Saksnr Utval Møtedato Fylkesutvalet Fylkestinget

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2014 Anders Røynstrand Saksnr Utval Møtedato Fylkesutvalet Fylkestinget Regional delplan for villrein Ottadalen - vedtak Bakgrunn Ei rekkje fylkeskommunar mottok i april 2007 eit brev frå Miljøverndepartementet med oppmoding om å utarbeide regionale planar for fjellområda som er spesielt viktige for villreinens framtid i Norge. Departementet sette føre at ein i slike planar skulle avgrense eit nasjonalt villreinområde og fastsette retningslinjer for ei langsiktig arealforvaltning som balanserer bruk og vern. I medhald av plan- og bygningslova vil planane vere retningsgivande for kommunal planlegging og gi føringar for statleg og fylkeskommunal sektorplanlegging. På bakgrunn av dette har fylkeskommunane i Møre og Romsdal, Sogn og Fjordane og Oppland i fellesskap utarbeida forslag til Regional plan for Ottadalsområdet, i Møre og Romsdal kalla Regional delplan for villrein Ottadalen, jf. Regional planstrategi Kunnskapsgrunnlag og status for planområdet NINA Rapport 643: Villreinen i Ottadalen definerer et biologisk leveområde for villreinen i Ottdalsområdet. I Møre og Romsdal omfattar dette deler av kommunane Norddal, Rauma og Stranda. Fleire område innanfor planområdet er verna etter naturvernlova: Reinheimen nasjonalpark med 6 landskapsvernområde og Breheimen nasjonalpark med to landskapsvernområde. I desse områda er det verneforskrifter og forvaltningsplaner som gjeld, uavhengig av den regionale delplanen. Det biologiske leveområdet for villrein, som beskrive i rapporten frå Norsk institutt for naturforskning (NINA), ligg i hovudsak innanfor verneområda. Eit unntak er eit større fjellområde som strekk seg frå dalstrøka i Tafjord og sørover mot Breiddalen i Skjåk kommune. Formål og organisering Hovudmålet for planarbeidet er fastsett gjennom Miljøverndepartementet sitt bestillingsbrev frå april 2007: Fylkesdelplanen (regional plan) skal fastlegge en langsiktig og helhetlig strategi for arealforvaltningen i planområdet. Planen skal forene målene om lokal omstilling og utvikling med nasjonale mål om en helhetlig forvaltning av fjellområdene og sikring av villreinens leveområder. Planarbeidet for Ottadalsområdet har hatt følgjande delmål, jf. planprogrammet: Villreinen skal sikrast tilstrekkelege leveområde for å oppretthalde ein levedyktig bestand, i eit langsiktig perspektiv.

2 Kommunar, grunneigarar og næringsliv skal gis føreseielege rammer for si utvikling innanfor planområdet. Planen skal sikre ei konsekvent behandling av planforslag innanfor ulike deler av planområdet. Styringsgruppa for arbeidet blei konstituert i møte den og har bestått av leiar Kjetil Lundemoen frå Oppland fylkeskommune, nestleiar Toril Melheim Strand frå Møre og Romsdal fylkeskommune, Jorunn Eide Kirketeig frå Sogn og Fjordane fylkeskommune, Steinar Tronhus frå Lesja kommune, Rolv Kristen Øygard - Skjåk kommune, Per Magnus Berdal - Norddal kommune, Ivar Kvalen - Luster kommune og Johan Berge frå Ottadalen villreinnemd. Fylkesmennene har hatt møte og talerett i styringsgruppa. Planarbeidet har vore tufta på planprogrammet, som blei vedtatt av fylkestinget Planen har vore til offentleg ettersyn to gonger, den første med høyringsfrist og den andre med høyringsfrist Planprosessen er nærare skildra i vedlagte planhefte, og referat frå møte og alle høyringsuttalar er å finne på følgjande nettside: Regional plan for Ottadalen villreinområde er utarbeidd etter plan- og bygningslova kap. III, og ikkje etter sektorlover. Planen