HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak 201013404-7 Arkivnr. 310 Saksh. Ragnhildstveit, Jomar Saksgang Møtedato Kultur- og ressursutvalet 08.03.2011 TILSKOT TIL VILTTILTAK 2011 SAMANDRAG Gjennom forvaltingsreforma fekk fylkeskommunen overført ansvaret for delar av viltforvaltinga på dei jaktbare artane. For to av dei statlege tilskotsordningane innan viltforvaltinga skal fylkeskommunen fordele tilskot. Det er tilskot til Hjortevilttiltak og tilskot til Lokale vilttiltak. Det har kome tre søknader om tilskot til hjortevilttiltak og fire søknader om tilskot til Lokale vilttiltak. For å rekke fristen for svar til søkjarane, vert saka lagt fram før vi har motteke tildelingsbrevet. Vi har fått opplyst at samla tildeling på dei to tilskotspostane truleg vert på kr 400.000. Det vert føreslått å støtte dei tre hjortevilttiltaka med til saman kr 350.000, og at resterande kr 50.000 vert fordelt på tre lokale vilttiltak. FORSLAG TIL VEDTAK Under føresetnad av statleg løyving på kr. 400.000,- fordeler Kultur- og ressursutvalet tilskot til Hjortevilttiltak for 2011 slik: Søkjar Tiltak Tilskot Bioforsk Hordahjort 200.000 Norsk Hjortesenter Kunnskapsspreiing hjort Hordaland 2011 70.000 Norsk Hjortesenter Status kommunal hjorteforvaltning 80.000 Kultur- og ressursutvalet fordelar tilskot til Lokale vilttiltak for 2011 slik: Søkjar Tiltak Tilskot Hardangervidda Fjelloppsyn as Rypeforvaltning på Hardangervidda 15 000 Vaksdal kommune Storfugl-kartlegging 15 000 NNI AS Bestandsstatus og bestandsutvikling hos jaktbare andearter på Vestlandet 0 NJFF-Hordaland Infoblad Jakt og fiske infoside internett 20 000 Paul M. Nilsen Jan Per Styve Uprenta vedlegg: Rundskriv T-1/10 Tilskotsordningar for 2011
2
FYLKESRÅDMANNEN, 24.02.2011: 1. Bakgrunn I samband med forvaltingsreforma fekk fylkeskommunen overført mykje av fylkesmannen sine oppgåver innan forvaltinga av haustbare, ikkje trua viltartar. Ei av oppgåvene er å fordele delar av dei statlege midlane til viltformål, nærare bestemt følgjande to postar: Tilskot til viltformål, Hjortevilttiltak (Kap. 1425 post 71.1) Tilskot til viltformål, Lokale vilttiltak mv. (Kap. 1425 post 71.3) Tilskotsmidlane er frå statlege avgifter på jakt, gjennom viltfondet, jf. jegeravgifter. Målet for tilskotsordninga I følgje rundskriv T-1/10 frå Miljøverndepartementet, er målet for tilskotsordninga til viltformål (Kap. 1425 post 71) å medverke til å gjennomføre oppgåver innan viltforvaltinga og tiltak i regi av enkeltpersonar, lag og organisasjonar der tiltaket har ein regional, interkommunal eller nasjonal karakter. Målgruppe for ordninga er private organisasjonar og lag, til dømes grunneigarlag og jegerog fiskarforeiningar. Også sentralorgan i landsdekkjande organisasjonar og forskingsinstitusjonar kan søkje om tilskot. Kvalifiserte tiltak er: Kartlegging av viltressursane/viltet sine leveområde og viltinteresser i kommunar og regionar. Innarbeiding av viltet sine leveområde og viltinteresser i kommunale planar etter plan- og bygningslova. Iverksetjing av tiltak der føremålet er betre bestandsoversyn. Oppretting og drift av lokale samarbeidsråd. Deltaking i rettshavarane sitt driftsplanarbeid. FoU og studentoppgåver. Tilrettelegging, organisering og informasjon om jakt og høve til jakt. Andre særleg prioriterte viltføremål. Søknader om tilskot til tiltak som er forankra i ein driftsplan vil bli prioriterte. I følgje forventningsbrev frå Miljøverndepartementet skal posten til Hjortevilttiltak særleg dekke tiltaksretta undersøkingar, metodeutvikling, tilskot til praktiske