Årsmelding - HMS i 2004 HSD har som øvste målsetting at verksemda skal drivast utan skade på menneske, materiell eller miljø. Føre-var prinsippet er såleis overordna andre omsyn i den dagege drifta. Dette er nedfelt i ein HMS-plakat som er gjort gjeldande for heile konsernet. Tilsette i alle delar av konsernet arbeider systematisk med helse, miljø og sikkerhet. Styringssystem Konsernet har teke i bruk TQM 9000, eit heilskapleg styringssystem for HMS og kvalitet. Systemet gir god rapportering på ulike parameter som gir leiinga og styret godt oversyn over korleis trendane innan HMS og kvalitet utviklar seg. HSD har ei godt utbygd verneteneste med eigen organisasjon innanfor kvart dotterselskap. Alle som er med i vernetenesta får obligatorisk kurs i arbeidsmiljølova og det er lagt vekt på at leiarar skal ha slik opplæring. Vernetenesta er ein viktig bidragsytar til det HMS-arbeidet som blir utført i konsernet og i selskapa. Sjukefråveret blir rapportert kvar månad for alle avdelingar. Personskader og materielle skader blir rapportert kvart kvartal. Frå styringssystemet blir det trekt ut informasjon om uønska hendingar. Dette gjeld både talet på hendingar, vår evne til handsaming og kva for konsekvensar som blir rapportert. Arbeidet med Helse, Miljø og Sikkerhet er eit selskapsansvar, der resultata blir rapportert på linje med økonomiske resultat etter dei same ansvarslinjene.
HSD Buss I HSD Buss vart sjukefråveret redusert frå 9,3 % i 2003 til 8,38 % i 2004. Samanlikna med tilsvarande selskap i transportsektoren har HSD Buss ikkje unormalt høgt sjukefråver i bransjen. Den positive utviklinga viser at det nyttar med auka fokus og tiltak. I 2004 vart det gjennomført medarbeidarsamtalar for alle tilsette i selskapet, eit tiltak som også omfattar oppfølging av arbeidsmiljø og sjukefråver. HAMU, dei lokale AMU, HMS utval og vernetenesta arbeider aktivt med arbeidsmiljøtiltak som er venta å ha positiv effekt på arbeidsmiljøet og sjukefråveret. Dette gjeld m.a. kommunikasjon og oppfølging av sjukefråver, skadesamtalar, vognstandard og arbeidsmiljøtiltak ved ulike anlegg. Talet på personskader i 2004 er målt til H-verdi 1. Tilsvarande resultat i 2003 var H-verdi 5. Dette er ei positiv utvikling som ein vil søkje å halde fram med i 2005. HSD Sjø Drifta forureinar det ytre miljø. Verksemda blir også på dette område driven innanfor offentlege fastsette reglar. Det vert kontinuerleg arbeidd med miljøbetringar. Frå 1. juni vart røykelova gjort gjeldande på alle HSD Sjø sine fartøy. På alle HSD sine ferjer er brannslokkingsanlegga oppgradert slik at dei ikkje avgir skadelege klimagassar. I alle anlegg er den klimaskadelege gassen halon utskifta med inergen. Nox- utsleppa frå ferjer og snøggbåtar utgjer samla i overkant av 1800 tonn. CO 2 utsleppa utgjer ca 110 000 tonn. To ferjer har fått montert emulsjonsanlegg slik at utsleppa av Nox er redusert. Selskapet har arbeidd målbevisst både med omsyn til restavfall og spesialavfall. Her har vi eit tett samarbeid med renovasjonsselskapet. Sjukefråveret i HSD Sjø utgjer 4,85 %. Dette er ein reduksjon på over 20% i høve til 2003. HSD Sjø er ei IA-verksemd. Det er spesielt fokus på sjukefråver med vekt på langtidsfråver. Selskapet har drive omfattande opplæring både knytta til STCW og ISM. Vi har også hatt over 150 medarbeidarar på sals- og servicekurs. HSD Transport HSD Transport AS forureinar det ytre miljø gjennom bruk av diesel på sine leigde lastebilar. For å redusera forureininga nyttar HSD jarnbana til overføring av gods med containerar mellom Oslo og Bergen, Oslo og Stavanger, Oslo og Kristiansand og Oslo - Trondheim. Leverandørane våre investerer i nytt materiell. Dette er nye motorar som reduserer utslepp til miljøet. Vi optimaliserer utnyttinga av kapasiteten slik at vi reduserer kjøring med ledig kapasitet. Vårt mål er å knyte til oss leverandørar med vognpark av høg kvalitet og låg gjennomsnittsalder. Dette fører med seg mindre forureining og mindre bruk av drivstoff. Sjukefråværet var 6,4 %. Sjukefråværet fordeler seg slik: 1-3 dagar: 0,9%, 4-16 dagar: 1,2% og over 16 dagar: 4,3 %. Det er lagt ned mykje arbeid for å leggja tilhøva til rette slik at langtidssjukemelde har kunna komme tilbake i arbeid. Tett oppfølging under heile sjukeperioden, og bruk av aktiv sjukemelding har vore nyttig for å få dette til. HSD Transport er ei IA-verksemd. Selskapet hadde 1 ulukke med personskade som førte til fråver. Selskapet har nullfilosofi innan HMS. For å redusera talet på skadar har vi tett oppfølging av avvik. Vi har gjennomført kurs i sikring av last for sjåførar. Vi har og gjennomført risikoanalysar for å auka merksemda blant tilsette for å få ein trygg arbeidsplass. Selskapet hadde ingen større materielle skadar i 2004. For å støtta opp om kontinuerleg forbetring måler selskapet kor mange forbetringsrapportar som blir registrert innan området HMS. I 2004 var det 223 innleverte forbetringsrapportar. Dette er ein auke på 153 rapportar i høve til året før. Auken reflekterer forbetringar i rapporteringsarbeidet. Det er gjennomført intern opplæring innan tryggleik. Selskapet arbeider systematisk i lag med vernetenesta for å ha eit godt arbeidsmiljø. Det blei i 2003 gjennomført ei undersøking blant alle tilsette om arbeidsmiljø. Det vil bli gjennomført ei liknande undersøking i 2005.
