Tíðindi úr Føroyum tann 24. jan Tíðindi til føroyingar uttanlanda stuðla av tí føroysku sjómanskirkjuni.

Transkript

1 Tíðindi úr Føroyum tann 24. jan Tíðindi til føroyingar uttanlanda stuðla av tí føroysku sjómanskirkjuni. Danjal av Rana (08:33) Nú verður kaldari aftur Fleiri lágtrýst í ein útsynning úr Íslandi senda komandi dagarnar brúgvaløg inn yvir Føroyar av útsynningi. Í dag verür skýggjað sunnanfyri og stundum regn, og vindurin verður andøvsgul upp í ein strúk av landsynningi, 8 til 13 m/s. Um kvøldið øtlar hann upp í hvassan vind, 15 m/s. Hitin alt samdøgrið millum 4 og 8 stig. Í morgin makar hann vindin niður í gul til stívt andøvsgul av útsynningi, 5 til 10 m/s, seinni andøvsgul upp í ein strúk av vestri, 8 til 13 m/s. Skýggjað og regn, men seinni klárar hann í, tó verður okkurt ælið og hitin millum 4 og 7 stig. Um náttina stívt andøvsgul upp í hvassan vind av útsynningi, 10 til 15 m/s, samdrigið og ælaveður, partvís vátaslettingur ella heglingur og hitin millum 1 og 5 stig. Týsdagin verður andøvsgul upp í ein strúk av útsynningi, 8 til 13 m/s, sum út á dagin snarar í ein landsynning og eystan. Fyrst okkurt ælið, síðani skýggjað og út á dagin regn ella vátaslettingur. Um náttina andøvsgul upp í ein strúk av landnyrðingi, 8 til 13 m/s, sum snarar í ein útnyrðing og makar nakað. Regn og vátasletting, seinni klárar hann í, men við ælaveðri. Hitin alt samdøgrið millum 1 og 6 stig. Mikudagin verður gul til stívt andøvsgul av útnyrðingi, 5 til 10 m/s, sum snarar í ein vestan og útsynning og øtlar upp í stívt andøvsgul upp í hvassan vind, 10 til 15 m/s. Yvirhøvur skýggjað og ælaveður, partvís vátasletttingur ella heglingur. Hitin um dagin millum 3 og 6 stig. Um náttina vátaslettingur ella kavaæl og hitin millum frostmarkið og 3 hitastig. Hósdagin verður stívt andøvsgul upp í hvassan vind av útsynningi, 10 til 15 m/s, sum um kvøldið eitt bil snarar í ein sunnan. Samdrigið og vátaslettingsæl ella ælaveður, men um kvøldið skýggjað og regn av útsynningi. Hitin fyrst millum 2 og 5 stig, um náttina upp í 9 stig. Fríggjadagin verður sum frá líður skrið ella stormur av útsynningi og vestri, 20 til 25 m/s. Skýggjað og fyrst regn, seinni heglings-, vátaslettings- og kavaæl. Hitin fyrst millum 6 og 9 stig, men fellur síðani niður móti frostmarkinum upp í 3 stig. Kelda: Danska veðurstovan DMI. DIS-málið: Nettolønarskipanin má endurskoðast Fakfelagið 3F Søfart hevur gjørt av at fara upp í DIS-málið til fyrimuns fyri Søfartens Ledere. Hetta er akkurát rætta løtan at fara upp í málið, tí neyðugt er at gera vart við, at øll nettolønarskipanin eigur at verða endurskoðað, sigur Thorkild Holmboe-Hay, ráðgevi hjá 3F PSHR, við Maritime Danmark. Vit hava nústaðni havt møguleika at hyggja at tilfarinum og viðgerðini hjá rættinum av málinum. Eftir báðar dómarnar hjá Eystara Landsrætti duga vit at síggja, at tulkingin, ið er løgd til grund fyri dómunum, fer at umfata okkum øll somul, sigur Thorkild Holmboe-Hay við Maritime Danmark. Hann leggur dent á, at 3F Søfart altíð hevur havt eitt fyrimyndarligt samstarv við DFDS, sum er partur í øðrum av málunum, sum Søfartens Ledere hevur reist. Men sjálvt um fakfelagið onki ilt hevur at siga um DFDS, heldur Thorkild Holmboe-Hay kortini, at neyðugt er at gera vart við, at okkurt er galið við DIS-skipanini, soleiðis sum hon er skrúvað saman í dag. 3F Søfart mælir tí til, at skipanin verður broytt, so reiðaríini í framtíðini gjalda bruttoløn til sjófólkini og síðani fáa A-skattin afturgoldnan frá statinum. Vit brúka hetta sum ein launching pad. Vit ætla at fara til Fólkatingið til tess at fáa tey at broyta reglurnar. Vit taka undir við statsstuðuli og hava ongar ætlanir um at taka nakað frá reiðaríunum, men vit vísa á, at ein alternativ loysn finst, sigur Thorkild Holmboe-Hay.