tiltak, medverknad til å løyse oppgåver og stimulerings- og informasjonstiltak i regi av organisasjonar m.m. Posten til Lokale vilttiltak mv. skal dekke lokale tiltak knytt til jakt/jaktbare artar av typen jaktkurs, viltforing, og informasjonstiltak knytt til jakt/vilt, samt til forsking lokalt på jaktbare artar. Fristar og tildelingsbrev Søknadsfristen for tilskot var 15. januar, og frist for svar til søkjarane er 15. mars. Fylkeskommunen har ikkje motteke tildelingsbrevet frå Direktoratet for naturforvaltning per 23. februar. Etter førespurnader, har vi same dag fått munnleg opplyst frå Direktoratet at løyvinga til viltformål i Hordaland i 2011 truleg vert på totalt kr 400.000, og utan fordeling på dei to underpostane. For samanlikning var tildelinga i 2010 på totalt kr 300.000, fordelt på kr 200.000 til hjortevilttiltak og kr 100.000 til Lokale vilttiltak. Kultur- og ressursutvalet handsama tilsvarande sak om tilskot til viltformål i 2010 på møtet 17.8.10, sak 57/10. Det vert teke atterhald om at tildelingsbrevet vert på kr 400.000 til viltformål. Om nødvendig vert justert tilråding lagt fram på møtet 8. mars. 2. Søknadane Det har kome tre søknader om tilskot til Hjortevilttiltak og fire søknadar om tilskot til Lokale vilttiltak. Dei omsøkte tiltaka er vist i tabell i avsnitt 2.1 og 2.2, med totalkostnad, søknadsbeløp og tilrådd tilskot frå fylkeskommunen. Det følgjer korte skildringar av dei enkelte tiltaka. 3
2.1 Hjortevilttiltak (kap. 1425 post 71.1) Søkjar Tiltak Kostnad Søknadsbeløp Tilskot Bioforsk Hordahjort 3 345 810 200 000 200 000 Norsk Hjortesenter Norsk Hjortesenter Kunnskapsspreiing hjort Hordaland 2011 272 000 100 000 70 000 Status kommunal hjorteforvaltning 100 000 100 000 80 000 Sum (kr) 3 717 810 400 000 350 000 Hordahjort: Merke- og utviklingsprosjekt Hjort Hordaland og Sogn 2008-2012 (www.hordahjort.no) er eit stort samarbeidsprosjekt der 32 kommunar i Hordaland er med, i tillegg til 4 kommunar i Sogn (sør før Sognefjorden). Prosjektet er ei større satsing for å auke kunnskapen om hjorten i regionen og for samkjøring av forvaltinga på ulike nivå. Prosjektet går ut på å samle og anvende kunnskap om trekkmønster, vandring og arealbruk til hjort i regionen, som grunnlag for meir målretta og stammeretta hjorteforvalting. Det vart GPS-merka 53 hjort i 2009 og 30 i 2010, (73 hjort i Hordaland og 10 i Sogn). I løpet av vinteren 2011 vil ytterlegare 20-30 dyr bli merka. Prosjektet er initiert og styrt av offentleg og privat forvalting. Lokal forankring og medverknad er viktig i prosjektet. Prosjektet er finansiert som eit spleiselag mellom kommunane, grunneigarar og dei to fylkeskommunane, samt eigeninnsats frå blant andre Bioforsk og Universitetet i Oslo. Prosjektet fekk i fjor tilskot på kr 200 000 frå Hordaland fylkeskommune, og også tilskot frå Sogn og Fjordane fylkeskommune. Kunnskapsspreiing hjort Hordaland 2011: Prosjektet har som mål å auke kunnskapsnivået i hjorteforvaltinga og vere pådrivar for auka kvalitet og kvantitet i grunneigarstyrt hjorteforvalting og bestandsplanarbeid. Utviklinga av kunnskap om hjorteforvalting har vore stor dei siste 15 åra. Kunnskapsspreiinga lokalt har vore meir tilfeldig. Lokale fagmøte er eigna verkemiddel for kunnskapsspreiing. Kommunane har kommunale viltfond for å arrangere slike fagmøte, men avgrensa midlar i ein periode der mykje går til gjennomføring av Hordahjort-prosjektet. I følgje søknaden vert det lagt til rette for ca 17 lokale fagmøte, a kr 16.000, der den enkelte kommune dekkjer kr 10.000 frå det kommunale viltfondet og fylkeskommunen