År: Stortingsval Krins: Kommune: Fylke: Møtebok for røystestyret A Administrative forhold A1 Val blei halde Måndag. september frå kl. til kl. Søndag. september frå kl. til kl. A2 Røystestyret Leiar: Møtande medlemmer: Møtande varamedlemmer: B Behandling av mottekne røyster B1 Talet på kryss i manntalet søndag og måndag Kryss i manntalet på valtinget Tal Søndag Måndag B2 Talet på røyster mottekne søndag og måndag B2.1 Ordinære a. Ordinære valtingsrøystesetlar (i urna) Tal B2.2 Særskilt omslag a. Røystegjevingar frå veljarar som ikkje var manntalsførte i krinsen (framand) Tal b. Røystegjevingar frå veljarar som var førehandsavkryssa i manntalet/ikkje stod i manntalet i kommunen c. = Røystegjevingar lagde i særskilt omslag i alt B2.3 Kontroll Talet på ordinære røyster i urna(b2.1a) er lik talet på kryss i manntalet (B1). Oppdatert versjon 29042009
Årsak dersom det er avvik: Stortingsval Møtebok for røystestyret nynorsk B3 Førebels oppteljing hos røystestyret Tal B3.1 Røystesetlar til førebels oppteljing a. Ordinære valtingsrøystesetlar gjevne på denne røystestaden. Frå B2.1a b. Ordinære valtingsrøystesetlar leverte inn frå andre røystestader til førebels oppteljing her* c. Mellomsum: Røystesetlar til førebels oppteljing d. - Røystesetlar lagde til sides for vurdering hos valstyret ( tvilsame ) = e - Blanke røystesetlar f. Godkjende røystesetlar til fordeling på listene = * Gjeld følgjande stader: B3.2 Resultat av førebels oppteljing Namn på vallista Talet på røystesetlar til kvar liste Uretta lister (eventuelt) Retta lister (eventuelt) SUM = 2
B3.3 Kontroll Stortingsval Møtebok for røystestyret nynorsk Talet på godkjende røystesetlar til førebels oppteljing i B3.1f er lik sum samla tal røystesetlar fordelt på listene i B3.2 Årsak til avvik: B4 PAKKING OG SENDING AV MATERIELL Dette materiellet er lagt i ein forsegla pakke:: Avkryssingsmanntalet Ordinære røystesetlar (vallova 9-5(1)) Røystegjevinga frå veljarar som ikkje er innførte i manntalet i røystekrinsen (valforskrifta 31) Røystegjevingar frå veljarar som er førehandsavkryssa i manntalet/ikkje i manntalet i kommunen (valforskrifta 31) Møteboka for røystestyret Det forsegla materiellet blei ført til valstyret annan røystestad: UNDERSKRIFTER Dato (Leiar) (Andre medlemmer) 3
Rettleiing til møteboka Innleiing Røystestyret er etter vallova 10-7, jf. valforskrifta 41, pålagt å bokføre alt som blir behandla på valtinget. Bokføringa skal skje på formular fastsett av departementet. Boka skal nyttast både av dei kommunane som held eindags val, og av dei kommunane som held todagars val. Møteboka skal fyllast ut etter avslutta røystegjeving valdagen måndag. Det er ikkje nødvendig med særskilt bokføring søndag. Ei eiga ordliste der ulike omgrep er nærmare definerte, finn ein bakerst. Blanke røystesetlar skal protokollerast særskilt. Dersom røystestyret skal foreta førebels oppteljing må ikkje berre tvilsame røystesetlar, men også blanke røystesetlar sorterast ut, før oppteljinga tek til. Protokollering skjer i B3.1. Som blanke røystesetlar blir rekna: 1. Førehandstrykt blank setel utan påteikning for valliste. Dersom ein slik setel er brukt, MEN kor veljaren har ført opp namn på parti/gruppe, skal setelen godkjennast, dersom vilkåra elles er til stades. 2. Førehandstrykt setel med registrerte politiske parti, der setelen manglar kryss/merke for valt parti. 3. Blank setel der namn på valliste ikkje er påført. 