2 3F Søfart hevur limir, ið starvast undir nettolønarskipanini, hjá Scandlines, HH-Ferries, Fjord Line og DFDS. Kelda: maritimedanmark.dk Antares.fo Matz Maersk setir nýtt bingjumet Bingjuskipið Matz Maersk hjá Maersk Line var nærum fullfermdur, tá skipið fyrst í vikuni fór úr Tanjung Pelepas í Malaysia við kós móti Evropa. Umborð vóru 18,032 bingjur, sum er nýtt met hjá einum Triple-E skipi. Seinasta bingjumetið hjá einum Triple E-skipi var upp á bingjur, skrásett 29. september umborð á Madison Maersk, tá skipið kom til Rotterdam. Kelda: Maersk Line/maritimedanmark.dk Antares.fo Bretska stjórnin skal bjarga frálandsvinnuni Áhugafelagsskapurin Industry group Oil and Gas UK heitir nú á bretsku stjórnina um at koma hart kroystu frálandsvinnuni til hjálpar. Hetta hendir, eftir at meira enn starvsfólk eru uppsøgd seinastu 14 mánaðirnar. Royndirnar hjá vinnuni at skerja útreiðslurnar fara bert at loysa ein part av trupulleikunum. Tað er avgerandi neyðugt, at tað almenna eisini veitir eina hjálpandi hond, sigur Mike Tholen, stjóri í Industry group Oil and Gas UK. Prísurin á ráolju liggur nú beint undir 30 dollarum fyri tunnuna. Hesin prísurin liggur langt undir tí, ið krevst fyri at gera ta dýrt framleiddu norðsjóvaroljuna lønandi. Kelda: BBC/maritimedanmark.dk Antares.fo 8 skiparaprógv á Sjónámi 8 næmingar hava í dag lokið skiparaprógv á Sjónámi í Klaksvík. Hesir eru: Aftara rað f.v.: Ragnar Ludvig, deildarleiðari, Egil Leivsgarð, Klaksvík, Páll Holm, Rituvík, Tórður Tummasson Lervig, Klaksvík og Pauli Jacobsen, Sørvági. Fremra rað f.v.: Jørleif Fornagarð, Fuglafirði, Hermóður Urbanus Olsen, Klaksvík, Eli Frederiksberg, Nes og Jacob Justinussen, Leirvík. Egil Leivgarð og Pauli Jacobsen fingu virðisløn frá JFK og Norðoya Sparikassa fyri góð avrik. Egil Leivsgarð fekk harumframt virðisløn frá Skipara- og Navigatørfelganum fyri framúr avrik. Kelda: sjonam.fo Antares.fo 13 skiparaatstøðarar á Sjónámi 13 skiparaástøðarar hava í dag lokið prógv á Sjónmámi í Klaksvík. Hesir eru: Aftara rað f.v.: Ragnar Ludvig, deildarleiðari, Walter Eysturdal Nysted, Klaksvík, Jákup Debes Joensen, Hoyvík, Bogi Sørensen, Porkeri, Jonn Lydersen, Miðvági, Fríði Potts, Norðskála, Sørin Kallsgarð Sørensen, Viðareiði og Ásmund Sverri Gaardlykke, Glyvrar. Fremra rað f.v.: Rúni Hansen, Fuglafirði, Ari Eyðunsson Thorsvig, Hoyvík, Hallgrím Gregersen Hansen, Gøtu, Jóhannes Simonsen, Hvannasund og Magnus Michalsen, Norðdepli. Regin Sivertsen vantar á myndini. Jonn Lydersen og Sørin Kallsgarð Sørensen fingu virðisløn fyri góð avrik frá Bank Nordik og Eik Banka. Kelda: sjonam.fo. Antares.fo 51 prógv handað á Vinnuháskúlanum Í dag fingu 51 lesandi handað prógv á Vinnuháskúlanum, har eini 250 fólk vóru komin saman fyri at vera hjástødd undir prógvhandanini.

3 Wilhelm E. Petersen, stjóri, bjóðaði vælkomin og helt røðu fyri próvtakarunum. Gestarøðari hesaferð var Jógvan Jespersen, stjóri í felagnum Nótaskip.. Páll Hansen, formaður í Maskinmeistarafelagnum, og Barbara á Rógvi, lærari á Vinnuháskúlanum, góvu eisini næmingunum nøkur góð orð við á ferðini. Tvey umboð fyri næmingarnar søgdu eisini nøkur orð. Teir, sum í dag hava fingið prógv eru: MASKINMEISTARAR: Magni G. Joensen Nils Martin Djurhuus Petur Jacob Heinesen Birgir B. Hansen Bárður Norðberg Hallur Berg Rene Tórgarð Jóhannus Johannesen Fríði Smith Hammer Magnus H. Olsen Sigmundur F. Olsen Remi Sørensen l Brian Evald Jacobsen Mortan Olsen Virðislønir vóru latnar: 1. Magni G. Joensen, fartelefon frá Suðuroya Sparikassa 2. Petur Jacob Heinesen, mátitól frá Maskinmeistarafelagnum 3. Bárður Norðberg, lummaur frá Áhugafelagnum Antares Ídnisvirðisløn: Fríði Smith Hammer, gull ur frá A. P. Møller Antares.fo Áki Bertholdsen (07:41) Samkynt hjúnalag: Samkomurnar verða ikki tvingaðar Kirkjuligar vígslur umfata bæði vígslur í Fólkakirkjuni, og vígslur í samkomum og fríkirkjum. Tað staðfestir Ríkisumboðið. Og hann leggur afturat, at kærunevndin er samd í hesi uppfatan. Nú Løgtingið viðger uppskot um at broyta hjúnabandslógina, soleiðis at samkynd kunnu giftast borgarliga, er eisini ætlanin at broyta lógina fyri Fólkakirkjuna soleiðis, at hon framvegis bara skal víga hjún við hvør sínum kyni. Samkomur og fríkirkjur eru ikki nevndar í hesum høpi, og nú stúra tær fyri, at tær verða tvingaðar at víga samkynd, tí at tær eru ikki ein partur av fólkakirkjuni. Tí hava tær heitt á Løgtingið um at tryggja teimum, at prestar í samkomum og fríkirkjum, koma undir sama undantak, og ikki verða tvingaðir at víga samkynd, akkurát sum prestar í Fólkakirkjuni. Men ríkisumboðið, sum hevur kannað málið, staðfestur, at borgarlig vígsla, eru bara tær vígslur, sum borgarstjórar ella sýslumenn standa fyri. Men kirkjuligar vígslur eru tær vígslur, sum eru í kirkjum, og í øðrum, góðkendum fríkirkjum. Áki Bertholdsen (09:07) Eldraøkið: Vit mangla pengar Tað hevur alla tíðina verið greitt, at endurgjaldið frá landinum til kommunurnar, fyri at yvirtaka eldraøkið, var ov lítið. Og nú eitt ár er fariðm vísir tað seg eisini at halda stikk. Tað førdi Heðin Mortensen, borgarstjóri í Havn, fram á fundi, sum felagið, Tign, skipaði fyri um eldraøkið í vikuni. Umframt at vera borgarstjóri í Havn, er Heðin Mortensen eisini formaður í Kommunufelagnum.

