Hordaland i tal. Folketal og demografi

Transkript

1 Hordaland i tal Folketal og demografi Nr

2 Foto på framsida: Espen Brenli, _DSC5551, Flickr CC.

3 Hordaland i tal Nr Forord Hordaland fekk fleire innbyggjarar i 2014, ein auke på nøyaktig tusen færre innbyggjarar enn året før. Per 1. januar var det innbyggjarar i Hordaland. Dette utgjorde ein vekst på 1,2 %. Veksten ligg likevel over den nasjonale veksten som var 1,1 %. Etter fem år på rad med vekst i alle regionane i fylket, hadde Hardanger ein liten nedgang i folketalet i av 33 kommunar hadde vekst i folketalet. Store kommunar som Os, Fjell, Meland og Lindås hadde framleis sterk vekst, sjølv om den var litt lågare enn året før. Tyngdepunktet har gradvis forskuva seg mot nord. Meland hadde størst vekst av alle i 2015 og i åra framover forventar vi at Meland vil halde fram med å vere den store vekstvinnaren. Den litt lågare veksten skuldast først og fremst lågare nettoinnvandring, men òg lågare nettoflytting. Hordaland er eit eksportfylke. Når konjunkturane svingar rammar det eksportindustrien, men ringverknadene kjem i mange andre næringar også. Dette gjer at etterspurnaden etter arbeidskraft, og spesielt utanlandsk arbeidskraft, går ned under lågkonjunkturar, slik vi har sett den siste tida i Hordaland. Ordretilgangen for eksportindustrien er difor lagt inn som ein av føresetnadene i Hordaland fylkeskommune sin siste befolkningsprognose. Prognosen viser likevel at folketalsveksten i Hordaland er forventa å vere stor i tida framover med ein gjennomsnittleg årleg vekst på 1,4 % dei neste 20 åra. Arbeidsinnvandrarane er framleis ein viktig faktor og er med å setje preg på folketalssamansetnaden i Hordaland. I 22 av kommunane er polakkar den største nasjonaliteten etter nordmenn. Desse tala og mange fleire kan du lese om i dette nummeret av Hordaland i tal. Publikasjonen kjem denne gongen ut i ei fornya form. Vi har samla teksten for kvart tema slik at det blir ei meir samanhengande historie. Vi vonar dette vil gjere lesinga lettare og meir forståeleg. Tala blir så langt det er mogleg og plassen tillét det presentert både på kommune- og regionnivå. Sjå for meir detaljerte tal. Bergen, juni 2015 Kathrin Jakobsen Leiar, Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD)

4

5 Hordaland i tal Nr Innhald 3 Forord 5 Innhald 6 Folketalsutvikling 13 Flytting og innvandring 19 Fødslar og fruktbarheit 21 Befolkningsstruktur 26 Bustadmarknaden 30 Internasjonalt

6 6 Hordaland i tal Nr Folketalsutvikling Figur 1.1 Kartet viser folketalsendringar i kommunar på Vestlandet frå 2014 til 2015.

7 Folketalsutvikling Hordaland i tal Nr Endring % Tal % % % Etne ,4 46 1,1 1,2 1,3 Sveio ,8 46 0,8 2,1 2,1 Bømlo ,9 12 0,1 0,9 1,0 Stord , ,4 1,4 1,4 Fitjar ,4 84 2,8 1,0 1,3 Tysnes ,3 37 1,3 0,6 1,0 Kvinnherad ,1 2 0,0 0,1 0,1 Austevoll ,1 88 1,8 1,7 1,6 Sunnhordland , ,9 1,1 1,2 Jondal ,2 6 0,5 1,0 1,3 Odda , ,8-0,4-0,4 Ullensvang ,5 42 1,2 0,3 0,6 Eidfjord ,4 0 0,0 0,6 0,4 Ulvik ,7 13 1,2 0,2 0,3 Granvin ,1 10 1,1-0,3 0,0 Kvam , ,5 0,9 1,0 Hardanger , ,1 0,3 0,5 Voss , ,3 0,6 0,7 Fusa ,4 9 0,2 0,2 0,3 Samnanger ,5 7 0,3 0,4 0,1 Os , ,2 2,3 2,0 Bjørnefjorden , ,7 1,9 1,7 Bergen , ,2 1,3 1,3 Askøy , ,9 2,0 1,7 Sund , ,8 1,8 1,6 Fjell , ,4 2,0 1,8 Øygarden ,9 29 0,6 2,2 2,0 Vest , ,0 2,0 1,7 Vaksdal , ,1 0,1 0,1 Modalen ,3 6 1,6 1,1 1,3 Osterøy ,9 56 0,7 1,7 1,8 Osterfjorden ,5 18 0,1 1,2 1,3 Meland , ,5 3,0 2,7 Radøy , ,5 0,6 0,4 Lindås , ,2 1,8 1,7 Austrheim ,3 23 0,8 1,1 1,2 Fedje ,8 2 0,4-0,8-0,1 Masfjorden ,0 11 0,6 0,5 0,6 Nordhordland , ,6 1,7 1,7 Hordaland , ,2 1,4 1,3 BA-region Bergen , ,3 1,5 1,4 Hordaland u/ba-region Bergen , ,7 0,8 0,9 Landet * * 0, ,1 1,0 0,8 Hordaland i % av landet 8,9 9,9 9,9 10,2 10,8 10,8 Bergen i % av Hordaland 53,4 53,8 53,8 53,6 53,3 51,8 BA-region Bergen i % av Hordaland 77,9 79,5 79,6 80,7 81,4 87,8 Tabell 1.1: Tabellen viser folketal og folketalsutvikling i kommunane og regionane, Statistikk frå SSB , Hordaland fylkeskommune sin folketalsprognose for 2025 og * Markerer at differansen mellom SSB og HFK sine hordalandsprognosar er lagt til SSB sin prognose for heile landet. Kjelde: SSB Statistikkbanken; statistikk.ivest.no