4. Blank setel der veljaren har ført på teksten blank røyst, eller liknande. Det må fysisk finnast ein setel for at denne kan reknast som ei blank røyst. Tome konvoluttar blir ikkje rekna som blanke røyster. Dersom valstyret er i tvil om setelen skal reknast som blank, bør det ved tolkninga leggjast vekt på veljaren sin vilje. Eksempel: Ein blank setel er brukt og veljaren har ført på parti. Partiet stiller ikkje liste i fylket. Denne setelen kan ikkje reknast som ein blank setel. Riktig forkastingsgrunn er her at partiet ikkje stiller liste, vallova 10-3 (1)d. Merknader til postane Kapittel A Administrative forhold Her skal det førast inn opplysningar av administrativ karakter. A1 og A2 kan fyllast ut før valdagen. Kapittel B Behandling av innkomne røyster B1 Talet på kryss i manntalet Her fører ein talet på kryss i manntalet på valtinget. Merk at talet på kryss i manntalet søndag og måndag skal bokførast kvar for seg for dei som har todagars val. B2 Talet på røyster som er komne inn Dersom det blir halde val også søndag, er det ikkje nødvendig å protokollere særskilt talet på innleverte røyster søndag. Alle røystegjevingar, både ordinære og dei som blei lagde i særskilt omslag søndag og måndag, blir protokollerte samla. Røystestyra er valde av kommunestyret/valstyret for å administrere valet og ta i mot røystegjevingar frå veljarane i krinsen. Møteboka til røystestyret skal gjere greie for kva som er skjedd på valtinget i den aktuelle krinsen. Formålet er at valstyret skal kunne kontrollere gjennomføringa. Alle røystestyrer skal rapportere til valstyret kor mange røystegjevingar som er mottekne på valtinget i den aktuelle krinsen. Også røystestyre som ikkje skal utføre førebels oppteljing, pliktar å rapportere dette til valstyret. For å kunne gjere greie for talet på mottekne røystegjevingar, må 4
nødvendigvis urnene opnast og talet på røystesetlar teljast før valmateriellet blir overlevert valstyret. Røystestyret treng ikkje å vente til røystinga i krinsen er avslutta, før registreringa av talet på mottekne røystegjevingar startar. Registreringa kan eventuelt starte allereie på søndagen dersom det er to-dagarsval. Merk at teljinga berre inneber registrering av talet på mottekne røystegjevingar (dvs. talet på setlar i urna). Det er IKKJE tillate å starte førebels oppteljing (som fordeling på listene) av valtingsrøyster før røystinga på valtinget er avslutta, jf. vallova 10-5 (2). Det er ingen ting i vegen for at røystestyret utfører oppteljinga og registreringa hos valstyret. Poenget er at det er røystestyret, ikkje valstyret som skal ha ansvar for registreringa og å gjere greie for eventuelle feil. Om sikring og oppbevaring av valmateriell, viser vi til det som valstyret har bestemt. Røystestyret skal her protokollere talet på innkomne røyster på røystestaden. Vi skil mellom ordinære røyster og røyster lagde i særskilt omslag. B2.1 a Ordinære røyster Dei fleste røystene som kjem inn, er ordinære røystegjevingar, det vil seie røystegjevingar der veljaren blir kryssa av i manntalet og sjølv legg røystesetelen ned i valurna etter at den er stempla av valfunksjonæren. Merk at vi snakkar om røystesetel idet veljaren har lagt den i urna. Veljaren si røystegjeving er godkjend når vedkomande er kryssa av i manntalet OG har fått høve til å røyste (dvs. lagt røystesetelen i urna/forlate lokalet utan å leggje setel i urna). Sjølve røystesetelen er likevel enno ikkje godkjend. Den skal ikkje prøvast før etter at vallokala er stengde. Veljarar som leverer ordinære røyster, skal ikkje leggje røystesetelen i ein røystesetelkonvolutt. I staden skal røystesetelen påførast eit offentleg stempel. Dette er ein svært viktig rutine. Eit stempel på røystesetelen tyder ikkje at den er godkjent Men det er eit krav for godkjenning av røystesetlar gjevne på valtinget at slikt stempel er påført røystesetelen. Manglar stempel, må røystesetelen forkastast. Når røystegjevinga på valdagen er avslutta, må talet på røystesetlar teljast opp og førast. Når det her blir ført ei oversikt over talet på mottekne ordinære røystesetlar, skal røystestyret føre opp alt innhald i urna(ene). Urna(ene) må opnast og røystesetlane teljast sjølv om det ikkje skal vere førebels oppteljing på røystestaden. B2.2 a Røyster i særskilt omslag Talet på røystegjevingar lagde i særskilt omslag mottekne på valtinget (søndagmåndag), fører ein opp i B2.2.a og b. Dersom veljaren leverer røyst etter reglane for