er derfor eit resultat av ei politisk avveging mellom ulike sektorinteresser. Fylkestinga i Oppland, Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane vedtar planen, men det politiske nivået i kommunane har altså vore involvert i prosessen gjennom styringsgruppa. Kommunane skal følgje opp føringane frå den regionale planen i den kommunale arealforvaltinga. Fylkesrådmennene har vore fagleg ansvarlege for planprosessen, og alle brukarinteresser og partar som planen råkar ved har fått mogelegheit til medverknad i planprosessen. Vurdering Planforslaget deler planområdet inn i soner: Nasjonalt villreinområde, Randområde, Fjell- og fjordbygder, Tamreinområde, Utvekslingsområde og Utviklingsområde sommarskianlegg. Heile planområdet er prega av at det er kort avstand frå fjell- og fjordbygder og inn til område med villrein. Den korte avstanden mellom fjell og bygd og bratt terreng gjer derfor at det ofte ikkje er praktisk eller formålstenleg med randsoner mellom bygdesona og nasjonalt villreinområde. Randsoner er derfor avgrensa til nokre få område, og er ikkje brukt i det heile i Møre og Romsdal, der også mykje av det nasjonale villreinområdet ligg innanfor allereie verna areal. Endringar etter 2. gongs høyring: Det var ikkje utarbeidd handlingsprogram når planen blei sendt på høyring første gong. Utarbeiding og høyring av forslag til handlingsprogram utgjorde derfor den viktigaste endringa i plandokumenta frå 1. til 2. gangs høyring (meir om dette under). Den viktigaste endringa som er gjort i plankartet er å endre soneinndelinga i Grotli /Breiddalen området i Skjåk frå «Randområde», til «Fjell og Fjordbygder». Endringa er gjort etter innspel frå Skjåk kommune, Grotlifolket og Skjåk Almenning, og er nærare beskrive i saksframlegg til Oppland fylkesting si behandling av saka Det er gjort følgjande endringar i retningslinjer:

3 Innspel frå Forsvaret er imøtekomme med endring i generelle retningslinjer om ferdsel i bokstav b): Tekst frå høyringsdokumentet: «Forsvaret skal også utover den delen av si verksemd som er regulert gjennom lov om motorferdsel syne aktsemd og unngå skader og ulemper for naturmiljø og menneske. Følgjeleg skal det heller ikkje gjennomførast militær øvings-aktivitet som er i konflikt med villreinen sin bruk av leveområdet, og dette gjeld særskild vintertid og i kalvingstida. Forsvaret skal avklare med kommune, villreinnemnda/-utvalet for Ottadalsområdet, naturoppsyn og nasjonalparkstyre ved planlegging og gjennomføring av øvingar». Blir bytta ut med teksten: «Forsvarets sin bakkebaserte aktivitet skal også utover den delen av si verksemd som er regulert gjennom lov om motorferdsel syne aktsemd og unngå skader og ulemper for naturmiljø og menneske. Følgjeleg skal det heller ikkje gjennomførast militær øvingsaktivitet som er i konflikt med villreinen sin bruk av leveområdet, og dette gjeld særleg vintertid og i kalvingstida». På bakgrunn av uttale frå Fylkesmannen i Møre og Romsdal blir det satt inn et tillegg under Presisering av retningslinjene: «Dei generelle retningslinjene gjeld for alle sonene i planen». Overskrift i generelle retningslinjer om «Bygg i utmarksnæring» blir endra til «Bygg og anlegg i utmarksnæring». Etter innspel frå Lom og Lundadalen bakside grunneigarlag får retningslinjene «Bygg og anlegg i utmarksnæring» ein ny bokstav c): «Det kan gjennomførast vedlikehald og standardheving av vassvegar». Retningslinjene for sone A1 (Nasjonalt villreinområde) bokstav e) er endra etter uttale frå Norddal kommune og Tafjord kraftproduksjon. Frå høyringsdokumentet: «Ny