Vedlegg 2 Friluftsliv og turisme

Transkript

1 Vedlegg 2 Friluftsliv og turisme Med eit heilt nytt utkast til turbinplasseringar kjem Zephyr til å øydelegge heile det sørlege Guleslettene som tradisjonelt friluftslivsområde. I konsesjonssøknaden var det lagt opp til ei turbinplassering som ville spart viktige areal for nedbygging til fordel friluftslivet. Det er ikkje lenger tilfelle. Iskast Guleslettene har eit oseanisk klima med raske skiftingar mellom tørt og fuktig ver og med temperaturar kring null store deler av året. Dette gjer at vindturbinane på Guleslettene vil vere utsett for mykje isdanning. NVE sine isingskart stadfestar at at ising vil vere eit vesentleg problem på Guleslettene (Fig. 1, sjå under). Vi har ofte vore på Guleslettene og sjølve dokumentert stort innslag av is på vindmålemastene (Fig. 2). Ising vil påverke driftstida til turbinane, redusere effekten av straumproduksjonen og skape ekstra mekanisk belastning på turbinane. Zephyr vil montere turbinar med varmetrådar til avising. Avising er ikkje eit sikkerheitstiltak slik nokon kanskje trur. Det er derimot eit tiltak for å redusere produksjonstap og slitasje frå ustabilitet i vengene frå isen. Det er difor ikkje sikkerheitsomsyn, men økonomi som styrer når avisisng blir iverksett. Dette kan sjølvsagt redusere isingsproblemet noko, men vil ikkje fjerne det. Vi kjenner heller ikkje til levetida til slike varmetrådar, men det er grunn til å tru at dei kan svikte etter kvart som dei blir eldre, eller grunna lynnedslag. Praktiske erfaringar frå Sverige viser at iskast kan bereknast ved følgjande formel: iskast i meter = 1,5 * (Diameter + navhøgde). For turbinane på Guleslettene vil isklumpar verte kasta ut til: 1,5*(90+136)= 339 meter. For å få ei trygg passasje mellom turbinane må turbinane vere meir enn m = 678 meter frå kvarande. Isen vil kunne kastast enno lenger når turbinane står på høgder slik tilfellet er i MTA-planen. Slik Zephyr no ynskjer å bygge vil ein skigåar som vert overraska av veromslag på vestre deler av Guleslettene vere i livsfare om han ynskjer å returnere til Magnhildskaret. For turbinar som t.d. T45 i MTA-planen som står på høgaste punkt i terrenget vil turbinen utgjere ei fare i periodar med is også langt utanfor industriområdet. Det finn vi uakseptabelt. Den vesle lysløypa Zephyr har teikna inn nordaust for Langevatnet ser ut til å vere plassert innanfor iskastsona til Turbin 1. I MTA for Bjerkreim vindindustrianlegg i Rogaland har dei auka avstanden mellom næraste vindturbin til trafostasjonen frå 200 til 450 meter (s. 45) for å redusere risikoen for skade på personell. Det uroar oss at Zephyr lagar utbyggingsplanar som så klart bryt med tryggleiksomsyn. Konklusjon om iskast: Sjølv mindre isklumpar vert livsfarlege når dei vert slynga frå stor høgde mot bakken. Risikoen for å bli skadd eller til og med drepen vil etter vår vurdering vere til stades i heile vinterhalvåret. På grunn av store skilnader i høgda på industriområdet og høgda på turbinane vil det antakeleg vere iskastfare innan industriområdet allereie frå september. Dette er tida for sauesanking, hjortejakt og med industrianlegget på plass, ferdsle langs vegane. Vidare vil det vere fare for iskast 1

