Nr. 3 31. desember 2013 Årgang 40 Masaiar som dansar 1
HOLMGANG 2013 Redaktør: Jan Finjord Redaksjonsmedlem: Audun Rosland Holmgang kjem ut med 4 nummer i året, i fall det er stoff nok. Bladpengar for direkte tinging av papirkopi av bladet: Kr. 50.- pr. år. Lysingsprisar: 1/4 side: Kr. 275.- 1/2 side: Kr. 450.- 1/1 side: Kr. 800.- Stoff-frist til nr. 1/2014: I dette nummeret: Tidleg i mars! Framsidebilete v/ Dag Jostein Nordaker Eit sommarminne 2 Leiarteigen 3 Folkemusikk i Tanzania 4 Leikarringprogram våren 2014 7 Annonse 8 Eit sommarminne Det var godt oppmøte då husstyret i BUL kalla inn til dugnad mandag 24. juni, heile 17 stk. møtte fram og var med deler av, eller heile kvelden. Begge kjøkkena og lagerrommet skulle få nye golv, og dermed måtte alt flyttast ut. Innsatsen var stor frå alle saman og snart var både dekketøy og kvite/stålvarer flytta ut og sette inn i storsalen. Det gjekk så hardt føre seg på litlakjøkkenet at to av underskapa takka for seg og tok kvelden. Etter at flyttearbeidet var unnagjort og kjøkkena var vaska, var det tid for luking av uteområda. Ragnhild og Helge har i mange år gjort eit kjempearbeid og var svært glade for å få hjelp. Husstyret fann fram forfriskningar - utan mat og drikke osv. (iskake og årgangsfarris). Det vart ei kjekk lita stund i sola. Det er triveleg med dugnad!! Tekst og bilete: Ingeborg Djuvik 2
Leiarteigen Den 2. helga i oktober var eg i Sirdalen i nydelig haustver, men mykje av haustfargane hadde forsvunne. Men det tyda at det vart desto meir aktivitet innomhus når hausten gjekk mot vinter. Laget hadde ein særs vellukka konsert med Åsmund Nordstoga i september. Det var interessant å få høyra Åsmund Olavsson Vinje sine dikt presentert på denne måten med gode musikkarrangement. Mange lagsfolk kom innom og etter konserten verka det som drøsen gjekk godt og mange svinga seg til musikk frå Jæren Frilynde. Og meir skulle det bli då Gjertrud Sigøynerorkester kom til Siddisstova 28. november. Gjertrud hadde og med seg Susanne Lundeng, så eg reknar med det vart ein frisk konsertoppleving for folk. Kanskje laget bør satsa på å arrangere slike konsertar jamnleg eit par gonger i halvåret? BUL kan sikkert fylla ein arena i Siddistova for litt annleis konsertopplevingar enn ein elles finn i distriktet. Telespringarkurset med dansefest i helga 18.-19. oktober måtte avlysast, av di instruktøren melde forfall. Men med handverksmesse dette året også i november, så var det berre å starte heimeproduksjon til BUL-bordet i staden. Messa var særs vellukka, med mykje besøk og god omsetnad. Seint i september dro 17 BULarar på tur til Utsira. Sjølv om veret var noko grått og vått, så vart det ein vellukka tur med vandretur samt grilling og allsong laurdagskvelden. Me trefte og eit anna ungdomslag frå Skjoldafjord som og var på tur til Utsira. Nordvikvågen turistforenings-hytte som vi leige på Utsira, var ei perfekt stad for gruppa. Etter attendemeldingar frå flokken, så vil me satsa på ein helgetur neste haust også. Elles var det stor jubileumsmarkering ved Det Norske teater fysste sundag i oktober med mykje folk både inne i teateret og på gata utanfor. Kanskje BUL kunne arrangere ein teatertur til Oslo eingong i løpet av vinteren? Den gode sommaren vi har lagt bak oss, vonar eg mange nytta til festivalar og stemner. 3 heldige Bul-medlemmer dro i vesterveg på tur til Grønland i sommar saman med omlag 30 nordmenn for å vera med på det nordiske stemnet Grønleik. Det vart ikkje berre leik og dans, men og ein del turar både til fots og til vanns. Været var faktisk tørt og fint og ikkje så kaldt som eg hadde frykta; mellom 5 og 15 gradar med sol heile døgret. Blant isfjell ved midnatt i Isfjorden ved Ilullisat på Grønland (Foto: Audun Rosland) Eg ynskjer alle eit godt nytt år, og vonar eg får sjå dykk alle i Siddis-stova i 2014! Anne Marie 3
