Hordaland i tal Fylkesstatistikk Folketal og demografi Nr. 1-2011
Forord Dette nummeret av Hordaland i tal omhandlar temaet folketal og demografi. Fokuset er på utviklinga siste året, men vi prøver også å trekkje linene attende i tid for å setje dette inn i ein samanheng. Hordaland har hatt ein stadig sterkare folkevekst dei siste åra. Tala for 2010 viser at veksten i tal personar framleis er sterk, men at den prosentvise veksten førebels har stabilisert seg. Vi presenterer også SSB si nyaste folketalsframskriving. Her er prognosane for Hordaland kraftig oppjusterte i høve tidlegare prognosar. Det betyr at vi kan vente oss ei enno sterkare folketalsutvikling enn det ein har trudd fram til no. Folketalsframskrivingane er også utvida til 2040. Hordaland fylkeskommune ved Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) har i tillegg utarbeidd eigne prognosar som viser korleis folketalet i dei ulike delområda i regionsentra vil vekse om SSB sin middelprognose for 2011 slår til og folkeveksten fordeler seg etter same mønster som for dei siste åra. Smakebitar frå desse analysane finn du på side 20. Folketalsutviklinga i Noreg og i Hordaland kan ikkje sjåast isolert. Innvandring er framleis den viktigaste forklaringa på folkeveksten vi har hatt dei siste åra og det er innvandrarar frå Europa som både utgjer den største delen av innvandrarane og som har auka mest. Vi har tatt med eit kart frå Eurostat som viser at landa i Aust-Europa har ei mykje yngre befolkning enn det Skandinavia og Sentral-/Sør-Europa har. Dette vil også kunne påverke folketalsutviklinga i vår del av Europa framover. Sjølv om innanlandsk flytting ikkje forklarer mykje av folkeveksten, så seier dette likevel noko om kor attraktiv Hordaland og Bergen er som bu- og arbeidsstad. Bergen er til dømes den mest populære storbyen etter Oslo blant tilflyttarar, likevel sakkar Bergen akterut i høve til andre storbyar når vi ser på utviklinga i folketalet totalt. Askøy, Fjell og Os er dei kommunane som har hatt størst tilflytting dei siste åra. Tala blir så langt det er mogleg og plassen tillet det, presentert både på kommune- og regionnivå (sjå http://statistikk.ivest.no for meir detaljerte tal). Regioninndelinga er basert på regionråda sine nedslagsfelt. Nytt denne gongen er regionen Vest. Her inngår kommunane Fjell, Sund, Øygarden og Askøy som har utvikla eit stadig tettare samarbeid. Askøy har i tidlegare utgåver av Hordaland i tal inngått i regionen Bergen og Askøy. Vi vonar tala kjem til nytte! God lesing! Bergen, juni 2011 Kathrin Jakobsen Leiar, Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) 3
Innhald Forord 3 Folketalsutvikling 5 Flyttemønster 9 Fødslar og fruktbarheit 10 Bydelar i Bergen Folketalsutviklinga i ulike delar av landet Befolkningsstruktur 15 Folketalsframskriving 18 Bustadbygging 21 Bustadmarknaden 23 Europa 24 Kjelder og meir informasjon 25 4
Folketalsutvikling Framleis sterk vekst på kysten Det budde 4 920 305 personar i Noreg ved siste årsskifte, ein auke på 62 000 (1,3 %) frå året før. Dette er litt høgare enn veksten i 2009 (1,2 %). Veksten var aller størst i Oslo (2,1%). Både Rogaland (1,9 %) og Hordaland (1,5 %) har hatt ein vekst over det nasjonale snittet, medan Sogn og Fjordane (0,6 %) og Møre og Romsdal (1,1 %) har hatt ein vekst under det nasjonale snittet. Folkevekst 2010 Auke som ligg under det nasjonale snittet er eit teikn på stagnasjon, då kommunane ikkje følgjer den nasjonale utviklinga. Kartet for 2010 viser at det er tendensar til stagnasjon eller nedgang i indre strøk av Hordaland, medan kystkommunane, med nokre få unnatak, har ein vekst som ligg over det nasjonale snittet. Samanlikna med 2009 er denne tendensen forsterka, ved at det ikkje lenger er kommunar i indre strøk som kan vise til vekst over det nasjonale snittet. Samstundes er det færre kommunar i Hordaland som har hatt nedgang i folketalet samanlikna med året før. Også i Sogn og Fjordane er det færre kommunar som har hatt nedgang i folketalet i 2010 samanlikna med 2009 og fleire kommunar som ligg over det nasjonale snittet. Her finn vi ikkje same skiljeliner mellom ytre og indre strøk. Det er først og fremst kommunane i indre strøk av Sogn og Fjordane som kan vise til vekst over det nasjonale snittet. I Møre og Romsdal har dei fleste kommunane i dei indre delane av fylket hatt nedgang i folketalet i 2010. Situasjonen for denne delen av fylket har dermed forverra seg samanlikna med 2009. Dei kommunane som hadde vekst over det nasjonale snittet ligg ved kysten. I Rogaland er situasjonen tilnærma uendra i 2010 sett i høve til 2009. Her har eit fleirtal av kommunane vekst over det nasjonale snittet. Kjelde: SSB Statistikkbanken Kartet viser folketalsutviklinga i kommunane på Vestlandet i 2009 og 2010 etter fem kategoriar: nedgang, inga endring, auke under det nasjonale gjennomsnittet, auke over det nasjonale snittet og auke meir enn to gongar det nasjonale snittet. 5
Folketalsutvikling Sterk folkevekst, men ingen ny rekord Prosentvis vekst i Hordaland: 2006 0,9 % 2007 1,3 % 2008 1,5 % 2009 1,6 % 2010 1,5 % Endring per år 1991-01 2001-11 2010-11 1991 2001 2006 2010 2011 % % Tal % Bergen 2 344 230 948 242 158 256 600 260 392 0,8 1,2 3 792 1,5 Etne 4 011 3 945 3 872 3 882 3 909-0,2-0,1 27 0,7 Sveio 4 582 4 669 4 747 4 999 5 8 0,2 1,0 9 2,8 Bømlo 9 727 10 839 10 808 11 275 11 421 1,1 0,5 6 1,3 Stord 684 16 241 16 682 17 565 17 804 1,0 0,9 239 1,4 Fitjar 3 086 2 978 2 901 2 931 2 929-0,4-0,2-2 -0,1 Tysnes 2 895 2 938 2 795 2 779 2 756 0,1-0,6-23 -0,8 Kvinnherad 090 2 071 187 243 0,1 0,0 56 0,4 Austevoll 4 8 4 446 4 391 4 571 4 680 0,7 0,5 109 2,4 Sunnhordland 56 223 59 268 59 267 61 189 61 880 0,5 0,4 691 1,1 Jondal 1 254 1 1 1 060 1 036 1 041-0,9-0,9 5 0,5 Odda 8 283 7 633 7 247 7 047 6 985-0,8-0,9-62 -0,9 Ullensvang 3 944 3 608 3 472 3 382 3 405-0,9-0,6 23 0,7 Eidfjord 1 081 1 001 899 958 959-0,8-0,4 1 0,1 Ulvik 1 239 1 210 1 2 1 9 1 118-0,2-0,8-11 -1,0 Granvin 1 050 1 037 986 947 