2 gjennom heile vinteren og til langt ut i april/mai, noko som vil gjere det uforsvarleg å ferdast i dette området i denne perioden utan høg detaljgrad i isvarslinga, og oppdateringar kvar time. Støy-, lysureining og visuell verknad Ro og stillhet er ein av dei viktigste kvalitetene i forbindelse med friluftsliv, seier generalsekretær i Norsk Friluftsliv, Lasse Heimdal. Det vert vanskeleg på Guleslettene. Med nye turbinplasseringar vert mellom anna det svært populære området ved Kupevatnet lite attraktivt som turområde pga av støy frå turbin 1 og 2. Lysløypa vil også vere i støyfeltet til desse turbinane og redusere opplevinga av å nytte den. Dei nye turbinplasseringane vil også gje turbinstøy frå Akslaskaret og heile vegen ut til den flotte Terdalskeipen. Turen til Terdalskeipen er populær sommar og vinter då utsikta herifrå gjev spektakulær utsikt mot Florø og havet vestafor. Turbinane T13, T15 og T17 er særleg problematiske for denne turen. I vest har Zephyr flytta ei rekke vindturbinar til høgdene vest for Guleskarvatnet. Her vil dei støysette heile området rundt Guleskarvatnet som er eit naturleg amfi i dette landskapet. Området er eit særleg beskytta og urørt område med høg rekreasjonsverdi, godt aurefiske og eit viktig beite- og brunstområde for hjort. DNT sin tursti vil verte berørt, og den verneverdige Uradalen med mykje gamal furuskog og raudlista artar (Mijødirektoratet rapport ) vil verte sterkt visuelt påverka (Fig. 4). T47 og T45 er særleg problematiske for dette området. Høgda på turbinane passerer 150 meter i den nye MTA-planen til Zephyr, og dermed trår paragraf 17(5) i BSL i kraft. Her vert det kravd blinkande høgintensitetslys heile døgnet på vindturbinar over 150 meter. I eit kupert terreng som på Guleslettene vil dette medføre at deler av terrenget vert opplyst om natta. Særleg vinterstid vil dette gje stor visuell verknad mot dei snødekte vestflankane til Terdalskeipen aust for industriområdet og mot Guleskarnipa sin i vestflanke. Synsfeltet frå Florø vil også verte dramatisk påverka av sterke, taktblinkande lys mot den nordlege horisonten. Konklusjon om støy og lysureining: Meir støy, høgare vindturbinar, intense lys og vesentleg sterkare eksponering mot Florø og Årebrot vil understreke at Guleslettene vert eit industriområde ueigna for tradisjonelt friluftsliv. Det nye utkastet til utbygging medfører vesentleg meir støy og visuell ureining mot eit av dei viktigaste friluftsområda til Flora kommune, og store verdiar vil gå tapt. Turisme og reiseliv Internasjonal forsking viser at vindturbinar kan føre til nedgang i turisme (SOKO INSTITUT, 2009). Til dømes vert utsikt mot vindturbinar vurdert som lite attraktivt for hotellgjester (Fooks m.fl., 2014). Etableringa av ein vindpark i eit turområde i Rogaland gjer området vesentleg mindre attraktivt for brukarar (Lohaugen m.fl., 2017). Den sterke eksponeringa av Guleslettene industriområde mot Florø med blenkande lys og høge turbinar slik det er føreslege i MTA-planen vil mest truleg verke negativt på turismen og attraktiviteten til byen. I vest vil turbinane kome vesentleg nærare Årebrot og truleg gjere campingplassen som er under etablering der, mindre attraktiv. Flora kommune har alltid vore ein kommune som har kunna spele på at dei har hatt mykje intakt og tilsynelatande urørt natur. Dette særpreget vil kommunen no miste, og i framtida må ein nytte andre grep for å lokke folk til Florø.

