Indre Hordaland jordskifterett. Rettsbok. Sak: SKÅR gnr 87. Gnr. 87 i Granvin herad. Oppstarta:

Indre Hordaland jordskifterett Rettsbok Sak: 1230-2013-0008 SKÅR gnr 87 Gnr. 87 i Granvin herad Oppstarta: 14.05.2014 Avslutta: 04.12.2015

RETTSBOK - SAKSFØREBUANDE RETTSMØTE Domstol: Indre Hordaland jordskifterett. Møtedag: 14.05.2014. Stad: Jordskifterettens lokaler i Voss. Sak nr.: 1230-2013-0008 Skår gnr 87. Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 Krav om rettsutgreiing etter jordskiftelova 88 a Krav om skjønn etter gjerdelova og veglova. Jordskiftedommar: Thorbjørn Svane. Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Partar: Jordskiftedommaren. Steinar Skår. Gjennomgang av kravet Synfaring Vidare framdrift i saka. Eigar av gnr. 87 bnr. 1 og 3, Steinar Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 2 og 4, Sigurd Gunnarson Skår og Synnøve Åkvik Skår Naboer: Eigar av gnr. 87 bnr. 10, May-Britt Strømme og Tormod Standal Laupsa Eigar av gnr. 87 bnr. 11, Mona Beck-Sørensen og Mads Eriksen Eigar av gnr. 87 bnr. 12, Knut Skår Prosessfullmektig: Adv. Sjur Vinje, Postboks 126, 5701 VOSS Representerer Sigurd Gunnarson Skår/Synnøve Åkvik Skår Adv. Endre Grande, Postboks 43 Nygårdstangen, 5838 BERGEN Representerer Steinar Skår Eigedomane ligg i Granvin herad. Til stades: Sigurd Gunnarson Skår og Synnøve Åkvik Skår saman med dotter Gjertrud Skår frå kl. 10.05, Steinar Skår saman med si kone Aslaug Irene Skår, Tormod Standal Laupsa frå kl. 10.10, adv. Endre Grande og adv. Sjur Vinje. Frå jordskifteretten møtte også overingeniør Sigbjørn Hauge. Dei andre naboane var lovleg innkalla, men møtte ikkje. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 1

På spørsmål hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Jordskiftedommaren gjorde greie for hovudreglane i domstollova 106-108. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at jordskiftedommaren er inhabil. Retten vart erklært for lovleg sett. Jordskiftedommaren orienterte om at føremålet med munnleg saksførebuing er å avklare partstilhøva og å få klarlagt kva saka gjeld. Dommaren gjorde merksam på at det ikkje blir teke realitetsavgjerder i dette møtet. Følgjande dokument vart framlagde: 1 Krav om sak for jordskifteretten, datert 02.05.2013, 7 vedlegg 1. a. Gardskart i målestokk 1:2000 datert 25.04.2013. b. Situasjonskart/ortofoto i målestokk 1:2000 datert 25.04.2013. c. Situasjonskart i målestokk 1:2000 datert 25.04.2013. 2. Kopi av avtale om leige av jord datert 10.05.2001. 3. Kopi av klage på vedtak om tilbakeføring av veg datert 29.01.2013, 2 vedlegg a Kopi av stadfesting underteikna av Anve Såkvitne datert 13.01.2013. b Kopi av stadfesting underteikna av Svein Haakon Skaar datert 13.01.2013. 4. Kopi av brev frå adv. Sjur Vinje til Granvin herad datert 06.03.2013. 5. Kopi av brev frå Granvin herad til Steinar Skår datert 21.03.2013, 1 vedlegg a Kopi av sakspapir frå møte i Granvin formannskap sak nr 013/13 19.03.2013. 6. Kopi av brev frå adv. Endre Grande til Granvin herad datert 15.03.2013. 7. Fire bilder som viser opprusta veg og ny trasè. 2 Brev frå adv Endre Grande datert 03.05.2013, 1 vedlegg 1. Kopi av skylddelingsforretning av 24.10.1927. 3 Forkynning av krav om sak for jordskifteretten, datert 29.05.2013. 4 Brev frå adv. Sjur Vinje datert 04.06.2013. 5 Oversending av dokument datert 06.06.2013. 6 Brev frå adv. Sjur Vinje datert 12.07.2013, 1 vedlegg 1. Kopi av brev frå Sigurd G. Skår til Arkitektkontoret Ing. A Bjone datert 19.01.2005. 7 Oversending av dokument datert 12.08.2013. 8 Brev frå adv. Endre Grande datert 23.08.2013, 2 vedlegg 1. Kopi av utskrift av skylddelingsforretning på Skaar, datert 30.03.2003. 2. Kopi av skøyte på bnr. 4 datert 11.10.1944. 9 Brev frå Mona Beck-Sørensen og Mads Eriksen datert 30.08.2013, 8 vedlegg 1. Kopi av søknad frå Endre Skår om deling av grunneigedom datert 09.09.1982. 2. Kopi av utskrift av møtebok for Granvin bygningsråd sak 60/82 den 10.09.1982. 3 Kopi av protokoll for kartforretning av 08.11.1982. 4. Kopi av målebrev over gnr. 87 bnr. 11 datert 12.10.1988. 5. Kopi av byggjeløyve for fritidsbustad, delegasjonssak datert 28.02.2005. 6. Kopi av brev/ferdigattest frå Granvin herad datert 11.04.2011. 7. Kart i målestokk 1:1000 datert 22.08.2013. 8. E-post frå Granvin herad til Mads Eriksen datert 22.08.2013. 10 Oversending av dokument datert 17.09.2013. 11 Innkalling til saksførebuand rettsmøte datert 06.03.2014. 12 Kartutsnitt i målestokk 1:2000. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 2

13 Kartutsnitt i målestokk 1:5000. Dokumenta blei gjennomgått i nødvendig grad. Jordskiftedommaren foretok ei innleiande gjennomgang av kravet. Adv. Endre Grande gjorde greie for kravet. Framlagt vart dok. 14 Gardskart over gnr. 87 bnr. 2 i målestokk 1:5000 datert 23.08.2013. 15 Gardskart/ortofoto over gnr. 87 bnr. 2 i målestokk 1:5000 datert 23.08.2013. 16 Gardskart over gnr. 87 bnr. 3 i målestokk 1:5000 datert 23.08.2013. 17 Gardskart/ortofoto over gnr. 87 bnr. 3 i målestokk 1:5000 datert 23.08.2013. Adv. Sjur Vinje fekk ordet. Nabo Tormod Standal Laupsa fekk ordet. Partane fekk ordet og det var høve til å stille spørsmål. Jordskiftedommaren foretok ei oppsummering om korleis saka no framstår for retten. Pause frå omlag kl. 11.15 til kl. 12.30. Synfaring. Etter dei innleiande drøftingane inne reiste frammøtte partar og retten på synfaring på staden. Under synfaringa fekk partane og prosessfullmektigane høve til å supplere forklaringane sine og vise i marka det dei meinte jordskifteretten burde ha kjennskap til. Partane er samde om behovet for å vurdera bruksordning/vedtekter for dei private vegparsellane. Partane opplyste at dei har vegrett over kvarandre sine eigedomar. Den gamle veglina over bnr. 2 vart påvist. Dei nye vegparsellane over bnr. 2 og bnr. 3 vart synfart. Partane gav uttrykk for ulike syn når det gjeld kva som er mest tenleg trasè for driftsveg over bnr. 2, den gamle veglina eller den no etablerte vegparsellen. Spørsmål knytta til gjerdehald og ombyting av grunn vart tatt opp og kort drøfta. Vidare framdrift i saka. Den vidare framdrifta av saka vart drøfta. Det vart avtalt at overing. Sigbjørn Hauge kontaktar Sigurd Gunnarson Skår og Steinar Skår for felles synfaring og innmåling av grenseliner slik dette er drøfta i møtet i dag. Resultatet av dette arbeidet vert å sende partane før neste rettsmøte i saka. Etter drøftinga på dagens rettsmøte gjeld denne saka no følgjande tema: Grensegang med ev. grenseregulering, ombyting av grunn/rettar, sams tiltak, bruksordning og ev. rettsutgreiing og skjønn etter veglov og gjerdelov. Jordskiftedommaren gjorde merksam på at det er partane sitt ansvar å skaffe fram dokument og andre bevis. Det er avtalt at adv. Endre Grande sender inn kopi av kjøpekontrakt av 1927. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 3

