Region vest Ressursavdelinga Planseksjonen September 2017 Fv. 722. Veslebygda - Flo Skredsikring ROS-analyse for reguleringsplan Eli Mundhjeld
2
Innhald Innleiing... 4 DEL A ROS-analyse av ferdig tiltak... 6 DEL B Risiko knytt til arbeidsoperasjonar ved gjennomføring... 10 3
Innleiing Reguleringsplanen gjeld skredsikring av fylkesveg 722. mellom Veslebygda og Flo. Det blir lagt fram to alternativ. Begge alternativa inneheld tunnel med lengd på ca. 4 km, og tilknyting til noverande veg (400 600 m i kvar ende av tunnelen). I Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap (DSB) sin rettleiar heiter det at «Rosanalysen skal i hovedsak dreie seg om samfunnsikkerhet, dvs. hendelser med konsekvenser for samfunn og innbyggere.». Dette sitatet kunna ha vore brukt som eit mål for tiltaket som planen omfattar. Bygging av tunnel sikrar vegen mot alle skredhendingar som registrert mellom Veslebygda og Flo, etter at vegen vart bygd. Risikoen for skredhendingar med konsekvens for liv og helse blir redusert ned mot null. Samstundes vil tiltaket vere positivt for samfunnet og innbyggarane på Flo ved at alle kan reise til skule og arbeid utan å vurdere reisa opp mot stengd veg eller skredfare. Skredsikker veg gjer det også lettare å hente hjelp utanfrå ved sjukdom eller andre hendingar på Flo. I tillegg vil tunnelen redusere risikoen for ulukker ved drift av vegen. Tiltaket opnar også for ny straumforsyning til Flo gjennom kabel i tunnelen. Dette vil gi meir stabil straumforsyning og eliminere farleg arbeid knytt til feilretting på noverande høgspentline i bratt og skredfarleg terreng. Geoteknikar og geolog har vore med i planarbeidet frå starten. Dette har resultert i at det heile tida har vore fokusert på mulige naturfarar. Dei to alternativa som står att, er eit resultat av kontinuerlig blikk på ROS gjennom heile planprosessen (sjå kap. 11 i planomtalen, om forkasta alternativ). I høve til naturfare er risikoen størst i anleggsperioden. Dette har resultert i at fleire alternativ som kunne ha gitt sikker veg etter opning, har vorte vraka på grunn for stor risiko for ulukker ved bygging. Planarbeidet har ikkje vore godt nok opp mot flaumfare i Fureelva. Dette er påpeikt i ROS-analysen, og blir arbeidd med fram mot anleggstart. Tunnel eliminerer faren for skred- og flaumhendingar som har konsekvens for vegen til Flo. På den andre sida kan tunnelen gi grunnlag for andre alvorlege hendingar. Brann er det mest aktuelle. I dette tilfellet er trafikken låg og det er få tunge køyretøy. Tunnelen er utforma ut frå gjeldande reglar, med eit fråvik tilrådd av Statens vegvesen og godkjent av Sogn og Fjordane Fylkeskommune. Det er det svært lite sannsyn for brann i køyretøy inne i tunnelen. Det er ikkje gjennomført ei eiga risikovurdering av tunnelen. Dialog med naudetatar og utarbeiding av risikovurdering/beredskapsplan for tunnelen blir gjort i samband med byggeplanlegginga. I ROS-analysen har vi lagt vekt sårbarheit knytt til natur og miljø. Sentralt i dette er nærleiken til Oppstrynsvatnet og dermed ulukker som kan ha konsekvensar for heile vassdraget. Trafikktryggleik er også vurdert opp mot løysingar som er spesielle for denne planen. Grunnlag for å vurdere risiko- og sårbarheit av tiltaka i reguleringsplanen er utgreiingar slik det går fram av planomtalen og farekategoriar gitt i veileiar «Samfunnssikkerhet i arealplanlegging» utgitt av Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap. ROS-analyse på dette nivået skal dekke det arealet planen gjeld for, og korleis tiltaka i planen skal gjennomførast på ein trygg måte. Analysen skal også ta omsyn til tilgrensande areal som kan bli påverka av tiltaka i reguleringsplanen. 4
