Budsjett 2010 / Økonomiplan

Transkript

1 0 Budsjett 2010 / Økonomiplan Til handsaming i Skodje formannskap 1 desember 2009 Skodje kommunestyre 15. desember 2009

2

3 INNHALDSLISTE 1. POLITISK HANDSAMING INNLEIING... 5 LOVMESSIG GRUNNLAG VISJON, MÅL OG STRATEGIAR FOR SKODJE KOMMUNE STATLIGE RAMMEBETINGELSER SENTRALE FØRESETNADER... 6 STATSBUDSJETTET ØKONOMISK STATUS SKODJE KOMMUNE... 8 REKNESKAPSRESULTAT DRIFTSSITUASJONEN ARBEIDSKAPITAL LÅNEGJELD OG KAPITALUTGIFTER... 9 RENTEKOSTNADER RENTE- OG FINANSINNTEKTER KOSTRA UTVIKLING I FOLKETAL I PLANPERIODEN MVA-KOMPENSASJON LØNSOPPGJERET RAMMEBETINGELSER FOR SKODJE KOMMUNE RAMMER FOR SKODJE KOMMUNE DRIFTSBALANSE OG UTFORDRINGER I PLANPERIODEN DRIFTSEININGANE SENTRALE AKTIVITETAR POLITISK STYRING SENTRALADMINISTRASJONEN REINHALD KULTUR LANDBRUK KIRKELEGE FORMÅL PROSJEKT / AVSETNADER UNDERVISNING OG OPPVEKST PPT FELLES GRUNNSKULE OG BARNEHAGE SKODJE UNGDOMSSKULE VAKSENOPPLÆRING SKODJE BARNESKULE STETTE SKULE OG BARNEHAGE VALLE SKULE OG BARNEHAGE SKODJE OG PRESTEMARKA BARNEHAGE PLEIE- OMSORG OG SOSIALE TENESTER HELSESENTERET SOSIALTENESTA - NAV STORFJORDEN BARNEVERN HEIMEBASERT OMSORG... 21

4 SKODJE OMSORGSSENTER PRESTEMARKA DAGSENTER BUTILBOD PU ANDRE STØTTEFUNKSJONAR INNAN KOMMUNAL DRIFT TEKNISKE TENESTER VANN AVLØP OG RENOVASJON - VAR TENESTER INVESTERINGSBUDSJETTET VEDLIKEHALD KVA ER DRIFT OG KVA ER INVESTERING INVESTERINGSTILTAK I ØKONOMIPLAN SKULEPAKKEN STETTE SKULE OG BARNEHAGE KARTVERK/DIGITALISERING IKT INVESTERINGAR PSYKIATRIBUSTADAR SKODJE KULTUR- OG IDRETTSHALL REHABILITERING AV PRESTEBUSTAD DEN NORSKE KYRKJA GANG/SYKKELVEG GLOMSET/VALLE KUNSTGRASBANE BIL PRESTEMARKA DIVERSE PROSJEKTER STARTLÅN BETALINGSREGULATIV SFO BETALINGSREGULATIV BARNEHAGE BETALINGSREGULATIV KULTURSKULEN BETALINGSREGULATIV OMSORGSTENESTER HEIMEHJELP GRUPPE 1 (UNDER 2 G) KR. PR. MND BETALINGSREGULATIV TEKNISKE TENESTER... 31

5 4 1. Politisk handsaming Kommunestyret si handsaming av budsjettet for Formannskapet si innstilling til budsjett for 2010 Kommunestyret si handsaming av økonomiplan for Formannskapet si innstilling til økonomiplan for

6 5 2. Innleiing Lovmessig grunnlag Kommunelova har reglar om økonomiplan, årsbudsjett, årsrekneskap og rapportering i kapittel 8 der 44 omtaler krava til økonomiplan slik: 1. Kommunestyret og fylkestinget skal en gang i året vedta en rullerende økonomiplan. 2. Økonomiplanen skal omfatte minst de fire neste budsjettår. 3. Økonomiplanen skal omfatte hele kommunens eller fylkeskommunens virksomhet og gi en realistisk oversikt over sannsynlige inntekter, forventede utgifter og prioriterte oppgaver i planperioden. Planen skal være satt opp på en oversiktlig måte. 4. I økonomiplanen skal det for hvert enkelt år økonomiplanen omfatter anvises dekning for de utgifter og oppgaver som er ført opp, jf. 46 nr Planer som omfatter avgrensede deler av kommunens eller fylkeskommunens virksomhet, skal integreres i økonomiplanleggingen og bruken av midler innarbeides i planen. 6. Kommunestyret og fylkestinget vedtar selv økonomiplanen og endringer i denne. Vedtaket treffes på grunnlag av innstilling fra formannskapet eller fylkesutvalget. Ved parlamentarisk styreform, skal rådet avgi innstilling som nevnt. 7. Innstillingen til økonomiplan, med de forslag til vedtak som foreligger, skal legges ut til alminnelig ettersyn minst 14 dager før den behandles i kommunestyret eller fylkestinget. Dette gjelder likevel ikke ved innstilling som gjelder endringer i økonomiplanen. 8. Økonomiplanen og endringer i denne oversendes departementet til orientering. Økonomiplanen skal synleggjere økonomiske konsekvensar av tiltak i årsbudsjettet dei påfølgjande åra. Vidare skal den uttrykkje kommunestyret sine mål og strategiar dei næraste åra basert på kommuneplanen sin langsiktige del og andre fagplanar som omfattar delar av den kommunale verksemda. Økonomiplanen må vere i balanse alle åra i perioden. Økonomiplanen for skal handsamast i lag med budsjettvedtaket for 2010 i desember År 1 i økonomiplanen blir da budsjettvedtaket for Visjon, mål og strategiar for Skodje kommune Skodje den gode bukommunen med mangfald, utfordringar og trivsel Dette er den overordna visjonen for Skodje kommune. Målet er å utnytte den sentrale plasseringa i ein region i vekst, dei fantastiske naturgitte forholda og det rike og aktive kultur- og idrettslivet til å skape ein god og attraktiv stad å bu for alle. Vegane fram til den gode bukommunen kan vere fleire. Skodje kommune har for å nå målet med den gode bukommunen definert følgjande satsingsområde: Oppvekst og bumiljø. Kultur, idrett og friluftsliv Infrastruktur (i vid forstand) Offentleg service Dei overordna måla for tenesteytinga i kommunen er at tenestene skal bidra til å skape eit trygt og utviklande oppvekst og bumiljø der alle kjenner ansvar for seg sjølv og andre. Vi ønskjer å utvikle eit fleirkulturelt fellesskap som skal bidra til levevilkår som er basert på tryggleik, tilhørigheit og eigenaktivitet. Barn og unge skal vekse opp i trygge omgjevnader som stimulerer dei til sjølvstendig individ, og styrkar deira identitet. Ein skal tilby framtidsretta tenester med høg kvalitet av personale med god kompetanse, slik at innbyggjarane har tilgang på eit likeverdig tilbod, og at dei kjenner seg trygge på at rettigheiter vert tekne vare på.