Partane vart deretter permitterte. Den vidare behandlinga av saka vart drøfta. I samråd med adv. Endre Grande og adv. Sjur Vinje fastset jordskiftedommaren tidspunkt for neste rettsmøte for vurdering av fremme av saka. Omfanget av ombyting av grunn/rettar og innspel til skifteløysing (areal/veg/bruksordning) drøftar prosessfullmektigane med sine partar. På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Utskrift av rettsboka blir send til partane i vanleg brev. Saka blir utsett inntil vidare. Retten heva. Voss, 14.05.2014 Thorbjørn Svane jordskiftedommar (sign.) 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 4

RETTSBOK Domstol: Indre Hordaland jordskifterett. Møtedag: 17.09.2014. Stad: Jordskifterettens lokaler i Voss. Sak nr.: 1230-2013-0008 SKÅR gnr 87 - utsett frå 14.05.2014. Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2. Jordskiftedommar: Thorbjørn Svane, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Partar: Jordskiftedommaren. Steinar Skår. Gjennomgang av saka Vurdera fremming av saka Vidare framdrift i saka. Eigar av gnr. 87 bnr. 1 og 3, Steinar Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 2 og 4, Sigurd Gunnarson Skår og Synnøve Åkvik Skår. Prosessfullmektig: Adv. Sjur Vinje, Postboks 126, 5701 VOSS Representerer Sigurd Gunnarson Skår/Synnøve Åkvik Skår Adv. Endre Grande, Postboks 43 Nygårdstangen, 5838 BERGEN Representerer Steinar Skår Eigedomane ligg i Granvin herad. Til stades: Sigurd Gunnarson Skår, Synnøve Åkvik Skår, Steinar Skår saman med si kone Aslaug Irene Skår, adv. Endre Grande og adv. Sjur Vinje. Frå jordskifteretten møtte også overingeniør Sigbjørn Hauge. På spørsmål hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Jordskiftedommaren gjorde greie for hovudreglane i domstollova 106-108. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at jordskiftedommaren er inhabil. Retten vart erklært for lovleg sett. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 5

Følgjande dokument vart framlagde: 18 Oversending av rettsbokutskrift, datert 19.05.2014. 19 Brev frå adv. Endre Grande, datert 21.05.2014, 2 vedlegg 1. Kopi av kjøpekontrakt 12.02.1927 med tillegg datert 17.10.1928 / 16.03.1930. 2. Kopi av skøyte datert 26.04.1930. 20 Førebels grensekart i målestokk 1:1500 samt grensebeskrivelse. 21 Innkalling til rettsmøte, datert 02.07.2014. 22 Brev frå adv. Sjur Vinje, datert 24.08.2014. Dokumenta blei gjennomgått i nødvendig grad. Jordskiftedommaren foretok ei innleiande gjennomgang av saka. Adv. Endre Grande fekk ordet til innleiande orientering. Framlagt vart dok. 23 Kopi av utskrift av semje av 2. november 1857, Hardanger og Voss sorenskriveris pantebok Ba nr. 5 1852 1860 Hardanger fol. 314b. Adv. Sjur Vinje fekk ordet til innleiande orientering. Det vart gått igjennom kart og bilder vedkomande vassverk og leidningar samt bilder og dokumentasjon av stigningstilhøva for den "nye" driftsvegen. Retten tok pause frå kl. 10.55 til kl. 11.15. Vurdera fremming av saka Spørsmålet om fremme av saka vart drøfta. Saka er kravd som jordskifte etter jskl. 2, grensegang jskl. 88, rettsutgreiing jskl. 88 a og skjønn. Adv. Endre Grande og adv. Sjur Vinje fekk ordet og orienterte om sine syn på fremme av saka. Sigurd Gunnarson Skår forklarte seg om tilhøve knytta til driftsvegen og bnr. 11 sin bruk i samband med hyttebygginga. Partane fekk høve til å stille spørsmål og orientere nærare om sine syn. Retten tok pause frå kl. 11.45 til kl. 12.30. Fremming av saka. Etter å ha drøfta saka gjorde retten slikt vedtak: Retten ser slik på om saka skal fremmast: Etter jordskiftelova 1 er det "Eigedomar som det er vanskeleg å nytte ut på tenleg måte etter tid og tilhøve", som kan leggjast under jordskifte. Vidare er det krav etter jskl. 3 at jordskifte ikkje kan fremmast "a) dersom kostnadene og ulempene blir større enn nytten for kvar einskild eigedom". Reglane om jordskifte gjeld på tilsvarande måte i grensegangssaker så langt dei høver. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 6

Først må retten vurdere om eigedomane er vanskeleg å nytte på tenleg måte etter tid å tilhøve. I vurdering av om saka skal fremmast må retten dra inn dei verkemiddla jordskiftelova gjev høve til å nytta samt dei kostnadane og ulempene dette medfører sett i høve til det ein kan oppnå. På bakgrunn av arronderingsmessige ulemper og vanskar med å nytta eigedomsteigane på ein tenleg måte, ynskjer partane ombyting av grunn for å få betre utforma eigedommar. Av kravet går det fram at det for partane er uklare grenser mellom gnr. 87 bnr. 2, gnr. 87 bnr. 3 og enkelte tilgrensande fritidseigedomar. Partane er samde om at det for dei private vegane i skiftefeltet er behov for å få fastsett klåre reglar for bruk, vedlikehald og kostnadsfordeling. Jordskifteretten vurderer det slik at eigedomane, gnr. 87 bnr. 1, gnr. 87 bnr. 2 og gnr. 87 bnr. 3, i dag ikkje har ei tenleg utforming og at desse må få ny og tenleg utforming ved ombyting av grunn. Det vil vera tenleg for dei eigedomane det gjeld at det for dei private vegane i skiftefeltet vert fastsett klåre reglar for bruk, vedlikehald og kostnadsfordeling. Retten har kome til at dei eigedomane som det er kravd sak for, har uklare og delvis ulaglege grenser og utenlege eigedomtilhøve etter tid og tilhøve. Jskl. 3 bokstav a seier at ingen skal li tap ved jordskiftet. Summen av kostnader og ulemper må ikkje vera større enn nytten. Dette gjeld både for den einskilde eigedomen og for skiftefeltet under eitt. Det kan likevel ikkje krevjast at eit jordskifte skal vera til positiv nytte for kvar eigedom i eit skiftefelt. Etter retten si vurdering og skjønn er kostnadene og ulempene ikkje større enn nytten for kvar enkelt eigedom ved å gjennomføra saka. Av ovannemnde vurderer retten at vilkåra for å fremma ei sak om ombyting av grunn etter jskl. 2 bokstav b, bruksordning etter jskl. 2 bokstav c og klarleggjing av grenser etter jskl. 88, er oppfylt. Saka vil omfatta ombyting av grunn etter jordskiftelova 2 b, klarleggjing av grenser mellom eigedomane i skiftefeltet etter jskl. 88 og bruksordning etter jskl. 2 bokstav c. Bruksordninga for veg omfatta også fastsetting av trasè og reglar om bruk av felles driftsveg. Ingen har sagt i mot at saka vert fremma. Retten er derfor komen til slik slutning: I medhald av jskl. 14 vert jordskiftesak 1230-2013-0008 fremma. Saka vil omfatta ombyting av grunn og rettar etter jskl. 2 bokstav b, klarleggjing av grenser etter jskl. 88 og bruksordning for gjerde og veg etter jskl. 2 bokstav c. Bruksordninga for veg omfatta også fastsetting av trasè og reglar om bruk av driftsveg. Ombyting av grunn. Partane gav innspel til skifteplanprosessen ved å peike på konkrete areal som kan vera aktuelle for ombyting. Hovedprinsippa for ei ny utforming, kring bnr. 2 sin driftsbygning og byte av eit område opp mot bnr. 3 sitt våningshus, er partane samde om. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 7

