Forfall vert å melda til kundetorget på tlf , som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling.

Transkript

1 Fitjar kommune Møteinnkalling Utval: Utval for Oppvekst og omsorg Møtestad: Kommunestyresalen, Fitjar rådhus Dato: Tid: 13:00 Forfall vert å melda til kundetorget på tlf , som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling. Innkalling er sendt til: Namn Funksjon Representerer Thoralf Åge Røen Leiar AP Frode Pletten Nestleiar H Bente Karin Isdahl Medlem H Dagfinn Brekke Medlem KRF Grete Marit Veka Maraas Medlem SP Varamedlemar Funksjon Representerer Britt Lise O. Volden Varamedlem AP Bjørg Karin Tislevoll Varamedlem H Solfrid Sandvik Bø Varamedlem KRF Geir Arne Solbakken Varamedlem SP Konrad Westvik Varamedlem FRP Thoralf Åge Røen Leiar Bente Fitjar møtereferent Side1

2 Saksnr Innhald Lukket PS 46/14 PS 47/14 PS 48/14 PS 49/14 PS 50/14 Godkjenning av protokoll Saker handsama etter delegering Meldingar Budsjett oppvekst og omsorg Ymse Side2

3 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/24 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: Godkjenning av protokoll SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 46/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: Protokoll frå møte Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg godkjenner protokoll frå sist møte. Atle Tornes Rådmann Side3

4 Side4

5 Side5

6 Side6

7 Side7

8 Side8

9 Side9

10 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/24 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: SAKSFRAMLEGG Saker handsama etter delegering Utval sak Utval Møtedato 47/14 Utval for Oppvekst og omsorg Følgjande er handsama etter delegering: DS 126/14 Vedtak om vederlag for kommunale helse-og omsorgstenester. DS 127/14 Vedtak om vederlag for kom. helse og omsorgstenester DS 128/14 Vedtak om vederlag for kommunale helse og omsorgstenester. DS 129/14 Svar på søknad om kommunal bustad. Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg tek delegeringssakene til vitande. Atle Tornes Rådmann Side10

11 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/24 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: SAKSFRAMLEGG Meldingar Utval sak Utval Møtedato 48/14 Utval for Oppvekst og omsorg Samandrag: Viser til sak PS 44/14 Mogeleg lokalisering av lege-/helsesenter i kommunen i sist møte, der det vart vedteke å greia ut to alternativ. Det er mogeleg at det eine alternativet, leige, er slik at det må vurderast i ljos av innkjøpsreglementet. Dette vil me prøva å avklara til møtet, og legg opp til ei munnleg orientering om status. Framlegg til vedtak: Saka vert lagt føre utan tilråding. Atle Tornes Rådmann Side11

12 Fitjar kommune Arkivkode: 150 Saksmappe: 2014/674 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: SAKSFRAMLEGG Budsjett oppvekst og omsorg Utval sak Utval Møtedato 49/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: Sak PS 91/14 frå formannskapet Rådmannen sitt framlegg til budsjett Samandrag: Formannskapet handsama i møte sak PS 91/14 - Budsjett 2015 og økonomiplan med slikt vedtak: «Budsjettet vert sendt utval for oppvekst og omsorg, utval for plan og miljø, eldreråd, ungdomsråd og råd for funksjonshemma for uttale. Formannskapet ber utvala drøfta omprioriteringar og tiltak som kan redusera drifta ytterlegare. Formannskapet skal også drøfta omprioriteringar og tiltak som kan redusera drifta ytterlegare innafor eige budsjett.» Utval for oppvekst og omsorg sine ansvarsområde er kapitel 2 Skule, og kapitel 4 Helse og omsorg. Teknisk drift av skular, institusjonar (Havnahuset og FBB) ligg under plan og miljø, og har indirekte verknad for drifta av kapitla. Framlegg til vedtak: Saka vert lagt føre utan tilråding. Atle Tornes Rådmann Side12

13 Fitjar kommune Arkivkode: 150 Saksmappe: 2014/433 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: MØTEBOK Budsjett 2015 og økonomiplan Utval sak Utval Møtedato 91/14 Formannskapet Vedlegg: 1 Rådmannen sitt framlegg til budsjett 2015 og økonomiplan Kontrollutval - Budsjettframlegg for Søknad om tilskot Fitjar Frivilligsentral 4 Fitjar Sokn sitt framlegg til budsjett for Søknad om støtte til kjøp av nytt driftsutstyr ved Fitjar Idrettspark Samandrag: Vedlagt finn de Rådmannen sitt framlegg til budsjett 2015, drift og investering, samt økonomiplan Detaljbudsjettet vert lagt ut på kommunen sine sider, saman med innkallinga. Framlegg til vedtak: Budsjettet vert sendt utval for oppvekst og omsorg, utval for plan og miljø, eldreråd, ungdomsråd og råd for funksjonshemma for uttale. Behandling i Formannskapet : Ordførar Wenche Tislevoll (H) gjekk gjennom saksgangen vidare for den politiske budsjetthandsaminga. Formannskapet kom med synspunkt til budsjettframlegget. Skryt til administrasjonen for godt utforma budsjettdokument. Formannskapet drøfta prosessen for handsaming av budsjettet i formannskapet, før det blir lagt ut til høyring. Framlegg til vedtak frå representanten Wenche Tislevoll (H): Budsjettet vert sendt utval for oppvekst og omsorg, utval for plan og miljø, eldreråd, ungdomsråd og råd for funksjonshemma for uttale. Formannskapet ber utvala drøfta omprioriteringar og tiltak som kan redusera drifta ytterlegare. Formannskapet skal også drøfta omprioriteringar og tiltak som kan redusera drifta ytterlegare innafor eige budsjett. Vedtak: (Samrøystes) Budsjettet vert sendt utval for oppvekst og omsorg, utval for plan og miljø, eldreråd, ungdomsråd og råd for funksjonshemma for uttale. Formannskapet ber utvala drøfta omprioriteringar og tiltak som kan redusera drifta ytterlegare. Formannskapet skal også drøfta omprioriteringar og tiltak som kan redusera drifta ytterlegare innafor eige budsjett. Atle Tornes Rådmann Side13

