4.) Stedsanalyse. I denne analysen er Fotlandsvåg sentrum undersøkt i tre forskjellige rom : orienteringsrommet, hugsrommet og identifikasjonsrommet.

Transkript

1 4.) Stedsanalyse 4.1.)Innleiing Planområdet ligg midt i Fotlandsvåg sentrum. Sentrumsområdet er naturleg definert av landskapet og hovudvegane, i området rundt vågen. (Sjå meir om definering av sentrum i avsnittet Moderne tettstadsutvikling. ) For å betre forstå stadens natur og særtrekk, har det vorte utarbeida ein stedsanalyse. Analysen er laga på bakgrunn av kartmateriale, bilete frå staden og personlege inntrykk frå besøk på plassen. Analysemetoden som har blitt brukt er ein forenkla og tilpassa versjon av Kvalitativ stedsanalyse, utarbeida av Vagstein og Nordberg-Schulz, som beskrivi i vegleiaren Stedsanalyse: Innhald og gjennomføring. (Miljøverndepartementet.) Den kvalitative stedsanalysen tek utgangspunkt i landskapet, og korleis busetnaden svarar på og følgjer landskapets struktur og eigenart. Den kvalitative stedsanalysen søker å identifisera og forstå ein stads sanne vesen ( genius loci ) og kva som kjenneteiknar ein stads identitet. Den kvalitative stedsanalysen gjennomføras som ein fenomenologisk utgreiing. Fenomenologi tydar å forstå tingas væremåtar og samspel som kvalitative einingar. Føremålet er å fatte og beskrive ikkje-målbare, men typiske for ein stad. Eit fenomenologisk kart vil ikkje gjengi ein geografisk korrekt verkelegheit, men søke å visuelt forklare og vise våre mentale oppfatningar av ein stads identitet. I denne analysen er Fotlandsvåg sentrum undersøkt i tre forskjellige rom : orienteringsrommet, hugsrommet og identifikasjonsrommet. 4.2.)Orienteringsrommet Orienteringsrommet omhandlar menneskets orientering i det rommet landskapet skapar. I undersøkinga av orienteringsrommet, defineras menneskeskapte og naturgitte områder. Først identifiseras grensene i rommet. Grenser er møter mellom forskjellege klart definerte fenomen i landskapet, som forskjellar i vegetasjon, topografi, møte mellom land og vann og anna. På bakgrunn av disse grensene, som visuelt framstilles som eit grunnriss, identifiseres landskapets områder. Områdane defineras av grensene i landskapet, og omgis av mellomsonar. I Fotlandsvåg sentrum finn vi tre typar områder, som skil seg klart frå kvarandre med sine særeigne kvalitetar. Den første typen er klårt definerte flater, som ligg som øyar i dei meir kuperte eller skrånande mellomsonene. Dei mest markante flatane har tydelege hovudretningar, som er visa i teikninga. I møte mellom sjø og land ligg det vi kallar strandsona, eit område med særeigne eigenskapar. Åsar og fjell utgjer den siste, klart definerte område-typar. 4.3.)Identifikasjonsrommet I identifikasjonsrommet greies det ut om dei trekka som manifesterar stedskarakteren. Desse trekka er dei konkrete formeigenskapane som dominerar inntrykket av staden, og som pregar landskapselementa: Tekstur, farge, form, materiale og lys. Visuelt framstilles identifikasjonsrommet som ei oppriss. I Fotlandsvåg sentrum ser vi at to store flatar skil seg frå resten av landskapet. Strandsona står

2 fram med klare, eigne kvalitetar og åsar og fjell pregar område rundt seg på ulik måte avhengig av kor høge dei er. Det er og ein vesensforskjell på den opne vågen som vendar seg utover og på dei meir lukka, inneslutta vatna. I teikninga er landskapets forskjellege trekk forsøkt illustrert ved forskjellege skravurar og symbol. 4.4.)Hugsrommet Hugsrommet defineras av dei grunnformene som kjenneteiknar staden. Alle stadens former, som typar, grupperingar, landemerke, og romformer tolkas som variantar av stadens, og altså landskapets, grunnkarakter. I hugsrommet ser først vi på dei menneskeskapte strukturane i landskapet og tolkar desse som naturlege konsekvensar av landskapets identitet. I Fotlandsvåg sentrum ser vi korleis det meste av busetnaden ordnar seg i rekkar og formasjonar diktert av landskapets retningar og karakter. I svært kupert og uklart terreng finnes det og noe busetnad i klyngar. Vegane tilhøve seg naturleg til landskapet, og dei viktigaste bygga med landemerkekarakter ordnar seg i ein tydeleg retning. (Dette er bygg og anlegg som er viktige for lokalsamfunnet: Skule og barnehage, idrettsplass, Fjord-slottet, bensinstasjon, butikk og eldrebustader.) Visuelt framstelles denne analysen som eit omriss. I andre del av analysen av hugsrommet oppsummeras alle erfaringane frå dei føregåande analysane. Visuelt framstelles resultatet som eit mentalt kart som fjernar seg frå den geografisk korrekte gjengjevinga av staden. Det mentale kartet visar dei viktegaste kvalitetane i staden, framstilla på ein måte som skal illustrere den mentale opplevinga av staden. I Fotlandsvågen sentrum ser vi to hovudflatar, den eine med hull av åsar. Strandsona oppfattas som ei samanhengande belte som omgjer vågen, og ein ser ar bygga med landemerkekvalitetar teiknar ei tydeleg akse. Busetnadsstrukturane understrekar dei viktegaste retningane og strukturane i området. Sentrumsområdet rammas inn på fleire sider av fjell og vatn. 4.5.)Analyseresultatet I oppsummeringa av analysen søker vi å omsette lærdomen frå stedsanalysen til praktisk brukbar forståing av Fotlandsvåg sentrum. Føremålet er at forståinga vi har oppnådd i analysen skal kunne gje konkrete retningslinjer for ein logisk og god utvikling av Fotlandsvåg sentrum, i tråd med landskapets og stadens naturlege premissar. Visuelt viser oppsummeringa eit kart over Fotlandsvågs sentrum viktegaste strukturar og utviklingspotensiale. Vi ser tydeleg ein akse gjennom sentrum, på tvers av vågen. Denne aksa teiknas av de viktegaste bygga/samfunnsstrukturane i sentrum. I kvar ende av denne aksa finn vi to sentrumskjernar: Desse kjernane bestemmes av busetnad og landsskapsstrukturar og tilhøve seg fil flatar, strandsona og vegar i området. Den sørlege kjernen er allereie godt fylt opp av bustader og viktige bygg, men den større, nordlege kjernen har god plass til vidare samfunnsutvikling. Planområdet ligg utanfor sjølve kjerneområdane, men tett ved og egnar seg godt for sentrumsbustader.

3

4 Orienteringsrommet Områder Åsar/fjell Område Flate Strandsone Retningar i områdane

5

6 Hugsrommet Bebygningsstruktur

7 Viktige bygg Veier Bygnad i klynger Bygnad i rekker

8 Analyseresultat: Sentrumskjernen