Handsaming av vasskraftsaker i Hordaland fylkeskommune Mål, rutinar, handsaming
Politisk vedtekne mål for energiutbygging i Hordaland Regionale planar som ligg til grunn for sakshandsaming Fylkesdelplan for små vasskraftverk, vedtatt i Fylkestinget des.2009, justert av Miljøverndep. 2013 Klimaplan for Hordaland, sist vedtatt i Fylkestinget juni 2014 05.09.2014 Endres i topp-/bunntekst 2
Grunnlag for fråsegner i vasskraftsaker Mål for utbygging: 1. Hordaland vil stimulere til og ynskjer auka bruk av fornybare energikjelder. 2. Tilgangen på energiressursar skal gje verdiskaping og danne grunnlag for næring. 3. Utbygging av ny energiproduksjon må ta omsyn til miljø og arealverdiar. 4. Ny fornybar energiproduksjon i små-, mini- og mikrokraftverk må ta omsyn til naturmangfald, friluftslivsområde og store landskapsverdiar. Fylkespolitiske retningsliner 3
Småkraftplanen fagleg innhald Inndeling i tema Døme: Landskap Inndeling i delområde Døme: 13 Matre-Åkrafjorden 4
Landskap 5
6
Tap og endring av INON Søknad om konsesjon for overføring av 2 bekker på Osafjellet til Lang-Sima kraftverk 7
Dette bildet kan ikke vises for øyeblikket. Fylkespolitiske retningsliner 8
Retningsliner for sakshandsaming R3 Fjordlandskap R4 Sårbart høgfjell I urørte fjordlandskap skal ein vere svært restriktiv med kraftutbygging som reduserer det urørte preget i landskapet. I fjordlandskap av stor verdi skal ein vere restriktiv med inngrep som fjernar eksponerte fossar og vassdrag eller reduserer heilskapen i landskapet. Ein skal legge vekt på at terrenginngrep, vegar, røyrgater mm. ikkje fører til varige sår som reduserer opplevingsverdien i landskapet. Ved inngrep i eksponerte fossar og elvestrekningar skal det stillast krav til minstevassføring som opprettheld landskapskarakteren og opplevingsverdien. I sårbart høgfjell av stor verdi skal ein vere restriktiv med vasskraftanlegg som fører til varige sår i naturen. Avbøtande tiltak: Tunneldrift og veglaus utbygging kan redusere konfliktgraden. I andre område med sårbart høgfjell bør ein vise varsemd med løyve til ny kraftutbygging, spesielt i eksponerte område mot viktige reiselivsområde og verdifulle friluftsområde. 9
Retningsliner for sakshandsaming R5 Biologisk mangfald Ein skal vise varsemd med å gje løyve til utbygging av små vasskraftverk som kan føre til skade på artar som er kritisk truga (CR), sterkt truga (EN) eller sårbar (VU) på den norske raudlista. For vatn med hekkande lom skal ein ikkje gje løyve til reguleringar som inneber endra vasstand eller endra svingingar i høve til dagens situasjon. For elver som fungerer som hekkeområde for vintererle eller fossekall må det setjast krav om naudsynt minstevassføring. For vintererle er det også viktig å halde skogen langs elva intakt. For fossekall kan oppsetting av eigne reirkasser vere eit avbøtande tiltak der trygge reirplassar forsvinn. Etablering av røyrgate og anleggsveg må ikkje føre til vesentleg inngrep i naturtypar av stor verdi. Ein bør som hovudsak unngå tiltak som skaper barrierar som fører til splitting av leveområde for villrein. R6 Fisk I nasjonale laksevassdrag skal ein ikkje gje løyve til bygging av kraftverk på lakseførande strekning, dersom det fører til negativ innverknad på bestanden. Ein må vise varsemd ved utbygging oppstraums lakseførande strekning, og utbygging krev særskilte tryggleikstiltak for å redusere risiko for skade på laksestammen. I lakseførande elver bør ein ikkje gje løyve til bygging av kraftverk på lakseførande