14 Budsjett 2015 Økonomiplan Rådmannen sitt framlegg Side14

15 Innhold Rådmannen sine generelle kommentarar... 4 Premissar... 6 Demografi... 8 Økonomiske oversikter...13 Budsjettskjema 1A driftsbudsjett...13 Budsjettskjema 1B driftsbudsjett...13 Hovudoversikter drift...14 Budsjettskjema 2A investering...16 Budsjettskjema 2B investering...17 Hovudoversikt investering...19 Økonomiplan Inntekter...22 Finans...24 Einingane sine driftsbudsjett...27 Politisk leiing...27 Administrasjon...27 Skule og oppvekst...31 Skulekontor...32 Rimbareid barne- og ungdomsskule...35 Øvrebygda skule...35 Sælevik skule...36 Fitjarstølane barnehage...36 Plan, utvikling og miljø...39 Plan, byggesak og oppmåling...40 Drift og vedlikehald...41 Stord Fitjar Landbruks og Miljøkontor...42 Brann og feiarvesen...43 VAR...45 Pleie og omsorg...45 Helse og sosial...46 Institusjon...51 Heimebaserte tenester...52 Kultur...56 Økonomisk forvaltning Side15

16 Investeringar...60 Økonomiplan Side16

17 Rådmannen sine generelle kommentarar Drift Det er tilrådd at kommunen skal ha eit årleg netto driftsoverskot på 3%, som for Fitjar vil seia om lag 7,5 mill. Dette var eit mål som også galdt i den tida kommunane hadde refusjon moms på investeringar som inntekt i drifta. Dette vart gradvis teke bort, og er heilt borte frå Då saka var til høyring vart det vist til at bortfall av ordningar ville medføre eit redusert overskot på 1 1,5 %. Likevel vert det same måltalet på 3,0 % nytta, sjølv om det ville vore meir relevant med 1,5 2,0 %. Det er ikkje alltid relevant å samanlikna driftsoverskot og mindreforbruk, sjølv om dette over tid skal vera likt. Fitjar har ikkje i nokon del av dei 10 siste åra, med unntak av 2006, hatt eit resultat som reelt er 3,0 % i mindreforbruk, sjølv om me i 2013 hadde eit driftsoverskot på 7,4 %, skuldast det vesentleg momstransaksjonar som gjekk inn og ut, men utan nettoeffekt og det reelle resultatet vart 2,0 % i mindreforbruk. For 2014 har me eit budsjett på minus 0,2 %, kr ,-, og det endelege resultatet ser ut til å liggja kring dette talet. Det framlagte budsjettet for 2015 har eit overskot på kr ,- = 0,35 %. Dette er for svakt, men me har ikkje klart å auka dette innanfor ei rimeleg tiltaksramme. Budsjettet for 2015 har risiko knytt til fylgjande postar: Skatt (stor risiko). - Lønsoppgjeret - Rentenivået - Folketalsutvikling (skatt) - Nokre postar som er definerte som eigne postar seinare i dokumentet. - Langtidsplanen(LTP) som vert lagt fram er eit budsjett i balanse (utan overskot) i heile perioden Kommunen har vedteke å busetja flyktningar i På grunn av at totale kostnader ikkje er kjende, og det vil koma kostnader før inntekter, er budsjettet basert på ein netto kostnad etter venta inntekter, og underskotet i 2015, ca kr er finansiert over disposisjonsfondet, slik at det ikkje har innverknad på meirforbruket. Frå 2016 er det rekna med eit lite overskot. Utgangspunktet for budsjettforslaget er 2014 revidert budsjett. Det er eit budsjett med nær 0,5 mill. i meirforbruk. I tillegg vart det gjort eingongstiltak på om lag 2,5 mill. for å betre budsjettbalansen. Det er og finansiert drift med bundne fondsmidlar på 1,9 mill. Rammetilskotet aukar med ,- frå 2014 til Dette er i hovudsak på grunn av tre faktorar. - Auke i rammetilskot som følgje av prisstigning og realauke - Bortfall av medfinansiering av somatiske tenester - Auke i utgiftsbehovet som følgje av folketalssamansetjinga. Tilskot som følgje av auke i utgiftsbehov skal normalt få tilsvarande konsekvensar på utgiftssida. Bortfall av medfinansiering reduserer utgiftene med nær 3 mill. Det vert lagt opp til ein netto skatteauke for Fitjar på 3,2 mill. i 2015, som baserer seg på prognose i statsbudsjettet, basert på inntektene for 2013 og 2014, og må vurderast som usikkert. 4 Side17

18 Fitjar Kommune får ein auke i frie midlar (etter mindreutgifter til medfinansiering) med om lag 3,7 mill. Desse skal dekke: - Pris og lønsauke - Auke i pensjonskostnadar - Meirforbruk og eingongstiltak i 2014-budsjettet - Auke i utgifter som følgje av befolkningsauke og samansetjing. - Auke finanskostnadar Det er ikkje lagt inn generell prisauke, men einskildpostar er justert i høve til avtalar Brutto inntekter og utgifter per innbyggjar Fitjar Fitjar Fitjar Etne Tysnes Kostragruppe 2 Brutto driftsinntekter i kroner per innbygger, konsern Brutto driftsutgifter i kroner per innbygger, konsern Lønsauken er sett til 3,3% i statsbudsjettet (årslønsvekst). Det er føresett eit overheng frå 2014 til 2015 på 1,7 %, som dermed gir ny lønsauke på 1,6 % i 2015, eller 2,4 % frå 1. mai. Erfaringsmessig slår eit generelt lønsoppgjer litt høgre ut i Fitjar enn det nasjonale, på grunn av lavlønsstrukturen. Me har lagt inn 2,2 mill. til å dekka auken frå 1 mai Lokale tingingar er enno ikkje avslutta, og det er lagt til 1,3 mill. for å dekke verknaden av dette i Totalt er tilleggs- og nye løyvingar på 3,5 mill. Pensjonskostnadane aukar med om lag ,- i KLP og ,- i SPK. Det er budsjettert med 1,4 mill. i auka pensjonskostnadar. Då er arbeidsgjevaravgift inkludert. Dette er samla sett kring 0,5 mill over det ei normal kostnadsutvikling skulle tilsei, og som er kompensert i statsbudsjettet, og utgjer dermed eit ekstra innsparingskrav. Stort låneopptak i 2013 og 2014 bidreg til at finanskostnadar aukar med 2,6 mill. Forventa dårlegare likviditet i 2015 er ein medverkande årsak, og mindreinntekt utgjer ca. 1,0 mill. av dei den samla summen. Legg ein til manglar i 2014 budsjettet til summen av dei tre siste punkta, finn ein at kommunen treng 6,6 mill. (då er 3 mill. til medfinansiering trekt frå) for å oppretthalda nivået på tenestene i Til dette kjem det utgifter til andre lovpålagte oppgåver, til dømes auke klassetal og endra behov innan pleie og omsorg. 5 Side18

