Brevet er sendt per e-post til:

Saksbehandlar, telefon Nina Vadøy, 5557 2316 Vår dato 17.11.2017 Dykkar dato 21.11.2016 Vår referanse 2015/3612 Dykkar referanse Morten H. Sande Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik Knarrevik næringspark, Valaskiftet 6 0214 OSLO Brevet er sendt per e-post til: post@ngn.no, terje.olsen@ngn.no, morten.h.sande@ngn.no Løyve etter forureiningslova til drift av avfallsanlegg for Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik og dispensasjon til å lagre smittefarleg avfall Fylkesmannen har med heimel i forureiningslova gitt Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik nytt løyve. Det nye løyvet er ei samanstilling av løyva for mottak av farleg avfall, sorteringsanlegget for ordinært avfall og vidareføring av løyvet til mottak og tørking av matavfall. Det nye løyvet omfattar mellombels utviding av rammer for lagring av trevirke og emballert restavfall. Totaltonnasjen for mottak av ordinært avfall er mellombels auka frå 60 000 til 70 000 tonn per år. For å styrkje arbeide med å redusere risiko og sårbarheit i Knarrevik næringspark er samordning av internkontroll viktig. Fylkesmannen legg til grunn at verksemda vurderer område der det er nødvendig med samordning. Løyvet er oppdatert etter dagens regelverk, og krav knytt til handtering av avløpsvatn og overvatn er skjerpa. Krav til driftstid er fjerna og verksemda skal drifte etter støygrensene. Vi har sett strengare krav til dekke og skjerming mot vêr og vind, og løyvet regulerer mellom anna utslepp til vatn, luft, og støy. Fylkesmannen har gitt dispensasjon til lagring av mindre mengder smittefarleg avfall, jf. forskrift om smittefarleg avfall frå helseteneste og dyrehelseteneste mv. Vi viser til søknad av 21. november 2016 om løyve etter forureiningslova. Fylkesmannen gir løyve på visse vilkår. Løyvet er gitt med heimel i forureiningslova 11, jf. 16 og 29, avfallsforskrifta 11-6 og forureiningsforskrifta 18-9, og følgjer vedlagt. Fylkesmannen har ved avgjerda vurdert forureininga frå tiltaket opp mot fordelane og ulempene som tiltaket elles vil føre til. Ved fastsetjing av vilkåra har Fylkesmannen lagt til grunn kva som er mogleg å oppnå ved bruk av beste tilgjengelege teknikkar. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 28 51 Miljøvern- og klimaavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland

Tiltak som fører til fare for forureining av vatn har vi vurdert etter vassforskrifta 4-6, der føremålet er å beskytte og om nødvendig betre miljøtilstanden i elver, innsjøar, grunnvatn og kystnære område. Vi har også lagt prinsippa i naturmangfaldlova 8-12 til grunn ved vurdering etter forureiningslova. Dei utsleppa som vi reknar med har størst verknad på miljøet, har vi regulert gjennom særlege vilkår i løyvet. Utslepp som ikkje er uttrykkeleg regulert på denne måten, er omfatta av løyvet i den grad opplysningar om slike utslepp vart framlagt under sakshandsaminga eller på annan måte må reknast å ha vore kjent då vedtaket vart gjort. Dette gjeld likevel ikkje utslepp av prioriterte stoff oppført i vedlegg 1. Vi vil understreke at all forureining frå verksemda isolert sett er uønskt. Sjølv om utsleppa er innanfor dei fastsette utsleppsgrensene, pliktar verksemda å redusere utsleppa så langt dette er mogleg utan urimelege kostnadar. Det same gjeld utslepp av komponentar det ikkje er sett grenser for gjennom særskilde vilkår. Dette løyvet kan seinare endrast i medhald av forureiningslova 18. Endringar skal vere basert på skriftleg sakshandsaming og ei forsvarleg utgreiing av saka. Ein eventuell endringssøknad må derfor liggje føre i god tid før verksemda ønskjer endringa gjennomført. At vi har gitt løyve til forureininga, fritar ikkje erstatningsansvar for skade, ulemper eller tap som forureininga har ført til, jf. forureiningslova 56. I tillegg til dei krava som følgjer av løyvet, pliktar verksemda å overhalde forureiningslova, produktkontrollova og forskrifter som er heimla i desse lovene. Nokre av forskriftene er nemnt i løyvet. For informasjon om andre reglar som kan vere aktuelle for verksemda, viser vi til Miljødirektoratet sine heimesider, www.miljødirektoratet.no og www.regelhjelp.no. Løyvet fritar ikkje verksemda frå å hente inn løyve etter dei delane av tiltaket som ikkje er regulert av forureiningslova. Brot på utsleppsløyvet er straffbart etter forureiningslova 78 og 79. Også brot på krav som følgjer direkte av forureiningslova, produktkontrollova og forskrifter, er straffbare. I dei tilfelle der det er krav både i løyve og i forskrift er det dei krava som er strengast av forskrifta og løyvet som gjeld. I vedlegg 2 i løyvet er ei liste med forklaringar på nokre ord og uttrykk som er brukt i løyvet. Offentleggjering av løyvet Vedtaket om løyvet vil bli offentleggjort på www.norskeutslipp.no. Industriutsleppsdirektivet og BAT-konklusjonar Verksemda er omfatta av industriutsleppsdirektivet (IED) og må setje seg inn i kva dette inneber. Det vil bli utarbeidd såkalla BAT 1 -referansedokument (BREF) for kvar enkelt bransje som er omfatta av direktivet. BREF omtaler mellom anna status for brukte teknikkar i sektoren, teknikkar som er vurdert med sikte på å bestemme BAT, og BAT-konklusjonar og eventuelle nye BAT-teknikkar som er under utvikling. BREF med krav til behandling av 1 Best Available Techniques (beste tilgjengelege teknikkar) 2

