioteket (dei er også eit operativt/produksjonsledd) med 9 tilsette i Førde 4. 2 tilsette i fylkesrådmannsstaben som arbeider på opplæringskontoret i Førde 5. 6 tilsette i Samferdsleavdelinga som arbeider i Førde tilsette ved IKT-avdelinga som i dag har kontorstad i Dale. Dei 156 tilsette som sorterer til sentraladministrasjon (inkl. fylkesarkiv) er fordelt slik: Kjelde: Sogn og Fjordane fylkeskommune Side 14 av 45

79 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Rundt 135 er fast tilsett, 21 er midlertidig tilsett eller i vikariat Kompetanseoversikt I fylkeskommunen har over 50% av dei tilsette 3-årig høgare utdanning eller meir. Basert på motteke data er det ikkje mogleg for oss å kategorisere konkret ihht. Phd, master, bachelor eller vidaregåande utdanning utover at over 50% har dokumentert 3-årig høgare utdanning. På meir generell basis er det kompetansekrav at kring 70 % av stillingane i sentraladministrasjonen krev spesialkompetanse på hovudfag/ingeniør nivå. Ikkje alle tilsette har tileigna seg spesialkompetanse gjennom utdanning, nokre av dei har gjort det gjennom lang yrkeserfaring. Dvs. at om stillinga skal lysast ut så vil kravet vere t.d. hovudfag eller lang arbeidserfaring innan dei konkrete arbeids- og ansvarsområda til stillinga. Det er og slik at tilsette med lang utdanning går i stillingar som ikkje krev spesialkompetanse. Fylkeskommunen opplev god tilgang på kvalifisert arbeidskraft når dei lyse ut nye stillingar Bustad 107 av dei 157 tilsette har bustad i Leikanger, Sogndal og Luster. Dei 50 andre pendlar inn til Leikanger Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Fylkesmannen er staten sin representant i fylket, og har ansvar for å følgje opp vedtak, mål og retningslinjer frå Stortinget og Regjeringa. Fylkesmannen utfører oppgåver for 12 departement og 9 fagdirektorat. Fylkesmannen skal dessutan fremje fylket sine interesser, og kan dermed ta initiativ både lokalt og overfor sentrale styresmakter. Fylkesmannen sine roller og oppgåver kan delast i frem grupper, jf. «Fylkesmannsrollen. Utvikling og utfordring»: Fylkesmannen er sektormyndigheit på ei rekke viktige politikkområde, og er staten sin representant i fylket på vegne av departement og direktorat. Som sektormyndigheit har Fylkesmannen oppgåver knytte til både tilsyn, rettleiing og rådgjeving. Fylkesmannen er regional samordningsmyndigheit. I dette ligg det ei forventning om samarbeid og samordning mellom aktivitetane som staten driv inn mot kommunane. Fylkesmannen er rettstryggleiksmyndigheit som klageinstans overfor vedtak som vert gjort i kommunalforvaltninga og tilsynsmyndigheit på velferdsområde som kommunane forvaltar. Fylkesmannen har ei initiativrolle med utgangspunkt i rolla som regjeringa sin representant og skal arbeide til beste for fylket og ev. ta initiativ på område som treng særleg merksemd. Fylkesmannen er informasjonsknutepunkt og skal halde sentrale styremakter orienterte om viktige spørsmål i fylket, og formidle informasjon til kommunale, fylkeskommunale og regionale statlege verksemder om tilhøve som har samanheng med deira verksemd. Side 15 av 45

80 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har kring 135 tilsette som er organisert i seks avdelingar: Landbruksavdelinga held til i Førde og er derfor ikkje med i denne utgreiinga. Avdelinga har 22 tilsette. Fokus i denne utgreiinga har vore på tilsette på Leikanger i «utsette» stillingar i forbindelse med pågåande prosessar for regionreform. Dei tilsette (ekskl. landbruk) er fordelt slik: Kjelde: Fylkesmann i Sogn og Fjordane Arbeidsområda kommuneøkonomi, kommunikasjon, samfunnstryggleik og beredskap er organisert i stab under leiinga. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har og ein eigen IKT-seksjon (15 stk.), som blant anna utfører utviklingsoppgåver for andre fylkesmenn Kompetanseoversikt Over 50% av dei tilsette har universitet/høgskuleutdanning med høgare grad (71 stk.). 42 stk. har universitet/høgskule utdanning med lågare grad (bachelor). 24 stk. har vidaregåande skule eller liknande Bustad Halvparten av dei tilsette er busett på Leikanger, ca. 40% i Sogndal og resterande i andre kommunar. Side 16 av 45

81 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 3.4. Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi) Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi) blei etablert i 2008 i Oslo og Leikanger. I dag har Difi ca. 260 tilsette fordelt på Oslo og Leikanger. Digitalisering er det største området og Difi leverer blant anna: Nasjonale fellesløysingar til heile offentleg sektor Premissgivar felles arkitektur, tryggleik, digitaliseringsråd, prosjektfinansiering Norge.no satsinga utgjorde starten på Leikanger kontoret og dei hadde då rundt 20 tilsette. Sidan har Difi Leikanger vore i sterk vekst og har hatt ein årlig gjennomsnittleg sysselsettingsvekst på rundt 27%. Det er i dag rundt 110 tilsette på Leikanger fordelt på yrkesgruppene: Leiarar, prosjektleiarar Juristar Økonomar Kundekonsulentar, fagkonsulentar, rådgivarar IT-spesialistar o Systemutviklar, IT-arkitektar, produktsjefar Difi Leikanger er organisert i 3 avdelingar: Avdeling IDU (84 tilsette) Nasjonale fellesløysingar til offentleg sektor 12 personer i Oslo Avdeling Digitalisering (13 tilsette) Premissgivarrolle for offentleg sektor opne data, felles arkitektur Dei fleste tilsette i avdelinga sit i Oslo (50) Tilsynet for Universell Utforming (11 tilsette) Alt lokalisert på Leikanger Tilsyn av universell utforming for nettstader og automatar Dei strategiske hovudmåla til DIFI avdeling IDU er: God leverandør av fellesløysingar til heile offentleg sektor Sterk bidragsytar til digitalisering og effektivisering av offentleg sektor Gje innbyggarane enklare tilgang til offentlege tenester og dokument Vere ein kostnadseffektiv og god internleverandør av IT-tenester i Difi I 2015 blei det strategiske ansvaret for styring, leiing og leveranse av heile verdikjeda til Difi plassert i Leikanger. Dette saman med at tilsyn for universell utforming blei etablert på Leikanger i 2014 har representert eit viktig strategisk vegskilje for Leikanger miljøet. Miljøet er i dag eit svært viktig nasjonalt kompetansemiljø for eit av dei viktigaste satsingsområda i offentleg sektor. Difi er ein svært attraktiv arbeidsgivar, blant anna arrangerer dei «DifiCamp» på sommaren for å bevisstgjere og tiltrekke seg toppstudentar frå blant anna NTNU Kompetanseoversikt Blant dei rundt 110 tilsette i Difi Leikanger har over 50% Mastergrad eller høgare og verksemda er såleis ei høg kompetanse verksemd. Kompetansen fordeler seg slik: Anna utdanning 11 tilsette Master/Siv. Ingeniør (universitet og høgskule) 53 tilsette Bachelor (universitet og høgskule) 32 tilsette Vidaregåande utdanning 11 tilsette Bustad Over 50 % av dei tilsette er busett på Leikanger. Dei andre bur i nabokommunar rundt. Side 17 av 45

82 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 3.5. NAV Økonomiteneste NAV Økonomiteneste vart etablert i 2003 for å spesialisere økonomi og rekneskaps oppgåver for NAV. Ansvarsområdet er utvida fleire gonger. NAV Økonomiteneste utfører i dag landsdekkande funksjonar, blant anna: - Tid, løn og reise for alle tilsette i NAV - Rekneskapsføring og S-rapport for alle tilsette i NAV - Sentralt fakturamottak for NAV - Autorisere/utbetale (drift og stønad). - Årsrekneskap med notar - Internkontroll og analyse - Styringsinformasjon til ulike nivå i etaten - Brukarstøtte, opplæring og kurs knytt til økonomitenesta sine tenester Kundemassen er primært NAV tilsette, oppdragsgjevarar (direktorat/departement) og leverandørar til NAV. Viktige samarbeidspartnarar er blant anna leverandørar, bankar, Arbeids- og Velferdsdirektoratet, ASD, Riksrevisjonen og Difi. Ein av «konkurrentane» til NAV Økonomiteneste er Direktorat for Økonomistyring (DFØ). Med jamne mellomrom (ca. annakvart år) vert det gjennomført ei «benchmark» undersøking der både DFØ og ØT deltek. I undersøkinga skårar NAV Økonomiteneste godt på viktige parametrar som kvalitet og effektivitet. NAV økonomiteneste har hatt ei imponerande utviklingskurve sidan etableringa i 2003 og har jobba mykje med forbetring, digitalisering og automatisering av arbeidsprosessar for å vere konkurransedyktige. Mykje på grunn av fokus på kontinuerlig forbetring og spesialisering i NAV har NAV økonomiteneste fått tilført nye arbeidsoppgåver som har resultert i ei bemanningsauke frå 20 til over 100 frå etablering. Dei siste åra har tal arbeidsplassar våre nokolunde stabil. NAV Økonomiteneste har pr. d.d. rundt 105 tilsette i Leikanger inkl. rundt 8 midlertidig tilsette. Dette utgjer rundt 100 årsverk. Økonomitenesta er leia av direktør og er organisert i 5 seksjonar: Samordning og styring (11 tilsette) Lønnsseksjonen (39 tilsette) Faktura og rekneskap (25 tilsette) Stønadsutbetaling (10 tilsette) Internkontroll og analyse (13 tilsette) Kompetanseoversikt Dei fleste av dei tilsette ved NAV Økonomiteneste har utdanning innan økonomi og administrasjon. Utdanningsgrad varierer frå universitet og høgskule til enkeltfag. Dei fleste har høgskule med lågare grad (3 år eller mindre). Fordeling er ca. slik: Master (Høgskule eller Universitet) 20 tilsette Bachelor (Høgskule eller Universitet) 45 tilsette Ikkje registret grad (inkl. dei med vidaregåande og dei med ikkje registret utdanning) 41 tilsette NAV har i liten grad utfordring med rekruttering av den kompetanse dei har behov for Bustad Dei fleste av dei tilsette ved NAV Økonomiteneste bur i Sogndal i tillegg til Leikanger og Luster. Side 18 av 45

83 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 3.6. Skatteetaten Skatteetaten har to einingar på Leikanger: Skatteopplysninga (SOL) og Skatt Vest, avdeling Leikanger. Den største endringa i høve til tilsette/funksjonar etter reorganiseringa av Skatteetaten (ROS) i 2008 var plasseringa av styrings- og forvaltningsansvaret for Skatteopplysninga på Leikanger. Dei 42 årsverka Skatteopplysninga har på Leikanger kom som fylgje av dette Skatteopplysinga (SOL) Skatteopplysninga har to avdelingar på Leikanger og totalt 42 årsverk: Skatteopplysninga Vest, avdeling Leikanger har 30 årsverk. Denne avdelinga arbeider med 1.linjetenester som betyr å svare alle som tek kontakt med skattefaglege spørsmål, spørsmål om avgifter og tenester som ligg under folkeregisteret. I tillegg har avdelinga personar som arbeider med leiing og administrative oppgåver. Styringseininga i Skatteopplysninga har 12 årsverk på Leikanger. Styringseininga er ei avdeling som utgjer stabsfunksjonen for Skatteopplysninga med 330 tilsette fordelt på åtte stader i landet. Avdelinga har arbeidsoppgåver innan styring, utvikling, trafikkplanlegging, bemanningsstyring, kompetanseutvikling, kvalitetssikring, HR-funksjonar, informasjonsoppgåver, risikovurdering og risikostyring. I tillegg har avdelinga personar som arbeider med leiing og administrative oppgåver Skatt Vest Skatt Vest har to avdelingar på Leikanger og totalt 35 årsverk: Avdeling for kontroll og rettsanvendelse har 23 årsverk. Denne avdelinga arbeider hovudsakleg med bokettersyn i næringsverksemder, driv saksbehandling og rapportering etter kontrollaktivitetar. I tillegg har avdelinga personar som arbeider med leiing og administrative oppgåver. Avdeling for fastsetjing og dokumentsenter har 12 årsverk. I arbeidet med fastsetjing er behandling av likningsoppgåver, kontrollarbeid i samband med likninga og saksbehandling viktige funksjonar. Dei som arbeider på dokumentsenteret har arbeidsoppgåver innan arkiv og journalføring. Avdelinga har og ansvar for publikumsmottak der arbeidsoppgåver innan IDkontroll er ein sentral og viktig funksjon. I tillegg har avdelinga personar som arbeider med leiing og administrative oppgåver Kompetanseoversikt Dei fleste i Skatteopplysninga har bachelor utdanning eller høgare: Master 2 tilsette Bachelor 24 tilsette Anna - 8 tilsette har div. anna utdanning, 8 tilsette har Skattefagleg utdanning i Skatteetaten Fordeling av kompetanse innan Skatt Vest er: Master 14 tilsette Bachelor 21 tilsette Yrkesgruppene innanfor Skatteetaten er blant anna: juristar, skatterevisorar/revisor, økonomar og sivilingeniørar Bustad Hovuddelen av dei tilsette bur i kommunane Leikanger, Sogndal og Luster. Ca 10% pendlar inn til Leikanger frå andre nabokommunar. Side 19 av 45

84 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Strategi og planar framover Finansdepartementet ga i starten av 2016 Skatteetaten i oppgåve å: 1. utgreie dagens kontorstruktur i Skatteetaten og, 2. utgreie dagens organisering og framtidig oppgåveløysing. Skatteetaten overleverte 1. juni ei tilråding til Finansdepartementet om ny kontorstruktur for Skatteetaten. Denne er til behandling i departementet. Tilrådinga om framtidig organisering og oppgåveløysing skal overleverast Finansdepartementet innan 4. april Det pågår for tida eit omfattande arbeid i Skatteetaten for å arbeide fram ei tilråding til framtidig organisering og oppgåveløysing for dei arbeidsoppgåvene, tenestene og ansvaret Skatteetaten forvaltar NAV Fylke Arbeids- og velferdsetaten er underlagt Arbeids- og sosialdepartementet. Etaten blir brukt som namn på den statlege delen av NAV, medan forvaltninga blir brukt om den totale organisasjonen som inkluderer partnarskapet med kommunane. Gjennom samarbeidsavtalane med kvar enkelt kommune tilbyr NAV-kontoret ei rekke kommunale tenester. Kjelde: Over er organiseringa i NAV presentert. NAV er fylkesorganisert i forhold til innbyggjarane når det gjeld tenestelinja, medan ytelse- og økonomilinja er fagleg organisert. I Sogn og Fjordane er det rundt 30 tilsette som arbeider ved Leikanger kontoret med fylkesoppgåver Kompetanse Vi har ikkje kompetanseoversikt på tilsette Bustad Vi har ikkje oversikt over kor dei tilsette bur Pågåande endringsprosessar I NAV er det kontinuerlege endringsprosessar. Ei av dei mest omfattande utgreiingane om «eit betre NAV» som er utført i det siste er frå ei ekspertgruppe leia av Sigrun Vågeng. Sluttrapport vart presentert i april Vågengutvalet har foreslått å legge ned NAV fylkeskontor og etablere eit nytt regionalt mellomnivå. Innføring av eit regionledd vil ifølge ekspertutvalet medføre at ein del fellesoppgåver går til større Side 20 av 45

85 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS regionalledd eller at dei blir sentraliserte. Ekspertutvalet meiner at innføring av ny regional NAV struktur i stor grad vil avhenge av den framtidige strukturen til Fylkesmann embete som no er under utgreiing Høgskulen i Sogn og Fjordane Høgskulen i Sogn og Fjordane (HiSF) har omlag studentar og 380 tilsette fordelt på studiestadane Sogndal og Førde, og er fordelt på seks fagområde. Organisasjonsstrukturen er vist i modellen under: Kjelde: Høgskulen hadde totalt 384 tilsette i Rundt 294 av dei tilsette har kontorplass i Sogndal. Leiing og fellesadministrasjon er lokalisert i Sogndal. Totalen av tilsette fordeler seg slik per utgangen av Årsverk Tilsette AHF 56,75 72 AIN 37,4 40 ALI 99, ASF 69,9 78 FADM 78,4 84 Kjelde: Høgskulen i Sogn og Fjordane Kompetanseoversikt Kompetanseoversikt og tilsette er trekt ut frå databasen Statistikk for høgare utdanning (DBH) Kompetanseoversikt på administrative tilsette har ikkje vore mogeleg å hente ut, men kompetanseoversikt på faglege avdelingar fordeler seg slik: Side 21 av 45

86 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Kjelde: Høgskulen i Sogn og Fjordane Bustad Hovuddelen av dei tilsette har bustad i Sogndal, Leikanger og Luster Kort om pågåande endringsprosessar 9. juni 2016 vedtok dei tre høgskulestyra å søkje Kunnskapsdepartementet (KD) om å fusjonere Høgskulen i Bergen, Høgskulen i Sogn og Fjordane og Høgskulen Stord/Haugesund til ein ny institusjon med namnet Høgskulen på Vestlandet. Høgskulen på Vestlandet skal vere ein institusjon som har god forankring i nær-regionane for dei tre høgskulane og på dei fem studiestadane Haugesund, Stord, Bergen, Sogndal og Førde. Fusjonen skjer mellom tre likeverdige partar. Fusjonspartane legg til grunn at ingen studiestadar vert lagde ned i samband med fusjonen. Verksemda ved HiB, HiSF og HSH skal gå mest mogeleg som normalt i fusjons- og implementeringsfasen med fokus på studiekvalitet og arbeidsvilkår. Ingen tilsette skal seiast opp eller måtte byte hovudarbeidsstad som følgje av fusjonsprosessen. 1 Som normalt i fusjonsprosessar skal organisasjonen evaluerast og det er grunn til å anta at fellesadministrative tenester og leiing er i kategorien «utsette» i den forstand at tilsette kan få andre arbeidsoppgåver. Blant anna er det bestemt at rektor skal vere tilsett i Bergen Studentsamskipnaden Studentsamskipnaden i Sogn og Fjordane (SISOF) er service- og velferdsorganisasjonen for studentane i Sogn og Fjordane. SISOF sine tenesteområde er blant anna bygging og drift av studentbustader, barnehagedrift, kantineteneste, bokhandel og rådgivingsteneste knytt til studentliv og helse. SISOF administrasjon er plassert i Sogndal og dei har tenestetilbod i både Sogndal og Førde. SISOF har totalt 47 tilsette. SISOF er ein viktig lokal samfunnsaktør i Sogndal som bidreg sterkt til den gode rekrutteringsveksten av studentar. SISOF er lokalstyrt og er strategisk tett på studentmiljøet og lokalmiljøet, noko som blir framheva som ein stor suksessfaktor. SISOF driv og godt økonomisk Kompetanseoversikt Kompetansen i administrasjon og leiing, samt helse og barnehage er knytt opp mot master og bachelor nivå. I dei andre tenestene er det hovudsakleg personell med fagbrev Bustad Dei tilsette bur i kommunane Sogndal, Luster og Leikanger. 1 Fusjonsavtale Side 22 av 45