resterande kr 6.000. Status kommunal hjorteforvaltning: Stiftinga Norsk Hjortesenter ønskjer å gjennomføre ei spørjeundersøking retta mot dei kommunale viltforvaltarane for å få oversikt over status og utfordringar i den kommunale hjorteviltforvaltinga i fylket. Kommunane må kunne følgje opp for å sikre god forvalting av hjortestamma, og det er i stor grad fylkeskommunen som skal fylle støttefunksjonen for kommunane slik at dei kan drive viltforvalting av høg kvalitet. Norsk Hjortesenter er det nasjonale kunnskapssenteret for hjort og gjennomførte ei tilsvarande undersøking i Møre og Romsdal i 2009 og i Sogn og Fjordane i 2010. 2.2 Lokale vilttiltak (kap. 1427 post 71.3) Søkjar Tiltak Kostnad Søknadsbeløp Tilskot Hardangervidda Rypeforvaltning på Fjelloppsyn as*) Hardangervidda 1 129 000 15 000 15 000 Enkeltperson/ Vaksdal kommune Storfugl-kartlegging 25 000 15 000 15 000 NNI AS Bestandsstatus og bestandsutvikling hos jaktbare 116 000 86 000 0 andearter på Vestlandet NJFF-Hordaland Infoblad Jakt og fiske infoside internett 90 000 30 000 20 000 Sum (kr) 1 360 000 146 000 50 000 *) Prosjektet er i regi av Samarbeidsorganet for Fjellstyra på Hardangervidda og Hardangervidda Grunneigarsamskipnad (som er eigarar av Hardangervidda fjelloppsyn AS). 4
Rypeforvaltning på Hardangervidda: Målet med prosjektet er å få betre presisjon i forvaltinga av rypebestanden på Hardangervidda gjennom auka kunnskap og samarbeid. Det er ei rekkje faktorar som kan ha innverknad på bestanden av rype, og den vanlege oppfatninga er at det er eit komplekst samspel. Takseringar dei siste åra tyder på at rypebestanden no er svært låg på delar av Hardangervidda. Det er tre tiltak i prosjektet: 1) Auka kunnskap om rypebestanden gjennom taksering. 2) Forvaltningssamarbeid over større områder/regulering av jakta. 3) Stimulere til jakt på rovvilt. Kvart av tiltaka har tilhøyrande mål. Prosjektet er tenkt å gå over fire år, med eigeninnsats, og omsøkt tilskot frå tre fylkeskommunar (Buskerud, Telemark og Hordaland), kommunale viltfond og Finsefondet. Eigeninnsatsen vil i følgje kostnadsoverslaget utgjere vel 70 % av totalkostnadane. Storfugl-kartlegging: Kartlegginga starta i 1998 og vil i 2011 gå ut på kartlegging av nye leiklokalitetar, overvaking og bestandsutvikling av enkelte kjente leikar, registrering av inngrep i nokre leikområde i Hordaland. Ein vil særleg finne ut kvifor ein leik i Vaksdal har hatt tilbakegang, og følgje opp leiken i Herresåsen på Voss med omsyn på ski-nm 2012. Det vil bli kjøpt inn og utplassert vilt-kamera for registrering av aktiviteten på leikane. Bestandsstatus og bestandsutvikling hos jaktbare andearter på Vestlandet er eit prosjekt som har som mål å auke kunnskapen om bestandsstatus og bestandsutvikling hos jaktbare andefuglartar i Hordaland. Prosjektet vert i tilfelle gjennomført i delområde sør, sentralt og nord i Hordaland, i studieområde som det føreligg historiske data frå. Prosjektet vil i tilfelle dekke over 200 ulike hekkelokalitetar, og resultata vil føreliggje i eigen fagrapport. Infoblad Jakt og fiske infoside internett: Norges Jeger- og Fiskerforbund (NJFF-Hordaland) har sidan 1999 gitt ut eit informasjonsblad om jakt og fiske to gongar årleg. Bladet (16 sider) har eit opplag på 6500, og vert sendt gratis til alle kommunar i fylket, til offentleg miljø- og landbruksforvalting, alle aviser, lokalradio, media elles i fylket, til lokallag av NJFF, til andre jegerog fiskarlag i fylket, til sportsbutikkar i fylket, til alle medlemmer av NJFF i fylket m.fl. Bladet når ut til dei fleste jakt- og