947-0,1-0,9 0 0,0 Kvam 8 690 8 599 8 306 8 360 8 442-0,1-0,2 82 1,0 Hardanger 25 541 24 229 23 1 22 859 22 897-0,5-0,6 38 0,2 Voss 076 796 830 902 957-0,2 0,1 55 0,4 Fusa 3 721 3 735 3 731 3 823 3 851 0,0 0,3 28 0,7 Samnanger 2 382 2 303 2 341 2 375 2 394-0,3 0,4 19 0,8 Os 781 972 15 260 16 684 17 210 0,9 2,1 526 3,2 Bjørnefjorden 18 884 20 010 21 332 22 882 23 455 0,6 1,6 573 2,5 Askøy 18 580 20 096 22 496 24 993 25 602 0,8 2,5 609 2,4 Sund 4 962 5 185 5 584 6 079 6 265 0,4 1,9 186 3,1 Fjell 956 18 541 20 392 21 823 22 220 2,2 1,8 397 1,8 Øygarden 3 9 3 706 4 077 4 267 4 300 1,7 1,5 33 0,8 Vest 41 627 47 528 52 549 57 162 58 387 1,3 2,1 1 225 2,1 Vaksdal 4 480 4 203 4 118 4 107 4 153-0,6-0,1 46 1,1 Modalen 328 355 354 344 370 0,8 0,4 26 7,6 Osterøy 7 031 7 063 7 224 7 421 7 465 0,0 0,6 44 0,6 Osterfjorden 11 839 11 621 11 696 11 872 11 988-0,2 0,3 116 1,0 Meland 4 637 5 502 5 931 6 631 6 824 1,7 2,2 193 2,9 Radøy 4 554 4 575 4 635 4 825 4 896 0,0 0,7 71 1,5 Lindås 11 878 551 285 286 516 0,6 1,5 230 1,6 Austrheim 2 671 2 522 2 485 2 738 2 789-0,6 1,0 51 1,9 Fedje 721 688 638 594 587-0,5-1,6-7 -1,2 Masfjorden 1 873 1 761 1 693 1 635 1 672-0,6-0,5 37 2,3 Nordhordland 26 334 27 599 28 667 30 709 31 284 0,5 1,3 575 1,9 Hordaland 407 868 434 999 452 611 477 175 484 240 0,6 1,1 7 065 1,5 Landet 4 249 830 4 503 436 4 640 219 4 858 199 4 920 305 0,6 0,9 62 106 1,3 Hordaland i % av landet 9,6 9,7 9,8 9,8 9,8 Bergen i % av Hordaland 52,3 53,1 53,5 53,8 53,8 Kjelde: SSB Statistikkbanken; statistikk.ivest.no Tabellen viser folketal og folketalsutvikling i kommunane 1990-2010 6 Folketalet i Hordaland auka med 7 065 personar i 2010, ein auke på 1,5 %. Dette er 429 personar mindre enn i 2009, men 27 kommunar hadde vekst, noko som er tre fleire enn i 2009. Dei to kommunane som har hatt størst vekst er Os (3,2 %) og Sund (3,1 %). Fem kommunar hadde nedgang i folketalet (Fedje, Ulvik, Odda, Tysnes og Fitjar). Ulvik og Fitjar hadde vekst i 2009, mens kommunar som har gått frå nedgang til vekst i 2010 er Samnanger, Vaksdal, Modalen og Masfjorden. Granvin har gått frå nedgang til inga endring. Den regionen som har hatt størst vekst i folketalet er Bjørnefjorden (2,5 %). Som i 2009 hadde Hardanger også i fjor samla vekst i folketalet, men dette kan i hovudsak bli forklart av vekst i Kvam. Veksten i Bergen sin del av Hordaland ser ut til å ha stoppa opp, og Bergen fekk i fjor 757 færre nye innbyggjarar enn i 2009. Av vekstkommunane er det Os som peikar seg ut, med meir enn ei dobling frå året føre.
Folketalsutvikling Fleire innvandrarar frå Europa enn frå resten av verda til saman 25000 20000 15000 10000 5000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Per januar 2011 var det totalt 41 449 innvandrarar i Hordaland. 22 749 av desse var frå Europa. Det er fleire innvandrarar i Hordaland frå Europa enn frå dei andre verdsdelane til saman. Det er også blant innvandrar frå Europa at auken har vore størst det siste året, med 16 %. Den nest største innvandringsgruppa etter bakgrunn er Asia (inkl. Tyrkia) med totalt 11 054 personar i 2011. Her har auken vore på 6 %. Frå 2001 til 2011 er det blant innvandrarar frå Oseania vi finn den relativt største auken. Men tala er små: 66 personar i 2001 og 194 personar i 2011. Den største absolutte veksten i innvandringa til Hordaland dei siste 10 åra kjem frå Europa. Europa u/tyrkia Afrika Asia med Tyrkia Nord-Amerika Sør- og Mellom-Amerika Oseania Figuren viser tal innvandrarar etter landbakgrunn over tid. Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Innvandring enda meir avgjerande for folkeveksten 7500 6000 4500 3000 1500 4153 4301 4431 3974 2005 2119 596 16 1752 1084 920 98 1159 871 175 84 344 271 378 367 168 23 2068 1971 2242 1971 1727 1874 2201 2287 2219 2323 2508 2724 2547 Figuren viser at bidraget frå innanlandsk flytting normalt er lite. 1997 og 2009 var unnatak, men 2010 er tilbake til normalen. Fødselsoverskotet er rimeleg stabilt, og det kan sjå ut som om nettoinnvandringa har stabilisert seg på eit nytt nivå. Figuren viser befolkningsutviklinga i Hordaland, fordelt på fødselsoverskot, netto innanlandsk flytting og netto innvandring frå 1. januar 1997 til 2010. 0-618 -86-317 -230-24 -265-325 -1500 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Fødselsoverskot Netto innanlandsk flytting Nettoinnvandring Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no 7
Folketalsutvikling Fødselsoverskot Netto innan landsk flytting Netto innvandring Samla folketilvekst Bergen 1516-400 2684 3792* Etne -5-16 50 27* Sveio 27 59 52 9* Bømlo 67-54 0 6* Stord 8-78 171 239* Fitjar 5-11 4-2 Tysnes 2-45 20-23 Kvinnherad 5-39 90 56 Austevoll 27-21 101 109* Sunnhordland 276-205 618 691* Jondal -1-5 11 5 Odda -37-79 54-62 Ullensvang - -28 63 23 Eidfjord -3-4 8 1 Ulvik -9-4 2-11 Granvin -10 2 7 0* Kvam 20-3 67 82* Hardanger -52-1 2 38* Voss -11-48 1 55* Fusa 10-1 16 28* Samnanger 8-5 16 19 Os 3 260 3 526* Bjørnefjorden 151 254 155 573* Askøy 234 259 115 609* Sund 61 57 69 186* Fjell 211 81 109 397* Øygarden 8 7 16 33* Vest 5 404 309 25* Vaksdal -2 43 5 46 Modalen 2 9 26* Osterøy -7-1 52 44 Osterfjorden -7 54 66 116* Meland 43 103 49 193* Radøy 18 4 50 71* Lindås 100 32 102 230* Austrheim -1 0 51 51* Fedje 3-2 -7 Masfjorden -3 19 20 37* Nordhordland 160 6 274 575* Hordaland 2547 84 4431 7065* Endring Hordaland frå 2009-177 -5 278-429* 36 % av folkeveksten i Hordaland i 2010 kom frå fødselsoverskot, 1 % frå innanlandsk tilflytting, og 63 % frå innvandring. I 2009 var desse tala 36 %, 8 % og 56 %. Innvandring har med andre ord fått større betydning, mens innanlandsk tilflytting berre har ein marginal effekt. Samtlege kommunar i Hordaland hadde nettoinnvandring i 2010. 65 % av innvandrarane kom til Bergen - mot 60 % i 2009, mens 73 % av utvandrarane kom frå Bergen - mot 80 % i 2009. Bergen sin del av nettoinnvandringa til Hordaland har gått ned. Om det ikkje var for innvandring, ville ni fleire kommunar - spesielt i Hardanger og Sunnhordland - hatt reduksjon i folketalet i 2010. I tillegg er det to kommunar (Odda og Tysnes) som ville fått langt større reduksjon i folketalet om det ikkje var for innvandringa. Heile 19 kommunar hadde netto innanlandsk utflytting i 2010, inklusiv Bergen, og hadde fødselsunderskot. I 2009 var desse tala 19 og 10. Sjølv om tala er rimeleg stabile, er det stor variasjon i kva for kommunar dette gjeld. Mest endring har det vore i Nordhordland, Hardanger og Osterfjorden (sjå Hordaland i tal nr. 1-2010, s. 7 for samanlikning). Tabellen viser korleis folkeveksten fordeler seg mellom flytting og fødselsoverskot. * markerer samla tal for folketilvekst frå SSB som ikkje samsvarer med summen av fødselsoverskot og nettoflytting. Dette kan skuldast forsinka meldingar, annulleringar, korreksjonar o.a. Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no 8