ORGANISASJONSKART HSD KONSERNET Kort om HSD i 2004 HSD-konsernet Omstilling og omstrukturering Med bakgrunn i behov for å styrka konkurranseevna vart det gjennomført eit omfattande program for reduksjon av administrasjons- og felleskostnader i HSD. Administrasjonen i selskapet vart redusert med vel 50 årsverk. Medarbeidarsamtale Rutinar for årleg medarbeidarsamtale er gjennomført for alle tilsette. Nytt hovudkontor Det er inngått leigeavtale om nytt hovudkontor i Bergen, og HSD er involvert i byggearbeidet som starta i mars 2004. Innflytting er planlagt til sommaren 2005. Det nye hovudkontoret er basert på opne kontorløysingar og ny verkemåte for alle tilsette. Forbetringsprosjekt Eit stort forbetringsprosjekt som vart sett i gang i 2002 vart vidareført, og ved utgangen av 2004 viste det eit samla resultat på vel?? millionar kroner. Programmet omfattar tiltak i alle delar av konsernet. Inkluderande Arbeidsliv HSD har inngått avtale om Inkluderande Arbeidsliv. I 2004 har vi hatt særleg fokus på sjukefråveret, og det har vore arbeidd målbevisst med tiltak for å få det ned. Nytt løns- og personalsystem Konsernet har teke i bruk nytt løns- og personalsystem som skal gi enklare rutinar for lønsarbeid og personalrutinar. HMS-arbeid Helse, Miljø og Sikkerhet har vore i fokus også i 2004, og målet er å unngå skade på menneske, materiell og miljø. Vi legg vekt på førebyggjande tiltak, og i 2004 er det mellom anna innført rusmiddeltesting for alle tilsette i konsernet. Jubileumsførebuingar I 2005 kan HSD feira 125-års jubileum. Selskapet skal gje ut jubileumsbok som er ført i pennen av historikar Bård Kolltveit. HSD har inngått avtale om å vera hovudsponsor for veteranskipsarrangementet Nordsteam 2005 i jubileumsåret.
Nokre sentrale hendingar i 2004 HSD Buss: E16 Xpressen mellom Bergen og Oslo vart opna i januar Eit nytt ruteinformasjonssystem på internet og SMS vart gjennomført i 2004 Kystbussen mottok Kvalitetspris for Kystbussen mellom Bergen og Stavanger HSD innførte videokamera i bussane, for auka tryggleik for sjåfør og passasjerar Nye busstilbod frå 1. mai, - mellom anna direkterute Voss-Bergen HSD Buss vann anbod om arbeidskjøring Stord Kårstø, med oppstart januar 2004 Iverksette utviklingskurset "Ambussadør" for alle tilsette i HSD Buss Heile bussproduksjonen i Nord-Rogaland lyst ut på anbod HSD Sjø: Tapte konkurranse om vidare drift på sambandet Halhjem-Sandvikvåg Leverte seks anbod på ferje- og båtruter i 2004 Vann anbodet på ferjedrift Volda-Folkestad Røykfrie fartøy innført frå 1. juni 2004 Internett-booking på Flaggruten blir stadig meir brukt Motorferja Skånevik vart seld blir veteranskip Stor sikkerhetsøving gjennomført i april M/F Bjørnefjord fekk Miljøprisen for 2004 HSD Transport: HSD Transport kjøper Miniekspress Logistikk HSD Transport fornyar avtale med Wartsila for 3 år HSD Transport inngår ny transportavtale med Osjord for 3 år Selskapet sliter fortsatt med svak inntjening
HSD BUSS HSD Buss AS er HSD-konsernet sitt forretningsområde for busstransport. Selskapet driv by- og forstadsruter, ekspressbussar over lange strekningar og lokale ruter. HSD Buss er ein stor aktør innan utleige av turbussar og har ca 40 moderne turbussar til utleige. Vi utfører transferkøyring, sightseeing, blåturar, dagsturar og fleirdagsturar i inn- og utland for bedrifter, lag, foreiningar, turoperatørar og cruiseoperatørar. HSD Buss er idag ein av fleire samarbeidspartnarar på Eskpressbussen Bergen Trondheim, E16Expressen, Haukeliekspressen, Kystbussen, Sognebussen og Vestlandsbussen. Vi har totalt 10 autoriserte verkstader som sikrar vedlikehald av vognparken. Fram til har vi også utført verkstadtenester for eksterne kundar. Etter omorganisering 1.des 2004 er HSD Buss organisert i følgjande resultatområde: Bussdrift og Teknisk Drift.
HSD SJØ HSD Sjø AS er HSD-konsernet sitt forretningsområde for sjøbasert person- og biltransport. Selskapet driv 17 ferjesamband i Hordaland, samt snøggbåtsamband i Hordaland og Rogaland. HSD Sjø er eit heileigd aksjeselskap i konsernet og er frå 1.desember 2004 organisert i følgjande resultatområde: Divisjon for Rederidrift og Divisjon for Cateringdrift/Marknad. Divisjon for Rederidrift har operativt ansvar for båtane. Dette omfattar teknisk drift og vedlikehald, bemanning og ruter. Divisjon for Catering/Marknad har ansvar for restaurasjon og marknadsføring.
HSD TRANSPORT HSD Transport er HSD-konsernet sitt forretningsområde for godstransport. Selskapet driv eit landsomfattande system for stykkgods og partigods over heile Norge. Systemet er bygd opp av eigne avdelingar og ruter og gjennom agentar. Selskapet har eit etablert internasjonalt samarbeid med Frans Maas Norge AS. Etter omorganisering 1. des 2004 er HSD Transport organisert i følgjande resultatområde: Transportdivisjon og Salsdivisjon. Produktområda er stykkgods, lagring, logistikk, partigods og kontraktskøyring. Administrasjonen i HSD Transport er i Bergen. Selskapet har 18 terminalar. Den største terminalen er i Oslo.