87 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Kort om pågåande endringsprosessar SISOF er no i samtaler med studentsamskipnaden i Bergen og Stord/Haugesund om fusjon som ein følgje av fusjonsprosessen med høgskulane. Resultat av dialog/forhandlingar er ikkje klare på dette tidspunktet. SISOF har ynskje om å bestå som samskipnad, men dersom det blir ein fusjon, har ein som mål å komme styrka ut av prosessen Distriktssenteret Distriktssenteret er eit uavhengig fagleg forvaltingsorgan oppretta i 2008 under Kommunal- og moderniseringsdepartementet. Det er ei offentleg verksemd som jobbar for å styrke kommunar og regionar si evne til å utvikle attraktive og vekstkraftige lokalsamfunn. Viktige målgrupper er eldsjeler og kommunar. Kommunane har særleg nytte av å få innspel om korleis funn i forskinga kan brukast i det praktiske utviklingsarbeidet. Dei strategiske hovudmåla til Distriktssenteret er: gi kommunane kunnskap dei treng for å utvikle attraktive og vekstkraftige lokalsamfunn gi Kommunal- og moderniseringsdepartementet kunnskap dei kan bruke for å gjere politiske val formidle kunnskap basert på praktiske erfaringar og forsking om lokal samfunnsutvikling Senteret har 25 tilsette fordelt på avdelingskontor i Steinkjer, Alstahaug og Sogndal. Ved kontoret i Sogndal er det 8 tilsette. Distriktssenteret har fått nye oppgåver og blitt styrka, spesielt gjennom byregionprogrammet. Regionreforma kan opne nye mogelegheiter i området mellom kommunane og regionane. Samstundes kan reduserte rammer til regional/fylkeskommunal utvikling vere ein trussel mot utvikling av Distriktssenteret Kompetanseoversikt Fordeling av utdanningsgrad for dei tilsette ved Distriktssenteret Sogndal er ca. slik: Master (Høgskule eller Universitet) 6 tilsette Bachelor (Høgskule eller Universitet) 2 tilsette Distriktssenteret har i liten grad utfordringar med rekruttering av den kompetanse dei har behov for Bustad Alle bur i Sogndal eller Leikanger Statkraft I 1994 vart Statkraft Region Midt-Norge skipa med hovudkontor i Gaupne. Dette kontoret har styringsansvaret for alle Statkraft sine kraftanlegg i Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal - inkludert vindmølleparken på Smøla og store kraftanlegg kring Sunndalsøra og Trollheimen lengst i nord. Frå 1998 kom og kraftstasjonane i Høyanger under Statkraft-kontoret i Gaupne. Regionkontoret i Gaupne sysselset 47 personar, og i Region Midt-Norge er det 200 tilsette. Side 23 av 45

88 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Statnett Statnett har ikkje kontor eller fast stasjonerte tilsette i regionen i dag, men har arbeidsgrupper som reiser rundt på vedlikehaldsjobbar blant anna i Sogndal. Statnett er ein aktør som skal investere kraftig nasjonalt dei neste åra og det er forventa større prosjekt lokalt i regionen. BDO har ikkje prioritert Statnett i denne utgreiinga då det ikkje er signal på strukturelle endringsprosessar (sentralisering, regionalisering eller liknande) som har konsekvensar for arbeidsmarknaden i Sogndal, Leikanger eller Luster. Statnett har fokus på vekst og flyttar arbeidsplassar ut av Oslo, det er blant anna sterk vekst i Trondheim. Dei store investeringsplanane kan på sikt få ein positiv effekt på arbeidsmarknaden i Sogndal Innovasjon Norge Innovasjon Norge skal bidra til nyskaping i næringslivet, utvikling i distrikta og utvikling av konkurransedyktige norske bedrifter. Innovasjon Norge profilerer norsk næringsliv og Norge som reisemål. Hovudmålet er å utløyse bedrifts- og samfunnsøkonomisk lønnsam næringsutvikling og næringsmessige moglegheiter i ulike regionar. Innovasjon Norge har kontor i alle landets fylke og kontor i Sogn og Fjordane er plassert på Leikanger. I tillegg er landsdekkande teneste for gründersenter og handsaming av etablerer tilskot fase 1 lokalisert i Førde. Det er pågåande prosessar i Innovasjon Norge knytt til effektivisering og restrukturering, men i følge vår informant er det lite som tyder på risiko for reduksjon i tilsette på Leikanger Kompetanseoversikt I Leikanger er det 14 tilsette med spesialkompetanse på forskjellige felt opp mot Innovasjon Norge sine tenesteområde. 12 av dei tilsette har master utdanning, 2 har bachelor, dei fleste har økonomibakgrunn Bustad Vi har ikkje oversikt over kor dei tilsette bur Statens Vegvesen Statens vegvesen har ansvar for planlegging, bygging, drift og vedlikehald av riks- og fylkesvegane og tilhøyrande ferjesamband, samt ansvar for tilsyn med trafikantar og kjøretøy. Trafikksikring og miljø er viktige satsingsområde i arbeidet. Organisasjonen består av Vegdirektoratet og fem regionar. Regionvegkontoret for region vest er lokalisert på Leikanger, og regionen er organisert med stabar, regionale fagavdelingar og tre fylkesavdelingar for høvesvis Sogn og Fjordane, Hordaland og Rogaland. Ansvarsområda er mellom anna vegvedlikehald, prosjekt/utbygging/planlegging og trafikkavdeling. Statens vegvesen region vest avdeling Leikanger/Sogndal har 201 tilsette organisert i følgjande avdelingar: Leiing og stab (37 tilsette) Fagavdelingar (plan, geo, bygg) (77 tilsette) Prosjekt (30 tilsette) Vegavdeling (40 tilsette) Trafikant og køyretøy (17 tilsette) Side 24 av 45

89 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Innanfor Statens vegvesen sine ansvarsområde føregår det ingen prosessar som påverkar sysselsettinga i verksemda. Nasjonal transportplan for dei neste 12 åra legg føringar på prioriteringar og aktivitet framover. Med bakgrunn i at prioriteringskriterie i nye prosjekt er samfunnsøkonomisk verdi, forventar ein auka prosjektaktivitet nær byane. Utvikling den siste tida er og har vore at vegvesenet aukar tal tilsette i Bergen og Stavanger. Nye stillingar spesifiserer ikkje kontorstad i regionen, men det kan synast som ein trend at leiarar og andre som blir tilsett bur rundt Bergen sjølv om ein har kontorstad Leikanger Kompetanseoversikt Blant dei rundt 200 tilsette i Statens vegvesen region vest avdeling Leikanger/Sogndal har ca. 58% Mastergrad eller høgare og verksemda er såleis ei høgkompetanse verksemd. Kompetansen fordeler seg slik: Anna utdanning 48 tilsette Master (universitet og høgskule) 116 tilsette Bachelor (universitet og høgskule) 36 tilsette Statens vegvesen har i liten grad lokale utfordringar med rekruttering av den kompetanse dei har behov for. Dei har likevel faste bemanningsrammer og forventar ikkje vekst i sysselsetting framover Bustad Vi har ikkje oversikt over kor dei tilsette bur Kompetanse I prosjektet har vi forsøkt å samle inn og analysere kompetanse på dei ulike verksemdene for å forstå omfanget av kompetansemiljøet som eksisterer. Vi har ikkje lukkast å få tilgang på alle nødvendige data frå alle og har måtte gjort nokre føresetnader på enkelte av aktørane. Det gir likevel eit bilde av kompetansemiljøet dei ca tilsette i dei aktuelle verksemdene har. Av diagrammet under ser ein at ca. 46% av alle har mastergrad, det er spesielt Høgskulen, Vegvesenet og DIFI som trekk opp. Høgskulen er den som har flest med Phd, her har ein og eit miljø på Vestlandsforsking (25 tilsette) som ikkje er med i oversikta. Kjelde: Eigne berekningar Side 25 av 45

90 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Yrkesgruppene innanfor dei ulike verksemdene er mangfaldige frå økonomar, ingeniørar, juristar, revisorar, geologar, samfunnsvitarar/planleggar, lektorar til sjukepleiarar/legar Rekruttering I intervju med dei lokale leiarane er det ingen som uttrykker utfordringar med å rekruttere den kompetansen dei til ei kvar tid har behov for. Dei får både topp kvalifiserte søkjarar til seniorstillingar og til nyutdanna blant anna frå NTNU. Det dei statlege leiarane trekk frem som ein suksessfaktor er å synleggjere den totale breidda av moglegheiter i lokalmiljøet og tiltrekkje seg attraktive søkjarar gjennom å tilby «meir enn ein arbeidsplass». Det er køyrt fleire kampanjar i dei seinare åra for å auke attraktiviteten i kommunane. Det ser ut til at ein har å oppnådd den effekten ein ynskjer med tanke på å tiltrekke seg kompetent arbeidskraft. Fleire trekk fram arbeidet som er gjort knytt til friluftsliv og naturbaserte opplevingar som viktig for å tiltrekke seg personar til regionen, ein har bygd ei viktig merkevare. Side 26 av 45

91 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 4. Oversikt nasjonale og regionale reformer 4.1. Innleiing Det er fleire pågåande prosessar både nasjonalt og regionalt for å vurdere strukturar for offentleg tenesteproduksjon og regulering frå styresmaktene. Nedanfor vil vi kort beskrive dei største reformene og vurdere kva effektar ulike alternative løysingar kan ha Kommunereforma Stortinget ga i samband med handsaminga av kommuneøkonomiproposisjonen for 2015 tilslutning til at det skulle gjennomførast ei kommunereform. Reforma har som målsetting å styrke lokaldemokratiet og sette kommunane i betre stand til å møte dagens og framtidas velferdsoppgåver. Utgangspunktet for reforma er at dette skal skje gjennom å etablere ny kommunestruktur med færre og større kommunar. Alle kommunane i landet har blitt invitert til å utgreie styrkar og svakheiter ved dagens inndeling og gjennomføre samtalar med nabokommunane. Dette med mål om å avklare om det er interesse for å slå kommunane saman. Kommunane i Sogn har og gjennomført dette arbeidet. Luster kommunestyre vedtok i møte den 26.november i 2015 at dei ønskjer å halde fram som eigen kommune, og avslutta med dette det vidare arbeidet med kommunereforma. Sogndal og Leikanger inngjekk ein felles intensjonsavtale med Balestrand og Vik i slutten av februar I denne avtalen vart det avklart at kommunesenteret skal liggje i regionsenteret Sogndal, medan Leikanger skal ha ei sentral rolle som administrasjonssenter. I avtalen vart det avklart at kommunesenteret skal innehalde det strategiske nivået for avgjerder (ordførar, rådmann og kommunalsjefar) og med tilhøyrande stabsfunksjonar (økonomisjef, plansjef, personalsjef, næringssjef, sentral beredskap, sentralarkiv). Vidare vart det i intensjonsavtalen avklart at administrative fellesoppgåver i kommunane slik som IKT-drift, skattekontor og rekneskapskontor skal lokaliserast i Leikanger. Både Leikanger og Sogndal gjennomførte i juni rådgivande folkeavstemmingar. I Leikanger deltok 60 % av dei med stemmerett, og nesten 62 % stemte mot kommunesamanslåing. Kommunestyret handsama saka om kommunestruktur på møte 18. juni Kommunen har arbeid ut frå to ulike alternativ til ny kommunestruktur. Eit alternativ der alle kommunane i Sogn, med unntak av Høyanger, gjekk saman til ein kommune, og eit alternativ basert på kommunane på nordsida, med Leikanger, Sogndal, Luster, Balestrand og Vik. Basert på drøftingane vart det inngått ein intensjonsavtale om ein ny Sogn kommune, med Balestrand, Leikanger, Sogndal og Vik. Ut frå nemnte folkeavstemming vedtok kommunestyret at Leikanger ynskjer å bestå som eigen kommune for framtida. I Sogndal var det 61 % som stemte for kommunesamanslåing, og det var alternativet med samanslåing med Balestrand, Leikanger og Luster som fekk flest stemmer. I møte 9. juni 2016 vedtok kommunestyret at dei ynskjer ei samanslåing med Sogndal, Balestrand, Leikanger og Luster. Kommunestyret er i tillegg positive til at fleire kommunar kan bli del av ein ny kommune. I Balestrand var resultatet av folkeavstemminga at 51 % ynskjer samanslåing. Kommunestyret vedtok i møtet 16. juni at dei er positive til ei samanslåing, men at det ikkje eksisterer eit grunnlag for å få dette til. Kommunen vedtok i same sak at dei held fram seg eigen kommune. Side 27 av 45

92 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS I løpet av hausten vil fylkesmannen kome med si vurdering av om vedtak i kommunen er i tråd med intensjonen i reforma og anbefale ein framtidig kommunestruktur. Vedtaka i kommunane og fylkesmannen si vurdering av desse vil vere innspel til departementet si utarbeiding av forslag til ny kommunestruktur og nye oppgåver til kommunane. Den framtidige kommunestrukturen vil, etter planen, bli vedteken i Stortinget før sommaren Eitt av dei store spørsmåla er om regjeringa legg opp til at det skal nyttast tvang, dvs. at dei føreslår å slå saman kommunar der kommunestyret har vedteke at dei ønskjer å halde fram som eigen kommune. Det har ikkje kome nye signal i forhold til bruk av tvang i samanslåingsspørsmål. Ulike scenario: a) Held fram som eigne kommunar (+ at oppgåver blir flytta frå kommunane og til regionnivået. PPT, barnevern, byggesaksbehandling, plansaksbehandling, GEO data, samferdsel, psykiatri, fastlege osv. Det er mange oppgåver som det er enklare å flytte den vegen, og grunngi det med behovet for større fagmiljø) b) Sogndal/Leikanger/Balestrand som ein ny kommune. Dersom regjeringa legg opp til at folkeavstemmingane skal vere retningsgivande for vedtaket som kommunestyra gjer, kan det vere ei mogelegheit for at fleirtalet frå folkeavstemminga i Balestrand (sjølv om dette var i ein annan konstellasjon) og ønsket om kommunesamanslåing i Sogndal, vil gjere at Leikanger hindrar ein ny større kommune, og dermed gjer at regjeringa kan bruke høvet til tvang Regionreforma Stortinget bad i 2014 regjeringa om å gå gjennom oppgåvene til det regionale folkevalde nivået parallelt med arbeidet med å gi fleire oppgåver til kommunane. Regionreforma har derfor som mål å legge til rette for positiv samfunnsutvikling i alle deler av landet. «Regionreformen skal legge til rette for samordnet oppgaveløsning, samordning av sektorer og prioriteringer, og for sektorovergripende initiativer i regionene» (Meld. St :6). I samband med dette la Regjeringa fram den nye regionmeldinga om nye folkevalde regionar rolle, struktur og oppgåver 5. april Regjeringa meiner at dagens fylkeskommunale struktur ikkje er hensiktsmessig. Ein foreslår derfor at landet heller bør delast inn i 10 folkevalde regionar. Dette blir grunngitt med at dei nye regionane vil vere betre i stand til å sjå funksjonelle område i samanheng som grunnlag for samfunnsutvikling. Ein meiner og at større regionar vil betre legge til rette for breie fagmiljø med kapasitet og kompetanse til å ivareta rollene og oppgåvene i framtida. «Departementet har tidligere bedt fylkeskommunene om å diskutere den regionale strukturen. Departementet ber fylkeskommunene om å fatte sine vedtak innen 1. desember 2016» (Meld. St :8). Det er og viktig å påpeike at den nye regionmeldinga framhevar manglande samanfall mellom fylkesinndelinga og staten si regionale inndeling som skaper samhandlingsutfordringar. I lys av dei nye fylkeskommunale grensene som skal vedtakast i Stortinget etter 1. desember 2016 vil regjeringa gå gjennom dei statlege regiongrensene med mål om å skape ein meir samordna stat overfor kommunar og fylkeskommunar. Dette vil altså skje etter ei regionreform er vedteken. Ut frå ordlyden i stortingsmeldinga kan ein lese det som om regjeringa legg opp til å bruke den nye regioninndelinga som mal for resten av dei statlege inndelingane. Fylkestinget i Sogn og Fjordane vedtok på møtet 14. juni ei sak om Framtidig Vestlandsregion status, organisering og framdrift. Som vedlegg til denne saka var det også eit utkast til Side 28 av 45

93 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Intensjonsplan for samanslåing av Sogn og Fjordane, Hordaland og Rogaland. I dette utkastet kjem det fram at dei oppnemnde forhandlingsutvala frå kvar av dei tre fylkeskommunane skal diskutere om ein ny fylkeskommune bør organiserast etter ein sentralisert eller ein desentralisert modell. Arbeidet med å forhandle fram ein felles intensjonsplan/-avtale startar i slutten av august. Utfallet av desse forhandlingane vil ha stor innverknad på korleis utviklinga i tal arbeidsplassar knytt til fylkeskommunen vil bli. Når det gjeld nye oppgåver foreslår regjeringa at dagens oppgåver blir ført vidare i nye regionar, med unntak av oppgåver som «Oppgavemeldinga» peiker på som mogeleg å overføre til kommunane som del av kommunereforma. I sum er det derfor lite konkrete nye store oppgåver som blir vurdert foreslått overført til nye regionar. Av dei oppgåvene som «Oppgavemeldinga» peiker på er Tannhelsetenesta den oppgåva som har det største omfanget i forhold til tal tilsette, men dei aller fleste av desse er knytt til tannklinikkar som er lokalisert rundt i kommunane i fylket. Ved flytting av ansvaret for denne oppgåva til kommunen vil mest truleg lokaliseringa av klinikkane fortsatt ha ein desentralisert struktur. I denne reforma er det også viktig å merke seg at stortingsfleirtalet har opna for å bruke tvang. Scenario: a) Held fram med dagens struktur b) Opprettar region Vest (Sogn og Fjordane, Hordaland og Rogaland) + evt Møre og Romsdal Det vil bli kamp om hovudsete og Bergen vil peike seg ut som eit naturleg hovudsete, og Leikanger og Stavanger vil kunne bli sett på som utkantar. I ein slik ny region, og dersom ein vel å dele hovudsetet til fylkeskommunen og fylkesmannen, vil Leikanger i så fall måtte forhandle med Stavanger om lokaliseringa av embetet. c) Ny region med Hordaland og Sogn og Fjordane, som i hovudsak er i samsvar med Politiet si organisering og som er eit alternativ (regionsmodell) i utredninga om fylkesmannen si framtidige struktur frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet Samanslåing av fylkesmannsembeta Kommunal -og moderniseringsdepartementet (KMD) har sett i gang eit arbeid for å sjå på framtidig struktur for fylkesmannsembeta. I starten av juli utarbeidde og sendte KMD ein foreløpig rapport om Fylkesmannen sin framtidige struktur. Målsettinga med arbeidet har vore å finne ei hensiktsmessig inndeling av embeta basert på dei oppgåvene som Fylkesmannen har no og framover. Rapporten skildrar tre ulike modellar som utredninga har tatt utgangspunkt i: Modell Skildring Konsolideringsmodellen Fører til ei mindre justering av dagens struktur (14-17) Regionmodellen Fører til eit tal mellomstore embete (8-13) Landsdelsmodellen Fører til eit tal store einingar (4-7) Vidare er det i rapporten definert fem hovudprinsipp for den framtidige inndelinga av embeta: 1. Gi tilstrekkeleg innbyggjargrunnlag for fagleg og økonomisk bærekraftige einingar Dette er ei inndeling som sikrar at alle embeta får eit befolkningsgrunnlag som legg til rette for effektiv ressursbruk og dimensjonering av fagmiljø med tilstrekkeleg kapasitet og spesialisert kompetanse. 2. Ivareta geografisk funksjonalitet Dette betyr at inndelinga ikkje skal splitte opp inndelingar som felles bu- og Side 29 av 45