Retten vil i utgangspunkt leggja dette til grunn i den vidare skifteplanprosessen. Ovannemnde areal er areal som i dag ligg til bnr. 2. Etter jskl. 28 skal kvart bruk få att tilsvarande den grunnverdien/arealverdien som det gir frå seg. Det er avtalt at partane skal vurdera og koma med innspel til mogeleg alternative skifteplanløysingar. Klarleggjing av grenser. Behovet for nærare klarleggjing av grenser vart drøfta. Det kan vera nødvendig med vidare klarleggjing av grenser i samband med ombyting av grunn og som grunnlag for utarbeiding av skifteplan. Det er i tillegg peika på konkrete grenser som også bør klarleggjast i denne saka. Det er avtalt at overing. Sigbjørn Hauge kallar inn partane og i nødvendig grad eigarane av gnr. 87 bnr. 6, 7 og 11 til synfaring på staden. Bruksordning for veg. Partane samde om behovet for å vurdera bruksordning/vedtekter for dei private vegparsellane. Jordskifteretten registrerte dei aktuelle vegparsellane/parkeringsareala/driftsveg som det er behov for å ordne bruken for. Adv. Sjur Vinje og adv. Endre Grande er samde om at jordskifteretten utarbeider eit drøftingsutkast til vedtekter. Saka vert å forkynne for eigarane av gnr. 87 bnr. 6, gnr. 87 bnr. 7, gnr. 87 bnr. 8 og gnr. 87 bnr. 9. Bruksordninga for veg omfatta også fastsetting av trasè og reglar om bruk av felles driftsveg. Adv. Sjur Vinje og adv. Endre Grande ynskjer at jordskifteretten skal utføre tekniske vegplanlegging for å kunna vurdera om det, til den gamle driftsvegen og den no opparbeidde driftsvegen, er eit mogeleg tredje alternativ til vegtrasè. Skifteplanalternativa vert å sende partane til uttale. Vidare er det å opplyse at når skifteplan må grunnast på offentlege vedtak må slike vedtak ligge føre når retten treff avgjerd om skifteplan, jf. jskl. 20 a. Før vedtak av skifteplan må difor retten syte for at det ligg føre byggjeløyve for aktuell driftsvegtrasè anten det gjeld ny trasè eller opprusting av den gamle trasèen til ein tenleg standard som stettar dagens behov. Gjerdehald. Gjerdeordninga slik den er i dag vart gjennomgått og kartfesta. Retten registrerte at partane er samde om kva som er dagens ordning. Kart vert å sende partane til orientering og for ev. merknader. Det er avtalt at adv. Endre Grande og adv. Sjur Vinje skal forsøke å ordne/regulere gjerdehaldet i ein ev. revidert leigeavtale mellom partane. Vidare framdrift i saka. Den vidare framdrifta av saka vart drøfta. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 8

På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Utskrift av rettsboka blir send til partane i vanleg brev. Saka blir utsett inntil vidare. Retten heva. Voss, 17.09.2014 Thorbjørn Svane jordskiftedommar (sign.) 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 9

RETTSBOK Domstol: Indre Hordaland jordskifterett. Møtedag: 18.06.2015. Stad: Jordskifterettens lokaler i Voss. Sak nr.: 1230-2013-0008 Skår gnr. 87 - utsett frå 17.09.2014. Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2. Jordskiftedommar: Thorbjørn Svane, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Partar: Jordskiftedommaren. Steinar Skår. Gjennomgang av saka Drøfting av utkast til skifteplan Synfaring Vidare framdrift i saka. Eigar av gnr. 87 bnr. 1 og 3, Steinar Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 2 og 4, Sigurd Gunnarson Skår og Synnøve Åkvik Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 6, Dag Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 7, Lars Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 8, Margun Moen Dugstad Eigar av gnr. 87 bnr. 9, Synneva Skår, v/knut Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 10, May-Britt Strømme/ Tormod Standal Laupsa Eigar av gnr. 87 bnr. 11, Mona Beck-Sørensen/ Mads Eriksen Eigar av gnr. 87 bnr. 12, Knut Skår Prosessfullmektig: Adv. Sjur Vinje, Postboks 126, 5701 VOSS Representerer Sigurd Gunnarson Skår/Synnøve Åkvik Skår Adv. Endre Grande, Postboks 43 Nygårdstangen, 5838 BERGEN Representerer Steinar Skår Eigedomane ligg i Granvin herad. Til stades: Sigurd Gunnarson Skår, Synnøve Åkvik Skår, Steinar Skår saman med si kone Aslaug Irene Skår, Dag Skår, Margun Moen Dugstad, adv. Endre Grande og adv. Sjur Vinje. Frå jordskifteretten møtte også overingeniør Sigbjørn Hauge. Dei andre partane var lovleg innkalla, men møtte ikkje. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 10

På spørsmål hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Jordskiftedommaren gjorde greie for hovudreglane i domstollova 106-108. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at jordskiftedommaren er inhabil. Retten vart erklært for lovleg sett. Følgjande dokument vart framlagde: 24 Oversending av rettsbokutskrift, datert 03.10.2014. 25 Forkynning for nye partar av krav om sak for jordskifteretten, datert 06.10.2014. 26 Innkalling til grensemerking, datert 09.10.2014. 27 Brev frå adv. Endre Grande med merknader, datert 27.10.2014, 1 vedlegg 1. Kart i målestokk 1:2000, datert 23.09.2014. 28 Oversending av dokument, datert 28.10.2014. 29 Brev frå adv. Sjur Vinje med orientering vedk. makeskifte, datert 23.11.2014. 30 Brev frå adv. Endre Grande med merknader til ombyting av grunn og rettar, datert 02.12.2014. 31 Brev frå adv. Sjur Vinje med orientering vedk. makeskifte, datert 10.12.2014, 4 vedlegg 1. Kopi av kjøpekontrakt av 12.02.1927 med tillegg datert 17.10.1928 / 16.03.1930. 2. Kopi av skøyte vedk. bnr. 3 datert 26.04.1930. 3. Kopi av brev frå Knut Skår til Hordaland Landbruksselskap, datert 13.08.1974. 4. Kopi av skøyte vedk. bnr. 4 datert 11.10.1944. 32 Brev til Mona Beck-Sørensen og Mads Eriksen vedk. bruksrettstilhøve og ombyting av grunn, datert 16.04.2015. 33 Brev til Granvin herad vedk. arealbruk og søknad om byggeløyve, datert 17.04.2015. 34 Brev frå Mona Beck-Sørensen vedk. bruksrettstilhøve og ombyting av grunn, datert 27.04.2015. 35 Brev frå Granvin herad vedk. arealbruk og søknad om byggeløyve, datert 29.04.2015. 36 Oversending av dokument, datert 06.05.2015. 37 Innkalling til rettsmøte, datert 26.05.2015. 38 Brev frå adv. Endre Grande med merknader til dok. 34 og 35, datert 27.05.2015. 39 Utkast til skifteplankart i målestokk 1:2500, datert 01.06.2015. 40 Oversending av drøftingsutkast til skifteplan, datert 01.06.2015. 41 Brev frå adv. Sjur Vinje, datert 01.06.2015. Dokumenta blei gjennomgått i nødvendig grad. Jordskiftedommaren foretok ei innleiande gjennomgang av saka. Adv. Endre Grande fekk ordet og orienterte innleiingsvis om sitt syn. Adv. Sjur Vinje fekk ordet og orienterte innleiingsvis om sitt syn. Partane Dag Skår og Margun Moen Dugstad fekk ordet etter tur. Tidlegare utsendt utkast til skifteplan/bruksordning, jf. dok. 40 vart gått igjennom punktvis. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 11