"Samspelet mellom våre kundar og medarbeidarar skal gjera HSD til eit vinnarselskap...fordi vi bryr oss" Denne visjonen er skapt med tanke på dei konkurransevilkåra HSD skal navigere etter i åra som kjem. Kunden er i fokus. Våre passasjerar, godskundar og oppdragsgjevarar har krav på vår beste service og trygge transporttenester. Medarbeidaren er selskapet sitt andlet mot kunden. Derfor investerer HSD i kompetanseutvikling og trivsel for dei tilsette i selskapet. Medarbeidarane er laget som skal vinna i konkurransen om kontraktar og om kunden sin tillit. Auka medarbeidar-kompetanse og trvsel gjer nøgde kundar, sterkare merkevare og lågare kostnadar i form av mindre sjukefråver. Meir enn nokon gong før er kollektivtransport i Norge utsett for konkurranse og anbod. Denne utfordringa har HSD i fleire år jobba målbevisst for å møta. Vi ønskjer å delta og å vinna - men samstundes vil vi bry oss om kundane sine behov før, under og etter reisa.
Forretningsidé "Ved å bry oss om kunden skal HSD utvikla og levera framtidsretta logistikkløysingar* og transporttenester. Kunden skal oppleve verdi gjennom attraktive produkt, høg grad av tryggleik og serviceinnstilte medarbeidarar med rett kompetanse. Med basis i vårt naturlige kjerneområde Vest-Norge, skal HSD levera tenester i Norge og Norden. Ekspansjo utover Norge skal primært skje gjennom alliansar. Vi skal ha fokus på lønsemd, handla i samsvar med våre etiske retningsliner og kontinuerleg søkja nye måtar å utvikla oss på. Verksemda skal drivast uten skade på menneske, materiell eller miljø." * Med "logistikkløysingar" meiner vi løysingar som dekkjer kunden sitt behov før, under og etter reisa/transporten.
Verdiar Respekt og likeverd Alle våre medarbeidarar, kundar og samarbeidspartnarar skal behandlast med likeverd og respekt. Open kommunikasjon Vi legg vekt på å ha ein open og ærleg dialog med våre medarbeidarar, kundar og med samfunnet omkring oss. Etisk standard Alle medarbeidarar skal kjenneteiknast ved høy etisk standard. Utvikling og forbetring Vi skal ha fokus på utvikling og forbetring. Helse, miljø og sikkerhet Vårt mål er å driva verksemda uten skadar på menneske, materiell eller miljø. Ansvar og engasjement Vi tek alle ansvar for å nå dei måla vi har satt oss - fordi vi bryr oss.
Hovudmål Kundar: Kundane våre skal ha ei god totaloppleving. Kunden skal vera i fokus for aktivitetane våre og vi skal aktivt utvikla kunderelasjonar. Vi vil utvikla ein profil og eit godt omdømme. Medarbeidarar: Vi ønskjer å skapa eit målretta, inkluderande og motiverande arbeidsmiljø prega av høg etisk standard, tillit, open dialog og arbeidsgleda. Alle medarbeidarar skal vita hva som krevjast av dei og skal målast på oppnådde resultat. Vi skal kontinuerleg styrka dei tilsette sin kompetanse og endringsevne. Aksjonærar: Vi skal gje ei attraktiv avkastning og bidra til at aksjonærane sine verdiar aukar. Dette vil sikra langsiktige og aktive eigarar og gje grunnlag for å tilføra ytterlegare kapital i takt med selskapet sine behov. Interne prosessar: Vi skal kontinuerleg effektivisera og forbetra alle prosessar i verksemda. HMS: Vi skal driva verksemda utan skade på menneske, materiell eller miljø. Føre-var prinsippet er overordna andre omsyn i den daglege drifta. Finansielle resultat: Vi skal ha fokus på lønsemd i alt vi gjer for å sikra vår konkurranseevne og gje ei tilfredstillande avkastning til våre eigarar.
Aksjonærinformasjon Aksjonærpolitikk HSD skal gi attraktiv avkasting og medverka til å auka aksjonærane sine verdiar. Dette vil sikra langsiktige eigarar og gi grunnlag for å tilføra ytterlegare kapital i takt med selskapet sitt behov. For å realisera våre langsiktige mål er vi avhengig av aktive eigarar. Selskapet må utvikla vedtektene slik at det blir attraktivt å investera i HSD. Marknaden skal få eit best mogleg grunnlag for vurdering av selskapet og prissetting av aksjen ved utfyllande, korrekt informasjon til rett tid. Utbyte for 2004 Styret foreslår eit utbyte på 5 kroner per aksje for 2004. I høve til aksjekursen per 31.12.04 gir dette utbytet ei avkasting på 2,2 prosent. Utbytet blir utbetalt til dei som er aksjonærar på dato for ordinært årsmøte som er 12. mai 2005. Selskapet har som langsiktig mål å nå ein utbytegrad på 30 prosent. Utbytet vil variera i takt med resultata i konsernet. Investorkommunikasjon Finanskalender 2005 12.05.2005 Årsmøte 25.05.2005 Resultat 1 kvartal 30.08.2005 Resultat 2 kvartal 16.11.2005 Resultal 3 kvartal 27.02.2006 Resultat 4 kvartal www.hsd.no HSD har eigne heimesider på internett, der finansiell informasjon blir publisert. Her vil ein finna års- og delårsrapportar, presse- og børsmeldingar og generell selskapsinformasjon. Aksjar og aksjekapital Selskapet sin aksjekapital var per 31. desember 2004 NOK 17.544.160,- fordelt på 877.208 aksjar, pålydande NOK 20,-. Alle aksjar har like rettar i selskapet, men det ligg føre vesentlege avgrensingar i røysteretten. Aksjane i selskapet er notert på Oslo Børs og kan omsetjast fritt. Det er bedriftsforsamlinga som vel styret til HSD. Bedriftsforsamlinga sine medlemer blir valde i krinsar. Selskapet har 6 valkrinser, og kvar krins skal ha 1 styremedlem. I tillegg skal det veljast 2 styremedlemmer utan krav til kor dei er busett. Til saman skal styret ha 8 medlemer. Kvar krins skal ha så mange medlemer i bedriftsforsamlinga som fastsett nedanfor. Medlemene frå krins 1 5 skal vera busett i krinsen.