19 Med dette utgangspunktet kjem ein ikkje utanom strukturelle og upopulære tiltak. Av dei viktigaste kan ein nemna: - Samle 7. klassane på Rimbareid skule - Reduksjon av lærarressursar - Ein tek bort bonusar til rekruttering innan helse - Ein føreset vakansar innan heimesjukepleie og folkehelse - Ressursar på kundetorget vert nytta på plan og byggesak - Vedlikehaldsmidlar til park og liknande er teken heilt bort - Reversering av reduksjon i eigedomsskatt Økonomiplan Langtidsplanen er prega av store investeringar i Utgiftene er berekna til å stige med 2,5 mill. frå 2015 til Noko av dette får ein att med leigeinntekter i stoleiken 0,5 mill. Dette gjer handlingsrommet svært lite i perioden. På den andre sida trekkjer heilårseffekten av samlinga av 7. klassane og reduksjon av lærarressurs, i den andre retninga. Talet på klassar har ein topp i skuleåret , og bidreg til utgiftsreduksjon i siste del av perioden. Utan betring i remmevilkåra, vil kommunen måtte ta grep for å betre budsjettbalansen allereie frå Premissar Gebyr og avgifter: a. Ved utrekning av forskotsskatt og forskotstrekk for 2015 og likninga for 2014 nyttar ein følgjande satsar: Inntektsskatt for personlege skatteytarar følgjer høgaste sats, justert i høve Stortinget sine vedtak. b. Endringar i kommunale avgifter for vass, kloakk, brannsyn og tilsyn med fyringsanlegg går fram av eiga sak. c. Festeavgiftene på Fitjar kyrkjegard vert vedteke i samsvar med vedtak i Fitjar Kyrkjelege Fellesråd: a. Festeavgift per år 200,- b. Reservering av grav 4 000,- c. Seremoni i kyrkja for utanbygds og ikkje-medlem 3 000,- d. Gravlegging utanbygds, kistegrav 7 000,- e. Gravlegging utanbygds, umegrav 3 000,- d. Administrasjonsavgiftene for festeavgifter i Fitjarstølane bustadfelt vert uendra i høve til e. Betaling for kommunal barnehage følgjer maksimalpris sett av staten. f. Betalingssats for SFO vert auka med 3% i høve til g. Betalingssats for kulturskulen vert auka med 3% i høve til h. Kjøp av mat frå sjukeheimen aukar med 5% i høve til i. Eigenbetaling for praktisk bistand og opplæring aukar med 20% på satsane over 2G i høve til j. Vederlag for opphald i institusjon vert fastsett på grunnlag av vedtekter fastsette av staten. Maksimal betalingssats i Fitjar bu- og behandlingssenter vert fastsett til kr ,- per månad / kr 2.818,- per døgn. k. Sosialsatsane vert endra til Statens sine satsar for l. Satsar for tilskot til ikkje-kommunale barnehagar vert: a ,- for små born med full plass b ,- for store born med full plass c ,- for kapitalkostnadar per full plass Eigedomsskatt: I samsvar med eigedomsskattelova 3 og 4 vert følgjande nytta for skatteåret 2014: a. Kommunestyret skriv ut eigedomsskatt på faste eigedommar i heile kommunen 6 Side19

20 b. Eigedomsskattesatsen vert sett til 6 promille for verk og bruk og anna næringseigedom, 3 promille for andre faste eigedommar med bygningar og 0 promille for ubygde eigedomar. c. For bustaddel av eigedommar, inkludert fritidseigedommar, som ikkje nyttast til næringsverksemd gjeld eit botnfrådrag på kr ,- av takstverdi. d. I samsvar med eigedomsskattelova 7a skal følgjande eigedommar ha fritak: I. Prestegarden (huset), FKIB AS, Havnahuset, Fitjartun, Hamn burettslag,fitjar vidaregåande skule, bedehus, gamle skulehus (grendehus), Fjellheim Friluftsbarnehage, Bakken barnehage og Årskog barnehage. e. I samsvar med eigedomsskattelova 7b er bygning av historisk verdi definert som bygning registrert i SEFRAK gjeve fritak. Tidlegare gjevne fritak vert oppheva om eigedommen kjem inn under dette vedtaket. f. Bustadhus (ikkje hytter) som er inntil 5 år gamle, skal ha halv eigedomsskatt. For 2015 gjeld dette bustadar som er bygde i g. Eigedomsskatten skal for 2015 betalast i fire terminar. h. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter i Rammer for arbeidet med eigedomsskatt vedteke 19. desember Låneopptak: a. Det vert teke opp nye lån på inntil kr ,- til investeringsføremål i b. Det vert teke opp nye lån på inntil kr ,- til startlånordninga i Fond: a. Det vert vedteke å nytta følgjande fond til finansiering av driftsbudsjettet 2015: I ,- frå disposisjonsfondet til å dekke nettokostnad med flykningar første året. II ,- frå velferdsfond sjukeheimen III ,- frå museumsfondet IV frå vassfondet (må avstemmast med eigen sak) V frå kloakkfondet (må avstemmast med eigen sak) VI ,- frå vassdirektivet VII ,- frå feiefondet VIII ,- frå fond for Kulturminneplan b. Det vert vedteke å setja av følgjande til driftsfond i 2015: I ,- til fond for oppmåling II ,- til viltfondet c. Inntekter og kostnadar med renovasjon og slam vert ført mot renovasjons- og slamfondet i samsvar med oppgåver frå SIM. Flyktningar: a. Fitjar Kommune vil busetja flyktningar i 2015, og 10 flyktningar i 2016 og Driftstilskot Fitjar Kommune gjev driftstilskot til følgjande organisasjonar: a. Fitjar Kyrkjelege Fellesråd kr ,- b. Fitjar Kultur- og Idrettsbygg kr ,- c. Fitjar Frivilligsentral kr ,- d. TV-aksjonen kr 7.000,- Eining for Kultur får fullmakt til å disponera kr ,- til tilskot lag og organisasjonar og tilskot fritid- og kulturaktivitetar. 7 Side20

