FMLAs arbeid med vassforskrifta erfaringar og utfordringar Truls Hansen Folkestad Fylkesmannen i Sogn og Fjordane
Jordbruksareal i Sogn og Fjordane Mest mineraljord frå ulike morene-, breelv- og elveavsetningar, varierande sand-, silt- og steininnhald Torvjord på kysten, mykje organisk materiale Mykje fleirårig eng til grasproduksjon Lite åker Ein del frukt og bær
Dyrka mark samla i dalbotnane
og langs fjordane
Bra vasskvalitet i Sogn og Fjordane God vasskvalitet vassdraga har mykje fall, stor fortynning med lite roleg eller stilleståande vatn og ofte kort veg til sjøen, snøsmelting året rundt Med unntak for dei delar av fylket som er påverka av sur nedbør Største miljøutfordringane knytt til andre område enn landbruk: Fiskeoppdrett vs. villaks/sjøaure Regulering vs. villaks/sjøaure og økologisk tilstand Fysiske inngrep regulering, forbyggingar, kanalisering, veganlegg Industri-/bedriftsutslepp
Punktutslepp lite problem Få punktkjelder stort sett bra tilstand eitt og anna uhell skjer, stort sett med små miljøkonsekvensar Mange dårlege lagringsplassar for rundballar Utgjer ein ureiningsfare, men ikkje registrert mange saker med negative konsekvensar
Overflateavrenning er ei utfordring Relativt små ureiningsproblem samanlikna med ein del andre jordbruksområde i landet Men nokre vassdrag har likevel risiko for å ikkje oppnå GØT i framtida på grunn av jordbruket. Dette er (grovt sett) vassdrag med mykje jordbruksareal, husdyr og periodevis relativt lita vassføring. Overflateavrenninga kan bli eit større problem dersom strukturutviklinga og støtteordningane ikkje justerast. Aukande mengder husdyrgjødsel per bruk, særleg i mjølkeproduksjonen. Mange får etter kvart problem med lagerkapasitet og for lite nære spreieareal. Dårleg drenerte areal, dårleg vedlikehalde grøfter forsterkar avrenninga, særleg i område med mykje nedbør og torvjord Stadvis manglande vegetasjonssoner
Erfaringar så langt Landbruk bra involvert i pilotfasen Etter omorganiseringa - litt lite inkludert i FMVA sitt arbeid, måtte krevje meir involvering Venta lenge på omorganiseringa av forvaltningsansvaret, fylkeskommunen brukte lang tid før dei kom i gang, 3 av 4 prosjektleiarar i vassområda på plass nyleg
Erfaringar så langt Karakterisering og klassifisering Generelt lite kartleggingsdata/fakta om miljøtilstanden og påverknad frå jordbruk Basisovervakinga seier oss lite om påverknadskjeldene Ikkje JOVA, lite pesticid-kartlegging, ikkje grundig P-tilstand, lite overvaking Heilt avhengig av lokal kunnskap på landbrukskontora for å seie noko om påverknad og risiko mykje fagleg skjønn kvalifisert gjetting Miljøvernavdelinga utført begroings-, bunndyr og fiskeundersøkingar for å ha betre grunnlag for å peike ut risikovassdraga ( men er undersøkingane tilstrekkjelege?) Tiltaksanalysen For lite handfaste tiltak pga. for mykje gjetting om tilstand og påverknad Tiltak i pilotområdet: Generelle. Viser til eksisterande verkemidlar, juridiske, økonomiske og informasjon. - Vanskeleg å måle i ettertid.
FMLA vår rolle så langt Informasjon, særleg til kommunane Tema på kommunesamlingar Om organisering av arbeidet, framdrift, om landbruket si rolle Om viktigheita av tidleg involvering av faglaga/bøndene Om fokus på målretta tiltak med størst nytteverdi Bidra i karakteriseringa til FMVA Møte i vassområdeutvala Midlar til føregangskommunar tilstand- og tiltaksanalysar
Tilstands- og tiltaksanalyse i Vik Dårleg miljøtilstand i Hopra påverknad frå kloakk/landbruk kombinert med tidvis låg vassføring, ma. som følgje av regulering/overføring til naboelva Vikja Bioforsk og Vik kommune: Ferdig plan med registrering av ureining og forslag til tiltak for å oppnå tilstrekkeleg god vasskvalitet ferdig september 2012 Midlar frå FMLA: Bidra til å løyse ureiningsproblematikken, få avklart fordelinga mellom påverknadene kloakk, landbruk, regulering synleggjere tiltak og kostnader ved slike kartleggingar og analysar Bruke som døme i det vidare arbeidet med problemstillingar i liknande vassførekomstar
Tilstands- og tiltaksanalyse i Stryn Moderat miljøtilstand i Høgalmelva påverknad frå kloakk/landbruk, men usikker på om her er skjulte punktkjelder og i kva grad landbruket faktisk er den største påverknadsfaktoren Midlar frå FMLA: Bidra til å løyse ureiningsproblematikken, Avklart fordelinga mellom påverknadene kloakk og landbruk Sterkt kanalisert 30-40 år siden, er det akseptabelt i forhold GØT? Stadvis manglande vegetasjonssoner Kva miljømål skal vi setje - fisk? Kva undersøkingar bør gjerast, med tanke på tiltaksovervaking? Samarbeid FM, kommunen, grunneigarar/bønder, konsulentfirma
FMLA vidare arbeid Følgje opp kommunane - sjå til at landbrukskontora sin kompetanse og lokalkunnskap er trekt inn Følgje opp karakteriseringa Følgje opp kommunane som har fått midlar til tilstands- og tiltaksanalysar Vurdere tilskotsordningar, prioriteringar i RMP og SMIL for 2013-2016 Miljøvenlege spreiemetodar, gjødsellagerkapasitet, gjødslingsplanlegging, grøfting Husdyrgjødselfordelinga i fylket potensiale for biogass, utslepp mm.
Ferdig!