7 6 4. Statlige rammebetingelser sentrale føresetnader Noreg er eit av dei industrialiserte landa som i minst grad er blitt ramma av den internasjonale konjunkturnedgangen og finanskrisa. Ein meir ekspansiv finanspolitikk enn i andre land, i form av auka pengebruk over offentlege budsjett er ein viktig årsak til dette. Men dette skaper òg utfordringar. Framleis stram arbeidsmarknad kan gje kostnadsvekst. og forventa høgare rente enn i andre land kan gje sterkare krone og resultere i svekka konkurranseevne. Ei løysing på dette kan være avgrensingar i finanspolitikken. Dette vil i tilfelle ramme kommunesektoren som da ikkje kan forvente auka overføringar til å møte dei utfordringane ein allereie står ovanfor, som til dømes: Mange år med sterkare vekst i aktiviteten enn i inntektene Stort etterslep på vedlikehald (til tross for tiltakspakken i 2008) på ca 130 mrd Påløpte pensjonskostnader som er skjøvet ut i tid ca 15 mrd Store utfordringar med å rekruttere og behalde kompetent arbeidskraft Statsbudsjettet Regjeringa legg opp til eit svakt ekspansivt budsjett for Bruken av oljepengar ligg svært høgt og avviker klart frå handlingsregelen (4 prosent av fondskapitalen ved inngangen til året). Det blir derfor ei utfordring å tilpasse budsjettet til handlingsregelen i komande budsjett. Regjeringa sitt budsjettforslag for 2010 inneber eit strukturelt, oljekorrigert underskot på 148,5 milliardar kroner. Dette er om lag 44,6 milliardar kroner over forventa realavkasting av Statens pensjonsfond Utland. Og ei auke på om lag 14,6 milliardar kroner i høve forventa strukturelt underskot i Statsbudsjettet inneheld ingen vesentlege kutt. Regjeringa har derimot auka bevillingane innan sine satsingsområder. Kommunesektoren sine samla inntekter aukar med om lag 8 milliardar kroner, og dei frie inntektene aukar med 4,2 milliardar kroner. Dette er ein reell vekst i samla inntekter på om lag 2,6 prosent frå 2009 til Samla sett utgjer overføringane til kommunar og fylker 144 milliardar kroner, eller 16% av statens sine samla utgifter. Kommuneopplegget legg til grunn at inntektsveksten i 2010 skal reknast frå RNB-nivå for kommunesektoren sine inntekter. Den kommunale kostnadsveksten i kommunal tenesteyting (deflatoren) er for 2010 førebels rekna til 3,1 prosent. Dette gir ein forventa lønsvekst på 3,5 prosent og forventa prisvekst på 2,4 prosent. Vekting av lønsveksten er knappe 2/3 i deflatoren. For 2009 er deflatoren rekna å bli 4,1prosent. Auka pensjonskostnader inngår ikkje i den kommunale deflatoren (kostnadsveksten), og er ikkje ein del av det økonomiske opplegget mellom stat og kommune. Auken i sektoren si samla inntekter kan fordelast slik: Auke i frie inntekter vel 4,2 milliardar kroner Auke i øyremerka overføringar ca 2,8 milliardar kroner Forsterka opplæring med vel 0,7 milliardar kroner Auka gebyrinntekter ca 0,2 milliardar kroner Det viktigaste talet er nok auken i dei frie inntektene, som er foreslått til vel 4,2 milliardar kroner i Kommunane står fritt til å disponere desse pengane i tråd med lokale prioriteringar, men innanfor ramma av gjeldande lovar og reglar. Eller sagt på ein annan måte så kan kommunane bruke desse pengane slik dei vil så lenge dei gjer det regjeringa har bedt dei om. Auken i dei frie inntektene er grunngjeve slik: 230 millionar kroner til styrking av det førebyggande helsearbeidet i kommunane i samband med samhandlingsreforma. 1 milliard kroner til fylkeskommunane knytt til samferdselsoppgåver. 1.5 milliard kroner til auka demografikostnader. Fleire nye årsverk i pleie og omsorg i tråd med Omsorgsplan Styrking av det kommunale barnevernet med 400 årsverk på landsbasis. Styrking av skuletilbodet o Ein time meir per veke frå hausten 2010, fordelt på 1 7 trinn. o Åtte timar gratis leksehjelp frå hausten 2010, fordelt på 1 4 trinn. o Investeringsramma for rentekompensasjon for skulebygg og symjeanlegg aukast med 2 milliardar kroner. Ein budsjetteffekt på 28 millionar kroner o Vidareføring av det midlertidige tillegget til lærlingtilskotet i tiltakspakka.

8 7 Kommunane får om lag 2,73 milliardar av auken i dei frie inntektene og fylkeskommunane 1,5 milliardar kroner. Det er foreslått at det kommunale skatteøret for personlege skatteytarar blir uendra på 12,80 prosent. Det er likevel forventa ein relativ god skattevekst for kommunane i 2010 på 5,9 prosent. For å sikre eit likeverdig tilbod av velferdstenester i alle norske kommunar, har regjeringa frå 2009 økt skjønnsramma med 100 millionar kroner for å ivareta inntektssvake kommunar i Sør-Noreg. Midlane blir fordelt av fylkesmannen. Av dette fekk Skodje kommune i million. For 2010 får ikkje Skodje kommune slikt tilskot og fylkesmannen grunngjev det med at Skodje kommune får kroner i veksttilskot i Grunngjevinga for veksttilskotet er at det er vanskeleg å tilpasse tenestetilbodet til ei vaksande befolkning og det kan vere vanskeleg å finansiere nødvendige investeringar. Slik sett er det kostbart for Skodje kommune å komme innafor ordninga med veksttilskot. Det er ikkje varsla vesentlege endringar i kostnadsnøkkelen før i 2011 da barnehagetilskotet (øyremerka tilskot) skal innlemmast i rammetilskotet. Det er føretatt teknisk justering på grunn av auka timetal i grunnskulen og forsterka opplæring på barnetrinnet. Kostnadsnøkkelen består av eit sett kriterium som er samla i ein utgiftsbehovsindeks som vert nytta for å berekne kommunane sine kostnader. Ein indeks på over 1 betyr at kommunen har ein overrepresentasjon i høve gjennomsnittet for landet. Vi ser at det er i aldersgruppa 6-15 år og i gruppa for psykisk utviklingshemma at Skodje kommune har ein overrepresentasjon i høve gjennomsnittet. Vi ser òg at Skodje kommune har ein betydeleg underrepresentasjon i aldersgruppene over 67 år. I sum får Skodje kommune 4,39% meir enn gjennomsnittet pr. innbyggjar til dekning av sine kostnader. Utgiftsbehov for Skodje kommune for 2010: 2010 SKODJE Antall Utgifts-behovs-indeks Pst. utslag Innb. 0-5 år 323 1,1096 0,25 % Innb år 574 1,1535 4,85 % Innb år ,9918-0,10 % Innb år 278 0,8595-1,18 % Innb år 117 0,7830-2,86 % Innb. o/90 år 19 0,6784-1,58 % Skilte og separerte 220 0, ,35 % Arbeidsledige 19 0, ,39 % Dødelighet 23 0,8833-0,29 % Ikke-gifte over 67 år 173 0,7121-0,72 % Innvandrere 67 0,4472-0,28 % Reisetid ,5542-0,71 % Sone ,0764 0,08 % Nabo ,5791 0,64 % PU over 16 år 22 1,6394 3,96 % PU under 16 år 3 0,7846-0,06 % Urbanitetskriterium ,6246-1,54 % Landbrukskriterium 0 0,9571-0,02 % Basistillegg 1 2,8811 4,70 % Kostnadsindeks 1, ,39 %