4 Landsstýrismaðurin sigur, at nú skal støða takast til tilmælini, og svarið verður latið, tá ið Mannarættindaráðið hittist aftur í juni. Hann vísir á, at umframt, at pengar mangla til raksturin, er eisini talan um, at kommunurnar hava yvirtikið bygningar á økinum, sum ikki eru hildnir, og sostatt í ringum standi. - Kommunurnar hava umsitið eldraøkið í eitt ár, og skal ein niðurstøða gerast um, hvussu kommunurnar hava klárað tað, er tað ikki long tíð. Men hann sigur, at í Tórshavnar Kommunu eru tey í ferð við eina eftirmeting, og vísir hon, at tað er neyðugt við broytingum, verða tær framdar, tí vit skulu hava tað besta av tí besta, sum hann tekur til. Hann vísir eisini á, at Tórshavnar Kommuna fenn 136 milliónir frá landinum fyri at yvirtaka eldraøkið. Men longu eftir hetta fyrsta árið er greitt, at tað er ov lítið, tí ein uppgerð vísir, at hjá okkum mangla tilsamans milliónir krónur í hjá Tórshavnar Kommunu. Samstundis vísa framskrivingarnar, at endurgjaldið frá landinum til Tórshavnar Kommunu í sambandi við eldraøkið, fer at minka hesi næstu árini. - Men tað fer ikki at forða okkum í at røkja okkara skyldu, tí vit VILJA nøkta tørvin, sigur borgarstjórin í Havn. Tí sigur hann, at tað verður eitt krav, at nýggjar samráðingar verða ímillum landið og kommunurnar við tí endamálið at hækka gjaldið frá landinum til kommunurnar. - Vit eru noydd at blanda kortini av nýggjum, leggur borgarstjórin afturat Áki Bertholdsen (09:55) Fortelur ST at Føroyar fyrireika seg at taka flóttafólk Sum ein partur av heiminum hava eisini vit altjóða skyldur. Tað gjørdi Poul Michelsen, landsstýrismaður í uttanríkis og útlendingamálum, greitt, í hoyring hjá ST í Geneve. Í framløgu síni legði Poul Michelsen dent á, at Føroyar eru framsóknar, hvat mannarættindum viðvíkur. Uttanríkisráðið sigur í fráboðan í morgum, at hann gjørdi somuleiðis greitt, at hann er púra sannførdur um, at Føroyar eiga at taka sín part av ábyrgdini fyri ringastu flóttafólkakreppu síðani seinna heimsbardaga. Hann vísti á at samráðingar eru við at verða tiknar upp við Danmark um at Føroyar skulu yvirtaka útlendingamál og marknaðeftirlit. - Okkara mál er at hava fulla ábyrgd av hesum økjum í næstu framtíð, soleiðis at vit verða før fyri at gera okkara part fyri at hjálpa, og taka ímóti flóttafólki, fekk ST at vita frá Poul Michelsen. Hann vísti eisini á, at seinastu árini eru tiltøk framd at stimbra javnstøðu í politikki og nú síggjast úrslitini, tí nógv fleiri kvinnur eru í politikki nú, enn fyri nøkrum árum síðani. Hann greiddi eisini frá, at uppskot at broyta hjúnabandslógina, so at samkynd kunnu giftast, verður viðgjørt í Løgtinginum í løtuni. Hann sigur, at annars hava londini í Mannarættindaráðnum hjá ST, mælt Føroyum til: - at dagføra revsilógina, soleiðis at parturin um revsing fyri neyðtøku er tíðarhóskandi - at hjúnabandslógin verður dagførd, soleiðis at samkynd kunnu ganga saman í hjúnarlag - at ein óheftur Mannarættindastovnur verður settur á stovn í Føroyum

5 Hallur av Rana (10:31) Svøríki: Bumbuhóttan móti SAS-flogfari Øll flogferðsla er fyribils steðga á Landvetter flogvøllinum í Gøteborg, aftaná ein bumbuhóttan noyddi eitt flogfar hjá skandinavisku flogfelagnum SAS at neyðlenda á flogvøllinum. Flogfarið var á veg frá London til Stokkhólm, tá avgerðin varð tikin at neyðlenda í Gøteborg, skrivar Ritzau. Tað var um níggju tíðina í morgun, at flogfarið lendi í Gøteborg, og sambært talsmanninum hjá svensku løgregluni, Stefan Gustofsson, so eru øll ferðafólk og manning flutt úr flogfarinum. 67 ferðafólk vóru umborð á flogfarinum, harav fimm teirra vóru partur av manningini. Áki Bertholdsen (13:22) Kynsligur ágangur: Hetta er heilt burturvið Neyðtøkur og kynsligur ágangur, vísa, at vit hava ein stóran javnstøðutrupulleika. Tað staðfestir Eyðgunn Samuelsen, landsstýriskvinna í almannamálum. - Javnstøða snýr seg júst um, at øll menniskju hava sama virði, uttan mun til kyn. Og tað er ein av grundsúlunum undir okkara samfelagi, at øll hava sama virði, og at øll, uttan mun til kyn, skulu kunna ferðast trygt alment. Tí eru vit sum samfelag ímóti øllum slag av harðskapi og ágangi á kvinnur, sigur Eyðgunn Samuelsen. Hon heldur, at tað er púra burturvið, at gentur ið hava verið fyri kynsligum ágangi skulu føla, at tað er teirra skyld og teirra skomm, og at tær tí aloftast velja at tiga hetta burtur. - Vit eiga heilt frá barnsbeini av at leggja niður í okkara