For nærare detaljar om området og planen vert det vist til reguleringsplanen med planomtale. ROS har eit grensesnitt mot konsekvensutgreiinga. Til dømes er flytting av eit kvernhus ved Fureelva omtalt både i KU og ROS-analyse. Dette er ei hending som heilt sikkert vil inntreffe ved gjennomføring av planen. Definisjonar omtalt i Del A gjeld generelt for heile rapporten. Figur 1- Kartutsnittet viser dei to alternativa for tunnel til Flo 5
DEL A ROS analyse av ferdig tiltak Metode og definisjonar Ein enkel analyse av risiko og sårbarheit er gjort for denne reguleringsplanen. Dette er ein skjematisk gjennomgang av mulige uønska hendingar og kor stor risiko dei representerer. Basert på eigne vurderingar av kor sannsynleg hendinga er, kor store konsekvensar dei har, og årsak, blir tiltak vurdert for å hindre at dei skal oppstå eller for å redusere verknaden av dei. Deltakarar i ROS-analysen var: Prosjektleiar for reguleringsplan Kurt Skagen Prosjekteiar i byggefase Øystein Tytingvåg Geoteknikar/geolog n Helge Albu Rådgivar trafikktryggleik Hans Olav Hellesøe Naturvitar Eli Mundhjeld Landskapsplanleggar Åse Birgitte Berstad Gruppa var samansett slik ut frå aktuelle problemstillingar i planprosjektet. Analysearbeidet er delt inn i sju trinn: 1. Kartlegge uønska hendingar på bakgrunn av DSB sin veileiar og kjennskap til reguleringsplanen 2. Vurdere om hendingar er relevante for denne planen 3. Greie ut om årsakar til mulige hendingar 4. Vurdere kor sannsynleg det er at hendingane kan oppstå 5. Vurdere konsekvensar av hendingar, dersom dei oppstår 6. Vurdere risiko og gi kommentarar 7. Gi forslag til tiltak Analyse-møtet vart halde 21. juni 2017. Grunnlag for analysen var utkast til teikningar for reguleringsplan, utkast til planrapport, geologisk rapport og tidlegare gjennomførte risikoanalysar for prosjektet. Avklare definisjonar Risiko er den fare som uønska hendingar representerer for menneske, miljø, økonomiske verdiar og samfunnsviktige funksjonar. Risiko er eit resultat av sannsynlegheit (frekvensen) for og konsekvensane av uønska hendingar. Sårbarheit er eit uttrykk for systemet sine evner til å fungere og oppnå sine mål når det vert utsatt for påkjenningar. 6
Sannsynlegheit: Vurdering av sannsynlegheit for uønska hendingar er delt i: Lite sannsynleg (1): Mindre enn kvart 50.år Mindre sannsynleg (2): Mellom ein gang kvart 10. år og ein gang kvart 50. år Sannsynleg (3): Mellom ein gang kvart år og ein gang kvart 10. år Svært sannsynleg (4): Meir enn ein gang kvart år Konsekvensklassifisering: Vurdering av konsekvensar av uønska hendingar er delt i: Ufarleg (1) Ingen eller små skader Ingen skader på materiell eller miljø Ubetydelege kostnader Kort driftsstans Berre mindre forseinkingar Ikkje behov for reservesystem Ein viss fare (2) Mindre førstehjelpstiltak/behandling Ubetydelege miljøskader Små kostnader Kritisk (3) Sjukehusopphald Miljøskader som krev tiltak Betydelege kostnader Langvarig driftsstans i fleire døgn Farlig (4) Langt sjukehusopphald/ invaliditet Langvarig og omfattande miljøskade Alvorlige kostnader ut over lengre tid Andre avhengige system vert ramma mellombels Katastrofalt (5) Død Varig skade på miljøet Kostnader ut over eininga sine budsjettrammer Hovud- og avhengige system ute av drift Risikomatrise For å samanlikne risikonivået for ulike hendingar vert det nytta ei risikomatrise. Tala i matrisa representerer risikoverdi. Karakteristikk av risiko som funksjon av sannsynlegheit og konsekvens er gitt i tabell på neste side. Uønska hendingar i raude felt indikerer uakseptabel risiko. Da skal det finnast tiltak for å redusere risiko til gul eller grøn. Uønska hendingar i gule felt indikerer risiko der det må vurderast tiltak som reduserer risiko. Dei skal også vurderast opp mot kost/nytte. Uønska hendingar i grøne felt indikerer akseptabel risiko der det ikkje er krav til å finne risikoreduserande tiltak. 7
