Brevet er sendt på e-post til: og

Saksbehandlar, telefon Nina Vadøy, 5557 2316 Vår dato 06.10.2017 Dykkar dato 06.01.2015 Vår referanse 2015/283 Dykkar referanse Norsk Gjenvinning Metall AS avd. Knarrevik Postboks 567 Skøyen 0214 Oslo Brevet er sendt på e-post til: post@ngn.no, ove.aarra@ngn.no og morten.h.sande@ngn.no Løyve etter forureiningslova for Norsk Gjenvinning Metall AS avd. Knarrevik Fylkesmannen gir Norsk Gjenvinning Metall AS avd. Knarrevik (NGM) løyve etter forureiningslova til mottak, behandling, lagring og utskiping av stål og metall i Knarrevik i Fjell kommune. Løyvet omfattar ikkje drift på natt. Vi har opna opp for lasting av båt på kveldstid mellom kl. 07:00 og 21:00 på kvardagar og unntaksvis på laurdagar med varsling på førehand. Løyve med vilkår følgjer vedlagt. Vi viser til søknad av 6. januar 2015 om løyve etter forureiningslova. Fylkesmannen gir løyve på visse vilkår. Løyvet er gitt med heimel i forureiningslova 11, jf. 16 og 29, og er endra i samsvar med 18. Løyvet følgjer vedlagt. Fylkesmannen har ved avgjerda vurdert forureininga frå tiltaket opp mot fordelane og ulempene som tiltaket dessutan vil føre til. Ved fastsetjing av vilkåra har Fylkesmannen lagt til grunn kva som er mogleg å oppnå ved bruk av beste tilgjengelege teknikkar. Tiltak som fører til fare for forureining av vatn har vi vurdert etter vassforskrifta 4-6, der føremålet er å beskytte og om nødvendig betre miljøtilstanden i elver, innsjøar, grunnvatn og kystnære område. Vi har også lagt prinsippa i naturmangfaldlova 8-12 til grunn ved vurdering etter forureiningslova. Dei utsleppa som vi reknar med har størst verknad på miljøet, har vi regulert gjennom særlege vilkår i løyvet. Utslepp som ikkje er uttrykkeleg regulert på denne måten, er omfatta av løyvet i den grad opplysningar om slike utslepp vart framlagt under sakshandsaminga eller på annan måte må reknast å ha vore kjent då vedtaket vart gjort. Dette gjeld likevel ikkje utslepp av prioriterte stoff oppført i vedlegg 1. Vi vil understreke at all forureining frå verksemda isolert sett er uønskt. Sjølv om utsleppa er innanfor dei fastsette utsleppsgrensene, pliktar verksemda å redusere utsleppa så langt dette Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 28 51 Miljøvern- og klimaavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland

er mogleg utan urimelege kostnadar. Det same gjeld utslepp av komponentar det ikkje er sett grenser for gjennom særskilde vilkår. Dette løyvet kan seinare endrast i medhald av forureiningslova 18. Endringar skal vere basert på skriftleg sakshandsaming og ei forsvarleg utgreiing av saka. Ein eventuell endringssøknad må derfor liggje føre i god tid før verksemda ønskjer endringa gjennomført. At vi har gitt løyve til forureininga, fritar ikkje erstatningsansvar for skade, ulemper eller tap som forureininga har ført til, jf. forureiningslova 56. I tillegg til dei krava som følgjer av løyvet, pliktar verksemda å overhalde forureiningslova, produktkontrollova og forskrifter som er heimla i desse lovene. Nokre av forskriftene er nemnt i løyvet. For informasjon om andre reglar som kan vere aktuelle for verksemda, viser vi til Miljødirektoratet sine heimesider, www.miljødirektoratet.no og www.regelhjelp.no. Brot på utsleppsløyvet er straffbart etter forureiningslova 78 og 79. Også brot på krav som følgjer direkte av forureiningslova, produktkontrollova og forskrifter, er straffbare. I dei tilfelle der det er krav både i løyve og i forskrift er det dei krava som er strengast av forskrifta og løyvet som gjeld. I vedlegg 2 i løyvet er ei liste med forklaringar på nokre ord og uttrykk som er brukt i løyvet. Vedtaket blir offentleggjort på www.norskeutslipp.no. Bakgrunn og søknad Norsk Gjenvinning Metall AS, avd. Knarrevik (NGM) søkte Fylkesmannen om mellombels løyve til mottak, behandling og lagring av stål og metall i 25. august 2016 etter at interne kontrollrutinar avdekte at Norsk Gjenvinning AS (NG) sitt løyve ikkje var fullt ut dekkande for NGM si verksemd på Knarrevik og at det for NGM ikkje var hensiktsmessig å drifte på eit anna selskap sitt løyve. Fylkesmannen gav NGM mellombels løyve datert 29. september 2016 som skulle gjelde fram til nytt løyve vart gitt. Verksemda fekk då løyve til mottak, behandling og lagring av inntil 25 000 tonn stål og metall årleg. Verksemda har søkt om å utvide driftstida med 1 time til 19:00 i staden for til kl. 18:00. Dei har opplyst at denne timen vil vere sett av til ikkje-støyande aktivitetar som vedlikehald og reinhald og ikkje til normal drift. Ved lasting av båt eller toppar i aktivitet står det opplyst at det vil bli arbeid utover driftstid, men at dei vil prøve å unngå støyande arbeid i helger og seint kveldstid. Det står i søknaden at områda der stål og metall blir motteke, tippa, sortert, lagra og lasta går føre seg utandørs på tett dekke med avrenning til oljeutskiljar, og at avløpsvatnet frå oljeutskiljaren blir leia til sjø. Vidare står det opplyst at verksemda har etablert eige måleprogram som vil bli tilpassa krava i løyvet og at det blir utført mottakskontroll ved tipping for å avdekke eventuelle avvik i lassa. Verksemda har opplyst at stål og metall blir lasta på båt på kaianlegget. I søknaden står det at drifta genererer noko støy ved tipping og lasting, og at næraste bustadhus ligg om lag 600 m frå anlegget. 2

