Dykkar ref.: Vår dato: 15.03.2012 Vår ref.: 2012/2524 Arkivnr.: 461.5 Vestskog BA Røynstrandsvegen 4 5736 GRANVIN Postadresse: Postboks 59 Sentrum, 4001 Stavanger Besøksadresse: Lagårdsveien 44, Stavanger T: 51 56 87 00 F: 51 56 88 11 E: postmottak@fmro.no www.fylkesmannen.no/rogaland Vestskog BA - Løyve til mudring på gnr. 79, bnr. 9, Låvaberga, Ombo, Finnøy kommune - Avslag på dumping av sprengsteinsmassar ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Med heimel i forureiningslova 11 og i medhald av forskrift av 01.06.04 om avgrensing av forureining (forureiningsforskrifta) kap 22, gir Fylkesmannen Vestskog BA løyve til mudring i sjø på Låvaberga, Ombo i Finnøy kommune. I samband med løyvet stiller Fylkesmannen vilkår til arbeida, blant anna at tiltakshavar fører kontroll med arbeidet og at det setjast i verk tiltak for å hindre skadar på miljøet som følgje av mudringa. Løyvet omfattar mudring av omlag 253 m 3 stein som dekker eit areal på omlag 106 m 2 på botnen. Det vert gitt avslag på søknaden om dumping av sprengsteinsmassar i sjø. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Vi viser til søknad av 01.03.2012 om utdyping og deponering av sprengsteinsmassar i sjø på gnr. 79, bnr. 9 på Låvaberga, Ombo i Finnøy kommune, samt søknad om endring av løyve av 13.03.2012. Dette løyvet er ein revisjon av løyvet gitt av Fylkesmannen i Rogaland 09.03.2012 til Sørli AS på vegne av Vestskog BA, med endring av nokre av vilkåra. Revisjonen gjeld skjerming av ålegraseng for partikkelspreiing og metode for boring. Søknad Det vert søkt om mudring av 253 m 3, som vil dekke eit areal på 106 m 2. I tillegg søkast det om løyve til å deponere dei oppmudra massane i sjø. Deponiet vil bestå av om lag 380 m 3 sprengsteinmassar, som vil dekke eit areal på 200-250 m 2. Rogaland Skogeigarlag (Vestskog BA) har ein utskipingskai for tømmer på Låvaberga, Ombo, i Finnøy kommune. Kaien vart bygd i 1992-1993, og djupna framfor kaien er i dag for liten for båtane som vert nytta i tømmerfarten. For at kaien skal vere brukbar som utskipingskai, vil det vere naudsynt og mudre ned til -7 LAT framfor kaien. Botnen er oppmålt ved scanning av Seascan AS. Massane som skal mudrast er fast fjell av type fyllitt og kvartsglimmerskifer. Ein dykkar har stadfesta at det ikkje finst lausmassar i mudringsområdet. Fjellet skal bores frå borerigg på flåte. Sprengingsarbeidet vert utført med fleire mindre salver for å bevare gjenståande fjellstuff mest mogleg intakt, og for at det skal vere minst mogleg partikkelspreiing. Det er planlagd å grabba massane opp med grabb frå mobilkran og leggja dei ut på djupare vatn utanfor kaien.