8 8 Hordaland i tal Nr Folketalsutvikling Folketalet i Hordaland auka med 1,2 % Ved årsskiftet var folketalet i Hordaland , ein auke på innbyggjarar frå fjoråret (tabell 1.1). Veksten for heile fylket i 2014 var 1,2 %, som er noko lågare enn året før. Veksten i Hordaland utgjorde i overkant av 10 % av veksten på landsbasis. Det er Bergen og bergensregionen som står for størsteparten av auken i fylket, med høvesvis 51,8 og 87,8 % av veksten. Ser ein på regionane er det Vest som opplev størst vekst med 2 %, etterfølgt av Bjørnefjorden (1,7 %) og Nordhordland (1,6 %). Hardanger er den einaste regionen som har hatt nedgang (tabell 1.1). Jondal har fått innbyggjarar Kommunane med sterkast prosentvis vekst i Hordaland er Fitjar, Os, Fjell og Meland (tabell 1.1, figur 1.1). Dei ligg alle over to gongar det nasjonale snittet. Ei rekkje kommunar ligg over det nasjonale snittet, dette gjeld òg fleire innlandskommunar. Jamt over var det auke i folketalet i dei fleste kommunane i Hordaland. Ullensvang hadde til dømes ein vekst på 1,2 %, medan folketalet i Jondal nådde innbyggjarar. I Radøy, Vaksdal, Kvam og Odda gjekk folketalet ned, der Vaksdal fekk den største prosentvise nedgangen på 1,1 %. Fleire kommunar på Vestlandet opplever nedgang I 2013 hadde 33 av 121 kommunar på Vestlandet nedgang i folketalet, i 2014 gjaldt dette for 37 av kommunane. Møre og Romsdal hadde flest kommunar med nedgang. Her var det nedgang i 15 av 36 kommunar. For Sogn og Fjordane var talet 12 av 26 medan Hordaland og Rogaland hadde henholdsvis fire og fem kommunar i nedgang (figur 1.1). Veksten på Vestlandet er hovudsakleg knytt til kommunar kring dei større byane og i kystkommunar med industri, til dømes Fitjar, Aukra og Ulstein. Rogaland har flest kommunar med vekst over to gongar det nasjonale snittet. Vekstkommunane i Sogn og Fjordane ligg alle under det nasjonale snittet. Framleis størst vekst i Oslo Oslo har det siste året hatt den største auken i folketalet blant storbyane i landet (tabell 1.3). Dette gjelder både prosentvis og reell auke. Av dei fem største byane i landet er det berre Stavanger som har hatt mindre prosentvis vekst i folketalet enn Bergen. Om vi ser på den reelle auken i folketalet er det berre Oslo som har større auke enn Bergen, med Trondheim like etter. Kommune Endring i tal Endring i % Skaun (S-Tr) ,7 Leka (N-Tr) ,2 Vevelstad (No) ,0 Hobøl (Østf) ,0 Ås (Ak) ,0 Finnøy (Ro) ,9 Lyngdal (V-Agder) ,9 Fitjar (Ho) ,8 Ullensaker (Ak) ,7 Aukra (MR) ,6 Meland (Ho) ,5 Gjesdal (Ro) ,5 Sola (Ro) ,5 Ulstein (MR) ,5 Andebu (Vestf) ,5 Bø (Te) ,5 Våler (Østf) ,5 Eidsvoll (Ak) ,4 Fjell (Ho) ,4 Sandnes (Ro) ,4 Tabell 1.2: Tabellen viser dei 20 kommunane i Norge med størst prosentvis vekst i folketalet frå 2014 til Tre hordalandskommunar på topp 20 På landsbasis er det små og mellomstore kommunar som har hatt den største relative folkeveksten det siste året, slik har det også vore dei føregåande åra. Heilt øvst på lista finn vi to trøndelagskommunar: Skaun i Sør-Trøndelag og Leka i Nord-Trøndelag (tabell 1.2). Rogaland er det fylket som har flest kommunar på topp 20-lista med fire kommunar. Hordaland har i år tre kommunar på lista over dei 20 som veks mest i landet: Fitjar, Meland og Fjell Endring i tal Endring i % Oslo ,1 Kristiansand ,7 Trondheim ,6 Tromsø ,5 Bergen ,2 Stavanger ,0 Tabell 1.3: Tabellen viser folketalsendringar i dei største byane frå 2014 til 2015.

9 Folketalsutvikling Hordaland i tal Nr <= -3 % per år 0 >= 3 % per år Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Sunnhordland Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam Hardanger Voss Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Bergen Askøy Sund Fjell Øygarden Vest Vaksdal Modalen Osterøy Osterfjorden Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje Masfjorden Nordhordland Hordaland Figur 1.2: Folketalsutvikling Figuren viser årleg folkevekst i dagens kommunar i Hordaland frå 1951 til og med Kvar rute er farga etter ein skala som går frå mørk raud (3 % nedgang eller meir per år) til mørk blå (3 % vekst eller meir per år). Gjennomsnitt for toårsperiodar utanom i Kjelde: Historiske data før kommunesamanslåingane er eigne berekningar basert på data frå SSB og KRD. Historiske data etter kommunesamanslåingane er SSB Statistikkbanken via statistikk.ivest.no. Prognose er Hordaland fylkeskommune sin eigen prognose frå januar 2015.

10 10 Hordaland i tal Nr Folketalsutvikling Hordaland åtte gonger større enn ved første folketelling Hordaland er i dag eit «tiprosentfylke». På ei rekkje variablar finn ein at Hordaland ligg rundt ti prosent av dei nasjonale tala. Så også for folketalet. 9,9 % av innbyggjarane i Noreg bur i Hordaland. I 1769 var Hordaland desidert størst blant dagens fylke, men med «berre» 8,8 % av landets innbyggjarar. I den første folketellinga i 1769 hadde Bergen innbyggjarar (etter dei kommunegrensene vi har i dag), og dagens Hordaland hadde innbyggjarar. Sjølv om Bergen den gang var Noregs største by, utgjorde byen berre 30 % av folketalet i Hordaland og 2,6 % av folketalet i Noreg. I dag utgjer Bergen 54 % av Hordaland og 5,3 % av Noreg. Hordaland anno 2015 har åtte gonger så mange innbyggjarar som Hordaland anno Kontinuerleg vekst i fylket sidan 1951 Årleg statistikk over folketalet i kommunane finst frå og med Sidan då har det vore folketalsvekst i Hordaland inkl. Bergen kvart einaste år («flyttinga» av Ølen til Rogaland er då ikkje rekna med). Etter 1951 har det vore kommunesamanslåingar, -delingar og grenseflyttingar i 1964, 1965, 1972, 1977, samt nokre mindre justeringar. I figur 1.2, som viser folketalsutvikling frå 1951 til 2035 har vi estimert endring i innbyggjartal i dagens kommunar bakover i tid basert på områda sin relative folkemengd på delingstidspunktet. Tala er deretter justert mot folketellingane i 1950, 1960 og Etter desse justeringane er det berre Os som har hatt kontinuerlig vekst sidan Vest er den einaste regionen med kontinuerleg vekst i same periode. Fjell har hatt kontinuerlig vekst sidan 1961 medan Meland har hatt kontinuerlig vekst sidan Merk at i figur 1.2 er to og to år slått saman for å få plass til prognosane. Einskilde år med nedgang kan difor vere skjult. Dette er tilfellet i Fjell på 1950-talet. Tyngdepunktet i fylket skyv seg nordover Figur 1.2 viser òg ei forskyving nordover i fylket. På 1950 tallet og 60-talet var det sterkast vekst på Stord, på 70- og 80-talet var det sterkast vekst i Sund, Fjell, Os og Meland, og frå 90-talet av og framover (inkludert inn i framtida), er det Meland som har hatt og vil ha sterkast vekst. Den høge nettoinnvandringa held fram For fylket samla har folketalsutviklinga vore relativt stabil, med ein gjennomsnittleg vekst på 0,7 % per år fram til Fødselsoverskot Netto innanlandsk flytting Nettoinnvandring Figur 1.3: Figuren viser befolkningsutviklinga i Hordaland, fordelt på fødselsoverskot (fødde minus døde), netto innanlandsk flytting (tilflyttarar minus utflyttarar) og netto innvandring (innvandrarar minus utvandrarar) frå 1. januar 1997 til 31. desember Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no. Hordaland fylkeskommune sin befolkningsprognose frå 2015.