1. krins Bergen 4 medlemer 2. krins Askøy, Austrheim, Fedje, Fjell, Fusa, Lindås, Masfjorden, Meland, Modalen, Os, Osterøy, Radøy, Samnanger, Sund, Vaksdal, Øygarden kommunar 3. krins Sunnhordland; Austevoll, Bømlo, Etne, Fitjar Kvinnherad, Stord, Sveio, og Tysnes kommunar 5 medlemer 4 medlemer 4. krins Rogaland fylke 2 medlemer 5. krins Hardanger-Voss: Eidfjord, Granvin, Jondal, Kvam, Odda, Ullensvang, Ulvik, og Voss kommunar 5 medlemer 6. krins Andre 4 medlemer Ved val av medlemer frå krinsane 2 5 kan ikkje alle koma frå same kommunen. Aksjeeigarane er berre røysteføre i den krinsen dei er busett. Selskap røyster i den krinsen verksemda ligg. Aksjeeigarar som eig meir enn 1 % av aksjane i selskapet, røyster berre i 6. krins, saman med aksjeeigarar som bur utanfor krinsane 1 5. Kommunar røyster alltid i sine krinsar. Den historiske bakgrunnen for ordninga er omsynet til brukarane av rutetilbodet i dei distrikta HSD skal tena. Eigarane ønskte at distrikta skulle ha innflytelse i selskapet sine styrande organ. Det er nedfelt i vedtektene at ingen aksjonær kan røysta for meir enn 4 % av aksjane som er representert i årsmøtet. Pr 31.12.2004 eigde HSD 50 227 eigne aksjar. Styret har fullmakt til å kjøpa inntil 10 % eigne aksjer. Fullmakta gjeld fram til 12. mai 2005 Omsetning av HSD-aksjen Selskapet er registrert på Oslo Børs. I 2004 blei det omsett 120 490 aksjar.
Finansiering og likviditet Finansiering Langsiktig renteberande gjeld er i all hovudsak finansiert gjennom ordinære lån i bank. Figuren under viser avdragsprofilen for denne gjelda. KONSERN Avdrag år 2005 75 652 Avdrag år 2006 62 572 Avdrag år 2007 57 167 Avdrag år 2008 42 810 Avdrag år 2009 38 384 Sum år 2005 2009 276 584 Gjeld som forfell seinare enn 5 år 103 253 Gjeld sikra med pant 379 837 Selskapet har fylgjande nedbetalingsplan for leasinggjeld: KONSERN Avdrag år 2005 3 579 Avdrag år 2006 3 709 Avdrag år 2007 3 340 Avdrag år 2008 2 817 Avdrag år 2009 2 914 Sum år 2005 2009 16 358 Gjeld som forfell seinare enn 5 år 7 989 Leasinggjeld 24 347
Risk-justering og alternativ inngangsverdi Inngangsverdien på HSD sine aksjar blir regulert pr 1.1. kvart år med eit bestemt RISK-beløp (Regulering av inngangsverdi med Skattlagt kapital) RISK-beløpa for HSD er som vist i tabellen nedanfor: Inngangsverdi per aksje 01.01.92 52,86 RISK beløp 01.01.93-2,40 RISK beløp 01.01.94-4,80 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.95 0,47 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.96-0,18 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.97-2,35 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.98 30,38 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.99 13,53 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.00 0,63 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.01 4,73 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.02 17,56 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.03 28,33 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.04 21,54 Førebels RISK beløp 01.01.05 0,25 Likviditet Konsernet hadde ein fri likviditet per 31.12.04 på 61,9 mill. kroner. I tillegg har konsernet ein trekkrett på NOK 250 mill. Trekkretten blir godkjend kvart år. Unytta trekkrett per 31.12.04 utgjorde 122,2 mill. kroner. Transportnæringa er under full deregulering. Restruktureringa er etter vår vurdering ikkje avslutta. HSD ønskjer også i framtida å vera ein aktiv deltakar i den restruktureringa som pågår.
Finansielle hovudtal Resultat (mill kr) Definisjonar 2004 2003 2002 2001 2000 Driftsinntekter 1843 1832 1673 1421 1452 Brutto driftsresultat 1 193 233 190 194 123 Driftresultat 28 74 49 58-29 Resultat før finanskostnader 2 31 86 93 66-22 Resultat før skatt 11 52 44 24-65 Årsresultat 7 44 36 18-47 Balanse (mill kr) Anleggsmidlar 750 847 852 891 778 Omløpsmidlar 218 209 213 153 248 Sum eignelutar 968 1056 1065 1045 1026 Eigenkapital 178 185 147 110 97 Langsiktig gjeld 458 573 563 680 610 Kortsiktig gjeld 332 298 355 255 319 Sum gjeld og eigenkapital 968 1056 1065 1045 1026 Netto renteberande gjeld 404 511 488 623 558 Lønsemd Brutto driftsmargin % 3 10 13 11 14 9 Netto driftsmargin % 4 2 4 3 4-2 Totalrentabilitet % 5 3 8 9 6-2 Eigenkapitalrentabilitet % 6 4 26 28 17-39 Eigenkapitalandel % 7 18 18 14 10 9 Netto renteberande gjeld/eigenkapital Resultat per aksje etter skatt Kontantstraum per aksje etter skatt 2 3 3 6 6 8 8,31 50,27 40,99 20,91-55,70 9 203,18 141,53 272,46 104,56 55,38 Likviditet Betalingsmidlar (mill kr) 10 62 66 74 41 99 Kontantstraum (mill kr) 11 168 124 233 87 46 Likviditetsgrad 1 12 0,7 0,7 0,6 0,6 0,8 Definisjonar: 1. Brutto driftsresultat = Driftsresultat + Avskrivingar + Restruktureringskostnader 2. Resultat før finanskostnader = Driftsresultat + Renteinntekter + Andel resultat tilknytta