9 8 5. Økonomisk status Skodje kommune Rekneskapsresultat Etter eit par år med overskot i kommunerekneskapen, gjekk Skodje kommune i 2008 med underskot. Underskotet i rekneskapen for 2008 på kroner er i realiteten ikkje det riktige bildet av resultatet for Årsresultatat for 2007 på kroner og mva-kompensasjonen frå investeringane i 2008 på kroner er nytta til å redusere underskotet for Det reelle resultatet er difor negativt på over 10 millionar kroner. Dette er dekka inn ved at Skodje kommune har brukt av oppsparte midlar (fond). Kommunen oppfyller difor ikkje føresetnadene om å tilbakeføre kraftfondet til sitt opphavlege nivå samt å indeksregulere fondet for perioden samt å opparbeide eit bufferfond på minimum 5 millionar kroner slik som finansreglementet legg opp til. Den økonomiske utviklinga i 2009 er derimot noko betre. Ved utgangen av september ser det ut som Skodje kommune vil gå mot eit overskot i Det er ei svært positiv utvikling i inntektssida som er årsaka til dette. Skodje kommune har framleis betydelege problem knytt til drifta i fleire av driftseiningane. Rekneskapsresultat Kr. i heile År Driftssituasjonen Skodje kommune er inne i ein periode med store investeringar og dette gjeld spesielt utbygging av fleirbrukshall i Skodje sentrum. Det er òg politisk vilje for ny skule på Valle og ei ytterlegare satsing på barnehage i form av utbygging av barnehagen på Stette. Dette vil eventuelt medfører store låneopptak som kjem til syne i driftsbudsjettet i auka drift- og kapitalkostnader i planperioden. Noreg har dei siste åra hatt ei historisk lav rente, men 2008 og 2009 har vore prega av stor uro i finansmarknaden og eit rentenivå som er langt høgare enn det ein såg føre seg for eit par år sidan. Etter at vi gjekk inn i 2009 med ei unormal høg rente har denne falt vesentleg i løpet av året og ligg i dag på unormalt lave nivå. P.t. har Skodje kommune det meste av dei kommunale innlåna på flytande rente. Økonomiplanen tar høgde for forventa renteutvikling, men kommunen sitt driftsbudsjett er eksponert for svingingar i rentenivået. Kommunen sine pensjonskostnader blei noko lavare enn budsjettert i 2008, noko som skuldast særeigne kommunale rekneskapsreglar for føring av pensjonskostnader. Ein del av kommunen sine påløpte pensjonskostnader kan førast mot balansen slik at den ikkje belastar driftsrekneskapen. Denne delen av pensjonskostnaden blir kostnadsført i driftsrekneskapen med like delar over dei neste 15 åra. Veldig forenkla vert pensjonskostnaden i kommunen i stor grad risikofri rente minus lønsauke/g-regulering. Lønsauke/G-regulering vil gje kommunen auka pensjonskostnader, medan avkastninga på kommunen sine pensjonsmidlar vil delfinansierer pensjonskostnaden. Høgare levealder, auka uttak av AFP m.m. vil gje auka pensjonskostnad i åra som kjem. For å redusere uttaket av AFP har Skodje kommune innført seniorpolitiske tiltak. For 2009 ser det ut til at dei seniorpolitiske tiltake vil koste Skodje kommune nærare 1,4 millionar kroner. Og med stadig aukande grupper som kvalifiserer til ordninga vil dette beløpet stige i åra som kjem.

10 9 7. Arbeidskapital Endring i arbeidskapitalen seier noko om kommunen si betalingsevne har betra eller forverra seg i løpet av året. Skodje kommune sin arbeidskapital er rekna som differansen mellom omløpsmidlar og kortsiktig gjeld. Auke i arbeidskapitalen er ein indikator som syner betring i kommunen sin likviditet. Arbeidskapitalen hadde i 2006 og 2007 ein svært positiv utvikling. Dette har hovudsakleg sin årsak i at drifta har tilført kommunen meir midlar enn det som er forbrukt samt ein auke i ubrukte lånemidlar. I 2008 derimot er arbeidskapitalen negativ noko som svekkar likviditetssituasjonen vesentleg. Dette vil ein sjå igjen i kommunen sin årsrekneskap. Endring arbeidskapital Kr. i heile År Lånegjeld og kapitalutgifter Langsiktig lånegjeld har auka dei seinare åra. Ved utgangen av 2008 har Skodje kommune ei langsiktig lånegjeld på vel 175 millionar kroner. Dette blir ca. kr ,- pr. innbyggar, noko som er noko høgare enn gjennomsnittet i fylket. Kommunen sine innlån gjeld ordinære lån til investeringsformål og til vidare utlån i form av startlån (kommunen tar opp lån i Husbanken og formidlar vidare utlån til kommunen sine innbyggjarar). I 2008 var ca. 33,6% av kommunen sine innlån sjølvfinansierande. Dette gjeld lån innan VAR-området (vatn, avløp og renovasjon), startlån og lån til andre investeringsprosjekt med kompensasjon for kapitalkostnader frå Husbanken (Sjukeheim, omsorgsbustader, skulepakken og kyrkjebygg). Utviklinga i planperioden syner ein vesentleg auke i lånegjelda. Dette er i samsvar med investeringsplanen som er omtalt i kapittel 18. Langsiktig lånegjeld Kr. i heile År

11 10 Netto lånegjeld pr innbyggar (inkl. pensjonsforpliktelse) kr Skodje K.gruppe Fylket Rentekostnader Tilhøva i penge- og kredittmarknaden er vesentleg betra. Det er òg klare teikn på at den økonomiske aktiviteten er på veg oppover igjen, etter ein svært svak utvikling i 2008 og langt inn i Noregs Bank reduserte styringsrenta med heile 4,5 prosentpoeng til 1,25 prosent, medan finanspolitikken i 2009 er den mest ekspansive på over 30 år. I dag ligg styringsrenta på 1,5 prosentpoeng. Finansministeren uttalte ved framlegginga av statsbudsjettet at ei normal rente over tid vil ligge mellom 5 6 prosent. Den flytande p.t. renta på kommunen sine lån blir da i økonomiplanperioden : ,5% ,0% ,5% ,0% Renterisiko ved auka rente. Tabellen syner auka rentekostnader dersom vi får ei rente auke utover den prognose som det er teke høgde for i økonomiplanen. Ein renteoppgang tidleg i perioden vil forsterke seg i følgjande år ved at renta etablerer seg på eit høgare nivå med full årseffekt. Tabellen syner difor bare kostnaden for det året som den ekstra renteauken inntreffe. År Renteauke på 1% Renteauke på 2% I heile 1000 Rente- og finansinntekter Vi har som eit mål at avkastninga på kraftfondet over tid bør ligge 2 prosent over kommunen si p.t. rente på innlån. Avkastning på kraftfondet er i planperioden budsjettert på 2 prosent over innlånsrenta på kommunale innlån. Det er eit mål å gjere drifta mindre avhengig av avkastinga frå kraftfondet. Dette for å gjere kommunen i stand til å indeksregulere grunnkapitalen i fondet i samsvar med kommunen sitt finans- og økonomireglement, men òg for at svingingar i avkasting ikkje skal få så store konsekvensar for drifta i kommunen. Det bør difor budsjetterast med ei årleg indeksering av fondet på ca 2 prosent (1,5 million) i planperioden. Men det klarer ikkje rådmannen å finne plass til. Andre renteinntekter er budsjettert med årleg i planperioden Renter på ansvarleg lån i Ørskog Energi AS vert i budsjettet lagt inn med 12 mnd. NIBOR pr. 20 august føregåande år med eit tillegg på 2%. Aksjeutbytte frå Ørskog Energi AS er i økonomiplanen budsjettert på nivå med 2007 med kr ,-. Dette er i samsvar med gjeldande økonomiplanen for Men ei dobling i høve utbytte utbetalt i 2009.