avfall vil komme, og kan gi spesifikke krav til enkelte avfallsanlegg. Etter at BATkonklusjonen (dokument som set juridisk bindande utsleppsgrenser) er publisert er det frist på 4 år til at BAT-krava er innarbeidd i løyvet og til verksemda skal kunne halde krava. Det er venta at BAT-konkonklusjonane for avfallsanlegg kjem sommaren 2018. Fylkesmannen vil då ta kontakt med verksemda for å leggje ein plan for oppfølging av krava. Denne nettsida gir god oversikt over relevante IED-avgjerder/dokument: http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/ Som følgje av at IED er tatt inn i norsk rett, har forureiningsforskrifta fått nye føresegner. Eitt av dei nye krava er at verksemdene skal kjenne til og dokumentere eventuell forureining i grunn og grunnvatn før det blir gitt løyve til ny verksemd, eller før eksisterande løyve blir revidert. Forureiningsgrad og utbreiing av forureiningane skal dokumenterast i ein tilstandsrapport. Kravet om tilstandsrapport er innført etter at søknaden frå Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik hadde vore på høyring. Det er derfor ikkje laga tilstandsrapport som del av søknaden, men i staden sett vilkår om dette i punkt 8.1 i løyvet. Bakgrunn og søknad Søkt om samanslåing av løyve Etter at Norsk Gjenvinning Industri AS og Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik (NG) vart slått saman til eitt selskap søkte NG i mars 2016 også om å slå saman eksisterande løyve: Tillatelse til drift av avfallsanlegg for Norsk Gjenvinning AS i Knarrevik i Fjell kommune av 4. september 2014. Utslippstillatelse for Norsk Gjenvinning Industri AS avd. Knarrevik av 24. mars 2007 Både Fylkesmannen og NG såg det som hensiktsmessig å slå saman dei to ovannemnte løyva for å få eit samla løyve for drift av heile anlegget. Ny hall for handtering av avfall NG har bygt ny hall på anlegget som stod klar til bruk i 2016. Hallen har ført til at ein del prosessar som tidlegare har gått føre seg utandørs vart flytta innandørs, til dømes kverning av trevirke og lagring av treflis som til tider har gitt utfordringar, spesielt med støv og støy. Verksemda har også starta med kverning og emballering av restavfall i den nye hallen. Det står opplyst i søknaden at eventuell avrenning frå handtering av avfall innandørs i ny hall vil bli leia til eit sluk som fører til ny oljeutskiljar via sandfang. Vidare står det opplyst at støy til omgivnadane vil vere minimalt då kverning skal gå føre seg innandørs. Ny avfallsfraksjon Verksemda søkte i tillegg om mottak av 200 000 tonn forureina massar med maksimal lagringsmengde på 3 000 tonn. Denne avfallsfraksjonen har NG ikkje frå før. Det står opplyst i søknaden at den nye hallen har gjort til at hallen som tidlegare vart brukt til sortering av restavfall kan brukast til å ta imot forureina massar (ikkje farleg avfall) i form av betong, lett forureina jord og andre fraksjonar som tilfredsstiller krav for inert deponi. 3

Søknad om tørking av matavfall I juni 2016 søkte NG om å auke mottaket av våtorganisk avfall frå 1 000 til 6 000 tonn per år og godkjenning av ein ny behandlingsprosess (tørking) av dette avfallet. NG fekk løyve til tørking av matavfall 24. oktober 2016 gjennom mellombels endring av gjeldande løyve i eitt år sidan det var ønskjeleg med snarleg oppstart. Søknad om auka mengder I november 2016 søkte NG om endring i rammevilkår av dei eksisterande løyva då verksemda såg behov for å auke mengdene avfall inn til anlegget og redusere maksimal mengde farleg avfall på lager. Det er søkt om å auke totaltonnasjen med næringsavfall frå 60 000 tonn til om lag 100 000 tonn. I tillegg er det søkt om å lagre større mengder næringsavfall på anlegget. Det er mellom anna søkt om å lagre 3 500 tonn emballert restavfall både inne og ute, og å lagre 3 000 tonn treflis innandørs. Emballerte avfallsballar i plast og kverna trevirke blir uttransportert med båt frå Knarrevik. NG opplyser at dette fører til ein reduksjon på 35 vogntog inn og ut av anlegget kvar veke. Når det gjeld farleg avfall på lager er det søkt om vesentleg redusering av lagerkapasiteten på tank frå 7 000 m 3 til 460 m 3. Farleg avfall i stykkgods står uendra på 700 tonn. NG har eit system for settling av oljeholdig avfall. I søknaden står det omtalt korleis dette går føre seg og verksemda søkjer om at denne prosessen blir omfatta av løyvet. Smittefarleg avfall NG har under saksbehandlinga opplyst at avdeling for farleg avfall tek imot/hentar inn smittefarleg avfall og at det er behov for å lagre inntil 1 tonn av dette avfallet i inntil 1 månad, og at det er forventa å ta imot inntil 5 tonn årleg. ROS-analyse for Knarrevik I juni 2017 gjekk Fjell kommune i gang med å utarbeide ein analyse av risiko og sårbarheit (ROS-analyse) for Knarrevik næringspark. ROS-analysen er venta å vere ferdig våren 2018. Fylkesmannen ventar derfor med å behandle søknader om utviding til ROS-analysen er klar, men vi gir løyve til søknader som vil redusere faren for forureining, redusere risiko og med det betre miljøtilhøva i næringsparken. Søknad om mellombels utviding til ROS-analysen er klar NG søkte i september om mellombels utviding av løyve for nokre delar av søknaden til ROSanalysen er klar. Det er søkt om å lagre inntil 3000 tonn treflis og 3500 tonn emballert restavfall for å kunne skipe avfallet ut med båt. Verksemda opplyser at utlasting med båt reduserer tal på vogntog inn og ut av anlegget med 70-80 per veke. Dei søkjer også om å auke totaltonnasjen frå 60 000 til 70 000 tonn, og om å redusere mengdene farleg avfall til totalt 960 tonn. NG har med dette redusert mengdene farleg avfall ytterlegare med 300 tonn samanlikna med opphaveleg søknad. NG har bedt Fylkesmannen vente med å behandle søknaden om mottak og lagring av forureina massar, betong, asfalt utan tjære og takstein. 4

Saksgang Søknaden eller delar av søknaden har vore offentleg høyrt to gonger i VestNytt og Bergens Tidende og på nettsida til Fylkesmannen. Første høyring var i juli 2016. NG bad så Fylkesmannen prioritere behandling av løyve til tørking av matavfall. NG sendte etter dette inn søknad om auka mottaksmengder og lagringsmengder for fleire avfallsfraksjonar. Heile søknaden med unntak av søknad om tørking av matavfall vart derfor høyrt på nytt i januar 2017. Fjell kommune vart bedt om uttale under begge høyringane. Under første høyring kom det inn to uttaler frå den offentlege høyringa. Etter andre høyring kom det inn ein uttale. Verksemda har fått kommentere uttalene. Søknad om mellombels utviding av løyvet er ikkje høyrt då det er ein redusert versjon av søknaden frå november 2016. Uttale frå Fjell kommune Kommunen er positiv til søknaden og meiner at selskapet har gjort store investeringar i nytt bygg som vil gjere drifta ved anlegget sikrare for miljøet rundt. Dei ser eit klart behov for eit mottak for lett forureina massar, då dette elles kan ende opp på stader som ikkje er godkjent for å ta imot slike massar. Kommunen føreset at Fylkesmannen set klare vilkår for drifta ved anlegget i løyvet, og at Fylkesmannen må gjennomføre tilsyn med verksemda. Vidare meiner kommunen at trafikken til og frå anlegget er ei utfordring som må omtalast. Kommunen opplyser at fleire har klaga på støy frå anlegget, både frå bebuarar i Fjell kommune og i Bergen kommune (Drotningsvik). Hovudkjelda til støyen ser ut til å vere aktiviteten ved kaia, og særleg knytt til lossing av skrapmetall. Kommunen meiner det bør vurderast avgrensing av tidsintervall der aktiviteten er tillaten og maksimalt tillate støynivå. I tillegg bør støydempande tiltak vurderast, til dømes montering av matter på fjellveggen bak kaia. Dette er tiltak som kommunen har drøfta med NG tidlegare. Kommunen meiner at lagring og behandling av avfall, mellom anna våtorganisk avfall, må skje inne for å førebyggje lukt og skadedyr. Det blir påpeikt at bebuarane kring anlegga i Knarrevik er plaga med støy og lukt frå industriområdet. Kommunen ser det som svært viktig at aktiviteten til NG ikkje fører til luktplager for bebuarane i nærleiken. Vidare vil restavfall ofte trekke til seg fuglar og skadedyr. Dette er svært lite ønskjeleg og vilkår som kan førebyggje dette bør vurderast. Dersom det vil vere aktuelt med lagring og behandling av avfall ute, bør dette regulerast av vilkår i løyvet. Det står opplyst at aktivitetane ved anlegget til NG kan vere utfordrande med omsyn til både naturmiljø og bustadområde rundt. Kommunen meiner at eitt samla løyve med gode og tydelege vilkår vil vere eit godt grep for å redusere moglege konfliktar og risikomoment. Bruk av nye lokale og nye prosessar ser ut til å møte mange av utfordringane, i tillegg til å bidra til å gjere avfall til ein ressurs. Etter andre høyring uttaler kommunen at dei ikkje har spesifikke merknader til søknaden, men viser til merknader i samband med tidlegare søknad som er nemnt over. Uttale frå Frode Berge-Haveland Informerer om at ein ved utslepp av miljøgifter til eige avløp eller kommunalt avløp bør utføre ei kvalifisert måling av straumforholda ved avløp. Han informerer også om korleis ei kvalifisert måling skal utførast. 5