94 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS arbeidsmarknadsområde, viktige interkommunale samarbeidsområde eller område som høyrer saman ut frå lokale fellesskap eller regional identitet. 3. Sikre god tilgjengelegheit for kommunar og innbyggjarar Det skal vere rimeleg og forsvarleg reisetid mellom embeta og det som er omtalt som hovuddelen av kommunane i fylket. 4. Styrke føresetnadene for samvirke og samordning i staten Fylkesmannsembeta skal i størst mogeleg grad ha ei inndeling som samsvarar med andre statlege inndelingar. Rapporten peiker på at dette er etatar som har oppgåver som i stor grad er retta mot kommunane og ulike beredskapsetatar. 5. Størst mogeleg grad av felles inndeling med folkevalt regionalt nivå Fylkesmannsembeta bør i størst mogeleg grad samsvare med dei nye regionane. I avtalen mellom Nord- og Sør-Trøndelag er det avklart at regionens administrasjonssenter med rådmannsfunksjon skal lokaliserast på Steinkjer, medan ordførarfunksjonen blir lagt til Trondheim. Fylkesmannen skal ha hovudsete på Steinkjer, men vere lokalisert på begge stader. Avstand er i underkant av 2 timar med bil og Steinkjer har i overkant av innbyggjarar og høgskulemiljø. I tillegg er det togsamband mellom stadene. Ei tilsvarande løysing for Vestregionen med fylkeskommunen i Bergen og fylkesmannen på Leikanger vil gi ei reisetid på rundt 3,5 timar, Leikanger/Sogndal/Luster har ca innbyggjarar og eit tilsvarande høgskulemiljø. Det er flyplass i Sogndal med flytid 35 min. Eit alternativ til å lokalisere fylkesmannen på Leikanger vil vere Stavanger. Reisetida med bil vil vere tett på 5 timar frå Bergen, men begge har storflyplass. Flytida er ca. 40 minutt. Kor vanleg er det at fylkeskommunen og fylkesmannen er geografisk skilt? FYLKE FYLKESKOMMUNEN FYLKESMANNEN ØSTFOLD Sarpsborg Moss OSLO/AKERSHUS Oslo Oslo HEDMARK Hamar Hamar BUSKERUD Drammen Drammen TELEMARK Skien Skien ROGALAND Stavanger Stavanger SOGN OG FJORDANE Leikanger Leikanger SØR-TRØNDELAG Trondheim Trondheim NORDLAND Bodø Bodø FINNMARK Vadsø Vadsø OPPLAND Lillehammer Lillehammer VESTFOLD Tønsberg Tønsberg AUST- OG VEST AGDER Arendal og Kristiansand Arendal og Kristiansand HORDALAND Bergen Bergen MØRE OG ROMSDAL Molde Molde NORD-TRØNDELAG Steinkjer Steinkjer TROMS Tromsø Tromsø Østfold er det einaste fylket som har delt lokaliseringa av fylkeskommunen og fylkesmannen på to ulike byar (Sarpsborg Moss). Sarpsborg har innbyggjarar og Moss Med bil tek det 30 minutt å køyre, og dei har samband med tog. Side 30 av 45

95 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 4.5. Politireforma Politireforma vart vedteken i juni 2015 og er i ferd med å bli iverksett. Det er tilsett nye politimeistrar for dei ulike distrikta og ut frå politiet sine eigne planar er tidslinja slik at arbeidet med å implementere den nye organiseringa skal vere ferdigstilt innan For dei tre distrikta som er aktuelle i denne utgreiinga er hovudseta lagt til Ålesund (Møre og Romsdal), Bergen (Vest) og Stavanger (Sør-Vest). I regjeringa sitt forslag til reform av politiet (Prop. 61 LS ) er det i kapittel 12.5 synleggjort korleis ein tenker å halde fram med grunnstrukturen med ei tonivåinndeling med politidistrikt leia av ein politimeister og geografisk baserte einingar (lensmannskontor og politistasjonar) leia av ein lensmann eller ein politistasjonssjef. Ifølgje Politidirektoratet si oversikt var det per februar politistasjonar, lensmannskontor og politipostar. Av desse har 129 under fem årsverk, medan 28 har 100 eller fleire årsverk. I politianalysen blir det argumentert for færre tenestestader, og for at avgjerdsfullmakta knytt til oppretting og endring av politistasjonsdistrikt og lensmannsdistrikt skal leggast til Politidirektoratet. Politianalysen, som regjeringa sitt forslag til politireform byggjer på, tek til ordet for ei nedbygging av dei små lokale kontora for å sikre betre kapasitet og kompetanse. Politimeistrane har fram til 15. oktober med å utforme eit forslag til ny tenestestruktur som skal sendast til kommunane på høyring. Kommunane får tida fram til 1. desember med å vedta eit høyringssvar, og innan 15. desember skal politimeistrane sende sitt forslag til tenestestruktur til politidirektoratet. Tenkte scenario: a) Ingen endring b) Luster lensmannskontor blir slått saman med Sogndal og Leikanger lensmannskontor c) Etablering av eitt lensmannskontor i Indre Sogn Side 31 av 45

96 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 4.6. Høgskulereforma Regjeringa har iverksett ei strukturreform i universitets- og høgskulesektoren. Ifølgje Stortingsmelding 18 - Konsentrasjon for kvalitet ønskjer regjeringa å etablere større utdanningseiningar enn dagens. Blant målsetningane er det å sikre kvalitet og at skulane er robuste utdanningsinstitusjonar. I arbeidet med å vurdere samanslåingane har departementet identifisert følgjande kriterium for kvalitet og robustheit: Årsverk i førstestillingar Søking Gjennomføring Studentane si tidsbruk Publisering Eksterne forskingsinntekter Storleik på doktorgradsutdanningane Internasjonal orientering Samspel og samarbeid I kartet under er det framheva kva slags samanslåingar som blei vedtatt i første runde. Side 32 av 45

97 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS I etterkant av at dette kartet blei presentert er det også komme fleire samanslåingar, mellom anna den som omfattar Høgskulen i Bergen, Høgskulen Stord/Haugesund og Høgskulen i Sogn og Fjordane. Kva slags funksjonar som held fram ved høgskulen vil vere avgjerande for tal arbeidsplassar NAV - varsla endringar (rapport frå mai/juni) Stortingsmelding 33 - NAV i en ny tid for arbeid og aktivitet som regjeringa la fram 20. mai tek utgangspunkt i gjennomgangen av arbeids- og velferdsforvaltninga som ei ekspertgruppe leia av Sigrun Vågeng gjennomførte i 2014/2015. Ein av konklusjonane i ekspertutvalet sin rapport var at dei såg at det var behov for å redusere tal NAV-kontor. I høyringsuttalen frå Arbeids- og velferdsdirektoratet skriv dei at det bør vere tilstrekkeleg med 200 NAV-kontor mot dagens 454. I rapportane er det ikkje sagt noko om kva slags kontor som eventuelt bør leggjast ned Skatteetaten - mulige endringar innan skatteinnkrevjing og kontroll Skatteetaten sende 1. juni ein rapport til Finansdepartementet om framtidig kontorstruktur. Hovudkonklusjonen i denne er at tal kontor bør reduserast frå 107 til 53. Konklusjonen er utarbeidd med utgangspunkt i følgjande kriterium: «Etterlevelseshensyn» Tenestetilbod og tilgjenge for viktige brukargrupper Storleik på fagmiljøa God regional fordeling av arbeidsplassar Effektiv ressursbruk Rettstryggleik og likebehandling Skatteetaten tilrår at kontoret på Leikanger held fram, medan kontora i Sogndal og Årdal blir slått saman med kontoret på Leikanger. Side 33 av 45

98 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 5. Scenario og drøfting direkte og indirekte verknader 5.1. Innleiing I dette kapitlet viser vi resultat av våre analyser knytt til direkte og indirekte verknader som fylgje av endringar i aktuelle verksemder. Vi har i våre vidare vurderingar vurdert konsekvensar for dei 3 kommunane og regionen opp mot ein ny region med Hordaland. Det er dette alternativet som blir peika på i region modellen for Fylkesmann og slik Politiet i dag er organisert. Dette gjer at samanlikningar og vurderingar er gjort opp mot Hordaland/Bergen. Vi har i kapittel 2 synleggjort sysselsetting og pendlestrukturar i dei 3 kommunane og i regionen. I analysen knytt til verknader av at ein arbeidsplass blir lagt ned eller kjem til skal ein ha med i vurderingar at, ein arbeidsplass i ein stor by gir normalt større lokale ringverknader enn kva ein arbeidsplass i ein liten by. Bakgrunn for dette er at det er større underleverandørverknader og mindre handelslekkasje i dei større byane på grunn av eit større tilbod, Sand et al. (2015). Vurderingane som vart gjort for Steinkjer og Trondheim viste marginale forskjellar som fylgje av blant anna pendle strukturar. Leikanger/ Bergens- Sogndal/ Sogne Bergen regionen Luster regionen Folketal Sysselsette med bustad i regionen Sysselsette som pendlar inn i regionen Sysselsette som pendlar ut av regionen Sysselsatte med arbeidssted i regionen Andel sysselsette offentleg forvaltning, utdanning og he 30 % 30 % 44 % 41 % Andel sysselsette adm forvaltning stat/fylke 5 % 4 % 12 % 7 % Innpendling 23 % 6 % 14 % 8 % Utpendling 12 % 7 % 13 % 11 % Busette arbeidstakarar offentleg adm Arbeidsplassar offentleg adm Busette arbeidstakarar/arb.plassar. Off adm 91 % 100 % 87 % 95 % Folketal, sysselsetting og pendling (kjelde: SSB) Tabellen over viser at innpendling til Bergen er betydeleg større enn til dei 3 kommunane (LSL), men dersom ein tek regionsperspektivet er dei meir like. Bergensregionen er her definert som kommunane i Bergensalliansen (22 kommunar), Sogneregionen er her definert som Sogn Regionråd (9 kommunar). Det er eit stort tal kommunar i Bergensregionen som gjer at innpendling blir svært låg. Vi vurderer at innpendling til regionen er ganske lik og at det ikkje er grunnlag for at effektane skal vere vesentleg forskjellige i dei to regionane. Tabellen viser og at utpendlinga er noko større frå LSL og Sogneregionen, enn for Bergen og Bergensregionen. Dette kan tolkast som at Sogneregionen er noko meir attraktiv som bustad. Vi ser av tabellen at Bergen er 18 gonger så stor knytt til folketal og sysselsette samanlikna med LSL. Dette gjeld og for Bergensregionen, samanlikna med Sogn. Delen sysselsette i offentleg sektor er betydeleg større i LSL og Sogn samanlikna med Bergen. Dette tydar på at offentleg sektor har ei viktigare rolle som næringsmiljø i LSL/Sogn enn i Bergen/Bergensregionen. Av tabellen ser ein og at delen som jobbar i offentleg sektor og bur i regionen er høgare i Bergen/Bergensregionen enn i LSL/Sogneregionen. Dette tydar på at effekten vil bli noko større av å flytte av ein arbeidsplass i Bergen enn i LSL der det er meir lekkasje ut av regionen. Side 34 av 45

99 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Vår vurdering med dei rammer som er tilgjengeleg er at arbeidsplassane vil få tilsvarande indirekte verknader i begge regionane. Det vil krevje meir gjennomgåande analyser for å kunne gi eit meir «presist» bilde på dette som vi ikkje har anledning til i dette prosjektet. Generelle funn: Gjennom våre samtalar med dei lokale leiarane i dei aktuelle verksemdene kjem det klart fram tydeleg funn som har påverka utviklinga fram til i dag som og vil vere viktige framover: Rekruttering ingen av leiarane/einingane kommuniserer utfordringar med rekruttering. Det blir kommunisert at ein får gode og relevante søkarar, og at mangfaldet innanfor offentleg sektor og anna næringsliv gjer det lett å få arbeidsplass til «begge». Det er tydeleg at det arbeidet som er gjort med marknadsføring av friluftsliv og naturbaserte opplevingar i regionen har vore viktig for å sette Sogndal og regionen på kartet. Dette har medført at ein har lukkast å trekke til seg nødvendig kompetanse. Høgskulen har hatt utfordringar på lik linje med resten av landet knytt til å rekruttere enkelte fagdisiplinar med spisskompetanse. Kompetanse einingane har hatt god tilgang på kompetanse og høgskulen lokalt har forsynt aktørane med dyktige medarbeidarar. Det er i tillegg ein stor del masterkompetanse som er rekruttert inn utanfor regionen. Lokalt leiarskap det blir presisert frå einingane kor viktig det er med lokale leiarar med ansvar og mynde for å kunne styre utviklinga lokalt. Alle einingane som har hatt sterk vekst i den siste perioden har hatt dette. Dette blir og viktig når ein går inn i struktur debattar og for å sikre seg nye oppgåver lokalt. Dette er eit trusselbilete knytt til dei regionale aktørane der det er fare for at leiinga blir flytta ut av regionen. Aktuelle scenario i den vidare drøftinga: 1. Scenario 1 oppgåver blir flytta ut av Sogn og Fjordane («Worst case») - Fylkeskommune, Fylkesmann, NAV Fylke flytta til Bergen - Skatteopplysninga (SOL) vil kunne gradvis bli bygd ned som fylgje av auka digitalisering/automatisering - Høgskulen si administrasjon blir sentralisert til Bergen 2. Scenario 2 oppgåver blir flytta til Sogn og Fjordane («Best case») - Fylkeskommune, Fylkesmann, NAV Fylke flytta til Leikanger - Høgskulen si administrasjon blir værande i Sogndal 3. Scenario 3 - balansert utvikling («realistisk case») - Områdeorganisering og spesialisering/deling av funksjonar - Forhandling om plassering av funksjonar Side 35 av 45

100 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 5.2. Scenario 1 Oppgåver blir flytta ut av Sogn og Fjordane Dette scenarioet vurderer konsekvensar av at oppgåver blir flytta ut av Sogn og Fjordane. Vi gjer vurderingar på kva som vil kunne skje på kort sikt fram mot 2020 og på lengre sikt fram mot Dette heng saman med at regionalreformene skal tre i kraft frå Vi vil i det fylgjande drøfte kva som vil vere direkte utsette arbeidsplassar Nasjonale oppgåver Det er ikkje identifisert direkte reformtruslar for DIFI, NAV Økonomi, Skatteopplysninga (SOL), Distriktssenteret men det er grunn ti å tru at ein vil oppleve ei lågare vekstrate i disse tre verksemdene i tida framover samanlikna med dei siste åra. Alle aktørane jobbar kontinuerlig med forbetring av arbeidsprosessar og auka automatisering/digitalisering. Dette vil kunne bety redusert bemanningsbehov framover som vil kunne vere ein trussel. Leiarane i desse einingane peikar likevel på at ein jobbar kontinuerlig med å vere best på å levere sine tenester for å kunne ta på seg/få nye oppgåver. Lokal leiing og styringsrett som kritisk suksessfaktor for desse verksemdene blir peika på som ein nøkkelfaktor for den utviklinga dei har hatt siste åra. Tildeling av oppgåver innanfor eksisterande oppgåve område vil vere mest realistisk dersom ein skulle få vekst. Sannsynet for å få tildelt nye statlege arbeidsplassar utanfor eksisterande aktørar blir vurdert som låg. Analysar viser at 86% av arbeidsplassar som er flytta ut av Oslo seinaste åra er tildelt andre større byar. Dette gjer det meir krevjande å nå opp i kampen om desse arbeidsplassane, samtidig som ein er avhengig av nasjonale politiske støttespelarar som ein kanskje ikkje har like sterke i dag som tidlegare. DIFI signalet frå eininga er at dei går inn i ein konsolideringsfase der dei reduserer veksttakten. Dei ynskjer å få kontroll og god drift på dei løysingane ein driftar, samtidig ser dei at det fortsatt er store oppgåver vidare innanfor digitalisering av offentleg sektor som vil gi moglegheiter for ytterligare vekst internt. Vår vurdering er at DIFI har ei sterk rolle internt og at det ligg vekst moglegheiter framover med auka satsing på ytterligare digitalisering. NAV Økonomi eininga har fått ei sentral rolle knytt til økonomistyring, rekneskap og lønsfunksjonen i NAV. Dei er den einaste eininga som ligg utanfor DFØ som handterer desse oppgåvene og kjem veldig godt ut i årlege «benchmarking» mot DFØ. Ein har evna å ta på seg stadig nye oppgåver og automatisert/effektivisert desse. Det er ein klar filosofi i leiinga på at ein berre ynskjer å ta på seg oppgåver der ein ser at ein kan levere gode tenester. Det er grunn til å tru at ein vil oppleve effektiviseringar framover i deler av organisasjonen og at ein vil vekse i andre deler av organisasjonen. Vi trur ikkje det er risiko på kort sikt knytt til denne eininga, og heller ikkje vesentlege endringar på lang sikt. Det som kan vere både ein trussel og muligheit er dersom eininga blir lagt under DFØ. Dette kan medføre at ein blir fråteken oppgåver, alternativt at ein blir tildelt oppgåver i større grad der ein allereie leverer svært godt. Skatteopplysninga (SOL) eininga blir leia frå Leikanger med 8 kontorstader i Norge. Det er førebels oppslutnad om å behalde den manuelle opplysningstenesta med over 300 tilsette i Norge. Det er ingen signal i dag på at denne vil bli redusert, men vår vurdering er at denne tenesta i eit lengre perspektiv vil vere utsett for digitalisering og automatisering. I kva grad og kor raskt er vanskeleg å vurdere, men denne vil vere utsett. Eininga har sterk kompetanse på fleire område, deriblant fag, kundeservice og analyse og kan ta på seg nye oppgåver framover med dagens organisasjon. Vi vurderer likevel dagens tenester til å vere utsett fram mot Distriktssenteret eininga er ei av 3 kontorstader i Norge. Dei har fått tildelt nye utredningsoppgåver etter ny regjering og det er grunn til å tru at dei vil vere ein aktør som skal støtte opp under utvikling i nye kommunar og regionar framover. Trusselen vil vere reduserte rammer til regionalutvikling framover. Vurdering kort sikt: Ingen forventa negativ effekt på sysselsetting i desse verksemdene. Side 36 av 45

101 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Vurdering lang sikt: Vår vurdering er at 42 tilsette (12 sentral leiing og 30 lokal avdeling) i Skatteopplysninga er utsett fram mot 2025 som fylgje av auka digitalisering og automatisering. Dette vil kunne vere tenester som blir mindre etterspurte framover og som kan løysast digitalt. Det er difor grunn til å tru at omfanget av tenesta vil bli redusert Regionale oppgåver Det er stor politisk einigheit om å gjennomføre regionreforma og ein har starta sonderingar knytt til fylkeskommunen. For Sogn og Fjordane har ein innleia desse saman med Hordaland og Rogaland for å kunne etablere ein sterk region som motvekt til Oslo. Det er grunn til å tru at Sogn og Fjordane og Hordaland er det mest realistiske alternativet slik det er skissert i som eit alternativ i regionsmodellen blant Fylkesmennene med 10 regionar og slik Politiet hovudsakleg er organisert i dag. Ein stor modell med alle 3 fylka vil innebere store avstandar og reisetid. I ein prosess med alle tre fylka involvert vil Sogn og Fjordane bli små og Leikanger/Sogndal/Luster eit lite miljø sett opp mot Bergen og Stavanger. Vi minner igjen på at rapporten frå KMD (Kommunaldepartementet) peikar på nokre hovudprinsipp knytt til framtidig organisering av Fylkesmannsembeta som ein og bør vurdere knytt opp mot fylkeskommunen Gi tilstrekkeleg innbyggjargrunnlag for fagleg og økonomisk bærekraftige einingar Ivareta geografisk funksjonalitet Sikre god tilgjengelegheit for kommunar og innbyggjarar (reisetid) Styrke føresetnadane for samvirke og samordning i staten (lik inndeling med andre) Størst mulig grad av felles inndeling med folkevalt regionalt nivå Regionreforma vil representere en trussel på lang sikt fram mot 2025, den skal implementerast frå Fylkeskommunen eininga har 156 tilsette i sentraladministrasjonen på Leikanger som er utsett i forbindelse med regionreforma. Det er grunn til å tru at dei tenesteproduserande einingane ikkje vil bli påverka. Samanlikning av funksjonar med Hordaland viser at dei har dei same funksjonane, men at Hordaland har fleire tilsette. Signal frå leiinga er at ein forventar ei fordeling av oppgåver mellom stadene, men dette er ikkje gitt og vil vere avhengig av forhandlingar. Fylkesmann eininga har 113 tilsett på Leikanger som er utsett i forbindelse med regionreforma. Nærleik til kommunane vil vere viktig for enkelte av oppgåvene, det er omtalt ei maks reisetid på enkelte oppgåver. Forhandling om oppgåver vil som for fylkeskommunen kunne behalde deler av organisasjonen og styrkast på enkelte område. NAV Fylke organisasjon med 30 tilsette på Leikanger er sterkt trua og vil mest sannsynleg bli samla i Bergen. Det er føreslege frå eit ekspertutval at den framtidige strukturen bør følgje strukturen til Fylkesmannsembeta. Kontoret på Leikanger er lite samanlikna med Bergen og vil mest sannsynleg gli saman med Bergen over tid. Som fylgje av prosess knytt til kontorstruktur for lokalkontor vil dei lokale kontora blir større. Det er grunn til å tru at desse i framtida kan bli styrka med enkelte funksjonar/oppgåver frå dagens fylkeskontor. Statens Vegvesen organisasjon med 201 tilsette på Leikanger. Det er ingen signal om at regionveg kontoret er trua eller at det er struktur endringar. Dei nye prioriteringane i Nasjonaltransportplan gir lite grunnlag for forventning om vekst lokalt. Det skjer ei sentralisering mot dei store byane ved at veksten har vore der dei siste åra. Utlysing av stillingar spesifiserer ikkje kontorstad og dette er ei risiko for vidare auke i byane og mindre vekst på Leikanger. Fleire av dei nye leiarane har ikkje bustad lokalt, men rundt Bergen. Det er ikkje kommunisert direkte truslar for nedgang i eininga på Leikanger. Skatt Vest organisasjon med 35 tilsette der dei vil bli samla på Leikanger gjennom strukturreform. Denne vil ikkje ha påverknad på total sysselsetting i regionen. Side 37 av 45