NGM har opplyst at på grunn av at Sotra-brua skal gå rett over området NGM disponerer på Knarrevik er det stor usikkerheit knytt til kor lenge drifta kan vere lokalisert der og at det blir arbeidd med å finne ny lokasjon på industriområdet. NGM har vurdert at dei vil sjå på tiltak knytt til å redusere støy ved drift og ikkje byggje støyskjerming som vil bli fråflytta innan 1-2 år. Vidare opplyser dei at ved etablering på nytt område vil det bli utført ny støymåling, støykart skal utarbeidast, og eventuelle behov for støydemping vil bli vurdert på nytt. NGM nemner at det blir gjort følgjande tiltak i drifta for å redusere støy: Det skal ikkje tippast frå rampen utan at det ligg varer opp til same høgdenivå under Er plata tom skal tipping gå føre seg nede på plata til det er kome opp på nemnte høgdenivå. Fokus ovanfor alle operatørar som jobbar på anlegget at all handtering skal gjerast med tanke på å redusere støy mest mogleg. Verksemda har opplyst at båtlasting skjer 1-2 gonger per månad og at lasting skjer i løpet av 1-2 dagar, men ikkje etter kl. 21:00. NGM skriv at ingen av områda der handtering av stål og metall går føre seg er overbygd, men at det er delvis skjerming for innsyn mot sjø med ein stålvegg som også hindrar at varer fell utanfor kaikanten. Det er ikkje hensiktsmessig å skjerme resterande av kaikanten då dette vil vere til hinder ved lasting av båt. Vidare står det opplyst at det ikkje er planlagt ytterlegare skjerming for innsyn i forhold til dagens lokalisering. NGM utførte kartlegging av støy frå anlegget sitt hausten 2016, jf. rapport datert 27. oktober 2016 av Akustikk-konsult AS. Rapporten konkluderte med at NGM sannsynlegvis gir for høgt utslepp på dagtid mot 1-3 hytter, ved intens drift. Dette gjeld ved mykje arbeid med sorteringsmaskin på kai, lengst sør/aust på området. I kartlegginga vart det ikkje utført måling av lydeffekt for lasting av båt. Våren 2017 utførte NGM ny støymåling og -utrekningar inkludert støy frå lasting av båt, jf. rapport datert 9. mars 2017 av Multiconsult. I rapporten er det konkludert med at lydnivå i Vestre Drotningsvik er rekna ut til å vere om lag L den 53-56 db, som er under eller like over grenseverdien L den 55 db. I rapporten står det at støyen frå lasting av båt i hovudsak er når metallet blir sloppe frå gravemaskinene. Det står opplyst at det ikkje er aktivitet på avfallsanlegget om natta, og lydnivået om natta vil derfor vere frå hjelpemotor for båt som ligg til kai. Utrekna gjennomsnittleg lydnivå frå hjelpemotor er 40 db på natt i Drotningsvik. Lydnivå frå andre deler av drifta er i tidlegare støyutgreiingar vurdert å vere mindre enn L den 45 db. I rapporten står det at på dagar med lasting av båt vil støy frå lasting vere heilt dominerande for den totale støyen. Saksgang Søknaden har vore på offentleg høyring i avisa Bergens Tidende og Vestnytt og på nettsida til Fylkesmannen. Fjell kommune vart bedt om uttale. Det kom inn 2 uttaler frå den offentlege høyringa. Uttalene kom frå Fjell kommune og kommuneoverlegen i Fjell kommune. Uttalene vart sendt til NGM for kommentar. 3

Uttale frå Fjell kommune Kommunen opplyser at det ikkje er kjente førekomstar av sårbare dyre- og planteartar i dette området, jf. naturmangfaldlova 8, og at det ikkje er planlagt aktivitetar som kan påverke økosystem i området, jf. naturmangfaldlova 10. Kommunen opplyser at dei i fleire år har motteke klager på støy frå naboar, særleg frå bebuarar i Drotningsvik. Dei skriv at naboar melder om tidvis kraftig støy frå området, særleg når metall skal tippast ned i metallgrava frå lastebilrampen. Dette er særs plagsamt og må kunne seiast å vere ei helsemessig påkjenning slik naboar oppfattar støyen. Problemet har vore drøfta i fleire møte med involverte partar inkludert kommuneoverlegen. Kommunen har ikkje kjennskap til om det har vore sett i verk avbøtande tiltak som støyskjerming etter desse møta, men meiner at det må setjast krav til støydempande tiltak. Fjell kommune ber Fylkesmannen om å følgje opp utfordringa knytt til støy, uavhengig av denne søknaden. Kommunen vurderer endringa i opplegg for lossing som eit naudsynt og positivt grep. Kommunen har også forståing for at NGM ikkje ønskjer å gjere store investeringar i Knarrevik på grunn av snarleg flytting, men at dei er usikker på effekten av tiltaka som er skildra i søknaden. Kommunen meiner at det bør innførast ei prøvetid på eitt år for tiltaket og krav om evaluering. Dersom tiltaket ikkje har tilstrekkeleg effekt for naboane, vil det vere formålstenleg å setje krav om montering av støyskjerming. Kommunen opplyser at området er i kommuneplanen lagt ut til industriområde der ulike interesser er vorte vurdert i forkant av godkjenning av planen og at det ikkje eksisterer reguleringsplanar som kjem i konflikt med verksemd som det er søkt om. Kommunen stiller seg negativ til utviding av driftstid og negativ til lasting av båt på kveld/helg av omsyn til kringliggjande busetnad, jf. dei mange klagene frå bebuarar i Fjell kommune og Drotningsvik i Bergen kommune. Uttale frå Fjell kommune v/kommuneoverlegen Kommuneoverlegen i Fjell opplyser at han har motteke fleire klager frå bebuarar i Drotningsvikområdet om støyplager frå NGM. Siste klage vart motteken på telefon i 2016. Bustadane som er mest plaga ligg 600 m i luftavstand frå sjølve avfallsanlegget. Denne avstanden er for det meste over sjø, slik at det er lite markabsorpsjon som dempar lyden. Kommuneoverlegen viser til at det på bakgrunn av naboklager i 2011 vart teke støymålingar ved bustadhus i Drotningsvik. Vidare viser han til at det er omtalt arbeidsprosessar som gir vesentleg høgare maksimalnivå med omsyn til støy. Dette kan vere frå sjølve gravemaskinsgrabben når den blir lukka eller når grabben dunkar borti pressekant eller skramlar med store metallbitar, jf. punkt 4 i rapporten. Konklusjonen i rapporten var at det ikkje vart påvist overskridingar av grenseverdiar. For å oppnå overskridingar av grenseverdi må anlegget bli køyrt for fullt i heile kveldsperioden (19-23). Kommuneoverlegen vurderer at det helsemessig er uheldig at ein tillèt auka handtering av avfallsmengde og utviding av arbeidstida. Han viser til at sjølv om anlegget ikkje overskrid fastsette støygrenser, er bebuarane i Drotningsvikområdet likevel hyppig plaga av støy som gir negativ verknad på velværet til individet. Han meiner at særleg dei hyppige maksimalnivåa vil ha negativ verknad. 4