fiskeinteresserte i Hordaland med viktig informasjon for jakt og fiske, om kurs, informasjon om aktuelle saker som vedkjem jakt- og fiskeinteresserte, informasjon om arrangement for barn m.m. Tilskot vil gå til trykkings- og portoutgifter. NJFF-Hordaland har sidan hausten 1998 drive ei informasjonsside på internett om jakt, fiske, friluftsliv, forvalting, miljø etc., sjå www.njff.no/portal/page/portal/hordaland. Fylkessekretæren brukar minst 200 timar årleg på å drive sida, og i tillegg kostar det rundt kr. 5000,- til kjøp programvare, datautstyr etc. 3. Strategi for bruken av midlane - prioritering av tiltakstypar I forhold til dei kvalifiserte tiltakstypane har fylkeskommunen ansvar for datainnsamling og etablering av beslutningsgrunnlag for dei jaktbare viltartane (unnateke villrein), herunder funksjonsområde (yngleområde, trekkvegar og liknande). Som planmynde har fylkeskommunen ei viktig rolle i å ta vare på viltet sine leveområder, samt bidra til at den kommunale forvaltinga av hjortevilt ivaretek bestandane og leveområda sin produktivitet og sitt mangfald. Det er viktig å sikre at hjortevilt ikkje har så store bestandar at det forårsakar uakseptable skadar og ulemper for andre samfunnsinteresser. Fylkeskommunen kan sjølv initierer viltkartlegging i kommunane og/eller støtte kommunane sine eigeninitierte kartleggingar. Det er spesielt følgjande artar eller artsgrupper som har blitt kartlagt i tradisjonell viltkartlegging: Elg, hjort rådyr, andefuglar, gås, hønsefugl, vade- og måkefulgar og bever. Det kan i den samanheng vere relevant å nemne at det også finst statlege tilskotsmidlar til viltovervaking (kap. 1425 post 71.4), som vert fordelt av sentralt nivå, og eigne midlar til villreintiltak (kap. 1425 post 71.2), som fylkesmannen fordelar. Måloppnåing for tilskotsordninga til viltformål vert vurdert på bakgrunn av om ordninga medverkar til at viltforvaltinga på regionalt og nasjonalt nivå vert gjennomført på ein berekraftig måte, jf. Prop. 1 S. I Statsbudsjettet (Prop. 1 S), er det føresett at søknader om tilskot til tiltak som har reint lokal karakter blir viste til dei kommunale viltfonda, og evt eigne kommunale midlar (jf. forskrift om kommunale viltfond). 5
I Miljøverndepartementetet sitt brev til fylkeskommunane om viktige prioriteringar innan m.a. vilforvaltinga i 2011 og 2012, er det nemnt at fylkeskommunen bør utvikle ei meir kunnskapsbasert forvalting utvikle betre samordning og samarbeid mellom aktørane bidra til å følgje opp mål og aktivitetar frå Strategi for forvaltning av hjortevilt, (jf DNrapport 8-2009). I forvaltinga av dei haustbare, ikkje trua viltartane i Hordaland, er det hjort som er den største utfordringa. Talet på felte hjort i fylket har firedobla seg dei siste 20 åra, frå nesten 2000 i 1989 til nesten 8000 i 2009. Denne underhaustinga av hjort har etter kvart ført til at hjortebestanden mange stader har blitt i største laget i forhold til beitegrunnlag og skadeverknader på skog og innmark. Bestandstettleiken må slike stader reduserast/stabiliserast gjennom meir presis likevektshausting, tilpassa beitegrunnlaget, så ikkje skadeverknadane på skog og innmark vert for store, og slik at bestandskondisjonen er god. Tiltak som går ut på å utvikle ei meir kunnskapabasert forvalting, og utvikling av betre samordning og samarbeid mellom aktørane i viltforvaltinga, bør ha prioritet. Framtida bør vere fleire storvald med målstyrte bestandsplanar av god kvalitet, der ein samarbeidar aktivt med andre storvald i større hjorteviltregionar. Tiltak må vere i samsvar med Strategi for forvaltning av hjortevilt. 