102 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Politiet organisasjon med 23 tilsette som gjennom strukturreform vil bli samla i Sogndal. Denne vil ikkje ha påverknad på total sysselsetting i regionen. Innovasjon Norge organisasjon med 14 tilsette på Leikanger. Er i flytteprosess mot Sogndal. Det er ikkje varsla endringar i struktur, men det er grunn til å tru at organisering vil fylgje fylkesorganisering. Dette kan medføre at ein vil bli leia frå Bergen. Vi trur at miljøet står sterkt og at dei vil få ein rolle med like mange tilsette i ein regionsmodell med Hordaland. Nærleik til næringslivet vil vere viktig og framover. Risikoen ligg på tildeling av rammer til næringsutvikling i ein eventuell ny region. Vurdering kort sikt: Ingen forventa negativ effekt på sysselsetting i desse verksemdene. Nye strukturar skal etablerast frå 2020 og vil først ha effekt i etterkant av dette. Vurdering lang sikt: Vår vurdering er at 156 tilsette i fylkeskommunen, 113 tilsette hjå Fylkesmann og 30 tilsette i NAV Fylke er utsette knytt til regionalreforma. Dersom leiinga blir plassert utanfor Sogn og Fjordane for desse einingane vil det auke risikoen for at det blir færre tilsette lokalt ved at ein har mindre lokal styring og mynde. Utviklinga vil vere avhengig av å etablere ein forhandlingsstrategi knytt til kva ein kan behalde og identifisere kva særtrekk/konkurransefortrinn ein har lokalt Andre oppgåver Andre reformer som påverkar arbeidsplassar i Leikanger, Sogndal og Luster er høgskulereforma. Det har vore ein lengre prosess knytt til kva veg Høgskulen i Sogn og Fjordane skal ta. Det er vedteke at ein vil fusjonere med høgskulane Stord/Haugesund og Bergen. Det er her sett eit nytt styre som skal forme den nye høgskulen på Vestlandet som skal tre i kraft frå Studentsamskipnadane på dei 3 stadane er samtidig i diskusjon om framtidig struktur der ein ynskjer at dei skal bli ein del av Studentsamskipnaden i Bergen. Dette er vedteke på Stord/Haugesund, men ikkje i Sogndal. Det er eit sterkt engasjement for å behalde ein sjølvstendig studentsamskipnad i Sogndal for å sikre lokal handlefridom og utvikle seg etter behov som eksisterer lokalt i Sogndal og Førde. Arbeidet til studentsamskipnaden er viktig for å skape det gode studentmiljøet og gjere Sogndal/Førde til attraktive studiestadar. Ein har ei veldig viktig rolle i marknadsføringa av Sogndal som studiestad. Statkraft organisasjon med 47 tilsette i Luster. Forventar ikkje endringar som fylgje av reformer. Kort sikt -> 2020: Høgskulefusjonen skal tre i kraft frå , forventar små effektar fram mot 2020 ved at ingen blir oppsagt i prosessen. Det kan starte ei gradvis skyving mot Bergen. Lang sikt -> 2025: Høgskulen i Sogn og Fjordane - vår vurdering er at 84 tilsette i sentraladministrasjonen i Sogndal vil vere utsett som fylgje av flytting av leiing og gradvis samkøyring av funksjonar for å ta ut synergiar av fusjonen. Dette vil vere oppgåver knytt til leiing, opptaksfunksjon, studieadministrasjon, osv. Studentsamskipnaden i Sogn og Fjordane (SISOF) dersom SISOF blir ein del av Studentsamskipnaden i Bergen vil lokal leiing gradvis kunne bli flytta mot Bergen. Side 38 av 45

103 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 5.3. Scenario 2 oppgåver blir flytta til Sogn og Fjordane Dette er å sjå på som eit «best case» scenario for utviklinga i Leikanger, Sogndal og Luster. Dersom ein flyttar funksjonar frå Bergen til Leikanger vil dette gi tilsvarande positive effektar som det gir negative effektar ved utflytting. Fylkeskommunen, Fylkesmann og NAV Fylke i Hordaland har over 500 arbeidsplassar knytt til seg og vil kunne føre med seg ein stor vekst moglegheit og bety svært mykje for regionen. Effekten vil vere tilsvarande negativ for Bergen, men delen av total sysselsetting i Bergensregionen vil vere betydeleg mindre og det vil vere enklare å absorbere ledige inn i arbeidsmarknaden i Bergen. Vi har valt å ikkje gå inn i detaljar rundt dette scenarioet utover at dei negative effektane i scenario 1, vil ha tilsvarande positive effektar i dette scenarioet Scenario 3 balansert utvikling Dette er eit scenario som ligg mellom dei ekstreme alternativa. Det ligg moglegheit for ei balansert utvikling ved bruk av geografisk områdeorganisering og funksjonsdeling. Ein geografisk område organisering vil kunne innebere at ein opprettheld oppgåver på begge stader, f.eks. administrasjon knytt til opplæring eller miljø og klima med kvar sin leiar. Dette blir ofte brukt for organisering av bydelar i større byar. Ei funksjonsdeling inneber at ein lokaliserer fellesoppgåver eller funksjonar på ein stad med ein leiar, f.eks. økonomi, IT, innkjøp, osv. Det kan skisserast ulike løysingar for organisering ved at ein kan ha toppleiing med tilhøyrande fellesadministrasjon ein stad og balansering ved områdeorganisering og å flytte stabsfunksjonar og sakshandsaming til ein stad. Dette er ikkje heilt i tråd med nokre av føringane frå rapporten frå Kommunaldepartementet knytt til Fylkesmannsembeta der ein ynskjer å samle funksjonar på ein stad. Det vil vere argument for å samle den politiske toppleiinga og toppleiinga hjå Fylkeskommunen og Fylkesmannen i Bergen som fylgje av befolkningstyngda. Ein ser likevel at ein har funne fram til andre løysingar i Trøndelag der ein har skilt fylkeskommunen og Fylkesmann, der Fylkesmann blir liggande i Steinkjer og ein opprettheld organisasjon på begge stader. Dette er viktig for Steinkjer si vidare utvikling, og vil vere like viktig for utviklinga i Leikanger, Sogndal og Luster. Dersom ein ikkje lukkast med å plassere toppleiinga på Leikanger vil det kunne vere ei rekke oppgåver som kan løysast andre stader enn der toppleiinga sit. Det er likevel ein risiko at oppgåver blir sentralisert rundt leiinga. Plassering av toppleiinga på Leikanger vil kunne ha både positive og negative verknader i ein ny region. Den ville vere med på å sikre ei balansert utvikling i regionen, og sikre at det og skjer ein vekst utanfor Bergen. Det vil bli utfordringa framover i ein ny stor region å sikre utvikling og vekst i heile regionen. Slik utviklinga er no er det regionen rundt Bergen som har sterk vekst, samt at vi har ein vekst rundt Sogndal og Førde. Dersom ein flyttar større oppgåver ut av Sogndal og Førde vil regionen berre stå igjen med Bergen som eit vekstsentrum. Dette vil vere utfordrande for ein ny region og ved å plassera leiinga på Leikanger vil det fylkeskommunale fokuset på utvikling utanfor Bergensregionen kunne bli større. Vi trur at scenarioet med balansert utvikling er det mest realistiske scenarioet framover og resultatet av forhandlingane med Hordaland og evt. Rogaland vil vise kva ein endar på. Det er likevel grunn til å tru at det vil kome ei endring i dagens organisasjonar hjå dei regionale aktørane som vil måtte medføre reduksjon i tilsette for at dei nye organisasjonane skal ta ut synergiar og effektiviseringar. Side 39 av 45

104 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 5.5. Direkte og indirekte verknader I denne delen vil vi sjå på dei direkte og indirekte verknadane av endring i offentlege arbeidsplassar. Vi vil her hovudsakleg konsentrere oss om verknadane av scenario 1, konsekvensar av at arbeidsplassar er utsett og kan blir flytta ut. Vi viser her til kapittel 2.3 der vi gjorde greie for føresetnader knytt til indirekte verknader av at offentlege arbeidsplassar blir lagt ned. Organisert LSL speglar på tilsette i einingane som har arbeidsplass i kommunane Leikanger, Sogndal og Luster. Utsette tilsette viser til arbeidsplassar i LSL som vi meiner vil kunne bli påverka av endringar av ulike reformer eller struktur endringar. Direkte verknader viser til dei arbeidsplassane som blir direkte påverka Indirekte verknader viser til våre anslag på korleis flytting av arbeidsplassar ut av området vil påverke andre arbeidsplassar i arbeidsmarknadsregionen (Indre Sogn, 9 kommunar) Sum tilsette Indre Sogn viser til våre samla anslag på verknader innanfor arbeidsmarknadsregionen (Indre Sogn, 9 kommunar) Kort sikt er vurdering av effektar fram mot 2020 Lang sikt er vurdering av effektar fram mot 2025 Organisert LSL Utsette tilsette Direkte verknader LSL Kort sikt - > 2020 Lang sikt - > 2025 Indirekte verknader Indre Sogn Kort sikt - > 2020 Lang sikt - > 2025 Sum tilsette Indre Sogn Kort sikt - > 2020 Lang sikt - > 2025 Nasjonale Skatteopplysning (SOL) DIFI NAV Økonomi Distrikssenteret Sum Nasjonale Regionale Fylkeskommunen Fylkesmann NAV Fylke Skatt Vest Vegvesenet Politiet Innovasjon Norge Sum regionale Andre HISF Statkraft Sum andre Sum potensielle Tabell direkte og indirekte verknader i Leikanger, Sogndal og Luster, samt region Indre Sogn (kjelde: eigne berekningar) Våre vurderingar jamfør drøfting under scenario 1 er at 425 arbeidsplassar i Leikanger og Sogndal er utsett. Dette er knytt til Skatteopplsyninga (SOL), fylkeskommunen, Fylkesmann, NAV Fylke og Høgskulen i Sogn og Fjordane. Tabellen i kapittel 2.3 viser at pr. 100 offentlege arbeidsplass er det berekna at det vil kunne få indirekte påverknad på 36 arbeidsplassar i arbeidsmarknadsregionen gjennom konsum verknader (24) og underleverandør verknader (12). Dette vil kunne bety ein ytterligare reduksjon på 153 arbeidsplassar i regionen Indre Sogn som vi har definert som bu og arbeidsmarknadsregionen. Vi har ikkje analyse grunnlag for å sei noko om kvar i regionen dette vil slå ut, men det er bransjane offentlege tenester, bygg/anlegg og forretningsmessig tenesteyting Side 40 av 45

105 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS som får dei største effektane. Det er grunn til å tru at dette vil få størst effekt for dei 3 kommunane Leikanger, Sogndal og Luster. Den totale effekten av dette har vi berekna til 578 arbeidsplassar for arbeidsmarknadsregionen som utgjer 4% av alle arbeidsplassar i regionne, og ca. 7% av alle arbeidsplassane i dei 3 kommunane Leikanger, Sogndal og Luster. Dette vil få store konsekvensar for utviklinga i dei 3 kommunane og regionen Flytting og befolkningsverknader Konsekvensen av endringar i arbeidsplassar som skissert under 5.5 vil vere avhengig av korleis dei yrkesaktive tilpassar seg endringane. Ved ein nedgang som skissert her vil dei alternative løysingane vere pendling, flytting eller arbeidsløyse i vente på nye/ledige arbeidsplassar. Vi har i kapittel 2.3 gjort greie for nokre av dei faktorane som vil kunne påverke dette valet. Ein kan tru at det på kort sikt vil få mindre effektar på folketalet ved at dei fleste tilsette vil få tilbod om jobb i Bergen som gjer at ein god del vil pendle i starten. Erfaring basert på tidligare undersøkingar har vist i Trøndelag at halvparten flyttar innan 5 år så lenge reiseavstanden er over minutt. I dette tilfellet vil det vere ein reiseavstand på 3-4 timar for dei fleste i pendling. Den vidare flyttinga vil avhenge av kva tilknyting den enkelte har til staden ein bur gjennom bustad, økonomiske bindingar, ektefelle/partnar, osv. Det er grunn til å tru at attraktiviteten i bustadmarknaden vil gå ned og at bustadprisane vil bli reduserte. Det er liten grunn til å tru at resterande arbeidsmarknad i regionen vil klare å absorbere store deler av dei som blir ledige. Det vil delvis vere personar med høg- og spisskompetanse, samt ein del med generell kompetanse med bachelor og mastergrader. Utfordringa ligg i at kommunane som kunne rekruttert deler av dette, vil få eit press på eigen økonomi ved at folketalet går ned og ein må redusere i eigen organisasjon. Ein del av personane vil vere omstillingsdyktige til å kunne gå inn i nye yrker/bransjar, men dette kan ta tid. Analysane som er gjennomført for Steinkjer viser at ca. 75% på lang sikt vil flytte frå Steinkjer mot Trondheim. Resterande vil då fortsette å pendle eller finne seg anna arbeid i regionen. Vår analyse bygger på dei same føresetnadene knytt til flytting mot Bergen/Bergensregionen. Dette basert på at det er lenger avstand å pendle. Det som kan argumentere mot dette er korleis fråfallet av desse arbeidsplassane vil påverke bustadmarknaden og moglegheiter til å få selt bustaden. Befolkningsverknadane av dette kan bevege seg i retning av 2 gangen når det gjeld endring i lokal sysselsetting, Sand et al. (2015). Det er då lagt til grunn moderat tal barn pr. utsett yrkesaktiv. Dette betyr at ein reknar i snitt 2 som flyttar pr. arbeidstakar som flyttar. Effekten av dette for Leikanger, Sogndal og Luster og regionen kan ein lese av tabellen under. Dei 578 arbeidsplassane som var berekna som direkte og indirekte verknader i regionen vil medføre at 434 flyttar ut av regionen og vil kunne medføre ei samla flytting på 867 personar ut av regionen. Sidan pendling inn til Leikanger, Sogndal og Luster utgjer 14% er det grunn til å tru at 80-90% av dette vil få konsekvens i desse 3 kommunane. Dette har vi ikkje ressursar til å analysere i detalj i dette prosjektet. Ved eit forsiktig anslag på 80% vil det bety at ca. 700 personar vil flytte ut av dei 3 kommunane som er 4,5% av folketalet. Side 41 av 45

106 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Arbeidstakar som Arbeidsplassar flyttar Total flytting Regionen Regionen Regionen Nasjonale Skatteopplysning (SOL) Sum Nasjonale Regionale Fylkeskommunen Fylkesmann NAV Fylke Sum regionale Andre HISF Sum andre Sum potensielle Tabell samla direkte og indirekte verknader av flytting av arbeidsplassar på befolkning i regionen Indre Sogn (kjelde: eigne berekningar) 5.7. Andre effektar Effekten av ei slik flytting vil medføre fleire konsekvensar som ikkje er like lett å kvantifisere men som er viktige for eit lokalsamfunn og ein region. Aktørane sitt engasjement i lokalmiljøet o Dei offentlege aktørane spelar ofte ei lite sentral rolle i lokalmiljøet då dei har eit breiare fokus enn den enkelte kommunen. Dette kan skilje seg frå lokale bedrifter som kan engasjere seg sterkt inn i lokalmiljøet. o Det er likevel ein viktig faktor knytt til nærleiken til dei kommunale organisasjonane som er viktige for å sikre kompetanseoverføring og løyse problemstillingar raskt. Dersom desse arbeidsplassane forsvinn vil avstanden bli større. Dette gjeld både NAV Fylke, Fylkesmann og fylkeskommunen. o Høgskulen sin organisasjon med SISOF i spissen spelar ei veldig viktig rolle i lokalmiljøet som kan bli svekka dersom ein ikkje har lokal mynde og fleksibilitet. Fråfall av lokale ressurspersonar i andre delar av næringslivet o I dag er det vanlig med to karriere familiar og dei som ikkje jobbar for ein av dei offentlege aktørane er viktige som lokal arbeidskraft og ressurspersonar i det resterande næringslivet. Dette kan vere kritisk der det er personar med kompetanse kom kan vere vanskeleg å rekruttere til regionen. Fråfall av ressurspersonar i lokalmiljøa innanfor politikk og foreiningsliv (frivillig sektor) o Levande lokalmiljø er avhengig av eldsjeler og ressurspersonar som tek på seg framskotne rollar lokalt. Denne gruppa med høgt utdanna personar er ei ressursgruppe inn i politikk og frivillig arbeid i ulike foreiningar. Ei slik flytting vil ramme denne sektoren både på deltakar sida, men og på leiarsida som gjer det meir krevjande å drifte desse. Desse foreiningane er viktig for attraktiviteten til lokalsamfunna. Side 42 av 45