Konsekvensar: Sannsynlighet: 1. Ufarleg 2. Ein viss fare 3. Kritisk 4. Farleg 5. Katastrofalt 4. svært sannsynleg 3. sannsynleg 2.mindre sannsynleg 1.lite sannsynleg Figur 2 - Matrise som viser prinsipp for klassifisering av risiko Omfang og avgrensingar Analysen omfattar berre plutselege og uventa ulukker med sannsynleg konsekvens for planområdet og risiko i omgivnadane som har betydning for vegen. Vurderingane er basert på fagleg kunnskap slik det går fram av planomtalen til reguleringsplanen. Uønska hendingar, konsekvensar og tiltak Moglege uønska hendingar, risikovurdering og tiltak er oppsummert i Vedlegg 1. Tabellane inneheld ei fullstendig liste over hendingar som vi meiner er relevante å vurdere i arbeidet med ein reguleringsplan. Hendingar knytt til arbeideoperasjonar i anleggsfasen er vurdert i del B. Risiko og sårbarheitsanalyse Vedlegg 1 vart gjennomgått i møtet 21. juni 2017 og representerer sjølve analysen. I risikomatrisa under har vi lagt inn dei hendingane som etter tiltak har høgast risiko. Tala i matrisa viser til nummerering i tabellen i Vedlegg 1, og tiltak for å redusere risiko går fram av vedlegget. Konsekvensar: Sannsynlegheit: 1. Ufarleg 2. Ein viss fare 3. Kritisk 4. Farleg 5. Katastrofalt 4. svært sannsynleg 3. sannsynleg 12, 15 2.mindre sannsynleg 11, 27 16 1.lite sannsynleg 29 Figur 3 - Oppsummering av ROS-analyse for ferdig anlegg, Konf.. Vedlegg 1 8
Handsaming i planen Tiltak som ved utarbeiding av analysen er tilrådd, er lista opp her. Nokre går direkte på utforming av tiltaket og på sjølve reguleringsplanen. Andre tiltak gjeld arbeidet vidare fram mot anleggsstart. Utforming av tiltak, innarbeidast i reguleringsplan I planen er det teke omsyn til vassdrag og verneområde. Dette er gjort enten ved å legge plangrensa med ein avstand til vassdraget, eller ved å legge inn naturvern og bruk/vern av vassdrag i reguleringsplanen. Tiltak som ikkje vil gå fram i reguleringsplan Skilting Tilrådde tiltak fram mot anleggsstart Flaumkartlegging av Fureelva Kartlegge tekniske anlegg Merking av anleggsområde og detaljar som det skal takast omsyn til innan naturmangfald og kulturmiljø. Vurdere behov for og ev. utarbeide rigg- og marksikringsplan med omsyn til naturmangfald og kulturmiljø Kartlegge framande skadelege artar og. ev. setje i verk tiltak (fjerning e.l.) før anleggsarbeidet startar slik at dei ikkje blir spreidde i anleggsfasen. Planlegging av skilting og oppmerking 9
DEL B Risiko knytt til arbeidsoperasjonar ved gjennomføring Metode og definisjonar Analysen vart delvis gjennomført av same gruppa som vurderte risikoen knytt til ferdig anlegg. Eli Mundhjeld har fullført arbeidet som gruppa starta på. Metoden er som omtalt i del A. Uønska hendingar, konsekvensar og tiltak Del B omfattar anleggsperioden. I samband med reguleringsplanen har vi avgrensa dette til hendingar som har konsekvensar for natur og miljø. Vi har ikkje gått inn på hendingar som kan medføre skade på folk. Ein grundig gjennomgang av dette blir ein del av byggeplanen. Moglege uønska hendingar, risikovurdering og tiltak er oppsummert i Vedlegg 2. Risiko og sårbarheitsanalyse Vedlegg 2 vart gjennomgått i møtet 21. juni 2017 og representerer sjølve analysen. I risikomatrisa under har vi lagt inn dei hendingane som etter tiltak har høgast risiko. Tala i matrisa viser til nummerering i tabellen i Vedlegg 1, og tiltak for å redusere risiko går fram av vedlegget. Konsekvensar: Sannsynlegheit: 1. Ufarleg 2. Ein viss fare 3. Kritisk 4. Farleg 5. Katastrofalt 4. svært sannsynleg 3. sannsynleg a 2.mindre sannsynleg e 1.lite sannsynleg F, g Figur 4- Oppsummering av hendingar i anleggsperioden. Konf. Vedlegg 2 Handsaming i planen Tiltak om er innarbeidde i planen er omtalt i del A i dette dokumentet. Tiltak fram mot anleggstart går fram av kap. 10.2 i planomtalen. 10
VEDLEGG 1 Vurdering av uønska hendingar Ferdig veganlegg 11