Kommentarar frå NGM til uttalene NGM opplyser at dei er klar over at det historisk sett har vore utfordring med støy for naboar på andre sida av fjorden. Verksemda viser likevel til ein førespurnad om dette motteke per telefon i 2016. Dei opplyser at dei ikkje kan sjå å ha registrert klager i Knarrevik i 2016, ei heller i 2015. Med atterhald om at dette kan vere manglande registrering hos verksemda og at ein førespurnad kan ha stoppa hos ein enkelt medarbeidar, ber verksemda om at slike førespurnader frå naboar som Fjell kommune eller Fylkesmannen får, blir vidaresendt til verksemda slik at dei kan vurdere eventuelle nødvendige tiltak. Verksemda opplyser at det per i dag er ei delvis støyskjerming mot kaikanten. Dei meiner at ei eventuell vidare skjerming den vegen vil måtte vere mobil, då den eventuelt må fjernast når båt legg til kai. Verksemda viser til at dei som tidlegare nemnt har forsøkt å setje i verk nokre endringar i drift for å redusere støy som ei mellombels løysing til ny plassering av drifta er klar, og aktiviteten blir flytta. Verksemda ber om forståing for at dette tiltaket blir prøvd, og ny støymåling blir gjennomført før eventuelle krav om fysisk støyskjerming blir pålagt. Verksemda opplyser at i det mellombelse løyvet der det blir vist til vilkåra i løyvet til Norsk Gjenvinning AS av 4. september 2014, er driftstida sett til 07:00-18:00. Verksemda opplyser at utvidinga deira til kl. 19:00 er ein time og vil vere sett av til ikkje-støyande aktivitet som vedlikehald og reinhald. Det vil ikkje vere normal drift i dette tidsrommet. Det kan unntaksvis komme ein og annan bil inn for levering, men det vil ikkje vere handtering av desse varene før påfølgande dag. Verksemda opplyser at denne praksisen har, i fråvær av eige løyve, vore brukt dei siste 2 åra. NGM opplyser at lasting av båt vil gå føre seg fram til kl. 21:00 på kvardagar og på føremiddagen på laurdagar, då først og fremst før kl. 12:00. Det vil uansett ikkje vere lasting på sundagar. Båtane går i rute og i følgje NGM vil det vere svært kostbart å leggje lasting utanom den ruta som er sett opp. Dei meiner også at det vil føre til ei auka miljøbelastning med tanke på utslepp og trafikkbelastning på fjorden. Vidare meiner dei at støydempande tiltak ved lasting av båtar er vanskeleg, då denne aktiviteten nødvendigvis må skje på kaikanten. Verksemda opplyser at denne aktiviteten er av svært avgrensa hyppigheit, ein aktivitet som går føre seg om lag 1-2 gongar per månad, og at det uansett er ingen endring med tanke på dagens nivå, men det vil likevel framleis vere same støybelastning som tidlegare. Fylkesmannen si vurdering Fylkesmannen meiner å ha tilstrekkeleg informasjon for å kunne fatte vedtak i saka. Vi har teke omsyn til uttalene og lagt desse til grunn ved utarbeiding av løyvet. Eige løyve og forhold til plan Området er i kommuneplanen avsett til industriområde, jf. arealdelen til kommuneplanen av 18. juni 2015 og området er regulert til felles kai i eksisterande reguleringsplan. Fjell kommune utarbeider per dags dato ein ROS-analyse for Knarrevik næringspark som er venta ferdig våren 2018 og som kan få følgjer for verksemdene i næringsparken. Inntil ROSanalysen er ferdig vil det ikkje bli gitt løyve nye løyve eller løyve til større utvidingar av aktiviteten. NGM har fram til mellombels løyve vart gitt i august 2016 vore underlagt NG sin totaltonnasje og vilkår elles. NGM har behov for eige løyve, då NGM og NG ikkje er same 5

selskap og krava i NG sitt løyve ikkje passar drifta til NGM. Fylkesmannen ser derfor ikkje på dette løyvet som eit nytt løyve. Eventuell flytting av lokalitet krev endring av løyvet NGM har opplyst at det er usikkert kor lenge verksemda vil vere lokalisert der ho ligg i dag og at det blir jobba med å finne nytt område for drifta inne på industriområdet. På grunn av at området er plaga med mykje støy frå verksemda vurderer Fylkesmannen at det er nødvendig at verksemda er lokalitetsspesifikk og at NGM må søkje om endring av løyvet ved ei eventuell flytting inne på industriområdet i Knarrevik. Ved flytting må verksemda søkje på nytt og søknaden må på høyring. Driftstid Verksemda har søkt om å utvide driftstida med 1 time til 19:00 i staden for til kl. 18:00. Dei har opplyst at denne timen vil vere sett av til ikkje-støyande aktivitet som vedlikehald og reinhald og ikkje til normal drift. Fylkesmannen vurderer derfor at det er hensiktsmessig å utvide driftstida til kl. 19:00 som verksemda søkjer om. Verksemda har standardkrav for støy og normal arbeidstid er då sett til kl. 19.00. Så lenge verksemda klarer å halde støygrensene til ei kvar tid, ser ikkje Fylkesmannen at det er nødvendig å avgrense driftstida. Verksemda har opplyst at lasting av båt utanom ordinær driftstid kan gå føre seg på kveldstid og laurdagar, men ikkje etter kl. 21:00. Fylkesmannen har derfor sett som krav at lasting av båt ikkje skal skje etter kl. 21:00 på kvelden, jf. punkt 1.1 i løyvet. Verksemda må uansett halde støykrava som gjeld på kveld og laurdagar, og naboar skal varslast, jf. punkt 6.1 og 6.2 i løyvet. Støy og lys Ut frå støymålingane og -utrekningane som er gjort vurderer Fylkesmannen at anlegget belastar området med mykje støy og at det er nødvendig å ta omsyn til naboar og nærmiljø. Vi har derfor i tillegg til standardkrav til støy for industriområde mellom anna sett krav om at det skal takast særleg omsyn til nærmiljøet om natten. Dette inneber i størst mogleg grad unngå høglydte aktivitetar, til dømes lasting av båt, opning av lasterom og transport på området, og i tillegg bruk av sterke lyskastarar. Vi har også sett krav om at verksemda skal lage ein varslingsplan for situasjonar med avvik frå ordinær drift, til dømes lasting av båt på kveldstid. Varsling av naboar før støyande aktivitetar utanom ordinær drift kan vere med på å førebyggje klager og konflikt. Eit varslingssystem kan også gjere støy lettare å akseptere for dei det gjeld. Andre viktige faktorar er god og open dialog mellom verksemd og nærmiljø. Ein viktig styringsparameter vil også vere eit aktivt system for registrering og handsaming av klager og avvik. Då er det viktig at klager kjem direkte til verksemda. Det vil gje verksemda grunnlag for å endre rutinar og setje i verk nødvendige tiltak for å hindre og førebyggje eventuelle negative konsekvensar for nærmiljøet. Direkte kontakt med verksemda vil også gje dei som klagar mest mogleg informasjon om dei tiltaka verksemda gjer og er viktig for at arbeidet med å redusere støy skal lukkast. Sjølv om rapportane også viser at verksemda held støygrensene for dei fleste av aktivitetane er det som presisert i løyvet at all forureining i utgangspunktet er uønskt og at verksemda 6

