FAU for elevar frå Eidsland skulekrins 9. februar 2016

Transkript

1 Til: Vaksdal kommune UTTALE I HØVE HØYRING OM SKULESTRUKTUREN I VAKSDAL KOMMUNE. FRÅ FAU FOR ELEVAR FRÅ EIDSLAND SKULEKRINS (EIDSLAND/HØVIK/VETLEJORD), I DAG GJESTEELEVAR VED MO SKULE FAU for elevar frå Eidsland skulekrins viser til tilsendte høyringsdokument. Innhaldet i høyringsdokumenta vart handsama i FAU-møte og me gjer med dette fylgjande tilråding: FAU for elevane frå Eidsland skulekrins rår til at Vaksdal kommune går for alternativ 0, ei vidareføring av dagens skulestruktur. For Eidsland skulekrins inneber det at dagens ordning, med kjøp av elevplassar i Modalen, vert vidareført for våre elevar. Me ber om at kommunane inngår langsiktige avtalar om dette, jf opplæringslova 8-1, andre ledd, slik at elevar og foreldre får ei føreseieleg framtid. For resten av kommunen ser me at mange av dei argumenta som gjeld for oss også gjeld i dei andre bygdene. Det bør vera kortast og tryggast mogleg veg til skulen og ein bør gå for ein skulestruktur som legg til rette for folketalsutvikling i heile kommunen. Kort historikk Fram til 1994 gjekk elevar frå Eidsland skulekrins 1 på Eidsland skule i klasse. Dei to siste skuleåra gjekk dei på ungdomsskule på Dale. Det fyrste året på ungdomsskulen (som då var 7.klasse) gjekk dei på Eidsland fordi vegen mellom Eidsland og Dale var så lang og utrygg at kommunen ikkje fann det forsvarleg å senda 14-åringar på denne vegen. I 1994 vart det gjort ein avtale mellom Vaksdal og Modalen kommune om kjøp av elevplassar i Modalen for elevar på ungdomssteget frå Eidsland. Eit fleirtal av politikarane i Vaksdal innsåg då at vegen mellom Eidsland og Stamnes var såpass utrygg at ein ikkje lenger kunne ta ansvar for å nytta denne som skuleveg. I 2008 vart elevtalet på barneskulen på Eidsland så lågt at ein ikkje fann det forsvarleg å oppretthalda skulen. Foreldra aksepterte at skulen vart lagt ned dersom ein fekk ei ordning med kjøp av elevplassar ved Mo skule, òg for barnesteget. Vaksdal kommune inngjekk då avtale med Modalen kommune om å kjøpa elevplassar til alle elevar frå Eidsland. Vegen 1 Historisk omfattar Eidsland skulekrins elevar på strekninga Eidsland-Vetlejord, ikkje berre Eidslandsbygda som det står i forslaget til skulebruksplan. Elevar frå Høvik som i ein periode på slutten av 1900-tallet nytta Eksingedalen skule, høyrde opphaveleg til Eidsland skulekrins. Høyring om skulestrukturen i Vaksdal kommune. Ref. 15/349-15/7918 Side 1 av 6

2 mellom Eidsland og Stamnes var framleis det viktigaste argumentet for at ein ynskte denne ordninga. Vaksdal kommune sparte då òg ein god del pengar på ordninga i staden for å oppretthalda ein liten skule på Eidsland. Avtalane som har vore teikna mellom Vaksdal og Modalen kommune har vore på eit eller to år om gongen. Mest kvart år må foreldra kjempa ein hard og utmattande kamp for å få halda fram med dagens ordning. For dei som har køyrd vegen mellom Eidsland og Stamnes, så veit ein at standarden på vegen ikkje har betra seg monaleg på dei 22 åra som er gått sidan dette skulesamarbeidet starta opp. Store delar av vegen er no også freda, slik at det er vanskelegare å utføre større utbetringar. Lovverket I utgreiingsdokumenta er fylgjande sitert frå opplæringslova (oppll) 8-1, fyrste ledd (nærskoleprinsippet): «Grunnskoleelevane har rett til å gå på den skolen som ligg nærast eller ved den skolen i nærmiljøet som dei soknar til[ ]». Andre ledd i same lovparagraf held fram som fylgjer: «To eller fleire kommunar kan avtale at område i ein kommune soknar til ein skole i nabokommunen [ ]». Familiane til Eidslandselevane har eit sterkt ynskje om at Vaksdal kommune nyttar seg av andre ledd i denne lovparagrafen. Fyrst då kan ein kjenna seg trygg for at elevne får halda fram på den skulen som ligg nærast, som har tryggast skuleveg og som er i elevane sitt naturlege nærmiljø. Om skulestrukturprosessen og høyringsdokumenta FAU for Eidslandselevane er nøgde med at kommunen no legg opp til ein samla prosess for å vurdere skulestrukturen i heile kommunen. Som nemnd over, ynskjer me ein meir føreseieleg skulekvardag for borna våre enn me har i dag. Diverre opplever me at det materialet som no er sendt ut på høyring, og som er tenkt å skulle danne grunnlag for å fatte endeleg vedtak, er mangelfullt. Me føler oss ikkje trygge på at vedtak fatta med utgangspunkt i dette, vil bli så heilskapleg og føreseieleg som kommunen og innbyggarane treng. Det viktigaste mangelen med materialet er at det i liten eller ingen grad tek for seg dei samfunnsmessige konsekvensane av dei fire alternativa. Temaet er omtala på eit overordna og generelt nivå, men det er i liten grad gjort forsøk på belyse konkrete og langsiktige samfunnsmessige konsekvensar, verken for dei enkelte bygdene eller for kommunen som heile. Høyring om skulestrukturen i Vaksdal kommune. Ref. 15/349-15/7918 Side 2 av 6

3 Me finn det uforståeleg at kommunen ikkje har sett nærare på temaet. Vaksdal kommune har i dag store utfordringar med omsyn til folketalsvekst, arbeidsplassar og næringsutvikling. Kommuneleiinga har eit uttalt ynskje om å auke folketalet, mellom anna for å sikre kommunale tenester og ein levedyktig kommune også i framtida. Hittil har ein hatt problem med å finne effektive tiltak som bidreg til dette. Tvert i mot har det vore ein liten nedgang i folketalet om ein ser på dei siste 15 år (kjelde: Statistisk sentralbyrå). At ein då vurderer å fatte vedtak om å leggje om heile skulestrukturen i kommunen, ein av dei grunnleggande kommunale tenestene, utan å vurdere korleis dette kjem til å påverke folketalsutviklinga og demografien, og på sikt heile samfunnsutviklinga, er etter vårt syn uforsvarleg og ikkje tilrådeleg. Ein risikerer å fatte vedtak som ein ikkje ser rekkjevidda av, som får konsekvensar langt ut over det skulefaglege og som det vil vere svært vanskeleg å retta opp i etterkant. Me håpar dei ansvarlege politikarane vil sjå dette når det dei får saka til endeleg handsaming. Nokre samfunnsmessige konsekvensar av å flytte Eidslandselevane FAU for Eidslandselevane veit at fleire familiar truleg vil sjå det naudsynt å flytta dersom dei ikkje lenger kan nytta skulen i Modalen. Omsynet til borna sin tryggleik og uro for deira psykososiale miljø som resultat av lang reiseveg, separasjon frå venene dei har i dag og frå fritidsaktivitetar veg tungt. I tillegg har fleire foreldre allereie lang arbeidsreiseveg ut av kommunen (hovudsakeleg i retning Knarvik-Bergen). Om dei i tillegg må reise fleire timar ekstra kvar dag for å levera/henta born på SFO, vil det ikkje vere mogeleg å fortsetja å bu der ein bur. Andre delar av Vaksdal kommune vert ikkje nemnd som alternative bustader. Det betyr i så fall at kommunen vil mista skatteinntekter og statlege overføringar og at dei skulane som vert att får eit lågare elevgrunnlag enn berekna. Dette