selskap 3. Brutto driftsmargin = Brutto driftsresultat : Driftsinntekter 4. Netto driftsmargin = Driftsresultat : Driftsinntekter 5. Totalrentabilitet = Resultat før finanskostnader : Gjennomsnittleg totalkapital 6. Eigenkapitalrentabilitet = Årsresultat : Gjennomsnittleg eigenkapital 7. Eigenkapitalandel = Eigenkapital : Totalkapital 8. Resultat pr aksje etter skatt = Årsresultat : Gjennomsnittleg tal aksjar 9. Kontantstraum pr aksje etter skatt = Kontantstraum : Gjennomsnittleg tal aksjar 10. Betalingsmidlar = Kontantar/bank/postgiro + Kortsiktige plasseringar i verdipapir 11. Kontantstraum = Netto kontantstraum frå drift ifølgje kontantstraumanalyse 12. Likviditetsgrad 1 = Totalkapital minus tilknytta selskap, kortsiktig rentefri gjeld og renteberande midlar
Aksjerelaterte nøkkeltal Definisjonar 2004 2003 2002 2001 2000 Gjennomsnittleg tal aksjar eksklusive eigne eigde 826981 866818 848723 828041 800739 Forteneste pr aksje etter skatt 1 8,31 50,27 40,99 20,91-55,70 Kontantstraum per aksje etter skatt 2 203,18 141,53 272,46 104,56 55,38 Utbyte per aksje 5,00 5,00 8,00 7,00 0,00 Kurs/fortenestetilhøve 3 27,1 4,7 5,4 6,7 Neg. Tal aksjar 31.12 877208 877208 877208 834900 834900 Aksjekurs 31.12 225,00 235,00 225,50 140,00 195,00 Tal aksjonærar 31.12 7687 7842 7912 7912 7955 Børsverdi (mill kr) 197,4 206,1 197,8 116,9 162,8 Definisjonar: 1. Forteneste pr aksje etter skatt = Årsresultat : Gjennomsnittleg tal aksjar 2. Kontantstraum per aksje etter skatt = Kontantstraum : Gjennomsnittleg tal aksjar 3. Kurs/fortenestetilhøve = Børskurs 31.12 : Forteneste per aksje etter skatt Dei største aksjonærene per 31.12.2004: Tal aksjar Eigardel Stavangerske AS 354 362 40,40 % HSD ASA 50 227 5,73 % Gaia Trafikk AS 47 021 5,36 % Fosen Trafikklag ASA 24 913 2,84 % Nordvestlandske AS 18 752 2,14 % Fjell Kommune 9 000 1,03 % R.G. Hagland A/S 8 776 1,00 % Sparebanken Vest 8 770 1,00 % Terje Johnsen 8 011 0,91 % Askøy Kommune 7 050 0,80 %
Styret si årsmelding 2004 Hovudtrekk 2004 har vore prega av vesentlege endringar i transport- og logistikknæringa etter at offentlege styresmakter har gått over til å bruke anbod som innkjøpsordning i stadig større grad. Endringane kjem ikkje overraskande. Dei stemmer overeins med det røyndomskartet HSD har navigert etter sidan 2002. Då iverksette HSD-konsernet eit omfattande omstillings- og forbetringsprogram for å førebu seg til den politisk varsla anbodsutsettinga av kollektivtransporttenester over heile landet. 2004 markerte for alvor starten på det nye anbodsregimet i Norge. For HSD er dette konkretisert mellom anna ved at selskapet, saman med Stavangerske, tapte den framtidige konsesjonen på ferjesambandet Halhjem Sandvikvåg, og ved at selskapet vann i anbodskonkurransen om eit av Sunnmøre sine viktigaste ferjesamband, Volda Folkestad. Samstundes har HSD-konsernet gjennomført krevjande kostnadskutt, omstrukturering og nedbemanningstiltak. Trafikkutviklinga generelt har vore relativt stabil innan sjø- og landtransport i 2004. Statistikkar over frakta passasjerar på buss og ferje og snøggbåt viser ei moderat positiv utvikling. Det same gjeld frakt av bilar på bilferjene. Sterkast vekst opplever vi på forretningsområdet bussdrift som isolert sett har levert gode resultat i 2004. Styret er ikkje tilfreds med årsresultatet for 2004. Resultatet ber preg av lite tilfredsstillande drift og høge kostnadar innanfor viktige forretningsområde som Flaggruten og HSD Transport. Dette er forhold som styret og administrasjonen konkret vil fokusera på for å forbetra resultatet. Økonomi Omsetninga i konsernet auka frå 1.832 mrd. kroner i 2003 til 1.843 mrd. kroner i 2004. Ordinært resultat før skattekostnad vart 11,4 mill. kroner mot 51,5 mill. kroner i 2003. Salsvinstar utgjer 8,9 mill. kroner mot 44,7 mill. kroner i 2003. HSD konsernet brukte i 2004 ca. 52 mill. liter drivstoff. Oljeprisen har vore gjennomgåande høgare enn venta og dette har gitt ein vesentleg kostnadsauke i 2004. I 2004 er det gjennomført investeringar i materiell og andre anleggsmidlar på 102,2 mill. kroner. Investeringar i bussmateriell utgjer 58,8 mill. kroner, medan investeringar i båtar og ferjer utgjer 31,5 mill. kroner. Framhald av drifta er lagt til grunn for årsrekneskapen. Dette er basert på resultatprognosar for 2005 og konsernet sin langsiktige strategi. HSD ASA har forretningsadresse i Bergen. Det er eit mål for konsernet at aksjeeigarane over tid skal sikrast konkurransedyktig avkasting på investert kapital. Styret gjer framlegg om at det vert utbetalt eit utbyte på 5 - fem - kroner pr. aksje for 2004. Konsernet sin eigenkapital utgjer 18,4 prosent ved utgangen av 2004, mot 17,5 prosent pr. 31.12.2003 og 13,7 prosent pr. 31.12.2002. Morselskapet sin frie eigenkapital er 126 mill. kroner pr. 31.12.2004, mot 