21 Demografi Innbyggarar Fitjar kommune hadde 1. juli 2014 eit innbyggjartal på Dette er ein auke på 32 innbyggjarar frå inngangen til året. Gjennom dei tre siste åra har kommunen hatt ein jamn vekst, medan innbyggjartalet låg nokolunde stabilt dei føregåande seks åra. 40 Folketalsutvikling Fitjar kommune Fødselsoverskudd Nettoinnflytting Folketilvekst Samansetning av folketalsvekst, vekst gjennom året. Kjelde: Statistisk sentralbyrå. Medan fødselsoverskotet har lagt stabilt rundt ti årleg, har nettoinnvandringa variert i stor grad. I økonomikriseåret 2008 var nettoutflyttinga på 25 personar, medan nettoinnflyttinga var på sitt sterkaste i 2009 med 17 personar og 2012 med 26 personar. 8 Side21

22 100 Folketalsvekst Fitjar Tysnes Etne Folketalsvekst i personar, vekst gjennom året. Kjelde: Statistisk sentralbyrå. Grafen samanliknar Fitjar med Tysnes og Etne, kommunar som er av same storleik og med nokolunde like føresetnader. Fitjar har gjennomgåande hatt større vekst enn Tysnes, medan Etne har utmerka seg med ein auke i vekstraten, frå sterk reduksjon i 2005 til sterk vekst i Grafen viser elles at Fitjar kommune i stor grad har unngått vesentleg reduksjon i innbyggjartala gjennom perioden. Folkesetnaden i Fitjar er samansett av innbyggjarar i alle aldersgrupper. Desse aldersgruppene vil endra storleik i ei folkesetnadsframskriving. Statistisk sentralbyrå meiner Fitjar kommune vil ha innbyggjarar i Side22

23 Storleik aldersgrupper - framskriving år år 66 år eller eldre Innbyggjarar etter folkesetnadsframskriving middels vekst. Kjelde: Statistisk sentralbyrå Eit viktig element i samfunnets evne til å halda oppe tenester til innbyggjarane er tilhøvet mellom innbyggjarar i arbeid og innbyggjarar som nyttar ulike kommunale tenester. Per i dag er tilhøvet som vist i følgjande diagram. Aldersgrupper år eller eldre 13 % 0-19 år 28 % år 59 % Kjelde: Statistisk sentralbyrå. I løpet av dei 25 åra fram mot 2039 vil samansetnaden av aldersgrupper i befolkninga endra seg. Statistisk sentralbyrå meiner at gruppa i «arbeidsfør alder», år, vil bli 10 Side23

24 redusert frå 59 prosent av folkesetnaden i dag til 55 prosent i Dette gjer at at det blir færre som skal finansiera tenestene til fleire brukarar. Aldersgrupper år eller eldre 21 % 0-19 år 24 % år 55 % Folkesetnadsframskriving, middels vekst. Kjelde: Statistisk sentralbyrå. Reduskjonene i aldersgruppa år er ikkje eineståande for Fitjar, men er noko alle norske kommunar må rekne med. Ein større reduksjon enn landssnittet vil forverra situasjonen i Fitjar høvesvis resten av landet. I Noreg i dag er 61 prosent i aldersgruppa år, noko som vil bli redusert til 57 prosent i Side24

25 100 % 90 % 80 % Utdanningsnivå 3 2,5 3 17,5 17,5 18,2 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 51,1 51,2 51,5 20 % 10 % 0 % 28,4 28,8 27,3 Fitjar Tysnes Etne Grunnskule Vid. skule Høgsk./univ. kort Høgsk./univ. lang Utdanningsnivå, prosent av innbyggjarar. Kjelde: Statistisk sentralbyrå. Fitjar kommune har om lag same utdanningsprofil som Tysnes og Etne. Etne har noko fleire med høgskule- eller universitetsutdanning. 100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % 8,3 7,1 5,7 5,7 8,8 5,8 11,7 13,4 16,1 18,8 11,5 5,8 36,4 Formue per husstand 30,5 34,4 Formue per hushald, prosent av totalt tal på hushald i kommunen. Tala er frå Studentar er utelatne. Kjelde: Statistisk sentralbyrå. Grafen viser at 52,8 prosent av hushalda i Fitjar kommune har formue over 1 mill. kroner, medan dei tilsvarande tala for Etne er 46,2 prosent og for Tysnes 43,9 prosent. 20,8 10,5 6,2 20,7 12,5 Etne Fitjar Tysnes Under kr kr kr kr kr kr kr og over 9,1 12 Side25

26 Det er fleire av dei med høgast formue (over 4 mill. kroner) i Etne enn i dei to andre kommunane. Økonomiske oversikter Budsjettskjema 1A driftsbudsjett Rekneskap Budsjett Budsjett Konto Skatt på inntekt og formue Inntektsutjamning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskot Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til dekning av tidligare års regnskapsmessige meirforbruk Til ubundne avsetjingar Til bundne avsetjingar Bruk av ubundne avsetjingar Bruk av bundne avsetjingar Netto avsetjingar Overført til investeringsrekn Til fordeling drift Budsjettskjema 1B driftsbudsjett Rekneskap Budsjett Budsjett Konto Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) Sum politisk leiing Sum Administrasjon Sum skule og oppvekst Sum plan, utvikling og miljø ekskl.var Sum VAR Sum ref. mva. på investeringar Sum pleie- og omsorg Sum kultur Sum økonomisk forvaltning SUM Forbruk i driftseiningane Meir- eller mindreforbruk Side26