Flyttemønster Størst auke i tal innflyttarar til Os Tal innflyttarar 00 00 1000 800 600 400 Askøy Fjell Os Lindås Stord Meland Voss Kvam Askøy, Fjell og Os er dei tre kommunane med flest innflyttarar i 2010, høvesvis 1180, 1171 og 846 innflyttarar. Askøy har hatt størst auke i absolutte tal med 63 fleire tilflyttarar, medan den største relative auken har Os hatt med 38 %. Os har aldri tidlegare hatt så mange innflyttarar. Etter Os følgjer Fjell med % auke i tal innflyttarar samanlikna med året før. Fjell har dermed like mange innflyttarar i 2010 som Askøy. 200 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Kjelde: SSB Statistikkbanken, www.statistikk.ivest.no 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Odda Figuren viser tal innflyttarar til regionsentra og dei største omlandskommunane til Bergen i perioden 1997-2010. Innflyttinga til regionsentera Stord, Voss og Odda har variert noko over tid. Medan Stord og Voss kan vise til ein liten auke, så har Odda hatt ein vedvarande nedgang dei siste åra. Frå 2009 til 2010 var nedgangen i tal innflyttarar til Odda på 23 %. I 2010 flytta det 0 personar til Odda. Det er det lågaste talet i heile perioden. Bergen framleis populær blant tilflyttarar 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 Bergen har flest innflyttarar av alle storbyane, etter Oslo som hadde om lag 26 000 tilflyttarar i 2010 mot 8600 til Bergen. Alle storbyane, med unnatak av Bergen, har derimot hatt ein auke i tal innflyttarar frå 2009 til 2010. Stavanger har lege nokonlunde stabilt gjennom heile 2000-talet, men med ein liten auke på slutten av perioden. I Trondheim var det ein auke i tal innflyttarar i 2010, etter ein nedgangsperiode i 2007-09. 2000 1000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bergen Trondheim Stavanger Kristiansand Tromsø Figuren viser tal innflyttarar til dei største byane i Noreg utanom Oslo. Kjelde: SSB Statistikkbanken, www.statistikk.ivest.no 9
Fødslar og fruktbarheit Hordaland nærmar seg landsgjennomsnittet Kvinner i alderen 15 49 år i austlandsområda, med unntak av Akershus, hadde den lågaste frukbarheita i landet i 2010. Høgast fruktbarheit hadde kvinnene i Rogaland og Sogn og Fjordane, deretter følgjer Agder-fylka og Sogn og Fjordane. Fruktbarheitsindeksen i Hordaland var 1,98, noko som plasserer Hordaland litt i overkant av landsgjennomsnittet som var på 1,95. Fødslar og fruktbarheit Dersom vi ser på utviklinga i fruktbarheitsindeksen over tid (1974 2010), så har den variert nokolunde i takt i dei 19 fylka, med ein kraftig nedgang i perioden 1974 1983 og deretter ei stiging fram mot 1990, før den har flata ut. Kvinnene i Rogaland og Sogn og Fjordana har vore mest fruktbare så og seie heile perioden, medan Oslo har lege lågast fram til 1990 og deretter vore blant dei 4-5 lågast plasserte. Spreiinga mellom fylka var størst i byrjinga av perioden, og mindre etter kvart slik at fruktbarheitsindeksen i fylka no ser ut til å nærme seg kvarandre meir og meir. Fruktbarheitsindeksen for Hordaland har lege over landsgjennomsnittet heile perioden, men nærmar seg no dette snittet. Hordaland nærmar seg landsgjennomsnittet Figuren viser utviklinga i fruktbarheitsindeksen med unntak i perioden av Akershus, 1974 hadde 2010 den lågaste for Kvinner i alderen 15 49 år i austlandsområda, frukbarheita i landet i 2010. Høgast fruktbarheit Hordaland hadde og kvinnene for landet i Rogaland under eitt. og Sogn Øvre og og Fjordane, deretter følgjer Agder fylka og Sogn og Fjordane. nedre grense Fruktbarheitsindeksen av den fargelagde i Hordaland flata indikerer landsgjennomsnittet maks- og minimumsverdiane som var på 1,95. for alle var 1,98, noko som plasserer Hordaland litt i overkant av fylka for kvart av åra. kart Fruktbarheitsindeks: Dersom vi ser på utviklinga i fruktbarheitsindeksen Summen over av tid eitt-årige (1974 2010), aldersavhengige så har den variert nokolunde i takt i dei 19 fylka, med ein kraftig fruktbarheitsrater nedgang i perioden 15 1974 49 år. 1983 Talet og på deretter barn ei stigin fram mot 1990, før den har flata ut. Kvinnene kvar i kvinne Rogaland (i og den Sogn aktuelle og Fjordana aldersgruppa) har vore mest i gjennomsnitt har fødd i perioden under fruktbare så og seie heile perioden, medan Oslo har lege lågast fram til 1990 og deretter vore blan føresetnad av at fruktbarheitsmønsteret i dei 4 5 lågast plasserte. Spreiinga mellom perioden fylka var størst er uendra i byrjinga og at av dødsfall perioden, ikkje og mindre har etter kvart slik at fruktbarheitsindeksen i fylka no forekome. ser ut til å nærme seg kvarandre meir og meir. Fruktbarheitsindeksen for Hordaland har lege over landsgjennomsnittet heile perioden, men nærm seg no dette snittet. 2,6 2,3 Fruktbarheitsindeks 2,0 1,7 1,4 1974 1980 1986 1992 1998 2004 2010 Høg/låg Noreg Hordaland 10 Kjelde: SSB Statistikkbanken Kjelde: SSB Statistikkbanken Figuren viser utviklinga i fruktbarheitsindeksen i perioden 1974 2010 for Hordaland og for landet under eitt. Øvre og nedre grense av fargelagde flata indikerer maks og minimumsverdiane for alle fylka for kvart av åra.