3 Tabellen nedanfor er frå et studie, ei spørjeundersøking, utført av Mittuniversitetet i Sverige. Det viser at 67 % av svenskar og 81 % av utlendingar vil vurdere vindturbinar på 150 m høgde som eit negativt element for ein reisedestinasjon dersom dei er innanfor synsvidde frå destinasjonen. Dette er tal som burde uroe alle som arbeider med reiseliv i områder med vindkraft. Konklusjon om turisme: Tiltak som å flytte dei mest ekstreme turbinplasseringane er det som vil ha størst betydning for å dempe skadeverknadane av å få eit så eksponert industriområde tett på byen. Dei nye utbyggingsplanane til Zephyr medfører stor risiko for Florø. Naturvernforbundet krev følgande punkt retta opp før MTA skal godkjennast: Zephyr sitt støykart viser ikkje grøn sone (40 db) slik som t.d. MTA-planen for Bjerkreim gjer og som har følgande intervall; grøn sone = db, gul sone db, og raud sone >55 db. Vi må få denne teikna inn for å få ei reell kartfesting av støysonene kring industrianlegget. Dette er nødvendig for å justere plasseringane av turbinane og dempe støyen mest mogleg i dei viktigaste områda. Alle vindturbinar må haldast minimum 350 meter frå grensene til industriområdet Særleg viktig er dette i området vest for Guleskarvatnet (T47 og T43) og sør for Guleslettene (T28) der hjortejakt pågår frå 1. september til 23. desember. Frå lysløypa til turbinane rundt er det korte avstandar og dermed betydeleg risiko for at folk, særskilt ungar, kan finne på å nærme seg turbinane (T1-T7). Dette kan medføre livsfare og grundig merking som opplyser om iskastfare må vere på plass. Kommunen og Zephyr må avklare korleis varsling av iskastfare skal føregå og korleis ein skal om avverge ulukker innanfor industriområdet. Det er tvilsomt at Zephyr kan hindre folk frå å nytte utmarka på Guleslettene og det er viktig å klarlegge kva ansvar Zephyr har for å hindre at folk vert skadde eller drepne.

4 Turbinhøgda for alle turbinane må reduserast med ti meter slik at kravet om merking med høgintensitetslys på vindturbinar høgare enn 150 meter fell vekk (paragraf 17(5) BSL E 2-1, kap III Merking). Turbin 1 og 2 må flyttast vesentleg lenger nord for å skåne Kupene for støy Turbin 15 må fjernast. Denne vil med sin støy og nærleik i stor grad øydeleggje naturopplevinga ved å fiske i Akslaskarvatnet, og ein risikerer konsentrert ureining i eit godt fiskevatn ved havari eller kjemikalieuhell. Dette er ikkje eit urimeleg krav sidan Zephyr ynskjer å installere ein turbin meir enn dei har løyve til. Turbin 17 vert trekt lenger nord frå Akslaskaret for å skjerme turvegen til Terdalskeipen og fiske i Akslaskarvatnet Turbin 46 og 47 vert trekt lenger nord for å redusere støy og visuell belastning i Guleskaret, Uradalen og Årebrotet, og for å redusere sjansen for at iskast skal skade jegerar. Det må gjerast ei skikkeleg kartlegging av raudlisteartar i Oladalen før vegbygginga kjem i gong. Til liks med funna i Urdalen (Miljødirektoratet 2016) er det sannsynleg å finne raudlisteartar her dersom undersøkinga vert utførd av kompetente personar. Trafostasjonar, varmestove og andre bygg må ha fasadar med naturstein, torvtak og liknande for å mest mogleg gli inn i terrenget Bygging av varmestove krev dispensasjon frå arealplanen. Detaljplanen for varmestova må vere klar og søknad sendt før MTA vert godkjent av kommunen Figur 1. Isingskart frå NVE som viser ising på Guleslettene.

5 Figur 2. Is på vindmåleinstrument på Guleslettene i februar månad Foto privat. Figur 3. Nedslag av iskast frå vindturbinar i eit industrianlegg på Jæren. Foto privat.

6 Figur 4. Uradalen er ein biotop som består av regional/nasjonal verneverdig kystfuruskog. Vindturbin T47 vil kome i himmelsjå oppe til venstre på dette biletet som er henta frå miljødirektoratet sin rapport

7 Referansar: 1. J.F. Fooks, K.D. Messer, J.M. Duke, J.B. Johnson, T. Li, G.R. Parsons Tourist Preferences and Externalities of Views of Wind Turbines. Applied Economics & Statistics Research Report, University of Delaware, RR Lohaugen m.fl En reisekostnadsstudie av Dalsnuten-området i Sandnes, Rogaland. Samfunnsøkonomen 4: SOKO Institut, 2009; Institut für Regionalmanagement, 2012; CenTouris 4. Mijødirektoratet rapport : ( 5. Presentasjon av Bosse Boden ved Mittuniversitetet i Sverige. «Hur kan vindkraftens aktører skapa maximal lokal nytta och acceptans før vindkraft» C3%A9n.pdf