132,7 mill. kroner pr. 31.12.2003. Fri likviditet i konsernet utgjer pr 31.12.04 61,9 mill. kroner. Ledig likviditet har gjennom året vore nytta til ekstraordinære nedbetalingar av gjeld. Konsernet si evne til eigenfinansiering av investeringar er god, og skuldast store netto kontantstraumar frå dei ulike verksemdene sine operasjonelle aktivitetar. Unytta likviditet under kredittrammeavtale med hovudbanken til konsernet utgjer 122,2 mill. kroner. Bruk av anbod som innkjøpssystem vil auka krava til soliditet og likviditetsreserve. Framlagt resultat og balanse gir eit godt bilete av drifta gjennom året. Det har ikkje vore hendingar etter avslutta rekneskap som har innverknad på vurderinga av selskapet. Styret gjer framlegg om følgjande disponering av årsresultatet for HSD ASA: Utbetaling av utbyte: 4.135.000 kroner Overføring til annan eigenkapital: 3.063.000 kroner Kommentarar til forretningsområda HSD Buss AS er eit av dei største privateigde busselskap i Norge. Selskapet driv rute- og ekspressbussverksemd i Hordaland, Rogaland og Sogn & Fjordane. Inntektsutviklinga i selskapet er positiv og trafikkutviklinga er stabil. Tur- og ekspressbussverksemda har fått auka konkurranse gjennom fleire operatørar i marknaden. Aktivt marknadsarbeid har påverka resultatet i positiv retning. HSD Buss har levert eit godt resultat i 2004. HSD Sjø AS driv ved utgangen av året 17 ferjesamband i Hordaland, samt snøggbåtsamband i Hordaland og Rogaland. Ferjesambandet Breistein Valestrand vart avvikla 1. mai 2004, etter analyser som viste at det ikkje var råd å få til lønsam drift. Ferjeverksemda har i 2004 hatt tilfredsstillande resultat. Flaggruten har hatt ei positiv passasjerutvikling i fjerde kvartal, men drifta gav eit underskot på 8,7 mill. Varsel om anbodsutlysing av snøggbåtruter i Sunnhordland har gjort det umogleg for selskapet å investere i nye snøggbåtar. Driftsavbrot har påført selskapet relativt store kostnadar som verkar negativt på resultatet. Styret konstaterer at dersom Hordaland Fylke vedtek å utsetje anbodsutlysing av snøggbåtruter i Sunnhordland, kan dette få negative konsekvensar for selskapet sin føresetnad for å drive Flaggruten. Resultatet i HSD Sjø er totalt sett ikkje tilfredsstillande.
HSD Transport AS driv eit landsdekkjande stykkgods- og partilastsystem. I 2004 kjøpte selskapet alle aksjane i Miniekspress Logistikk AS med verknad frå 1. september. Kjøpet blei gjennomført for å betra tilbodet og auka omsetninga i Aust-Norge som er den største marknaden for samlasting. HSD Transport har opplevd nedgang i oppdragsmengde og sviktande resultat gjennom heile året. Iverksette omstillingstiltak har ikkje gitt den forventa effekt. Resultatet pr. 31. desember 2004 er ikkje tilfredsstillande med eit underskot før skatt på 12,5 mill kr. Personal og organisasjon HSD-konsernet hadde omlag 1950 tilsette ved utgangen av 2004 mot omlag 2100 ved utgangen av 2003. Kvinneandelen er 16,1 prosent mot 14,1 prosent i fjor. Konsernet har 26 kvinner i leiande stillingar. Dette utgjer om lag 13 prosent av leiarane. Konsernstyret har elleve medlemer. To av desse er kvinner. Konsernleiinga har i 2004 hatt eit konstruktivt samspel med dei tilsette sine organisasjonar og tillitsvalde. Nyordning med konserntillitsvalde og konsernutval har i 2004 lagt eit godt grunnlag for regelmessig og open dialog. Dette har medverka til gode prosessar gjennom fleire krevjande omstillingstiltak i 2004. Indre miljø I konsernet vert det arbeidd kontinuerleg med leiarutviklingsprogram, kompetansegivande kurs og utviklingsprogram for tilsette i tråd med strategi og handlingsplanar. Sjukefråveret i konsernet var i 2004 på 6,7 prosent mot 7,9 prosent i 2003. I alle dotterselskapa har det vore skarpt fokus på oppfølging og førebygging av sjukefråver og dette har gitt resultat. Fokus på dette held fram også i 2005. I HSD sin avtale om inkluderande arbeidsliv er målet ein reduksjon av sjukefråveret med 20 prosent innan 2005 i høve til 2002. Talet på personskadar i 2004 er redusert til ein H-verdi på 4 (skadar pr. million arbeidstimar). Dette er ei positiv utvikling. Konsernet sin H-verdi i 2003 var 7. Talet på materielle skadar viser same positive utvikling, med 3 skadar pr. million kilometer i 2004. Ytre miljø HSD driv aktivitetar som i utgangspunktet fører til ureining av det ytre miljøet. Dette søkjer ein å avgrensa mellom anna ved å redusera utslepp av skadelege stoff til naturen. HSD nyttar i aukande grad motorar med høg miljøstandard på sine bussar og godsbilar. Når det gjeld ferjeflåten er det berre ei utskifting av eldre fartøy som vil gje vesentlege miljøforbetringar. Eigarstyring og selskapsleiing (corporate governance) Konsernet vil arbeida vidare med å styrkja kvinnerepresentasjonen i administrasjon og styrande