11 Flytting og innvandring Hordaland i tal Nr Fødselsoverskot Netto innanlandsk flytting Netto innvandring Folketilvekst Etne Sveio Bømlo * Stord * Fitjar Tysnes * Kvinnherad Austevoll Sunnhordland * Jondal Odda * Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam * Hardanger Voss * Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Bergen * Askøy * Sund Fjell * Øygarden * Vest * Vaksdal Modalen Osterøy * Osterfjorden * Meland Radøy Lindås Austrheim * Fedje Masfjorden Nordhordland * Hordaland * Endring Hordaland frå * Tabell 2.1: Tabellen viser korleis folkeveksten i 2014 var fordelt mellom nettoflytting og fødselsoverskot.* markerer samla tal for folketilvekst frå SSB som ikkje samsvarer med summen av fødselsoverskot og nettoflytting. Dette kan skuldast forsinka meldingar, annulleringar, korreksjonar o.a.

12 12 Hordaland i tal Nr Folketalsutvikling og med Frå 2007 har folkeveksten auka kraftig, med mellom 1,3 og 1,6 % per år. Hovudkomponentane i folkeveksten er fødselsoverskot pluss nettoflytting. Frå 1997 av og framover har fødselsoverskotet i fylket variert mellom og per år og netto innanlandsk flytting har variert mellom -600 og +600 per år (figur 1.3). Den store endringa har skjedd i nettoinnvandringa. Historikken følgjer fire fasar: først på nivå med netto innanlandsk flytting før 1998; deretter mellom 900 og frå 1998 til 2005; så ei dobling av dette nivået i 2005 og 2006; og til sist nok ei dobling etter I 2014 falt nettoinnvandringa med 19 %, frå til 3 512, og nettoflyttinga falt med 83 %, frå 327 til 87. Det er tett samvariasjon mellom ordretilgangindeksen for eksportindustrien og flytting til og frå Hordaland, men med eit etterslep på 1,5 år. Nedgangen i flyttinga i 2014 må difor sjåast i samanheng med nedgangen i ordretilgangindeksen på 15 % eitt og eit halvt år tidlegare. Ordretilgangindeksen har i ettertid auka igjen med 15 %, og dette får følgjer for befolkningsprognosen som viser auke i nettoinnvandringa igjen i , og samla sett 74 % vekst frå 2015 til 2035). Veksten i Nordhordland samla vil vere noko lågare enn dette, men framleis sterkare enn for fylket samla (1,7 % per år). Bjørnefjorden og Vest vil få sterkare vekst enn Nordhordland, der vi ventar høvesvis 1,9 og 2,0 % vekst per år dei neste ti åra. I Vest vil alle kommunane ha høgare vekst enn snittet for fylket, mens det i Bjørnefjorden vil vere Os som «drar lasset». Os er den kommunen etter Meland der vi ventar sterkast vekst, mens vi finn kommunen med tredje sterkast venta vekst heilt syd i fylket (Sveio). Kysten får den sterkaste veksten Som kartet for Hordaland viser, er det langs kysten vi ventar den sterkaste veksten (figur 1.4). Med nokre unntak vil folketalsutviklinga stå meir stille i midtre og indre delar av fylket, mens bergensregionen blir relativt sett tydeleg styrka. Forventa nettoinnvandring på over årleg Framskriving av fødsels- og dødsratar og prognosar av flytting for kvar kommune i fylket gir prognoseresultata som vist i fleire figurar og tabellar i dette kapitlet. Fødselsoverskotet er venta å auke til inntil per år, netto innanlandsk flytting er venta å bli redusert til i underkant av -300 per år, og nettoinnvandringa er venta å auke til opp til per år (figur 1.4) fleire innbyggjarar på 13 år Om våre prognosar slår til, vil vi i 2035 vere rett i underkant av innbyggjarar i Hordaland vil bli passert i løpet av 2026 berre 13 år etter at vi passerte innbyggjarar i fylket. Bergen vil ha ein noko lågare del av folketalet i fylket enn i dag medan bu- og arbeidsmarknadsregionen tilhøyrande Bergen vil utgjere ein høgare del (frå 79,6 % til 81,4 %). Meland vil vekse aller mest Dei framtidige vekstratene vil ligge mellom 1,3 og 1,4 % per år for fylket (tabell 1.1). Størst vekst er venta i Meland (3 % per år mellom 2015 og 2025, 2,7 % per år mellom 2025 og Figur 1.4: Kartet viser den venta prosentvise veksten i folketal mellom 2015 og 2035 for kommunane i Hordaland. Tallmateriale er basert på befolkningsprognosen. Kjelde: statistikk.ivest.no