børn, at tey skulu virða sín egna kropp eins væl og mørkini hjá hvørjum øðrum. Vit mugu læra okkara ungu, at tá ið ein teirra sigur nei, so er hetta meint í álvara og merkir nei, og at tað er ikki rætt at seta spurnartekin við tað. Eyðgunn Samuelsen ger greitt, at samgongan leggur stóran dent á bardagan móti harðskapi og kynsligum ágangi. - Løgmaður er longu farin í holt við at broyta revsilógina í málum um neyðtøku. Somuleiðis skal ein lóg gerast um elting, umframt at onnur átøk, verða sett í verk. Eyðgunn Samuelsen sigur, at sjálv fer hon beinanvegin at taka stig til at gera eina tilbúgving, so at kvinnur sum hava verið neyðtiknar, fáa bráðfeingis hjálp. - Reglur skulu gerast, so tað ber til hjá kvinnum ið hava verið neyðtiknar, at verða kannaðar, uttan at melda álopið. Ein neyðtikin kvinna kann vera so illa fyri sálarliga beint eftir hendingina, at tað er trupult hjá henni at taka støðu til, um hon skal melda ella ikki. Hinvegin er tað alneyðugt, at tær kanningar ið verða gjørdar eftir neyðtøku, verða gjørdar á ein slíkan hátt at prógvini kunnu brúkast í einum møguligum rættarmáli, og tí mugu reglur gerast um hetta. Støða má eisini takast til, hvussu leingi tílík prógv skulu goymast. Samstundis skal heildarætlanin um kynsligan ágang setast í verk og tað arbeiðið byrjar eisini í ár. - Eftir heildarætlanini skulu tey, sum hava seinárin av kynsligum ágangi í barnaárunum, kunna fáa ókeypis viðgerð hjá sálarfrøðingi, sigur Eyðgunn Samuelsen.

6 Hallur av Rana (13:54) Einki nýtt í grindafilminum Mikudagin í síðstu viku var filmurin Grindahvalur frumsýndur í Norðurlandahúsinum. Nógv fólk vóru møtt til fundin, harímillum Hans Jacob Hermansen, ið er nevndarlimur í Grindamannafelagnum. Sjálvur tók Hans Jacob Hermansen orðið á fundinum, har hann fanst at fleiri av sjónarmiðunum, ið vóru løgd fram í filminum. Við in.fo, sigur hann, at talan var um ein flottan film, men sjónarmiðini vóru avmarkað til tey, ið stuðlaði sjónarmiðinum hjá teimum, ið hava framleitt filmin. - Um sjálvan filmin skal sigast, at har vóru nógvar fínar og flottar myndir, men hann var sera einsháttaður, og tók ikki allar viðkomandi upplýsingar við. - Har var nevniliga einki nýtt í innihaldinum. Teir føroyingar, ið kundu vísa á nýggja ella øðrvísi vitan vóru ikki við í filminum. Í staðin varð víst til gamlar grindateljingar, hóast vit hava teljingar frá í summar, og Pál Weihe siga sína hugsan. - Eisini varð víst á tað, ið vit øll vita, at grindahvalurin er dálkaður, men tað varð aldrin nevnt, at kanningar vísa, at tað grønmeti og frukt, ið vit eta, eisini er dálkað. So mikið nógv, at okkurt av tí er yvir loyvda hámarkið. Nevndarlimurin í Grindamannafelagnum leggur dent á, at tey í felagnum eru at tosa við viðvíkjandi at steðga grindadrápi, men tað skal vera út frá teimum røttu fortreytunum. - Vit kunnu ikki brúka kenslurnar, tá vit tosa um at drepa grind. Tað ber ikki til at halda uppat, bara tí onkur heldur at ein grindahvalur sær so fittur út. Men Grindamannafelagið fer aldrin at verja siðvenju, bara tí tað er siðvenja, men okkara sjónarmið er, at tað eru fimm fortreytir, ið skulu avgera um vit drepa eitt djór. Tær fortreytirnar eru: 1) Stovnurin skal ikki vera hóttur. 2) Drápshátturin skal vera pínuleysur. 3) Tað skal drepast til matna. 4) Tað má vera juridiskt haldbart. 5) Maturin skal ikki vera vandamikil. Danjal av Rana (14:39) Hvønn dag verða 19 kristin dripin Farna ár var harðligasta árið hjá kristnum í nýggjari tíð, sambært felagsskapinum Opnar Hurðar, sum kunnar um støðuna hjá forfylgdum kristnum um heimin. Felagsskapurin sigur, at støðan mest minnir um etniska útreinskan. Kanningin hjá felagsskapinum vísir, at fólk hava latið lív fyri teirra kristnu trúgv í 2015, fleiri enn árið fyri. Ringastu sømdirnar hava tey kristnu í Norðurkorea. Hetta er 14. árið á rað at kommunistisku staturin í Asia liggur ovast á árliga listanum hjá felagsskapinum. Felagsskapurin sigur tó, at meginparturin av forfylgingini kemur frá muslimskum londum, oftast sonevndum miseyndaðum ríkjum. Hesi londini hava tó trupult við at tryggja átrúnaðarligu rættindini hjá nøkrum av borgarum sínum. Tað er eisini serliga islamsk ekstremisma, ið stendur fyri ræðuligu viðferðini av teimum kristnu. Nummar tvey á listanum er Irak, nummar trý Eritrea, fýra Afganistan, nummar fimm Sýria, seks Pakistan, nummar sjey er Somalia og átta Sudan, nummar níggju Iran og tíggju Libya.