Tabell 1: Vurdering av uønskte hendingar for området, for ferdig veganlegg Uønskt hending Natur og miljøforhold 1. Skade pga. flaum og isgang i vassdrag Årsak Relevant Sannsynleg Konsekvens Flaum i Fureelva 2 3 Risiko og kommentar Tiltak som reduserer risikonivået Etter tiltak Sanns Kons. Det må sikrast tilstrekkeleg lysopning under brua. Det skal ikkje gjerast tiltak som aukar sansyn for at går utover noverande elveløp. Bygge med utganspunkt i 200 årsflaum. 1 3 2. Flaum i mindre bekkar Bekkar og overflatevatn i massedeponi og fyllingar gir erosjonsskader 4 3 Avskjeringsgrøfter. Omlegging av bekkeløp. Erosjonssikring. Utfyllingsplan. 2 2 3. Skade pga ustabile grunntilhøve Utglidning av veg vegfyllingar/skjeringar og massedeponi. 2 3 Grunnundersøkingar gjort på kritiske stader Geoteknisk detaljprsojektering. 1 3 4. Skade pga skred Planlagt innafor akseptkriteria for skred på veg 5. Skade pga kvikkleire? Ikkje funne kvikkleire ved grunnundersøkingar 6. Skade pga flodbølger som følgje av skred Fjellskred gir flodbølge i Oppstrynsvatnet 1 3 Ikkje avdekka potensiale for store fjellskred i området. Vegen minst 15 m over Oppstrynsvatnet Ingen 1 3 7. Skade pga stormflo 8. Skade pga overvatn 9. Skog /grasbrann Bratt sideterreng som drenerer raskt 12
Tabell 1: Vurdering av uønskte hendingar for området, for ferdig veganlegg Uønskt hending 10. Skade pga sterk vind 11. Skade på sårbar fauna 12. Skade på sårbar flora 13. Skade på verneområde 14. Skade på verna vassdrag 15. Skade på automatisk freda kulturminne 16. Skade på nyare tids kulturminne 17. Spreiing av svartlista artar 18. Radongass Årsak Sprøyting av vegkantar og spreiinga av framande uønskte artar Massedeponi vest for Geitåna ligg i naturområde med regoinal verdi. Inngrep i naturreservat (alternativ A1 i Veslebygda) Massedeponi nær stransona. Avrenning frå tunnel Ikkje utført registrering for alternativ A5 i Veslebygda Kvernhus ved Furelva skal rivast (gjeld A1) Finst i området. Tema for risiko i anleggsfasen Relevant Sannsynleg Konsekvens 3 3 4 3 4 3 Risiko og kommentar Tiltak som reduserer risikonivået Etter tiltak Sanns Kons. Utan spesielle krav i driftskontraktane er dette svært sannsynleg. Omtala andre stader i planen. 3 5 Freda kulturminne kan gå tapt. 4 5 Setje krav i driftskontraktane om at vegstrekninga ikkje skal sprøytast, og registrering og ev. tiltak mot framande uønskte artar. Naturleg revegetering. Ta vare på vegetasjonsdekket og legge på plass etterpå. Om mulig, la store tre ligge i området etter hogst. Konsentrere fyllinga til den delen av området med minst verdi. Erstatte tapt areal med utviding av reservatet ned til Oppstrynsvatnet. Nedlegging av noverande fylkesveg utanfor tunnelen gir mindre press mot reservatet. Utgraving og dokumentasjon. Dette kan ta tid forseinke anleggsdrifta. Kan flyttast til ny plassering ved Fureelva 2 3 3 2 1 1 3 2 4 2 13
Tabell 1: Vurdering av uønskte hendingar for området, for ferdig veganlegg Uønskt hending Menneskeskapte forhold 19. Forsvarsområde 20. Område for idrett og leik 21. Park, rekreasjonsområde, friluftsliv 22. Støy og støv 23. Fare for akutt ureining pga. trafikkulukke 24. Ulukke med farlig gods 25. El forsyning Årsak Relevant Sannsynleg Konsekvens Risiko og kommentar Tiltak som reduserer risikonivået Etter tiltak Sanns Kons. 1 3 1 3 1 3 1 3 26. Redusert livskvalitet pga. endra trafikktilhøve Trafikale tilhøve 27. Møteulukker / utforkøyringar 28. Brann i lette køyretøy Standardsprang. Innsnevring frå to til eit felt. Tunnel 1 3 3 3 Lite trafikk (ÅDT 250) Skilte innsnevringa tidleg og tydelig 2 3 Beredskapsplan i prosjekteringsfase 1 3 14