strekning, og ein må vise varsemd ved utbygging oppstraums lakseførande strekning. For elvestrekningar med sjøaure eller storaure skal ein ikkje gje løyve til vesentlege vasstandsreduksjonar. Der det er store fiskeinteresser skal ikkje tilhøva for fiske reduserast. For kraftverksutbygging oppstraums aktuell elvestrekning for fisk skal det vurderast om automatisk forbisleppingsventil skal monterast. Løyve til utbygging i mindre viktige område for sjøaure og storaure føreset auka og differensiert minstevassføring, ekstra høg minstevassføring i gytevandringstida og sikre inntaksordningar for å unngå tap av fisk i turbin. Gyteområde for innlandsfisk må ikkje reduserast i eit slikt omfang at det er til trugsel for bestanden eller gjev vesentleg negativ innverknad for fiske 10
Retningsliner for sakshandsaming R7 Friluftsliv Ein bør vise varsemd ved utforming av ny vasskraftutbygging, slik at tiltaka ikkje reduserar opplevingskvalitetane i friluftsområde med stor verdi. Gjennom konkret utforming skal ein søkje å gjere tiltaket til ein positiv ressurs for friluftslivet. R8 Kulturminne I område med direkte tilknytning til verneverdige kulturminne og kulturmiljø skal ein vise varsemd med løyve til ny vasskraftutbygging. R9 Reiseliv I område med stor verdi for reiselivet der tiltaket vil redusere opplevingskvalitetane skal ein vise varsemd med løyve til ny vasskraftutbygging. Gjennom konkret utforming skal ein søkje å gjere tiltaket til ein positiv ressurs for reiselivet. R10 Alternativ bruk av eventuelle tunnelmassar skal vurderast framfor tippar i terrenget 11
Klimaplanen om energi OVERORDNA MÅL FOR ENERGI Energibruken i Hordaland skal effektiviserast med 20 % innan 2020 og 30 % innan 2030 i høve til 2007. Det vil seie ein årleg reduksjon på 2,2 % fram til 2020, og deretter ein årleg reduksjon på 1,3 % fram til 2030. Energibehovet til alle føremål skal i størst mogleg grad dekkjast av fornybare energikjelder utan tap av naturmangfald. Mål for energiproduksjon og -distribusjon: Hordaland skal produsere og distribuere energi for å auke andelen og mangfaldet av fornybar energi STRATEGIAR Strategi A: Energieffektivisering skal vere førstevalet Strategi B: Vere ein føregangsregion i produksjon av fornybar energi Strategi C: Utvikle påliteleg distribusjonsnett for energi 12
Klimaplanens strategiar STRATEGI A: ENERGIEFFEKTIVISERING SKAL VERE FØRSTEVALET 1. Energieffektivisering i bygningar (stasjonære føremål), i næringsliv (prosessføremål) og i transport (mobile føremål). STRATEGI B: VERE EIN FØREGANGSREGION I PRODUKSJON OG LAGRING AV FORNYBAR ENERGI 2. Fossil energi skal produserast med lågast moglege klimagassutslepp og i aukande grad erstattast med fornybar energiproduksjon. 3. Utvikle og ta i bruk nye former og teknologiar for energiproduksjon og lagring av energi. Kompetanse, forsking og utdanning på energifeltet skal styrkjast. Verkemiddel må sikre utvikling, produksjon og tilgang til marknad/ sluttbrukar. Arbeide for betre vilkår for ny fornybar energi, som solenergi, offshore vindkraft, geotermi og bølgje/tidevasskraft. 4. Energiproduksjonen må skje med minst mogleg arealkonfliktar, og med omsyn til naturmangfald, friluftslivområde og store landskapsverdiar i fylket. Jf. Fylkesdelplan for små vasskraftverk. 5. Effektivisere og modernisere eksisterande vasskraftverk, t. d. via lite konfliktfylte O/U-prosjekt. 6. Prioritere fornybar energiproduksjon kor lagring av energien er mogleg utan tap av naturmangfald. 7. Byggje ut nær- og fjernvarmenett med grunnlast frå tilgjengelege fornybare energikjelder, avfall eller spillvarme for å sanere oljefyringsanlegg og auke bruk av vassboren varme. Ulike fossilfrie energikjelder bør testast ut som spisslast og reservekapasitet. 13