7 Kanningin hjá felagsskapinum vísir, at islamsk ekstremisma hevur ført til økta religiøsa forfylging ikki einans fyri kristin, men eisini muslimar, Yazidi og aðrar átrúnaðarligar bólkar. Áki Bertholdsen (17:10) Hetta er øgiliga undarligt Tað er øgiliga undarligt, at fólkavald løgtingsfólk ikki vilja taka lut í einum kjaki um eitt so týdningarmikið mál sum hetta. Tað heldur Aksel Flagstad Berg í Ung fyri Miðflokkin, sum er ungdómsfelagið hjá Miðflokkinum. Nú kendi amerikanski kjakarin, Michael Brown, kemur til Føroya at tosa um hjúnabandi, og serstakliga samkynd hjúnaband, hava Ung Fyri Miðflokkin skipað fyri fundi, har tey ætlaðu at fáa politikarar at kjakast við amerikanaran um samkynt hjúnalag. Tey hava spurt allar tinglimirnar úr Tjóðveldi og Framsókn, umframt tey tingfólkini hjá Javnaðarflokkinum, sum hava boðað frá, at tey taka undir við samkyndum hjúnalagi. Somuleiðis hava tey spurt løgtingsfólkini, sum hava lagt uppskotið um samkynt hjúnalag, fyri Løgtingið, og tey hava harafturat bjóðað umboðum fyri LGBT at vera við í kjakinum. Men tað er ikki ein tann einasti av teimum, sum vil taka lut í kjakinum. Onkur játtaði í fyrstu syftu, men hálsaðu síðani um, og so eru tað eisini fleiri, sum siga, at tey eru rætt og slætt ikki sinnað at vera við í einum slíkum kjaki, sigur Aksel Flagstad Berg. Og hann heldur, at tað er rættiliga undarligt, at fólkavald løgtingsfólk ikki vilja vera í einum kjaki um ein so týdningarmiklan spurning Heri Simonsen (21:25) Svøríki bjargaði sær eitt stig Tveir dystir eru leiktir í EM millumbólki 1 í EM-endaspælinum í Póllandi í dag. Fyri løtu síðani endaði dysturin millum Svøríki og Russland. Russland var á odda 28-26, tá lítið meir enn ein hálvur minuttur var eftir, men Svøríki megnaði við tveimum málum at koma uppá javnleik 28-28, og harvið bjarga sær eitt stig. Tað verður tó torført hjá svenskarum at vinna seg í hálvfinaluna við bert einum stigi aftaná tríggjar dystir. Johan Jakobsson gjørdist toppskjútti hjá Svøríki við níggju málum. Fyrr í dag vann Týskland (17-9) á Ungarn. Týskarar hava nú fýra stig, og leggja trýst á Danmark og Spania. Ungarn hevur framvegis einki stig aftaná tríggjar dystir. Støðan í EM millumbólki 1 : 1 Spania : Danmark : Týskland : Russland : Svøríki : Ungarn :86 0 Áki Bertholdsen (10:30) Tað er heilt alvorligt hjá ungum bilførara Í nátt tók løgreglan í Havnini ein bilførara. Men tá ið tey kannaðu málið, varnaðust tey, at nummarpláturnar hoyrdu ikki til bilin.