13 Hordaland i tal Nr Flytting og innvandring Nedgang i innflytting og innvandring I 2014 flytta personar til Hordaland. Dette er 6.6 % lågare enn i 2013, som var det høgaste talet i tiårsperioden Samstundes har innvandringa gått ned meir enn 10 % frå i 2013 til i Veksten sidan 2009 er då på knappe 5 %. Talet på innvandrarar auka kraftig på 2000-talet frå i underkant av i 2004 til over i toppåret Utflyttinga har hatt ein jamnare auke og er omtrent uforandra frå fjoråret. Sidan 2009 har utflyttingar auka med 27,5 % og i 2014 var talet Utvandringa låg på rett over i Sjølv om dette er uforandra frå året før, har utvandringa auka med 50 % sidan Den samla folkeveksten var på 6 111, tusen færre enn i Stor tilflytting til kommunane kring Bergen Medan Bergen hadde ei nettoflytting på -362 i 2014, låg nettoflyttinga vesentleg høgare i dei omkringliggande kommunane (sjå tabell 2.1). Det er særleg Fjell, Askøy, Meland, Lindås og Os som opplevde stor tilflytting. Desse har og hatt positiv nettoflytting over fleire år. Til samanlikning må ein tilbake til 2009 for å finne positive flyttetal for Bergen. Elles i Hordaland hadde Voss, Fitjar, Tysnes, Etne, Ulvik, Austevoll, Osterøy, Austrheim, Jondal og Masfjorden netto tilflytting. Vest hadde den høgaste tilflyttinga av regionane etterfølgt av Nordhordland. Utanom Bergen, var det netto utflytting i 15 kommunar. Regionane med høgst netto utflytting var Hardanger og Sunnhordaland Innflytting Innvandring Utflytting Utvandring Nettoflytting Figur 2.1: Figuren viser Innflytting, utflytting, innvandring og utvandring for Hordaland i perioden Den stipla sorte grafen viser nettoflyttinga. Kjelde: SSB

14 14 Hordaland i tal Nr Flytting og innvandring Tilflyttinga til regionsenterkommunane aukar Ser ein på tilflyttinga til dei ulike delane av Hordaland har regionsenterkommunane den sterkaste veksten av tilflyttarar. Mellom 2013 og 2014 auka talet på tilflyttarar med 4,1 % i regionsenterkommunane. Bergen låg på -0,2 % og resten av fylket på -1 % Bergen Regionsenterkommunane Resten av fylket Figur 2.3: Flytting i ulike delar av Hordaland. Figur 2.2: Kartet viser nettoflyttinga i Hordaland for i Kjelde: SSB Kjelde: SSB Vekst i tilflyttinga til dei store byane, men Bergen flatar ut I 2014 auka talet på tilflyttarar i alle dei store byane utanom Bergen. Kristiansand hadde den høgaste veksten på 3,7 %, etterfølgt av Trondheim, Tromsø, Oslo og Stavanger. Oslo fekk nesten tilflyttarar i Til samanlikning fekk Bergen i underkant av tilflyttarar. Nettotala viser at det har vore utflytting frå dei store byane sidan midten av 2000-talet. Det var i 2014 positiv nettoflytting for Oslo, Kristiansand og Trondheim medan Bergen, Stavanger og Tromsø hadde negativ nettoflytting Kristiansand Stavanger Bergen Trondheim Tromsø Oslo (høgre akse) Figur 2.4: Innflytting til dei største norske byane. Kjelde: SBB Unge kvinner mest mobile Flytting skjer hovudsakleg i to periodar av livet: i dei tidlege barneåra og som ung vaksen. Frå ein begynner på barneskole og fram til 18-årsalderen er det langt mindre flytteaktivitet enn åra før, og når ein nærmar seg 40 er det stor sjanse for at ein blir verande i kommunen ein bur i. Det aller meste av flyttinga står åringane for. Som figur 2.5 viser er det kvinnene som er mest aktive på flyttefronten i Hordaland. Dei flyttar nokre år tidligare enn mennene og i større monn. Menn passerer kvinner i talet inn- og utflyttingar i slutten av 20-åra, noko som truleg skuldast ein kombinasjon av at kvinner er ferdige med «flytte-studereetablere»-fasen nokre år tidlegare og at det er fleire mannlege arbeidsinnvandrarar i denne alderen. Det er også veldig tydeleg at det er Bergen som både sender og mottar fleste unge vaksne av begge kjønn. Spesielt innflyttinga skuldast nok i stor grad universitets- og høgskulemiljøet i byen.

15 Flytting og innvandring Hordaland i tal Nr Innflytting til Hordaland (kvinner) Innflytting til Hordaland (menn) Innflytting til Hordaland u/bergen (kvinner) Innflytting til Hordaland u/ Bergen (menn) Utflytting frå Hordaland u/ Bergen (menn) Utflytting frå Hordaland u/ Bergen (kvinner) Utflytting frå Hordaland (menn) Utflytting frå Hordaland (kvinner) Figur 2.5 viser tal inn- og utflyttarar til og frå Hordaland med og utan Bergen, fordelt på kjønn og eit-årig alder. Kjelde: statistikk.ivest.no

16 16 Hordaland i tal Nr Flytting og innvandring Frå Bergen Sunnhordland Til Vest Totalt til Hordaland Resten av landet Hardanger Voss Bjørnefjorden Osterfjorden Nordhordland Utlandet Bergen Sunnhordland Hardanger Voss Bjørnefjorden Vest Osterfjorden Nordhordland Totalt frå Hordaland Resten av landet Utlandet Tabell 2.2: Tabellen er ei flyttematrise som viser flyttinga mellom dei ulike regionane i Hordaland i 2014, og mellom regionane og resten av landet og utlandet. Merk at flytting internt i regionane (diagonalen) ikkje er teke med. Kjelde: SSB Bergen lek innbyggjarar til resten av Hordaland Som i 2014 er det fleire som flyttar ut av Bergen til andre delar av Hordaland enn som flyttar motsett veg. Samtidig er det fylkeshovudstaden som får desidert flest innflyttarar frå resten av landet, og som har den største nettoinnflyttinga utanfrå Hordaland. Om dette betyr at folk først flyttar til Bergen og deretter vidare til resten av fylket, eller om det er bergensarane som flyttar frå byen, veit vi ikkje. For alle regionar i fylket skjer i alle fall både den største til- og fråflyttinga med Bergen. Til saman går 89 prosent av all flytting mellom regionar i Hordaland inn og ut av Bergen! 38 prosent av flyttinga i fylket er mellom Bergen og kommunane i Vest, og det er flest som flyttar ut av Bergen. Vest har den største positive nettoflyttinga internt i fylket, men også Bjørnefjorden, Nordhordland og Voss får fleire innbyggjarar frå resten av Hordaland enn dei sender frå seg. Størst prosentvis auke i innvandrarar frå Afrika Per 1. januar 2015 var det registrert førstegangsinnvandrarar i Hordaland. Det er fleire enn for eit år sidan. Det er innvandrarar frå Europa unntatt Tyrkia som står for støstedelen av auken etterfølgt av Afrika og Asia. Ser ein på den prosentvise veksten er det størst auke i innvandrarar frå Afrika som aukar mest (9,3 %), følgt av Europa, unntatt Tyrkia, (6,9 %) Asia (4,1 %) og Sør-Amerika (4,1 %). Tal innvandrarar frå Nord-Amerika har gått ned 1,8 % sidan I løpet av tiårsperioden har innvandringa frå Europa auka betydeleg. I 2005 utgjorde desse knappe medan gruppa no tel nærare Til samanlikning var det i overkant av innvandrarar frå Asia i 2005 mot nesten per januar Europa unntatt Tyrkia Nord-Amerika Sør- og Mellom-Amerika Asia med Tyrkia Afrika Oseania Figur 2.6: Førstegangsinnvandrarar i Hordaland , etter verdsdel. Kjelde: SSB, Statistikk.ivest.no