Partane fekk høve til å koma med innspel og kommentera kvarandre sine synspunkt. Innspel elles til skifteplan/bruksordning skal som avtalt sendast jordskifteretten innan ei veke frå rettsmøtedato. Retten tok pause frå omlag kl. 12.00 til kl. 13.00. Synfaring. Etter dei innleiande drøftingane inne reiste frammøtte partar og retten på synfaring på staden. På staden peika partane spesielt på tilhøve knytta til den nye grensa nord for bnr. 2 sin driftsbygning. Partane er samde om ein gangvegtrasè for bnr. 2 mellom nemnde driftsbygning og vegparsell 1. Tilkomst til bnr. 2 sin driftsbygning og den her tilhøyrande teig elles, skal vera frå kommunal snuplass. Partane er samde om å utvide bnr. 4 si tomt i nordvestre hjørne med eit tilleggsareal frå bnr. 3. Som vilkår for dette avtalte partane at veg 1 kan utvidast slik som kartfesta på staden. Spørsmål om vinterparkering for bnr. 4 og bnr. 8 vart drøfta. Konkret plassering på bnr. 2 sin grunn vart påvist og kartfesta. Under synfaringa elles fekk partane høve til å supplere forklaringane sine og vise i marka det dei meinte jordskifteretten burde ha kjennskap til. Vidare framdrift i saka. På bakgrunn av drøftingane i dag vert det utarbeidd eit framlegg til skifteplan/bruksordning/ vedtak som vert å sende partane for ev. merknad. Partane vil deretter få uttale seg om dei merknadane som er kome inn. Jordskifteretten sender søknad til Granvin herad om byggjeløyve til driftsveg etter landbruksvegforskriften. Når nødvendige off. løyve ligg føre vil jordskifteretten gjere endeleg vedtak. Den vidare framdrifta av saka elles vart drøfta. På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Utskrift av rettsboka blir send til partane i vanleg brev. Saka blir utsett inntil vidare. Retten heva. Voss, 18.06.2015 Thorbjørn Svane jordskiftedommar (sign.) 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 12

RETTSBOK Domstol: Indre Hordaland jordskifterett. Møtedag: 04.12.2015. Stad: Jordskifterettens lokaler i Voss. Sak nr.: 1230-2013-0008 Skår gnr 87 - utsett frå 18.06.2015. Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2. Jordskiftedommar: Thorbjørn Svane, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Partar: Jordskiftedommaren. Steinar Skår. Avslutting av saka Fordeling av kostnader. Eigar av gnr. 87 bnr. 1 og 3, Steinar Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 2 og 4, Sigurd Gunnarson Skår og Synnøve Åkvik Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 6, Dag Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 7, Lars Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 8, Margun Moen Dugstad Eigar av gnr. 87 bnr. 9, Synneva Skår, v/knut Skår Eigar av gnr. 87 bnr. 10, May-Britt Strømme/ Tormod Standal Laupsa Eigar av gnr. 87 bnr. 11, Mona Beck-Sørensen/ Mads Eriksen Eigar av gnr. 87 bnr. 12, Knut Skår Prosessfullmektig: Adv. Sjur Vinje, Postboks 126, 5701 VOSS Representerer Sigurd Gunnarson Skår/Synnøve Åkvik Skår Adv. Endre Grande, Postboks 43 Nygårdstangen, 5838 BERGEN Representerer Steinar Skår Eigedomane ligg i Granvin herad. Til stades: Jordskiftedommaren. Ingen av partane var innkalla til dette møtet. Jordskiftedommaren gjekk gjennom hovedreglane i domstollova 106 108 og fann ikkje tilhøve som kunne gjera han ugild. Retten vart erklært for lovleg sett. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 13

Partslista vart gjennomgått. Følgjande dokument vart framlagde: 42 Oversending av rettsbokutskrift datert 19.06.2015. 43 Søknad til Granvin herad om løyve til bygging av landbruksveg, datert 22.06.2015. 44 Skriv frå Margunn Moen Dugstad, mottatt 24.06.15. 45 Brev frå adv. Endre Grande med merknader, datert 24.06.2015. 46 Brev frå adv. Sjur Vinje med merknader, datert 24.06.2015. 47 Brev frå adv. Sjur Vinje med merknader, datert 29.06.2015. 48 Oversending av dokument, datert 09.07.2015. 49 Brev frå Margunn Moen Dugstad datert 14.07.2015, 2 vedlegg 1. Kopi av målebrev over gnr. 87 bnr. 8, datert 13.10.1988. 2. Kopi av skøyte over gnr. 87 bnr. 8, underteikna 17.11.1975. 50 Framlegg til skifteplankart i målestokk 1:1750 datert 17.07.2015. 51 Oversending av framlegg til skifteplan/bruksordning datert 17.07.2015. 52 Brev frå Dag Skår, datert 12.08.2015. 53 Brev frå adv. Sjur Vinje, datert 17.08.2015. 54 Brev frå adv. Endre Grande, datert 19.08.2015. 55 Brev frå Tormod Laupsa, mottatt 20.08.2015. 56 Oversending av dokument, datert 21.08.2015. 57 Brev frå adv. Endre Grande, datert 21.08.2015. 58 Skriv frå adv. Endre Grande, mottatt 21.08.2015. 59 Brev frå Margunn Moen Dugstad, datert 01.09.2015. 60 Brev frå Dag Skår, datert 07.09.2015. 61 Kopi av sakspapir saknr. 050/15, delegasjonssak Granvin formannskap, møtedato 25.09.2015, godkjenning av veg. 62 Førebels jordskiftekart i målestokk 1:1000, datert 03.11.2015. 63 Brev frå retten til partane vedlagt framlegg til rettsfastsettande vedtak/rettsbok, datert 03.11.2015. 64 Brev frå adv. Sjur Vinje, datert 04.11.2015. 65 Brev frå adv. Endre Grande, datert 10.11.2015. 66 Brev frå Dag Skår, datert 11.11.2015. 67 Oversending av dokument, datert 13.11.2015. 68 Skifteplankart i målestokk 1:1750, datert 04.12.2015 69 Jordskiftekart i målestokk 1:1500, kartarkivnr. 129834. Dokumenta vart gjennomgått i nødvendig grad. 1 Skifteplan Jordskifteretten gjorde i medhald av jordskiftelova 17a andre ledd, slikt regulerande vedtak: Det er gjennomført jordskifte etter jordskiftelova 2 b. Saka omfatta ombyting av grunn og rettar mellom gnr. 87 bnr. 2, 4 og gnr. 87 bnr. 1, 3 samt mellom gnr. 87 bnr. 3 og gnr 87 bnr. 11. Jordskifteretten har innafor skiftefeltet i nødvendig grad klarlagt eigedomsgrenser. Overing. Sigbjørn Hauge har synfart og klarlagt aktuelle eigedomsgrenser saman med berørte grunneigarar. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 14