Søkjar kjenner ikkje til andre kjelder til forureining i tiltaksområdet enn to oppdrettsanlegg for laks. Det nærmaste anlegget ligg 300 m frå utskipingskaien. Det er ikkje mogleg å gjennomføre mudringsarbeida når det er fisk i desse anlegga. Ein endring i planen for utsett av fisk førar til at mudringa må utførast i mars 2012, eller leggjast på vent i 1.5 år. Søkjar har derfor hastverk, og det er ikkje tid til å gjennomføre undersøkingar for å få meir kunnskap om tiltaksområdet. Fylkesmannens vurdering Låvaberga ligg på nordsida av Ombo. Det er forholdsvis vêrhardt og det er sannsynleg at straumforholda er gode. I nærleiken til mudringsområdet ligg to oppdrettsanlegg, det er elles ingen kjende forureiningskjelder. Området som skal utdypast med sprenging består av bart fjell. Fylkesmannen meiner derfor at det er lite sannsynleg at ei mogleg spreiing av partiklar under sprenginga vil føre til forureining av miljøgifter til miljøet. Tilførsel av fast stoff som kan vere til skade eller ulempe for miljøet kan sjåast på som forureining, jf. forureiningslova 6 første ledd nummer 1. Utan særskilte tiltak vil mudringa føre til spreiing av borestøv og sprengsteinsmassar. Tiltakshavar har sjølv foreslått at borekaks frå boringa skal samlast opp med sugeslange og sedimenterast i to konteinare. For å hindre spreiing av partiklar frå sprenging og grabbing, er det foreslått at dette bare skal gå føre seg ved austleg strøm. Denne framgangsmåten kan Fylkesmannen akseptere. Fylkesmannen har eit generelt prinsipp om at dumping i sjø ikkje er tillat. Sprengsteinsmassane er reine, og kan nyttast til andre formål. Dei skal derfor grabbast opp med grabb og deponerast/nyttast på lovleg vis. Fylkesmannen har vidare vurdert søknaden etter rettsprinsippa i 8-12, jf. 7, i naturmangfaldlova: 8 Kunnskapsgrunnlaget Det er ingen registrerte verna, trua eller sårbare økosystem eller naturtypar i nærleiken av det omsøkte mudringsområdet. Det er heller ikkje gjort biologisk mangfald-undersøkingar i området. I nærleiken til mudringsområdet er det sannsynleg at det finst ein regionalt viktig ålegraseng. Dette er basert på ei modellering frå NIVA. Modelleringa er ikkje bekrefta ved feltundersøking. Tiltakshavar er i tidsnød, og det vil ikkje vere mogleg og undersøke på førehand om det finst viktige naturtypar i området. Kunnskapsgrunnlaget Fylkesmannen bygger si avgjerd på er svakt, noko som tilseier at det bør takast føre-var omsyn i denne saka. 9 Føre-var prinsippet Kravet om varsemd må leggast til grunn i denne saka fordi det ikkje ligg føre tilstrekkeleg kunnskap om kva for nokon verknadar tiltaket kan ha for miljøet i området rundt Låvaberga. 10 Økosystemtilnærming og samla belastning I Skjølevik, om lag 450 m frå kaia der det skal sprengjast, er det sannsynleg at det er ein regionalt viktig ålegraseng. Ålegras er ein marin naturtype som inneheld fleire spesialiserte arter og samfunn. Denne naturtypa fungerer som ein skjulestad, eit oppvekstområde, og som matfat for fiskeyngel og krepsdyr. Den er også viktig for stabiliteten i grunne områder, fordi den bind sedimenta og reduserer erosjon. Ålegrasengar er vurdert som noe trua, jf. norsk raudliste (artsdatabanken). Dei største trugslane for ålegras er utfylling, mudring, drenering og eutrofiering. Spreiing av partiklar og auke i påvekstalgar (eutrofiering) vil redusere ljosforholda, ein viktig føresetnad for vekst av ålegras. I tillegg kan partiklane føre til nedslamming av ålegraset. Tiltaket det søkast om vil føre til at det vert spreidd borestøv og sprengsteinsmasse. Vidare vil nitrogen vert tilført sjøen som følgje av sprenginga. Ein auke i nitrogen kan føre til eutrofiering. Side 2 av 5