12 11 Posten for kompensasjon for renter og avdrag, gjeld Husbanken si kompensasjonsordning for renter og avdrag for bygging av omsorgsbustader og sjukeheimsplassar og investeringar knytt til 6-års reforma. I tillegg til kompensasjonsordning for renter knytt til vedlikehald på skulebygg og kyrkebygg. 9. KOSTRA KOSTRA (Kommune Stat Rapportering) er eit nasjonalt informasjonssystem som gjev styringsdata om kommunal verksemd. Informasjonen om kommunale tenester og bruk av ressursar på ulike tenesteområder vert registrert og stilt saman for å gje relevant informasjon til beslutningstakarar både nasjonalt og lokalt. Informasjonen skal gje betre grunnlag for analyse, planlegging og styring, og gje grunnlag for å vurdere om nasjonale mål vert nådd. Statistisk sentralbyrå har gruppert kommunane i grupper. Dei viktigaste kriteria for grupperinga er: Folketal Bundne kostnader pr. innbyggjar Frie disponible inntekter per. Innbyggjar Skodje kommune er gruppert i KOSTRA-gruppe 1, som består av 28 små kommunar (mindre enn 5 tusen innbyggjarar) med middels bundne kostnader og lave frie disponible inntekter (dei 25% lavast rangerte). Skodje kommune er den einaste vertskommunen i gruppa. I Møre og Romsdal er Vanylven, Aukra og Skodje med i gruppe 1. Kommunegruppering vert revidert kvart 5 år. Neste revidering er med verknad for rapporteringsåret KOSTRA er ein statistisk tilnærming som gjev oss ei god samanlikning med andre kommunar, men det kan være gode grunnar for at ein på einskilde områder kan ha avvik i forhold til ei gjennomsnittleg samanstilling. Det må og være lov å ha politiske prioriteringar som skil seg frå gjennomsnittskommunen. Det vil her bli presentert eit lite utval av nokre sentrale samanstillingar frå KOSTRA analyse Utvikling i folketal i planperioden Statlege overføringar vert påverka av utviklinga i folketalet og av aldersfordeling i kommunen. Det er ei positiv utvikling i folketalet i Skodje. I 2008 vart det født heile 68 nye born, 29 av innbyggjarane døde, 272 flytta til kommunen medan 165 flytta frå kommunen. For 2010 er det folketalet pr. 1 juli 2009 som gjeld. Denne har auka med 40 personar i høve 1 juli 2008, men i høve 31 desember 2008 er dette ein nedgang på 6 personar. Resten av planperioden er basert på ein årleg vekst i folketalet på 40 personar. Auken i folketalet er positivt i den forstand at det genererer aukande inntekter til kommunen. Men det byr òg på utfordringar då det blir fleire brukarar av dei kommunale tenestene. År År 0-5 År 6-15 År År År Over 90 SUM * *Frå og med 2009 er det befolkning pr. 1 juli året før som ligg til grunn for inntektsmodellen

13 12 Mva-kompensasjon Den generelle ordninga for momskompensasjon blei innført i 2004 som ei erstatning for ei meir begrensa ordning. Kommunal- og regionaldep. sendte i desember 2007 ut på høring eit forslag om at mva-kompensasjon frå investeringar ikkje lenger skal førast som ei inntekt i driftsrekneskapen slik som i dag., men i investeringsrekneskapen. På bakgrunn av høringsuttalar har dep. vedteke at mva-kompensasjon frå investeringar skal førast i driftsrekneskapen ut 2013, men med ein stadig større del pålagt overført til investeringsrekneskapen. For 2010 skal 20% av mva-kompensasjon frå investeringane førast i investeringsrekneskapen og 80% i driftsrekneskapen. Lønsoppgjeret Årslønsveksten i kommunane i 2009 er på 4,8 prosent. Lønsveksten gjeldande frå 1 mai utgjorde 3,6 prosent og det er denne vi må avsette til i budsjettet. Det var avsett ein sentral pott på kr. 3 millionar til lønsoppgjeret i 2009 og dette var tilstrekkeleg. Årets (2009) regulering av G blei på 3,74%. Dette var noko mindre enn forventa og dette er positivt for kommunane sin pensjonskostnad. Alle tilsette får sine pensjonsrettar regulert med den årlege lønsutviklinga, medan dei tidlegare tilsette får sine pensjonsrettar regulert årleg med G. Slik at begge desse faktorane påverkar kommunen sin pensjonskostnad er eit hovudoppgjør, og normalt er desse oppgjøra meir kostbare enn eit mellomoppgjør. Dette gir oss behov for å setje av 3,5 millionar kroner til lønsoppgjøret for I planperioden er det avsett 3 millionar kroner til mellomoppgjøra og 3,5 millionar til hovedoppgjøra. 11. Rammebetingelser for Skodje kommune Rammer for Skodje kommune Her vil vi gje ei oversikt over dei totale frie inntektene for Skodje kommune. Med bakgrunn i disse totale inntektsanslag er det rekna driftsrammer for den einskilde driftseining. I planperioden legg ein til grunn ein skatteinngang og rammetilskot i samsvar med prognose i statsbudsjettet for I tillegg forventar vi ein auke i folketalet i Skodje kommune på 40 personar årleg, noko som gjev ein årleg auke i skatteinngangen og i rammetilskotet i planperioden. I 2009 fekk Skodje kommune skjønnsmidlar på 1,6 millionar kroner. Dette er for 2010 redusert til 0,8 millionar kroner og dette nivået blir lagt til grunn i planperioden. Vertskommunetilskotet er justert med 3,1 prosent, tilsvarande den kommunale deflatoren for Integreringstilskotet er redusert i høve tidlegare år, da det bare er 1-2 personar igjen i ordninga. Kalkulatoriske postar er den delen av kommunen sine finanskostnader/avskrivingar som høyrer heime under dei sjølvfinansierande områda (VAR). Lav rente i 2009 gir noko mindre kalkulatoriske kostnader. Aukande renter i planperioden og aukande investeringar vil gje noko høgare kalkulatoriske postar og kan føre til noko høgare kostnader for innbyggjarane i form av auka kommunale avgifter. 12. Driftsbalanse og utfordringer i planperioden Det skal utarbeidast ein økonomiplan i balanse. I dette ligg ei synleggjering av kommunen sine inntekter og utgifter i perioden, og gjennom dette synleggjere at kommunen er i stand til å gjennomføre dei planlagde tiltaka som er omtalt i planen. Skodje kommune bør ha ein langsiktig strategi for å bygge opp reservar for å takle uføresette hendingar i drifta, og for å ha eigenkapital til investeringar. Skodje kommune sitt økonomi- og finansreglement seier at kommunen bør ha eit bufferfond på minst kr. 5 millionar, årleg indeksregulering av kraftfondet og ei eigenfinansiering på investeringane på 10 prosent. Rådmannen ser ikkje korleis vi skal klare dette i planperioden. Resultatet er ikkje tilstrekkeleg for å bringe realverdien på kraftfondet tilbake til verdien det hadde i utgangspunktet, og risikoen for at vi må bruke ytterlegare av fondet i planperioden er heilt klart til stades. Kommunen står føre store investeringar som vil gje auka lånegjeld i åra som kjem, til tross for at rådmannen har satt ut i tid fleire av dei investeringane som kommunestyret tidlegare har ytra ynskje om. Dersom kommunestyret ynskjer å gjennomføre ytterlegare investeringar må det kuttast i drifta eller inntektene aukast. Auka inntekter kan enklast oppnåast ved innføring av