107 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS 6. Oppsummering og tilrådingar til vidare prosess Leikanger, Sogndal og Luster har ein tett integrert arbeidsmarknad som ved utgangen av 2015 hadde sysselsette og innbyggjarar. Dei er og ein del av arbeidsmarknadsregionen Indre Sogn som på same tid hadde sysselsette og innbyggjarar. Det er store pendlestraumar mellom desse kommunane, og dei 3 kommunane har gått frå å vere ein bustadregion med netto utpendling til å bli ein arbeidsplassregion med netto innpendling. Dei 3 kommunane har hatt ein vekst i tal arbeidsplassar på 11,5% sidan 2008 mot 2,5% nasjonalt. Det er spesielt innan statleg forvaltning (41%) og kommunal forvaltning (21%) ein har hatt sterkast vekst som ligg godt over landssnittet. Offentleg sektor er den største sektoren med 44% (3.575 sysselsette) av sysselsettinga der 21% er stat (1.313 sysselsette) og fylkeskommunen (420 sysselsette). Det er stor breidde i ulike verksemder innanfor offentleg sektor og eit av dei største næringsmiljøa i Sogn og Fjordane. Det er ein av få regionar utanfor dei store byane med ei slik breidde i offentlege arbeidsplassar. Dette kan gi store muligheiter for anna næringsliv framover dersom ein klarer å behalde aktørane lokalt og utvikle tettare samarbeid. Dei offentlege verksemdene har stor breidde i yrkesgrupper og kompetanse. Det er ein stor del med masterkompetanse og høgare utdanning, ca 51% av ca tilsette i kartlagde verksemder. Det blir og rekruttert god bachelor kompetanse frå høgskulemiljøet i Sogndal. Ingen av leiarane/einingane uttrykker utfordringar med å rekruttere den kompetansen dei har behov for. Ein opplev i dag god tiltrekkingskraft som fylgje av stor breidde i arbeidsplassar som gjer det enkelt for «begge» å få arbeid, samt attraktiviteten til Sogndal knytt til friluftsliv og naturbaserte opplevingar. Ulike scenario: Det er gjennomført vurderingar av ulike scenario knytt til flytting av offentlege oppgåver som fylgje av ulike reformer og utviklingstrekk som kan påverke kommunane i ulike grad: Scenario 1 oppgåver blir flytta ut av Sogn og Fjordane Scenario 2 oppgåver blir flytta til Sogn og Fjordane Scenario 3 - balansert utvikling Konsekvensar for over 570 arbeidsplassar Våre analysar viser at i scenario 1 er over 570 arbeidsplassar utsett på lang sikt fram mot 2025 gjennom direkte og indirekte verknader. Konsekvensane av ei eventuell fylkessamanslåing og regionalisering dersom arbeidsplassar blir flytta ut vil kunne ha direkte konsekvens på lang sikt fram mot 2025 for 299 arbeidsplassar gjennom Fylkeskommunen (156), Fylkesmann (113) og NAV Fylke (30). Det er pågåande forhandlingar med Hordaland og Rogaland om framtidig organisering av fylkeskommunane i ein ny region. Resultatet av desse forhandlingane vil vere avgjerande for kor mange som blir påverka og kva område/funksjonar ein vil kunne behalde lokalt. Det er grunn til å tru at Fylkesmann og NAV Fylke si organisering vil fylgje organisering av fylkeskommunane. Høgskulereforma med vedteken fusjon av Høgskulen i Sogn og Fjordane med Høgskulen i Bergen og Høgskulen Stord/Haugesund vil medføre at sentraladministrasjon i Sogndal med 84 tilsette vil vere utsett. Det er vedteke at rektor skal sitte i Bergen. Samtidig har det vore forhandlingar om framtidig organisering av Studentsamskipnaden (SISOF) som ynskjer å behalde lokal leiing og mynde for å sikre lokal utvikling og fleksibilitet. Det vil i tillegg kunne bli reduksjon ved Skatteopplysninga (SOL) 42 arbeidsplassar, som vi trur på lang sikt vil vere utsett for auka digitalisering/automatisering. Dei direkte verknadane på totalt 425 arbeidsplassar i Leikanger, Sogndal og Luster vil medføre indirekte verknader gjennom endring i etterspurnad til konsum og underleveransar. Dette er berekna til 153 arbeidsplassar i arbeidsmarknadsregionen Indre Sogn med hovudeffekt i dei 3 kommunane. Dersom desse arbeidsplassane blir flytta ut av Leikanger og Sogndal kan følgjene i dei 3 kommunane og regionen bli eit tap i folketal på 867 personar. Dette vil avhenge av korleis den enkelte arbeidstakar tilpassar seg til flytting, pendling og arbeidsløyse. Vi trur at dette er forsiktig anslege då dei langsiktige følgjeverknadane for regionen sin attraktivitet og vekstkraft vil kunne bli større. Side 43 av 45

108 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS Dersom ein vel scenario 2 med å flytte heile fylkesadministrasjonen og fylkesmann frå Hordaland til Sogn og Fjordane vil dette kunne gi ein direkte verknad på opp mot 500 arbeidsplassar. Dette vil kunne gi dei motsette effektane vekst og tilflytting. Dette vil ha mindre effekt for den totale arbeidsmarknaden i Bergen der statleg forvaltning utgjer ein mindre del av den totale sysselsettinga og næringslivet utanfor lettare vil absorbere dei som vert ledige. Forventning om balansert utvikling I forhandling med dei andre fylkeskommunane har ein som utgangspunkt ei områdefordeling av oppgåver/funksjonar som vil kunne gi ei balansert utvikling. Det er grunn til å tru at dette vil vere utgangspunktet for å kome i mål med ei forhandling. Her vil utgangspunktet kunne vere løysinga ein har fått til i Trøndelag, men utfordringa er kanskje større når ein er 3 tettstader som skal dele på oppgåver. Resultatet av forhandlingane vil vise kva som er mogleg å få til og kor mange fylkeskommunar som er med. Vi trur det mest realistiske alternativet er Hordaland og Sogn og Fjordane med ei deling mellom Bergen og Leikanger som kan innebere både geografisk områdeorganisering med funksjonar på begge stader og spesialisering av funksjonar på ein stad. Tilrådingar vidare prosess: Vi har sett at få av dei statlege leiarane fryktar ein negativ utvikling på kort sikt (0-5 år). I våre intervju har vi opplevd ein kultur der ein ynskjer å bruke muligheitsrommet på kort sikt til å vere proaktive og definere konkrete satsingsområde som aukar sannsynet for å tiltrekkje seg fleire statlege arbeidsplassar, enten som nyetableringar eller som vidareutvikling av dei allereie eksisterande verksemdene. BDO vil trekkje frem eit par hovudpoeng som vi har observert i løpet av dette prosjektet: Indre Sogn bør anerkjenna og vidareutvikle den offentlege næringsklynga ein har, spesielt på Leikanger, og sterkare samkøyre kompetansebehovet i framtida med høgskulemiljøet/vestlandsforsking. Ein bør analysere og utgreie potensialet for å utvikle ei formell «offentleg næringsklynge», skape nokre suksesshistorier og utvikle produkt og løysingar som kan eksporterast både nasjonalt og internasjonalt innanfor offentlege verksemder. Indre Sogn bør tydeligare synleggjera den totale breidda i bu- og arbeidsmarknaden i «regionen» og iverksette ein strategiprosess for korleis ein kan kapitalisera på den offentlege næringsklynga og skapa konkurransefortrinn. Indre Sogn bør ha ein tydeligare felles plan om å «clustre» nokre av fagområda ein har i regionen og i større grad legge til rette for kompetansedeling og kompetanseutveksling gjennom hospitering, felles utviklingsprosjekt eller liknande. Dette kan vere for yrkesgrupper som til dømes juristar, økonomar, IT-ingeniørar med meir. Dessa anbefalingane er ei oppsummering av det vi meiner er kritiske suksessfaktorar for ei nødvendig utvikling av den offentlege næringsklynga i Leikanger, Sogndal og Luster. Side 44 av 45

109 BDO Rapport Samfunnseffektar BDO AS LITTERATURLISTE Kommunal og moderniseringsdepartementet (2016): Utredning av fylkesmannens fremtidig struktur, datert Kommunal og moderniseringsdepartement Sand, R (2015): Steinkjer som administrasjonssenter, Samfunnseffektar av endringer i fylkeskommune og regional statsforvaltning. TFoU-rapport 2015:13, Trøndelag Forsking og Utvikling, Steinkjer. Sogn Næring (2015): Samfunnsanalyse Leikanger, Luster og Sogndal (LLS), april 2015, Sogn Næring Prop. 61 LS ( ) - Proposisjon til Stortinget, «Endringer i politiloven mv. (trygghet i hverdagen nærpolitireformen)» Meld. St. 33 ( ) Melding til stortinget, «NAV i en ny tid for arbeid og aktivitet» Meld. St. 18 ( ) - Melding til Stortinget, «Konsentrasjon for kvalitet, Strukturreform i universitets- og høyskolesektoren» Skattedirektoratet (2016): «Ny kontorstruktur i Skatteetaten», datert 1. juni 2016 Sluttrapport frå Ekspertgruppa (2016): «Eit NAV med muligheiter», datert april 2015 Arbeids- og velferdsdirektoratet (2015): «Høringsuttalelsen om Eit NAV med muligheiter», datert 31. august 2015 Intensjonsavtale om samanslåing av kommunane, Balestrand, Vik, Leikanger og Sogndal Vedtak i kommunestyrene om fremtidig kommunestruktur Side 45 av 45

110 Kultur Sogndal Kommune Leikanger Kommune Arkivsak: 16 / 1436 Løpenr.: 16 / Sakshandsamar: Mellombels komitè Melding om politisk behandling - Utgreiing av kulturskuletilbodet i Luster Vi viser til tidlegare korrespondanse i saka. Det vert med dette gjeve melding om at Kommunestyret møte den , sak 54 / 16 : i Luster har gjort slikt vedtak i 1. Luster kommune ber om tingingar med Sogndal og Leikanger om vidare samarbeid om Sogn kulturskule. 2. Luster kommune ynskjer å ta på seg vertskommuneansvaret for Sogn kulturskule. Rådmannen får fullmakt til å inngå tingingar med Sogndal og Leikanger kommune på dette, og legg resultatet fram i kommunestyremøtet i desember Luster kommune bør leggje op p til ein ny administrativ organisering av Sogn kulturskule. I tråd med rapporten «kulturskuletilbodet i Luster kommune» bør det opprettast ei felles eining med felles leiar som får ansvaret for både kulturskule og øvrige kulturaktivitetar i Luster kommune. Kommunestyret ber rådmannen utgreie alternativ på slik organisering. Me tek kontakt om vidare oppfølging av vedtaket. Med helsing Anita Bjørk Ruud Politisk sekretariat Dokumentet er elektronisk godkjent og har difor ikkje signatur. ADRESSE: TELEFON: TELEFAX E - POST ADRESSE: ORGANISASJONSNR. Rådhuset Sentralbord: postmottak@luster.kommune.no GAUPNE Bankgiro :

111 Til kommunene Brevet bes distribuert til: Ordfører Rådmann/ Byrådsleder Deres ref: Vår ref: : D ato: Færre enslige mindreårige flyktninger må bosettes i kommunene Kommunene har i 2016 sagt ja til å bosette flere enslige mindreårige enn det som har vist seg å bli det reelle behovet. Flere kommuner har lagt planer om å starte å bosette enslige mindreårige mot slutten av 2016 og i løpet av Oppdaterte prognoser innebærer at kommunene må bosette færre enslige mindreårige flyktninger i 2016 og 2017 enn som tidligere antatt. Det endrede behovet får følgende konsekvenser: Kommuner som har vedtak om å bosette enslige mindreårige, men som ennå ikke har kommet i gang med etablering av noe apparat, får nå melding om at det ikke er behov for å bosette enslige mindreårige i kommunen. Kommuner som på eget initiativ har omgjort ved tak om å bosette enslige mindreårige, bes om å melde fra til IMDi om dette. Kommuner som har meldt fra at de er klare til å bosette enslige mindreårige flyktninger, og det er avklart at det er behov for plassene i år, vil så langt det er mulig få informa sjon fra IMDi om hvilken måned de sannsynligvis vil få tildelt enslige mindreårige. Nedgangen i behovet for å bosette enslige mindreårige flyktninger skyldes flere forhold: Det har tatt tid å behandle søknadene til alle som kom i Det kommer nå vese ntlig færre enslige mindreårige asylsøkere t il Norge enn før. Det gis i større grad midlertidig - og begrenset oppholdstillatelse til enslige mindreårige asylsøkere over 16 år. Disse skal ikke bosettes, men får midlertidig opphold på grunn av mangel på fors varlig omsorg, fram til de fyller 18 år. Bosettingsbehovet endrer seg i takt med endringene i UDIs prognoser for ankomst og innvilgelse av oppholdstillatelser for enslige mindreårige asylsøkere. Kommunene ble i mars 2016 informert om at behovet i år var redusert til 2 400, og i juli 2016 ble info rmasjonen oppdatert til at ville være bosettingsklare innen utgangen av oktober. Den siste prognosen fra medio september viser at det vil være behov for å bosette om lag enslige mindreårige i Dette er anslaget på antallet som vil være bos ettingsklare innen utgangen av oktober, og som det er ønskelig å bosette innen utgangen av Det tas forbehold om at tallet kan bli justert, og kommunene vil i så fall bli holdt løpende orientert. I august oppga kommunene at de hadde reell kapasitet ti l å bosette enslige mindreårige innen årets utgang. IMDis regionkontor har hatt tett dialog med de kommunene som har sagt ja til å bosette flere enn det er behov for i 2016, om enten å omgjøre plasser for enslige mindreårige til ordinære plasser for flyktninger i 2016 eller 2017 som er mest aktuelt, eller å overføre plasser for enslige mindreårige fra 2016 til 2017 når det er aktuelt. IMDi Postboks 8059 Dep Oslo I Tollbugata 20, 0031 Oslo I Telefon : I Telefaks : E - post: post@imdi.no I Org anisasjonsnummer : I

112 Det er på det rene at behovet for å bosette enslige mindreårige i 2017 vil bli vesentlig lavere enn forrige anslag på Bosettingsbehovet for 2017 blir oppdatert i anmodningsbrevet som kommunene mottar i midten av oktober. IMDi er takknemlig for den store bosettingsvilje n kommunene har vist til å ta im ot enslige mindreårige i 2016, og h ar forståelse for at det kan være utfordrende for kommuner å justere ned antallet som skal bosettes. IMDi ønsker å ha tette dialog med kommunene om dette, og kommuner som ønsker nærmere informasjon bes om å ta kontakt med IMDis regionkontor. Med hilsen Libe Rieber - Mohn d irektør Bente Blytt regiondirektør Side 2 av 2

113 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Kommunereforma O ppsummering, vurdering og tilråding til K ommunal og moderniseringsdepartementet Leikanger 29. september 2016

114 Innhaldsliste 1. Samandrag Tilråding frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Tilråding om framtidig kommunestruktur Endringar frå Utfordringar som står att endringar på lengre sikt Grunngjeving for tilrådinga Førd e, Naustdal, Jølster og Gaular Hornindal og Volda Sogndal, Leikanger og Balestrand Vågsøy og Selje Grensejusteringar Bakgrunnen for kommunereforma Utviklingstrekk og utfordringar i Sogn og Fjordane Folketal og demografi Arbeidsplassar og næringsutvikling Strategi for senterutvikling Kommuneøkonomi Lokale prosessar og vedtak i kommunane Prosessar med gjensidige vedtak om samanslåing Ny kommune i Sunnfjord Hornindal og Volda Prosessar utan gjensidige vedtak om samanslåing Hyllestad, Askvoll, Fjaler og Solund (HAFS) Gulen og Nordhordland Sogn Vik, Balestrand, Leikanger og Sogndal Luster kommune Høyanger, Hyllestad og Balestrand Vik, Aurland og Voss Årdal, Lærdal og Aurlan d (ÅLA) Nordfjord Selje og Vågsøy Eid og Gloppen med Stryn Bremanger, Florø og Vågsøy Kart med tilrådd kommuneinndeling frå Side 2

115 1. Samandrag Tilråding frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Stortinget har gjennom handsaming av kommuneproposisjonane for 2015 og 2016, slutta seg til at det skal gjennomførast ei kommunereform. Målsettinga for reforma er gode og likeve rdig e tenester til innbyggarane, heilskapleg og samordna samfunnsutvikling, b e rekraftige og økonomisk robuste kommunar og styrka lokaldemokrati. Kommunane fekk frist til juli med å gjere vedtak om eventuell kommunesamanslåing, seinare vart denne frist en forlenga ut året. Fylkesmennene fekk i oppdra g å rettleie og koordinere arbeidet for kommunane. I tillegg fekk vi i brev frå Kommunal - og moderniseringsdepartementet i november 2015 oppdrag om å kome med ei sjølvstendig vurdering og råd om framtidig k ommunestruktur. Dette skal vere basert på dei lokale prosessane, måla for reforma og kriteria for ein god kommunestruktur. Stortingsfleirtalet har lagt til grunn at kommunesamanslåing skal vere frivillig, men samanslåing på tvers av kommunale vedtak kan likevel vere aktuelt i heilt spesielle situasjonar ut frå regionale omsyn. Kommunereforma starta hausten 2014 og fram til no har dei aller fleste kommunane hatt drøftingar med nabokommunar om samanslåing. M ed unntak av fire kommunar (Luster, Bremanger, År dal og Lærdal), har dei andre 22 inngått intensjonsavtalar om mogeleg e samanslåing ar som har vorte drøfta, vurdert e av innbyggjarane gjennom undersøkingar eller folk erøysting ar, og til slutt handsaming av kommunestyra. Det har stort sett vore gode prosessa r og det er lagt ned mykje arbeid. 1.1 Tilråding om framtidig kommunestruktur Fylkesmannen i Sogn og Fjordane legg no f ram tilråding a til Kommunal - og moderniseringsdepartementet. Det skjer i form av ein heilskapleg rapport der vi omtalar og vurderer de i samanslåingsalternativa som har vore mest aktuelle. For kvart enkelt prosjekt kjem vi med vår vurdering og tilråding, basert på dei lokale prosessane målsettinga med reforma, kriteria for god kommunestruktur og føringar frå regjeringa og Stortinget Endringar frå 2020 Vi har to prosjekt der kommunar har gjort gjensidige vedtak om samanslåing frå 2020: I Sunnfjord med kommunane Før de, Naustdal, Gaular og Jølster I Indre Nordfjord og Søre Sunnmøre med Hornindal og Volda i Møre og Romsdal Vi har i tillegg to andre prosjekt der kommunane ikkje har gjort gjensidige vedtak om samanslåing, men der vi tilrår samanslåing ut frå ei fagleg vurdering, målsettinga med reforma, kriteria for god kommunestruktur og r egjeringa og Stortinget sine føringar for ref orma. I Sogn med kommunane Sogndal, Leikanger og Balestrand I Ytre Nordfjord med kommunane Vågsøy og Selje Vi syner til nærmare grunngjeving i kap ittel 1.2 og i omtalen av dei ulike prosjekta i kapittel 4 denne rapporten. Side 3

116 1.1.2 Utfordringar som står at t endringar på lengre sikt For fleire av dei andre prosjekta er det også argument som talar for samanslåing, men det har ikkje vorte gjort gjensidige vedtak om samanslåing. I avveginga mellom føringane frå Stortinget, måla for kommunereforma og kriteri a for god kommunestruktur, har vi ikkje funne tilstrekkeleg grunnlag for å tilrå fleire samanslåing ar frå Likevel vurderer vi det slik at mange av våre kommunar vil få utfordringar med å sikre innbyggjarane gode og likeverdige ten e ster på lengre sik t. Vi meiner at større fagmiljø vil gje større handlingsrom og betre føresetnader for å gje betre tenester til innbyggjarane og næringslivet. Det same gjeld for planleggings - og utviklingsoppgåver. Med dei kommunesamanslåingar vi no ser her i fylket blir nokre kommunar større og sterkare. Desse vil vere langt betre i stand til å oppfylle forventningane i framtida ut i frå dagens oppgåver, nye oppgåver og med ei utvikling for meir rammestyring frå staten. Mange kommunar er framleis små, og vil få problem m ed å oppfylle dei allsidige krava som ligg til ein generalistkommune. Vi risikerer å få større forskjellar, med auka skilnadar i tenestetilbod, utviklingskraft, økonomi og kapasitet og kompetanse til å utvikle lokalsamfunna. Den nye regionale planstrat egien for Sogn og Fjordane peikar også på at regionforstørring og sterkare senter er naudsynt for å demme opp for utflytting og skape større attraktivitet for tilflytting. Ei utvikling mot større regionkommunar på sikt, vil støtte opp om dette målet. I f leire av desse prosjekta rår vi d er for til at kommunane held fram med drøftingane både på kort og lengre sikt. Det er opna for at kommunar som melder seg på med vedtak om samanslåing i løpet av 201 7, også kan få nyte godt av dei økonomiske verkemidla som l igg i denne reforma. For andre vil det vere naudsynt med grundigare drøftingar og lengre modningstid i det vi kan kalle neste fase i kommunereforma. Her peikar vi på aktuelle utfordringar og retningsval for dei andre kommunane i Sogn og Fjordane : 1. Luste r er ei n kommune som er svært knytt til utviklinga i Sogndal og Leikanger. Heile 30 prosent av dei yrkesaktive pendlar ut av kommunen, dei fleste til dei to nemnde kommunane. Luster er både ein del av og er viktig for samfunnsutviklinga i denne regionen, o g deltek i mange interkommunal e samarbeid. Økonomisk greier Luster seg godt med store kraftinntekter, men storleiken på inntektene er i stor grad avhengig av prisane på kraft. Dei har også ei lånegjeld som ligg over landsgjennomsnittet. På sikt høyrer denn e kommunen saman med dei andre kommunane rundt regionsenteret Sogndal, og bør ta konsekvensen av det. 2. Midtre og Indre Nordfjord med kommunane Eid, Gloppen og Stryn kunne ha skapt ei felles kraft for å utvikle denne delen av fylket. Dette er tre jam store kommunar med om lag 6000 til 7000 innbyggjarar kvar. Med nye vegsamband mellom Gloppen og Stryn og betre ferjesamband over Nordfjord en mellom Gloppen og Eid, ligg det til rette for eit interessant trekant - samarbeid der dei kan gjere kvarandre endå betre. P å sikt kan det kanskje også ligge til rette for ei n stor regionkommune av heile Nordfjord, inkludert Selje og Vågsøy. 3. Hyllestad, Askvoll og Fjaler er tre kommunar i Sunnfjord som alle har utfordringar med å stå åleine på lengre sikt, særleg gjeld dette H yllestad. Dei har interkommunalt Side 4