plikter å redusere forureining så langt som mogleg, inkludert støy, sjølv om verksemda klarer å halde seg innanfor støygrensene. Vår erfaring med ulike typar aktivitetar som kan føre til ulemper for nærmiljø er at gode driftsrutinar er avgjerande. Verksemda har oppgitt at dei gjer tiltak med drifta under tipping som er den mest støyande aktiviteten. Vi vurderer at det ikkje vil vere hensiktsmessig å stille krav til kostnadskrevjande støyskjerming då vi veit at verksemda må flytte i samband med bygging av ny Sotra-bru, men at tiltaka som verksemda gjer må vere effektive og må føre til at støygrensene blir haldne. Vi meiner at så lenge verksemda driftar etter vilkåra som er sett i løyvet og gjennomfører effektive tiltak for å redusere støy, vil det etter vår vurdering ikkje gje uakseptable ulemper for naboar og nærmiljø. Vi har sett som krav at NGM skal dokumentere at verksemda held støygrensene innan 1. september 2018. Fjell kommune ber Fylkesmannen om å følgje opp utfordringa knytt til støy, uavhengig av denne søknaden. Alle verksemder som har løyve frå Fylkesmannen skal ha jamleg tilsyn, der mellom anna støy er tema. Vi vil følgje opp verksemda med frekvensbaserte tilsyn og oftare om nødvendig på lik linje med andre verksemder. Krav til samordning av støy frå NGM og NG Det er summen av støy frå NGM og NG på Knarrevik næringsområde som er støyen som dei omkringliggande bustadene opplever og det er summen av støy som skal haldast lågare enn støygrensene gitt i løyvet. Dette krev derfor ei samordning av dei støyande aktivitetane frå NGM og NG. NG har i brev datert 10. oktober 2016 gitt tilbakemelding til Fylkesmannen at NG skal ta ansvar for samordning av støyen frå NG og NGM på Knarrevik. Plikt til samordning Verksemder som er samla på eit lite geografisk område har plikt til samordning. Ei slik samordning er det trong for på industriområdet på Knarrevik. Verksemdene som ligg tett ved kvarandre skal, når det er nødvendig, skriftleg avtale kven av dei som skal ha ansvaret for å samordne internkontrollen for deira felles aktivitetar eller område, jf. internkontrollforskrifta 6 om samordning. Utslepp til vatn og vurdering etter vassforskrifta Verksemda ligg ved vassførekomsten Kobbeleia. For å finne informasjon om tilstanden i vassførekomsten har vi brukt Vann-Nett. I Vann-Nett 29. august 2017 er Kobbeleia vurdert til å ha moderat økologisk tilstand, medan kjemisk tilstand er sett til «udefinert» på grunn av manglande opplysningar. Kobbeleia er vurdert til å vere i risiko og det er nødvendig med nye tiltak for å nå god miljøtilstand. Nord for Sotrabrua startar vassførekomsten Byfjorden som også er vurdert til å vere i risiko og der kjemisk tilstand er sett til å ikkje oppnå god tilstand for fleire prioriterte miljøgifter. NGM har løyve til utslepp av avløpsvatn som kjem av regnvatn som har vore i kontakt med stål og metall. Verksemda har oppgitt at overvatnet på området blir reinsa via oljeutskiljar. Erfaringsmessig har det vist seg at regnvatn som har vore i kontakt med stål og metall blir forureina av miljøgifter, inkludert tungmetall og organiske miljøgifter. Fylkesmannen vurderer at ein oljeutskiljar ikkje er ein tilfredsstillande reinseeining for denne type avløpsvatn. På bakgrunn av dette og på grunn av status i Kobbeleia og Byfjorden, har vi sett 7

krav om at verksemda må kartleggje utslepp av prioriterte miljøgifter til vatn og sende utgreiinga til Fylkesmannen. Vi vil på bakgrunn av vurderinga avgjere om vi skal setje utsleppsgrenser til fleire parametrar og eventuelt ytterlegare reinsing. Vi vil også vurdere å setje strengare utsleppsgrense for olje. Vi har også sett som krav at dersom måling av forureina avløpsvatn viser tilførsel av uakseptabel forureining til Kobbeleia skal verksemda overvake resipienten, eventuelt delta i felles overvaking av resipienten. Tiltaket som det er søkt om vil ikkje føre til auka utslepp til sjø sidan verksemda ikkje er eit nytt anlegg og at det ikkje er søkt om mottak av auka mengder. Vi vurderer at tiltaket derfor ikkje vil føre til forverring av økologisk og kjemisk tilstand i vassførekomsten med dei vilkåra som er sett i løyvet og med tanke på status i vassførekomsten. Vi vurderer at krava i vassforskrifta ikkje er til hinder for å gje løyve etter forureiningslova. Handtering av overvatn og oljeutskiljar, og overvaking av resipient Verksemda har lagt ved miljørisikovurdering datert 1. februar 2011. Der står det omtalt at alt av overvatn frå industriområdet renn ned til anlegget til NGM og at oljeutskiljaren ikkje vil klare å ta unna for alt vatnet, då den berre er dimensjonert for eige område. Det står vidare at dette til tider kan føre til at effekten av oljeutskiljaren ikkje blir som forventa og at det hender at det kjem oljesøl til sjø (blues hine). Vidare står det at det i 2012 vart vurdert å skifte ut oljeutskiljaren, men at den ikkje vil vere stor nok for alt overvatnet. Verksemda meiner at for å få bukt med dette, så må det gjerast ei utbetring i dreneringssystemet for heile industriområdet, slik at overvatnet blir leia i røyr og ikkje via veg. Fylkesmannen vurderer at det er uakseptabelt at olje går til sjø og at overvatnet uansett må takast hand om på ein tilfredsstillande måte. Verksemda har ansvar for oljeutskiljaren på anlegget sitt og må sjå til at den blir dimensjonert til å ta seg av alt overvatn som kjem, uansett kvar det kjem frå. Reint overvatn må avskjerast og leiast vekk utanom oljeutskiljaren. Vi viser til at verksemder som utøver arbeid på same arbeidsplass skal, når det er nødvendig, skriftleg avtale kven av dei som skal ha ansvaret for å samordne internkontrollen for deira felles aktivitetar eller område, jf. internkontrollforskrifta 6 om samordning. Vurdering etter naturmangfaldlova Søk i Naturbase og Artskart 29. august 2017 viser at det ikkje er registrert artar eller utvalde naturtypar som er klassifisert som trua eller nært trua i direkte nærleik av tiltaket. Kravet i naturmangfaldlova 8 om at saka i hovudsak skal vere basert på eksisterande og tilgjengeleg kunnskap, er med det oppfylt. Område er regulert til industri og det er ikkje grunn til å tru at tiltaket vil føre til vesentleg skade på naturmangfaldet med dei krava som er sett i løyvet. I og med at naturmangfald i liten grad blir påverka av tiltaket og ein ikkje kan påvise effektar av tiltaket på verdifull natur, legg Fylkesmannen til grunn at det ikkje er nødvendig å gjere vurderingar etter dei andre miljøprinsippa i naturmangfaldlova 9 12. 8