Klimaplanens strategiar STRATEGI C: UTVIKLE PÅLITELEG DISTRIBUSJONSNETT FOR ENERGI 8. Utvikle distribusjonsnettet slik at fornybar energi i størst mogleg grad kan erstatte fossil energi. 9. Kraftnettet skal ha kapasitet og drift som sikrar høg leveringstryggleik av elektrisitet. Energioverføringa må skje med minst mogleg energitap. Effekttoppane i straumnettet må kunne dempast på etterspurnadssida. 10. Lokal bruk av energiressursane hindrar unødig energitap gjennom distribusjon og lagring. Kraft- og varmenett må vere ope for levering av småskala produksjon av kraft og varme der dette kan gje betre utnytting av ressursane. 11. Kraftnettet skal byggjast med minst mogleg arealkonfliktar. Ein skal ta omsyn til naturmangfald, friluftsområde og store landskapsverdiar i fylket, jf. Fylkesdelplan for små vasskraftverk. 12. Kraftnett med lågare spenningsnivå skal kablast når det er naudsynt på grunn av busetnad, naturmangfald, friluftslivområde og store landskapsverdiar. 13. Komplett infrastruktur for elektrifisering av transport skal byggjast ut i heile fylket innan 2020. 14
Sakshandsamingsrutinar Sjå NVE s nettside om saksgang og rettleiing i konsesjonssaker Type søknader i prinsippet 4 ulike: A. Vurdering konsesjonsplikt små vasskraftanlegg B. Søknad om konsesjon vasskraftverk under 1MW utom verna vassdrag - politisk sak C. Søknad om konsesjon der tiltaket ikkje er så stort at det er krav om konsekvensutgreiing politisk sak D. Konsesjonssaker (vassdrag/energi) av storleik som krev konsekvensutgreiing. Fleire gongar politisk saker 15
A Vurdering konsesjonsplikt små vasskraftanlegg Vår rolle: Høyringspart. Administrativ fråsegn NVE NVE 16
B Søknad om konsesjon vasskraftverk under 1MW utom verna vassdrag Vår rolle: Fase 1 Høyringspart i faglege tema der vi har forvaltingsansvar. Fase 2 - Politisk avgjerd i Fylkesutvalet Fase 1 adm. fråsegn NVE NVE 17
B Søknad om konsesjon vasskraftverk under 1MW utom verna vassdrag Vår rolle: Fase 1 Høyringspart i faglege tema der vi har forvaltingsansvar. Fase 2 - Politisk avgjerd i Fylkesutvalet Fase 2 Politisk avgjerd NVE KURE innstilling FUV avgjerd protokoll Sakshandsamar skriv brev KNS-sjef signerer NVE 18
C D Søknad om konsesjon der tiltaket ikkje er så stort at det er krav om konsekvensutgreiing politisk sak Søknad om konsesjon av storleik som krev konsekvensutgreiing. Høyring i fleire trinn Vår rolle: Høyringspart. Særskilt vekt på kulturminne. Politisk fråsegn i Fylkesutvalet NVE KURE innstilling FUV Fråsegn protokoll Sakshandsamar skriv brev KNS-sjef signerer NVE 19
Vaksdal kommune Sakshandsamingsreglar i Vaksdal kommune for saker som gjeld vasskraftanlegg Dale 29.12.2011 Lovgrunnlag Denne type saker vert regulert av ulike lover. Forvaltingsmyndigheita er tillagt ulike organ i dei ulike lovene: Vaksdal kommune (VK), Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) og Hordaland fylkeskommune (HFK). Avhengig av sakstype vert saka regulert av ei eller fleire av desse lovene: Plan- og bygningslova (under miljøverndepartementet) Naturmangfaldslova (under miljøverndepartementet) Vassdragsreguleringslova (under olje- og energidepartementet) Vassressurslova (under olje- og energidepartementet) Lov om motroferdsel i utmark og vassdrag (under miljøverndepartementet) 20