Kommentarar frå NG til uttalene NG har utført støyutgreiing som viser at aktivitetane før utbygging var innanfor gjeldande krav. Verksemda var i grenseland på utandørs kverning av trevirke, men dette er flytta innandørs i den nye avfallshallen. Verksemda gjennomførte ny støyutgreiing i 2016 og påpeiker at det ikkje er intern aksept for å drive anlegget på ein måte som bryter med krava til støy. Fjell kommune har nemnt lossing av skrapmetall i sin uttale. NG opplyser at denne aktiviteten ikkje er underlagt samanslåinga det no blir søkt om og ber om at kommentaren på støy relatert til lossing av skrapmetall blir retta til søknaden frå Norsk Gjenvinning Metall AS (NGM). NG skriv at ved å trekke aktivitetar knytt til restavfall og våtorganisk avfall innandørs, blir problematikken relatert til lukt og skadedyr vesentleg redusert samanlikna med forhold før ny hall vart bygd. Vidare står det opplyst at NG har avtale med skadedyrfirma som overvaker aktivitet frå skadedyr og hjelper ved eventuelle problemstillingar. NG opplyser at lagring og omarbeiding av restavfall, trevirke, farleg avfall og våtorganisk avfall vil gå føre seg innandørs på tett dekke. Noko av lagringa av ferdige varer (ballar med pressa avfall) vil gå føre seg utandørs, enten i lukka konteinar eller på eigna lagringsplass. NG takker Frode Berge-Haveland for innspelet og ønskjer han velkommen til å ta kontakt med si innkjøpsavdeling for å selje inn sine produkt. Utover dette har ikkje NG kommentarar. Etter andre høyring har NG uttalt at dei har ingen ytterlegare kommentarar enn deira svar etter første høyring. Fylkesmannen si vurdering og grunngiving Fylkesmannen meiner å ha tilstrekkeleg informasjon for å kunne fatte vedtak i saka. Vi har teke omsyn til innkomne uttaler, og lagt desse til grunn ved utforming av løyvet. Det har kome merknad om at trafikken til og frå anlegget er ei utfordring som må omtalast. Transport til og frå verksemda blir normalt ikkje regulert etter forureiningslova. Dette er tilhøve som vanlegvis blir vurdert av kommunen i samband med utarbeiding av arealplan og reguleringsplan. Forhold til plan Arealområdet er avsett til næringsverksbygningar, jf. arealdelen til kommuneplanen 2015-2026 datert 1. juni 2015 (planid 20130020). Deler av anlegget ligg på område som er regulert som område for næringsverksemd, jf. reguleringsplan for Knarrevik gnr. 40 og 41 datert 23. januar 2003 (planid 20030002). Fylkesmannen har lagt vekt på at verksemda ligg i eit område som er lagt til rette for industri. Fylkesmannen ventar med å behandle søknader om utviding til Fjell kommune er ferdig med ROS-analysen, men vi gir løyve til søknader som vil redusere faren for forureining, redusere risiko og med det vere betre for miljøet. 6

Auka ramme for mottak og behandling av avfall NG har søkt om mellombels å auke mottaksmengda per år med 10 000 tonn til ROS-analysen er klar. Verksemda søkte i november 2016 og må på grunn av ROS-analysen vente i minst over eit halvt år til før dei får vurdert søknaden sin om å auke den årlege mottaksmengda frå 60 000 til 100 000 tonn. Vi vurderer derfor at det er akseptabelt å auke den årlege mengda med 10 000 tonn mellombels ut 2018. Auka mottaksmengde skal ikkje føre til auka utslepp til vatn og luft, sidan avfallet skal handterast innandørs i hallen og det ikkje er lov med utslepp til sjø frå innandørs handtering av avfall. Farleg avfall I nytt løyve er lagerkapasiteten på farleg avfall redusert frå 7850 tonn til 960 tonn. Dette reduserer faren for forureining og er ei klar betring for miljøet. Løyvet til mottak av farleg avfall gitt 24. mars 2007 er 10 år gamalt og fleire av krava er utdatert. Vi har gjennomgått alle krav i det nye løyvet og oppdatert til dagens regelverk og standard. NG tar imot flytande oljeholdig avfall frå oljeutskiljarar og liknande. Avfallet blir tømt i bingar der flytande avfall blir skilt frå fast avfall ved naturleg settling. Aktiviteten har ikkje vore regulert før. På grunn av at settlinga skjer ved hjelp av tyngdekrafta og ikkje påverknad sett i gang av menneske, blir dette ikkje sett på som behandling av farleg avfall som Miljødirektoratet er mynde for. Fylkesmannen er mynde for aktiviteten. Vi har sett som krav at det ikkje er lov å sleppe ut forureina avløpsvatn frå settling av oljeholdig avfall. Både fast og flytande avfall skal samlast opp og leverast til lovleg mottaksanlegg. Fylkesmannen er kjent med at NG vaskar IBC-behaldarar som har inneheldt farleg avfall. Aktiviteten har ikkje vore regulert før. Vi vurderer at vaskevatnet med stort sannsyn inneheld farleg avfall og at det derfor ikkje skal sleppast ut til sjø. Vi har sett som krav at vaskevatnet må samlast opp og leverast til lovleg mottaksanlegg. Auke av treflis og emballert restavfall på lager NG har frå før løyve til å lagre inntil 2000 tonn ordinært avfall og vil ved auke av lagermengda treflis og emballert restavfall kunne lagre inntil 6850 tonn ordinært avfall. Med løyve til å auke lagermengda treflis og emballert restavfall vil lagermengda på typar avfall bli endra, men den totale mengda på lager vil likevel ikkje auke på grunn av at NG får ein vesentleg reduksjon av farleg avfall på lager. Fylkesmannen vurderer derfor at det er akseptabelt at verksemda får løyve til å auke lagermengda på treflis og emballert restavfall. Vi vurderer at det er hensiktsmessig at NG får drifte hallen etter det føremålet den vart bygd både med tanke på at utlasting med båt reduserer tal på vogntog inn og ut av anlegget, men også at det vil vere store kostnader for verksemda å leggje om drifta til vogntog i staden for utlasting med båt. Vi har ikkje vurdert søknad om mottak og lagring av forureina massar på grunn av den pågåande ROS-analysen. Lagring av emballert restavfall utandørs Fylkesmannen har vurdert at det er nødvendig at avfall som er lett nedbrytbart eller som inneheld stoff som kan gi sjenerande lukt skal handterast og lagrast innandørs. Vi har derfor sett som krav at emballert restavfall som skal lagrast utandørs ikkje skal ha hol på 7