Konklusjon Vi har vurdert at fordelane av verksemda er større enn eventuelle negative konsekvensar som følgje av forureining frå anlegget. Dersom aktivitetane blir drifta med gode rutinar og i samsvar med vilkåra i løyvet, vil miljøtilhøva bli tilfredsstillande teke vare på. Fylkesmannen gir derfor løyve etter forureiningslova. Fylkesmannen har vurdert at det er nødvendig å ta særleg omsyn til naboar og nærmiljø når det gjeld støy, spesielt på nattetid. Vi har derfor sett krav om at det ikkje er lov med drift på natt. Vi har opna opp for lasting av båt på kveldstid ved at dette kan skje mellom kl. 07:00 og 21:00 på kvardagar og unntaksvis på laurdagar med varsling på førehand. Fristar Tabellen nedanfor gir oversikt over fristar for gjennomføring av tiltak vi har stilt krav om i løyvet: Tiltak Frist Tilvising til vilkår Dokumentasjon på at verksemda held støygrensene 1. september 2018 6.1 Utgreiing av utslepp til vatn 1. september 2018 4.3 Årleg rapportering til Fylkesmannen 1. mars 13.4 Gebyr Fylkesmannen tek saksbehandlingsgebyr for arbeid med løyve. Reglane om gebyrinnkrevjing er gitt i forureiningsforskrifta kapittel 39. Gebyrforskrifta vart endra 1. januar 2017. Vi har plassert behandling av søknaden under gebyrsats 4, jf. forureiningsforskrifta 39-4. Verksemda skal betale 70 100 kroner i gebyr for løyvet. Gebyrsatsen er vald basert på Fylkesmannens ressursbruk ved handsaming av søknaden. Miljødirektoratet sender faktura. Rett til å klage Partane som er involvert i saka og andre med særlege interesser kan klage på vedtaket til Miljødirektoratet. Klagen skal sendast til Fylkesmannen innan tre veker frå de har fått dette brevet. Ei eventuell klage fører ikkje automatisk til at gjennomføringa av vedtaket blir utsett. Fylkesmannen eller Miljødirektoratet kan etter oppmoding eller av eige tiltak, avgjere at vedtaket ikkje skal gjennomførast før klagefristen er ute eller klagen er avgjort. Denne avgjerda kan ikkje klagast på. De kan også klage på vedtaket om gebyrsats, jf. forureiningsforskrifta 41-5. Ei eventuell klage skal vere grunngitt. Send klagen til Fylkesmannen i Hordaland innan tre veker. 9

Med visse avgrensingar har partane rett til å sjå dokumenta i saka. Nærare opplysningar om dette kan de få ved førespurnad til Fylkesmannen. Andre opplysningar om sakshandsamingsreglar og andre reglar av verknad for saka vil Fylkesmannen også kunne gje på førespurnad. Med helsing Kjell Kvingedal miljøvernsjef Nina Vadøy overingeniør Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Vedlegg: Løyve etter forureiningslova Kopi til: Fjell kommune Kommuneoverlegen i Fjell kommune Norsk Gjenvinning AS 10

Løyve etter forureiningslova til drift av avfallsanlegg for Norsk Gjenvinning Metall AS avd. Knarrevik Fylkesmannen gir Norsk Gjenvinning Metall AS, avd. Knarrevik (NGM) løyve med heimel i forureiningslova 11, jf. 16, 18 og 29. Løyvet er gitt på grunnlag av opplysningar i søknad av 6. januar 2015, tilleggsopplysningar av 10. oktober 2016 og opplysningar som kom fram under behandlinga av søknaden. Løyvet gjeld frå dags dato. Dette løyvet erstattar «Midlertidig tillatelse etter forurensningsloven for Norsk Gjenvinning AS Metall» av 29. september 2016. Dersom verksemda ønskjer endringar utover det som vart opplyst i søknaden eller under saksbehandlinga og som kan ha miljømessig verknad, må verksemda på førehand avklare dette skriftleg med Fylkesmannen. Verksemdsdata Verksemd Norsk Gjenvinning Metall AS avd. Knarrevik Stad/Gateadresse Knarrevik Næringspark, 535 Knarrevik Postadresse Postboks 567 Skøyen, 0214 Oslo Kommune og fylke Fjell, Hordaland Org.nummer (verksemd) 971 698 217 (eigd av 983 413 161) Gards- og bruksnummer 40/41 NACE-kode og bransje 38.320 Sortering og bearbeiding av avfall for materialgjenvinning Kategori for verksemda 1 - Referansane til Fylkesmannen Løyvenummer Anleggsnummer Saksnummer Risikoklasse 2017.0799.T 1246.0101.09 2015/283 3 Løyve første gang gitt: 04.09.2014 Løyve sist revidert i medhald av fl 18 tredje ledd: - Løyve sist endra: 06.10.2017 Kjell Kvingedal miljøvernsjef Nina Vadøy overingeniør Løyvet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift 1 Forureiningsforskrifta kapittel 36 om behandling av løyve etter forureiningslova E-post: fmhopostmottak@fylkesmannen.no Tlf.: 55 57 20 00 Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland Besøksadresse: Statens Hus, Kaigaten 9 Postadresse: Postboks 7310, 5020 Bergen Side 1 av 20

Endringslogg Endringsnr. Endringar av Punkt Omtale 2 06.10.2017 Alle Fekk eige løyve. Gjennomgang av alle vilkår. Oppdatering etter dagens regelverk. 1 29.09.2016 - Vart skilt frå Norsk Gjenvinning AS og fekk mellombels løyve fram til behandling av søknad om eige løyve var ferdig behandla. 2

Innhaldsliste 1 Rammevilkår 5 1.1 Driftstid 5 1.2 Utforming av anlegget 6 2 Generelle vilkår 6 2.1 Utsleppsavgrensingar 6 2.2 Plikt til å halde grenseverdiar 6 2.3 Plikt til å redusere forureining så langt som mogleg 6 2.4 Plikt til førebyggjande vedlikehald 6 2.5 Tiltaksplikt ved auka forureiningsfare 7 2.6 Internkontroll 7 2.7 Krav til kompetanse 7 3 Krav til behandling og handtering, inkludert lagring av avfall 7 3.1 Journalføring 7 3.2 Mottakskontroll 7 3.3 Informasjon til kundar 8 3.4 Krav til dekke 8 3.5 Krav til tak og vegger for nokre avfallstypar 8 3.6 Vidarelevering av mottatt avfall 8 4 Utslepp til vatn 8 4.1 Utslepp av avløpsvatn, inkludert forureina overvatn 8 4.2 Utsleppsreduserande tiltak, reinseanlegg m.m. 9 4.3 Utgreiing av utslepp til vatn 9 4.4 Utsleppsstad for avløpsvatn 9 4.5 Reint overvatn 9 4.6 Oversikt 10 4.7 Sanitæravløpsvatn 10 4.8 Mudring 10 5 Utslepp til luft 10 6 Støy og lys 10 6.1 Støykrav for NG og NGM 10 6.2 Varslingsrutinar 11 6.3 Lys 11 7 Omsyn til nærmiljø 11 8 Grunnforureining og forureina sediment 11 9 Kjemikal 12 10 Energileiing 12 11 Avfall frå drifta av anlegget 12 12 Førebygging og beredskap mot forureining 13 12.1 Miljørisikoanalyse 13 12.2 Førebyggjande tiltak 13 12.3 Etablering av beredskap 13 12.4 Varsling om akutt forureining 13 13 Utsleppskontroll og rapportering til Fylkesmannen 14 13.1 Kartlegging av utslepp 14 13.2 Utsleppskontroll 14 13.3 Kvalitetssikring av målingane 14 13.4 Program for utsleppskontroll 15 13.5 Rapportering til Fylkesmannen 15 3

14 Overvaking av resipient 16 15 Utskifting av utstyr 16 16 Eigarskifte 16 17 Nedlegging 16 18 Tilsyn 17 VEDLEGG 1 Liste over prioriterte miljøgifter, jf. punkt 2.1 18 VEDLEGG 2 Definisjonar 20 4

