Notat 04.03.2016. Til: Frå: Sogn og Fjordane fylkeskommune, samferdsleavdelinga v/ Ole Ingar Hagen Hæreid Miljøpartiet Dei Grøne v/ medlem i HS, Stein Malkenes Kopi: Sogn og Fjordane fylkeskommune, planavdelinga v/ Svein Arne Skuggen Hoff Sak: Innspel til rullering av RTP 2018-2027. 1. Bakgrunn. På møtet i HS i Aurland 09.02.2016 orienterte Ole Ingar Hagen Hæreid frå administrasjonen om vidare framdrift i arbeidet med rullering av RTP 2018-2027. Orienteringa inneholdt, slik MDG oppfatta det, invitasjon til å komme med innspel til det førebuande arbeidet med RTP 2018-2027 som pågår no. Under møtet sendte eg såleis følgande e-post som eit første innspel: Fra: Stein Faleide Malkenes Sendt: tysdag 9. februar 2016 17:12 Til: Hovudutval for samferdsle (HS) <HovudutvalforsamferdsleHS@sfj.no> Kopi: Ole Ingar Hagen Hæreid <Ole.Ingar.Hagen.Hereid@sfj.no> Emne: Sak 8, meldingssak 7, RTP Rullering av RTP. HS har i sak 8/16 meldingssak 7, fått ein gjennomgang av prosedyre og framdrift for oppstart av RTP 2018-2027. I samband med den foreståande planprosessen ber HS om at det leggast inn føringar for oppfølging av Stortinget og Regjeringa sine mål om overføring av godstransport frå veg til sjø og bane, samt oppfølging av Parisavtalen. Dette kan leggast inn som del av kapittel 2 i saksutgreiinga som vist med blå, understreka skrift under: 2. Vurderingar og konsekvensar I analysedokumentet til gjeldande regionale planstrategi er samferdsle trekt fram som eit viktig område/verkemiddel for å nå andre mål for samfunnsutviklinga i fylket. Dette har ikkje endra seg, og det er difor naturleg å halde fokus på samferdslerelaterte problemstillingar også i åra framover. Gjennom revisjon av RTP kan vi m.a. sette fokus på samferdsletema som ligg utanfor fylkeskommunen sitt direkte ansvarsområde. RTP bør såleis analysere ei gjennomføring av Stortinget og Regjeringa sine mål om overføring av godstransport frå veg til sjø og bane. I tillegg har regjeringa sagt at transport er eit av dei viktigaste samfunnsområdea for reduksjon av klimagassutslepp i høve Parisavtalen. Dette bør også analyserast i RTP. Revisjonen av RTP vil vere eit viktig grunnlag for framtidige innspel til arbeidet med Nasjonal transportplan (NTP) og ved revisjon av handlingsprogram for fylkesvegnettet. Ein revidert PTP vil også vere viktig for å nå mål og visjonar for samfunnsviklinga i fylket i den nye regionale planstrategien. Økonomi- og budsjettkonsekvensar 1
I utgangspunktet er revisjonen av Regional transportplan tenkt utført av eigne tilsette med bistand frå Statens vegvesen. Samferdsleavdelinga har lyst ut stilling som trainée, der ei av hovudoppgåvene vil vere arbeid med revisjon av Regional transportplan. Vi vonar vi lukkast i arbeidet med denne tilsettingsprosessen. Det kan ikkje utlukkast bruk av eksterne konsulentar i arbeidet med revisjon av RTP. Ev. utgifter til dette må dekkast innan samferdsle sitt budsjett. Stein Malkenes -MDG- 2. Framlegg til tema til rullering av RTP 2018-2027. I det vidare vil Miljøpartiet Dei Grøne (MDG) spele inn framlegg til tema som vi foreslår lagt inn i RTP 2018-2027 i denne fasen av planarbeidet. Grunnlaget for våre innspel er i all hovudsak følgande: Regional gjennomføring av Parisavtalen Vedtaka i Storting og Regjering om overføring av godstransport frå veg til sjø og bane. Sentralbanksjefens formaningar om at oljefesten er over og at nasjonaløkonomien i framtida i langt sterkare grad vil bere preg av innsparingar. Omstillingane samfunnet skal igjennom i det grøne skiftet. 2.1 Sogn og Fjordane som karbonfritt fylke. Framlegg til nytt, overordna målkapittel i RTP 2018-2027. Parisavtalen (COP21) har ført med seg tre viktige endringar i klimapolitikken i høve tidlegare klimaavtalar: 1. Alle land er no med 2. Alle land har slutta opp om 2 gradersmålet, og forplikta seg til også å arbeide for 1.5 gradersmålet 3. Ambisjonane om ei juridisk forpliktande internasjonal avtale er lagt på is. Nasjonane har i staden forplikta seg til å utvikle planar og tiltak nedanifrå og oppover gjennom forvaltningsnivåa Summen av desse tre endringane er at det no er enno viktigare med lokale og regionale initiativ i klimapolitikken. Det er såleis ikkje lenger slik at ein lokalt og regionalt berre kan vente på internasjonale eller nasjonale krav som ein så følger opp. FN sitt klimapanel har slått fast at om verda skal klare 2 gradersmålet så må verda innan 2100 ha «netto null» utslepp av klimagassar. Dei (eventuelt) avgrensa utslepp av klimagassar som då framleis finnast, må i tilfelle fullt ut kompenserast ved tilsvarende tiltak for karbonbinding. Det inneber i praksis at alle tiltak av typen «karbonnøytralitet» og «lågutslepp» berre er delmål som må byttast ut etter kvart med det endelege målet om «nullutslepp». 2