kjem på toppen av dei konsekvensane det vil få for dei enkelte bygdene om innbyggjartalet reduserast ytterlegare. Dette er viktige faktorar som me meiner må med i det endelege vurderingsgrunnlaget. Menneskeleg og praktiske konsekvensar av å flytte Eidslandselevane Borna sitt naturlege nærmiljø Alle born frå Eidsland/Høvik/Vetlejord under skulealder går i barnehage i Modalen. Dette har naturlege årsaker, det er den kortaste og tryggaste vegen og eit stort fleirtal av foreldra arbeider i Modalen eller på strekninga Modalen-Bergen. Borna startar i skulen saman med dei som dei har gått i barnehagen med. På fritida er dei saman på aktivitetar og kulturskule i Modalen. Det er utenkjeleg for borna å halda fram med denne typen fritidsaktivitetar knytt til skulane på Stamnes, Dale eller Eksingedalen pga lange avstandar og farefull veg. Elevane vil då verta avskorne frå å delta i fritids- og kulturliv, noko som vil vera eit stort tap både sosialt, kulturelt og trivselsmessig. SFO Ved Mo skule har elevar på årssteg tilbod om plass i SFO frå kvar skuledag. Dette er ei ordning som fleire nyttar seg av, og som er avgjerande for at fleire av foreldra skal kunna vera yrkesaktive. Ved Eksingedalen skule er det pr dags dato ikkje tilbod om SFO. Høyring om skulestrukturen i Vaksdal kommune. Ref. 15/349-15/7918 Side 3 av 6

4 Om det i framtida skulle koma eit tilbod om dette her, så er det likevel upraktisk å levera og henta born der med inntil ein times ekstra køyring kvar veg. Det vil då verta inntil fire timar bilkøyring, noko som alle nok skjønar ikkje er praktisk mogleg. Lokaliseringa av foreldra sine arbeidsplassar gjer at det er ingen som naturleg kjører forbi Eksingedalen skule og likeeins få som kjører strekninga mot Dale. Elevtalsutvikling Elevtalsutviklinga i bygdene Eidsland-Vetlejord har i fleire år vore negativ. Uvissa om kvar elevane skal få skuletilbodet sitt må ta noko av skulda for dette. Vaksdal kommune har, som nemnt, som mål å auka folketal og elevtal i heile kommunen. Skal dette gje meining for desse bygdene så lyt ein ha ei ordning der ein kjenner seg trygg for at borna har kort og trygg skuleveg, og at ein ikkje lyt kjempa for denne retten kvart einaste år. Reisetid Reisetider som er nytta i utgreiingsdokumentet er inkonsistente og berre til ei viss grad rett. I forslaget til skulebruksplan står det at reisetida frå Eidsland til Mo skule er 40 min. Dette er basert på Skyss sine rutetider og tek konkret utgangspunkt i skulebussen frå Eidsland til Mo. Tidsangivinga er berre delvis rett. Den direkte reisetida frå Eidsland til Mo skule er 20 minutt, men pr i dag tek skulebussen ein «omveg» opp til Vetlejord for å henta/levera elevar der. 2 Då vert reisetida med buss totalt 30 minutt ved sumarrute (vår og haust) og 40 min ved vinterrute. I forslaget til skulebruksplan står det vidare at reisetida frå Eidsland til Bergo er 50 min. Alle som sjølv har reist denne vegen, veit at det her er snakk om minimumstid på sommarføre. Det ser heller ikkje ut til at det er tatt omsyn til stopp ein vil måtte gjere undervegs for å plukke opp skuleelevar. Bussen som i dag køyrer denne strekninga på morgonen (og som står i Skyss sine rutetider) plukkar berre opp ein elev, på Flatekval, på strekninga Eidsland- Bergo. Dersom den óg skal ta med dei andre elevane på strekninga, må ein legge til minimum 5 min. Basert på reknemåten som kommunen har nytta i eksempelet over, legg me difor