organ. I tillegg har ein fokus på behovet for lik handsaming av aksjonærane i HSD med omsyn til røysterett. Finansiell risiko Variasjon av finansielle marknadsprisar som renter, valuta, råvareprisar og kreditt kan definerast som HSD-konsernet sin marknadsrisiko. HSD-konsernet har pr. 31.12.04 ei langsiktig renteberande gjeld på 408,7 mill. kroner. Av denne gjelda er 150 mill. kroner sikra gjennom inngåtte renteavtalar som går ut i 2007. Konsernet er utsett for endringar i rentenivået. Ein gjennomsnittleg renteauke på hundre punkt, vil gi ein auke i rentekostnadane i 2005 på omlag 2,6 mill. kroner. Konsernet er ikkje vesentleg eksponert for endringar i valutakurs då inntekter og kostnadar er i norske kroner. Konsernet sin finansielle risiko er i hovudsak knytte til svingingar i oljeprisen. Risikoen kan verta avgrensa avhengig av kva driftsavtaler som vert inngått med offentlege styresmakter. For 2005 er det pr. dato ikkje inngått avtalar om sikring av oljepris. Kredittrisikoen er låg då dei største kundane er stat og fylke, samstundes med at kontantomsetnaden frå dei ordinære reisande er stor. Av kundefordringane pr. 31.12.2004 på 100,1 mill. kroner er postar på 667.000 kroner eldre enn 60 dagar. Når det gjeld den ordinære marknadsrisikoen, har offentlege styresmakter i stadig større grad teke i bruk anbod som innkjøpssystem også for transporttenester. Denne bruken av anbod kan medføra endringar i konsernet sin produksjon. Framtidsutsikter Stat og fylke vil i aukande grad kjøpa transporttenester gjennom utlysing av anbodskonkurransar. I riksvegferjedrifta er det avklara at samtlege samband i Norge skal anbodsutlysast innan 2009. Mellom 10 og 15 av sambanda kjem på anbod i 2005. Landet sin hittil største anbodspakke på bussruter, nemleg i Nord-Rogaland, er anbodsutlyst og i samarbeid med Gaia Trafikk AS vil HSD vera blant konkurrentane om denne konsesjonen. Vidare vil den forventa anbodsutlysinga av snøggbåtruter i Sunnhordlandsbassenget vera avgjerande for HSD sine strategiske vurderingar av den allereie sterkt konkurranseutsette Flaggruten. For HSD er krava til endrings- og omstillingsevne framleis store. Dette er noko heile næringa også merkar. Det er venta at næringa vil gjennomgå strukturendringar som fylgje av denne utviklinga. For framleis å kunna vera ein konkurransedyktig aktør i marknaden i framtida, vil HSD måtta gjennomføra ytterlegare effektivisering av drifta, spissing av verksemda, kompetanseheving, samt inngå ulike modellar for samarbeid med andre aktørar. Dette er naudsynt i ein marknad som vert stadig meir utsatt for konkurranse.
Bergen 31. desember 2004/ 17. mars 2005
RESULTATREKNESKAP HSD ASA (Alle tal i 1000) KONSERN 2004 2003 2002 Note 2004 2003 2002 DRIFTSINNTEKTER 0 0 0 Passasjerfrakt 588 233 552 227 0 0 0 Godsfrakt 340 474 336 167 0 0 0 Frakt for bilar med ferje 246 388 255 143 0 0 0 Kontraktsinntekter rutedrift 1 485 002 441 250 93 36 795 4 900 Netto forteneste ved sal av anleggsmidlar 8 878 44 737 11 635 46 019 50 518 40 431 Andre driftsinntekter 1 173 816 202 048 46 112 87 313 45 331 Driftsinntekter i alt 1 842 791 1 831 572 510 688 360 846 244 257 421 836 124 092 1 673 354 DRIFTSKOSTNADER 0 0 0 Varekostnad 35 361 31 302 41 415 34 136 34 562 18 751 Lønskostnad 2 776 317 775 605 13 754 14 871 15 877 Avskrivingar på varige driftsmiddel og immaterielle eigedelar 5 161 793 158 319 22 655 24 531 25 563 Andre driftskostnader 1, 3 841 263 792 066 70 545 73 964 60 191 Driftskostnader i alt 1 814 734 1 757 292 769 371 140 431 672 927 1 624 144-24 433 13 349-14 860 DRIFTSRESULTAT 28 057 74 280 49 210 FINANSINNTEKTER OG FINANSKOSTNADER 29 332 28 290 26 229 Inntekt på investering i dotterselskap 6 0 0 0 5 242 15 975 21 241 Renteinntekt frå føretak i same konsern 0 0 0 931 2 855 3 259 Anna renteinntekt 1 906 7 122 10 997 889 4 007 33 484 Anna finansinntekt 1 108 4 396 33 241-3 601-15 409-22 215 Rentekostnad til føretak i same konsern 0 0-9 572-12 043-13 909 Annan rentekostnad -19 674-34 296 23 221 23 675 48 089 Netto finanspostar -16 660-22 778-4 778-49 016
-1 212 37 024 33 229 ORDINÆRT RESULTAT FØR SKATTEKOSTNAD 11 397 51 502 44 432-8 410-7 707-2 349 Skattekostnad på ordinært resultat 15 4 524 7 402 8 854 7 198 44 731 35 578 ÅRSRESULTAT 6 873 44 100 35 578 Minoriteten sin andel -325-632 Opplysningar om avsetnad til: 0 0 0 Fond for vurderingsskilnader 13 0 0 0 4 135 4 321 6 955 Utbyte 13 4 135 4 321 6 955 3 063 40 410 28 623 Annan EK 13 2 738 39 779 28 623 7 198 44 731 35 578 Sum disponert 6 873 44 100 35 578 Avgjeve konsernbidrag 30 209 36 000 13 603 Motteke konsernbidrag 8,21 50,99 40,99 Resultat pr. aksje 12 8,21 50,99 40,99 Utvatna resultat pr aksje 12