27 Hovudoversikter drift Budsjett 2015 KOSTRA - ØKONOMISK OVERSIKT DRIFT Driftsrekneskapet Rekneskap 2013 Rev. budsjett 2014 Budsjett 2015 Kostra-art Tekst Driftsinntekter Brukarbetalingar Andre sals- og leieinntekter Overføringar med krav til motyting Rammetilskot Andre statlige tilskot ; 890 Andre overføringar Skatt på inntekt og formue Eigedomsskatt Andre direkte og indirekte skatter Sum driftsinntekter Driftsutgifter Lønnsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester som inngår i tenesteproduksjon Kjøp av tenester som erstattar kommunal tenesteproduksjon Overføringar Avskrivingar ( ) Fordelte utgifter Sum driftsutgifter Brutto driftsresultat Finansinntekter Renteinntekter, utbytte og eigaruttak Gevinst på finansielle instrument Mottatte avdrag på utlån (sosial- og næringslån) 0 Sum eksterne finansinntekter Finansutgifter Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter Tap på finansielle instrument Avdragsutgifter Utlån (sosial- og næringslån) 0 Sum eksterne finansutgifter Side27

28 Resultat eksterne finanstransaksjoner Motpost avskrivingar Netto driftsresultat Avsetningar: 930 Bruk av tidlegere års regnskapsmessige overskudd 940 Bruk av disposisjonsfond Bruk av bundne driftsfond Sum bruk av avsetningar: Dekning av tidlegere års regnskapsmessige underskudd 540 Avsetning til disposisjonsfond 550 Avsetning til bundne driftsfond Overført til investeringsregnskapet Sum avsetningar Årets regnskapsmessige overskot (mindreforbruk) Side28

29 Budsjettskjema 2A investering Budsjettskjema 2A Rekneskap 2013 Revidert budsjett 2014 Budsjett 2015 Investeringar i anleggsmiddel, byggelånsrenter Utlån og forskotteringar, aksjekjøp Avdrag på lån Dekking tidlegare års udekka inv. Avsetjingar Årets finansieringsbehov Finansiert slik: Bruk av lånemidlar Inntekter frå sal av anleggsmidlar Mottatte avdrag på utlån, aksjesal Refusjonar Andre inntekter Sum ekstern finansiering Overført frå driftsrekneskapen Bruk av avsetjingar Udekka investering Sum finansiering Udisponert Side29

30 Budsjettskjema 2B investering Budsjettskjema 2B Prosjekt Tittel Overf. frå Investeringar i Administrasjon IKT administrasjonen og fellestiltak Innfordringsmodul Agresso Eigenkapitalinnskot KLP Skule og barnehage Pleie og omsorg IKT skule Inventar skule Hjelpemiddel FBB Utstyr kjøken FBB IKT helse? Drift og vedlikehald Beredskap Opphengssystem scene Rimbareid Gymsal Sælevik Lager (Stollager gymsal) Rimbareid? Scene Rimbareid gymsal Lysarmatur gymsal Rimbareid Kjøken gymsal Rimbareid Ventilasjon Fitjarstølane barnehage Arbeidsrom Øvrebygda skule Naudaggregat Havnahuset Internt alarmsystem Havnahuset Søppelbod Havnahuset Vaskerom Havnahuset Golv kjøken og gang - Havnahuset Legesenter Bustadmodul / LAR-senter Bustadhus vanskelegstilte / Flyktningsbustadar Nye omsorgsbustadar Øyeblikkelig hjelp Veg Rimbareid skule Veg generell Andel veg Midtfjellet Lagerplass Årskog Vedlikehaldsmaskinar idrettspark Beredskapsbåt (Friluftsrådet) Skilting Idrettsbane? Tursti Fitjar sentrum - Moahagen Frigjeringsverktøy Side30

31 Utbygging Utbygging bustadområde Kultur Modellbibliotek Aktivitetsnett v/rådhuset VAR Utbetring vassnett Rimbareid Overvaking Rossneset Høgdebasseng Plan Vass Div. småanlegg vass Alarmsystem vatn Koløyholmen kloakk Sanering avlaup Øvrebygda / Koløy Tilrettelegging Fitjarstølane Avlaup småanlegg Kyrkja Nytt orgel i kyrkja Lyd / lysanlegg i kyrkja Planlegging tilbygg på kyrkja Sum aksjar og frikjøp Sum ordinær investering Sum VAR Sum Overført låneramme Føreslått tatt ut Ikkje prioritert Til vurdering Av dette er føresett finansiert: Tippemidlar skuleområdet Fylkeskommunen bibliotek Tilskot Husbanken Bustadmodul / LAR Tilskot Husbanken Vanskelegstilde / flyktningar Tilskotsmidlar omsorgsbustadar Sum Nytta eldre lån (må avstemmast i årsoppgjør 2014) 18 Side31

32 Hovudoversikt investering INVESTERINGAR Budsjett 2015 KOSTRA - ØKONOMISK OVERSIKT Rekneskap Rev.budsj. Budsjett Kostra-art Tekst Inntekter Sal av driftsmidlar og fast eigedom Andre salsinntekter Overføringar med krav til motyting Statlege overføringar Andre overføringar Renteinntekter, utbytte og eigaruttak Sum inntekter Utgifter Lønsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester som inngår i tenesteproduksjon Kjøp av tenester som erstattar kommunal tenesteproduksjon Overføringar Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter ( ) Fordelte utgifter Sum utgifter Finanstransaksjonar 510 Avdragsutgifter Utlån Kjøp av aksjar og andelar Dekking tidl. års udekka 548 Avsetningar til ubundne investeringsfond Avsetningar til bundne investeringsfond Sum finans- og finansieringstransaksjonar (Utbetalingar og avsetningar) Finansieringsbehov Dekka slik: 910 Bruk av lån Mottekne avdrag på utlån Sal av aksjar og andelar Overføringar frå driftsrekneskapet Side32

