Multikunstnaren Johan H. Grimstad

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Multikunstnaren Johan H. Grimstad"

Kai Holte
7 år siden
Visninger:

1 Multikunstnaren Johan H. Grimstad

2 Multikunstnaren Johan H. Grimstad Ro deg så langt ut at havet er fritt! Kliv deg så høgt opp at valet er ditt! Tap ikkje modet om vegen er bratt! Ver tru mot din tvil ved dag og ved natt! Kløyv verda i to og sjå kva du får! Mellom vondt og godt er det valet står! Frå diktsamlinga "Kornet og freden" Andre opplysningar: Mannen som har fått si byste i Hareid sentrum, er ein av dei mest betydelege mannskor-komponistane i Norge i nyare tid. Johan H Grimstad sitt kompositoriske virke frå rundt 1950 til sin døyande dag ruvar i den norske og nordiske korlitteraturen. Han stod godt planta i den nasjonale kor-arven frå Grieg og Kierulf, men utvida og nyskapte korklangen ved sine korverk og arrangement. Innan kormiljøet på Sunnmøre var han den samlande kulturelle personlegdomen i rundt 60 år. hans korverk spenner frå enkle brukssongar til det klassiske, kompliserte, noko som gjer at alle kor, på sine nivå, kan bruke Johan H Grimstad sine komposisjonar. På sokkelen er rissa inn på eine sida KOMPONISTEN og KORDIRIGENTEN, på andre sida DIKTAREN og BILETKUNSTNAREN. Desse fire orda oppsummerer den store kulturelle arven etter multikunstnaren Johan H Grimstad ( ). Johan H Grimstad var fødd på Hareid, inn i ein song- og kortradisjon som stod sterkt. Den henta inspirasjon frå den nynorske lærestaden Volda, men også frå lokale røter; Hareidsdølingane Lars Hareide ( ) og Rasofiel Rise ( ) hadde innført fleirstemd song på mange av dei mest kjende salmane til bruk i gudstenesta. I heile si vaksne levetid vart Johan H Grimstad den viktigaste berar av denne songarven, og den som tok ansvaret for å utvikle den vidare og overføre den til nye generasjonar. Komponisten

3 Hans musikalske åre resulterte i komposisjonar innan dei fleste kor-relaterte sjangrar; frå kyrkjekantater for solist, kor og orkester i den store forma, korverk, lied-prega songar og duettar til syngespel for born og den enkle kvardagsvisa. Johan H si innverknad og betydning for korsongen på Sunnmøre er eineståande. Gjenom sitt virke som dirigent og huskomponist for m. a. Sunnmøre Kristelege Mannskor gjennom ei årrekke, fekk hans musikk spreie seg vidt utover og vart til inspirasjon og fornying for mang ein sliten korsongar. Den mest kjende og brukte av komposisjonane til Johan H Grimstad vart laga såpass tidleg som i studietida rundt I Høgt frå den himmelske klåra er dei fleste hovudtrekka i hans gjerning som komponist med: ei kort, enkel og harmonisk form, komponert rundt ein tekstleg ide og musikalsk tanke. Diktaren Johan H var idealist og ihuga målmann, og ikkje utan fanatiske trekk. Han oppsummerte sjølv sitt syn med slagordet : Mot rock, rus og riksmål! Men i dette hadde han også eit vidsyn, og dei riksmålsdiktarane som heldt mål, fekk plass i hans samlingar. Også fordi fleire av dei, som Øverland og Nordahl Grieg, var til inspirasjon i hans engasjement for fredssaka. Vel vitande om at krigsflygaren Nordahl Grieg ikkje hadde delt hans pasifisme, tok Johan H ofte Nordahl Griegs lyrikk i bruk. Som ein naturleg konsekvens av Johan H sitt kulturelle virke, starta han i 1962 opp Hareidsstemna, for å markere 100-års jubileet for korsongen i Hareid kommune, men også for å dyrke vidare den song- og musikktradisjonen som levde så sterkt i heimbygda, og for å hente inn nye impulsar til den same. Han stod sjølv som primus motor for stemna i nesten 30 år, og Hareidsstemna er i dag eit av dei største årlege kulturelle arrangement på Sunnmøre. Avdukinga av bysta i dag markerar opninga av dei 47. Hareidsstemna.

4 Johan H var ikkje berre ein stridande målmann med tillitsverv i Noregs Mållag i mange år. Han var også ein god språkbrukar, ein strålande forteljar, ein treffsikker og ikkje sjeldan frekk debattant. Og han var ein vàr poet. Johan H debuterte med diktsamlinga Kornet og freden i 1980, som kom i nytt opplag i I dikta finn vi igjen den knappe forma, dei enkle, korte og meiningsmetta setningane, sterk og stødig i uttrykket, med ein bodskap som ligg diktaren sterkt på hjartet: av våpenlarm, men harm Tittelen på samlinga står for innhaldet; bonden og fredsidealisten si klare overtyding: ein skal vere god mot mennesket og jorda, verne og dyrke det skapte som gir føde. Og vende seg til Skaparen bak det skapte. Siste samlinga Havet og samvitet kom ut i I 2007 vart Johan H Grimstad Minnefond oppretta for å ta vare på den musikalske arven. Minnefondet har starta gjennomgang og systematisering av det store notematerialet han etterlot seg, med sikte på å få til ei komplett samling av hans komposisjonar. Eit interessant og krevjande arbeid, sidan Johan H hadde ein stor produksjon og originalmanus kan vere spreidt over det ganske land. Johan H Grimstad fekk tildelt Kongens fortenestemedalje i gull, han fekk prisar og utmerkingar for sitt arbeid innan musikk og idealistisk arbeid på lokalt, nasjonalt og nordisk plan. Venner av Johan H tok initiativet til å reise dette minnesmerket over sambygdingen og kulturbyggaren, og fekk med seg heile kommunen. Med denne bysta, laga av kunstnaren Ola Stavseng, vil ein heidre minnet om komponisten, dirigenten, diktaren, biletkunstnaren, arrangøren, solisten, satirikaren og den engasjerte samfunnsdebattanten Johan H Grimstad. Artikkelforfattar: Oddbjørn Grimstad Områdeleiar for kultur Hareid kommune

Kartutsnitt Bilder/multimedia Brukerinfo Forfatter: margreta Liavåg Publisert: 31.08.

5 Kartutsnitt Bilder/multimedia Brukerinfo Forfatter: margreta Liavåg Publisert: Opprettet: Gardsnavn Brettgarden GNR Ikkje oppgjeve Bruksnavn Brettgarden BNR 47 Kulturminnetype Kulturmiljø Datering KulturminneID Synleg i terreng Godt synleg Opphaveleg funksjon Funksjon uspesifisert, Noverande funksjon Funksjon uspesifisert, Tillating av eigar Eigars tillating til registrering er innhenta Andre registreringer / dokumentasjon / kjelder Dateringskjelder Oddbjørn Grimstad

6 Planstatus

Like dokumenter

Setring ved Håbakkselet Hareid

Håbakkselet. Erling Hovlid og Einar Jacobsen Setring ved Håbakkselet Hareid Håbakkselet Steinar Hovlid (f. 1926) fortel til Leif Arne Grimstad om Håbakkselet i Vikebladet/Vestposten laurdag 22. desember