emballasjen. Verksemda må ha rutinar for å avdekke hol på emballasjen og ved behov må ballane emballerast på nytt. I tillegg skal emballert restavfall handterast og lagrast slik at det ikkje er skjemmande eller fører til fare for lukt, støv, avrenning, samling av fugl, flygeavfall eller anna forureining eller andre ulemper for omgivnadane. Tørking av matavfall Fordi verksemda ønskte snarleg oppstart og samanslåing av eksisterande løyve, og det å inkludere fleire nye aktivitetar, er ein tidkrevjande prosess, valde Fylkesmannen i samråd med verksemda å gi eit mellombels løyve for mottak og tørking av matavfall. Vi legg til grunn uttalene og vurderingane som vart gjort når vi gav mellombels løyve og gir med dette permanent løyve til aktiviteten. Utslepp til luft Fleire av avfallstypane verksemda tek imot kan potensielt gi mykje lukt. Den nye hallen kan hindre og førebyggje både lukt og støv frå handtering og lagring av avfall. Likevel skal lukt saman med støv vere ein viktig styringsparameter for drifta. Vi har sett krav om at verksemda må arbeide systematisk for å førebyggje og hindre lukt, mellom anna ved å lage planar for korleis verksemda hindrar/førebyggjer lukt og kva som skal gjerast om lukt oppstår. Verksemda må også gjennomføre ei luktrisikovurdering i samsvar med rettleiar frå Miljødirektoratet «Regulering av luktutslipp i tillatelser etter forureiningsloven» TA 3019/2013. Vi oppfordrar verksemda til å bruke Norsk Standard eller tilsvarande metode for risikovurdering. Selskapet driv med fleire aktivitetar som krev høg kompetanse og avanserte vurderingar med tanke på risiko. Eit godt verktøy for risikovurdering kan støtte opp om dette. Utslepp til vatn Vassforskrifta fastset miljømål for vassførekomstar og delar vassførekomstane inn i fem tilstandsklassar. Miljømåla i vassforskrifta 4-6 er at tilstanden i vassførekomstane skal vernast mot forverring, og skal betrast med mål om å oppnå god økologisk og kjemisk tilstand. Utslepp frå verksemda blir ført til Kobbaleia. For å finne informasjon om tilstanden i vassførekomsten har vi brukt Vann-Nett der Kobbaleia er vurdert til å ha moderat økologisk tilstand, medan kjemisk tilstand er sett til «udefinert» på grunn av manglande data. Kobbaleia er sett til å vere i risiko og nye tiltak er nødvendig for å oppnå god miljøtilstand. Den økologiske tilstanden er sett til moderat på grunn av avrenning frå anna diffus kjelde. Det er forureina sediment i resipienten og det er gitt kosthaldsråd for Kobbaleia. I Uni Researchs rapport frå 2013; «Resipientovervåking av fjordsystemene rundt Bergen», er det konkludert med at det generelt er til dels gode forhold i resipienten og at resipienten sannsynlegvis vil tole auka utslepp i framtida. Aktivitetane som NG har fått løyve til skal, med unntak av tørking av matavfall, ikkje føre til utslepp av prosessvatn. Verksemda har opplyst at forureina avløpsvatn (med unntak av prosessvatn frå tørking av matavfall) blir ført til Kobbaleia gjennom to ulike utsleppspunkt som er felles med andre verksemder på området. Fylkesmannen har sett krav om at utslepp til vatn frå innandørs avfallshandtering og avfallshandtering under tak ikkje er tillate. Det var tidlegare lov, og for mange også eit krav, å la avrenning frå avfallshandtering innandørs gå via sandfang og/eller oljeutskiljar før utslepp 8

til sjø. Dette er ikkje lenger lov og dekket innandørs skal vere heilt tett utan sluk til avløp eller ein må ha oppsamling på tett tank. Avrenning frå innandørs avfallshandtering skal samlast opp, handterast og klassifiserast før levering til lovleg avfallsanlegg. Grunnen til dette er at erfaring har vist at det kan gå store mengder miljøgifter frå handtering av avfall til sjø. Vi har også sett som krav at forureina avløpsvatn frå settling av oljeholdig avfall og vaskevatn frå IBC-behaldarar som har inneheldt farleg avfall skal samlast opp og leverast til lovleg mottaksanlegg. Tørking av matavfall fører til utslepp av prosessvatn. Tørkeprosessen genererer eit kondensat som består av vatn og organiske sambindingar som skal gå via kommunalt reinseanlegg med krav frå kommunen til påslepp, før utslepp til Kobbaleia. Verksemda har ikkje køyrt full drift endå og har derfor ikkje produsert kondensat nok til å ta prøver. NG må analysere kondensatet i samband med utsleppskontrollen. I samband med at BAT-konklusjonar for avfallsanlegg kjem i 2018 må løyvet endrast og då vil vi vurdere å setje utsleppsgrenser for nokre parameterar basert på analysedata som skal sendast til oss i samband med årsrapportering. Vi har sett krav om at overvatn og avløpsvatn forureina med olje skal reinsast via oljeutskiljar og utsleppsgrensa er sett til 10 mg/l. Dette kravet er strengare enn utsleppsgrensa til NGM som fekk nytt løyve 6. oktober 2017 fordi avfallstypane NG tek imot har mindre potensiale for å føre til avrenning av olje. Vi vurderer at med dei vilkåra vi har sett i løyvet vil tiltaket ikkje føre til forverring av økologisk og kjemisk tilstand i vassførekomsten. Vi vurderer derfor at krava i vassforskrifta ikkje er til hinder for å gi løyve etter forureiningslova. Vurdering etter naturmangfaldlova I Naturbase og Artskart er det registrert større kamskjelførekomstar rundt heile Lillesotra som er rekna som viktig naturtype. Det er også observert svartbak i direkte nærleik av anlegget. Svartbaken er ein art av særleg stor forvaltingsinteresse. Kravet i naturmangfaldlova 8 om at saka i hovudsak skal vere basert på eksisterande og tilgjengeleg kunnskap, er med det oppfylt. Området er regulert til industri og vi vurderer at drifta med dei krava vi har sett i løyvet ikkje vil føre til vesentlege endringar i tilstanden i sjøresipienten, jf. vurdering over om vassforskrifta. Det er med det ikkje grunn til å tru at tiltaket vil føre til vesentleg skade på naturmangfaldet. Fylkesmannen har vurdert at det derfor ikkje vil vere nødvendig å gjere vurderingar etter dei andre miljøprinsippa i naturmangfaldlova 9 12. Støy Kommunen har opplyst at fleire har klaga på støy frå anlegget, både frå bebuarar i Fjell kommune og i Bergen kommune (Drotningsvik). Kommunen meiner at det bør vurderast avgrensing av tidsintervall og maksimalt tillate støynivå. Fylkesmannen vurderer berre støy frå NG i denne saksbehandlinga, og ikkje støy frå NGM eller støy frå andre verksemder i Knarrevik næringspark. NG ligg i eit industriområde regulert for denne type verksemd. NG og NGM samordnar støyen frå sine verksemder og har fått standardkrav til støy for industri som gjeld begge verksemdene. Det er derfor summen av støy frå NG og NGM som skal haldast lågare enn 9