4. Vurdering Det fleirårige Hordahjort-prosjektet vert prioritert på topp. Prosjektet har brei oppslutning, går etter planen, og framskaffar godt kunnskapsgrunnlag for hjorteforvaltinga. Løyvinga frå fylkeskommunen i fjor var på kr 200.000, og det vert tilrådd det same i år. Det vert gått inn for å støtte prosjektet Kunnskapsspreiing hjort Hordaland 2011. Prosjektet vil verke motiverande for utarbeiding av kunnskapsbaserte bestandsplanar og tettare oppfølging i hjortevalda. Prosjektet bør også motivere til meir samarbeid internt og på tvers av hjortevald, og til samanslåingar av hjortevald der det er føremålstenleg. Prosjektet Status kommunal hjorteforvaltning vart nedprioritert i fjor, men tilsvarande prosjekt er gjennomført i dei to store hjortefylka Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal, og bør med auka løyving til Hordaland i år også kunne gjennomførast til litt redusert omfang her. Av dei lokale vilttiltaka, vert det vurdert at prosjektet Rypeforvaltning på Hardangervidda er særleg aktuelt ut frå den relativt sterke tilbakegangen i rypebestandane dei fleste stader dei siste åra. Det er også ei positiv tilråding til prosjektet frå Telemark fylkeskommune, men negativt frå Buskerud fylkeskommune. Prosjektet Storfugl-kartlegging bidreg til viltkartlegging og overvakinga av viktige haustbare artar. Prosjektet har vore støtta med tilskotsmidlar til viltformål i fleire år, og frå fylkeskommunen i fjor. Tiltaka Infoblad Jakt og fiske infoside internett fell til dels inn under den kvalifiserte tiltakstypen Tilrettelegging, organisering og informasjon om jakt og høve til jakt, men fell også inn under kriterium for tilskot frå posten til friluftslivsformål (kap. 1427 post 74) som fylkeskommunen fordelar, og posten til fiskeformål (kap. 1425 post 70) som fylkesmannen fordelar. Søknaden frå NJFF- Hordaland er fremja i det nettbaserte søknadssystemet til Direktoratet for naturforvaltning under tilskotsordninga for friluftslivsformål, men er etter samordna sakshandsaming i friluftslivsgruppa i fylkeskommunen flytta inn under tilskotsordninga til viltformål for å oppnå høgare prioritet. Tiltaka vart støtta frå posten til lokale vilttiltak i fjor, og det vert også føreslått tilskot i år, for den jaktrelevante delen. Det vert vurdert å vere for lite midlar til gjennomføring av prosjektet Bestandsstatus og bestandsutvikling hos jaktbare andeartar på Vestlandet. Det synest også å vere større behov for gjennomføring av dei andre prosjekta. Det vert også vist til dei statlege midlane til viltovervaking som vert forvalta frå sentralt hald, og behov for nærare vurderingar om prioriteringar av slik viltkartlegging saman med fagmiljøa. Førebels har vi ikkje fått indikasjonar på særlege behov for gjennomføring av 6
slik kartlegging i år. Fylkeskommunen støtta i 2010 prosjektet Driftsplanprosjekt Småvilt i vest, som også omfattar ender og sjøfugl, for mellom anna å vurdere kva haustingspotensial som finst for dei ulike artane på Vestlandet. 5. Tilråding Fylkesrådmannen legg saka fram før det føreligg endeleg tildelingsbrev frå Direktoratet frå naturforvaltning. Dette ut frå fristen 15. mars for svar på søknadane, og munnlege opplysningar frå Direktoratet om at tildelinga høgst truleg vert på kr 400.000. Forslaget til vedtak i saka viser den føreslåtte fordelinga av tilskot til viltformål i 2011. Fylkesrådmannen reknar med at fylkeskommunen har fått tildelingsbrevet før møtet i Kultur- og ressursutvalet 8. mars, og vil om nødvendig leggje fram justert forslag til vedtak. 7