utbygging eller andre tekniske inngrep som kan forringe NVO bør unngåast.» Bokstav e) er endra til: «Ny utbygging eller andre tekniske inngrep som kan forringe det nasjonale villreinområdet bør unngåast. Etablert næringsverksemd, også kraftproduksjon, kan oppretthaldast og utviklast innafor rammar som ivaretek omsynet til villreinen». Retningslinjer for sone A1 bokstav f) får eit tillegg etter innspel frå Lesja kommune. Frå høyringsdokumentet: «Det skal ikkje byggjast nye vegar for allmenn trafikk i og gjennom det nasjonale villreinområdet. Unntak kan gjerast for tiltak som gjev ein samla positiv gevinst for villrein, landskap og andre natur og miljøinteresser.» Tillegg: «Vegar som er til tryggleiksføremål, teknisk infrastruktur og beredskapsføremål kan tillatast, men det skal takast omsyn til villreinen». Endring gjort i bokstav e) for sone A1 blir gjort tilsvarande for sone B (Randområde) bokstav d). Retningsliner for sone B bokstav d) blir da slik: «Ny utbygging eller andre tekniske inngrep som kan forringe det nasjonale villreinområdet bør unngåast. Etablert næringsverksemd, også kraftproduksjon, kan oppretthaldast og utviklast innafor rammar som ivaretek omsynet til villreinen.»

4 Etter uttale frå Lom kommune, Lom fjellstyre, Lom tamreinlag og Gaute Elvesæter Helland blir bokstavene a) og b) i retningslinjene for sone D (Tamreinområde) tatt ut. Ny retningslinje for sone D blir då slik: «Sone D er eit område der Lom Tamreinlag har konsesjon gjeve av Landbruks og matdepartementet for tamreindrift etter reindrifts-lova. I planprogrammet er det lagt til grunn at verksemda til Lom Tamreinlag er heimla i særlov og ved særskilde løyve som ikkje kan regulerast gjennom plan og bygningslova.» Skjåk Almenning har uttalt at sone B på plankartet ser ut til å gå helt ned til riksveg 15 ved Billingen: Styringsgruppa ønskjer at det blir presisert at dette ikkje er tilfelle, men at kartet med sin målestokk og oppløysing ikkje klarer å framstille det smale arealet mellom Einstullie naturreservat og riksvegen (om lag 200 m). Handlingsprogram: Det blei ikkje utarbeidd handlingsprogram til den regionale planen til første gongs høyring da styringsgruppa meinte at handlingsprogrammet skulle utarbeidast som eit ledd i oppfølginga av planen. Styringsgruppa meinte også at plan- og bygningslova ikkje set krav om at regional plan og handlingsprogrammet skal vedtakast samtidig. Fylkesmannen i Oppland uttalte i sin merknad ved første høyring at det var uheldig at handlingsprogram ikkje var utarbeidd, sidan dette er ein viktig del av planen og at konsekvensane av planen er uklare utan at avbøtande tiltak er føreslått. For å avklare forholdet mellom regional plan og handlingsprogram ba Fylkesmannen Miljøverndepartementet om ei avklaring på om handlingsprogrammet skulle vedtas sammen med regional plan. Departementet ga følgjande svar i brev den : «Når den regionale planen endelig vedtas, skal den ha et handlingsprogram. Det framgår av 8-1 og av kommentarene til loven. Dersom det ikke følger med i høringen, bør det understrekes fra Fylkesmannen at det i alle fall skal følge med vedtak. Dersom handlingsprogram ikke høres kan det føre til innvendinger fra fylkesmann eller kommuner dersom de mener at handlingsprogrammet ikke ivaretar nasjonale eller kommunale interesser.» På bakgrunn av dette vart det utarbeidd forslag til handlingsprogram tilpassa dei problemstillingar som har komme fram gjennom planarbeidet. Dette handlingsprogrammet er grovmaska, og tar i hovudsak for seg grove trekk rundt oppfølging og organisering av planen. Handlingsprogrammet skal rullerast årleg og det skal gjerast ei hovudrullering kvart fjerde år. Hovedrulleringar blir planlagt til å falla saman med valperiodar. Handlingsprogrammet tar for seg følgjande tema: Ferdsel og kanalisering Informasjon, formidling og tilrettelegging Kunnskap Samferdsel I tillegg beskriv handlingsprogrammet korleis planen og utfordringar og tiltak i handlingsprogram skal følgjast opp:

5 Dialogmøter. Det skal arrangerast eit årleg dialogmøte Møtet er en arena for alle partar i planområdet. Dialogmøtet skal vere ein arena for meiningsutveksling og kompetansebygging. Møtet bør drøfte intensjonar og tiltak i handlingsprogrammet og samordne desse med nasjonalparkforvalting, villreinforvalting og kommunal planlegging og arealforvalting. Administrativ faggruppe. Ei administrativ faggruppe bør bestå av representantar frå fylkeskommunar, kommunar, fylkesmannen, villreinnemd og villreinutval, samt nasjonalparkstyra. Denne gruppa bør ha årlege møter og formålet med gruppa er fagleg erfaringsutveksling og samordning mellom kommunar og fagmiljø, offentleg miljøforvalting mfl. Gjennomføring av møte blir administrert av fylkeskommunane på omgang, og faggruppa bør møtast i forkant av dialogmøta. Ottadalen villreinnemd som høyringspart. Handlingsprogrammet slår fast at arealplanar som rører ved villreinen sine leveområde skal sendast til nemnda for uttale. Likeins bør byggesaker sendast nemnda for uttale. Det er eit mål å utarbeide felles rutinar i dei aktuelle kommunane for dette. Behandling i dei andre fylka Planforslaget vart behandla av Oppland fylkesting og vart her ikkje vedtatt. Fylkestinget gjorde i staden følgjande vedtak: 1. Fylkestinget mener at sone B er unødig stor. Fylkestinget anmoder om at politisk ledelse i de tre berørte fylkeskommunene ser på grensene for sone B på nytt jf. innspill fra de berørte kommuner, spesielt området frå Måsåbakkene i vest til seterområdet Billingen til Føysa i aust og området Uppnose i Skjåk kommune. 2. Fylkestinget mener at sone C skal unntas de generelle retningslinjene i planen. Forvaltning av dette området blir å gjøre etter gjeldende plan- og bygningslov. 3. Ved endelig vedtak i saken og oversendelse til Regjering mener fylkestinget at Grunnlovens 105 må vurderes opp mot de begrensninger som grunneiere og rettighetshavere i sone B får. Planforslaget er i skrivande stund enno ikkje behandla i fylkesutval eller fylkesting i Sogn og Fjordane. Styringsgruppa for planarbeidet har ikkje møttest etter at Oppland fylkesting gjorde sitt vedtak, og fylkesrådmannen er ikkje kjent med noko nytt konkret planforslag med endringar. Fylkesrådmannen legg difor saka fram med forslag om vedtak av planen med plankart og plandokument etter styringsgruppa sine siste justeringar. Vedtaket blir gjort under føresetnad om likelydande vedtak i fylkestinga i Oppland og Sogn og Fjordane, slik at dette uansett ikkje vil trå i kraft før Oppland fylkesting eventuelt gjer seinare vedtak av planforslaget slik det no ligg føre. Alternativt vil planforslaget bli endra av styringsgruppa og lagt fram for ny behandling i dei tre fylkestinga. Forslag til vedtak: 1. Fylkestinget vedtar Regional plan for Ottadalsområdet (Regional delplan for villrein Ottadalen) i medhald av plan- og bygningslova 8-4, med plankart og planhefte datert

6 2. Vedtaket blir gjort under føresetnad av likelydande vedtak i Oppland og Sogn og Fjordane fylkesting. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Ole Helge Haugen fylkesplansjef Vedlegg: 1 Plankart - Ottadalen 2 Planhefte - Ottadalen