Fødslar og fruktbarheit Stagnasjon i fødselstala i Hordaland, men vekst i Hardanger 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Gj.snitt 2005-2010 Bergen 3 363 3 350 3 371 3 459 3 517 3 547 3 435 Etne 44 37 35 38 42 44 40 Sveio 60 56 53 68 67 71 63 Bømlo 1 154 151 8 172 9 6 Stord 224 210 208 218 276 251 231 Fitjar 36 38 33 39 34 29 35 Tysnes 23 26 25 29 29 32 27 Kvinnherad 6 9 164 162 156 3 8 Austevoll 45 56 53 60 78 58 58 Sunnhordland 689 716 722 742 854 767 748 Jondal 16 5 10 8 8 10 Odda 66 65 68 66 66 68 67 Ullensvang 30 29 35 31 28 35 31 Eidfjord 9 6 7 10 8 9 Ulvik 9 7 7 11 10 11 9 Granvin 6 5 10 6 5 7 7 Kvam 98 67 90 87 81 104 88 Hardanger 234 192 222 221 206 245 220 Voss 0 8 7 8 9 8 2 Fusa 40 45 37 42 27 42 39 Samnanger 22 29 29 42 32 24 30 Os 208 231 231 266 227 251 236 Bjørnefjorden 270 305 297 350 286 317 304 Askøy 352 342 374 385 418 389 377 Sund 74 70 70 75 98 99 81 Fjell 275 282 277 325 292 307 293 Øygarden 64 57 49 60 65 45 57 Vest 765 751 770 845 873 840 807 Vaksdal 46 42 53 44 53 38 46 Modalen 8 4 4 3 6 2 5 Osterøy 68 84 82 71 89 64 76 Osterfjorden 2 0 9 118 8 104 7 Meland 70 81 93 84 93 92 86 Radøy 49 44 52 60 52 54 52 Lindås 178 191 167 196 200 205 190 Austrheim 20 34 19 19 34 29 26 Fedje 3 8 4 3 4 6 5 Masfjorden 15 16 15 20 16 Nordhordland 335 374 350 376 403 399 373 Hordaland 5 918 5 946 6 018 6 259 6 426 6 367 6 156 Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Tabellen viser tal fødde per år etter kommune i perioden 2005-2010. 11
Fødslar og fruktbarheit 8000 7000 6000 5000 4000 Hordaland Bergen Fødselstala har, som figurane viser, variert noko over tid. Det er Bergen som pregar utviklinga i Hordaland mest på grunn av sin storleik. Tal fødde i Bergen utgjer 56 % av alle fødde i Hordaland i 2010. Etter nokre år kring 1980 med låge fødselstal i Bergen, steig desse på slutten av 80-talet og har etter det vore rimeleg stabil. 3000 2000 1000 0 1000 900 800 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Fødselstala for 2010 kan vere ein første indikasjon på at denne utviklinga kan stoppe opp. Både Sunnhordland og Vest har ein nedgang i fødselstala som er større enn den historiske variasjonen. I Vest er det Askøy og Øygarden som trekkjer tala ned. Hardanger utmerkar seg ved å ha vekst i tal fødde i alle kommunane. I 2010 blei det fødd 39 fleire born enn i 2009. Dette er det høgaste fødselstalet sidan 2003. Det er først og fremst Ullensvang og Kvam som bidreg til auken i fødselstala i regionen. 700 600 500 400 Også Bjørnefjorden har hatt ein vekst i tal fødde siste året. Dette skuldast ein monaleg auke i Fusa samanlikna med 2009, men 2009 var eit unntak med særs lågt fødselstal. 300 200 100 0 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Figurane viser tal fødde per år etter region og fylke i perioden 1972-2010. Vest Nordhordland Hardanger Osterfjorden Sunnhordland Bjørnefjorden Voss Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no
Bydelar i Bergen Størst vekst i sentrale bydelar i 2010 2001 2010 2011 Endring 2001-2011 % Endring 2010-2011 % Bergenhus 31 530 37 851 38 544 22,2 1,8 Årstad 33 682 36 667 37 440 11,2 2,1 Åsane 37 631 39 186 39 534 5,1 0,9 Arna 030 546 680 5,4 1,1 Fana 31 669 37 821 38 317 21,0 1,3 Fyllingsdalen 28 407 28 760 28 844 1,5 0,3 Laksevåg 35 393 38 033 38 565 9,0 1,4 Ytrebygda 20 267 25 326 25 710 26,9 1,5 Bergen 230 948 256 600 260 392,7 1,5 Tabellen viser folketalsutviklinga i bydelane i Bergen 2001-2011 og 2010-2011 Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Totalt har folketalet i Bergen stige med,7 % frå 2001 til 2011. Alle bydelane i Bergen opplever ein vekst i folketalet. Ytrebygda bydel har hatt den største relative veksten om ein ser heile perioden under eitt. Folketalet i Ytrebygda har stige med nesten 27 % på desse åra. Den lågaste veksten i denne perioden finn vi i Fyllingsdalen bydel. Her har folketalet stige med 1,5 % frå 2001 til 2011. Når det gjeld det siste året, er det Årstad som har hatt den største vek- sten med ein auke i folketalet på 2,1 %, deretter følgjer Bergenhus med ein auke på 1,8 %. Den lågaste relative veksten finn vi også her i Fyllingsdalen med ein folkeauke på 0,3 %. Folketalsutviklinga i ulike delar av landet Fem hordalandskommunar på topp 20 Kommune 2010 2011 Endring i tal Endring i % Modalen (Ho) 344 370 26 7,6 Sande (MR) 2 518 2 625 107 4,2 Rennesøy (Ro) 4 035 4 202 167 4,1 Hasvik (Fi) 934 972 38 4,1 Iveland (Aust A.) 1 254 1 305 51 4,1 Ulstein (MR) 7 461 7 751 290 3,9 Skodje (MR) 3 944 4 079 5 3,4 Ullensaker (Ak) 29 088 30 081 993 3,4 Finnøy (Ro) 2 824 2 919 95 3,4 Os (Ho) 16 684 17 210 526 3,2 Sund (Ho) 6 079 6 265 186 3,1 Gjesdal (Ro) 10 208 10 508 300 2,9 Hå (Ro) 16 342 16 822 480 2,9 Meland (Ho) 6 631 6 824 193 2,9 Gjerdrum (Ak) 5 821 5 990 169 2,9 Klepp (Ro) 16 918 17 397 479 2,8 Sveio (Ho) 4 999 5 8 9 2,8 Hole (Bu) 5 976 6 0 164 2,7 Sande (Vestf.) 8 303 8 529 226 2,7 Tysvær (Ro) 9 928 10 191 263 2,6 Kjelde: SSB Statistikkbanken Tabellen viser dei 20 kommunane med størst prosentvis vekst i folketalet frå 2010 til 2011. Det er i små og middels store kommunar at ein finn den største relative veksten. Hordaland er representert med fem kommunar på lista over dei 20 kommunane som har hatt den største relative veksten i folketalet det siste året. Øvst på lista finn vi Modalen som hadde ein folketalsauke på 7,6 % frå 2010-2011. I tillegg er kommunane Os, Sund, Meland og Sveio på lista i år. Rogaland er i år det fylket som har flest kommunar blant dei 20 på topp, totalt seks kommunar. Nokre fylke går att i denne oversikten. Dette gjeld både Hordaland og Rogaland og i noko lågare grad enn tidlegare år, Akershus, som i år er representert med tre kommunar. Møre og Romsdal har i år også tre kommunar på lista.