Mengda sprengstoff som skal brukast her, tilseier at faren for eutrofiering som følgje av nitrogenutslepp vil vere liten. Borestøv og sprengsteinsmasse kan vere et problem dersom det finst ei ålegraseng i Skjølevik. Den samla belastning på økosystemet kan såleis vere vesentleg. 11 Tiltakshavar må bere kostnadane ved skade på miljøet Tiltakshavar må dekke kostnadene ved å avgrense mogleg skade på naturmiljøet som følgje av tiltaket. Søkjarane har etter vår vurdering ikkje i tilstrekkeleg grad vurdert avbøtande tiltak for å hindre skader og ulemper ved tiltaket, jf. vår merknad til 12 nedanfor. 12 Miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar Sprengingsarbeidet vil gå føre seg med fleire mindre salver for å bevara gjenståande fjellstuff mest mogleg intakt. Vidare skal borekaks samlast opp ved hjelp av ein sugeslange montert på borestålet. Fylkesmannen vil i tillegg krevje at området der ålegras potensielt finst, skal vere beskytta med ein fysisk barriere under arbeida. Dersom dette ikkje er mogleg å få til grunna sterk straum i sundet, skal arbeider i sjø bare skje ved austleg straumretning. Konklusjon og grunngjeving Vurdering av tiltaket etter 8-12, jf. 7 i naturmangfaldlova tilseier vesentleg påverknad av naturen i området dersom det finst ei regionalt viktig ålegraseng ved Skjølevik. Det er ikkje tid til å få klarlagt om dette er tilfellet. Tiltaket er lite, og det er ikkje kjende sjeldsynte eller truga biotopar eller artar i området. Tiltaket er viktig for skogsdrifta på Ombo. Sjøarealet der tiltaket skal gjennomførast er avsett til ferdsel/fiske/friluft/natur (FFFN) i kommuneplanen til Finnøy. Tiltaket betrar ferdsel, og er såleis i tråd med kommuneplanen. Fylkesmannen finn derfor å kunne gi løyve til mudring på visse vilkår. Løyvet er grunna i at aktiviteten ikkje vil føre til uakseptable miljøeffektar. Løyvet er gitt på grunnlag av opplysningar gitt i søknaden av 01.03.2012, søknad om revisjon av løyvet av 13.03.2012, samt opplysningar som har kome fram under behandlinga av søknadane. Vedtak Det gis avslag på søknaden om å dumpe masser ved Låvaberga. Massane er reine, og kan nyttast til andre formål. Vestskog BA må grabba sprengsteinsmassane opp med grabb, og deponere/nytta dei på lovleg vis. Med heimel i lov om vern mot forurensninger og om avfall (forureiningslova), 11, jf. 16, og i medhald av forskrift av 01.06.2004 om begrensning av forurensning (forureiningsforskrifta) kap. 22, gir Fylkesmannen i Rogaland på visse vilkår Vestskog BA løyve til mudring av masser i sjø ved Låvaberga, Ombo, i Finnøy kommune. Det skal mudrast 253 m 3. Området der det mudringa vil gå føre seg dekker eit areal på 106 m 2. Nedanfor vert det stilt vilkår om tiltak for å avgrense mogleg forureining, og for å motvirke skader eller ulemper på miljøet ved Låvaberga. Side 3 av 5