I denne saka er grenser for gnr. 87 bnr. 1, gnr. 87 bnr. 2, gnr. 87 bnr. 3, gnr. 87 bnr. 4, gnr. 87 bnr. 6, gnr. 87 bnr. 7 og gnr. 87 bnr. 11 fastsett. Grensene er fastsett i samsvar med skifteplan og elles i samsvar med semje mellom partane. Det er i saka utarbeidd bruksordningsreglar for veg og gjerde. I rettsmøtet den 18.06.2015 vart det lagt fram og drøfta eit utkast til skifteplan med bruksordning/vedtekter. Partane fekk høve til å koma med innspel og kommentera kvarandre sine synspunkt og elles påvisa på staden det dei meiner jordskifteretten bør ha kjennskap til. På bakgrunn av ovannemnde er det utarbeidd framlegg til skifteplan som er sendt partane til uttale. Framlegg til skifteplan vart sendt partane til uttale den 17.07.2015 med uttalefrist den 15.08.2015. Det er kome fire merknader til framlegget til vedtak, jf. dok. 52 55 som er sendt partane for eventuell kommentar, jf. dok. 56 60. I merknad peikar adv. Sjur Vinje på ei feilskrift under punkt 3.1 Vegar/parkeringsareal, Vegparsell 3. Adv. Endre Grande er samd i at denne setningen skal endrast. Retten har endra dette punktet til fylgjande: "Investeringskostnadane i denne saka knytta til veg 3 fell på eigar av gnr. 87 bnr. 3". Adv. Sjur Vinje meinar at ordlyden under punkt 3.2 nest siste avsnitt "Veglaget kan gje andre brukarar bruksrett til vegen" er uheldig. Ordlyden i forslaget til skifteplan er på dette punktet for vid. Det er kun frådelte landbrukseigedomar som skal kunna gjevast bruksrett. Etter retten sitt syn så må det generelle utgangspunktet vera at vegeigar skal kunna gje andre brukarar bruksrett til vegen. Det er forvaltningen, ved vedtak av reguleringsplan/ kommuneplan, som bestemmer arealbruken og som ev. gjev løyve til frådelingar. I behandling av nemnde planar og frådelingar får berørte naboar/partar høve til å koma med innspel og synspunkt. Dersom ein grunneigar foretar ei eigedomsdeling i samsvar med godkjend arealplan/frådelingsløyve så vil det vera uheldig at vedtektene stenger for at veglaget vil kunna gje eigarane av desse ev. nye eigedomane bruksrett til vegen. Retten finn av dette ikkje grunnlag for å endre dette punktet. Adv. Sjur Vinje meinar at dei grindene som er etablert i dag skal oppretthaldast. Dette synspunktet deler også adv. Endre Grande. Retten er samd i dette og fylgjande er no innarbeidd under punkt 4.2 Rettar/plikter, Gjerde/grind: "Etablerte grinder skal oppretthaldast. Partane si plikt til å halde grinder er som før og er uendra av denne saka". Adv. Sjur Vinje legg til grunn at veg 3 ikkje skal vinterbrøytast. Adv. Endre Grande gjev uttrykk for at denne parsellen må kunna brøytast for å kunna ta ut ved og utføra verksemd knytta til jord/skog. Formålet med vegen er at denne på tidsmessig måte skal tene jordbruks-, skog- og utmarksinteressene innafor dekningsområdet til vegen. Etter retten si meining må vegen kunna brøytast i nødvendig grad for at nemnde interesser skal kunna utøvast. Retten finn av dette ikkje grunnlag for å endre vedtektene på dette punktet Når det gjeld vedtekter knytta til felles vassverk så har dette temaet ikkje vore ein del av dei utkasta og framlegga til bruksordning/vedtekter som er utarbeidd og sendt partane til uttale. Dette temaet er av den grunn ikkje i nødvendig grad opplyst av partane og heller ikkje tiltrekkeleg utgreidd av jordskifteretten. Vilkåra for å fremma ei sak om dette temaet må retten vurdera etter eit ev. eige krav om jordskiftesak. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 15

Adv. Sjur Vinje opplyser at det i rettsmøtet den 18.06.2015 kom eit framlegg om å leggja eit mindre tilleggsareal til bnr. 4. Under synfaringa den 18.06.2015 vart partane samde om å utvide bnr. 4 si tomt i nordvestre hjørne med eit tilleggsareal frå bnr. 3. Dette har retten lagt til grunn i skifteplanen. Tilleggsarealet er avgrensa av punkt 26 43 44 og 26, jf. jordskiftekart, dok. 69. Adv. Endre Grande har merknad knytta til punktet om gjerdehald. Det vert uttrykt at plikta til å halda gjerde bør presiserast. For å gjera denne plikta tydlegare har retten foretatt ei redigering av vedtektene på dette området. Under punkt 4.2 Gjerde/grind er det no innarbeidd eit eige punkt, Plikt til å halda gjerde/grind, for å presisere denne plikta. Adv. Endre Grande har merknad til størrelsen på bnr. 4 og bnr. 8 sine innpåkjøp i veganlegget. Det vert gjeve uttrykk for at bnr. 4 og bnr. 8 berre skal ha bruksrett til vegen med plikt til å ta del i vedlikehaldet. Det vert også peika på at bnr. 2 bør betale seg inn i veg 1. Dag Skår gjev uttrykk for i sin merknad at hytteeigarane vert behandla ulikt i bruksordninga. Han meinar at hytteeigarane bør yta eit likt anleggsbidrag men at anleggsbidraget ikkje skal medføra at hytteeigedomen skal ha noko eigarandel i vegen. Tormod Laupsa gjev i sin merknad uttrykk for at hytteeigarane vert behandla ulikt. Veglaget bør etter hans syn ha ein meir "demokratisk" modell. Han opplyser vidare at bnr. 10 har avtale om parkering for to bilar på parsell A. Det er det ikkje kome merknad til denne opplysningen. Retten legg av dette til grunn at bnr. 10 har rett til parkering for to bilar på parsell A. Margunn Moen Dugstad meinar at det ikkje er grunnlag for at alle hytteeigarane skal yta same anleggsbidrag. Hytteeigarane har etter hennar sitt syn ulik nytte av vegparsellane. Vidare peikar Margunn Moen Dugstad på ei feilskrift under punkt 4.1 Rettar/plikter, Gnr. 87 bnr. 4. Retten registrerer at det ikkje er samsvar mellom nemnde punkt og eigarandel under 3.1 og at dette også gjer seg gjeldande for bnr. 8. Av dette er desse punkta retta til fylgjande: "Gnr. 87 bnr. 4 Gnr. 87 bnr. 4 pliktar å kjøpe seg inn som medeigar i veg 1, jf. 3.1.. Gnr. 87 bnr. 8 Gnr. 87 bnr. 8 pliktar å kjøpe seg inn som medeigar i veg 1, jf. 3.1. ". Under punkt 3.1 MEDEIGARAR går det fram av siste setning fylgjande: "Som nye medeigarar kan etter søknad takast opp andre eigedomar i området og andre som veglaget er interesserte i å ha med". Dei hytteeigarane som har betalt anleggsbidrag kan altså søkja veglaget om å verta tatt opp som medeigarar. Andre eigedomar som veglaget er interesserte i å ha med kan også takast opp som medeigarar. I denne saka har retten lagt til grunn at ovannemnd hytteeigarar ikkje krev eller ynskjer å vera medeigarar i vegen. Storleiken på medeigarane sine eigarandelar i vegen skal i utgangspunktet vera den same som forholdet mellom størrelsen på investeringa/innpåkjøpet og verdien av vegen. Retten oppfatta det slik at eigarane av bnr. 4 og bnr. 8 ikkje er imot å yte eit anleggsbidrag men at eit slikt bidrag då skal medføra ein eigarandel i vegen. Retten oppfatta det også slik at eigar av bnr. 2 aksepterer å yte eit anleggsbidrag til veg 2. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 16