Folketalsutvikling i ulike delar av landet Tre hordalandskommunar på topp 10 på 2000-talet Kjelde: SSB Statistikkbanken 2001 2011 Endring i tal 2001-2011 Endring i % 2001-2011 Tabellen viser dei 10 mestveksande kommunane i Noreg 2001-2011. Gj.sn. årleg endring Ullensaker (Ak) 20 987 30 081 9 094 43,3 3,7 % Rennesøy (Ro) 3 168 4 202 1 034 32,6 2,9 % Gjerdrum (Ak) 4 656 5 990 1 334 28,7 2,6 % Sørum (Ak) 262 15 686 3 424 27,9 2,5 % Askøy (Ho) 20 096 25 602 5 506 27,4 2,5 % Klepp (Ro) 884 17 397 3 5 25,3 2,3 % Skedsmo (Ak) 39 155 48 752 9 597 24,5 2,2 % Meland (Ho) 5 502 6 824 1 322 24,0 2,2 % Os (Ho) 972 17 210 3 238 23,2 2,1 % Sandnes (Ro) 53 860 66 245 385 23,0 2,1 % Det er kommunar rundt dei tre store byane Oslo, Bergen og Stavanger som har hatt den største folketalsveksten dei siste 10 åra. Alle dei 10 kommunane ligg i Akershus, Hordaland eller Rogaland. Ullensaker er den kommunen som har hatt den største veksten i perioden med heile 43 %. Den store veksten i Ullensaker kan delvis forklarast med utbygginga av Oslo Lufthavn Gardermoen. Frå Hordaland er Askøy, Meland og Os representert på lista. Bergen sakkar akterut 2010 2011 Endring i tal 2010-2011 Endring i % 2010-2011 Oslo 586 860 599 230 370 2,1 Stavanger 3 850 6 021 2 171 1,8 Trondheim 170 936 173 486 2 550 1,5 Bergen 256 600 260 392 3 792 1,5 Tromsø 67 305 68 239 934 1,4 Kristiansand 81 295 82 394 1 099 1,4 Kjelde: SSB Statistikkbanken Tabellen viser folketalsutviklinga i lansdelssentra frå 2010 til 2011 I likskap med føregåande år er det Oslo som har hatt den største veksten det siste året (2010 til 2011), både i tal personar og størst relativ vekst. Folketalet i hovudstaden har stige med 2,1 % og 370 innbyggjarar. Stavanger er den byen som har størst relativ vekst etter Oslo med 1,8 %, mens Bergen er den byen som, etter Oslo, har den største faktiske veksten i folketalet med 3 792 nye innbyggjarar. Frå 2009 til 2010 hadde Bergen og Stavanger like stor relativ vekst (1,8 %), men det siste året har altså Stavanger større prosentvis folketalsvekst enn Bergen.
Befolkningsstruktur På to år er hordalendingane blitt ein månad eldre Fjell (34,8) [106] 9 11 5 7 16 9 4 2 Askøy (35,6) [18] 10 11 4 5 16 11 10 5 3 Meland (35,6) [39] 9 10 5 6 9 4 3 Os (36,2) [-5] 9 10 4 6 10 5 3 Sund (36,5) [-] 9 10 4 6 10 5 3 Stord (36,7) [106] 8 10 5 6 10 5 4 Bømlo (37) [69] 8 10 5 7 10 5 5 Sveio (37,2) [-50] 9 10 5 6 11 5 4 Austevoll (37,4) [51] 8 10 4 6 10 6 5 Modalen (37,7) [-7] 8 10 4 8 11 10 8 4 Lindås (37,8) [23] 9 10 4 6 11 5 4 Bergen (37,8) [5] 8 8 4 5 16 15 9 6 4 Fitjar (37,9) [95] 8 11 4 6 11 10 5 5 Øygarden (37,9) [6] 8 10 4 6 10 5 5 HORDALAND (37,9) [19] 8 9 4 5 10 6 4 LANDET (38,7) [23] 7 9 4 5 11 6 4 Osterøy (38,9) [66] 7 10 5 6 11 6 6 Radøy (39,4) [65] 7 9 4 5 11 6 5 Kvinnherad (39,7) [48] 7 10 5 6 11 11 7 5 Austrheim (40) [-50] 6 9 4 5 11 15 7 4 Fusa (40,1) [80] 7 11 4 6 10 11 8 6 Etne (40,3) [-50] 7 10 4 5 11 7 6 Samnanger (40,4) [1] 8 8 4 5 11 6 6 Kvam (40,9) [-19] 7 9 4 6 11 7 7 Voss (41,1) [17] 7 9 4 5 11 11 8 7 Eidfjord (41,5) [6] 6 8 3 6 11 18 11 7 5 Vaksdal (41,8) [-21] 7 8 4 6 11 11 8 8 Masfjorden (42,3) [] 6 8 5 6 11 8 15 9 7 Ullensvang (42,5) [-34] 6 9 4 5 10 11 9 7 Odda (42,7) [71] 6 8 4 5 11 11 15 11 9 8 Granvin (43) [11] 5 8 4 6 8 15 8 8 Tysnes (43,1) [61] 6 8 4 6 11 9 9 8 Jondal (43,5) [62] 6 8 3 7 9 8 17 8 8 Ulvik (43,7) [45] 5 8 4 6 8 10 15 7 9 Fedje (44,2) [298] 4 10 5 4 10 10 15 9 10 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100 % 0-5 år 6- år -15 år 16-19 år 20-29 år 30-39 år 40-49 år 50-59 år 60-69 år 70-79 år 80+ år Kjelde: SSB Statistikkbanken, statistikk.ivest.no Figuren viser kommunar og regionar i Hordaland fordelt etter gjennomsnittsalder (i parentes), kor mange dagar gjennomsnittsalderen har endra seg siste år [i klammer], og korleis folketalet i kommunane fordeler seg i prosent etter aldersgrupper per 1. januar 2011. I 2009 blei hordalendingane dagar eldre, og i 2010 blei dei 19 dagar eldre. Gjennomsnittsalderen har altså auka med meir enn ein månad på to år, men den stig meir i resten av landet (høvesvis 22 og 23 dagar), så hordalendingane blir relativt sett yngre i høve til landsgjennomsnittet. Ni kommunar har fått yngre befolkning i 2010. Dette er Etne, Sveio, Ullensvang, Kvam, Os, Sund, Vaksdal, Modalen og Austrheim. Av desse er endringane minst for Os (-5 dagar) og størst for Etne, Sveio og Austrheim (alle med 50 dagar). Dei fleste kommunane i Hordaland hadde ein vekst som var høgare enn gjennomsnittet for Hordaland. Låg aldersauke i Bergen (5 dagar) er det som i hovudsak held aldersauken attende. Utan Bergen ville Hordaland hatt ein aldersauke berre det siste året på 35 dagar, altså godt høgare enn landsgjennomsnittet. Størst