støygrensene gitt i løyvet. NG har i brev datert 10. oktober 2016 gitt tilbakemelding til Fylkesmannen at NG skal ta ansvar for samordning av støyen frå NG og NGM på Knarrevik. Vanlegvis blir støy regulert gjennom støygrenser som er standard for industri. Vi set i tillegg krav om driftstid til verksemder der det er nødvendig, til dømes viss ein aktivitet fører til høge støynivå som det er ønskjeleg å avgrense på kveldstid og natt. NG har til no hatt krav til driftstid (ikkje for mottaket for farleg avfall), noko som var nødvendig når verksemda hadde store delar av verksemda si utandørs. No går mange av aktivitetane føre seg innandørs, mellom anna kverning av trevirke som førte til overskriding av støygrenser når aktiviteten gjekk føre seg utandørs, jf. støyrapport av Akustikk-konsult AS 27. oktober 2016. Dei andre aktivitetane til NG vart drifta innanfor støygrensene. Sidan store delar av drifta til NG no går føre seg innandørs og med det skjermar omkringliggande bustader for støy, er det ikkje nødvendig å avgrense moglegheita for drift på kveldstid. Når det gjeld lasting av båt er avfallet som NG lastar trevirke og emballert restavfall, noko som ikkje fører til støy på nivå med til dømes lasting av metall. Mottaket for farleg avfall har til no ikkje hatt krav om driftstid og det er heller ikkje grunn for at mottaket no skal ha krav om driftstid. Vi har på bakgrunn av nemnte grunnar vurdert at driftstid er til hinder for NG og har vurdert at det er forsvarleg å fjerne driftstida for verksemda. Støygrensene på kveldstid, natt og helger er strengare enn støygrensene på kvardagar mellom kl. 7 og 19 og vi har vurdert at det er tilstrekkeleg at verksemda driftar etter støygrensene. Verksemda plikter å halde grenseverdiane for støy heile døgnet. Korleis verksemda innrettar seg for å overhalde støykrava skal vere del av internkontrollen, inkludert rutinar, risikovurdering og avvikshandtering. Verksemda må dokumentere at ho held støygrensene, også for lasting og lossing av båt. Vi har sett krav om at NG må utføre ei støyutgreiing som skal sendast til Fylkesmannen innan 1. juni 2018. Dersom støygrensene blir overskridne må verksemda gjere tiltak for å redusere støynivået. Vi viser elles til kravet verksemda har til å redusere forureining, også støy, så langt dette er mogleg utan urimelege kostnadar. Dersom kommunen vurderer at det er nødvendig å setje felles driftstid og felles støygrenser for Knarrevik næringspark kan det gjerast gjennom reguleringsplanen for området. Plikt til samordning Verksemder som er samla på eit lite geografisk område har plikt til samordning. Ei slik samordning er det trong for i næringsparken på Knarrevik. Verksemdene som ligg tett ved kvarandre skal, når det er nødvendig, skriftleg avtale kven av dei som skal ha ansvaret for å samordne internkontrollen for deira felles aktivitetar eller område, jf. internkontrollforskrifta 6 om samordning. Det er derfor sett krav om samordning i vilkåra. For å styrkje arbeide med å redusere risiko og sårbarheit er samordning av internkontroll viktig. Fylkesmannen legg til grunn at verksemda vurderer område der det er nødvendig med samordning, til dømes støy, førebygging og handtering av brann, utslepp, omsyn til nærmiljø med vidare. 10

Finansiell sikring Vi behandlar finansiell sikring som eigen sak og vil ferdigbehandle saka innan 1. januar 2018. Konklusjon Fylkesmannen har vurdert at fordelane av verksemda er større enn eventuelle negative konsekvensar som følgje av forureining frå anlegget. Dersom aktivitetane blir drifta med god miljøstyring, gode rutinar og i samsvar med vilkåra i løyvet, vil miljøtilhøva bli tilfredsstillande tekne vare på. Fylkesmannen gir derfor løyve etter forureiningslova. Vi har gitt løyve til mellombels utviding av rammer for lagring av trevirke og emballert restavfall, med bakgrunn i ein vesentleg reduksjon av farleg avfall på lager slik at den totale lagringsmengda ikkje aukar. Totaltonnasjen for mottak av ordinært avfall er mellombels auka frå 60 000 til 70 000 tonn per år. Vi har ikkje gitt permanente utvidingar på grunn av det pågåande arbeidet med ROS-analyse for Knarrevik Næringspark. Vi vurderer at vilkåra i løyvet totalt sett vil redusere faren for forureining og med det vere betre for miljøet. Vi har vurdert at det er tilstrekkeleg at verksemda driftar etter støygrensene og har fjerna kravet om driftstid. NG må dokumentere at støygrensene blir haldne, også for lasting og lossing av båt, ved å utføre ei støyutgreiing. Dispensasjon til lagring av smittefarleg avfall Handtering av smittefarleg avfall blir regulert av forskrifta om smittefarleg avfall frå helsetjeneste og dyrehelsetjeneste. NG tek imot/hentar inn smittefarleg avfall i form av stikkande og skjerande frå laboratorium, legekontor, tannlegekontor og sjukeheimar, og har hatt dette som praksis over lengre tid. Fylkesmannen har ikkje hatt som praksis å regulere dette før no. Smittefarleg avfall skal leverast så snart som mogleg frå produsent til behandlingsanlegg, jf. forskrift om smittefarleg avfall frå helsetjeneste og dyrehelsetjeneste 5. Det betyr at forskrifta ikkje legg opp til lagring av slikt avfall over tid. Fylkesmannen behandlar derfor lagring av smittefarleg avfall som ein dispensasjonssak frå forskrifta. Vi har vurdert at det ikkje er nødvendig med offentleg høyring sidan dette i hovudsak er forskriftsregulert og det ikkje fører til endring i forureininga på anlegget. Fylkesmannen vurderer at det er hensiktsmessig og forsvarleg for handtering av smittefarleg avfall at vi gir dispensasjon frå forskrifta og at krava i løyvet også gjeld for smittefarleg avfall. Vi har gitt dispensasjon til å lagre i inntil 6 månader og legg til grunn at dei andre krava i forskrifta for å unngå smittespreiing og fare for forureining blir følgt. Vi vurderer at det er tilstrekkeleg å regulere lagringstid av denne type avfall då det er små mengder og lagringa ikkje fører til endring i forureininga på anlegget. 11