røystegjeving i særskilt omslag, sjå forskrifta 31, skal vedkomande leggje røystesetelen ned i ein røystesetelkonvolutt etter at den er stempla. Røystesetelkonvolutten skal deretter leggjast i eit særskilt omslag. Valfunksjonæren klistrar att omslaget og skriv namn, fødselsdato og adresse på veljaren utanpå omslaget. Desse røystegjevingane skal ikkje leggjast i urna saman med ordinære røystegjevingar. Forhold som kan føre til at ei røystegjeving må leggjast i særskilt omslag: 1. Veljaren står ikkje i manntalet i krinsen Dette gjeld veljarar som ikkje står i manntalet i denne krinsen (framand). Framand røystegjeving er røyst frå veljar som er manntalsført i ein annan krins i kommunen enn den vedkomande leverer røyst i. Sjølv om veljaren er manntalsført i ein annan krins i kommunen, har vedkomande likevel høve til å levere røyst på denne røystestaden. Røystegjevinga skal likevel ikkje leggjast i urna, men i ein røystesetelkonvolutt og deretter i eit særskilt omslag. 5
2. Veljaren var alt avkryssa i manntalet/er ikkje manntalsført i kommunen Førehandsavkryssa røystegjeving er røyst frå veljar som alt var kryssa av i manntalet da vedkomande kom for å røyste valdagen(ane). Vedkomande kan til dømes ha levert godkjend førehandsrøystegjeving. Ei godkjend førehandsrøyst er endeleg, men dersom veljaren likevel ønskjer å levere røyst på valdagen, har vedkomande høve til det. Røystegjevinga skal da leggjast i eit særskilt omslag og ikkje leggjast i valurna. Veljarar som er manntalsførte i ein annan kommune, må visast dit. Ein må gjere veljaren merksam på at røyst som blir levert på denne staden, kan bli forkasta, og at det ikkje er tillate å vidaresende røysta til ein annan kommune. Insisterer veljaren likevel på å levere røyst, må røystegjevinga leggjast i eit særskilt omslag og ikkje i valurna. Det er valstyret som tek stilling til om desse røystegjevingane skal godkjennast. B2.3 Kontroll Sidan det ikkje skal nyttast røystesetelkonvolutt ved ordinær røystegjeving på valtinget, skal det heller ikkje vere noko konvoluttoppgjer. Veljarar med røystegjeving lagde i særskilt omslag vil ikkje bli kryssa av i manntalet på valdagen. Dei som blir kryssa av, er veljarar som leverer ordinære røyster (og legg dei i urna på valtinget). Talet på kryss i manntalet søndag og måndag skal da stemme overeins med talet på mottekne røystesetlar i urna. Avvik må ein opplyse om og grunngje. B3 Førebels oppteljing Posten skal berre fyllast ut dersom det blir gjennomført førebels oppteljing på denne røystestaden. I motsett fall skal røystesetlar og røystegjevingar anten sendast valstyret eller annan røystestad for felles oppteljing der. Vallova krev at det blir gjennomført ei førebels oppteljing av valtingsrøystene, sjå vallova 10-4(5). Det enkelte valstyret tek avgjerd om kven som har ansvar for den førebelse oppteljinga i kommunen. Dersom denne røystestaden også skal ta seg av førebels oppteljing av røyster mottekne på andre røystestader, skal namnet på desse stadene skrivast opp under tabellen i B3.1. B3.1a Ordinære røystesetlar på denne røystestaden Utgangspunkt for den førebelse oppteljinga er dei ordinære røystesetlane som er mottekne på denne røystestaden. Talet hentar ein frå B2.1a der det blei protokollert kor mange ordinære røystesetlar som blei mottekne, og fyller det inn her. B3.1b Ordinære røystesetlar frå annan røystestad Dersom røystestyret også skal ta seg av førebels oppteljing av røystesetlar som andre røystestader har teke imot, skal talet fyllast inn her. Røystesetlar mottekne på denne røystestaden og røystesetlar komne inn frå annan røystestad for felles oppteljing, bør blandast saman før oppteljinga startar. Merk at dersom det skal gjennomførast oppteljing for ein røystestad der vedkomande del av manntalet inneheld færre enn 100 registrerte, skal røystesetlane blandast før oppteljing, sjå vallova 10-4(2). Røystegjevingar som er lagde i særskilt omslag (framande røyster/røyster frå veljarar som ikkje står i manntalet i kommunen, og røyster frå veljarar som ifølgje manntalet har levert førehandsrøyst), skal ikkje takast med i den førebelse oppteljinga. Dei skal sendast til valstyret for vidare behandling. B3.1c Mellomsum Her kjem det fulle talet fram på røystesetlar som gjekk til førebels oppteljing. 6