I framlegg til skifteplan går det fram at bnr. 2 pliktar å kjøpe seg inn i veg 2 og at prisen for innpåkjøpet vert sett til kr. 9000,-. Det er ikkje kome merknader til dette punktet og retten finn elles ikkje grunn til å endre størrelsen på dette innpåkjøpet. Retten held fast på prinsippet om at eit innpåkjøp også skal medføra ein eigarandel i vegen. Det er ikkje kome merknader til bnr. 2 og bnr. 3 sine eigarandelar og vedlikehaldsandelar slik dei går fram av 3.1. I framlegget er bnr. 2 sin eigarandel i veg 1 sett til 12 %. Etter retten sitt skjønn kan det vera grunn til å påleggja bnr. 2, på lik line som bnr. 4 og bnr. 8, å ta ein andel av den kostnaden som bnr. 3 har hatt ved opprusting av denne parsellen. Retten har foretatt ei ny skjønnsmessig verdivurdering av denne vegparsellen der verdien vert sett til kr. 1200,- per meter. Retten har gjort ei samla vurdering av vegverdi i høve til eigarandel. Det er lagt til grunn at også bnr. 2 tidlegare har vore eigar av andel i traktorvegar som er felles for bnr. 2 og bnr. 3, men at det er bnr. 3 som har kosta seinare opprusting. Etter retten sitt skjønn, basert på vegkostnad, veglengde og eigarandel, vert pris for kvar av bnr. 2, 4 og 8 sine innpåkjøp i veg 1, jf. 3.1 eigarandelar, sett til kr. 4500,-. Adv. Endre Grande meinar at bnr. 2 ikkje skal ha rett til å parkere på området "parkering A" men skal parkere på eigen grunn. Retten har i sitt framlegg lagt til grunn at bnr. 2 i utgangspunktet får tilrettelagt ei tenleg avkøyrsle til sin nye parsell i samband med opprusting av den kommunale vegen. Utgangspunktet vidare er at bnr. 2 skal parkere på eigen grunn. Dersom det teknisk ikkje let seg gjera at bnr. 2 kan parkera på eigen grunn skal eigaren som alternativ kunne parkere på oppsida av vegen. For å sikre at parsellen skal kunna nyttast til formålet er det altså opna opp for ei alternativ parkeringsløysing. Retten vil halda på fast på løysinga slik det går fram av framlegget men at det vert presisert at må vera vegteknisk umogeleg å få til ei avkøyrsle til parsellen. Kostnaden med opparbeiding av ein ev. alternativ parkeringsplass, fell på bnr. 2. Av framlegget går det under punkt 4 Rettar/plikter Gnr. 87 bnr. 2 fram fylgjande: "Dersom eigar av gnr. 87 bnr. 2 etter ein konkret søknad ikkje får kommunalt byggjeløyve på sin parsell mellom gnr. 87 bnr. 5 og gnr. 87 bnr. 13, så har bnr. 2 rett til ein tilsvarande aktuell parsell frå bnr. 1 eller bnr. 3". Adv. Endre Grande ser dette som ei dårleg løysing og meinar det bør settast ein forholdsvis kort frist for bnr. 2 til å søkja parsellen frådelt. Retten er samd i at utforminga av dette punktet ikkje er tydeleg nok. Finn grunn til fyrst å opplysa at bestemmelsen ikkje omhandla løyve til frådeling av denne parsellen som ny grunneigedom, men løyve til å byggja våningshus på parsellen som no ligg til bnr. 2. Granvin herad opplyser i sitt brev, jf. dok. 35, at kommunen truleg vil tillate eigar av bnr. 2 å byggja eit våningshus på dette arealet. Retten vil behalda ein bestemmelse der bnr. 2 vert tillagt eit areal der det kan byggjast nytt våningshus men at bestemmelsen vert tidsavgrensa. Dersom bnr. 2, etter ein konkret søknad innan 10 år, ikkje får løyve til å byggja våningshus på parsellen meinar retten at dette arealet må kunna ombytast med ein tilsvarande aktuell parsell frå bnr. 1 eller bnr. 3. Ombytinga kan grunneigarane naturlegvis avtale minneleg, då under føresetnad av at nødvendige kommunale løyve ligg føre. Alternativet til minneleg løysing er at det vert kravd ny jordskiftesak. Ny sak kan ikkje takast opp til ev. behandling før ti år etter førre jordskiftet var rettskraftig avgjort. Forutsetningen er at vilkåra for å ta saka opp til behandling som jordskiftesak då er oppfylt. Dette punktet vert av dette innarbeidd slik: 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 17

" Dersom eigar av gnr. 87 bnr. 2 etter ein konkret søknad innan 10 år, ikkje får kommunalt løyve til å byggja våningshus på sin parsell mellom gnr. 87 bnr. 5 og gnr. 87 bnr. 13, så har bnr. 2 rett til ein tilsvarande aktuell parsell frå bnr. 1 eller bnr. 3. Partane skal då freista minneleg å avtale ei ev. ombyting av areal. Dersom det ikkje blir semje kan spørsmålet bringast inn for jordskifteretten, jf. jskl. 4". Retten kom til slik slutning: 1. Skifteplan vert vedteken slik det går fram av skifteplankart i målestokk 1:1750, jf. dok. 68. 2. Veglag og vedtekter vert fastsett i samsvar med pkt. 2 nedanfor. 3. Vegar/parkeringsareal og Rettar/plikter vert fastsett i samsvar med pkt. 3 og 4 nedanfor. 2 Veglag og vedtekter 2.1 Vedtekter for Skår veglag 1. VEGEN Veglaget omfattar veg 1, veg 2 og veg 3, heretter kalla vegen. 2. FORMÅL OG ANSVAR Skår veglag, heretter kalla veglaget, har til formål å halde vedlike og sørgje for tilstrekkeleg vegstandard på vegen, jf. 1, - om nødvendig ved opprusting/omlegging. Vegen skal på tidsmessig måte tene medeigarane og brukarane sine behov for tilkomst og elles jordbruks-, skog- og utmarksinteressene innafor dekningsområdet til vegen. Veg 3 skal ha standard tilsvarande vegklasse 8 (enkel traktorveg), beskriven i i Normaler for landbruksveier med byggebeskrivelser 2013. Laget er eit eigarlag og har delt, uavgrensa ansvar i samsvar med andelen i laget, jf. 3.1 (proratarisk ansvar), jf. jskl. 34 b. 3.1 MEDEIGARAR Følgjande eigedomar er medeigarar i vegen med slike andelar: Eigarandel Gnr/bnr Eigar Veg 1 Veg 2 Veg 3 Veglag 87/2 Sigurd Gunnarson Skår 12 % 12 % 50 % 24 % 87/3 Steinar Skår 84 % 88 % 50 % 74 % 87/4 Sigurd Gunnarson Skår / Synnøve Åkvik Skår 2 % 1 % 87/8 Margun Moen Dugstad 2 % 1 % Vedlikehaldsandel Gnr/bnr Eigar Veg 1 Veg 2 Veg 3 87/2 Sigurd Gunnarson Skår 13 % 12 % 50 % 87/3 Steinar Skår 87 % 88 % 50 % 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 18