17 Flytting og innvandring Hordaland i tal Nr FEDJE AUSTRHEIM MASFJORDEN MODALEN RADØY LINDÅS VOSS ØYGARDEN MELAND ASKØY OSTERØY VAKSDAL GRANVIN ULVIK FJELL BERGEN SAMNANGER KVAM EIDFJORD SUND OS FUSA JONDAL ULLENSVANG AUSTEVOLL FITJAR TYSNES KVINNHERAD ODDA STORD BØMLO ETNE SVEIO Litauen Latvia Tyskland Polen Romania Figur 2.7: Kartet viser den største innvandrarbefolkninga i kvar kommune representert ved landets flagg. Kjelde: SSB, Statistikk.ivest.no Polakkar dominerer i dei fleste kommunane Polakkar er den største nasjonaliteten (utanom nordmenn) i 22 av fylkets 33 kommunar. I heile 15 av desse utgjer polakkane rundt dobbelt så mange eller meir enn den nest største nasjonaliteten (som i veldig mange tilfelle er litauarar). I alt er det i Hordaland registrert polakkar og litauarar. Det er berre fem nasjonalitetar som delar på å vere største gruppe etter nordmenn i kommunane. Dette er Romania (Meland), Latvia (Tysnes), Tyskland (Jondal, Ulvik, Modalen, Fedje og Masfjorden), Litauen (Bømlo, Austevoll, Kvam og Sund) og Polen (resten). Minst 134 land er representerte i Hordaland. Mellom 14 og 28 land har berre ein eller to statsborgarar i Hordaland. I tillegg kjem personar med ugyldig statsborgarskap og statslause. Likevel er det berre åtte nasjonalitetar som er blant dei to største i kommunane. Dei fem nasjonalitetane som er størst i ein eller fleire kommunar er også blant dei nest største nasjonalitetane i andre kommunar. Dei andre tre er slovakarar, eritrearar og spanjolar (sjå tabell 2.3).

18 18 Hordaland i tal Nr Flytting og innvandring Kommune Største nasjonalitet Nest største nasjonalitet Etne Polen 156 Litauen 79 Sveio Polen 77 Tyskland 62 Bømlo Litauen 171 Polen 93 Stord Polen 417 Litauen 111 Fitjar Polen 81 Litauen 38 Tysnes Latvia 54 Litauen 32 Kvinnherad Polen 208 Litauen 98 Austevoll Litauen 141 Latvia 101 Sunnhordland Polen Litauen 710 Jondal Tyskland 17 Slovakia 8 Odda Polen 200 Eritrea 40 Ullensvang Polen 70 Tyskland 28 Eidfjord Polen 18 Tyskland 12 Ulvik Tyskland 23 Litauen 14 Granvin Polen 36 Tyskland 8 Kvam Litauen 139 Polen 113 Hardanger Polen 451 Litauen 219 Voss Polen 200 Eritrea 78 Fusa Polen 61 Litauen 53 Samnanger Polen 39 Eritrea 17 Os Polen 444 Litauen 324 Bjørnefjorden Polen 544 Litauen 390 Bergen Polen Litauen Askøy Polen 510 Litauen 221 Sund Litauen 138 Polen 133 Fjell Polen 491 Litauen 271 Øygarden Polen 82 Eritrea 58 Vest Polen Litauen 651 Vaksdal Polen 68 Eritrea 54 Modalen Tyskland 6 Spania 5 Osterøy Polen 276 Litauen 94 Osterfjorden Polen 344 Litauen 106 Meland Romania 139 Polen 128 Radøy Polen 186 Litauen 101 Lindås Polen 242 Romania 149 Austrheim Polen 111 Litauen 70 Fedje Tyskland 16 Polen 3 Masfjorden Tyskland 13 Litauen 11 Nordhordland Polen 680 Litauen 369 Hordaland Polen Litauen Om innvandrar- og statsborgarskapstatistikken Innvandrarar kan ta norsk statsborgarskap, og utanlandske statsborgarar kan ha norsk opphav. Desse to statistikkane er derfor ikkje eins, sjølv om det vil vere mange som er i begge kategoriar. Felles for begge statistikkane er at dei er basert på registerdata, og blir ikkje betre enn dei meldingane folkeregisteret får om flyttingar. Det kan vere noko etterslep mellom flyttingar og registreringar, og diverse andre mindre utfordringar eller feil med registreringane. Eit stort problem er til dømes EU/EØS-borgarar som etter 2009 har fått opphald på ubestemt tid og som ikkje melder frå om dei flyttar ut av Noreg eller Norden. Utflyttingar til andre kommunar og til andre nordiske land blir fanga opp, og statsborgarar utanfor EU/EØSområdet får tidsavgrensa opphald, og reknast som utflytta om dei ikkje har meldt flytting når opphaldsløyvet går ut. Vedtak om utvandring kan følgje av at Skatteetaten finn følgjande kjenneteikn der det er usikkerheit om folkeregistreringa for EØS-borgarar: ikkje flytting på fleire år, marginal eller inga innberetta inntekt, stille aksept på sjølvmelding, ikkje i arbeidstakarregisteret, ikkje registrert med næringsverksemd. I 2010 begynte folkeregisteret å utvide bruken av registreringa utan fast bustad til å omfatte personar dei ikkje lenger kjenner adressa på, men som dei ikkje kan gjere utvandringsvedtak på. I befolkningsstatistikken er desse ført opp i grunnkrins xxxx9999 (t.d ) Uoppgjeve bustad, saman med andre med ukjend bustadstatus og dei som er reellt bustadlause. Individ som har vore registrert utan kjend opphaldsstad i Noreg siste to år skal reknast som utflytta (forskrift om folkeregistrering 4-7, punkt 2). I mellomtida vil derfor fleire av dei som står oppført i grunnkrins xxxx9999 i røynda vere utflytta. Bratt auke i talet oppført i grunnkrins xxxx9999 etter 2010 vil difor kunne vere ein indikator på auka usikkerheit om utvandring, men på grunn av utvandringsvedtak på dei som har stått med ukjend bustad i to år, vil utvandringsvedtak kunne utlikne nytilførslar i xxxx9999, slik at vi som berre har tilgang til makrostatistikk ikkje kan vite noko om individrørslene i statistikken. Tabell 2.3: Tabellen viser dei to største gruppene utanlandske statsborgarar i kvar kommune og region i Hordaland per Kjelde: SSB, Statistikk.ivest.no