auke i gjennomsnittsalder var det Fedje som hadde, med nesten eit heilt år (298 dagar). Andre kommunar med høg auke i alder var Samnanger (1 dagar), Øygarden (6 dagar), og Fjell og Stord (begge med 106 dagar). Askøy og Voss var dei med vekst nærast snittet for Hordaland, med høvesvis 18 og 17 dagar. Fedje har no dei eldste innbyggjarane (44,2 år), med Ulvik, Jondal og Granvin på plassane bak. Yngst alder er det framleis Fjell som har (34,8 år), med Askøy, Meland og Os på plassane bak. Både høg og låg snittalder kan vere ei utfordring for kommuneøkonomien. Både i alderssegmentet 70-79 og 80+ er det Fedje som har den største delen. Jondal er den kommunen med den relativt største delen i aldersgruppa 60-69. På grunn av størrelsen på denne gruppa, er det Jondal som har størst del over 60. Fedje er igjen den kommunen med størst del i gruppa 50-59, og Fedje og Jondal er jamnstore i folketalsdel 50+. 15
Befolkningsstruktur Like mange unge menn og kvinner i Vest Den største delen av kommunane i fylket, 24 av 33, har fleire menn enn kvinner i alderen 20-39 år. Det er også forventa at det skal vere slik i denne aldersgruppa, fordi det vert fødd fleire gutar enn jenter, og denne skilnaden ikkje jamnar seg ut før seinare. Det vert fødd 94 kvinner per 100 menn i Hordaland. Den kommunen som har størst kvinneunderskot i alderen 20-39 år er Austrheim med berre 78 kvinner per 100 menn. Det største kvinneoverskotet finn vi i år i Meland med 104 kvinner per 100 menn. Fjell, Askøy og Øygarden har 100 kvinner per 100 menn i denne aldersgruppa. Det er særleg i den yngste aldersgruppa (20-29 år) at kvinneunderskotet er stort i mange kommunar. Det er Modalen som har den lågaste kvinneandelen i denne aldersgruppa med 75 kvinner pr. 100 menn i alderen 20 til 29 år. På regionnivå er det størst overskot av menn i Hardanger (91 kvinner per 100 menn) og (Sunnhordaland 92 kvinner per 100 menn), mens Vest har den største delen kvinner per 100 menn, med akkurat like mange kvinner som menn i denne aldersgruppa. Samanlikna med heile landet er det noko færre kvinner per 100 menn i Hordaland, i denne aldersgruppa. Tabellen viser kvinner per 100 menn (2011) i dei aldersgruppene som flyttar mest, og der fordelinga mellom kvinner og menn dermed kan avvike ein del frå gjennomsnittet på kommunenivå. Det vert fødd litt fleire gutar enn jenter, men på grunn av høgare dødelegheit for gutar/ menn reduserast overskotet med aukande alder. Frå 40-50 årsalderen er det fleire kvinner i dei fleste befolkningsgrupper. Dødelegheita er høgare for menn i alle aldersgrupper, men forskjellen er minst i dei yngste og dei eldste aldersgruppene. Størst forskjell i dødelegheita er det i 20-24- års alderen, der dødelegheita for menn er rundt tre gongar så høg som for kvinner. I aldersgruppa 20-39 vil det normalt vere eit overskot av menn, men på grunn av stor flytteaktivitet vil det likevel kunne vere kvinneoverskot i nokre område. 20-29 år 30-39 år 20-39 år Etne 86 88 87 Sveio 90 91 90 Bømlo 90 93 91 Stord 93 94 94 Fitjar 93 81 86 Tysnes 85 79 82 Kvinnherad 91 98 94 Austevoll 96 96 96 Sunnhordland 91 93 92 Jondal 96 105 100 Odda 90 89 89 Ullensvang 89 96 92 Eidfjord 97 106 101 Ulvik 92 88 90 Granvin 81 90 84 Kvam 93 90 91 Hardanger 91 92 91 Voss 95 102 98 Fusa 93 90 92 Samnanger 111 89 99 Os 92 98 95 Bjørnefjorden 94 96 95 Bergen 96 90 93 Sund 95 101 98 Fjell 97 102 100 Askøy 100 99 100 Øygarden 97 102 100 Vest 98 101 100 Vaksdal 95 94 94 Modalen 75 2 100 Osterøy 96 93 94 Osterfjorden 95 94 95 Meland 101 107 104 Radøy 94 93 94 Lindås 96 89 92 Austrheim 85 72 78 Fedje 56 115 81 Masfjorden 92 1 101 Nordhordland 95 93 94 Hordaland 96 93 94 Landet 97 96 96 Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no 16
Befolkningsstruktur 17
Folketalsframskriving Oppjusterte prognosar: 650 000 hordalendingar i 2038 Endring Tal % per år 2011 2015 2020 2030 2040 2011-20 2011-30 2011-40 2011-40 Bergen 260 392 277 823 299 259 332 6 353 798 38 867 72 222 93 406 1,1 % Etne 3 909 4 006 4 0 4 341 4 4 231 432 503 0,4 % Sveio 5 8 5 551 6 098 7 047 7 697 960 1 909 2 559 1,4 % Bømlo 11 421 0 796 185 15 069 1 375 2 764 3 648 1,0 % Stord 17 804 18 942 20 387 22 800 24 234 2 583 4 996 6 430 1,1 % Fitjar 2 929 2 998 3 099 3 298 3 391 170 369 462 0,5 % Tysnes 2 756 2 751 2 766 2 816 2 784 10 60 28 0,0 % Kvinnherad 243 546 959 602 796 716 1 359 1 553 0,4 % Austevoll 4 680 4 974 5 362 6 054 6 5 682 1 374 1 833 1,1 % Sunnhordland 61 880 64 782 68 607 75 3 78 896 6 727 263 17 016 0,8 % Jondal 1 041 1 018 1 017 1 002 963-24 -39-78 -0,3 % Odda 6 985 6 971 7 042 7 164 7 108 57 179 3 0,1 % Ullensvang 3 405 3 418 3 458 3 536 3 508 53 1 103 0,1 % Eidfjord 959 1 034 1 117 1 258 1 358 158 299 399 1,2 % Ulvik 1 