Tabell 1: Vurdering av uønskte hendingar for området, for ferdig veganlegg Uønskt hending 29. Brann i store køyretøy 30. Horisontal kurvatur 31. Påkøyring bakfrå 32. Brann i tunnelutrustning 33. Bortfall av straum til tunnelen 34. Påkøyring av mjuke trafikantar 35. Påkøyring av mjuke trafikantar 36. Ulukke på grunn av dyr i vegen Andre forhold Årsak Relevant Sannsynleg Konsekvens Tunnel 1 4 Svært få tunge køyretøy Utforma etter vegnormalane. God sikt. Lite trafikk Risiko og kommentar Tiltak som reduserer risikonivået Etter tiltak Sanns Kons. Beredskapsplan i prosjekteringsfase 1 4 Vuderast i prosjekteringsfase Vuderast i prosjekteringsfase 37. Sabotasje Syklistar i tunnelen kan bli påkøyrde 2 3 1 2 Open sykkelveg på utsida om sommaren, men dette er utanfor planen sitt mandat Ingen registerte påkøyring av hjort i området utanfor den planlagde tunnelen. Varsling av syklist i tunnel. 1 3 Gjerde. Sikring mot beitedyr 1 2 15
VEDLEGG 2 Vurdering av uønska hendingar Anleggsfasen 16
Uønskt hending Tabell 2: Vurdering av uønskte hendingar i anleggsfasen Natur og miljøforhold Årsak Relevant Sannsyn Kons. Risiko og kommentar Tiltak som reduserer risikonivået Etter tiltak Sanns Kons. a) Skade på sårbar flora b) Skade på sårbar fauna/fisk c) Skade på verneområde d) Skade på vassdragsområde Raudelista artar og verdifulle naturmiljø vert særleg påverka av massedeponi på Flosida (Kolstoda). Svartelista artar kan spreie seg til/inn i anleggsområder. Deponiet ligg i nedslagsfeltet til Oppstrynsvatnet og sideelver. I vatnet er det anadrom fisk og ål. Gjeld A1 i Veslebygda der tunnelportalen ligg i verneområdet Flostranda naturreservat. Utgliding av massedeponi, inngrep i elv pga bygging av bruer. 4 4 3 3 4 2 2 4 Gamle tre med tilhøyrande artar, og anna stadeigen vegetasjon vil gå tapt i område med massedeponering og andre terrenginngrep. Stor fare for at Platanlønn og gran vil etablere seg i staden. Avrenning med mykje nåleforma skarpe partiklar, høg ph og mykje nitrat kan vere dødeleg for fisk Delar av dette området inneheld livsmiljø som naturreservatet skal verne. Reduksjon i viktige naturområde. Deponia er plassert i bratte lier ned mot Oppstrynsvatnet. Det må leggast til rette for naturleg revegetering og framande uønskte artar må haldast vekke frå området til det er dekt med stadeigen vegetasjon. Sjå føringar for YM plan. Det kan likevel vere snakk om kanskje fleire hundre år før noverande livsmiljø er på plass att dersom gamle alme og asketre vert vekke. Vanlege tiltak i anleggsdrifta vil sikre at det ikkje oppstaår situasjonar med fiskedød. Erstatningsareal på nedsida av reservatet mellom eksisterande fv. 722 og Oppstrynsvatnet og/eller i austre del mot Flo Forsvarleg oppbygging av deponia. Minst mogleg inngrep ved brubygging 3 2 2 2 1 1 1 1 17
Uønskt hending Tabell 2: Vurdering av uønskte hendingar i anleggsfasen Menneskeskapte forhold Årsak Relevant Sannsyn Kons. Risiko og kommentar Tiltak som reduserer risikonivået Etter tiltak Sanns Kons. e) Fare for ureining f) Støv frå anleggsarbeidet g) Støy frå anleggsarbeidet Det er fare for ureining både frå driving av tunnelen, ved lekkasje frå anleggsmaskiner, og frå avløp frå rigg og anleggsområde. Det kjem støv frå anleggsarbeidet når stein skal bearbeidast Det er støy frå anleggsarbeid og knusing av massar. 4 4 4 1 4 1 Det er fare for spreiing av finstoff med skarpe partiklar, utslepp med høg ph verdi og oljeutslepp. I periodar med turt vær vil støv frå planområda spreie seg Arbeid ved tunnelpåhogget ligg i nær bustader og fritidseigedomar. Deponia er noko mindre eksponert. Knusing og bearbeiding av stein gir støy. Krav til utslepp i hht løyve frå Fylkesmannen. Søknad vert sendt før oppstart av anleggsarbeidet Vatne deponia og andre støvdempande tiltak. Vanskeleg å unngå i tørre og varme periodar. Restriksjonar på arbeidstid og tidsavgrensing i samsvar med T1442. 2 3 4 1 4 1 18
Statens vegvesen Region vest Ressursavdelinga Postboks 43 6861 LEIKANGER Tlf: (+47) 22073000 firmapost-vest@vegvesen.no vegvesen.no Trygt fram sammen