19 Hordaland i tal Nr Fødslar og fruktbarheit Gjennomsnitt Tabell 3.1: Tabellen viser tal fødde i snitt per år etter kommune og region, (2014 også enkeltår). Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no 2014 Endring Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Sunnhordland Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam Hardanger Voss Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Bergen Askøy Sund Fjell Øygarden Vest Vaksdal Modalen 3 3 Osterøy Osterfjorden Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje Masfjorden Nordhordland Hordaland Heile landet Stabilt tal fødslar Tal fødslar er relativt stabilt i Hordaland. I 2014 blei det født tre fleire born enn året før. Ser vi på den siste femårsperioden har det likevel vore ein nedgåande trend, og om vi går tilbake til toppåret 2009 blei det fødd 200 fleire born i fylket enn førre år. Likevel har perioden frå 2008 og fram til i dag vore prega av fleire fødslar enn første del av 2000-talet. Mellom 2001 og 2006 blei det aldri født meir enn born på eitt år i Hordaland, men det har skjedd kvart år sidan. På regionsnivå er det berre Nordhordland, Sunnhordland og Voss som har ein auke i tal fødslar i 2014 samanlikna med året før. Samstundes hadde dei to sistnemnde låge fødselstal i 2013, så det er heller snakk om at dei har løfta seg opp på nivået frå åra før heller enn ein aukande trend. Bergen, Vest og Bjørnefjorden hadde rekordår kring , og har deretter lagt seg litt lågare, men framleis godt over nivået frå tidleg 2000-tal. Fleire fødslar i bergensområdet, men nedgang i dei fleste kommunar Tal fødslar varierer frå år til år, spesielt på kommunenivå. Om vi samanliknar fødselstala for femårsperioden med , får vi eit tydelegare bilde av korleis utviklinga har vore i dei ulike kommunane. Det er berre 11 av kommunane i fylket som har fleire fødslar i den siste femårsperioden samanlikna med den første. Dei fleste av desse er kommunar kring Bergen, i tillegg Etne og Sveio heilt i sør. Størst har veksten vore i Bergen, kor i den siste perioden i snitt blei født 242 fleire born årleg enn tidleg på 2000-talet. Deretter kjem Askøy med ein auke på 83 fleire barnefødslar årleg i den siste femårsperioden. Nedgangen har vore størst i Kvinnherad, kor det i snitt blei født 39 færre born årleg i siste periode. Lågare frukbarheit, eldre mødrer Figur 3.2 viser også at det har vore ein kraftig auke i talet på born født av mødrer over 30 år. På 1970-talet blei rundt 20 prosent av alle born i Hordaland født av ei kvinne som var passert 30. Frå om lag 1975 begynte denne delen å stige med meir enn 0,5 prosentpoeng årleg fram til tidlig på 2000-talet. I 2006 blei for første gang eit fleirtal av born i Hordaland født av mødrer over 30 år. På landsbasis skjedde dette allereie i Det er også verdt å merke seg at mens Hordaland ikkje skilte seg nemneverdig frå landet som heilskap fram til tidleg på 1980-talet, har delen barn født av mødrer over 30 år vore konsekvent lågare her i fylket sidan, Dette var spesielt tydeleg tidleg på 2000-talet. Da var det mellom to og tre prosentpoengs differanse, medan skilnaden i 2014 var på 1,5 prosentpoeng.

20 20 Hordaland i tal Nr Fødsler og fruktbarheit Fruktbarheitsindeksen for kvinner i fylket, det vil seie kor mange born ein kan venta at dei vil få, har gått litt ned år for år. Den er framleis høgare for hordalendingar enn for nordmenn generelt, men fylkessnittet nærmar seg landssnittet. I og med at tal fødslar er høveleg stabilt vil det seie at det blir stadig fleire kvinner i fødedyktig alder i fylket, men dei får færre born og dei får borna seinare. Gjennomsnittleg alder på far har auka med 1,2 år frå 1999 til Dette er om lag den same auken som for mor, og snittalderen på fedrar ved fødsel er rundt tre år høgare enn tilsvarande for mødrer i heile perioden. Fruktbarheitsindeks, kvinner Endring Hordaland 1,83 1,79-0,04 Heile landet 1,78 1,76-0,02 Tabell 3.2: Fruktbarheitsindeksen viser gjennomsnittleg tal levandefødde barn per kvinne i løpet av livet, under føresetnad om at fruktbarheitsmønsteret i perioden gjeld i heile fødedyktige periode (15-49 år) og ho ikkje døyr før fylte 50 år Hordaland Bergen Heile landet (høgre akse) Sunnhordland Hardanger Voss Bjørnefjorden Vest Osterfjorden Nordhordland Figur 3.1: Figurane viser tal fødde per år etter region og fylke, Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no 60 % Del barn født av mødre på 30 år eller meir 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % Figur 3.2: Figuren viser del barn født av mødre som var 30 år eller meir på fødetidspunktet. Den dekker perioden Kjelde: SSB statistikkbanken Hordaland Landet