33 Bruk av ubundne investeringsfond Bruk av bundne investeringsfond Sum finansiering Udekka/Udisponert Side33

34 Økonomiplan Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Konto Skatt på inntekt og formue Inntektsutjamning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskot Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til dekning av tidlegere års reknesk. meirforbruk Til ubundne avsetjingar Til bundne avsetjingar Bruk av ubundne avsetningar Bruk av bundne avsetjingar Netto avsetjingar Overført til investeringsrekn. 0 Til fordeling drift Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) Sum politisk leiing Sum Administrasjon Sum skule og oppvekst Sum plan, utvikling og miljø Sum VAR Sum pleie- og omsorg Sum kultur Sum økonomisk forvaltning SUM Forbruk i driftseiningane Meir- eller mindreforbruk Side34

35 Inntekter Rekneskap Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Konto Skatt på inntekt og formue Inntektsutjamning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskot Sum frie disponible inntekter Skatt på inntekt og formue Skatteinngangen i Fitjar har variert mykje dei siste åra. I 2011 hadde Fitjar 106,7 % av landgjennomsnittet, medan året etter var inngangen 92,8 %. Kommunenes Sentralforbund (KS) lagar prognosar for inntektene til dei einskilde kommunane. I prognosen som vart publisert etter framlegginga av Statsbudsjettet, er prognosen for Fitjar 96,3 % for Fitjar har ein skatteinngang per september 2014 på 96,3 % av landsgjennomsnittet. Statsbudsjettet nyttar nivå for faktisk skatteinngang for 2013 som grunnlag for forventa skatt på inntekt og formue i I 2013 hadde Fitjar 96,4 % av landsgjennomsnittet i skatteinngang. Fitjar Kommune nyttar same nivå på skatteinngang som Statsbudsjettet. Inntektsutjamninga er ein funksjon i KS si prognose. Det er føresatt at innbyggjartalet i Fitjar utviklar seg som resten av landet når ein føreset at skatteanslag og rammetilskot ikkje endrar seg i planperioden. Ein føreset vidare at fordeling av befolkninga er den same i perioden som han var i 2014, både i Fitjar og i resten av landet. Eigedomsskatt Det er lagt inn ein auke på ,- frå nye eigedommar i 2015, etter at det er gjort reduksjon for kjende verknader som gjeld verk og bruk. I planperioden er det lagt inn auke med ,- per år. Aktive tiltak Reversering av reduksjon eigedomsskatt 2014 Eigedomsskattesats for andre faste eigedommar med bygningar vert sett til 3 promille Innsparing Rammetilskot Innbyggertilskudd (likt beløp pr innb) Utgiftsutjevning Overgangsordninger (INGAR fra 2009) Saker særskilt ford (inkl. helsestajon skolehelse og arbavg) Småkommunetilskudd Ordinært skjønn inkl bortfall av dif.arb.avg herav gradvis bortfall av dif.arbeidsgiveravgift Endringer saldert budsjett RNB Sum rammetilsk uten inntektsutj Side35

36 Årsaka til at innbyggjartilskotet går ned, er fordi uttrekk av medfinansiering av somatiske tenester vert fasa ut 1. januar Dette beløpet er nesten stort nok til å dekke 3,0 % løns- og prisvekst og realvekst, til saman. Totalramma er om lag uendra frå 2014, men skal fordelast på nokre fleire innbyggjarar. Utgiftsutjamninga er ei ordning der utgiftsbehovet etter demografisamansetjinga i kommunen vert berekna. Det er 25 ulike demografiske variablar i berekninga, og Fitjar kjem ut med ei samansetjing som seier at kommunen er 12,66 % dyrare å drifta, enn snittet på landsbasis. Dette er ein auke frå 12,25 % i I tillegg vert nettoverknad av statlege og private skular lagt til beløpet. Dei største endringane er: 1) Born 2-5 år: Aukar frå 149 til 166, og gjev nær 2 mill. meir. 2) Born 6-15 år: Vert redusert frå 454 til 447, og gjev 0,7 mill. mindre 3) PU over 16 år: Aukar frå 13 til 15, og gjev 1,0 mill. meir 4) Born 1 år utan kontantstøtte: Vert redusert frå 22 til 14, og gjev 1,5 mill. mindre Berekning av utgiftsutjamning: HELE LANDET FITJAR Bruk av folketall Vekt Antall Antall Utgiftsbehovsindeks Pst. utslag Tillegg/ fradrag i utgiftsutj kr per innb 1000 kr 0-1 år 0, ,9117-0,05 % år 0, ,1021 1,28 % år 0, ,2195 6,37 % år 0, ,0024 0,01 % år 0, ,9702-0,28 % år 0, ,8347-0,75 % år 0, ,9885-0,08 % over 90 år 0, ,4509 2,07 % Basistillegg 0, ,9486 6,78 % Sone 0, ,1592 0,21 % Nabo 0, ,6351 0,84 % Landbrukskriterium 0, ,8557 0,26 % Innvandrere 6-15 år ekskl Skandinavia 0, ,7372-0,22 % Norskfødte med innv foreld 6-15 år ekskl Skand 0, ,09 % Flytninger uten integreringstilskudd 0, ,0709-0,43 % Dødlighet 0, ,9613-0,18 % Barn 0-15 med enslige forsørgere 0, ,6638-0,39 % Lavinntekt 0, ,3712-0,39 % Uføre år 0, ,1181 0,05 % Opphopningsindeks 0, ,1634-1,13 % Urbanitetskriterium 0, ,5741-0,74 % PU over 16 år 0, ,4021 1,84 % Ikke-gifte 67 år og over 0, ,8899-0,48 % Barn 1 år uten kontantstøtte 0, ,5838-1,22 % Innbyggere med høyere utdanning 0, ,6532-0,64 % Kostnadsindeks 1,0000 1, ,65821 % Tillegg/trekk (omfordeling) for kommunen i 1000 kr Side36