til grunn ei reisetid med buss på minimum 55 min om sumaren (vår/haust) og minimum 65 min om vinteren. I reisetid skal det reknast inn gangtid + ventetid + reisetid. Dersom elevar frå Eidsland skal til Eksingedalen så vert reknestykket slik (maksimal tid): Gangtid 20 min (gjeld i dag for 4 elevar), ventetid 5 min og reisetid buss 65 min. Total reisetid på 90 minutt ein veg er langt over det som Kyrkje-og undervisningsdepartementet tidlegare la til grunn som akseptabel tid undervegs for elevar opp til 7. klasse (60 min). 2 Dette er ei løysning som kom i stand for berre to år sidan, for at skuleskyssen skulle kunne samkjørast med dei andre rutene til Skyss. Tidlegare gjekk det eigen Skyss frå Høvik/Vetlejord til Modalstunnelen der alle elvane vart samla på ein buss. Då tok turen Eidsland-Mo 20 min. Høyring om skulestrukturen i Vaksdal kommune. Ref. 15/349-15/7918 Side 4 av 6

5 Pedagogiske og skuleorganisatoriske tilhøve Dei pedagogiske og skuleorganisatoriske konsekvensane av dei fire alternativa er via mest merksemd i høyringsmaterialet. Materialet har lagt stor vekt på å få fram fordelar med større skular, men i liten grad undersøkt eventuelle positive sider ved små skular. Om ein i det heile kan tyde seg fram til ein form for konklusjon i høyringsmaterialet, må det vere at store skular er betre enn små. Noko som ser ut til å vere basert på eit relativt avgrensa og til dels gamalt kildemateriale. Litt forenkla synes hovudkonklusjonen å vere at det går ei grense på rundt rekna 100 elevar på kva som er forsvarleg skuledrift ut frå pedagogiske, skuleorganisatoriske og økonomiske omsyn. Eit sentralt tema i høyringsmaterialet, og ikkje minst i dei signala som har kome frå enkelte i kommuneleiinga i etterkant, er uro for det pedagogiske nivået ved dagens skular som følgje av låg lærartettheit, fådelte skular og avgrensa fagmiljø for lærarane. Pga forventa nedgang i kommunale inntekter, vert det òg sagt at dette ein situasjon som vil forverra seg ytterlegare om ein opprettheldt dagens skulsstruktur. Eit hovudargument for å samla alle elevar ved tre eller to skular er difor å sikra at elvane får eit tilfredsstillande undervisningsnivå. Me forstår uroa, men vil påpeike at denne situasjonen ikkje gjeld for Eidslandselevane i dag. Dei går i dag ved ein skule med god lærartettheit, med få samanslegne klassar og med mogelegheit for fagspesialisering blant lærarane. Det er heller ingen signal som tyder på at dette vil endre seg. Om ein legg premissane i høyringsdokumentet til grunn, vil ei flytting av Eidslandselevane heller kunne føre til at dei får eit dårlegare læringsmiljø. Spesielt gjeld dette ved flytting til Eksingedalen skule som med sine tre lærarar vil ha vanskar med å imøtekoma dei kriteria som høyringsmaterialet legg til grunn for forsvarleg pedagogisk nivå. FAU for Eidsland skulekrins er sjølv ikkje uroa for det pedagogiske nivået ved Eksingedalen skule, men ynskjer å syne at argumentet om å betre elevane sin pedagogiske kvardag ikkje kan nyttast for å forsvare flytting av Eidslandselevane. Det er klart at det isolert sett vil vere positivt for Eksingedalen skule å få auka elevtalet. Me meiner likevel at dei positive konsekvensane for Eksingedalen skule og elevane der på langt nær oppveg dei negative konsekvensane for Eidslandselevane når det gjeld deira psykososiale miljø og organiseringa av kvardagen. Økonomiske tilhøve I høyringsmaterialet vert det framstilt