117 samarbeid på ei rekk j e område, og endå meir samarbeid med resten av kommunane i Indre Sunnfjord. Den nye Dalsfjordbrua mellom Askvoll og Fjaler bind desse to kommunane betre saman, og på sikt kan desse tre utvikle ein endå større fellesskap. Vi oppmodar desse kommunane om å ta opp att drøftingane om kommunesamanslåing. Solund er også ein del av HAFS - samarbeidet, som også bør vere aktuell inn i ein ny kommune. Dei har vedteke ein felles intensjonsavtale om samanslåing. Eit an na alternativ for alle desse kan vere å bli ein del av den nye kommunen i Indre Sunnfjord, viss dei opnar for det. 4. Flora og Bremanger represent erer eit kystalternativ i ein f r a mtidig kommunestruktur. Men også der er ein avhengig av betre kommunikasjon sør - nord på kysten. M ed dagens kommunikasjonar er det mindre pendling mellom desse kommunane, og heller ikkje mykje interkommunalt samarbeid. Med betre kommunikasjonar langs kysten kan også Selje og Vågsøy bli ein del av denne kystkommunen, eventuelt kan B remanger bli ein del av Vågsøy og Selje. For Flora er det også eit alternativ å ta opp att tanken om å bli med i ei n stor s unnfjordkommune. Fylkesmannen har sett på kommunane sine sterke og svake sider og utfordringar og moglegheiter i framtida. Særleg vis er våre vurderingar og analysar at det er Bremanger som får dei største utfordringane framover, både på tilstrekkeleg kapasitet og relevant kompetanse innan sentrale fagområde som omfattar rettstryggleik, helse og sosial, plan og økonomi. Kommunen har høge kraftinntekter, men storleiken på inntektene er i stor grad avhengig av prisane på kraft. 5. Årdal, Lærdal og Aurland har ikkje utgre idd samanslåing mellom desse tre kommunane som eit sjølvstendig alternativ. Årdal og Lærdal omtalar seg sjølve som ufrivilli g åleine, noko dei delvis har grunnlag for sidan dei ikkje vart ein del av inten sjonsavtalen for den store samanslåinga i Sogn. Aurland kommunestyre vedtok intensjon savtale med Voss og Vik, men den fekk liten støtte frå innbyggjarane. I ei fagleg vurdering frå Telemarksforsking hausten 2015, vart alternativet Å rdal, L ærdal og A urland peikt på som eit av dei mest nærliggjande alternativa. Dei peikte mellom anna på at dette er eit felles bu - og arbeidsområde som ikkje er avhengig av ferje. Samanslåing kan sty rke økonomien, betre kapasitet og kompetanse, styrke utviklingsarbeidet, og gje meir heilskapleg folkevald styring. Det finst sjølvsagt også utfordringar, til dømes geografisk avstand og korleis dei skal harmonisere store kraftinntekter mellom tre kommunar. De tte alternativet for samanslåing bør dei tre kommunane vurdere på nytt. 6. Vik kommune ø nskjer primært å sjå sørover til Voss ved eventuell kommunesamanslåing. Om den nye Vikafjell s vegen kjem, er dette truleg det beste alternativet. Det er omtalt i saksu tgreiinga til kommunen at dei på lengre sikt vil ha problem med å stå åleine. Skulle det syne seg at avklaring om Vikafjellsvegen ikkje kjem før om mange år, kan ei samanslåing med andre kommunar i Sogn verte meir aktuel l. 7. Høyanger bør på sikt også vur dere om det kan vere fordelaktig å slå seg saman med ein eller fleire av sine naboar, men det er også avhengig av kva veg desse nabo kommun ane vel. 8. Gulen ligg på sørsida av Sognefjorden og har svært mykje av sitt interkommunale samarbeid, arbeidsmarknad o g næringsutvikling saman med ein eller fleire kommunar i Nordhordland. Prosessen med den store Nordhordlandskommunen stoppa opp, og heller ikkje mindre alternativ med Masfjorden og andre kommunar i Nordhordland førte fram til samanslåing. Viss desse proses sane vert tek n e opp att i framtida, vil det vere naturleg at også Gulen del tek i dette. Side 5

118 1.2 Grunngjeving for tilrådinga I d ei to prosjekta med gjensidige vedtak om samanslåing mellom dei fire kommunane i Sunnfjord, og Hornindal og Volda, har kommunan e s jølve konkludert med at dei vil slå seg saman. Vi er samde i desse vurderingane og konklusjonane, og tilrår at dei vert nye kommunar frå For dei to prosjekta der vi tilrår samanslåing mot enkeltkommunar sine vedtak, viser vi til den fagleg e gjenno mgang en i rapporten. Her er eit kort samandrag av grunngjevinga : Førde, Naustdal, Jølster og Gaular Dei blir ei n ny kommune på om lag innbyggjarar og representerer i dag eit godt f elles bu - og arbeidsområde. D et ligg til rette for at den ny e kommunen blir eit funksjonelt område for samfunnsutvikling, både lokalt og regionalt. Etter vår vurdering vil den nye kommunen oppfylle målset t ingane i kommunereforma og kriteria for god kommunestruktur. Samstundes er vår vurdering at det vil vere utfor dringar med å byggje ein ny, harmonisk og effektiv kommune av fire tidlegare kommunar. Samanslåingsprosessen er eit særs omfattande arbeid som det knapt er erfaringar med frå før i moderne tid i Noreg. I tillegg er det høge forventningar lokalt til kraft o g evne til å løyse oppgåvene i den nye kommunen. Det er derfor viktig at staten følgjer opp dei forventningane som er skapte om ti l dømes nye oppgåver, mynde og fordeling av statlege arbeidsplassar. Det er også viktig at desse ko mmunane får ro i arbeidet m ed å bygge ein ny kommune. Vi vil derfor ikkje tilrå å legge fleire nabokommunar inn i den nye kommunen Hornindal og Volda Kommunane har gjort gjensidige vedtak om å bli ei ny kommune frå Dei blir om lag innbyggjarar, og med den nye Kvivsvegen er det no berre 34 km mellom dagens kommunesent er. Hornindal kommune har vore tydelege på at dei bør slå seg saman med andre kommunar, og det er eit standpunkt vi støttar. Det er i dag ei n lit en kommune med forholdsvis korte avstandar både int ernt og til nabo kommunane. Når både dei og vi ser at Hornindal vil få problem med å fungere godt nok som sjølvstendig kommune i framtida, er samanslåing ei tenleg løysing. Det vil bidra til å oppfylle målsettinga med kommunereforma både med tanke på tenest etilbod, økonomi og samfunnsutvikling. Når det gjeld lokaldemokrati kan det slå begge vegar, noko avhengig av kor godt ein greier å bygge ei t ny tt fellesskap, og aksept hjå innbyggjarane for dette retningsvalet mellom to gode alternativ; Stryn eller Volda. Stryn representerer det tradisjonelle retningsvalet for Hornindal, både i form av pendling, næringsliv, interkommunalt samarbeid og kultur. Kvivsvegen knyter Hornindal nærmare til Volda, og eit klart fleirtal i kommunestyret vedtok å slå seg saman med Vo lda. Denne samanslåinga er på tvers av dagens fylkesgrense, og dei nye regiongrensene er ikkje avgjor de enno. Fylkesgrensa skal ikkje vere til hinder for ei kommunesamanslåing, men vil ha nokre konsekvensar som bør avklarast i arbeidet med å bygge den ny e kommunen, og ev entuelt tilpassast over tid. Side 6

119 1.2.3 Sogndal, Leikanger og Balestrand Desse tre kommunane har saman med Vik vedteke ein intensjonsavtale for nye Sogn kommune, med visjonen: Saman skapar vi livskvalitet i Sogn. Målset ti nga for Sogn kommu ne er eit regionalt tyng d epunkt og ein motor for utvikling av regionen. Sogn kommune er klar til å ta nye oppgåver og yte nye tenester til innbyggjarane. Sogn kommune har vekst i folketalet og talet på private og offentlege arbeidsplassar. Kjenneteikn ved Sogn kommune er: Gode og likeverdige tenester med høg kvalitet for innbyggjarane Attraktive bu -, arbeids -, oppvekst - og fritidsområde i alle deler av kommunen Godt integrert bu - og arbeidsmarknad Sterk folkevald styring og eit inkluderande og deltakande lo kalsamfunn Ei miljøvenleg utvikling av kommunen, med reduserte utslepp av klimagassar Ein kommune med stor bruk av IKT og kjend for satsinga «digitale Sogn» Desse tre har ikkje gjensidige vedtak om samanslåing. Sogndal har fleirtal for samanslåing både i folkerøysting og i kommunestyret. Kommunestyret i Leikanger røysta mot samanslåing etter at folkerøystinga viste same resultat. I Balestrand var eit knapt fleirtal i folkerøystinga positive til kommunesamanslåing, men kommunestyret konstaterte at det ikkje var grunnlag for dette med nabokommunane. Kommunane gjev uttrykk for at dei har små og sårbare fagmiljø. Ei kommunesamanslåing vil gje positive effektar med større breidde i fagmilj ø. Det vil bli lettare å rekruttere arbeidskraft for tilstrekkeleg kapasi tet og relevant kom petanse og den nye kommunen vil bli mindre sårbar ved skifte av personell, sjukdom og ferieavvikling. Dette vil vere med å gje gode tenester og sikre rettstryggleiken til innbyggjarane. Kommunen vil kunne ta på seg nye oppgåver og sikre ei heilskapleg og langs iktig planlegging. Det siste vil vere med å styrkj e arbeidet med samfunns - og næringsutvikling. Sogndal kommune har solid økonomi etter gode resultat over fleire år. Balestrand og Leikanger har svarkare økonomi, og er dermed sårbare for svingingar. Ein ny kommune får ein større økonomi, og blir i betre stand til å møte uføresette hendingar. Det nye inntektssystemet frå 2017 gjev særleg Leikanger reduksjonar framover, som gjer at kommunen får store utfordringar med å gje gode tenester til innbyggjarane. Vi har etter ei fagleg vurdering etter målsettinga med reforma og kriteria for god kommunestruktur, kome til at det er rett å slå desse kommunane saman. Vi har lagt vekt på både omsynet til utviklinga i dei tre kommunane samla, og ver dien for heile Sogn ved å skape eit regionalt tyngdepunkt. Leikanger og Sogndal har mange statlege og regionale arbeidsplassar, og som vertskommunar har dei ei svært viktig rolle for heile regionen og fylket. Den nye kommunen vil få om lag innbyggj arar, og vil bli eit regionalt tyngdepunkt for Sogn. Etter vår vurdering vil d en nye kommunen oppfylle målsett ingane i kommunereforma og kriteria for god kommunestruktur, og det ligg til rette for at innbyggjarane får gode og likeverdige tenester i framtid a gjennom tilstrekkeleg kapasitet og relevant kompetanse frå den nye kommunen. Det er i dag eit felles bu - og arbeidsområde med fleire interkommunale samarbeid mellom kommunane. Det ligg derfor til rette for at den nye kommunen blir eit funksjonelt område for ei heilskapleg samfunnsutvikling, både lokalt og regionalt. Vidare bygging og etablering av den nye kommunen må skje på grunnlag og tilpassing av intensjonsavtalen som kommunestyra har vedteke. Side 7

120 1.2.4 Vågsøy og Selje Kommunane Vågsøy og Selje vedtok intensjonsavtale saman med Vanylven kommune i Møre og Romsdal. Måla for ein ny og større kommune er å sikre gode tenester med høg kvalitet for innbyggjarane, å vere ein attraktiv lokaliseringsstad for næringsverksemd og sentrale tenester, å få sterkare gje nnomslagskraft og å halde på stadidentiteten til innbyggjarane. Dette skal den nye kommunen få til gjennom delmåla: Skipe ein livskraftig og attraktiv kommune Legg j e til rette for samfunnsutvikling og skape attraktive bu - arbeids - og fritidsområde i alle d eler av kommunen Styrke folkevald styring, brei deltaking og involvering Byggje ein kompetent, effektiv og attraktiv kommuneorganisasjon med gode fagmiljø Vidareføre det positive ein har tileigna seg regionvis på tvers av kommunegrensene. Desse to kommuna ne har ikkje gjort gjensidige vedtak om samanslåing. Vågsøy har vedtak om samanslåing, medan Selje er positive til samanslåing med andre kommunar, men ikkje berre med Vågsøy. Kommunane peikar på utfordringar med små og sårbare fagmiljø, som rekruttering av spesialkompetanse på enkelte område innan sosial og helse, men også for planlegging og leiarstillingar. Etter Fylkesmannen sine vurderingar gjeld særleg dette Selje. Det er venta at kommunane får ein stor auke fleire eldre i eit 20 til 30 - års perspektiv, samtidig som talet for dei som er i yrkesaktiv alder kan gå ned. For samfunnsutviklinga er auka plan - og utviklings kapasitet ein føresetnad for å skape betre utvikling på kysten. Vågsøy har ein økonomi i balanse, medan Selje har svakare økonomi og vore Ro bek - kommune dei seinare åra. For Selje er det særleg utviklinga med eit stadig lågare folketal som har ført til reduksjonar i inntektene, og blir utviklinga slik framover blir det krevjande og gje likeverdige tenester til innbyggjarane. Vågsøy får reduksjo nar gjennom nytt inntektssystem frå 2017, dette kan kompenserast gjennom ei samanslåing. Ein ny og større kommune gjev moglegheiter til betre kapasitet og sterkare fagmiljø, samt at den blir i betre stand til å møte uføresette hendingar som ofte skapar øko nomiske utfordringar i mindre kommunar. Også regionale omsyn ligg til grunn. Begge desse kommunane har eit sterkt næringsliv, og ligg midt i smørauget for viktige næringar innan det marine, maritime, fornybar energi og reiseliv. Vågsøy har òg eit veksande teknologimiljø. Men det er framleis uløyste samferdslebehov på kysten, og behov for å knyte bu - og arbeidsmarknader tettare saman. Vi meiner at å byggje ein sterkare kystkommune i Ytre Nordfjord, med auka kapasitet til planlegging og utvikling, vil vere e it rett steg i retning av ei betre utvikling for kysten av Sogn og Fjordane. Etter ei fagleg vurdering tilrår vi at kommunane Vågsøy og Selje slår seg saman til ein ny og større kommune i Ytre Nordfjord, og etablerer den nye kommunen frå Den nye kom munen vil få om lag innbyggjarar, og vil bli eit tyngdepunkt for Ytre Nordfjord. Etter vår vurdering vil d en nye kommunen oppfylle målsett ingane i kommunereforma og kriteria for god kommunestruktur, og det ligg til rette for at innbyggjarane får gode og likeverdige tenester i framtida gjennom tilstrekkeleg kapasitet og relevant kompetanse frå den nye kommunen. Det ligg derfor til rette for at den nye kommunen er, og kan utvikle eit funksjonelt område for ei heilskapleg samfunnsutvikling på kysten av N ordfjord, både lokalt og regionalt. Vidare bygging og etablering av den nye kommunen må skje på grunnlag og tilpassing av intensjonsavtalen som kommunestyra har vedteke. Side 8

121 Ei vidare utvikling/samanslåing på lengre sikt av den nye kommunen kan ha fleire alte rnativ som kommunen sjølv må vurdere og ev entuelt utgreie saman med aktuelle kommunar. Ettersom Vanylven kommune var med i intensjonsavtalen, er dette også eit framtidig alternativ som kan vurderast. 1.3 Grensejusteringar Det er kome inn to initiativ frå innbyggjarar om grensejusteringar. Det er frå innbyggjarar i grenda Nessane i Balestrand kommune, som ønskjer å høyre til Høyanger kommune. Det andre er frå innbyggjarar i grendene Maurset og Kjøs i Hornindal kommune, som ønskjer å høyre til Stryn kommune. I første omgang innhentar Fylkesmannen uttale frå kommunane, og vidare saksgang blir gjort i samanheng med kommunereforma. 2. Bakgrunn en for kommunereforma I kommuneproposisjonen for 2015, Prop. 95 S ( ), fremja regjeringa forslag til Stortinget o m ei omfattande kommunereform. Målsettinga for reforma er gode og likeverdig tenester til innbyggarane, heilskapleg og samordna samfunnsutvikling, b ærekraft ige og økonomisk robuste kommuna r, og s tyrk a lokaldemokrati. Det vart også frå ekspertutvalet peik a på ti ulike kriterium for ein god kommunestruktur, basert på dei ulike rollene kommunane har innan t enesteyting, myndigheitsutøving (rettstryggleik), samfunnsutvikling og lokaldemokrati. Kommunereforma vart også omtala i kommuneproposisjonen for 2016, Pro p 121 S ( ) og i meldinga om oppgåver til større kommunar Meld. St. ( ). Stortinget har ved handsaming a av desse to kommuneproposisjonane slutta seg til at det skulle gjennomførast ei slik reform. F ramdriftsplan var at kommunane seinast innan 1. juli 2016 skulle fatte vedtak om eventuell kommunesamanslåing. Deretter skal F ylkesmannen innan 1. oktober kome med ei tilråding om kommunestrukturen, før r egjeringa legg fram ein samla proposisjon til Stortinget våren med forslag til ny kommunestruktur med oppgåver og lovendringar. I brev frå Kommunal - og moderniseringsdepartementet vart oppdraget til fylkesmennene utdjupa slik: «Dette er en presisering av oppdraget til fylkesmennene basert på komiteens behandling av kommun ereformen i fjor. I oppdragsbrevet av 3. juli 2014 ble fylkesmennene bedt om, på selvstendig grunnlag, å gjøre en vurdering av kommunestyrevedtakene. Departementet legger til grunn at dette innebærer at Fylkesmennene skal gi et råd om framtidig kommunestru ktur i fylket. Dette må baseres på de lokale prosessene, målene for reformen og kriteriene for en god kommunestruktur (se omtale i Prop. 95 S ( ) Kommuneproposisjonen 2015). Stortingsflertallet har lagt til grunn at frivillighetsprinsippet skal gje lde, men at det likevel vil kunne være "[ ] aktuelt i helt spesielle situasjoner der enkeltkommuner ikke må kunne stanse endringer som er hensiktsmessige ut fra regionale hensyn.", jf. Innst. 300 S ( ).» Fylkesmannen har organisert reformarbeide t som eit prosjekt saman med KS, og v i har frå starten involvert regionrådsleiarane, fylkeskommunen og Distriktssenteret gjennom ei referansegruppe. Det har vore møte med nesten alle kommunane, både med heile kommunestyra og med ordførarar og rådmenn, saml ingar for prosjektleiarar i kom m unane. R eforma har vore tema på fleire felles samlingar og konferansar og vi har bidrege som rettleiar og observatør i fleire av prosessane til kommunane. Side 9