Folkemusikk i Tanzania Eg er så heldig at eg gjennom mitt arbeid på Universitetet i Stavanger, Institutt for musikk og dans har vore involvert i eit prosjekt med eit kunstcollege i Tanzania. NOTA prosjektet vart starta i 1997 og formelt avslutta i desember 2012. Det var eit samarbeidsprosjekt mellom Kulturskulen i Stavanger, TaSUBa (Bagamoyo College of Arts) og Institutt for musikk og dans. Hovedfokus i prosjektet var todelt: utveksling av studentar/elevar og lærarar som spelte og dansa i lag, i tillegg til at me hjalp til med kompetanseutvikling av lærarane i Bagamoyo. Me har vore med på utallige flotte konsertar og forestillingar med norske og tanzanianske utøvarar, og det fantastiske er at på kunst og kulturarenaen møtes ein på lik fot. Det eg har lyst til å fortelje litt om her var eit delprosjekt som gjekk ut på at våre tanzanianske kolleger ville ha oss med på opprettinga av eit tanzaniansk folkemusikkog folkedans arkiv. Tanzanianske kolleger på opplæring på Sand Her i Norge har me dei siste 50 åra etablert folkemusikkarkiv i dei fleste fylka i landet, og det er gjort eit stort arbeid med å samle inn musikk- og dansetradisjonar som har gått ut av daglig bruk. Mange kjenner Ruth Anne Moen sitt arbeid med å bygge opp Folkemusikkarkivet i Rogaland, ei livsoppgåve ho arbeidde med frå etableringa av arkivet frå starten i 1986 og fram til ho døydde i 2011. Det ligg mykje spanande stoff som er bevart i dette arkivet, også stoff som vert brukt av leikarringen i BUL. Ruth Anne blei tilknytta prosjektet i Tanzania som konsulent og ho og eg hadde mange spanande turar ned til Bagamoyo 4
saman. Prosjektleiar Egil Ovesen, Ruth Anne Moen og eg Det tanzanianske samfunnet endrar seg meget raskt. Landet er fattig, men har eit stabilt styresett og den økonomiske utviklinga oppleves å endra seg 10 ganger fortare enn her heime. Det er utruleg å sjå korleis både enkeltmenneska og infrastrukturen har endra seg på dei 15 åra me har reist ned dit. Ein konsekvens ved ein slik rask utvikling er at dagleglivet vert endra. I dag har dei aller fleste i Bagamoyo tilgang til fjernsyn, dei har mobiltelfon og fleire og fleire har ein lap-top, og internet-kaféar dukker opp som paddehattar. Dette gjer at færre og færre unge spelar og dansar så mykje lenger, musikken og dansen er på langt nær ein så stor del av dagleglivet, og våre kolleger på colleget har sett behovet for å samla inn dei gamle tradisjonane før dei forsvinn. Den levande tradisjon finn ein framleis mange stader, men i tillegg til at den forsvinn i stor fart, skjer det også at kulturuttrykka endrar funksjon. Både musikk og dans har heilt fram til nå vore nært knytt til markering av rituelle handlingar i forbindelse med livssyklusen, som dåp, konfirmasjon bryllup, osb, og til årets syklus, som regntid, såing og innhausting, osb. Dei same songane og dansane kan no bli brukt av ungdom som rein underhaldning på laurdagskvelden, eller dansane blir brukt som ein turistattraksjon. Det er mange turistar og forskarar får heile verda som kjem til Tanzania for å oppleve det genuine, det ekta, det eksotiske. Dette veit den bevisste tanzanianer og ser at her er det mogleg å tjene seg ein slant! Dei er stolte av sine tradisjonar, og ser verdien