Fristar Tabellen nedanfor gir oversikt over fristar for gjennomføring av tiltak vi har stilt krav om i løyvet: Tiltak Frist Tilvising til vilkår Kravet om finansiell sikring er gjeldande 1.januar 2018 2.7 Årleg rapportering til Fylkesmannen 1.mars 13.5 Sende oversikt over leidningsnett, kummar, 1.mars 2018 4.7 oljeutskiljarar, tankar, utslepp- og prøvetakingspunkt og liknande. Sende rapport etter støyutgreiing 1.juni 2018 6.2 Sende utgreiing av utslepp til vatn 1.september 2018 4.4 Sende vurdering av om forureiningstilstanden i grunn 1.november 2018 8.1 og grunnvatn må dokumenterast Sende rapport dersom verksemda må gjennomføre 5-8 i rettleiar M-630 2016 1.november 2019 8.1 Gebyr Fylkesmannen tek sakshandsamingsgebyr for arbeid med løyve. Reglane om gebyrinnkrevjing er gitt i forureiningsforskrifta kapittel 39. Vi har plassert verksemda under gebyrsats 4, jf. forureiningsforskrifta 39-4. Verksemda skal betale 70 100 kroner i gebyr for løyvet. Gebyrsatsen er vald basert på Fylkesmannens ressursbruk ved handsaming av søknaden. Miljødirektoratet sender faktura. Rett til å klage Partane som er involvert i saka og andre med særlege interesser kan klage på vedtaket til Miljødirektoratet. Klagen skal sendast til Fylkesmannen innan tre veker frå de har fått dette brevet. Ei eventuell klage fører ikkje automatisk til at gjennomføringa av vedtaket blir utsett. Fylkesmannen eller Miljødirektoratet kan etter oppmoding eller av eige tiltak, avgjere at vedtaket ikkje skal gjennomførast før klagefristen er ute eller klagen er avgjort. Denne avgjerda kan ikkje klagast på. De kan også klage på vedtaket om gebyrsats, jf. forureiningsforskrifta 41-5. Ei eventuell klage skal vere grunngitt. Send klagen til Fylkesmannen i Hordaland innan tre veker. 12

Med visse avgrensingar har partane rett til å sjå dokumenta i saka. Nærare opplysningar om dette kan de få ved førespurnad til Fylkesmannen. Andre opplysningar om sakshandsamingsreglar og andre reglar av verknad for saka vil Fylkesmannen også kunne gi på førespurnad. Med helsing Kjell Kvingedal miljøvernsjef Nina Vadøy overingeniør Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Vedlegg: Løyve etter forureiningslova med vilkår Kopi til: Fjell kommune Frode Berge-Haveland 13

Løyve etter forureiningslova til drift av avfallsanlegg for Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik Fylkesmannen gir Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik løyve med heimel i forureiningslova 11, jf. 16 og 29, avfallsforskrifta 11-6, og forureiningsforskrifta 18-9. Løyvet er gitt på grunnlag av opplysningar i søknad av 21. november 2016 og opplysningar som kom fram under behandlinga av søknaden. Løyvet gjeld frå dags dato. Dette løyvet erstattar følgjande løyve: Tillatelse til drift av avfallsanlegg for Norsk Gjenvinning AS i Knarrevik i Fjell kommune av 4. september 2014. Midlertidig endring av gjeldende tillatelse for Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik av 24. oktober 2016. Utslippstillatelse for Norsk Gjenvinning Industri AS avd. Knarrevik av 24. mars 2007. Dersom verksemda ønskjer endringar utover det som vart opplyst i søknaden eller under saksbehandlinga og som kan ha miljømessig verknad, må verksemda på førehand avklare dette skriftleg med Fylkesmannen. Verksemdsdata Verksemd Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik Stad/gateadresse Knarrevik Næringspark, 5355 Knarrevik Postadresse Postboks 567 Skøyen, 0214 Oslo Kommune og fylke Fjell kommune, Hordaland Org.nummer (verksemd) 888 550 852 (eigd av 937 270 062) Gardsnr. og bruksnr. gnr. 40 bnr. 1 Lokalisering av anlegg UTM sone 32, aust: 288187, nord: 6698735 NACE-kode og bransje 38.320 Sortering og bearbeiding av avfall til materialgjenvinning Kategori for verksemda 1 5.3 iii) og 5.5 Referansane til Fylkesmannen Løyvenummer Anleggsnummer Saksnummer Risikoklasse 2017.0823.T 1246.0101.01 1246.0101.02 2015/3612 2 Løyve første gang gitt: 4.9.2014 Løyve sist revidert i samsvar av fl 18 tredje ledd 2 : - Løyve sist endra: 17.11.2017 Kjell Kvingedal miljøvernsjef Nina Vadøy overingeniør Løyvet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift 1 Forureiningsforskrifta kapittel 36 om behandling av løyve etter forureiningslova 2 Forureiningslova 18 tredje ledd om endring og omgjering av løyve etter 10 år E-post: fmhopostmottak@fylkesmannen.no Tlf.: 55 57 20 00 Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland Besøksadresse: Statens Hus, Kaigaten 9 Postadresse: Postboks 7310, 5020 Bergen Side 1 av 25

Endringslogg Endringsnr. Endringar av Punkt Omtale 2 17.11.2017 - Løyvet til drift av avfallsanlegg vart slått saman med mottak og lagring av farleg avfall. Løyvet til auka mottak og tørking av våtorganisk avfall vart gjort permanent. Lagermengdene på farleg avfall vart redusert frå 7850 tonn til 960 tonn. Årleg mottaksmengde vart auka med 10 000 tonn mellombels til 31.12.2018. Driftstid vart fjerna. 1 24.10.2016 - Løyve til mottak og tørking av inntil 6 000 tonn våtorganisk avfall fram til 1. oktober 2017. 2