B3.1d Tvilsame røyster Dersom røystestyret må leggje til sides nokre røystesetlar fordi det er tvil om dei utan vidare kan godkjennast, skal talet førast opp her. Vilkåra for å godkjenne ein røystesetel går fram av vallova 10-3. Røystesetlar som blir lagde til sides, skal ikkje vere med i den førebelse oppteljinga og må derfor trekkjast frå her. Talet på tvilsame røystesetlar som blir lagde til sides, må registrerast. Dei skal sendast valstyret for vidare behandling. Tvilsame vil seie at det er noko ved røystesetelen som gjer at han ikkje utan vidare kan godkjennast. B3.1e Blanke røystesetlar Røystestyret skal her protokollere kor mange blanke røystesetlar som blei mottekne. B3.1f Talet på røystesetlar til fordeling på listene Når dei tvilsame og blanke røystesetlane er trekte frå, vil ein sitje att med talet på godkjende røystesetlar som skal fordelast på dei ulike listene. Talet fører ein her. B3.2 Resultatet av førebels oppteljing Her fører ein opp korleis røystesetlane fordelte seg på dei ulike vallistene. Merk at valstyret kan avgjere at det ved den førebelse oppteljinga ikkje er nødvendig å bokføre setlane i retta og uretta lister. B3.3 Kontroll Det samla talet på røystesetlar som var utgangspunktet for den førebelse oppteljinga, skal stemme overeins med summen av talet på opptalde røystesetlar til listene. Talet i B3.1.f må derfor stemme med summeringstalet i B3.2. Dersom det ikkje gjer det, skal røystestyret opplyse om den sannsynlege grunnen her. B4 Pakking og transport av valmateriell Dersom det ikkje blir gjennomført førebels oppteljing på ein røystestad, skal valmateriellet snarast mogleg fraktast i forsegla pakke til valstyret. Etter eventuell førebels oppteljing av valtingsrøystene på røystestaden skal valmateriellet så snart som mogleg fraktast i forsegla pakke til valstyret. Røystesetlane for kvar liste og dei som ikkje har vore med i den førebelse oppteljinga (dvs. tvilsame røyster, blanke røyster og røyster lagde i særskilt omslag), skal haldast kvar for seg i pakken. Departementet understrekar at all innpakking, forsegling, oppbevaring og transport av røystesetlar må skje på ein måte som er heilt sikker. Det skal vere umogleg for uvedkomande å få tak i noko av materiellet utan å bryte forseglinga. Det forseglingsutstyret som er nytta, må oppbevarast av ein annan enn dei som fraktar valmateriellet. Underskrifter Alle medlemmer og varamedlemmer som er til stades i det møtet der protokollen blir godkjend, skal skrive under. Dersom det på denne røystestaden også blei gjennomført førebels oppteljing av røystesetlar frå ein eller fleire andre røystestader, må også møtande medlemmer av røystestyret på desse stadene skrive under. Underskrifta er ei stadfesting av at valtinget er gjennomført på den måten som går fram av møteboka. 7
Ordliste Denne ordlista bruker ein dersom det er tvil om tydinga av ord og omgrep slik dei er brukte i møteboka. Blank røyst/røystesetel røystesetlar leverte av veljar utan skrift, røystesetlar (avkryssingsark) med alle partinamn levert av veljar utan at det er kryssa av for/ført opp valt parti. Endeleg oppteljing - Endeleg kontroll og teljing av røyster (andre gongs oppteljing). Vallova 10-6. Finteljing Sjå endeleg oppteljing. Førebels oppteljing første gongs oppteljing av førehandsrøyster og valtingsrøyster med fordelinga på vallistene for å få fram eit førebels valresultat på eit så tidleg tidspunkt som mogleg, også kalla grovteljing. Vallova 10-5. Førehandsavkryssa røyster frå veljarar der namn er avkryssa i manntalet valdagen, og røystesetelen derfor blir lagd i røystesetelkonvolutt