av å ta vare på dei. Alle tradisjonar er i utvikling, og derfor er dokumentasjon så viktig. Ruth Anne og eg har fått vore med på innsamling av tradisjonar langt ute på landsbygda, der dansen fortsatt har sin opprinnelige rituelle funksjon, og også gjort opptak av same dans i storbyen der den er satt inn i ei turistframsyning. Det er ikkje problem å sjå at det er same dansen, men i turistframsyninga er det interessant å sjå at nokre trekk ved det opprinnelege er forsterka mens andre sider er utelatt. Sjølvsagt gir ein publikum det ein trur fenger mest. I Tanzania er musikk, dans, song, teksten og sjølve rama rundt framføringa ein heilskap. Dei kaller det Ngoma. Alt heng saman. Dei skil ikkje mellom deltakar og publikum, alle er med, alle er deltakarar. Tanzanianske kolleger speler tromme 5
Det har vore ein spanande jobb å få være med å etablere eit arkiv i Bagamoyo. Det er ikkje bare å dra rundt frå landsby til landsby og gjere opptak, intervjue folk og tru at arkivet er oppretta. Eit viktig arbeid er å systematisere all informasjon som vert samla inn og me måtte legge eit stort arbeid ned i å tilpasse eit katalogiseringssystem til tanzaniansk kultur. Valet falt på eit system kalla Fiol, og som er utvikla i Sverige og Norge. Dette programmet vert nytta av dei fleste folkemusikkarkiva i Norge. Arkivet er i dag ope for publikum, og vert i stor utstrekning brukt i undervisninga på colleget. Det ligg i dag stoff her som forskarar i uoverskueleg framtid kan nytte til forsking. Dokumentering av tradisjonar er eit arbeid som vil fortsette også i åra som kjem, ein vert aldri ferdige med å samle tradisjonar. Tekst og bilete: Dag Jostein Nordaker Ruth Anne og Gaute buskspeler på stranda i Bagamoyo 6
Plan for Leikarringen BUL Stavanger våren 2014 Månad Dag Aktivitet Instruktør St.ansv. Kaffi/mopping Januar 4 Nyttårsdans i Sandnes kl. 18:00 7 Øving m/ Jæren Frilynte Anne Lise Magne Styret 14 Fellesøving i BUL m/ Vibå Anne Marie Berit Leikarringen 21 18:00 SALSAKURS Pablo Miranda 21 Bygdedans og songdans Dag Jostein John Olaf Anna Motland og Halvard Helseth 28 18:00 SALSAKURS Pablo Miranda 28 Øving + årsmøte Anne Lise Styret Februar 4 18:00 SALSAKURS Pablo Miranda 4 Øving Anne Marie Kjell Fuglestad og Berit Oltesvik 11 18:00 SALSAKURS Pablo Miranda 11 Øving Anne Lise Atle Røe og Torill Stordalen 18 Årsmøte i BUL kl. 19:00 25 Vinterferie ingen øving Mars 4 Fellesøving i Austråthallen 7-8 Kurshelg og vårfest laurdag 8. mars i BUL sm. m. Klepp og Sandnes Gruppe 3 11 Turdans og 1900-tals dans Arvid Irene og Bjarte Holmedal 18 Øving m/ Vibå Anne Marie Ragnhild Lothe og Jan Dalene 25 Turdans og 1900-tals dans Arvid Ragnhild og Helge Ødegaard April 1 Øving Anne Marie Astrid Kjølleberg og Livar Voll 10 Felløving på Klepp kl. 19:30 NB: torsdag 22 Øving m/ Jæren Frilynte Anne Lise Målfrid og John Olaf Grimstvedt 29 Øving m/ Vibå Anne Marie Liv Davidsen og Jan Skår Mai 6 Øving Anne Lise Eli og Ole Jan Olsen 13 Øving m/ Vibå Anne Marie Bjørg Tysseland og Vera Utne 17 Framsyningar, fest i Siddis-stova kl. 19:30 Gruppe 1 20 Øving Anne Marie Inger og Magne Hope 27 Øving m/ Jæren Frilynte Anne Lise Gro Forsell og Jan Åge Løvik Juni 3 Øving Anne Lise Ingrid Matre Dahl og Johan Dahl 10 Avslutning. Gruppe 2 Øving på tysdagar kl. 19:30-21:30 (på 4 av kveldane, salsakurs før øvinga) Instruktørar: Anne Marie Nerby, Anne Lise Tveitane, Dag Jostein Nordaker, Arvid Haga Spelemenn: Gaute Hadland og Stig Helgeland Kaffi/mopping: Lage te og kaffi til pausen og rydde etterpå. Moppe golvet etter øvinga. 7
8