122 Kommunane sine gjensidige vedtak om å slå seg saman vart sendt ove r til fylkeskommunen i juli, og dei vart bedne om å sende eventuelle kommentarar direkte til departementet innan 1. oktober. Fristen for kommunane vart i juli forlenga til ut 2016, så det kan derfor skje endringar etter at vi har gjeve vår tilråding til d epartementet. Parallelt med kommunereforma er det sett i gang ei regionreform der ein ser på struktur og oppgåver til ei folkevalde fylkeskommunane, der dei skal gje tilbakemelding i løpet av hausten I tillegg er strukturen for fylkesmannsembeta også under utgreiing. Resultatet av desse reformene vert bestemt i løpet av 2017, kommune - og fylkesstruktur en av Stortinget og fylkesmannsembeta av Regjeringa. Det synest også klart at desse prosessane vert påverka av kvarandre, kanskje særleg den geografisk e inndelinga på region nivå. Men også omfanget av endringar i kommunestrukturen påverkar om og kor store regionar ein bør lage. 3. Utviklingstrekk og utfordringar i S ogn og Fjordane Vi viser her til dokumentet Kunnskapsgrunnlag og utfordringar for arbeid et med r eg ional planstrategi for Sogn og Fjordane , vedteke av fylkestinget i juni F olketal og demografi Det er per januar 2016 om lag innbyggjarar i fylket, fordelt på 26 kommunar Kommunane varier i storleik frå knappe 800 til innbyggjarar, og der fem av kommunane har under innbyggjarar Vi har hatt folketals vekst dei siste ti åra, prosentvis blant dei tre lågaste fylka i desse åra, men midt på treet av fylka siste par åra Vi har ei skeiv kjønnsfordeling med 2000 færre kvinner enn menn Som i nesten heile landet elles, hadde vi hatt folketalsnedgang u tan netto innvandring frå utlandet Også i Sogn og Fjordane er det stadig fleire som buset seg i tettbygde strøk, det skjer ei indre sentralisering frå bygdene til kom munesentra Ifølgje SSB sine prognosar får vi ei moderat folkevekst framover til 2040, om lag 8,4 prosent som framleis vil vere mellom dei lågaste i landet. Det er samstundes venta store variasjonar mellom kommunane slik figuren nedanfor syner. Framsk rivinga av folketal syner også to dominerande tendensar: Mesteparten av veksten kjem blant dei eldste, om lag 80 prosent vil kome i aldersgruppa over 70 år Den andre tendensen er reduksjon i aldersgruppene 10 til 19 og 20 til 29 år Den positive sida ved s tatus og utviklingstrekk er at vi framleis ligg i «rette enden» av skalaen på indikatorar for livskvalitet og gode levekår. D ei som bur her i fylket ha r levekår og ein livsstil som peikar seg positivt ut samanlikna med resten av landet. Det gjeld til døm es arbeidsløyse, helsetilstand, tannhelse, fattigdomsproblem, skuleresultat og fullføring av vidaregåande skule. Side 10

123 3.2 Arbeidsplassar og næringsutvikling Verdiskapingsplanen for Sogn og Fjordane , vedteke n av fylkestinget i juni 2014, skild rar utgangspunktet og utfordringane for næringsliv og arbeidsplassar i fylket. Sogn og Fjordane har gode føresetnadar for å medverke positivt til verdiskapinga både nasjonalt og internasjonalt Bedriftene har god vekst, innovasjonsevne og internasjonal orie ntering Det er relativt færre nyetableringar av verksemder, men dei som vert etablerte, er meir varige enn i resten av landet Vi har i stor grad eit naturbasert næringsliv; fiskeri, havbruk, landbruk, reis el iv, maritim sektor og fornybar energi Vi har ster kt innslag av bransjar som dei siste åra har rasjonalisert kraftig trass i at produksjonsnivået er like høgt, til dømes landbruk, fiskeri og industri Vi har relativt færre tilsette i kunnskapsbasert tenesteproduksjon, som veks mest i byar Tal et på arbeid splassar og folketalsutvikling heng nøye saman. For å auke folketalet må ein auke tal et på arbeidsplassar, og verdiskapingsplanen peiker særleg på dei ekspansive tenest eytande næringane. Dette er som kjent næringar som veks sterkast i byar og større tettst adar. 3.3 Strategi for senterutvikling D en regionale planstrategien skal ved sida av å gje eit status - og utfordringsbilete, primært prioritere kva planar og strategiar fylket skal utarbe ide i planperioden. Fylkesting et har mellom anna nyleg vedteke å utarbeide ein strategi for senterstruktur og senterutvikling i fylket. D ei har særleg nemnt Sunnfjordregionen og Sogndalsregionen, som også deltek i det nasjonale byregionprogrammet. I Nordfjord har dei fire om lag jamnstore komm unesenter Side 11

124 med kvar kring til innbyggjarar i kommunen, og meir skepsis mot å satse på regionforstørring ut frå eitt senter. Det er også vedteke å lage ein eigen regional plan for kysten, og ein regional plan for arealbruk. Vi er heilt samde i at det er behov for å utvik le sterkare senter her i fylket for å demme opp fo r den nasjonale sentraliseringa, slik det er tilrådd i den vedt ekne planstrategien. Etter vår vurdering må også ein ny kommunestruktur legge opp til å etablere sterkare senter og regionar med felles bu -, ar beids - og sørvisområde. Vi har derfor teke omsy n til dette i tilrådinga om framtidig kommunestruktur her i fylket. 3.4 Kommuneøkonomi Dei økonomiske hovudtala viser at kommunane i Sogn og Fjordane har noko mindre robust økonomi enn landsgjennomsnittet. S ærleg kjem dette av ei svakare folketalsutvikling som gjev reduserte inntektsoverføringar og at kommunane har lågare frie fond enn gjennomsnittet i landet. Lånegjelda til kommunane har derimot dei seinare år hatt ein lågare vekst enn landet. Det er store u likskaper i økonomien til kommunane, og dette kjem først og fremst som følgje av eit ulikt inntektsgrunnlag, særleg frå avgifter og skattar frå naturressursar (kraftverksemd). Ved utgangen av 2015 var det fem kommunar registrert e i Robek (register for kom munar som er underlagt statleg kontroll og godkjenning). Dei seinare åra har tal et på Robek - kommunar lege mellom tre og sju. Meir informasjon om økonomi finst i Fylkesspegelen. N ytt inntekt ssystem gjeldande frå 2017 fører til at fleire av kommunane i fylket får reduksjon i frie inntekter. Av 26 kommunar får 15 kommunar reduserte overføringar (basistilskot og regionalpolitiske tilskot) med til saman 36,5 mill. kroner, medan resterande elleve får ein samla auke på 5,2 mill. kroner. Fem av kommunane som får reduksjon, får gjennom gjensidige vedtak om samanslåing halde på inntektene i ein overgangsperiode på år. 4. Lokale prosessar og vedtak i kommunane Alle kommunestyra i fylket har innan 1. juli 2016 gjort vedtak i saka om kommunereforma. Med unntak av fire kommunar (Luster, Bremanger, Årdal og Lærdal), har dei 22 andre inngått intensjonsavtalar om mogelege samanslåingar. Fem kommunar har gjort gjensidige vedtak om samanslåing. Dei andre k ommunane har enten gjort vedtak om samanslåing utan å få ja frå kommunane dei helst ønskte samanslåing med, eller å halde fram som eigen kommune. I samband med utgreiing av kommunereforma har 22 kommunar gjennomført folkerøystingar eller innbyggjarundersø kingar. Mange av kommunane hadde fleire alternativ til samanslåing som innbyggjarane kunne velje mellom. I sum fekk ja - alternativa fleirtal i 13 kommunar, men altså fordelt på ulike alternativ. 4.1 Prosessar med gjensidige vedtak om samanslåing Side 12

125 4.1.1 Ny kommune i Sunnfjord Kommunane Førde, Jølster, Naustdal og Gaular har alle gjorde gjensidige vedtak om å slå seg saman til ei n kommune frå Dette blir ei n kommune på 2200 km 2 og folketal på nesten Prosessen starta hausten og har vore o mfattande og grundig og med god informasjon til innbyggjarane. Utgangspunktet var alle dei fem kommunane i Samarbeid i Sunnfjord (SiS), dvs. også Flora kommune. M en også naboko mmunane i HAFS ( Hyllestad, Askvoll, Fjaler og Solund ) og Gloppen kommune vart me d i ei felles utgreiing med fleire alternativ: 1. Ei n ny storkommune av alle ti kommunar, inkludert Solund og Gloppen 2. Ei n ny kommune av dei fem SiS - kommunane Flora, Førde, Naustdal, Gaular og Jølster 3. Ei n ny kommune av fire av dei fem SiS - kommunane; Førde, Nau stdal, Gaular og Jølster 4. Ei n ny kommune av HAFS - kommunane Det vart leigd inn ekstern prosessrettleiarar og innhenta faglege rapportar for dei ulike alternativa, og våren 2015 vart det vedteke intensjonsavtalar i alle kommunane om å arbeide vidare med a lle desse alternativa. Hausten 2015 vart det gjeve god informasjon til innbyggjarane i ei eiga avis Puslespelet, folkemøte og på internett. I oktober var det innbyggjarundersøking i alle kommunane om dei ulike alternativa. Ut frå resultatet i unders økingane vart det store fellesalternativet med ti kommunar lagt bort. Deretter vart det jobba vidare med dei andre alternativa fram mot folkerøysting eller ny innbyggjarundersøking i april Det var i denne perioden ein god offentleg debatt, innbygg jarundersøkingar i tre kommunar og folkerøystinga r i dei andre. Dette synte følgjande resultat: Det vart ikkje oppslutning om å slå saman alle fem kommunane i SiS, korkje i Flora eller i dei fire andre kommunane. Det vart fleirtal i alle dei fire and r e kom munane i SiS om å slå seg saman med kvarandre, men med knapt fleirtal i både Jølster og Gaular. Det vart også fleirtal i alle dei tre HAF - kommunane Hyllestad, Askvoll og Fjaler for kommunesamanslåing, men med sprikande retningsval. Solund vedtok undervegs at dei ville stå åleine. Vi viser her til kap ittel Det vart gjort eigne vedtak om sama nslåing i alle dei fire kommunane i indre Sunnfjord. Vår vurdering og tilråding Vi tilrår at den nye kommunen i Indre Sunnfjord med Førde, Naustdal, Jølster og Gaular blir etablert. Etter vår vurdering vil den nye kommune n oppfylle målsetjingane i kommunereforma og kriteria for god kommunestruktur. Det er i dag stor arbeidspendling mellom kommunane, og det ligg til rette for at den nye kommunen blir eit funksjon elt område for samfunnsutvikling, både lokalt og regionalt. Når vi har tek e med sopass mykje av prosessen er det for å syne at kommunane har gjort ein grundig og samstemt jobb. Vi vurderer det slik at desse fire kommunane i Indre Sunnfjord gjennom arbeide t så langt har vist at dei har gode føresetnadar for å verte ei n vellukka ny kommune. Side 1 3

126 Samstundes er vår vurdering at det vil vere utfordringar med å byggje ei n ny, harmonisk og effektiv kommune av fire tidlegare kommunar. Samanslåing a er eit s æ rs omfatta nde arbeid som det knapt er erfaringar med frå før i moderne tid i Noreg med så mange kommunar. I tillegg er det høge forventningar lokalt til kraft og løysingsevne i den nye kommunen. Det er derfor viktig at staten følgjer opp dei forventningane som er sk apte om til dømes nye oppgåver, full makter og fordeling av statlege arbeidsplassar. Det er også viktig at kommunane får ro for å finne saman. Vi vil derfor ikkje tilrå å legge fleire nabokommunar inn i de n ny kommunen Hornindal og Volda Horninda l er ein kommune med om lag innbyggjarar. Dei har vore eigen kommune sidan dei vart delt e frå Stryn kommune i 1 977, etter å ha vore saman med dei sidan den førre kommunereforma i Då kommunereforma starta hausten vurderte dei saman med de i andre kommunane i Nordfjord ulike alternativ, og stod til slutt att med Hornindal og Stryn som det mest aktuelle. Parallelt vart det drøfta ulike alternativ saman med kommunar på Sunnmøre; med den planlagde nye kommunen Volda - Ørsta som dei no er knytt e saman med gjennom ny E39 Kvivsvegen, og mot Stranda som dei grensar til i Hellesylt. Hornindal enda med to intensjonsavtalar; ein saman med Stryn og ein for Volda, Hornindal og Stryn. Det vart gjennomført innbyggjarundersøking i Hornindal og både folke røysting og innbyggjarundersøking i Stryn. Resultatet for Hornindal var eit tydeleg fleirtal for kommunesamanslåing med både Stryn og Volda, men i tilfelle ein måtte velje mellom desse to var innbyggjarane delte om lag på midten. I Stryn vart det klart fle irtal mot samanslåing av desse tre kommunane, og klart fleirtal for å slå seg saman med berre Hornindal. I både Volda og Ørsta hadde det i folkerøysting ar i mai vorte klart fleirtal mot å slå desse to saman. M en i ei ny innbyggar undersøking vart det flei rtal i Volda for å slå seg saman med Hornindal og Stryn. Etter at Stryn sa nei til samanslåing, vedtok Volda å slå seg saman med Hornindal. Kommunestyret i Hornindal vedtok i juni 2016 å slå seg saman med Volda med 1 1 mot 6 røyster. Mindretalet ville slå seg saman med Stryn. I rådmannen si grundige saksframstilling er det eit klart råd om at Hornindal bør slå seg saman med ein eller fleire andre kommunar. Det er peikt på fordelar med samanslåing med begge dei to alternativa Stryn og Volda. Kort sagt har Hornindal i dag absolutt mest pendling, interkommunalt samarbeid og anna dagleg kontakt med Stryn. Den nye Kvivsvegen knyter Hornindal nærmare til Volda, og det er peikt på fordelar på lengre sikt både for grunnskulen, helsetilbod ved sjukehuset i Volda, n æringsutvikling og samfunnsutvikling knytt til felles vegprosjekt mot Hellesylt. Det er peikt på nokre utfordringar ved å skifte fylke, men dei ser det også som ein fordel å kunne utfordre fylkes - eller regiongrensene. Etter vedtaket om samanslåing med Vo lda er det kome eit initiativ frå innbyggjarar i grendene Maurset og Kjøs i Hornindal om ei grensejustering mellom kommunane Hornindal og Stryn. Initiativet går ut på at Maurset - Kjøs området blir flytta over til Stryn kommune. I første omgang innhentar Fyl kesmannen uttale frå kommunane, og vidare saksgang blir gjort i samanheng med kommunereforma. Side 1 4

127 Vår vurdering og tilråding Hornindal kommune har vore tydelege på at dei bør slå seg saman med andre kommunar, og det er eit standpunkt vi støttar. Det er i dag ei n lit en kommune med forholdsvis korte avstandar både internt og til aktuelle naboar. Når både dei og vi ser at Hornindal vil få problem med å fungere godt nok som sjølvstendig kommune i framtida, er samanslåing ei tenleg løysing. Det vil bidra til å opp fylle målsettinga med kommunereforma både med tanke på tenestetilbod, økonomi og samfunnsutvikling. Når det gjeld lokaldemokrati kan det slå begge vegar, noko avhengig av kor godt ein greier å bygge ei t ny tt fellesskap, og aksept hjå innbyggjarane for dett e retningsvalet mellom to gode alternativ. Det er ikkje sagt noko om fylkestilknyting i vedtaka om kommunesamanslåing, og det er enno usikkert kvar dei nye regiongrensen e kjem. Dagens fylkesgrense skal ikkje vere til hinder for kommunesamanslåing, men vil ha nokre konsekvensar viss det fører til endra fylkes/regiontilknyting. Dette bør avklarast i løpet av samanslåingsprosessen, eventuelt med tilpassing over tid. Vi rår til at Hornindal og Volda blir ei n ny kommune frå Prosessar utan gjensid ige vedtak om samanslåing Eit fleirtal i Stortinget meiner at kommunesamanslåing skal vere frivillig, jamfør Innst 300S til kommuneproposisjonen Men fleirtalet meiner også at unntaket frå dette prinsippet kan vere aktuelt i heilt spesielle situasjonar der enkeltkommunar ikkje kan stanse endringar som er hensiktsmessige ut frå regionale omsyn. Som døme på dette vart det nemnt ein situasjon der tre kommunar i ein region støttar samanslåing, medan den fjerde er i mot. Fylkesmannen legg føring ane frå Stortinget til grunn i vurderingane og tilrådinga om framtidig kommunestruktur. Vi vil på eit fagleg grunnlag ut frå lokale prosessar, målsettinga med reforma og kriteria for god kommunestruktur vurdere dei ulike prosjekta mellom kommunane, inklude rt dei tilfella der kommunen ikkje har delteke i felles prosjekt. Hovudspørsmålet er om dei aktuelle kommunane bør slå seg saman eller om dei kan halde fram som eigne kommun ar. Her må vi også legge vekt på regionale omsyn slik Stortinget har sagt. Svara på dette spørsmålet varier er i kommunane, og kan grovt sett delast i to : 1. Nokre få tilfelle der dei faglege argumenta for s amanslåing er sopass sterke at F ylkesmannen meiner det kjem inn under det Stortinget har sa gt om unntaket for frivillig samanslåing. H er tilrår vi å slå saman dei aktuelle kommunane, mot nokre kommunar sine vedtak. 2. Andre tilfelle der fleire faglege a rgument talar for samanslåing på sikt, men der det av ulike grunnar kan vere fornuftig å vente nokre år og vurdere det på nytt H yllestad, Askvoll, Fjaler og Solund (HAFS) HAFS - kommunane har i mange år definert seg sjølv som eigen region i fylket, med eige regionråd og med interkommunalt samarbeid på kring ti område. I tillegg har desse kommunane også samarbeid om kring 20 oppgåver med kommunane i Indre Sunnfjord. Samla folketal i HAFS er om lag fordelt på 1230 km 2. Solund er ei n øykommune vest for Hyllestad. Fjaler ligg midt i området med kommunesenteret Dale. Dalsfjordbrua som var t Side 1 5