8 Bilførarin, sum var ein ungur drongur, viðgekk eisini, at hann hevði átt ein sama slag bil, sum varð settur, tí hann var í so ringum standi. Tískil hevði hann bara tikið nummarpláturnar av gamla bilinum og sett tær á ein annan bil, hann hevði keypt. Og hann greiddi løgregluni frá, at soleiðis hevur hann koyrt runt síðani í november. Løgreglan sigur, at pláturnar vórðu tiknar av bilinum á staðnum, og bilurin varð settur, har hann varð steðgaður. Men nú er maðurin so eisini skuldsettur fyri at koyra við einum bili, sum ikki er skrásettur. Tað er eitt álvarsmál, tí tá er bilurin heldur ikki ábyrgdartryggjar, og tað merkir, at hevði hann gjørt skaða á fólk ella lutir, hevði tryggingin ikki goldið fyri skaðan. Í nátt fekk løgreglan eisini fráboðan um, at ein blaðungur drongur lá avdottin uttan fyri ein Handil í Havn. Tá ið løgreglan kom á staðið, var hann rættiliga kaldur, men ringt varð til foreldrini, sum síðani komu eftir honum og fingu hann til húsar. Hallur av Rana (12:12) 98 fólk heittu á KRIS um hjálp Hjálparfelagsskapurin KRIS, ið veitir vegleiðing og hjálp til offur av kynsligum ágangi, kunngjørdi í gjárkvøldið hagtølini fyri fyrra hálvár Ikki kann sigast annað, enn talan er um skelkandi tøl frá felagsskapinum. - Heili 98 fólk heittu á KRIS, fyri at taka av tilboðnum um hjálp fyri teirra sváru seinárin, av kynsliga áganginum teimum hevur verið fyri. Og hetta er bert frá januar til juni, skrivar felagsskapurin í tíðindaskrivi. Í felagsskapinum eru tey serliga órógvaði av, at av teimum, ið vendu sær til KRIS í hesum tíðarskeiði, eru tað heili 80 prosent, ið vendu sær til teirra fyri fyrstu ferð. Av teimum, ið vendu sær til felagsskapin, vóru fimtan prosent undir átjan ár, 35 prosent millum 18 og 29 ár, 40 prosent millum 30 og 65 ár og 10 prosent, har aldur ikki varð upplýst. Felagsskapurin veitir hjálp til teirra, ið eru yvir 18 ár, meðan tey, ið eru yngri enn 18 ár, verða víst til avvarðandi myndugleikar, løgreglu og barnavernd. Um hugt verður eftir kyni, so vóru 65 prosent av fráboðanum frá kvinnum, meðan 30 prosent vóru frá monnum. Felagsskapurin sær tó ein glotta í teimum tungu hagtølunum. - Um okkurt gott skal tulkast úr hesum tølum, eru tað at í 67% av tilburðunum vóru onnur enn ofrið, so sum avvarðandi, starvsfelagar, myndugleikar og onnur sum settu seg í samband við KRIS. Hetta er greitt tekin um, at føroyingar standa saman um at basa hesum trupulleika, skrivar KRIS í tíðindaskrivinum. Hallur av Rana (15:11) Álvarsamt ferðsluóhapp í Trongisvági

9 Ein ungur maður er komi álvarsliga til skaða, aftaná eitt ferðsluóhapp við viðarlundina í Trongisvági. Tað var stutt eftir klokkan eitt í dag, at løgreglan fekk boð um, at ein bilur var farin út av vegnum við viðarlundina. Løgreglan og sjúkrabilar vóru skjót á staðnum. - Ein bilur kom koyrandi frá Hvalba til Trongisvágs. Tá hann kom framvið viðarlundina, tók høgra síða frammanfyri í autoverjan. Úrslitið var at bilurin fór bóltandi nakrir ferðir eftir vegnum, áðrenn hann fór út av omanfyri viðarlundina, sigur løgreglan við in.fo, og lýsa óhappið sum álvarsamt. Tveir ungir mans vóru í bilinum. Bilførarin varð slongdur úr bilinum í óhappinum, og fekk so mikið álvarsamar løstir, at tyrlan hevur flutt hann á Landssjúkrahúsið. Hin ungi maðurin megnaði sjálvur at grulva úr bilinum. Hann varð fluttur á Suðuroyar Sjúkrahús, har hann verður kannaður fyri smærri løstir. Vilmund Jacobsen (17:56) Stór óvissa steðgar øllum virkishugi Jógvan Jespersen, stjóri í Nótaskipum, helt røðu, tá próvhandan var á Vinnuháskúlanum 22. januar, og her vísti hann eitt nú á, at fiskivinnan er á einum vegamóti. - Vit mugu staðfesta, at tað í dag er stór óvissa um framtíðina millum tey, sum virka í fiskivinnuni. Á pappírinum fella øll veiðiloyvi burtur um minni enn tvey ár, og eingin veit, hvat framtíðin hevur at bjóða. Stjórin segði, at ein slík óvissa steðgar øllum virkishugi, og hann vísti á, at eingin størri sáttmáli um nýbygd føroysk fiskiskip er gjørdur síðan Og hví er tað so? Kann tað ikki hava samband við, at landið tað árið segði upp verandi loyvisskipan til at fara úr gildi í 2018, og vit vita ikki enn, hvat kemur í staðin. Jógvan Jespersen legði dent á, at politiska skipanin skjótast gjørligt má skapa tryggar karmar fyri fiskivinnuna, tryggari langtíðar karmar, tí annars verður eingin menning. - Vit hava ein átrokandi tørv á at rationalisera partar av fiskiflotanum. Vit mugu koma hartil, at vit í øllum pørtum av flotanum hava tíðarhóskandi skip, sum hava ein lønandi rakstur. Stjórin í Nótaskipum segði, at tað verða tey tíðarhóskandi skipini sum fara at verða eftirspurd, bæði tá ræður um brúnna, maskinuna og á dekkinum. Heri Simonsen (21:15) Noreg koppaði vertstjóðini Frammanfyri meir enn áskoðarum í Tauron Arena høllin i Krakow í Póllandi vann Noreg ein sensasjónelan sigur á vertstjóðini, Póllandi. Støðan í steðginum var til Noreg. Espen Christensen í norska málinum stóð ein rimmar dyst. Espen Lie Hansen við átta málum gjørdi sítt til, at norski sigurin kom í hús. Sambært norska blaðnum VG, átti Sander Sagosen eisini sín stóra lut í sigrinum. Pólsku heimaáskoðararnir løgdu eitt ræðuligt trýst á norska liðið við sínum rópum, tá norska liðið var í álopi, men norðmenn lótu seg ikki ávirka. Michal Jurecki gjørdist toppskjútti hjá Póllandi við átta málum. Noreg skal spæla ímóti Makedonia mánadagin, og tá kunnu norðmenn tryggja sær eitt hálvfinalupláss. Makedonia liggur aftast í EM millumbólki 1 við ongum stigi.