Innhaldsliste 1 Rammevilkår 5 1.1 Avfallstypar, aktivitetar, lagringsmengder og lagringstider 6 1.2 Utforming av anlegget 7 2 Generelle vilkår 7 2.1 Utsleppsavgrensingar 7 2.2 Plikt til å redusere forureining så langt som mogleg 7 2.3 Plikt til førebyggjande vedlikehald 8 2.4 Tiltaksplikt ved auka forureiningsfare 8 2.5 Internkontroll 8 2.6 Krav til kompetanse 8 2.7 Finansiell sikring 9 3 Krav til behandling og handtering, inkludert lagring av avfall 9 3.1 Journalføring 9 3.2 Mottakskontroll 9 3.3 Informasjon til kundar 10 3.4 Krav til dekke 10 3.5 Krav til tak og vegger for nokre avfallstypar 10 3.6 Lagring av emballert restavfall 11 3.7 Mottak og lagring av farleg avfall 11 3.8 Framande- og svartelista artar 11 3.9 Vidarelevering av avfall 11 4 Utslepp til vatn 12 4.1 Utslepp av vatn som ikkje er tillate 12 4.2 Utslepp av avløpsvatn, inkludert forureina overvatn 12 4.3 Utsleppsreduserande tiltak, reinseanlegg m.m. 12 4.4 Utgreiing av utslepp til vatn 13 4.5 Utsleppsstad for avløpsvatn 13 4.6 Reint overvatn 13 4.7 Oversikt 13 4.8 Sanitæravløpsvatn 13 4.9 Mudring 14 5 Utslepp til luft 14 5.1 Lukt 14 5.2 Støv 14 6 Støy og lys 14 6.1 Støykrav for NG og NGM 14 6.2 Utgreiing av støy 15 6.3 Lys 15 7 Omsyn til nærmiljø 15 8 Grunnforureining og forureina sediment 16 8.1 Tilstandsrapport om forureina grunn og grunnvatn 16 8.2 Overvaking av grunn og grunnvatn 16 9 Kjemikal 17 10 Energi 17 11 Avfall frå drifta av anlegget 17 12 Førebygging og beredskap mot forureining 18 12.1 Miljørisikoanalyse 18 12.2 Førebyggjande tiltak 18 12.3 Etablering av beredskap 18 3

12.4 Varsling om akutt forureining 19 13 Utsleppskontroll og rapportering til Fylkesmannen 19 13.1 Kartlegging av utslepp 19 13.2 Utsleppskontroll 19 13.3 Kvalitetssikring av målingane 19 13.4 Program for utsleppskontroll 20 13.5 Rapportering til Fylkesmannen 20 14 Overvaking av resipient 21 15 Utskifting av utstyr 21 16 Eigarskifte 21 17 Nedlegging 22 18 Tilsyn 22 VEDLEGG 1 Liste over prioriterte miljøgifter, jf. punkt 2.1 23 VEDLEGG 2 Definisjonar 25 4

Løyve etter forureiningslova til drift av avfallsanlegg for Norsk Gjenvinning AS avd. Knarrevik 1 Rammevilkår Løyvet gjeld forureining frå mottak, lagring og behandling av avfall. Verksemda har løyve til mottak av inntil 60 000 tonn ordinært næringsavfall, i tillegg 10 000 tonn fram til 31. desember 2018. Fylkesmannen vil innan denne tid vurdere om det mellombelse mottaket skal utvidast til å bli permanent 4 500 tonn blanda hushaldsavfall 6 000 tonn våtorganisk avfall uavgrensa mengder farleg avfall Verksemda har løyve til å lagre inntil 960 tonn farleg avfall 850 tonn kjeldesortert avfall I tillegg mellombels 3 500 tonn emballert restavfall og 3 000 tonn kverna trevirke fram til 31. desember 2018. Fylkesmannen vil innan denne tid vurdere om dei mellombelse lagringsmengdene skal bli permanente Liste over avfallsfraksjonar og aktivitetar som er omfatta av løyvet går fram av punkt 1.1. Figur 1 viser kart over anleggsområdet. Aktivitet knytt til løyvet skal gå føre seg på området som vist i figuren. Figur 1: Kart over anleggsområdet. 1. Vaskehall, verkstad og lagring av avfall utandørs. 2. Lagring av farleg avfall i stykkgods og på tank. 3. Lagring av nokre avfallstypar. 4. Ny avfallshall til produksjon og lagring av avfall. Lagring av emballerte ballar med restavfall går føre seg på sidene av ny avfallshall. Dersom ein aktivitet er regulert både i løyve og forskrift er det strengaste krav som er gjeldande. 5

Vedlegg 2 viser ei liste over definisjonar brukt i løyvet. 1.1 Avfallstypar, aktivitetar, lagringsmengder og lagringstider Oversikt over avfallstypar med tilhøyrande aktivitetar, lagringsmengder og lagringstider som er omfatta av løyvet: Type avfall Maksimal lagringsmengde Maksimal lagringstid Aktivitet Blanda næringsavfall og grovavfall frå hushald utan farleg avfall, EEavfall og våtorganisk avfall Sortering, kverning, komprimering, emballering og lagring Blanda hushaldsavfall frå hushald utan farleg avfall og EE-avfall * 6 dagar Omlasting og lagring Ubehandla våtorganisk avfall 50 tonn Omlasting, tørking og lagring Tørka våtorganisk avfall Sikterest og metallreins 100 tonn 1 månad Følgjande sortert hushalds- og næringsavfall utan farleg avfall, EE-avfall og våtorganisk avfall: 6 månader - emballert restavfall 3 500 tonn 2 månader - plast - gummi, inkludert bildekk - gips - metall - glas 6 månader Omlasting og lagring - papp, papir og kartong - ordinært trevirke - kverna trevirke (treflis) Elektrisk og elektronisk avfall (EE-avfall) Farleg avfall i stykkgods og på tank - Flytande oljeholdig avfall ** 3 000 tonn 2 månader 50 tonn 12 månader 960 tonn Kverning, omlasting og lagring Omlasting og lagring Sortering, omlasting og lagring Avvatning og lagring Smittefarleg avfall *** 1 månad Lagring *Blanda næringsavfall til omlasting og lagring skal reduserast mest mogleg, men kan innehalde inntil 5 % våtorganisk avfall. ** Løyvet omfattar farleg avfall frå tømming og reingjering av oljeutskiljarar og liknande avfall. *** Dispensasjon frå forskrift om smittefarleg avfall frå helseteneste og dyrehelseteneste mv. gitt i brev av 17.11.2017. Gjeld avfall i form av stikkande og skjerande frå legekontor, sjukeheimar og liknande. Ved unntaksvis behov for lengre lagringstid (til dømes streik) skal verksemda på førehand utarbeide eigne planar for dette som omfattar skildring av avfallsmengder og typar, tidsrom, tiltak for å hindre forureining med vidare. Planane for dette skal gå fram i internkontrollen og skal kunne leggast fram ved tilsyn. Eigne planar for lagring utover tillate lagringstid skal rapporterast til Fylkesmannen så snart som mogleg og i årsrapporten, jf. punkt 13.5 i løyvet. 6