som igjen blir lagd i særskilt omslag. Valforskrifta 31. Førehandsrøyster/-røystegjevingar røyster leverte til røystemottakar før vallokala opnar. Vallova kapittel 8. Forkasta røyster røystegjeving eller røystesetel som ikkje oppfyller vilkåra for å bli godkjende og derfor ikkje blir rekna med i valoppgjeret. Vallova 10-1, 10-2 og 10-3. Forkastingsgrunn grunnar som fører til forkasting av røystegjevingar eller røystesetlar. Vallova 10-1, 10-2 og 10-3 Framande røyster røyster mottekne på valdagen frå veljarar som er manntalsførte i ein annan krins i kommunen enn der røysta blei gjeven. Valforskrifta 31. Grovteljing sjå førebels oppteljing. Ikkje i manntalet røyster frå veljarar som ikkje står i manntalet i kommunen der røysta blir gjeven, røystegjevinga blir lagd i særskilt omslag. Valforskrifta 31. Kandidatkåring Sjå valoppgjer. Klage generelt sett har ein veljar klagerett på alle forhold i tilknyting til førebuing og gjennomføring av valet. Vallova kap. 13. Mandatfordeling Sjå valoppgjer. Manntal namneliste over alle som i krinsen/kommunen kan røyste ved valet. Vallova kapittel 2. Møtebok fastlagd protokoll som røystestyra og valstyra er pålagde å fylle ut. Vallova 10-7, jf. valforskrifta 41. Omslagskonvolutt innanriks konvolutt som blir brukt ved sending av valkort og røystesetelkonvolutt ved førehandsrøystegjevinga. Valforskrifta 27 (5). Omslagskonvolutt utanriks konvolutt som blir brukt ved forsending av røystesetelkonvolutt ved førehandsrøystegjevinga utanriks, på Svalbard og Jan Mayen. Omslagskonvolutten er påført skjema for opplysningar om veljaren og skjema for innføring i manntalet. Valforskrifta 27 (6) og 28 (3). Ordinære røyster - røystesetlar som på valdagen blir lagde i urna. Vallova 9-5. Retta røystesetlar røystesetlar som inneheld gyldig endring av listekandidatane. Røystegjeving resultatet av det å levere ei røyst er ei røystegjeving. Røystesetelkonvolutt innanriks er dette ein spesiell type konvoluttar med offentleg stempel som røystesetlane ved førehandsrøystegjevinga skal liggje i. Valforskrifta 27 (4). Blir brukt også dersom røystesetlar på valtinget må leggjast i særskilt omslag. Valforskrifta 31. Røystekrins kommunestyret avgjer kor mange krinsar kommunen skal delast inn i. Kvar krins har eit lokale der veljarane leverer røyster på valdagen. Vallova 9-3 Røystestader/lokale dei lokala der veljarane kan røyste valdagen(ane). Vallova 9-3. Røystestyre organ som har ansvar for å leie valavviklinga på den enkelte røystestaden. Vallova 4-2. Særskilt omslag omslag som inneheld røystegjevingar (røystesetelkonvoluttar) frå veljarar som ikkje står i manntalet på staden der røysta er gjeven, eller alt er kryssa av i manntalet på valtinget. Valforskrifta 31. Tomme konvoluttar røystesetelkonvoluttar leverte av veljar som ikkje inneheld røystesetlar. Tvilsame røyster røyster som før den førebelse oppteljinga startar, blir lagde til sides for nærmare vurdering fordi det ikkje utan vidare er klart om dei skal godkjennast. Vallova 10-4 (4). Uretta røystesetlar røystesetlar utan endringar frå veljar, eller med endringar som ikkje er gyldige ( blir også kalla reine røystesetlar). Valkort kort som blir skrivne ut i samband med at veljar leverer førehandsrøyst, inneheld opplysningar om veljaren. Valforskrifta kapittel 5. 8
Valliste liste over kandidatar med partinamn og informasjon om kva for eit val lista gjeld, tidspunkt for valet, kva for eit fylke ho gjeld og namnet på tillitsmannen. Ordet listeforslag blir ofte brukt synonymt med valliste. Vallova kapittel 6. Valoppgjer fordeling av talet på mandat til den enkelte vallista (mandatfordeling), og kåring av kandidatar på kvar valliste (kandidatkåring). Vallova kapittel 13. Valstyre det organet som har ansvar for førebuing og gjennomføring av val i kommunen. Vallova 4-1. Valtingsrøyster røyster gjevne på valdagen(ane). Valurne urne i røystelokalet der veljaren legg røystesetel eller røystesetlar. 9