37 3 Nto.virkn. statl/priv. skoler Sum utgiftsutj. mm (2+3) Ordinært skjøn er redusert for Fitjar med ,-. Totalramma for Hordaland vart redusert med 9,8 mill. eller 7,1 % frå 2014 til Reduksjonen for Fitjar er om lag same prosentvise reduksjon som ramma for Hordaland. Det er ikkje lagt inn ekstraordinære skjønsmidlar. I 2014 budsjetterte Fitjar, og fekk tildelt, ,- i ekstraordinært skjøn. Finans Rekneskap Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Konto Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjoner og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Renter: Kommunalbanken gjev ut ei vurdering av budsjettnivå i planperioden kvar haust. Vurderinga er basert på offentlege tilgjengelege prognoser og marknadsrenter. Kommunalbanken si vurdering er: 3mnd. NIBOR 1,8 % 2,1 % 2,3 % 2,6 % Vidare vurderer Kommunalbanken at påslaget på 40 rentepunkter vil halda seg stabilt i perioden. Husbankrenta ligg i dag ca. 30 rentepunkt over NIBOR + påslag, og er føresett å få same tillegget i perioden. Låneavdrag drift Det er føresett at nye lån svarar til investeringar i same året juster for eldre låneopptak. Investeringsplan viser følgjande behov: 2015: ,- 2016: ,- 2017: ,- 2018: ,- Berekningane føreset ei avdragstid på 20 år, med eit avdrag året etter opptak. 24 Side37

38 Netto lånegjeld i kroner per innbyggjar Fitjar Fitjar Fitjar Etne Tysnes Kostragruppe 2 Utviklinga i avdrag vert: Gamle lån kr kr kr kr Lån 2014 kr kr Lån 2015 kr kr Lån 2016 kr kr Lån 2017 kr Budsjett kr kr kr kr Renteutgifter: Långjevar Renteberande gjeld (snitt) rente Utgift KBN - p.t. kr ,25 % kr KBN - Nibor + 40 kr ,20 % kr KLP - Nibor + 40 kr ,20 % kr SpV - Nibor + 45 kr ,25 % kr HB - flytande kr ,50 % kr HB - særrente kr ,97 % kr HB - fastrente kr ,18 % kr Sum kr kr Føreset ein at nye lån vert teken opp på slutten av året, og til flytande rente, vert utviklinga: Renteutgift Side38

39 Rentesikring: Grunnlaget er KBN sitt forslag til utvikling 3mnd NIBOR. Utgiftene er delt inn i to element: eksisterande avtalar, og nye avtalar ein må inngå for å oppfylla krav til sikring av 1/3-del av gjeldsportefølgja. Nye avtalar er lagt inn med rentedifferanse på 0,4 %, som er eit estimat på kortsiktige rentebytteavtalar. Eksisterande kr kr kr kr Behov ved årets start kr kr kr Erstatning av avtalar kr kr kr kr kr kr kr Renteinntekter: Likviditetsbudsjettet er basert på faktisk kontantbehaldning 1/ til 1/ Det er korrigert for skilnad start- / sluttbeløp, investeringar og opptak av lån. Renta er sett til 1,8 % + margin under og over 10 mill. Beløpet i 2014 inkluderer overbudsjettering av inntektene på ,- og om lag ,- i renteinntekter på investeringar. Renteinntekter på investeringar vert flytta til Økonomisk forvaltning. 26 Side39

40 Einingane sine driftsbudsjett Politisk leiing Rekneskap Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Konto Tilleggs- og nye løyvingar Politisk leiing Sum politisk leiing Ordførargodtgjersla er justert til ny årsløn på kr frå 1. januar, i tråd med godtgjerslereglementet. Det er så gjort justeringar i møtegodtgjersla i tråd med auken i ordførarens godtgjersle. Denne posten er i tillegg auka for å romma møtegodtgjersle til vararepresentantar. Representantane sin godtgjersle for mobiltelefon er teke vekk i reglementet, og kostnaden er teke vekk frå budsjettet frå Kontingent til Landssamanslutninga av norske vindkraftkommunar er auka med kr , ettersom vindkraftanlegget i Fitjar er sett i drift. Samarbeidsrådet for Sunnhordland aukar sitt tilskot med kr Begge kostnadsaukar er lagt inn i budsjettet. I september 2015 er det kommunestyre- og fylkestingsval. Det er lagt inn eit budsjett på kr til dette føremålet. I motsetnad til tidlegare valår, vil Kommunal- og moderniseringsdepartementet dekkja kostnadane til valsystemet for kommunane. Fitjar må framleis dekkje kostnadar til utsending av valkort og trykking av røystesetlar. Stønaden til kommunestyregruppene er halde på same nivå som i Kontrollutvalet har sendt inn eit budsjett med ei auke på kr (ca 40 %) frå budsjettet. Ei auke i tråd med kommunal deflator (3,0 %) ville seia ein auke på ,- Administrasjon Rekneskap Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Konto Sum administrasjon Administrasjon Reduksjon i rammene råkar administrasjonen i Fitjar kommune på likt vis som dei andre avdelingane. Budsjettet ber elles preg av auke i mange eksterne kostnadar, som til dømes medlemsskap i organisasjonar og kostnadar til dataprogram. Som ein konsekvens av overgang til Lync-telefoni er telefonbudsjettet redusert med kr Auke i kontingenten til KS og Interkommunalt arkiv i Hordaland gjev ei kostnadsauke på kr Velferdstiltak er halde på same nivå som i 2014, med ein overføring på kr til Velferdsklubben i Fitjar kommune. 27 Side40