21 Hordaland i tal Nr Befolkningsstruktur år år år Ulvik Meland Jondal Ullensvang Askøy Eidfjord Fjell Vest Lindås Nordhordland Samnanger Austevoll Heile landet Os Odda Bjørnefjorden Vaksdal Sveio Austrheim Hordaland Masfjorden Osterfjorden Osterøy Bergen Kvinnherad Sund Hardanger Bømlo Fedje Voss Øygarden Sunnhordland Stord Radøy Etne Fitjar Granvin Fusa Tysnes Modalen Kvam Tabell 4.1: Tabellen viser kvinner per 100 menn ( ) i dei aldersgruppene som flyttar mest, og der fordelinga mellom kvinner og menn kan avvike ein del frå gjennomsnittet frå kommunenivå. Tabellen er sortert eter del kvinner per 100 menn år. Figur 4.1: Kartet viser del kvinner per 100 menn i aldersgruppe år i kommunane. Størst kvinneoverskot i Ulvik Det er tre kommunar i fylket som har eit overskot av kvinner i alderen år. I år er det Ulvik som har det største overskotet av kvinner i denne aldersgruppa, med 105 kvinner per 100 menn. Også Meland og Jondal har eit kvinneoverskot i denne aldersgruppa. Ullensvang har akkurat like mange kvinner som menn i denne alderen. Størst kvinneunderskot finn vi i Kvam, Modalen og Tysnes der det er 85 kvinner per 100 menn. Dei to føregåande åra var det Granvin som hadde det største kvinneunderskotet. Fleire unge menn enn kvinner i Sunnhordland På regionsnivå er det størst del kvinner per 100 menn i Vest med 97 kvinner per 100 menn. Slik var det også i fjor. Størst kvinneunderskot på regionsnivå finn vi i Sunnhordland, der det er 91 kvinner per 100 menn i alderen år. Om vi ser bort frå regionsinndelingane viser kartet at kvinneunderskotet er størst i midtre delar av fylket, i eit belte frå Granvin til Fitjar. Kvinneoverskotet er størst i kommunane kring Bergen og indre delar av Hardanger. For heile Hordaland er talet kvinner per 100 menn 93. Det var det også i Hordaland er litt under landsgjennomsnittet, der talet kvinner per 100 menn er 95.

22 22 Hordaland i tal Nr Befolkningsstruktur Gjennomsnittsalder Endring (dagar) Fjell 36,0 36,2 91 Meland 36,1 36,2 65 Askøy 36,4 36,5 41 Vest 36,5 36,6 57 Os 36,9 37,1 44 Sund 37,2 37,3 32 Sveio 37,6 37,9 92 Stord 37,7 37,9 54 Austevoll 38,2 38,1-43 Bjørnefjorden 38,1 38,2 47 Bømlo 38,1 38,3 95 Øygarden 38,5 38,5 18 Bergen 38,4 38,5 44 Hordaland 38,6 38,7 46 Lindås 38,8 38,8-4 Nordhordland 38,9 39,0 30 Sunnhordland 39,0 39,2 66 Fitjar 38,9 39,3 135 Osterøy 39,3 39,5 53 Landet 39,4 39,6 50 Modalen 39,6 39,8 49 Radøy 39,9 40,2 102 Etne 40,6 40,5-25 Osterfjorden 40,5 40,7 53 Austrheim 40,8 41,0 72 Kvinnherad 40,9 41,4 154 Fusa 41,4 41,6 78 Voss 41,6 41,6 0 Samnanger 41,7 41,9 85 Kvam 41,7 42,0 112 Vaksdal 42,8 43,0 69 Hardanger 42,8 43,0 72 Ullensvang 42,9 43,1 71 Eidfjord 42,9 43,4 182 Masfjorden 43,6 43,6 26 Odda 43,6 43,7 33 Tysnes 44,2 43,8-161 Granvin 44,0 44,2 63 Jondal 43,9 44,2 108 Ulvik 44,7 44,3-118 Fedje 44,7 44,6-30 Største auken i snittalder på 30 år I 2014 skjedde den største auken i gjennomsnittsalderen sidan Så langt tilbake vi har datagrunnlag for å berekne (1986), har det aldri vore større auke i Hordaland. I løpet av 2014 auka snittalderen i landet med 50 dagar, og i Hordaland med 46 dagar. Alle år etter 2008 har snittalderen auka litt mindre i Hordaland enn i landet. I 2012 var dette forholdet 21 mot 28 dagar, og i mot 41 dagar. Gitt dei nasjonale tala, er det grunn til å tru at det var større auke i snittalderen i fylket på slutten av og byrjinga av 1980-talet enn det er no. I 2014 var det seks kommunar som hadde reduksjon i snittalderen: Austevoll, Lindås, Etne, Tysnes, Ulvik og Fedje. Etne hadde med dette reduksjon i snittalderen for femte året på rad. Likevel har snittalderen berre gått ned frå 40,9 år i 2010 (som er den eldste snittalderen vi har registrert for Etne) til 40,5 år i Ingen av dei andre kommunane med reduksjon i 2014 hadde reduksjon òg i Kartet viser eit tydeleg aldersskilje mellom kysten og dei indre delane av fylket, med Fedje og Tysnes som unntak. Figur 4.2: Kartet viser gjennomsnittsalderen i Hordaland per januar Tabell 4.2: Gjennomsnittsalder per 1. januar 2014 og 1. januar 2015, og endring i tal dagar. Tabellen er sortert etter snittalder i Berekninga av snittalder på tal dagar føreset at fødslar er jamnt fordelt utover året. SSB publiserer nasjonal fødselsstatistikk per månad frå 1966 til 2014, men ikkje for dei eldre, og ikkje for tilflyttarar frå utlandet, og alternativ berekning med desse data inkludert gir berre nokre dagars forskjell for fylket.