Eigarandelen fylgjer eigedomen og kan ikkje skiljast frå denne. Dersom ein eigedom blir delt og den frådelte parsellen er landbrukseigedom som soknar til vegen, har denne rett og plikt til å bli med i veglaget. Ny andelsfordeling blir avgjort av årsmøtet etter nytte. Som nye medeigarar kan etter søknad takast opp andre eigedomar i området og andre som veglaget er interesserte i å ha med. 3.2. BRUKARAR AV VEGEN Følgjande eigedomar har bruksrett til vegen: Gnr/bnr Eigar Veg 1 Veg 2 87/4 Sigurd Gunnarson Skår og Synnøve Åkvik Skår X 87/6 Dag Skår X X 87/7 Lars Skår X X 87/8 Margun Moen Dugstad X 87/9 Synneva Skår, v/knut Skår X 87/10 May-Britt Strømme/Tormod Standal Laupsa X X 87/11 Mona Beck-Sørensen/Mads Eriksen X X 87/12 Knut Skår X X Ovannemnde brukarar skal betale ei årleg avgift eller etter bruk av vegen, jf. 6 Vegavgift. Eigar av gnr. 87 bnr. 9 skal betale halv vegavgift for veg 1. Eigar av gnr. 87 bnr. 12 skal betale vegavgift frå det tidspunkt det for denne eigedomen føreligg godkjent byggeløyve for fritidshus. Veglaget kan gje andre brukarar bruksrett til vegen. Andre brukarar enn ovannemnde, skal betale ei tilknytingsavgift og ei årleg avgift eller etter bruk av vegen, jf. 6 Vegavgift. Bruksretten fylgjer eigedomen og kan ikkje skiljast frå denne. Bruksretten gjeld også ved framleige. 4. ÅRSMØTET Årsmøtet er laget si øvste myndigheit. Årsmøtet for laget skal kallast inn med 14 dagars skrifteleg varsel når det er turvande, min. kvart 2. år. På årsmøtet skal det leggjast fram rekneskap for tida sidan siste årsmøtet. Medeigarane og brukarane har rett til å delta på årsmøtet, men berre medeigarane kan delta i ev. avstemmingar. Ein medeigar kan la seg representere ved fullmektig med skriftleg fullmakt. Det enkelte vedtaket på årsmøte blir gjort med vanleg fleirtal (simpelt relativt fleirtal) mellom dei frammøtte. Ved røysting og val har kvar medeigar stemme i høve til sin eigarandel i veglaget, jf. 3.1. Dersom alle er samde om det, kan avstemming skje ved at kvar har ei stemme. Ved avstemming som gjeld vedtak om ein einskild veg, stemmer ein etter sin andel i vegen. I andre høver stemmer ein etter sin andel i veglaget. Årsmøtet er vedtaksført når innkallinga har skjedd på lovleg måte. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 19

Årsmøtet skal: - Godkjenne innkalling, fullmakter og sakliste. - Behandle årsmelding og rekneskapen. - Behandle innkomne saker. - Vedta avgifter, jf. 6. - Andre saker som er nemnde i innkallinga. Årsmøtet kan: - Vedta opptak av nye medeigarar og dei økonomiske og formelle vilkåra for dette. - Vedta endringar av vedtektene, jf. 12. - Vedta andre saker som vedkjem vegen. Fleirtalsvedtak må ikkje påføre nokon medeigar større kostnader og ulemper enn nytte. Vedtaket må heller ikkje føre med seg usakleg skilnad på rettane til fleirtalet og mindretalet. Vedtaket må ivareta fellesskapets vel og ikkje gje urimelege fordelar til fleirtalet til skade for mindretalet. Medeigar som meiner eit fleirtalsvedtak er i strid med desse vilkåra, kan bringe spørsmålet opp for rettsleg skjønn. Det skal førast protokoll for årsmøtet. 5. LEIAR Til leiar for laget vert utnemnt eigaren av gnr. 87 bnr. 3. Berre medeigarar i vegen, og som kan utføra nødvendig praktisk tilsyn med vegen, kan utnemnast til leiar og vervet skal gå på omgang. Tenestetida ved kvar ny utnemning er 2 år. Leiar skal: Arrangere årsmøte. Leie opparbeiding og sørgje for forsvarleg vedlikehald, rydding av vegkantar, kontroll av stikkrenner/veggrøfter o.l. Avtale særskild bruk mot særskild avgift. Avgjere spørsmål frå andre personar, lag o.l. om bruk av vegen. Vedta å melde laget inn i aktuelle register. Organisera eventuelt dugnadsarbeid. Sørge for ordna reknskapsføring. 6. VEGAVGIFT (gjeld for brukarar med bruksrett, jf. 3.2) Vegavgift vert fastsett av årsmøtet, jf. 4. 1. Årsavgift Avgifta gjeld for kalendaråret. Avgift 2015 Veg 1 - kr. 1000,- Veg 2 - kr. 750,- 2. Avgift etter bruk Avgifta skal betalast etter kr. per kbm tømmer/ved eller per tur. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 20

3. Brøytekostnad Kostnad vedkomande snøbrøyting skal fordelast på brukarane som nyttar vegen i brøytesesongen. Avgift 2015 Veg 1 - kr. 1000,- Veg 2 - kr. 1000,- 4. Tilknytningsavgift Tilknytingsavgifta er ei eingongsavgift og gjev ingen andel i vegen. 5. Særskilt avgift Nødvendig transport som må skje i periodar då leiar har avgrensa bruken av vegen - jf. 5, kan avtalast mot særleg avgift og på særlege vilkår. Likeins kan det avtalast særskilt avgift for bruk av vegen i andre samanhengar. 7. BRUK AV VEGEN Transport må ikkje skje når det kan vere fare for skade på vegbane, stikkrenner eller grøfter. Det er forbode å leggje tømmer eller anna trevirke inn i vegbanen, i veggrøfter, på møteeller snuplassar. Kvist og anna hogstavfall må straks fjernast frå slike stader. Det må visast spesiell varsemd ved nedbaring av bekkar utanfor vegområdet. Skade på vegbane og stikkrenner som skuldast transport, skogsdrift o.a. skal utbetrast straks. Dersom utbetring ikkje skjer, vil 8 bli gjort gjeldande. 8. ANSVAR FOR SKADAR Alle som brukar vegen og som ikkje held seg til vedtektene eller rettar seg etter pålegg frå leiaren, er sjølve ansvarlege for skadar dei slik påfører vegen. Dersom skadar ikkje blir tilfredsstillande utbetra etter varsel frå leiar, kan leiaren få utført utbetringa for medeigaren/ brukaren si rekning. 9. OVER - OG UNDERSKOT Underskot må dekkjast av medeigarane og utliknast i samsvar med vedlikehaldsandelen i vegen - jf. 3.1. Event. overskot skal gå til drift av laget. Inntekter som fylgje av tilknytningsavgifter frå nye brukarar kan utbetalast til medeigarane etter eigarandel, jf. 3.1. 10. INVESTERINGAR/VEDLIKEHALD Anleggskostnadene, vedlikehaldskostnader og kostnader med andre vedtatte investeringar, skal utliknast på medeigarane i forhold til vedlikehaldsandelen i vegen, jf. 3.1, og kan krevjast inn forskottsvis. Vedtak om utlikning må ikkje påføre nokon medeigar større kostnader og ulemper enn nytte. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 21

11. UTMELDING Det er ikkje høve til å melde seg ut av laget. Andre brukarar som er opptekne etter 3.1 siste avsnitt kan likevel melde seg ut. Dei har i tilfelle ikkje krav på å få att betaling av avgift frå veglaget. 12. ENDRINGAR Vedtektsendring kan ikkje skje før 3 år etter at denne saka er rettskraftig med mindre det blir vedtatt einstemmig. Endring av bruksordningsreglane må vedtakast einstemmig. Unntak er 2, 11 og 12 som ikkje kan endrast. Endring av 3.1 kan berre gjerast ved vesentleg omlegging eller forlenging av vegen, bygging eller opptak av nye sidevegar og andre forhold som i vesentleg grad endrar føresetnadene for kostnadsfordelinga. Endringa skal i tilfelle vere i forhold til nytteverdien etter omlegginga. Dersom det ikkje blir semje om fordelinga, kan spørsmålet bringast inn for jordskifteretten etter jskl. 4. 13. TVIST Oppstår det tvist om forståinga og gjennomføringa av desse vedtektene, skal ein freista å få tvisten avgjort med bindande verknad for alle partar av ei sakkunnig nemnd (voldgiftenemnd) på tre medlemmer. Jordskifterettsleiaren ved Indre Hordaland jordskifterett oppnevner desse. Kjem voldgiftsavtale ikkje i stand, må tvisten løysast ved dei vanlege domstolane. 14. IVERKSETJING Desse vedtektene trer i kraft når saka er rettskraftig. 3 Vegar/parkeringsareal Jordskifteretten gjorde i medhald av jordskiftelova 17a andre ledd, slikt regulerande vedtak: I denne saka er bestemmmelser om vegar/parkeringsareal for gnr. 87 bnr. 2, gnr. 87 bnr. 3, gnr. 87 bnr. 4, gnr. 87 bnr. 6, gnr. 87 bnr. 7, gnr. 87 bnr. 8, gnr. 87 bnr. 9, gnr. 87 bnr. 10, gnr. 87 bnr. 11 og gnr. 87 bnr. 12 fastsett. Forslag til bestemmmelser er sendt partane til uttale. Retten kom til slik slutning: Bestemmelser vert fastsett i samsvar med pkt 3.1 nedanfor. 3.1 Vegar/parkeringsareal Veg 1 Veg for medeigarar og brukarar i samsvar med ovannemnde punkt 2 Veglag og vedtekter. Veg 1 kan utvidast slik som vist på jordskiftekart. Vegutvidinga, plassering av murfot, kan justerast som fylgje av nødvendige terrengtilpassingar. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 22