1 Rammevilkår Løyvet gjeld forureining frå mottak, lagring, behandling og lasting på båt av avfall som står i tabellen under. Type avfall Aktivitet Maksimal årleg mottaksmengde Maksimal lagringsmengde Maksimal lagringstid Mottak, behandling*, Stål og metall 25 000 tonn 3 500 tonn 12 månader lagring og lasting på båt * Behandling som klipping, pressing og demontering. Løyvet omfattar ikkje fragmentering. Ved auke av behandla eller lagra mengde avfall ut over rammene i løyvet skal verksemda søke om endring av løyvet, sjølv om utsleppa ligg innanfor dei fastsette grensene. Mengda avfall som verksemda lagrar skal til ei kvar tid vere avgrensa til det som kan lagrast på ein forsvarleg måte etter krava i dette løyvet. Krav til lagring er nærare omtalt under punkt 3 i løyvet. Figur 1 viser kart over anleggsområdet. Aktivitet knytt til løyvet skal gå føre seg på området som vist i figuren. Figur 1: Kart over anleggsområdet til NGM i Knarrevik. Vedlegg 2 viser ei liste over definisjonar brukt i løyvet. 1.1 Driftstid Løyvet gjeld for drift mellom kl. 07.00 og 19.00 på kvardagar (måndag til fredag). Det er ikkje tillate med drift på natt, sundagar eller offentlege heilag- eller høgtidsdagar. Lasting av båt er tillate mellom kl. 07:00 og 21:00 på kvardagar. Lasting av båt kan skje unntaksvis laurdag, men dette skal varslast til naboane på førehand. Drift inkluderer også all handtering av konteinarar, inn-, ut- og interntransport av avfall, støyande aktivitetar på båt med unntak av fortøying, eller anna verksemd som fører til støy. 5

1.2 Utforming av anlegget Verksemda skal utforme alle bygningar, gjerder, dekke og liknande etter gjeldande lovverk og reguleringsføresegner, og eventuelt andre planføresegner for området. Handtering av avfall skal skje på område som er utilgjengeleg for uvedkommande. Verksemda skal best mogleg skjerme bustader, nærområde og offentleg veg for skjemmande innsyn. Det skal etablerast avskjerande overvassgrøfter eller tilsvarande for å hindre at overvatn kjem inn på avfallsanlegget. Nærare krav til utforming er spesifisert for dei ulike aktivitetane under punkt 3. 2 Generelle vilkår 2.1 Utsleppsavgrensingar Dei utsleppskomponentane frå verksemda som er forventa å ha størst miljømessig verknad, er uttrykkeleg regulert gjennom spesifikke vilkår i dette løyvet. Utslepp som ikkje er uttrykkeleg regulert på denne måten, er omfatta av løyvet så langt opplysningar om slike utslepp vart framlagt i samband med saksbehandlinga eller må reknast for å ha vore kjent på annan måte då vedtaket vart gjort. Dette gjeld likevel ikkje utslepp av prioriterte miljøgifter oppført i vedlegg 1. Utslepp av slike komponentar er berre omfatta av løyvet dersom dette går fram uttrykkeleg av vilkåra i løyvet eller dei er så små at dei må reknast for å vere utan miljømessig verknad. 2.2 Plikt til å halde grenseverdiar Alle grenseverdiar skal haldast innanfor dei fastsette midlingstidene. Variasjonar i utsleppa innanfor dei fastsette midlingstidene skal ikkje avvike frå det som følgjer av normal drift i ein slik grad at dei kan føre til auka skade eller ulempe for miljøet. 2.3 Plikt til å redusere forureining så langt som mogleg All forureining frå verksemda, under dette utslepp til luft, vatn, støy og avfall, er isolert sett uønskt. Sjølv om utsleppa blir haldne innanfor fastsette grenser, pliktar verksemda å redusere sine utslepp, under dette støy og lagring av avfall, så langt dette er mogleg utan urimelege kostnadar. Plikta omfattar også utslepp av komponentar som det ikkje er sett uttrykkeleg grenser for gjennom vilkår i løyvet. 2.4 Plikt til førebyggjande vedlikehald For å halde dei ordinære utsleppa på eit lågast mogleg nivå og for å unngå utilsikta utslepp skal verksemda sørgje for førebyggjande vedlikehald av utstyr som kan ha utsleppsmessig verknad. System og rutinar for vedlikehald av slikt utstyr skal vere dokumentert, jf. internkontrollforskrifta 5 punkt 7 2. 2 Systematisk helse-, miljø- og tryggleiksarbeid i verksemder (Internkontrollforskrifta) 6

2.5 Tiltaksplikt ved auka forureiningsfare Dersom det som følgje av unormale driftstilhøve eller av andre grunnar oppstår fare for auka forureining, pliktar verksemda å setje i verk tiltak som er nødvendige for å eliminere eller redusere den auka forureiningsfaren, under dette om nødvendig, å redusere eller innstille drifta. Verksemda skal så snart som mogleg informere Fylkesmannen om unormale tilhøve som har eller kan få forureiningsmessige følgjer. Akutt forureining skal varslast i samsvar med punkt 12.4. 2.6 Internkontroll Verksemda pliktar å etablere internkontroll for verksemda si i samsvar med gjeldande forskrift. Internkontrollen skal mellom anna sikre og dokumentere at verksemda held krav i dette løyvet, forureiningslova, produktkontrollova og relevante forskrifter til desse lovene. Verksemda pliktar å halde internkontrollen oppdatert. Verksemda skal alltid ha oversikt over alt som kan føre til forureining, og skal kunne gjere greie for risikoen for forureining. Plikt til å gjennomføre risikoanalyse med omsyn til forureining følgjer av punkt 12.1. 2.7 Krav til kompetanse Verksemda plikter å sjå til at anlegg og installasjonar blir drive av personar med nødvendig opplæring og kompetanse. Dette skal dokumenterast. Verksemda skal ha tilstrekkeleg kompetanse til å vurdere miljørisiko ved verksemda. 3 Krav til behandling og handtering, inkludert lagring av avfall Avfall må behandlast, handterast og lagrast slik at kvaliteten ikkje blir redusert eller avfallet blir mindre eigna for gjenvinning. 3.1 Journalføring Verksemda skal føre dagleg journal over kva slags avfall, kvalitet og mengder som blir teke imot og passerer anlegget. Registrering av avfallet skal skje på vekt. Mengder og leveringsstader for avfall ut frå anlegget skal journalførast. Journalane skal vere lett tilgjengeleg ved kontroll og skal oppbevarast i minst 3 år. På bakgrunn av journalen skal verksemda sikre at det er balanse mellom avfallsmengder inn til og ut av anlegget, og avfall til behandling og på lager. 3.2 Mottakskontroll Verksemda skal ha rutinar for mottakskontroll for å sikre at avfallet som kjem inn til anlegget ikkje er i strid med løyvet. Rutinane skal også hindre innblanding av ulovleg avfall og at 7