118 1 099 1 068 1 043 996-50 -75-2 -0,4 % Granvin 947 947 937 946 937-10 -1-10 -0,0 % Kvam 8 442 8 615 8 880 9 352 9 521 438 910 1 079 0,4 % Hardanger 22 897 23 102 23 519 24 301 24 391 622 1 404 1 494 0,2 % Voss 957 265 686 15 491 15 922 729 1 534 1 965 0,5 % Fusa 3 851 3 964 4 1 4 409 4 6 270 558 762 0,6 % Samnanger 2 394 2 443 2 507 2 603 2 598 1 209 204 0,3 % Os 17 210 18 965 21 102 24 807 27 379 3 892 7 597 10 169 1,6 % Bjørnefjorden 23 455 25 372 27 730 31 819 34 590 4 275 8 364 11 5 1,3 % Askøy 25 602 28 299 31 6 37 549 41 816 6 0 11 947 16 2 1,7 % Sund 6 265 6 856 7 587 8 847 9 691 1 322 2 582 3 426 1,5 % Fjell 22 220 23 967 26 4 30 068 32 737 3 9 7 848 10 517 1,3 % Øygarden 4 300 4 457 4 655 5 027 5 185 355 727 885 0,6 % Vest 58 387 63 579 69 990 81 491 89 429 11 603 23 104 31 042 1,5 % Vaksdal 4 153 4 225 4 350 4 590 4 729 197 437 576 0,4 % Modalen 370 381 411 452 470 41 82 100 0,8 % Osterøy 7 465 7 769 8 179 8 926 9 368 7 1 461 1 903 0,8 % Osterfjorden 11 988 375 940 968 567 952 1 980 2 579 0,7 % Meland 6 824 7 615 8 602 10 400 11 704 1 778 3 576 4 880 1,9 % Radøy 4 896 5 7 5 451 5 938 6 9 555 1 042 1 243 0,8 % Lindås 516 15 533 16 753 18 905 20 225 2 237 4 389 5 709 1,2 % Austrheim 2 789 3 093 3 488 4 160 4 557 699 1 371 1 768 1,7 % Fedje 587 556 5 462 404-74 -5-183 -1,3 % Masfjorden 1 672 1 666 1 655 1 670 1 629-17 -2-43 -0,1 % Nordhordland 31 284 33 610 36 462 41 535 44 658 5 178 10 251 374 1,2 % Hordaland 484 240 5 908 553 193 616 362 656 251 68 953 2 2 172 011 1,1 % Kjelde: SSB Statistikkbanken Tabellen viser tal frå Statistisk sentralbyrå si folketalsframskriving per 16.06.2011, middelalternativet (MMMM), 1. januar per år. 2011: Faktisk folketal. 18 Om framskrivinga Føresetnader for framskrivinga (alternativ MMMM): Framskrivinga føreset eit samla fruktbarheitstal som er venta å gå litt opp frå dagens 1,95 barn per kvinne til 1,97 i 2015 og så ned att mot 1,93 i 2060. Den venta levealderen for nyfødde er føresett å auke frå 78,9 år for menn og 83,2 år for kvinner i 2010 til høvesvis 86 og 89 år i 2060. Nettoinnvandringa er venta å vere litt over dagens nivå (42 000) fram til 2015, for deretter å gå ned til under 10 000 rundt 2035, og så halde seg konstant framover. Innanlandsk flytting er venta å følge same mønster som i 2006-2010, men med ei svak demping mellom 2011-2015.
Folketalsframskriving Statistisk sentralbyrå si folketalsframskriving frå juni 2011 viser ei kraftig oppjustering av prognosane frå 2010. SSB ventar at vi er 10 000 fleire hordalendingar i 2015 enn ved førre framskriving, og dei ventar at vi er 35 000 fleire hordalendingar i 2030 enn ved førre framskriving (sjå Hordaland i tal nr 1-2010, s. 18). Det er no venta folkeauke i heile 28 av kommunane i Hordaland, mot 21 i førre framskriving. Nytt av året er framskriving fram til 2040, og desse viser at vi i 2038 kan vente oss 350 000 bergensarar og 650 000 hordalendingar. Dette er høvesvis 90 000 og 166 000 fleire enn i dag. Bergen sin del av folketalet i Hordaland er da venta å halde seg konstant. Nasjonalt er veksten venta å vere på 0,9 % per år fram mot 2040. Hordaland er venta å ha ein vekst på 1,1 % per år. Det same gjeld Bergen. Størst prosentvekst er venta i Meland (1,9 %), Askøy og Austrheim (begge 1,7 %), Os (1,6 %) og Sund (1,5 %). Størst nedgang er venta på Fedje (-1,3 % per år). 19
Folketalsframskriving Folketal 8000 10000 000 000 16000 Litlesotra og Bjorøy 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 4000 6000 8000 10000 000 Kleppestø 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 3000 4000 5000 6000 7000 8000 Meland sør (inkl. Frekhaug) 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 4000 5000 6000 7000 8000 Leirvik 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 4000 5000 6000 7000 Knarvik 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 4500 5000 5500 6000 6500 Husnes-Sunde-Valen 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 4500 5000 5500 6000 6500 Osøyro 2000 2010 2020 2030 2040 Folketal 3500 4000 4500 5000 5500 6000 Vossevangen 2000 2010 2020 2030 2040 20 Folketal 3200 3400 3600 3800 Vikøy (inkl. Norheimsund) 2000 2010 2020 2030 2040 Figurane viser Hordaland fylkeskommune sine berekningar av korleis folketalet i ni delområde i Hordaland vil vekse om SSB sin middelprognose frå 2011 for kommunane slår til og folkeveksten fordeler seg etter same mønster som dei siste åra. Blå prikkar viser historisk folketal (1999-2011), raude prikkar viser vår beste prognose, og grå prikkar viser eit 95 % usikkerheitsintervall rundt prognosane våre. Hordaland fylkeskommune vil publisere fullstendige rapportar for kvar kommune, inklusive metode og dokumentasjon. Sjå www.hordaland.no/aud-rapportar.