14 13 kommunal eigedomsskatt. Denne kan om ynskeleg innførast for ei avgrensa periode, til dømes i 10 år, slik at kommunen kan kome à jour med investeringsbehovet utan å kutte i tenestetilbodet. Rådmannen foreslår ikkje eigedomsskatt i dette dokumentet, men vil kome tilbake med eiga sak om dette dersom kommunestyret ber om det. Netto driftsresultat er den primære indikator for økonomisk balanse i kommunesektoren. Eit netto driftsresultat lik null vil over tid redusere kommunen sin formue i den forstand at ein aukande del av realkapitalen etter kvart blir finansiert med lån. Det tekniske beregningsutvalet for kommunal og fylkeskommunal økonomi har rekna seg fram til at kommunane bør ha eit netto driftsresultat på minst 3% av sum driftsinntekter dersom kommunen sin formue skal bevarast. Dette vil sei at Skodje kommune bør ha eit positivt netto driftsresultat på i underkant av 5 millionar kroner kvart år. Dette er imidlertid eit makro tal for heile kommunesektoren. Økonomiplanen for er lagt fram i balanse, men rådmannen foreslår å bruke kroner av fond for å få balanse i økonomiplanen. DRIFTSREKNESKAP Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Skatteinntekter Statleg rammetilskot Inntektsutjamning Selskapsskatt Vertskommunetilskot Integreringstilskot Statstilskot barnehage Refundert renter/avdrag SUM FRIE INNTEKTER Renter ansvarleg lån Andre renteinntekter Aksjeutbytte Renteutgifter Avdrag på lån NETTO FINANSUTGIFTER Avsett til ubundne fond Avsett til bundne fond Resultat frå tidlegare år Bruk av ubundne fond Bruk av bundne fond NETTO AVSETJINGAR Overført til investeringar Motpost avskrivningar TIL DISPOSISJON DRIFT SUM FORDELT DRIFT ÅRSRESULTAT Tal i heile tusen

15 Driftseiningane Driftsnivået for 2009 er langt på veg ført vidare i planperioden. Men da korrigert for nye tiltak og kjende endringar i inntekter og utgifter. Løns- og prisvekt er kompensert i rammene. Tilleggsbevillingar gjevne i budsjettrevisjonane i 2009 er i utgangspunktet ikkje vidareførte i planperioden. Dette er grunna i at der ikkje er økonomisk rom for det. Dersom desse tilleggsbevillingane skal vidareførast må kommunestyret gjennomføre kostnadskutt i andre sektorar i budsjettet. Kompensasjon for auka lønskostnader i planperioden ligg i ein felles pott under prosjekter / avsetnader. Det er lagt til grunn ei arbeidsgjevaravgift på 14,1% i planperioden. Satsar for budsjettering av pensjonskostnader på grunnlag av prognose frå Storebrand, KLP og SPK. Som ein konsekvens av dyre løns- og trygdeoppgjer (G-regulering) siste åra og prognosar for Det er grunn til å forvente dyrare pensjon over tid, men rådmannen vel å halde avsetnaden på 2009 nivå i planperioden. Kostnader med avtalefesta pensjon (AFP) vert budsjettert sentralt. Skodje kommune vil i planperioden ha ein auke i talet på tilsette som kan ta ut AFP. Ein må difor forvente auka kostnader knytt til denne ordninga. I planperioden legg vi til grunn ein årleg kostnad på kr ,-. I tillegg blir seniortiltak i samsvar med seniorpolitisk plan rekna til kr ,- årleg i planperioden Fellesordninga (Storebrand) Sjukepleiarar (KLP) Lærarar (SPK) Folkevalgte (Storebrand) NB! Satsane er eks. arbeidstakar sin del på 2%

16 15 Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett FORDELT SLIK: Momskompensasjon inv Politisk styring Sentraladministrasjonen Kultur Landbrukskontor Kirkelege formål Prosjekt / Avsetnader PPT Felles grunnskule/barnehage Skodje ungdomsskule Vaksenopplæring Skodje barneskule Bibliotek Musikk- og kulturskule Stette skule og barnehage Valle skule og barnehage Skodje barnehage Helsesenteret Sosial- barnevern og flyktning Nav Storfjord - Skodje Storfjorden barnevern Heimebasert omsorg Skodje omsorgssenter Prestemarka dagsenter Butilbod PU Tekniske tenester Vedlikehaldspakken VAR SUM FORDELT TIL DRIFT Sentrale aktivitetar Politisk styring Skodje kommunestyre vedtok i budsjettvedtaket for 2009 å opprette ungdomsråd. I samband med vedtaket vart det løyvd kr ,- til aktivitet/møtegodtgjersle vert det første året med heilårsaktivitet for rådet. Det er behov for å auke budsjettposten som ungdomsrådet har til disposisjon til kroner. Disposisjon av midlane skal drøftast nærmare i samråd med ungdomsrådet. Det vert ikkje foreslått andre endringar i planperioden. Det er teke høgde for ekstra kostnader til val i 2011 og 2013 med kr ,-. Skodje kommune sine kostnader til politiske aktivitetar har auka dei siste åra, og ligg i 2008 om lag på gjennomsnittet for fylke. (Kostnadene går noko opp dei åra det er val.)

17 16 Brutto driftsutgifter pr. innbyggar til politisk styring,kontrollorganer 800 kr Skodje K.gruppe Fylket Sentraladministrasjonen Eininga består i tillegg til rådmannen av servicekontor og økonomiavdeling. Ein del felles kostnadar blir òg belasta denne eininga. Dette gjeld data og IT kostnader samt ein del medlemskontingentar med meir. Eininga slit med for liten kapasitet på sakshandsaming slik at det er krevjande å få fram saker til politisk handsaming. Sentraladministrasjonen har dei siste åra gradvis fått redusert bemanning, samstundes som ein har fått nye oppgåver (m.a. ansvar for koordinering av reinhald). Redusert bemanning har ulike årsaker, både pålagt nedbemanning og seniortiltak for dei tilsette utan at organisasjonen er tilført friske ressursar. Pr. i dag har Sentraladministrasjonen følgjande stillingar: - Økonomiavd. 5,33 årsverk - Servicekontoret 5,1 årsverk - IT 2 årsverk - I tillegg til dette er frikjøp for hovudverneombod (10 % stilling) belasta Sentraladministrasjonen frå , utan at budsjettet er styrka. Samla sett har dei faktorane som er nemnt over ført til at Sentraladministrasjonen har behov for å styrke bemanningssituasjonen for å få utført dei oppgåvene som ligg til denne delen av organisasjonen, samt å vidareutvikle tenester for resten av organisasjonen og for innbyggarane i Skodje kommune. Sentraladministrasjonen sett under eitt vil kunne få ei strammare organisasjonsform, og ei tydelegare leiing av dei ulike avdelingane. Styrka bemanning vil vidare frigjere saksbehandlingsressurs og frigjere tid til økonomiog personaloppfølging i einingane. Ein vil også kunne oppnå betre overlapping på ein del av dei oppgåvene der det vil bli utskifting av personale om få år. Skodje kommune har elles behov for styrking av innsatsen på fleire område, m.a. næringsutvikling. På dette siste feltet vil hoppid-ordninga kunne bidra med tilskot på kr pr. år. Desse pengane skal ikkje brukast til drift av kontoret, men som tilskot til personar som vil starte opp med næringsaktivitet. hoppid anbefalar at kommunen opprettar % stilling til dette formålet. Rådmannen foreslår difor å auke ramma til sentraladministrasjonen med kroner i 2010 og kroner i Dette vert delfinansiert med at ramma vert redusert med kroner i løpet av planperioden. Netto driftsutgifter til adm., stab, fellesfunksjoner/utgifter kr Skodje K.gruppe Fylket