128 ferdig i 2014, bind saman Askvoll og Fjaler slik at det no er berre 20 km mellom kommunesentra Askvoll og Dale. Frå Hyllestad til Dale er det 40 km. Alle desse kommunane har eller vil få utfordringar på tenestetilbod, særleg innan pleie og omsorg. Med unntak for Fjaler har folketalet vore synkan de over lengre tid. Askvoll har hatt ei betre utvikling dei siste åra. Dei har også ein krevjande kommuneøkonomi. D esse k ommuna ne deltok i den store Sunnfjord - utgreiinga, men dei vart ikkje ein del av den nye kommunen i Indre Su nnfjord. Sjå kap ittel Solund Solund er eit øysamfunn med knappe 800 innbyggjarar, der næringslivet hovudsakleg er knytt til sjøen. Om lag halvparten bur i kommunesenteret Hardbakke, medan resten er ganske spreidd e i dei andre kretsane. Kommunestyret i Solund vedtok i ju ni 2016 samrøystes at dei skal halde fram som eigen kommune. Dei hadde då deltek e i utgreiingar i HAFS og Sunnfjord sam a n med Gloppen, ei eiga vurdering av samanslåing mot Gulen, Masfjorden og Nordhordland, og ei eiga vurdering saman med andre øykommunar o m å halde fram som eigne kommunar. De i gjennomført e tre ulike innbyggjarundersøkingar i 2015 med fleire alternativ, og alle synte eit klart fleirtal i Solund for å halde fram som eigen kommune. Ve d undersøkinga i mars 2016 vart det også fleirtal for eigen kommune. Vår vurdering og tilråding for Solund Med knappe 800 innbyggjarar, spreidd i eit øysamfunn med til dels dårleg kommunikasjon, synest det klart at Solund er ei n kommune med svært mange utfordringar. Det gjeld både med tanke på kapasitet, spesialk ompetanse, effektiv tenesteproduksjon og kommunal økonomi. Skal innbyggjarane få dei tenestene dei har krav på, næringslivet den tilrettelegginga dei treng for å utvikle seg, og kommunen vere i stand til langsiktig samfunnsplanlegging, så må Solund satse p å interkommunalt samarbeid. Då blir dei veldig avhengig e av nabokommunar både i kvalitet og kostnad. På den andre sida er det ikkje så lett å peike på eit godt alternativ med samanslåing for Solund på kort sikt. Det ligg ikkje noko sterkt kommunesenter p å fastlandet som kan bidra til auka vekst og kommunale tenester. Dei kommunale arbeidsplassane er dessutan spesielt viktig i slike små kommunar, også fordi dei bidreg til jamnare kjønnsfordeling. Desse vurderingane er kommunen klar over, og dei har altså med stort fleirtal gå tt inn for å halde fram som eigen kommune. Vi finn ikkje tilstrekkelege grunnar til å tilrå at Solund kommune skal slåast saman med ei n eller fleire kommunar frå Men vi rår til at kommunen deltek i komande vurderingar av kommu nesamanslåing, særleg saman med nabokommunane i HAFS. Hyllestad, Askvoll og Fjaler (HAF) Som ein del av den store Sunnfjord - utgreiinga vart det laga ei eiga utgreiing for HAF S - kommunane med intensjonsavtale som vart vedteke n i dei fire kommunane, inklu dert Solund. Dale i Fjaler skulle bli kommunesenter. Side 16

129 I mars - april var det innbyggjarunde r søking i Fjaler og folkerøysting i dei to andre kommunane. Fo r alle tre vart det fleirtal for kommunesamanslåing, men det fordelte seg på fleire alternativ : 84 % i Fjaler meinte dei bør slå seg saman med andre kommunar, 57% til HAFS og 27 % til Indre Sunnfjord 66 % i Hyllestad meinte dei bør slå seg saman med andre kommunar, men dei sprikte i tre ulike retningar: 27% til HAFS, 25 % til Høyanger og Balestrand og 1 4 % til HAFS og Indre Sunnfjord. Hyllestad hadde altså ei eiga utgreiing med H øyanger og Balestrand, sjå kap ittel % i Askvoll meinte dei bør slå seg saman med andre kommunar, 36 % til Indre Sunnfjord og 24 % til HAFS På eit felles formannskap smøte i slutten av mai drøfta dei ei n eventuell ny kommune av desse tre H AF - kommunane. Det vert ei n kommune med innbyggjarar. Det vart lagt fram konsekvensar av det nye inntektssystemet for dei tre kommunane, enkeltvis og ved samanslåing. I det nye inntektssystemet blir kommunane Askvoll og Hyllestad definerte som ufrivillige små, og taper dermed ikkje på omlegginga. Fjaler får til saman ein reduksjon på om lag 1,1 mill. kroner på strukturkriteriet (basistilskotet) og småkommunetilskotet. Etter over gangsperioden på år for inndelingstilskotet, er det gjort berekningar som viser ein reduksjon i frie inntekter for den nye kommunen på 35 mill. kroner per år. Hyllestad signaliserte tydeleg at dei ikkje ville gå inn for ei n slik kommune, uavhengig a v plassering av kommunesenter. Det vart også drøfta ei mogleg samanslåing av Askvoll og Fjaler med Askvoll som kommunesente r. Det vart innhenta tilsvarande utrekningar for inntektssystemet for desse to kommunane. Konsekvensen er som for HAF at dei ikkje får store endringar med det nye inntektssystemet, og at dei får ein nedgang etter overgangsperioden på år for inndelingstilskotet på om lag 1 6 millionar kroner per år. Handsaming i kommunestyra Fjaler kommune vedtok 1. juni at det ikkje var grun nlag for å gå vidare med ein ny a vtale mellom berre Fjaler og Askvoll. K ommunestyre t vedtok deretter den 27. juni at dei er positive til kommunesamanslåing med ein eller fleire av HAFS - kommunane eller Indre Sunnfjord (liten SI S), men at dei tek vedtaka i dei andre kommunane til vit e nde og avsluttar reformarbeidet i si noverande form. I tilrådinga skriv rådmannen at Fjaler kommune ikkje kan stå åleine i eit langsiktig 20 til 30 - årsperspektiv. I seks av ti kriterium for god kommunestruktur meiner han det v ert utfordrande å stå åleine; på kapasitet, kompetanse, distanse, økonomi, valfridom og samfunnsutvikling. Askvoll kommune vedtok i juni at dei skal halde som eigen kommune. Eigenvurderinga syner at det for fleire fagfelt er gode grunnar for å vert e ein del av ei n større kommune, eventuelt vidareutvikle det interkommunale samarbeidet. Særleg innanfor helse og omsorg. Men i saksframstillinga frå rådmannen er det mellom anna peikt på at det nye inntektssystemet ikkje slår negativt ut for Askvoll, og a t HAFS - kommunane per i dag er lite integrert e gjennom pendling. Dei viser også til at Askvoll og dei andre HAFS - kommuna ne ikkje fekk delta i den nye kommunen i Indre Sunnfjord. Side 1 7

130 Kon klusjonen frå rådmannen er at HAFS - kommunane per i dag ikkje er modne for samanslåing, og dei er også i tvil om HAFS er svaret på dei framtidige utfordringane. Hyllestad kommune tok i vedtaket den 2. juni til vit e nde at forhandlingane om samanslåing med andre kommunar ikkje har ført fram, og avslutta arbeidet i si noverande fo rm. Dei vil arbeide vidare med interkommunalt samarbeid. Eigenvurderinga frå rådmannen syner at kommunen ikkje oppfyller åtte av ti kriteri um for ei n god kommune; kapasitet, kompetanse, distanse, tenesteproduksjon, økonomi, valfridom, samfunnsutvikling og politisk deltaking. Hovudutfordringa er ein svak økonomi, negativ folketalsutvikling og fleire eldre gjer det ikkje lettare. Rådmannen konkluderte med at det ikkje er eit reelt alternativ for Hyllestad å stå åleine i framtida. Kommunestyret endra mykje p å rådmannen si vurdering, men dei var også samde i at Hyllestad ikkje oppfyller krava til tilstrekkeleg kapasitet og ein berekraftig økonomi. Vår vurdering og tilråding for dei tre HAF - kommunane Generelt sett er det mykje som talar for at dei tre kommun ane bør slå seg saman. Dei har alle utfordringar med å stå åleine, særleg Hyllestad. Det vil kanskje ikkje bli ei n veldig solid kommune, men kan på mange område verte betre enn å stå åleine. Det kan også bli eit første steg på veg mot ei n stor regionkommun e i Sunnfjord og Ytre Sogn, viss det vert framtida. For tenesteyting vil ei n HAF - kommune truleg kunne gjere utviklinga av dagens ti interkommunale ordningar lettare. Men dei vil framleis vere avhengig av vidare samarbeid med kommunane i Indre Sunnfjord. For samfunnsutvikling vil HAF - kommunen med 7300 innbyggjarar verte ein kommune godt over middels storleik i fylket. Det vil gjere det lettare å drive samfunnsplanlegging, påverke eksterne prosessar som til dømes vegbygging, og å utvikle det eksisterande næ ringsselskapet vidare. Det vil både gjere det lettare å ta ut effekten av den nye Dalsfjordbrua, og utvikle området som eit felles bu - og arbeidsområde. Det vil også gje større tyngde i utviklinga av det nye store industriprosjektet på Lutelandet. For øko nomien er det sjøl vsagt ei viktig avklaring at to av kommunane ikkje får end ringar i overføringa frå staten, medan Fjaler får ein reduksjon. Etter overgangsperioden på år misser den nye kommunen det ekstra inndelingstilskotet på til saman 35 million ar kroner per år. D ei må altså i løpet av denne overgangsperiode n ta høgde for dette i form av innsparingar eller auka inntekter. Det utgjer om lag 5 prosent av samla drifts budsjett på om lag 662 millionar (2014) og bør ver e eit oppnåeleg krav. Den nye kom munen vil også få 35 millionar i eingongsstøtte og reformstøtte i starten, noko som kan nyttast for å legge til rette for omstilling og meir effektiv drift. For lokaldemokratiet vil ei n ny kommunen ha både positive og negative verknadar. Det vert fær re folkevalde enn i dag, og større geografisk avstand i eit slikt spreiddbygd område. Men det vil også føre til større politisk mangfald, slik det mellom anna er peikt på frå ein av rådmennene, ved at det vert fleire politiske parti å velje mellom. Vi ha r drøfta ei n mogleg ny kommune med kommuneleiinga i dei tre kommunane, og fått tydeleg e tilbakemelding ar, særleg frå Askvoll og Hyllestad, om at det vil bli svært vanskeleg Side 1 8

131 å bygge ei n ny slik kommune. Dei peikar heller mot Indre Sunnfjord. Det er heller i kkje nokon av kommunane som per i dag står fram som ei drivkraft for ei slik samanslåing. Vi legg også vekt på at i alle fall to av desse tre kommunane ikkje kjem dårlegare ut av det ny inntektssystemet, sjølv om Fjaler får eit trekk som «frivillig åleine». Ei samanslåing av desse tre kommunane vil ikkje ha noko regional effekt utover desse tre. Med Stortinget sitt utgangspunkt at kommunesamanslåing skal vere frivillig, finn vi ikkje sterke nok argument for å tilrå samanslåing mot dei kommunale vedtaka. Konklusjon Vi har derfor kome til at vi ikkje vil tilrå samanslåing av desse tre kommunane frå Men dei bør etter vår vurdering ikkje legge bort tanken om kommunesamanslåing. Dei har same utfordringar, mykje interkommunalt samarbeid, Dalsfjordbrua l egg til rette for felles arbeidsmarknad, og det synest ikkje aktuelt med ei samanslåing m ed Indre Sunnfjord på mange år Gulen og Nordhordland Gulen har del teke i regionrådet for HAFS på nordsida av Sognefjorden. M en for anna interkommunalt samarbe id, næringsutvikling, pendling, vidaregåande skular og no også helsetenester, så vender dei seg sørover mot kommunane i Nordhordland. Slik sett er det naturleg at dei har delteke i utgreiingar saman med kommunar i denne regionen. Gulen har om lag 2400 inn byggjarar, og ei n spreidd busetnad fordelt på 597 km 2. Nye samband til øyane vest i kommunen har gjort kommunikasjonen langt betre enn tidlegare. Gulen deltok i to ulike utgreiingar om samanslåing som førte fram til vedtekne intensjonsavtalar: Gulen + M asfjo rden Gulen + sju kommunar i Nordhordland (Austrheim, Fedje, Lindås, Masfjorden, Meland, Modalen og Radøy ). Ved folkerøysting i mai 2016 fekk alternativet eigen kommune 57 % av røystene, Gulen og Masfjorden 26 %, og Gulen og Nordhordland 17 %. Den vid are prosessen i Nordhordland enda opp med samanslåing av tre kommunar ; Lindås, Meland og Radøy. Gulen har ikkje felles grense med nokon av desse. Vår vurdering og tilråding for Gulen Gulen er ei n mindre kommune som ikkje kan levere gode nok tenester uta n samarbeid med andre kommunar. På sikt bør dei derfor bli ein del av ei større kommune. For ein del år tilbake hadde kommunen økonomiske problem. Det positive er at kommunen no har snudd dette, til ein økonomi i god balanse. Kommunen har også for dei sist e åra også hatt positiv folketalsutvikling og eit aktivt næringsliv. Det vil truleg gå mange år før det kjem bru over Sognefjorden, sjølv om det er målsettinga for ferjefri E39. Det ligg heller ikkje noko sterkt senter like på nordsida av Sogne fjorden. S å også på sikt er den mest aktuelle retninga for Gulen å sjå sørover slik dei har gjort no. Etter utfallet av prosessen i Nordhordland, finn vi ikkje grunnlag for å tilrå samanslåing av Gulen med ein eller fleire andre kommunar frå Side 19

132 4.2.3 Sogn Pros essen starta hausten 2014 gjennom drøftingar i Sogn Regionråd og eit felles formannskapsmøte, der kommunane Høyanger, Balestrand, Vik, Leikanger, Sogndal, Luster, Lærdal, Årdal og Aurland var med. For Høyanger var det tidleg uaktuelt med ein storkommune i Sogn, og vart difor ikkje med i vidare drøftingar. Kommunen valde seinare å utgreie saman med Balestrand og Hyllestad. Det vart etablert ei prosjektgruppe samansett av rådmennene og regionrådet fungerte som styringsgruppe. Sekretariatfunksjonen vart lagt til Sogn Regionråd. Telemarksforsking vart engasjert og utarbeidde rapporten «utgreiing av aktuelle kommunestrukturalternativ for Sogn Regionråd», først ein delrapport og ein endeleg r apport i oktober Oppsummering av rapporten: Tenester K valiteten på tenestetilbodet på mange område i kommunane oppfattast som bra. Lærdal skil seg ut ved å vere noko mindre positiv enn dei andre kommunane. Men fleire av kommunane meiner dei har u tfordringar med små og sårbare fagmiljø, særleg gjeld dette Sogndal, Leikanger og Balestrand. Luster meiner dette ikkje er ei utfordring, men har likevel samarbeid med andre kommunar på fleire fagområde. Eit fleirtal av kommunane meiner ei kommunesamanslåi ng vil gje positive effektar i tilhøve til sikre større fagmiljø, rekruttera arbeidskraft og verte mindre sårbare i tilhøve til skifte av personell, sjukdom og ferieavvikling. Fleire meiner samanslåing vil ha negativ effekt på tilgjenge til dei kommunal e tenestene. Interkommunalt samarbeid Kommunane i Sogn deltek i til saman 40 ulike samarbeid. Det er Lærdal, Årdal og Aurland som har flest interkommunale samarbeid, medan Vik og Høyanger har færrast samarbeid. Tilbakemelding frå kommunane tyder på at i nterkommunalt samarbeid ikkje er uproblematisk, og at det går ei grense for kor omfattande interkommunalt samarbeid kan vere før kommunesamanslåing vert ei betre løysing, men at det enno er ein del å gå på før ein når denne grensa. Samfunnsutvikling For kommunane i Sogn regionråd har folketalet samla sett vorte redusert m ed 0,9 prosent frå Sogn og Fjordane har i same periode hatt ei utvikling på 1 % (Sunnfjord (SiS) 10 %) og landet 15 %. For kommunane i Sogn er det berre kommunane Sogndal, Lu ster og Leikanger som har hatt vekst i denne perioden. Folketalsframskrivingar viser at desse tre kommunane vil få vekst i folketalet i åra som kjem, men at fleire av dei andre kommunane vil oppleva utfordringar med å halde oppe folketalet. Det er dei alternat iva der Sogndal inngår, som har hatt, og vil få, den mest pos itive utviklinga i folketalet. Ein større kommune vil såleis vere mindre sårbar for lokale svingingar i folketalet. Der er ofte ein nær samanheng mellom arbeidsplassar og folketalsutvikling i k ommunane. Sogndal, Leikanger, Luster og Balestrand har ein auke i private arbeidsplassar frå , medan dei andre kommunane har hatt reduksjon. Samla sett har det blitt 520 færre private arbeidsplassar i perioden. Talet på offentlege arbeidsplassar har auka med 184 i same periode. Netto reduksjon blir såleis 336 arbeidsplassar, - 2,2 %. Arbeidsplassutviklinga må karakteriserast som svak dersom ein samanliknar med fylket (3,1 %) og landet (12%). Alle kommunane har ei viss pendling til Sogndal, som r egionsenter. Særleg er det stor pendling mellom Sogndal, Leikanger og Luster. Vik har også den største Side 20

133 pendlinga i retning Sogndal og Leikanger. Det er noko pendling mellom Høyanger og Balestrand og mellom Aurland, Lærdal og Årdal. Pendling i Sogn. Det er ulikt kor mykje kapasitet og kompetanse kommunane har til å driva nærings - og samfunnsutvikling. Særleg Balestrand meiner dei har lita evne til dette, men òg Sogndal, Leikanger, Vik, Lærdal og Aurlan d peikar på at dei skulle hatt meir kapasitet. Fleire trekkjer fram at kommunane har felles utfordringar og utviklingstilhøve på fleire område, og at ein i større grad må dyrka kvarandre sine fortrinn som ein region. Til dømes er det nemnt at Sogndal er go d på utdanning, Høyanger og Årdal på industri, Leikanger på statlege arbeidsplassar og Lærdal på helse. Ein større kommune kan gje grunnlag for eit sterkare og meir heilskapleg utviklingsarbeid i regionen. Sogn har ein høg andel statlege og regionale arbe idsplassar, og desse er spesielt lokalisert i Leikanger, Sogndal og Lærdal. Signala frå staten er no at ein ønskjer å styrke vekstsenter og kompetansemiljø i regionane, og at det i samband med dette vil vere naturleg å satse på regionsentra når det gjeld f ramtidig lokalisering av statlege arbeidsplassar. Kommunane gjev uttrykk for at det må jobbast meir systematisk og samla mot regionale og nasjonale styresmakter for å sikre at regionale og statlege arbeidsplassar vert halde på og vert tilført regionen. Fle irtalet i tilbakemeldingane frå kommunane meiner at samanslåing vi ha positiv effekt på målet om å halda på og lokalisere regionale og statlege arbeidsplassar i Sogn. Vurderingane frå kommunane er at kommunesamanslåing kan ha positive effektar i for å sikr a betre heilskapleg og langsiktig planlegging, verte meir robust til å kunne møte framtidige utfordringar, nye oppgåver og auka krav til kompetanse og å styrkja arbeidet med samfunns - og næringsutvikling. Samla sett viser tilbakemeldingane at særleg Sognd al, Leikanger og Balestrand ser positive effektar av kommunesamanslåing. Økonomi Samla sett har kommunane i Sogn eit inntektsnivå over landsgjennomsnittet. Målt etter frie inntekter (inklusiv eigedomsskatt og konsesjonskraft/heimfallsinntekter) korrigert for variasjon i utgiftsbehov, ligg kommunane Aurland, Balestran d, Vik, Lærdal, Årdal, Luster og Høyanger mykje over landsgjennomsnittet. Sogndal og Leikanger ligg på landsgjennomsnittet. Med unntak av Sogndal (høgare sats) ligg a lle kommunane i same sone for arbeidsgjevaravgift og distriktspolitisk verkemiddelområde. I kommuneproposisjonen for 2016 kom det avklaringar at s atsen for ein samanslått kommune vert vidareført innafor dei «gamle» kommunegrensene som om det enno var to eller fleire kommunar, fram til neste revisjon (per ). Sogndal, Leikanger, Aurland, Luster og Vik har frie fond etter driftsinntekter som ligg over landsgjennomsnittet, medan Balestrand, Lærdal, Høyanger og Årdal ligg under. Leikanger og Luster har ei langsiktig lånegj eld målt etter driftsinntekter som ligg over landsgjennomsnittet, medan dei andre kommunane ligg under der Aurland og Balestrand har lågast gjeld samanlikna med driftsinntekter. F rå 2017 blir det endringar i inntektssystemet til kommunane. Endringane vedkj em basistilskotet og dei regionalpolitiske tilskota. Endringane får ulike utslag for kommunane. Leikanger får størst samla reduksjon, også målt per innbyggjar. Men òg Sogndal og Årdal får reduserte tilskot. Dei andre kommunane får uendra eller ein mindre a uke i tilskota. Kommunar som slår seg saman i reformperioden får utbetalt økonomiske verkemid del til samanslåinga, og reduksjonar ved nytt inntektssystemet kan kompenserast gjennom ei samanslåing slik at den nye kommunen opprettheld nivået på rammetilskot i år. Lokaldemokrati Side 21