41 Det er ikkje budsjettert med annonsekostnadar på administrasjonsbudsjettet i Annonsar om politiske møte er budsjettert på formannskapet og stillingsannonsar blir ført på den aktuelle avdelinga. I tillegg nyttar kommunen nettstaden, Facebook og SMSvarsling til å få ut informasjon. Det blir difor vurdert at trongen for stillingsannonsar er i ferd med å bli redusert. Delar av kostnaden til fagsystemet KomTek Forvaltning blir ført på administrasjonen. Denne kostnaden aukar med kr frå Kostnaden med leasing av kopieringsmaskinar og papirhald har auka dei siste åra, og det er lagt inn kr til dette føremålet. Avtalen med Haugaland HMS om bedriftshelseteneste inneber ei årleg fastkostnad på kr Denne har tidlegare ikkje vore budsjettert, men ligg no inne i budsjettet. Det blir i år kjøpt inn nok gåver til pensjonistar og 25-årsjubilantar òg for neste år, og posten for gåver er difor redusert med kr for 2015 og kr årleg for resten av økonomiplanperioden. Som ein del av innsparinga er potten for kurs redusert med kr årleg, og reisekostnader med kr årleg i økonomiplanperioden. Refusjonen frå Stord kommune for 52 % av Stord Fitjar Landbruk- og Miljøkontor vert inntektsført under administrasjon, som tidlegare år. Kundetorget I løpet av 2014 har ein medarbeidar i kundetorget flytta delar av stillinga over på planog utviklingsavdelinga, noko som gjer at lønsbudsjettet for Kundetorget er redusert. Dette blir ytterligare fylgt opp i budsjettet, i samband med reduksjon av stilling innan planarbeid. IKT-avdelinga Avdelinga har teke ei reduksjon i kostnadar til konsulentar på kr Bruken av konsulentar ber preg av å vera lite føreseieleg, og driftsstopp kan gjera det naudsynt å nytta konsulentar for å sikra kontinuitet i kritiske driftssystem. Avdelinga har tre tilsette og ein lærling. Bruken av konsulentar må vurderast mot den samla kompetansen i avdelinga. Det er uråd at kommunen skal kunna ha intern kompetanse på alle område i IKT-drifta. Auke i kostnadar til andre kommunar som driftar IKT-system for Fitjar utgjer kr Driftsavtalar for dataprogram har ei nettoauke på kr frå Økonomiavdelinga Utgifter, utover løn, på avdelinga er i hovudsak knytt til kjøp frå Stord kommune. Det gjeld skatteoppkrevjar, løn, registrering inngåande faktura, og drift og vedlikehald av rekneskapsprogrammet. I tillegg er det bunde opp ein del utgifter til IT-program for budsjettering, innfordring og rekneskap skatteoppkrevjar. I budsjett for 2014 var det føresett ein innsparing på ,- knytt til overgang frå papir til elektronisk faktura (100 %). Ein har ikkje oppnådd dette. I budsjett for 2015 er det føresett at elektronisk faktura stig frå 20 % i dag til 50 % i Side41

42 Innsparingstiltaka som er lagt inn, er sjukelønsrefusjon på kr ,-, utan å dekke inn med vikar. Vidare tek ein bort budsjett til annonsering. I tillegg legg ein inn ein auke i inntekter purregebyr på ,-. Innkjøp Kostnadane til Sunnhordland interkommunale innkjøpsforum aukar med kr frå 2015, inkludert ei satsing på E-handel. Kyrkja og andre trus- og livssynssamfunn Netto driftsutgifter kyrkja pr. innbyggjar Fitjar Etne Tysnes Kostragruppe 2 Me har i dag to utbetalingar til Kyrkjeleg Fellesråd. Ei utbetaling til drift av kyrkja som trussamfunn, kr i 2014, og ein kostnad til kyrkjegard, som også er drifta av KF, med kr , sum (Kyrkja nyttar kr for 2014). I tillegg er det ein mindre post til andre trussamfunn, som er avhengig av kyrkja si løyving(pro rata). Budsjett 2014 er kr , og utbetalt 2013 var , dvs posten kr er for liten i Dessutan utfører kommunen ein del tenester for kyrkja som kyrkja betaler for. Godtgjersla utgjorde i 2013 kr for adm, og kr for rekneskap, samla kr Dette arbeidet er sterkt subsidiert, og det er ynskjeleg å auka dette til eit reelt tal, og å kompensera dette heilt eller delvis. Ein reell kostnadsstruktur er vanskeleg, då det er i hovudsak tale om val mellom sjølvkostberekningar eller marginale kostnader. Dvs at brutto kostnader må fordelast, 29 Side42

43 men kommunen sparer lite om arbeidet/ytinga fell bort. Me har laga ei utrekning som viser om lag kr pr år, husleige og rekneskap fordelt, alt anna rekna marginalt. Denne auka godtgjersla er ikkje gjennomført i budsjett, og tala for 2013 er auka med 2x deflator (7 %) til kr Kyrkja har i eige skriv bede om ein auke på kr (= 27,7 %)., Auken består i 6 punkt som gjeld kyrkja: Auke stilling kantor 50 %. Justering med: Vedlikehald kyrkja auka frå til , jubileumsbok kr , overskot kr , pensjon og prisog lønsvekst. Denne auken vil gje prosentvis same auke til andre trussamfunn, truleg kr Eit punkt gjeld auka vedlikehald kyrkjegard frå kr til kr Denne gjeld alle trussamfunn. Kyrkja sine investeringar vert handsama i investeringsdokumentet. Ein viser til kyrkja sitt budsjettbrev. Beredskap Det er i løpet av 2014 vedteke ny heilskapleg risiko- og sårbarheitsanalyse og overordna beredskapsplan. Arbeidet med evakueringsplan og ny plan for helsemessig og sosial beredskap held fram inn i Det er i løpet av 2014 investert i eit system for å varsle innbyggjarane via SMS og talemeldingar, og satellitt-telefon til beredskapsrommet i rådhuset. Arbeidet er starta med installering av naudstraumsannlegg i Havnahuset. Frå før av har sjukeheimen naudstraum. Frå eit beredskapsperspektiv burde rådhuset hatt naudstraumsannlegg, både på grunn av serverparken som er lokalisert her, og på grunn av kriseleiinga sitt arbeid. Rådmannen har ikkje funne rom i investeringsbudsjettet til dette føremålet. Det er forventa tilsyn med beredskapsfunksjonen frå Fylkesmannen i Hordaland i løpet av Aktive tiltak Innsparing administrasjon Sjukelønsrefusjonar og kutt i ei rekkje småpostar. Innsparing Reduksjon lønskostnad i samband med ulønna permisjon Ein tilsett i kundetorget har uløna permisjon fram til Innsparing prosent stilling informasjon I samband med endringar i planavdelinga og i Kundetorget, er det lagt inn 20 prosent stilling for informasjonsarbeid i Kundetorget. Utgift Side43