som om heile den summen som i dag går til å betale for gjesteopphald ved Mo skule utan vidare går inn som ein plussum i skulebudsjettet i Vaksdal. Dette er ei grov forenkling. Det vil sjølvsagt knytte seg ein del faste utgifter til Eidslandselevane uavhengig av kva for ein skule dei går på, slik som utgifter til skulebøker, fritt skulemateriell, skuleturar osv. Vidare vil ei eventuell flytting til Eksingedalen skule føre med seg utgifter som ikkje er omtala i høyringsmaterialet. Fyrst og fremst vil det koma utgifter knytt til etablering og drift av SFO og barnehage. For me reknar med at kommunen Høyring om skulestrukturen i Vaksdal kommune. Ref. 15/349-15/7918 Side 5 av 6

6 ikkje ser for seg at foreldra til Eidslandselevane skal levera og henta barnehagebarn i Modalen samstundes som dei skal henta skuleelevar på Bergo? Vidare vil det truleg òg bli behov for enkelte investeringar på skulen som følgje av auka elevtal. Om ein reetablerer barnehagen vert det heller ikkje mogeleg å nytta dei tidlegare barnehagelokala til undervisning slik det er føreslege i skulebruksplanen. Me vil òg peike på at så lenge kommunen fortsatt eig skulebygg som har gått ut av bruk, har han eit vedlikehaldsansvar etter plan- og bygningslova. Dette er òg utgifter som må inn i det endelege budsjettet. Og skulle kommunen ynskje å selje bygga, er truleg marknaden for nedlagde skulebygg i Vaksdal kommune svært avgrensa. Iverksetjingstidspunkt I utgreiingsdokumenta er det skildra at elevar frå Eidsland allereie frå hausten 2016 kan flyttast til skulane på Stamnes, Dale og Eksingedalen. Om utfallet av skulestrukturprosessen vert at en vedtar å flytte Eidslandselevene frå Mo skule, meiner me at det føreslegne tidspunktet er heilt feil. Det er på noverande tidspunkt ikkje avgjort korleis kommunestrukturen ser ut om nokre år. Bygdene Eidsland og Eksingedalen søkte for nokre år sidan om å verta ein del av Modalen kommune. Søknaden vart avslått ved at ein synte til manglar i dåverande lovverk. I samband med kommunestrukturarbeidet i Vaksdal sa eit stort fleirtal av innbyggjarane på Eidsland og i Eksingedalen at dei ynskte ei samanslåing med Modalen, eller å gå den same vegen som Modalen ved ei eventuell kommunesamanslåing. Dei viktigaste argumenta var då kort og trygg veg til skule, barnehage og helsetilbod (då òg retten til sjukeheimsplass i nærmiljøet). Dersom ein flyttar Eidslandselevane no, kan det henda at dei same elevane må flytta på nytt om få år. Det vil i så fall vere svært ugunstig for elevane sitt psykososiale skulemiljø (oppll 9a-1). Konklusjon FAU for elevane frå Eidsland skulekrins vil med denne grunngjevinga på det sterkaste rå til at dagens ordning, med kjøp av elevplassar i Modalen, vert vidareført for våre elevar. Me ber vidare innstendig om at kommunane inngår langsiktige avtalar om dette slik at elevar, foreldre og alle innbyggjarane på strekninga Eidsland-Vetlejord får ei meir føreseieleg framtid. For resten av kommunen ser me at dei same argumenta som gjeld for oss også gjeld i dei andre bygdene. Det bør vera kortast og tryggast mogleg veg til skulen, og ein bør gå for ein skulestruktur som legg til rette for å auke innbyggjartalet i kommunen. Me vil difor rå til at kommunen går for alternativ 0, ei vidareføring av dagens skulestruktur. For FAU for elevar frå Eidsland skulekrins Kjersti Vetlejord Børø Høyring om skulestrukturen i Vaksdal kommune. Ref. 15/349-15/7918 Side 6 av 6