23 Befolkningsstruktur Hordaland i tal Nr Vest Bergen Bj.fj. Hdland Sunnh. Nordh. Landet Osterfj. Voss Hard. Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn Kvinner Menn 3,0 3,2 3,4 3,5 3,6 3,5 3,5 3,7 3,8 4,4 3,9 4,0 3,7 3,9 4,3 4,2 3,5 3,7 4,3 4,7 3,6 1,9 2,5 5,6 5,0 6,4 6,5 6,0 4,6 4,4 4,1 1,9 2,6 6,1 5,5 6,8 7,0 6,7 4,1 2,4 4,0 1,9 2,8 5,8 5,4 6,3 6,6 5,9 4,1 4,2 4,4 1,9 2,6 6,6 5,6 6,7 6,6 5,9 3,6 2,4 4,3 2,0 2,8 5,8 5,7 6,2 5,9 5,5 3,5 3,6 4,5 2,0 2,9 6,4 6,1 6,8 6,5 6,2 3,6 2,4 4,1 1,8 2,5 6,6 6,4 7,0 6,2 5,5 3,4 2,7 4,3 1,9 2,6 6,9 6,9 7,5 6,5 5,5 3,1 1,6 4,6 2,2 2,6 5,8 6,3 6,5 5,8 5,8 3,2 2,5 4,8 2,1 2,9 6,0 6,4 7,3 6,2 6,0 3,1 1,7 4,6 2,1 2,7 5,8 5,9 6,5 5,7 5,4 3,4 3,0 4,7 2,2 2,9 6,3 6,5 7,1 6,3 6,1 3,2 1,6 4,2 1,9 2,5 7,1 6,6 6,7 5,8 5,1 3,2 2,7 4,4 1,9 2,6 7,5 7,3 7,2 6,2 5,2 2,9 1,5 4,8 2,0 2,6 5,9 6,6 6,4 5,8 5,6 3,0 2,3 5,1 2,1 2,7 6,3 7,0 7,1 6,2 5,7 3,0 1,4 3,9 1,7 2,4 8,2 6,9 6,7 5,8 4,8 3,2 2,7 4,0 1,7 2,4 8,6 7,9 7,2 6,1 4,7 2,7 1,5 5,0 2,2 2,7 6,1 6,9 7,2 5,4 4,9 2,6 1,7 5,2 2,2 3,0 6,2 7,2 7,9 5,9 5,2 2,5 1, år 6-12 år år år år år år år år år 80+ år Figur 4.3: Figuren viser korleis folketalet i regionane fordeler seg i prosent etter aldersgrupper og kjønn per 1. januar Figuren er ein liggjande befolkningspyramide, der alderssegmenta ligg etter kvarandre i staden for å stå over kvarande. Figuren er sortert etter kor stor del av befolkninga som er under og over 40. Tala viser kor mange prosent av regionens innbyggjarar som fell innanfor kvar kategori, og summerer seg til 100 for kvar region. Menn er markert med lysare farge enn kvinner. Fleire menn enn kvinner mellom 20 og 49 år i alle regionar Deler ein befolkninga mellom 20 og 79 år inn i tiårsgrupper, er det i kvar tiårsgruppe mellom 20 og 49 år fleire menn enn kvinner i alle regionane. For gruppa år er det fleire menn enn kvinner i alle regionane utanom Voss (der det er omtrent like mange av kvart kjønn), og for gruppa år er det omtrent like mange av kvart kjønn i Voss, og litt fleire kvinner enn menn i Bergen. For dei yngste vil det naturlegvis vere noko variasjon i fordelinga, og for dei eldste er det naturleg at kvinner er i fleirtal, men sjølv for gruppa år er det regionar der kvinner ikkje er i fleirtal (Bjørnefjorden og Osterfjorden). Størst ubalanse i Sunnhordland Den største samla ubalansen mellom kjønna finn vi i Sunnhordland, mens den minste forskjellen i totaltalet menn og kvinner finn vi på Voss. Av dei einskilde gruppene er det verd å merke seg den relativt store differansen det er mellom kvinner og menn mellom 30 og 39 år i Bergen.

24 24 Hordaland i tal Nr Befolkningsstruktur Ulik aldersstruktur mellom Bergensregionen og resten av Hordaland vil forsterke seg Befolkningspyramiden for Bergensregionen (sjå figur 4.4) har ei pilform som vil halde seg også framover, mens resten av Hordaland har ei jamnare fordeling over alderstrinn som gir pyramiden meir ei tårnform. Det vil også bli ein større del eldre i Bergensregionen, men avrundinga på toppen vil ikkje vere like sterk som utanfor Bergensregionen. Den forskjellen vi i dag ser på aldersstrukturen i fylket, vil derfor forsterke seg i framtida. 96 år 90 år 84 år 78 år 72 år 66 år 60 år 54 år 48 år 42 år 36 år 30 år 24 år 18 år 12 år 6 år 0 år 1,0 % 0,5 % 0,0 % 0,5 % 1,0 % Befolkningspyramide for Bergensregionen 96 år 90 år 84 år 78 år 72 år 66 år 60 år 54 år 48 år 42 år 36 år 30 år 24 år 18 år 12 år 6 år 0 år 1,0 % 0,5 % 0,0 % 0,5 % 1,0 % Befolkningspyramide for "Resthordland" 2015 Kvinner 2015 Menn Kvinner 2015 Menn 2035 Figur 4.4 Befolkningspyramide for Bergensregionen, 2015 og Den vertikale aksa viser fordeling per eittårig alder, og den horisontale aksa viser prosent av befolkninga som befinn seg innan kvart trinn og kjønn. Kjelde: Hordaland fylkeskommune sin befolkningsprognose Figur 4.5 Befolkningspyramide for Hordaland u/bergensregionen, 2015 og Den vertikale aksa viser fordeling per eittårig alder, og den horisontale aksa viser prosent av befolkninga som befinn seg innan kvart trinn og kjønn. Kjelde: Hordaland fylkeskommune sin befolkningsprognose

25 Befolkningsstruktur Hordaland i tal Nr Sunnhordland Hardanger Voss Bjørnefjorden Bergen Vest Osterfjorden Nordhordland Figur 4.6: Figuren viser forsørgingsbøra etter region i Hordaland i perioden Tala for er framskrive med basis i Hordaland fylkeskommune sine befolkningsprognosar. Med forsørgingsbør meinast talet på personar i alderen år i høve til talet på personar i alderen 67 år eller meir, dvs. kor mange personar i yrkesfør alder (20-66 år) som må forsørgje kvar person i pensjonsalderen (67 år eller meir). Jo høgare dette forholdstalet er, jo fleire kan forsørgje dei eldre og jo mindre er forsørgingsbøra. Færre personar til å forsørgje dei eldre Små barnekull i mellomkrigstida har ført til at delen eldre har gått ned frå byrjinga av 90-talet og fram til i dag. Dette ser vi spesielt i Vest, Bjørnefjorden, Bergen og Nordhordland. Etterkvart som dei store barnekulla etter andre verdskrig har nådd pensjonsalderen, har eldredelen begynt å stige igjen og tal personer som kan forsørgje kvar pensjonist, går ned for kvart år i alle regionane. Eldrebølgja slo inn over regionane i Hordaland kring Denne utviklinga vil halde fram i heile prognoseperioden. Endringane vil likevel bli størst i dei delane av fylket som i dag har den yngste befolkninga spesielt i Vest, men også i Bjørnefjorden, Nordhordland og Sunnhordland. Størst nedgang venta i ytre strøk I 2015 er det Vest som har den lågaste forsørgingsbøra. Her er det 5,6 personar i arbeidsfør alder per person over 67 år, medan Hardanger har den høgaste forsørgingsbyrda med tre personar i arbeidsfør alder per pensjonist. I 2036 vil dette talet ha gått ned til 3,8 i Vest og 2,3 i Hardanger. Bergen som har den nest lågaste forsørgingsbyrda av regionane i Hordaland i 2015, vil ha den lågaste forsørgingsbyrda i 2036 (3,9).