Boligbygging Kraftig oppgang i boligbygginga i Bergen, nedgang i resten av fylket 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 600 500 400 300 200 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Igangsette boligar Hordaland Igangsette boligar Bergen Igangsette fritidsbygningar Hordaland (høgre akse) Etter ein kraftig auke i boligbygginga i fylket frå 2003 til 2005 gjekk boligbygginga ned i 2008 og 2009, før den igjen steig i 2010. Det er Bergen som står for auken i buoligbygginga i Hordaland i 2010. Bergen stod for 64 % av alle igangsette boligar i Hordaland i 2010 mot 36 % i 2009. Tal igangsette fritidsbygningar i Hordaland har lege relativt stabilt gjennom første halvdel av 2000-talet, men har hatt ein auke siste halvdel, med ein mellombels nedgang i 2008. Figuren viser talet på igangsette boligar i Hordaland og Bergen og fritidsbygningar i Hordaland i perioden 2000-2010. Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no 00 1000 800 600 400 200 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sunnhordland Vest Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger og Voss Osterfjorden Figuren viser talet på igangsette boligar i regionar i Hordaland 2000-2010. I alle regionane unnateke Bergen, har tal igangsette boligar gått ned i 2010 etter ein mellombels topp i 2009 og har med andre ord ikkje bidratt til auken i tal igangsette boligar i Hordaland i 2010. Kring 2007 var situasjonen motsett, då kom auken i igangsette boligar i regionane utanom Bergen, mens det i Bergen var ein vedvarande nedgong frå 2005-2009. Den prosentvis største nedgangen har kome i Sunnhordland og Hardanger og Voss med om lag 50 %, men også Vest og Osterfjorden har hatt kraftig nedgang med om lag 30-35 %. I Sunnhordland har det vore ein monaleg nedgang i bygginga av boligar i alle kommunane, med unntak av Fitjar som har hatt ein rekordhøg byggjeaktivitet. I Hardanger er det først og fremst Odda som har bidratt til nedgangen i regionen. Etter to toppår, 2008 og 2009, med om lag 60 nye boligar, blei det i 2010 igangsett berre 6 boligar i Odda. 21
Boligbygging Alle 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Einebustader Rekkehus m.v. 2010 Blokker m.v. Andre bustader Bergen 1 959 1 774 1 482 1 171 710 22 259 362 880 631 Etne 9 8 36 43 54 29 28 0 0 1 Sveio 24 65 26 74 119 51 20 31 0 0 Bømlo 65 53 80 78 174 53 38 15 0 0 Stord 71 70 870 3 165 73 47 20 5 1 Fitjar 32 1 22 32 15 10 7 0 Tysnes 6 18 25 10 10 10 0 0 0 Kvinnherad 55 70 102 0 85 61 19 41 0 1 Austevoll 9 30 16 25 63 24 23 0 0 1 Sunnhordland 271 315 1 168 525 688 333 200 117 4 Jondal 2 2 0 1 2 1 1 0 0 0 Odda 0 5 6 67 57 6 6 0 0 0 Ullensvang 2 3 3 0 0 9 4 0 0 Eidfjord 0 4 2 16 5 4 4 0 0 0 Ulvik 1 0 22 2 2 1 1 0 0 0 Granvin 1 0 1 3 6 5 5 0 0 0 Kvam 59 38 58 20 33 30 6 0 Hardanger 65 52 92 109 105 60 38 16 6 0 Voss 93 22 6 30 60 24 21 3 0 0 Fusa 41 24 2 18 26 32 0 18 0 Samnanger 32 31 16 7 7 11 3 8 0 0 Os 104 117 106 253 190 5 84 33 17 11 Bjørnefjorden 177 172 4 278 223 188 101 41 35 11 Askøy 342 420 440 171 237 1 47 65 0 0 Sund 62 46 74 65 101 37 25 6 0 6 Fjell 362 169 0 177 3 6 50 61 0 15 Øygarden 70 151 45 42 37 48 26 22 0 0 Vest 836 786 689 455 498 323 8 154 0 21 Vaksdal 18 16 6 10 4 4 0 0 0 Modalen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Osterøy 56 73 79 23 54 29 15 0 0 Osterfjorden 68 91 95 29 64 33 18 15 0 0 Meland 68 104 2 48 48 94 29 5 48 Radøy 47 25 35 33 34 16 2 0 0 Lindås 3 9 168 73 168 71 30 41 0 0 Austrheim 21 42 48 5 24 39 10 16 0 Fedje 1 4 3 2 2 5 5 0 0 0 Masfjorden 11 6 7 7 15 17 5 0 0 Nordhordland 291 320 383 168 291 242 100 69 48 25 Hordaland 3 760 3 532 4 159 2 765 2 639 3 335 885 777 981 692 Bergen i % av Hdl 52,1 50,2 35,6 42,4 26,9 63,9 29,3 46,6 89,7 91,2 Kjelde: SSB statistikkbanken, statistikk.ivest.no Tabellen viser boligbygginga (igangsette boligar) i kommunar og regionar. 22
Boligmarknaden Litt slakkare prisutvikling enn før førre pristopp Mai 2011-prisar 35000 30000 25000 20000 I nominelle prisar er alle bustadformene no på sitt høgaste nivå nokosinne, men målt i dagens prisar er det berre einebustader utanom Bergen som er på same nivå som prisrekorden frå sumaren 2007. Delte bustader er òg nær ved å nå dette nivået. På grunn av måten Norges Eiendomsmeglerforbund har aggregert sine data, lar det seg ikkje gjere å oppgje prisar for Hordaland utanom Bergen for delte bustader. Det gjer at det er lite som skil desse to seriane. 15000 10000 5000 jan.. 02 nov.. 02 sep.. 03 juli. 04 mai. 05 mars. 06 jan.. 07 nov.. 07 sep.. 08 juli. 09 mai. 10 mars. 11 Når vi ser på prisutviklinga i dagens prisar, ser vi at den ikkje er like bratt som fram mot toppnoteringane i 2007, og leilegheitar utanom Bergen har hatt ei ganske flat prisutvikling dei siste åra. Det same hadde einebustader utanom Bergen fram til januar 2011, men dei siste månadene har prisane gått kraftig opp. Leilegheit ca 70m2 Bergen Leilegheit ca 70m2 Hordaland utanom Bergen Einebustad ca 150m2 Bergen Delt bustad ca 115m2 Bergen Delt bustad ca 115m2 Hordaland ink. Bergen Einebustad ca 150m2 Hordaland utanom Bergen Figuren viser gjennomsnittleg kvadratmeterpris på sjølveigarbustader i Hordaland frå januar 2002 til mai 2011. Prisane er oppgjevne i mai 2011-prisar. Brot i serien for leiligheiter i Hordaland utanom Bergen skuldast manglande data. Kjelde: Norges Eiendomsmeglerforbund (nominelle prisar) og SSB (konsumprisindeks). 23
Europa Yngst befolkning i aust Share of EU population aged 15 to 29, by NUTS 2 regions, 2007 % of 15-29 in the total population Guadeloupe (FR) Martinique (FR) <= 18 18 <= 20 20 <= 22 > 22 Data not available 0 25 Guyane (FR) 0 20 Réunion (FR) 0 100 0 20 Data source: Eurostat EuroGeographics Association, for the administrative boundaries Cartography: Eurostat GISCO, 06/2009 Açores (PT) Madeira (PT) 0 600 km 0 100 0 20 Canarias (ES) Malta 0 100 0 10 Ísland 0 100 Kjelde: Eurostat Kartet syner delen av befolkninga i EU mellom 15 og 29 år på NUTS 2 nivå for 2007. Det er ein tendens til at regionane i Aust-Europa har ein større del av den totale befolkninga mellom 15 til 29 år enn elles i Europa. Også Irland har ein høg del i nemnde aldersgruppe. Regionane i Skandinavia plasserer seg på nedre del av skalaen då delen av befolkninga mellom 15 til 29 år ikkje overstig 20 %. Tendensen ein ser i Skandinavia finn ein også igjen i Sentral- og Sør-Europa. 24
Kjelder og meir informasjon Hordaland fylkeskommune: statistikk.ivest.no www.hordaland.no/statdok Norges Eiendomsmeglerforbund: Historikk boligpriser (1985-2011); www.nef.no/xp/pub/topp/boligprisstatistikk/historiske_priser/index.html Statistisk sentralbyrå (SSB): www.ssb.no/: SSB Statistikkbanken: http://statbank.ssb.no/statistikkbanken/ Befolkningsstatistikk generelt: www.ssb.no/befolkning/ Kvartalsvise befolkningstal: www.ssb.no/folkendrkv/ Innvandrarbefolkninga og utanlandske statsborgarar: www.ssb.no/innvbef/ Innanlandsk flytting: www.ssb.no/flytting/ Folketalsframskrivingar: www.ssb.no/folkfram/ PANDA (Plan- og analysesystem for næringsliv, demografi og arbeidsmarked): www.pandagruppen.no Eurostat: http://epp.eurostat.ec.europa.eu 25