ulovleg avfall som kjem inn på anlegget blir sortert ut og levert til anlegg med løyve til å ta imot slikt avfall. Ulovleg avfall som kjem inn skal registrerast som avvik. Mottakskontrollen skal også omfatte eit system og rutinar som hindrar at slikt gjentar seg. 3.3 Informasjon til kundar Verksemda skal informere alle kundar om kva for avfallstypar og fraksjonar som er tillate levert til anlegget. Det skal særleg informerast om at EE-avfall og farleg avfall ikkje skal blandast med anna avfall ved merking av konteinarar, krav i kontraktar og avtaler, informasjon på nettsider med vidare. 3.4 Krav til dekke Behandling og handtering, inkludert lagring skal som eit minimum gå føre seg på fast dekke. Dersom risikovurderinga viser at det er naudsynt, skal behandling og handtering, inkludert lagring, skje på tett dekke. Verksemda må gjennomføre regelmessig inspeksjon og vedlikehald av dekket. 3.5 Krav til tak og vegger for nokre avfallstypar Handtering, inkludert lagring, av avfall som kan føre til forureina avrenning skal som eit minimum gå føre seg under tak og skjerma for vêr og vind. Verksemda kan velje anna vern eller utføre tiltak for å hindre fare for nemnde forureiningar viss miljørisikovurderinga viser at dette gir like låg risiko og elles er innanfor krava i løyvet. 3.6 Vidarelevering av mottatt avfall Verksemda skal leggje til rette for høgast mogleg grad av sortering og gjenvinning av alt avfall. Vidarelevering av avfall skal skje innanfor rammene av forureiningslova, jf. 7 og 32. 4 Utslepp til vatn 4.1 Utslepp av avløpsvatn, inkludert forureina overvatn Alt vatn som har vore i kontakt med avfall og eventuelt spyle- og vaskevatn, overvatn frå trafikkområde og utandørs lagringsområde skal reknast som forureina avløpsvatn. Alt forureina avløpsvatn skal samlast opp og førast samla til sjø. Før det blir ført til sjø skal forureina avløpsvatn passere ein kontrollkum med moglegheit for uttak av prøver. 8

Det er ikkje tillate å sleppe ut forureina avløpsvatn til grunn, bekk eller overvassystem. Utslepp til vatn frå innandørs avfallshandtering er ikkje tillate. Eventuell avrenning skal samlast opp, handterast og klassifiserast før levering til lovleg avfallsanlegg. Reingjering av dekke, golv, konteinarar og anna utstyr skal i størst mogleg grad utførast ved bruk av tørre metodar. 4.2 Utsleppsreduserande tiltak, reinseanlegg m.m. Eventuelt overvatn og avløpsvatn forureina med olje skal reinsast tilfredsstillande i oljeutskiljar eller tilsvarande reinseeining slik at utsleppsgrensa fastsett i tabell under blir halden. Oljeutskiljaren skal vere dimensjonert for dei faktiske vassmengdene som blir tilført. Tabell: Utsleppsgrense for overvatn og avløpsvatn forureina med olje Kjelde Komponent Konsentrasjonsgrense Reinseeining for overvatn og avløpsvatn Olje 20 mg/l forureina med olje 4.3 Utgreiing av utslepp til vatn Verksemda skal kartleggje utslepp av prioriterte miljøgifter til vatn ved å vurdere om utslepp til vatn kan innehalde prioriterte miljøgifter jf. vedlegg 1. Dersom slike utslepp kan påreknast, skal verksemda utføre målingar for å kartleggje innhald av dei aktuelle prioriterte miljøgiftene i utsleppet. Kartlegginga skal omfatte innhald, variasjon og årlege mengder. gjennomføre miljørisikovurdering av desse utsleppa, inkludert handlingsplan for å redusere utslepp som fører til uakseptabel miljørisiko. Utgreiinga skal sendast til Fylkesmannen innan 1. september 2018. Fylkesmannen vil på bakgrunn av vurderinga avgjere om vi skal setje utsleppsgrenser til fleire parametrar og eventuelt ytterlegare reinsing. 4.4 Utsleppsstad for avløpsvatn Forureina avløpsvatn skal førast ut i Kobbeleia på ein slik måte at innblandinga i vassmassane blir best mogleg. Der det er skipsfart skal verksemda sørgje for godkjenning etter hamnelova. 4.5 Reint overvatn Reint overvatn skal førast vekk slik at dette ikkje kjem i kontakt med avfall. Avrenning av reint overvatn frå utearealet til verksemda skal handterast slik at det ikkje fører til skade eller ulempe for miljøet. Dersom målingane viser at overvatnet inneheld forureining må verksemda gjennomføre tiltak. 9

4.6 Oversikt Verksemda må ha dokumentert oversikt over leidningsnett, kummar, tankar, oljeutskiljarar, utslepp- og prøvetakingspunkt og liknande. 4.7 Sanitæravløpsvatn Sanitært avløpsvatn skal handterast etter krav frå kommunen. 4.8 Mudring Dersom det som følgje av drifta til verksemda skulle vise seg å vere nødvendig med mudring, skal verksemda innhente nødvendig løyve frå forureiningsstyresmakta. Slik mudring må verksemda koste sjølv. 5 Utslepp til luft Verksemda skal drive slik at støv og lukt ikkje fører til nemneverdig skade eller ulempe for naboar og miljø. 6 Støy og lys 6.1 Støykrav for NG og NGM NG har påtatt seg å samordne støy for NG og NGM. Støykravet gjeld støy frå begge verksemdene. Verksemdene må halde oversikt over lyddata for støyande arbeidsprosessar, driftstider og geografisk plassering av støyande arbeidsprosessar for sine verksemder. Nedanfor er det sett standard støygrenser og reglar for verksemder som vert regulert etter forureiningslova. Desse grensene kan bli endra dersom Fjell kommune vedtar strengare støykrav i framtidige reguleringsplanar. Verksemdene sine bidrag til utandørs støy ved bustader, sjukehus, pleieinstitusjonar, fritidsbustader, utdanningsinstitusjonar og barnehagar som ligg rundt verksemdene skal ikkje bryte følgjande grenser, målt eller rekna ut som innfallande lydtrykknivå ved mest støyutsette fasade: Kvardagar Laurdagar Sun- og heilagdagar Kveld (kl. 19 23), kvardagar Natt (kl. 23 07), alle døgn Natt (kl. 23 07), alle døgn 55 Lden 50 Lden 45 Lden 50 Levening 45 Lnight 60 LAFmax Lden er A-vega ekvivalent støynivå for dag/kveld/natt med 10 db/5 db tillegg på natt/kveld. Levening er A-vega ekvivalent støynivå for kveldsperioden 19 23. Lnight er A-vega ekvivalent støynivå for nattperioden 23 07. LAFmax er A-vega maksimalnivå for dei 5 10 mest støyande hendingane innanfor nattperioden, målt/rekna ut med tidskonstant Fast på 125 ms. 10