Veg 2 Veg for medeigarar og brukarar i samsvar med ovannemnde punkt 2 Veglag og vedtekter. Veg 3 Veg for medeigarar og brukarar i samsvar med ovannemnde punkt 2 Veglag og vedtekter. Vegen skal ha standard tilsvarande enkel traktorveg. Når søknad om bygging av veg 3 er godkjend skal eigar av gnr. 87 bnr. 3 syte for at vegen vert ferdig opparbeidd i samsvar med ev. krav frå Granvin herad. Etter ev. krav frå Granvin herad skal kommunen varslast for sluttgodkjenning av ferdig opparbeidd veg. Investeringskostnadane i denne saka knytta til veg 3 fell på eigar av gnr. 87 bnr. 3. Parsell A Arealet skal nyttast til parkering. Parkeringsplass skal opparbeidast ved utviding av parsell A straks det for gnr. 87 bnr. 12 føreligg godkjent byggeløyve for fritidshus. Kostnad med denne opparbeidinga fell på gnr. 87 bnr. 12. Kostnaden med vedlikehald og nødvendig oppgradering av parkeringsplass fell med like partar på brukarane av plassen. Grunnen tilhøyrer den grunneigar parsellen ligg på. 4 Rettar/plikter Jordskifteretten gjorde i medhald av jordskiftelova 17a andre ledd, slikt regulerande vedtak: I denne saka er rettar/plikter for gnr. 87 bnr. 1, gnr. 87 bnr. 2, gnr. 87 bnr. 3, gnr. 87 bnr. 4, gnr. 87 bnr. 6, gnr. 87 bnr. 7, gnr. 87 bnr. 8, gnr. 87 bnr. 9, gnr. 87 bnr. 10, gnr. 87 bnr. 11 og gnr. 87 bnr. 12 fastsett. Forslag til rettar/plikter er sendt partane til uttale. Retten kom til slik slutning: Rettar/plikter vert fastsett i samsvar med pkt 4.1 og 4.2 nedanfor. 4.1 Rettar/plikter Rettar/plikter som tidlegare er etablert står ved lag. Gnr. 87 bnr. 1 og gnr. 87 bnr. 3 Dersom eigar av gnr. 87 bnr. 2 etter ein konkret søknad innan 10 år, ikkje får kommunalt løyve til å byggja våningshus på sin parsell mellom gnr. 87 bnr. 5 og gnr. 87 bnr. 13, så har bnr. 2 rett til ein tilsvarande aktuell parsell frå bnr. 1 eller bnr. 3. Partane skal då freista minneleg å avtale ei ev. ombyting av areal. Dersom det ikkje blir semje kan spørsmålet bringast inn for jordskifteretten, jf. jskl. 4. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 23

Dersom det vegteknisk ikkje er mogeleg at gnr. 87 bnr. 2 får ei tenleg avkøyrsle til sin parsell mellom gnr. 87 bnr. 5 og gnr. 87 bnr. 13, har bnr. 2 rett til å parkere på oppsida av vegen. Denne kostnaden med opparbeiding av ein ev. alternativ parkering B, fell på bnr. 2. Gnr. 87 bnr. 2 Gnr. 87 bnr. 2 sin vegrett over gnr. 87 bnr. 3 sin grunn, frå kommunal veg, gjennom bnr. 2 sitt tidlegare tun, opp til veg 1, vert flytta til veg 1. Gnr. 87 bnr. 2 pliktar å kjøpe seg inn som medeigar i veg 1, jf. 3.1. Pris for innpåkjøp vert sett til kr. 4500,-. Betaling skal skje seinast 1 mnd. etter at saka er rettskraftig. Gnr. 87 bnr. 2 pliktar å kjøpe seg inn som medeigar i veg 2, jf. 3.1. Pris for innpåkjøp vert sett til kr. 9000,-. Betaling skal skje seinast 1 mnd. etter at saka er rettskraftig. Dersom eigar av gnr. 87 bnr. 2 etter ein konkret søknad innan 10 år, ikkje får kommunalt løyve til å byggja våningshus på sin parsell mellom gnr. 87 bnr. 5 og gnr. 87 bnr. 13, så har bnr. 2 rett til ein tilsvarande aktuell parsell frå bnr. 1 eller bnr. 3. Partane skal då freista minneleg å avtale ei ev. ombyting av areal. Dersom det ikkje blir semje kan spørsmålet bringast inn for jordskifteretten, jf. jskl. 4. Dersom det vegteknisk ikkje er mogeleg at gnr. 87 bnr. 2 får ei tenleg avkøyrsle til sin parsell mellom gnr. 87 bnr. 5 og gnr. 87 bnr. 13, har bnr. 2 rett til å parkere på oppsida av vegen. Denne kostnaden med opparbeiding av ein ev. alternativ parkering B, fell på bnr. 2. Gnr. 87 bnr. 4 og gnr. 87 bnr. 8 har rett til vinterparkering på gnr. 87 bnr. 2 sin grunn. Plasseringa er skissert inn på jordskiftekartet, men er ikkje bindande. Parkeringa må tilpassast det som mogeleg praktisk snøbrøyting tilseier. Gnr. 87 bnr. 3 Gnr. 87 bnr. 10 har rett til 2 parkeringsplassar på gnr. 87 bnr. 3, parkering A. Gnr. 87 bnr. 11 har rett til 1 parkeringsplass på gnr. 87 bnr. 3, parkering A. Gnr. 87 bnr. 12 har rett til 1 parkeringsplass på gnr. 87 bnr. 3, utvida del av parkering A. Gnr. 87 bnr. 4, gnr. 87 bnr. 6, gnr. 87 bnr. 7, gnr. 87 bnr. 8 og gnr. 87 bnr. 9 Gnr. 87 bnr. 4, gnr. 87 bnr. 6, gnr. 87 bnr. 7, gnr. 87 bnr. 8 og gnr. 87 bnr. 9 skal parkere på eigen grunn. Gnr. 87 bnr. 4 og gnr. 87 bnr. 8 har rett til vinterparkering på gnr. 87 bnr. 2 sin grunn. Plasseringa er skissert inn på jordskiftekartet, men er ikkje bindande. Parkeringa må tilpassast det som mogeleg praktisk snøbrøyting tilseier. Gnr. 87 bnr. 4 Gnr. 87 bnr. 4 pliktar å kjøpe seg inn som medeigar i veg 1, jf. 3.1. Pris for innpåkjøp vert sett til kr. 4500,-. Betaling skal skje seinast 1 mnd. etter at saka er rettskraftig. Gnr. 87 bnr. 8 Gnr. 87 bnr. 8 pliktar å kjøpe seg inn som medeigar i veg 1, jf. 3.1. Pris for innpåkjøp vert sett til kr. 4500,-. Betaling skal skje seinast 1 mnd. etter at saka er rettskraftig. 1230-2013-0008 Skår gnr 87 Indre Hordaland jordskifterett 24