10 Støðan í EM millumbólki 1 : 1 Frakland : Noreg : Pólland : Kroatia : Makedonia : Hvítarussland :90 0 Komandi dystir : :15 Makedonia: Noreg :30 Pólland: Hvítarussland :00 Makedonia: Hvítarussland :15 Frakland: Noreg :30 Pólland: Kroatia Hallur av Rana (11:38) Tyrlan eftir manni umborð á Havbúgvanum Klokkan í gjár fekk MRCC-støðin eina fráboðan frá skiparanum umborð á Havbúgvanum, at ein maður vísti tekin upp á sjúku, og neyðugt var at fáa mannin undir læknahond. - Mannagongdin er, at skiparin tosar við lækna á landi, og teir taka so í samráð avgerð um, hvørs tað er neyðugt at flyta sjúklingin á land, sigur vakthavandi á MRCC-støðini. Havbúgvin var stødd sunnan fyri Føroyabanka, góðar 110 fjórðingar frá flogvøllinum, tá boð vórðu send eftir tyrluni. Sostatt varð talan um ein langan túr hjá tyrluni, og var hon ikki á Landssjúkrahúsinum fyrr enn 16.03, umleið hálvtriðja tíma aftaná, at MRCC-støðin fekk boðini. - Talan var um ein drúgvan túr, men alt gekk gott. Tá tyrlan kom á staðið, var tað m/s og gott sýni, so tað gekk væl at fáa mannin umborð á tyrluna. Vilmund Jacobsen (10:25) Upsafiskiskapurin er ikki av tí besta - Flestu pør eru til fiskiskap. Helst kemur bara eitt par inn at landa í morgin. Hini koma so hvørt, sum vikan gongur. Á Fiskamarknaði Føroya vita tey at siga, at fiskiskapurin hjá partrolarunum ikki er av tí besta. Umframt upsan, fáa skipini nakað av longu, kongafiski og toski sum hjáveiði. - Onkrir partrolarar fiska makrel, og onkrir liggja við bryggju. Um djúpvatnstrolararnar veit fiskamarknaðurin at siga, at seks skip fiska upsa, svartkalva og kongafisk - og ein fiskar stinglaks. - Óvist er, um nakar djúpvatnstrolari landar í vikuni, sum stundar til, tí skipini eru nýliga byrjaði túr. Fríggjadagin, tá Fiskamarknaður Føroya gjørdi sínar metingar um vikuna, sum kemur, var bara ein trolbátur til fiskiskap, og hann kemur inn at landa miðskeiðis í vikuni. - Væntandi fara hinir trolbátarnir út í vikuni, verður lagt aftrat.

11 Hallur av Rana (12:01) Frakland: Jødar rýma í hópatali 2015 var ein myrkur kapittul í franskari søgu. Ikki færri enn tvey stór yvirgangsálop raktu franska høvuðsstaðin, París, og kravdi fleiri tíggjutals mannalív. Yvirgangsálopini hava ikki óvæntað elvt til ein ótta millum franskar borgarar, men serliga hjá einum útsettum bólki í samfelagnum, hevur óttin ítøkiligar avleiðingar. Franskir jødar rýmdu nevniliga í hópatali úr Fraklandi í 2015 og flyttu til Ísrael. Tað skrivar CNN. Umleið franskir jødar fluttu til Ísraels aftaná álopið á Charle Hebdo, sambært upplýsingum frá Jødisku skrivstovuni í Paris, ið hjálpir jødum aftur til Ísraels. Tað er sum so einki nýtt í, at jødar velja at búseta seg í Ísrael, men talið av fronskum jødum, ið hava skift heimstað, er fleirfaldað síðstu árini. Í 2011 var talið og í Ótryggleiki er ein av orsøkunum til, at fleiri jødar velja at rýma úr Fraklandi, sigur talsmaðurin fyri Jødisku skrivstovuna, Avi Mayer. - Nógv umtala álop sum tað á jødiska skúlan í Toulouse í 2012, jødiska forngripasavnið í Brússel í 2014, og kosher matvøruhandilin í Paris og sýnagoguna í Keypmannahavn síðsta ár, eru millum tær mest minniligu tilburðirnar av harðskapi móti fronskum og evropeiskum jødum. Í longri tíð hava franskir jødar livað við eini djúpari kenslu av ótryggleika, sigur Avi Mayer. Talið av fronskum jødum, ið pakka saman og rýma úr Fraklandi, harmar franska forsætisráðharran Manuel Valls. CNN endurgevur Valls fyri at siga, at Frakland ikki er tað sama uttan jødarnar. - Uttan jødarnar, so er Frakland ikki longur Frakland. Tað er tann elsti felagsskapurin. Tey hava verið franskir borgarar síðani fronsku kollveltingina. Heri Simonsen (21:25) Framúrskarandi seinni hálvleikur hjá Danmark Hondbóltsfagnaðurin er stórur í Danmark. Fyri løtu síðani vann Danmark á Spania. Í steðginum var Spania á odda 14-11, og tað var ikki fyrrenn