18 17 Reinhald Det har vore auka areal på mange kommunale bygg utan at det har vore auka ressurs i same grad dei siste åra. Hausten 2010 står òg den nye kultur- og idrettshallen ferdig. Rådmannen foreslår difor å auke ressursen til reinhald med kroner i 2010 og i Kultur Skodje kommune brukar lite midlar på kultur samanlikna med andre kommunar. Det ligg inne ei satsing på fleirbrukshall som er under bygging. Denne skal stå ferdig hausten 2010 og inneheld idrettshall, bibliotek, kantine og kulturhus. Dette medfører at ein vel å organisere all kulturaktivitet i ei eiga driftseining. Biblioteket og musikk- og kulturskulen vert overført frå Skodje barneskule til eininga for kultur. I tillegg ligg kommunen si tildeling av midlar til lag og organisasjonar som driv kulturarbeid til eininga. Det er vedteke å auka personalressursen til kultur med 45% stilling. I tillegg vil Rådmannen foreslår å auke det årlege kulturbudsjettet med kroner i 2010 og det vert ikkje foreslått endringar i eigenbetalingane i kulturskulen. Kultur: netto driftsutgifter pr. innbyggjar kr Skodje K.gruppe Fylket Heile landet Landbruk Skodje kommune deltek i eit interkommunalt samarbeid innan landbruk saman med Stordal, Ørskog, Ålesund og Sula, der Ørskog kommune er vertskommune. Rådmannen foreslår ei regulering av ramma på 3,1% i høve budsjettet for 2009 og ber landbrukskontoret tilpasse budsjettet tilsvarande. Kirkelege formål I denne ramma ligg det kommunale tilskotet til Skodje kirkelege fellesråd, samt eit mindre beløp til andre trussamfunn. Ramme blei auka i budsjettrevisjon 1/2009 med kroner. Rådmannen foreslår å vidareføre 50% av denne reelle auken i planperioden. I tillegg blir ramma foreslått regulert med 3,1% i Prosjekt / Avsetnader Her ligg den sentrale avsetnad for lønsoppgjeret med kroner, kompetansemidlar med kroner, AFP med kroner, kostnader til seniorpolitiske tiltak med kr kroner, arbeidstreningsmidlar med kroner og ei eiga ramme på kroner for å dekke meirkostnader i einingane til lærlingar som kommunestyret har sagt at Skodje kommune skal ha 3 av. 15. Undervisning og oppvekst Foreldrebetalinga i barnehage vert ført vidare på same nominelle nivå som i 2009 (og i 2008). For foreldra vil eit heildags tilbod maksimalt koste kr ,- pr. månad og kr ,- pr. år. Regjeringa har innført ein lovfesta rett til barnehageplass frå Det inneber at barn som blir 1 år innan utgangen av august det året det blir søkt om barnehageplass, har rett til plass. Kunnskapsdepartementet tar sikte på å auke minimumsforpliktinga til ikkjekommunale barnehagar frå 85 til 88 prosent. Dette har ingen konsekvens for Skodje kommune fordi kommunen gir tilskot etter prinsippet om full kostnadsdekning. På grunn av betydelege statlege overføringar frå staten til drift av barnehagar, har ramma dei siste åra vore romsleg. Tidlegare år har Skodje kommune hatt eit betalingsregulativ der foreldrebetalinga var ulik for barn over og under 3 år. Som eit resultat av innføring av makspris og den auka statlege finansieringa er dette eit prinsipp

19 18 ein nå går bort frå, og Skodje kommune vil innføre lik pris for alle barn i kommunal barnehage. Det blir inga endring for barn med full plass. For barn med deltidsplass blir det gjeve reduksjon i pris tilsvarande 0,85% av den prosentvise reduserte plassen. Ein 50% plass vil då koste 57,5% av maksprisen. Endringa får verknad frå august 2010 ved oppstart av nytt barnehageår. Talet på barn i alderen 0-5 år er i 2009 på nivå med 2003 og Sjølv om ein ser ei auke i 2010 i denne aldersgruppa meiner rådmannen at kapasiteten i barnehagane er tilstrekkeleg. Dei siste åra har ein auka kapasiteten i dei kommunale barnehagane med vel 50 plassar. I tillegg har den private barnehagen auka kapasiteten med ca 50 plassar. Rådmannen ser at der kan komme eit press på barnehagane i planperioden og spesielt hausten 2010, men meiner at ei ytterlegare utviding av kapasiteten i barnehagane må vente til tidlegast i Innan skule vil regjeringa utvide talet på undervisningstimar med ein veketime fordelt på 1-7 trinn, og det vert innført eit tilbod om åtte timar gratis leksehjelp fordelt på 1-4 trinn. Skulane får tildelt delar av ramma si ut frå ein rammetimemodell. Modellen reknar eit tal på rammetimar som er eit minimum av kva ein må ha for å drifte skulen. Dette er ein minimumsmodell og i 2007 og 2008 la vi kroner på toppen av dette. I 2009 klarte vi ikkje dette, men rådmannen meiner dette bør på plass igjen over tid. Skulane har elles ingen muligheit til å supplere/fornye inventar, datautstyr og lærebøker. Skodje kommune er med unntak av Ålesund kommune den kommunen i distriktet som brukar minst ressursar på grunnskule. Brutto driftsutgifter per elev var til dømes kroner (29%) mindre enn i Ørskog kommune i Tar vi tala den andre vegen er brutto driftsutgifter per elev 40% høgare i Ørskog kommune enn i Skodje kommune. Det er ikkje foreslått auke i betalingssatsane for SFO. PPT Skodje kommune deltek i eit interkommunalt samarbeid innan PPT saman med Stordal og Ørskog, der Ørskog kommune er vertskommune. Ramme for 2010 blir indeksert med den kommunale deflatoren på 3,1% for Felles grunnskule og barnehage I denne ramma ligg ein rekke postar av felles karakter for skulane og barnehagane. Slik som skuleskyss, tilskot til privat barnehage, betaling for eigne elevar i andre kommunar, oppgjer for gjesteelevar frå andre kommunar og, spesialpedagogiske tiltak i skule- og barnehage med meir. Skodje ungdomsskule Eininga har problemer med for liten romkapasitet. Dette gjeld kantine, grupperom og arbeidsplassar for lærarane. Når ein idrettshall/kulturhus står ferdig hausten 2010 vil denne situasjonen løyse seg. Eininga har utfordringar knytt til bygningsmessige tilpassingar for funksjonshemma elevar, men dette vil ein freiste å løyse innan disponible investeringsmidlar. Vi ser ei kraftig auke i behovet for spesialpedagogiske tiltak i planperioden Vaksenopplæring I 2009 er vaksenopplæringa organisert under Skodje ungdomsskule, men for 2010 vel ein å splitte opp eininga. Dei aktivitetane som er retta inn mot kommunen sine PU brukarar er flytta over til Prestemarka dagsenter medan dei aktivitetane som er retta inn mot vaksne med rett til grunnskuleopplæring blir liggande under Skodje ungdomsskule. Ein del av aktiviteten er retta inn mot undervisning av innvandrarar, og denne aktiviteten går i balanse med eksterne tilskot. Vaksenopplæringa som ei eiga ramme i budsjettvedtaket opphørar difor i Skodje barneskule Eininga har i 2009 fire tenesteområde. I 2010 vil biblioteket og musikk- og kulturskulen bli flytta over i ei eiga eining for kultur. Eininga vil da bestå av grunnskule og SFO. Arealsituasjonen ved skulen vil bli betra når den nye fleirbrukshallen står ferdig hausten Skulen vil likevel framleis ha utfordringar knytt til garderobesituasjonen for elevane. Stette skule og barnehage Eininga har tenesteområda barneskule, SFO og barnehage. Vi opplever ei auke både i elevtalet i grunnskulen i søkjarar til barnehagen, noko som aukar presset på eksisterande lokale. I skulen er det òg eit stort behov for kontorplassar til dei tilsette og eit eige lokale til SFO. For skulen ville ei tilbakeføring av lokale, som i dag blir nytta til barnehage, til skule avhjelpt situasjonen, men det vil i tilfelle råke barnehagedrifta. I dag har vi ei avdeling på 18 plassar, som tidlegare var utvida til 22 plassar. I tillegg er det etablert ei mellombels småbarnsavdeling i leigde lokale, der lokale lag og organisasjonar til dels gjer bruk av dei same