Verksemda skal halde alle støygrenser innanfor alle driftsdøgn. Støygrensene gjeld all støy frå verksemda si ordinære verksemd, inkludert intern transport på verksemdsområdet og lossing/lasting av råvarer og produkt, inkludert båt. Støy frå bygg- og anleggsverksemd og frå ordinær persontransport av verksemda sine tilsette er likevel ikkje omfatta av grensene. NGM skal dokumentere at ein held støygrensene innan 1. september 2018. 6.2 Varslingsrutinar Verksemda skal utarbeide varslingsrutinar til bustader støyen får følgjer for om særleg støyande arbeid (til dømes lasting av båt på kveldstid), jf. støyretningslina T-1442/2016 punkt 4.4 for krav til varslingsrutinar, innhald i varsling og tidspunkt for varsling. 6.3 Lys Ved arbeid på kveld- og nattetid skal verksemda sikre at lys frå arbeid/aktivitetar ved verksemda ikkje fører til vesentlege negative konsekvensar for naboar eller annan næringsverksemd i området. Dette inkluderer lyskastarar på båt som ligg til land over natt. 7 Omsyn til nærmiljø Avfallet skal behandlast, handterast og lagrast slik at det ikkje er skjemmande eller fører til fare for anna forureining eller andre ulemper for omgivnadane. Om nødvendig må tiltak setjast i verk. Nærare krav er omtalt under punkt 3, 4, 5 og 6. 8 Grunnforureining og forureina sediment Verksemda skal ikkje føre til utslepp til grunn eller grunnvatn som kan føre til skader eller ulemper for miljøet. Verksemda plikter å gjennomføre førebyggjande tiltak som skal hindre utslepp til grunn og grunnvatn. Verksemda plikter vidare å gjennomføre tiltak som er eigna til å avgrense miljøverknadane av eit eventuelt utslepp til grunn og grunnvatn. Utstyr og tiltak som skal forhindre utslepp til grunn og grunnvatn eller hindre at eventuelle utslepp fører til skade eller ulempe for miljøet, skal overvakast og haldast ved like jamleg. Plikta etter dette avsnittet gjeld tiltak som står i eit rimeleg forhold til dei skadane og ulempene som verksemda skal unngå. Verksemda pliktar å halde kontinuerleg oversikt over eventuell eksisterande forureina grunn på verksemdsområdet og forureina sediment utanfor. Det same gjeld faren for spreiing, og om det er trong for granskingar og tiltak. Dersom det er nødvendig å setje i verk granskingar eller andre tiltak, skal Fylkesmannen varslast om dette. 11

Terrenginngrep som kan føre til fare for at forureining i grunnen spreier seg, må ha godkjent tiltaksplan etter forureiningsforskrifta kapittel 2 3, eventuelt løyve etter forureiningslova. Tiltak i forureina sediment må ha løyve etter forureiningslova eller forureiningsforskrifta kapittel 22. 9 Kjemikal Med kjemikal meiner vi her kjemiske stoff og stoffblandingar som blir brukt i verksemda, både som råstoff i prosess og som hjelpekjemikal, til dømes groehindrande middel, vaskemiddel, hydraulikkvæsker og middel for å hindre brann. For kjemikal som blir brukt på ein slik måte at det kan føre til fare for forureining, skal verksemda dokumentere at ho har gjort ei vurdering av helse- og miljøeigenskapar til kjemikala på bakgrunn av testing eller annan relevant dokumentasjon, jf. også punkt 2.6 om internkontroll. Verksemda pliktar å etablere eit dokumentert system for substitusjon av kjemikal. Verksemda skal gjere ei kontinuerleg vurdering av faren for skadelege effektar på helse og miljø valda av dei kjemikala som blir brukt, og av om alternativ finst. Skadelege effektar knytt til produksjon, bruk og endeleg disponering av produktet, skal vurderast. Der betre alternativ finst, pliktar verksemda å bruke desse så langt dette kan skje utan urimeleg kostnad eller ulempe. 4 Stoff åleine, i stoffblandingar og/eller i produkt, skal ikkje framstillast og seljast, eller bli brukt utan at dei er i samsvar med krava i REACH-regelverket 5 og andre regelverk som gjeld for kjemikal. 10 Energileiing Verksemda skal ha eit system for energileiing. Systemet skal sikre kontinuerleg, systematisk og målretta vurdering av tiltak som kan setjast i verk for å oppnå ein mest mogleg energieffektiv produksjon og drift. Systemet for energileiing skal inngå i internkontrollen til verksemda, jf. punkt 2.6 og følgje prinsippa og metodane gitt i Norsk Standard for energileiing. 11 Avfall frå drifta av anlegget Så langt det er mogleg utan urimelege kostnadar eller ulemper skal verksemda unngå at det blir danna avfall som følgje av drifta. Særleg skal ho prøve å avgrense innhaldet av skadelege stoff i avfallet mest mogleg. 3 Jf. Forureiningsforskrifta kapittel 2 om opprydding i forureina grunn ved byggje- og gravearbeid 4 Produktkontrollova 3a 5 Forskrift om registrering, vurdering, godkjenning og avgrensing av kjemikal (REACH) 12

Verksemda pliktar å sørgje for at all handtering av avfall, under dette farleg avfall, skjer i samsvar med gjeldande reglar for dette fastsett i eller i medhald av forureiningslova, under dette avfallsforskrifta 6. Søl frå olje eller kjemikal skal fjernast med absorberande middel og behandlast som farleg avfall. Dersom verksemda fører til at det oppstår avfall eller farleg avfall som ho sjølv ikkje kan handtere på lovleg måte, skal dette avfallet leverast vidare til godkjent mottak eller behandlingsanlegg seinast eitt år etter at det er produsert. 12 Førebygging og beredskap mot forureining 12.1 Miljørisikoanalyse Verksemda skal gjennomføre ein miljørisikoanalyse av verksemda si. Verksemda skal vurdere resultata med tanke på akseptabel miljørisiko. Potensielle kjelder til forureining av vatn, grunn og luft skal kartleggjast. Miljørisikoanalysen skal dokumenterast og skal omfatte alle tilhøve ved verksemda som kan føre til forureining med fare for helse- og/eller miljøskadar inne på område til verksemda eller utanfor. Ved modifikasjonar og endra produksjonstilhøve skal miljørisikoanalysen oppdaterast. Verksemda skal ha oversikt over miljøressursar som kan bli råka av forureining og dei helseog miljømessige konsekvensane slik forureining kan føre til. 12.2 Førebyggjande tiltak På bakgrunn av miljørisikoanalysen skal verksemda setje i verk risikoreduserande tiltak. Både sannsynsreduserande og konsekvensreduserande tiltak skal vurderast. Verksemda skal ha ein oppdatert oversikt over dei førebyggjande tiltaka. 12.3 Etablering av beredskap Verksemda skal, på bakgrunn av miljørisikoanalysen og dei risikoreduserande tiltaka som er sette i verk, om nødvendig, etablere og vedlikehalde ein beredskap mot akutt forureining. Beredskapen skal vere tilpassa den miljørisikoen som verksemda til ei kvar tid representerer. 12.4 Varsling om akutt forureining Akutt forureining eller fare for akutt forureining skal varslast i samsvar med gjeldande forskrift 7. Verksemda skal også så snart som mogleg varsle Fylkesmannen gjennom fmhopostmottak@fylkesmannen.no i slike tilfelle. 6 Forskrift om gjenvinning og behandling av avfall 7 Forskrift om varsling av akutt forureining eller fare for akutt forureining 13