Sogn og Fjordane fylkeskommune har nyleg fått innvilga støtte frå Regional forskningsfond til prosjektet «Det grøne skiftet». Føremålet med prosjektet er å styrke kunnskapen om vilkår for lokal klimaomstilling 1. MDG meiner deltaking i dette prosjektet forpliktar. MDG meiner difor det er naudsynt å lage ein tidsplan for korleis og når transporten innan, inn/ut og gjennom Sogn og Fjordane skal bli karbonfri. Dette må gjelde både person- og godstransport. Tidsplanen må vere fram til 2100. Berre med ein slik bakgrunn blir det truverdig å utvikle mål og tiltak om «klimanøytral» eller «lågutslepp» transport med den tidshorisonten som gjeld for Nasjonal Transportplan. MDG oppmodar om at det blir utforma eit nytt målkapittel og tidsplan i RTP 2018-2027 der oppfølging av Parisavtalen innan heilskapleg, regional transportplanlegging og gjennomføring blir formulert og lagt eit tidsløp for. 2.2. Sogn og Fjordane som nasjonalt pilotfylke for overføring av godstransport frå veg til sjø Grønt kystfartsprogram Med utgangspunkt i oppfølginga av Regjeringas og Stortingets vedtak om omlegging av godstransport frå veg til sjø og bane, har Næringsdepartementet mellom anna etablert prosjektet Grønt kystfartsprogram. MDG ser at dette programmet er ein offensiv og konkret arena for organisering og gjennomføring av eit arbeid for å flytte godstransport frå veg til sjø. Vedlagt dette notatet finnast kopi av ein Power-Pointgjennomgang av dette programmet 2. MDG ber om at Grønt kystfarstprogram innarbeidast i det vidare arbeidet med RTP 2018-2027 med sikte på at Sogn og Fjordane fylkeskommune blir deltakar i programmet som eit nasjonalt pilotfylke for overføring av godstransport frå veg til sjø. 2.3. Short Sea Pioneer eit konkret framlegg til konsept for gjennomføring av eit arbeid for å flytte godstransport frå veg til sjø og bane. Det finnast ulike, nye teknologiar og konsept for sjøtransport som kan erstatte godstransport på veg. Eit av desse, Short Sea Pioneer, er utvikla av Maritime Clean West, den maritime klynga i Sunnhordaland. Meir informasjon om dette konseptet finnast i denne lenka: http://www.maritimecleantech.no/content.aspx?page=105062&newsarticle=47923 1 http://www.sfj.no/millionar-til-ny-forskning.5826365.html 2 Grønt kystfartsprogram. DNVGL 2016 3
MDG ber om at konseptet Short Sea Pioneer blir analysert og teke inn i RTP 2018-2027 som eit konseptdøme for vidare arbeid for overføring av godstransport frå veg til sjø. MDG ber om at konseptet Short Sea Pioneer blir analysert som sjøtransportsystem av gods i samanheng med vidare utvikling av godtransport på Flåmsbana og vidare til Bergensbana. 2.4. Stad skipstunnel eit infrastrukturprosjekt for godstransport til sjøs. Bygging og bruk av Stad skipstunnel vil bli eit avgjerande infrastrukturprosjekt for vidare utvikling av eit godstransportsystem langs norskekysten og inn og ut av fjordane våre. Ved framlegging av NTP, kan det sjå ut til at prosjektet nærmar seg realisering. Ei oppsummering av saka finnast i Teknisk Ukeblads utgåve frå 01.03.2016 på følgande lenke: http://www.tu.no/artikler/transportetatene-anbefaler-pengedryss-pa-stadskipstunnel/277537#cxrecs_s MDG ber om at RTP 2018-2027 presenterer ein analyse over dei konkrete moglegheitene Stad skipstunnel vil få for overføring av godstransport frå veg til sjø. 2.5. Godsstraumsanalyser for Sogn og Fjordane For å kunne redusere utslepp av klima- og andre gassar frå godstransport, er det grunnleggande å ha statusoversyn over eksisterande godsstraum i og til/frå Sogn og Fjordane. Vi viser såleis til vedlagte nærings- og godsstarumsanlyse frå Nordland fylkeskommune 3. Vi viser også til vedlagte rapport Frå kyst til marked frå Finnmark, Troms og Nordland fylkeskommunar 4. I den grad Sogn og Fjordane ikkje allereie har utarbeidd analysar slik vist over, ber MDG om at det utarbeidast tilsvarande analysar for Sogn og Fjordane som for dei nordlegaste fylka. 3 Nærings- og godsstrømsanalyse Nordland. Nordland fylkeskommune 2015 4 Fra kyst til marked. Sjømattransporter i Nord-Norge i 2014. Finnmark, Troms, Nordland fylkeskommunar 2015 4
I tillegg til malen frå Nordland, Troms og Finnmark fylkeskommunar, ber MDG om at det blir innarbeidd ein klimagassanalyse for godsstraumane. I tilleg ber vi om at det også bli utarbeidd oversyn over alle andre utslepp og energibruk knytta til godsstarumsanalysane. 2.6. Det grøne skiftet potensiale for verdiskaping og teknologiutvikling ved omlegging av godstransport frå veg til sjø og bane MDG legg til grunn at ei omlegging av godstransport frå veg til sjø og bane vil føre til ny, samfunnsnyttig verdiskaping og teknologiutvikling både i Sogn og Fjordane og elles langs kysten og i fjordane i Noreg. Etter MDG sitt syn, bør dette analyserast vidare og inngå som element i RTP 2018-2027. MDG ber om at RTP 2018-2027 presenterer ein analyse av potensiale for verdiskaping og teknologiutvikling ved omlegging av godstransport frå veg til sjø og bane som del av det grøne skiftet 5