20 19 lokala på kveldstid. Det vil melde seg eit behov for større areal knytt til både skule og barnehage, og rådmannen kjem tilbake til dette i investeringsbudsjettet. Valle skule og barnehage Eininga har tenesteområda barneskule, SFO og barnehage. Valle skule har to bygg som er 30 og 50 år gamle. Undervisningsarealet er maksimalt utnytta og situasjonen for grupperom, spesialrom og garderober er ikkje optimal. Frå hausten 2011 er ikkje skulen i stand til å ta imot dei elevane som høyrer til skulekrinsen. Det er òg stor byggeaktivitet i krinsen, slik at der er grunn til å forvente auke i talet på barn. Rådmannen vil foreslå tiltak for å rette på situasjonen rundt lokalitetane i investeringsbudsjettet. Skodje og Prestemarka barnehage Utbygging av Skodje kommunale barnehage og samlokalisering med Prestemarka barnehage stod ferdig i Denne samlokaliseringa medfører ingen endringar i driftsrammene. Grunnskule:netto driftsutg. grunnskuleopplæring,pr innbyggar 6-15 år kr Skodje K.gruppe Fylket Barnehage:netto driftsutgifter pr innbyggar 1-5 år kr Skodje K.gruppe Fylket

21 Pleie- omsorg og sosiale tenester Skodje kommune har høge kostnader til pleie- og omsorgstenester. Dette har delvis samanheng med at kommunen er vertskommune for 10 brukarar innan PU, men vi ser at kommunen har ei høgare dekningsgrad og høgare kostnader både innan heimetenestene og innan institusjon enn andre kommunar det er naturleg å samanlikne seg med. På nasjonalt nivå har det har vore ein sterk auke i utgiftene til ressurskrevjande brukarar. Dette har ført til at regjeringa foreslår difor endringar i ordninga. Innslagspunktet blir justert opp med 3,6 prosent, til kroner og kompensasjonen utover innslagspunktet blir redusert frå 85 til 80 prosent. Endringa får verknad allereie for Helsesenteret Auken i folketal og brukarar med helsebehov dei siste åra har ført til at alle kontor nå er i bruk og ein har behov for meir areal. Det er ikkje ledige plassar på fastlegelistene slik at ein bør auke talet på plassar med 200. Dette vil medføre eit behov for auka stilling som helsesekretær med 20%. I kommunar med mindre enn 5000 innbyggjarar pliktar kommunen å gje eit utjamningstilskot dersom gjennomsnittleg listelengde er under 1200 personar. Ved oppretting ny liste i 2009 fall Skodje kommune under denne grensa og pliktar å yte utjamningstilskot. Dette utgjer ein årleg meirkostnad på kroner. Det er behov for meir fysioterapi både på sjukeheimen og når det gjeld privat praksis. Ei omlegging av finansieringa til dei privatpraktiserande fysioterapeutane gjev auka kommunale driftstilskot. Dette er kompensert i rammetilskotet, men må òg tilførast ramma til Helsesenteret tilsvarande. Skodje kommune har i dag 2,5 driftstilskot og det er behov for å auke dette til 3 fulle driftstilskot samt ei permanent ordning med 20% stilling som kommunal fysioterapeut. Opptrappingsplanen for psykisk helse vert avslutta i I samsvar med planen vert tilskotet til drift av kommunen sitt psykiske helsearbeid overført til rammetilskotet. Kostnadene ligg framleis i driftsramma til helsesenteret. Det er utarbeid eigen plan for bruk av psykiatrimidlane. Det er store behov for å styrke tilbodet innan psykisk helsearbeid for barn og unge ytterlegare. Det er òg behov for å styrkje helsesøstertenesta. Stadig aukande fødselstal, utviding av barnevaksinasjonsprogrammet, generell auke i folketalet og i talet på familiar med sosiale vanskar er noko av årsaka til at ein treng å styrke denne funksjonen. Behovet for å styrke ramma til helsesenteret tvingar seg fram over tid, men rådmannen finn ikkje rom for det i denne økonomiplanen. Kommunehelse: netto driftsutgifter pr. innbyggar kr Skodje K.gruppe Fylket

22 21 Sosialtenesta - NAV Satsane for økonomisk stønad blei endra i 2008, og er no lik dei rettleiande statlege satsane. Fom september 2009 blei det etablert eit interkommunalt NAV kontor på Skodje, og sosialtenesta blei overført dit. Dette gir auka kostnader til husleige i eksterne lokalar med kr ,- årleg for Skodje kommune, i tillegg kjem auka driftskostnader med kr ,- årleg. Budsjettverknaden for 2010 blir på kr ,-. Sosialtenesta:netto driftsutgifter pr innbyggar år 2000 Kr Skodje K.gruppe Fylket Storfjorden Barnevern Barnevern som tidligare var organisert i lag med sosialtenesta vil bli igjen i kommunale lokalar. Det er etablert eit interkommunalt kontor for barnevern saman med kommunane Ørskog, Stordal og Norddal. Innan barnevern har vi dei siste åra sett ei jamn auke av barn og unge som treng hjelp frå barneverntenesta. Dette er saker som kan gå over fleire år og som kan vere kostbare for kommunen. Men i 2009 ser vi at kostnadane har stabilisert seg. Dette har samanheng med at nokre kostbare tiltak innan barnevernet gjekk ut i Men der er stadig saker under utredning med tanke på omsorgsovertaking. Ein forventar difor at kostnadene vil halde seg på dagens nivå planperioden. Barnevern:netto driftsutgifter pr innbyggar Kr Skodje K.gruppe Fylket Heimebasert omsorg Tilbodet på heimetenester vert behovsprøvd. Kommunestyret har tidlegare vedteke å redusere aktiviteten med 5 brukarar årleg i perioden Dette blei ikkje gjennomført. Eininga har fått styrka budsjettet i 2009, men rådmannen ser inga moglegheit til å vidareføre denne auken i planperioden. Skodje kommune har ei høgare dekningsgrad til heimebuande enn andre kommunar det er naturleg å samanlikne seg med og rådmannen foreslår difor å tilpasse drifta til det driftsnivået som blei vedteke i budsjettvedtaket for Dette får som konsekvens at det ikkje vert tildelt heimehjelp til andre enn dei som mottek heimesjukepleie.