við støðuna 19-18, at Danmark kom á odda í dystinum. Í fyrra hálvleiki hevði danska verjan ikki so gott tak á spaniumonnunum, og tað knípti eisini at fáa bóltin innum Arpad Sterbik í spanska málinum, sum stórspældi nærum allan dystin, men seinasta korterið fingu donsku skjúttarnir betri tak á honum. Í seinna hálvleiki fekk danska verjan tak á spaniumonnunum, og Niklas Landin, sum ikki hevði staðið illa í fyrra hálvleiki stóð enn betri í seinna hálvleiki. Jesper Nøddesbo fekk fimm framúrskarandi mál á strikuni í seinna hálvleiki, og tað munaði væl hjá Danmark. Mikkel Hansen fekk "bara" trý mál, men legði upp til fleiri onnur mál, og vísti seg í løtum frá sínari bestu síðu. Michael Damgaard gjørdist toppskjútti hjá Danmark við seks málum. Alberto Entrerrios gjørdist toppskjútti hjá Spania við fýra málum. Tað sær gott út hjá Danmark at vinna seg víðari til hálvfinalurnar, men enn er einki avgjørt, tí Týskland er væl við enn, og Spania skal møta Russlandi og Ungarn, og hevur ein góðan møguleika at koma uppá átta stig. Týskland vann (17-16) á Russlandi í dag. Russland, Svøríki og Ungarn eru uttan møguleika at vinna seg í hálvfinaluna.

12 Støðan í EM millumbólki 2 : Danmark stig Týskland stig Spania stig Russland stig Svøríki stig Ungarn stig Dystirnir í EM millumbólki 2 komandi dagarnar : :15 Spania : Ungarn :30 Svøríki : Danmark :00 Svøríki : Ungarm :15 Týskland : Danmark :30 Spania : Russland Vilmund Jacobsen (17:57) Útróðrarfiskurin er spikafeitur Alt bendir á, at broyting er á veg, tá ræður um veiði eftir toski á innaru leiðunum. Lítið hevur verið at fingið av útróðrarfiski í fleiri ár, bæði av toski og hýsu, og tað eru bert einstakir útróðrarmenn, ið hava fingið tað at bera til. Men, nú frættist javnan frá góðum línudøgum, bæði norðan fyri og sunnan fyri og eisini á miðøkinum í Føroyum. At góðir útróðrardagar nú javnan vera gjørdir víða um, kundi verið eitt tekin um, at batar eru fyri stavn. Herfyri frættist um rættiliga góðar dagar við línu norðan fyri, og í vikuni frættist eisini um góðar útróðrardagar hjá bátum í Vági. Skálvíkingar hava eisini verið onkran línutúr, sum hevur eydnast rímiliga væl. Viðhefta mynd er av Carl August Arge, sum plagar at vera á floti og javnan selur fisk á marknaðarplássinum í Vágsbotni. Henda dagin, tá myndin er tikin, letur hann væl at. Hann fekk væl av toski, stórum, góðum og feitum fiski. - Fiskurin er sera væl fyri. Hann er rundur og feitur við góðum rognum, sigur Carl August Arge á sínari facebook-síðu í vikuni. Tá herfyri skifti orð við raska útróðrarmannin av Oyri, Sámal Debes, sum eigur og rekur útróðrarbátin, Gordrúgvan, segði hesin, at fiskurin er spikafeitur - ja, trillrundur, sum hann tók til. At meira útróðrarfiskur er at fáa nú, er hugaligt hjá teimum, sum rógva út, og tað er ikki minni hugnaligt, at fiskurin eftir øllum at døma eisini fær nóg mikið at eta. Nú er bara eftir at vóna, at eisini hýsan fer at gerast ein størri partur av veiðini. Ógvuslig kavaódn lammar USA :04 Ein ógvuslig kavaódn er í løtuni í eystara parti av Amerika.

13 Amerikanarnir kalla kavaódnina Snowzilla og Snow-mageddon, sum væntast at raka 75 milliónir fólk. Sambært dr.dk eru fimm statir í undantaksstøðu. Fleiri ferðsluóhapp hava eisini verið og tey hava kravt átta mannalív í Tennessee, North Caroline og í Kentucky. Eisini flogferðslan er ávirkað av kavaódnini. FLeiri enn flogferðir eru avlýstar í gjár og í dag. Sum skilst er tað sera nógvur kavi sum er komin niður uppá stutta tíð. Millum ein heilan metur og ein hálvan metur av kava uppá eitt samdøgur. Samstundis er nakað av vindi, og tí kann jarðrok vera. Portal.fo Andlát Hjørdis á Argjaboða, Argir andaðist hósdagin 94 ára gomul. Elsebeth Malena Danielsen, Tórshavn, vanliga nevnd Lena á Gadd, ættað av Nesi í Eysturoynni, andaðist á Eldrasambýlinum oman Mattalág, hósdagin 21.januar, 91 ára gomul.