Vilkår Med heimel i forureiningslova 16 vert det stilt følgjande vilkår for løyvet: 1. Vestskog BA er ansvarleg for at løyvet vert halde og pliktar å orientere dei som skal gjennomføre utfyllingsarbeidet om dei vilkåra som gjeld, samt dei restriksjonane som er lagd på arbeida. 2. Vestskog BA har plikt til å sjå til at det vert etablert internkontroll som sikrar at krava i dette løyvet vert halde slik at arbeidet kan reviderast, jf. forskrift om systematisk helse-, miljø- og sikkerheitsarbeid i verksemder (internkontrollforskrifta) av 06.12.1996. Fylkesmannen skal ha uhindra tilgang til anleggsarbeida, dokumenter m.v., for å kunne føre tilsyn med aktivitetane. 3. Det er ein føresetnad at arbeida vert utført som beskrive i søknad av 01.03.2012, med endringar gitt i søknad av 13.03.2012. 4. Ved avvik frå vilkår i løyvet eller andre uventa hendingar som gjeld ytre miljø er Vestskog BA ansvarleg for at Fylkesmannen vert varsla omgåande. 5. Det skal setjast i verk tiltak for å hindra spreiing av partiklar ved mudringsarbeida: 5.1 Før mudringsarbeida startar skal det setjast opp ein barriere frå land til Rørheimsskjara. Barrieren skal strekke seg frå overflata til botn, og gå i ei rett linje frå neset ved Saltskjervika til den austre holmen ved Rørheimsskjera (figur 1). Barrierar som kan nyttast er t.d. siltskjørt eller presenning. Barrieren skal monterast slik at området der det er sannsynleg at ålegras kan vera, er heilt avstengd. 5.2 Det skal gjennomførast ein dagleg, visuell inspeksjon av barrieren. 5.3 Barrieren skal ikkje demonterast før 8 dagar etter arbeida er avslutta. Figur 1. Kart over tiltaksområdet. Viser plassering av barriere i forhold til ålegrasenga. Side 4 av 5
5.4 Dersom det ikkje er praktisk mogleg å setje opp ei fysisk barriere i sundet mot ålegrasenga, må arbeider i sjø (irekna boring, sprenging og grabbing) bare skje når straumen går i austleg retning (inngåande straum). 6. Dato og klokkeslett for arbeidar i sjø skal registrerast. Oversikta skal vere tilgjengeleg for Fylkesmannen ved ein kontroll. 7. Når arbeidet er utført skal melding sendast Fylkesmannen. Meldinga skal innehalde informasjon om kor mykje volum stein som vart sprengd, kor stort areal tiltaket omfatta, og når tiltaket vart avslutta. Vidare må registreringane av dato og klokkeslett for arbeida i sjø vedleggast. Meldinga må også omtale kor sprengsteinsmassane vart brukt/deponert. Brot på vilkår i eit løyve medfører straffeansvar etter forureiningslova, jf. 78. Vi gjer merksam på at dette løyvet ikkje fritek frå erstatningskrav for moglege skader eller ulemper som følgje av tiltaket, jf. 53. For å sikre at krav i forureiningslova eller løyvet vert haldne, kan Fylkesmannen fastsetje tvangsmulkt til staten, jf. forureiningslova 73. Vi gjer merksam på at løyvet ikkje fritek frå plikter knytt til anna lovverk. Tiltakshavar er sjølv ansvarleg for å undersøke om tiltaket er i samsvar med anna lovverk. Gebyr Vestskog BA skal betala gebyr på kr. 19 900,- for Fylkesmannen si handsaming av søknaden, jf. forureiningsforskrifta 39-4. Klima- og forureiningsdirektoratet (Klif) vil krevja inn gebyret. Etterhandskunngjering Løyvet og søknadsdokumenta vert lagt ut til offentleg ettersyn på nettsida til Fylkesmannen i Rogaland www.fylkesmannen.no/rogaland under temaet miljøvern. Klagerett Løyvet kan klagast på til Klif innan tre veker frå melding om vedtaket er motteke. Grunngjeven klage skal stilast til Klif og sendast Fylkesmannen i Rogaland. Med helsing Marit Sundsvik Bendixen ass. fylkesmiljøvernsjef Cathrine Stabel Henriksen overingeniør Dokumentet er godkjend elektronisk av Fylkesmannen i Rogaland og krev derfor ikkje signatur. Saksbehandlar: Cathrine Stabel Henriksen Saksbehandlar telefon: 51 56 89 15 E-post: cathrine.stabel.henriksen@fmro.no Kopi til: Sørli AS Postboks 215 5402 STORD Stavangerregionen havn IKS Nedre Strandgaten 51 4005 STAVANGER Museum Stavanger AS Muségata 16 4010 STAVANGER Finnøy kommune Rådhuset 4160 FINNØY Side 5 av 5