23 22 Netto dr.utg pleie og omsorg pr innb. over 67 år Kr Skodje K.gruppe Fylket Skodje omsorgssenter Dette er ein sjukeheim med 39 plassar, men der 7 av plassane ikkje vert nytta som sjukeheimsplassar. Kommunen har ein god dekning av sjukeheimsplassar i høve folketalet og vi har p.t. ingen på venteliste for å få plass. Vi har heller ingen pasientar klare for utskriving på sjukehuset. Det er i 2008 og 2009 gjennomført eit omfattande prosjekt saman med Medi3 der arbeidsmiljø har vore i fokus. I 2009 har ein flytta skjerma avdeling til avdeling 1, og avheimla 8 sjukeheimsplassar til fordel for 7 bemanna omsorgsplassar. Det er òg vurdert å avheimle ytterlegare 16 sjukeheimsplassar til fordel for bemanna omsorgsplassar. Rådmannen foreslår ikkje dette i denne omgang da ein ynskjer å hauste fleire erfaringar med ei slik organisering. Skodje kommune har i dag 24 ordinære sjukeheimsplassar. Eininga har fått styrka budsjettet i 2009, men rådmannen ser inga moglegheit til å vidareføre denne auken i planperioden. Skodje kommune har driftskostnader per plass i institusjon som er høgare enn i andre kommunar og rådmannen foreslår difor å tilpasse drifta til det driftsnivået som blei vedteke i budsjettvedtaket for Dette vil få som konsekvens at ein må redusere talet på sjukeheimsplassar med 4. Kommunale institusjoner: korrigerte brutto driftsutgifter pr. kommunal plass Kr Skodje K.gruppe Fylket Heile landet I tillegg til dei plassane vi har på sjukeheimen, er avlastingstilbodet definert som institusjonsplass i offentleg statistikk.

24 23 Prestemarka dagsenter Eininga tilbyr aktiviseringstilbod til personar med psykisk utviklingshemming. Tilbodet er tilpassa kvar enkelt brukar og omfattar gartneriet, gard/verkstad, fargeskrinet og dagsenteret. I løpet av 2010 vert fargeskrinet samlokalisert med dagsenteret i samband med at Prestemarka barnehage blir flytta. Ein forventar at dette skal gje ei innsparing på om lag ei 50% stilling. Sjølv om Skodje kommune yter tenester til 10 vertskommunebrukarar har kommunen ei svært ung befolkning. Skodje kommune har difor høge kostnader til aktivisering. Rådmannen foreslår ei årleg innsparing på kroner til aktivisering/dagtilbod i planperioden. Delar av vaksenopplæringa er overført til Prestemarka dagsenter. Dei aktivitetane som er retta inn mot kommunen sine PU brukarar er flytta over til Prestemarka dagsenter. Rådmannen foreslår ei årleg innsparing på kroner i planperioden. Aktivisering / støttetenester: netto driftsutgifter pr. innbyggar Kr Skodje K.gruppe Fylket Butilbod PU Denne eininga leverer tilbod i bustad til personar med psykiske utviklingshemma i eigen bustad, samt avlastingstilbod. Feire av brukarane her kjem inn under den kategorien ein kallar særleg ressurskrevjande brukarar, der staten er inne og finansierer delar av kostnadene. Eininga er blant dei med størst aktivitet og budsjettrammer i Skodje kommune. Eininga har fått styrka budsjettet i 2009, men rådmannen ser inga moglegheit til å vidareføre denne auken i planperioden. Skodje kommune har driftskostnader innan pleie og omsorg som ligg høgare enn det økonomien tillet. Kostnader til PU er ikkje ein eigen funksjon i KOSTRA, men inngår i tala for pleie- og omsorg. Når kommunen i tillegg er vertskommune for 10 brukarar kan det være krevjande å finne god statistikk på ressursbruken på dette området. Rådmannen foreslår å tilpasse drifta til det driftsnivået som blei vedteke i budsjettvedtaket for Dette kan få som konsekvens at dagens tilbod må reduserast. 17. Andre støttefunksjonar innan kommunal drift Tekniske tenester Eininga leverer tenester innan byggforvaltning, kart, oppmåling, grunnerverv, byggesaker, arealplanlegging, brannvern, veg- og trafikktrygging og VAR-tenester. Bygging av fleirbrukshall medfører at eininga i planperioden får auka driftskostnader. Dette er lagt inn i ramma med kroner i 2010 og kroner i Kostnader til straum i den kommunale bygningsmassen vert dekt innanfor ramma til teknisk avdeling. Forbruket har kvart år vore stigande, og for å få ned forbruket vil rådmannen utgreie enøk-tiltak, blant anna ved bruk av skulepakken.

25 24 Fysisk planleggjing,kulturminne,natur-og nærmiljø Skodje K.gruppe Fylket Skodje kommune har teke over fleire vegstrekningar i Det er mellom anna Hanslivegen, Bakkevegen og Nesvegen (Innvika). Det er forventa auka driftskostnader på veg med kroner årleg. Dette er ikkje kompensert i driftsramma. Brutto driftsutgifter pr. km. komm. veg Kr Skodje K.gruppe Fylket Det er forventa auka kostnader til førebyggande brannvern. Vi har auka kostnader på 110 sentralen, auka kostnader til utrykking, større krav til opplæring av brannmannskap. Det er ikkje gjeve kompensasjon i driftsramma for dette. Brann-og ulykkesvern:netto driftsutgifter pr innbyggar Skodje K.gruppe Fylket

26 25 Vann avløp og renovasjon - VAR tenester Dette er eit eige sjølvkost område som ikkje belastar det kommunale budsjettet. Over noko tid skal dei kommunale eigedomsavgiftene som innbyggjarane betalar gje dekning for kommunen sine utgifter. Endringar i dei kommunale avgiftene er regulert i betalingsregulativet. Vannforsyning I arbeidet med rullering av handlingsplan for vannforsyning, er det lagt til grunn ei årleg investering på 2,35 mill. i perioden , og 2.1 mill vidare. Investeringer skal dekke utbygging og oppgradering av vannforsyningssystemet. Skodje kommune sitt fond på vannforsyningssektoren er 1.1 mill i Fondet vil bli redusert som følgje av investeringsbehovet. Skodje kommune har avsetnader på fond slik at det for 2010 er tilstekkeleg å auke dei kommunale gebyra for vassforsyning med 2 prosent. Avløp I arbeidet med rullering av handlingsplan er det lagt til grunn ei årleg investering på 1.7 mill. Investering skal dekke utbygging av avløpssystemet. Skodje kommune har negativt fond i For å finansiere investeringar må gebyrsatsane aukast med 10 % i Renovasjon Skodje kommune har vedteke å delta i Ålesundsregionen Interkommunale Miljøselskap (ÅRIM). Selskapet sitt hovudformål vert å utføre kommunane sine lovpålagte innan innsamling, gjenvinning og behandling av avfall og slam i samsvar med sentrale og lokale miljømål. Dette går ingen konsekvensar for dei totale kostnadene til renovasjonsordninga. Rådmannen legg opp til ei auka i kommunale renovasjonsgebyr på 2 prosent i Investeringsbudsjettet Vedlikehald kva er drift og kva er investering Vedlikehald skal førast i driftsrekneskapen, medan påkost i samband med bruksendringar, skal førast i investeringsrekneskapen. Vedlikehald av bygningar og anlegg er tiltak for å halde eit driftsmiddel i stand slik at funksjonaliteten held seg oppe heile levetida (halde oppe same standard). Døme på vedlikehald er: Maling, skifte ytterkledning på bygg, skifte vindauge, taktekking og utskifting av komponentar i eit ventilasjonsanlegg. Påkostning er tiltak som fører bygget eller driftsmidlet til ein høgare standard enn opphaveleg. Døme på dette er: Ombygging eller påbygging, utskifting av bygningsdelar med høgare standard, etterisolering ved skifte av ytterkledning eller taktekking og installering av ventilasjonsanlegg i eit bygg som frå før ikkje har det.