Mengda avfall som verksemda lagrar skal til ei kvar tid vere avgrensa til det som kan lagrast på ein forsvarleg måte etter krava i dette løyvet. Krav til lagring er nærare omtalt under punkt 3 i løyvet. Løyvet omfattar ikkje deponering eller permanent lagring av avfall. 1.2 Utforming av anlegget Verksemda skal utforme alle bygningar, gjerder, dekke og liknande etter gjeldande lovverk og reguleringsføresegner, og eventuelt andre planføresegner for området. Handtering av avfall skal skje på område som er tilstrekkeleg sikra for å hindre tilkomst for uvedkommande. Verksemda skal best mogleg skjerme bustader, nærområde og offentleg veg for skjemmande innsyn. Det skal ved behov etablerast avskjerande overvassgrøfter eller tilsvarande for å hindre at overvatn kjem inn på avfallsanlegget. Nærare krav til utforming er spesifisert for dei ulike aktivitetane under punkt 3. 2 Generelle vilkår 2.1 Utsleppsavgrensingar Dei utsleppskomponentane frå verksemda som er forventa å ha størst miljømessig verknad, er uttrykkeleg regulert gjennom spesifikke vilkår i dette løyvet. Utslepp som ikkje er uttrykkeleg regulert på denne måten, er omfatta av løyvet så langt opplysningar om slike utslepp vart framlagt i samband med saksbehandlinga eller må reknast for å ha vore kjent på annan måte då vedtaket vart gjort. Dette gjeld likevel ikkje utslepp av prioriterte miljøgifter oppført i vedlegg 1. Utslepp av slike komponentar er berre omfatta av løyvet dersom dette går fram uttrykkeleg av vilkåra i løyvet eller dei er så små at dei må reknast for å vere utan miljømessig verknad. 2.2 Plikt til å redusere forureining så langt som mogleg All forureining frå verksemda, under dette utslepp til luft, vatn, støy og avfall, er isolert sett uønskt. Sjølv om utsleppa blir haldne innanfor fastsette grenser, pliktar verksemda å redusere forureining, under dette støy og lagring av avfall, så langt dette er mogleg utan urimelege kostnadar. Plikta omfattar også utslepp av komponentar som det ikkje er sett uttrykkeleg grenser for gjennom vilkår i løyvet. 2.3 Plikt til førebyggjande vedlikehald For å halde dei ordinære utsleppa på eit lågast mogleg nivå og for å unngå utilsikta utslepp skal verksemda sørgje for førebyggjande vedlikehald av utstyr som kan føre til endring av utsleppa. System og rutinar for vedlikehald av slikt utstyr skal vere dokumentert. 7

2.4 Tiltaksplikt ved auka forureiningsfare Dersom det som følgje av unormale driftstilhøve eller av andre grunnar oppstår fare for auka forureining, pliktar verksemda å setje i verk tiltak som er nødvendige for å eliminere eller redusere den auka forureiningsfaren. Om nødvendig må verksemda redusere eller innstille drifta. Verksemda skal så snart som mogleg informere Fylkesmannen om unormale tilhøve som har eller kan få forureiningsmessige følgjer. Akutt forureining skal varslast i samsvar med punkt 12.4. 2.5 Internkontroll Verksemda pliktar å etablere og oppdatere internkontroll for aktiviteten i samsvar med gjeldande forskrifterror! Bookmark not defined.. Internkontrollen skal mellom anna sikre og dokumentere at verksemda held krav i dette løyvet, forureiningslova, produktkontrollova og relevante forskrifter til desse lovene. Verksemda pliktar å halde internkontrollen oppdatert. Internkontrollsystemet skal i tillegg til å oppfylle krava i internkontrollforskrifta vere i samsvar med norsk standard for miljøleiingssystem. Verksemda skal alltid ha oversikt over alt som kan føre til forureining, og skal kunne gjere greie for risikoen for forureining. Plikt til å gjennomføre risikoanalyse med omsyn til forureining følgjer av punkt 12.1. Verksemda har plikt til samordning på industriområdet, jf. internkontrollforskrifta 6 om samordning. 2.6 Krav til kompetanse Verksemda plikter å sjå til at anlegg og installasjonar blir drive av personar med nødvendig opplæring og kompetanse. Dette skal dokumenterast. Verksemda skal ha tilstrekkeleg kompetanse til å vurdere miljørisiko ved verksemda. På anlegget skal ein ha særskild kompetanse på følgjande område: avfallskvalitet inn og ut av anlegget farleg avfall og EE-avfall: Opplæring og oppdatert kompetanse om regelverk og handtering for alle medarbeidarar som skal handtere farleg avfall og EE-avfall, og plan for kompetanseutvikling lukt: faktorar som påverkar lukttilhøva ved anlegget/produksjonen og tiltak for å redusere lukt. framande og svartelista artar 3 3 Jf. lista «Fremmede arter i Norge med Norsk svarteliste 2012». Lista finst på www.artsdatabanken.no 8

2.7 Finansiell sikring Verksemda skal stille økonomisk sikring for kostnader med å ta hand om alt farleg avfall ved anlegget til verksemda ved nedlegging, stans eller ved betalingsproblem, jf. avfallsforskrifta kapittel 11, vedlegg 4 punkt 4. Utan ei godkjent finansiell sikring kan ikkje verksemda ta imot farleg avfall ved anlegget, med mindre Fylkesmannen har gått med på ei mellombels utsetjing av kravet. Dersom det driftsansvarlege selskapet blir overdratt, fisjonerer/fusjonerer, får nye eigarar med bestemmande innflytelse, på annan måte blir omdanna eller overfører den forureinande verksemda til nytt ansvarleg selskap, skal dette meldast Fylkesmannen. Nytt driftsansvarleg selskap kan ikkje drive i samsvar med løyvet før Fylkesmannen har motteke og godkjent ny tilfredsstillande finansiell sikring frå det nye driftsansvarlege selskapet. Tidlegare driftsansvarleg selskap er ansvarleg etter løyvet fram til nytt driftsansvarleg selskap har etablert finansiell sikring, og denne er godkjent av Fylkesmannen. Dersom verksemda har ein avtale om kontopant og tilhøva er tilfredsstillande, skal eventuelle middel som ikkje har vorte nyta til avhending av avfallet tilbakeførast til verksemda. 3 Krav til behandling og handtering, inkludert lagring av avfall Avfall må behandlast, handterast og lagrast slik at kvaliteten ikkje blir redusert eller avfallet blir mindre eigna for gjenvinning. Det skal heller ikkje vere fare for sjølvtenning. 3.1 Journalføring Verksemda skal føre dagleg journal over kva slags avfall, kvalitet og mengder som blir teke imot og passerer anlegget. Registrering av avfallet skal skje på vekt. Mengder og leveringsstader for avfallet ut frå anlegget skal journalførast. Journalane skal vere lett tilgjengeleg ved kontroll og skal oppbevarast i minst 3 år. På bakgrunn av journalen skal verksemda sikre at det er balanse mellom avfallsmengder inn til og ut av anlegget, og avfall til behandling og på lager. 3.2 Mottakskontroll Verksemda skal ha rutinar for mottakskontroll for å sikre at avfallet som kjem inn til anlegget ikkje er i strid med løyvet. Rutinane skal også hindre innblanding av ulovleg avfall og at ulovleg avfall som kjem inn på anlegget blir sortert ut og levert til anlegg med løyve til å ta imot slikt avfall. Ulovleg avfall som kjem inn skal registrerast som avvik. Mottakskontrollen skal også omfatte eit system og rutinar som hindrar at slikt gjentar seg. 9