BALANSE EIGNELUTAR PR. 31. DESEMBER HSD ASA (Alle tal i 1000) KONSERN 2004 2003 2002 Note 2004 2003 2002 ANLEGGSMIDLAR Immaterielle eignelutar 3 544 638 7 651 Utsett skattefordel 15 0 0 0 6 122 9 183 12 243 Goodwill 5 26 237 25 244 20 953 9 666 9 821 19 894 Immaterielle eignelutar i alt 26 237 25 244 20 953 15 202 27 263 33 311 Varige driftsmidlar Tomter, bygningar og annan fast eigedom 5 91 438 107 793 101 755 274 1 645 26 Anlegg under utføring 5 1 335 4 559 1 914 0 0 Ferjer og båtar 5 320 236 364 483 421 750 12 602 19 621 26 302 Bilar o.a. driftslausøyre 5 281 297 306 031 246 348 28 078 48 529 59 639 Varige driftsmidlar i alt 694 306 782 866 771 767 159 589 184 769 172 592 99 976 147 361 123 081 16 063 16 429 20 895 462 2 508 17 798 276 090 351 067 334 366 Finansielle anleggsmidlar Investeringar i dotterselskap Lån til føretak i same konsern Investering i aksjar og andelar Andre langsiktige fordringar 6 0 0 0 7 0 0 0 8 21 840 21 970 33 336 9 7 296 16 874 25 949 Finansielle anleggsmidlar i alt 29 136 38 844 59 285 313 834 409 417 413 899 Anleggsmidlar i alt 749 679 846 954 852 005 OMLØPSMIDLAR 0 0 0 Varelager 18 089 14 635 14 751 10 743 784 4 369 Kundefordringar 10 100 131 93 931 84 993 64 798 76 673 83 847 Andre fordringar på selskap i same konsern 7 0 0 0 16 156 1 027 Andre fordringar 11 37 856 33 752 39 402 53 009 32 650 32 455 Kontantar og bankinnskot 61 859 66 400 73 641 128 566 110 263 121 698 Omløpsmidlar i alt 217 935 208 718 212 787 442 400 519 680 535 597 SUM EIGNELUTAR 967 614 1 055 672 1 064 792
BALANSE EIGENKAPITAL OG GJELD PR. 31.DESEMBER HSD ASA (Alle tal i 1000) KONSERN 2004 2003 2002 Note 2004 2003 2002 EIGENKAPITAL 17 544 17 544 17 544 Aksjekapital Innskoten eigenkapital 12, 13 17 544 17 544 17 544-1 004-259 -156 Eigne aksjar 13-1 004-259 -156 0 0 0 Innskoten annan eigenkapital 13 0 0 0 25 381 25 381 25 381 Overkursfond 13 25 381 25 381 25 381 41 921 42 666 42 769 Innskoten eigenkapital i alt 41 921 42 666 42 769 Opptent eigenkapital 0 0 0 Fond for vurderingsskilnader 13 0 0 0 136 553 141 822 103 561 Annan eigenkapital 13 136 290 141 884 104 657 136 553 141 822 103 561 Opptent eigenkapital i alt 136 290 141 884 104 657 178 474 184 488 146 330 Sum eigenkapital 178 211 184 550 147 426 Minoriteten sin andel -263 61 1 096 GJELD Avsetning for forpliktelsar 20 473 19 429 19 862 Pensjonsheftingar 14 43 410 45 346 51 222 0 0 0 Utsett skatt 15 5 813 17 184 16 281 20 473 19 429 19 862 Avsetning for forpliktelsar i alt 49 223 62 530 67 503 Anna langsiktig gjeld 52 703 123 620 156 383 Gjeld til kredittinstitusjonar 17 404 335 508 699 487 778 0 0 32 687 Anna langsiktig gjeld 7 4 381 1 809 7 635 52 703 123 620 189 070 Anna langsiktig gjeld i alt 408 716 510 508 495 413 Kortsiktig gjeld 1 190 4 248 3 668 Leverandørgjeld 125 866 87 570 135 657 6 989 121 840 Betalbar skatt 15 15 648 6 600 11 717 2 133 5 669-2 032 Skuldig offentlege avgifter 45 678 55 689 55 905 0 0 0 Gjeld til kredittinstitusjonar 17 0 4 777 0 4 135 4 321 6 955 Skuldig utbyte 4 135 4 321 6 955 165 941 169 298 165 808 Anna kortsiktig gjeld til selskap i konsernet 7 0 0 0 10 362 8 486 5 096 Anna kortsiktig gjeld 11 140 137 139 127 144 216 190 750 192 143 180 335 Kortsiktig gjeld i alt 331 464 298 084 354 450 263 926 335 192 389 267 Gjeld i alt 789 403 871 122 917 366 442 400 519 680 535 597 SUM EIGENKAPITAL OG GJELD 967 614 1 055 672 1 064 792
Bergen 31. desember 2004 17. mars 2005
KONTANTSTRAUMANALYSE HSD ASA ( tal i 1000) KONSERN 2004 2003 2002 2004 2003 2002 Kontantstraum frå operasjonelle aktivitetar: -1 212 37 024 33 229 Resultat før skattekostnad 11 397 51 502 44 432-29 332-28 290-26 229 Resultat investering i dotterselskap 0 0 0-93 -36 795-4 900 Tap/vinst ved sal av anleggsmidlar -8 878-44 400-11 635 13 754 14 871 15 877 Ordinære avskrivingar 161 793 158 319 140 431 0 0 0 Endring i varelager -3 454 116-2 363-9 959 3 585 800 Endring i kundefordringar -6 200-8 938-12 137-3 058 580-106 Endring i leverandørgjeld 38 296-48 087 54 679-377 0 0 Utbetaling av skatt -6 860-9 225-8 002 11 552 7 833 47 385 Endring i andre tidsavgrensingspostar -18 071 24 867 27 834-18 725-1 192 66 056 Netto kontantstraum frå operasjonelle aktivitetar 168 023 124 154 233 239 Kontantstraum frå investeringsaktivitetar: 11 266 38 866 5 320 Innbetalingar ved sal av varige driftsmidlar 37 611 55 514 15 142-1 417-5 190-4 702 Utbetalingar ved kjøp av varige driftsmidlar -99 637-131 213-159 127 395 15 712 85 274 Innbetalingar ved sal av aksjar 70 15 746 85 274-110 -7 909-17 118 Utbetalingar ved kjøp av aksjar -100-30 751-18 959 62 121 15 290 55 087 Innbetalingar frå andre investeringar 9 825 18 366 24 503 0-24 280 0 Utbetaling til andre investeringar -227-30 456-5 594 72 255 32 489 123 861 Netto kontantstraum frå investeringsaktivitetar -52 458-102 793-58 761 Kontantstraum frå finansieringsaktivitetar: 1 044-433 3 079 Endring pensjonsforpliktingar -1 936-5 876 13 452 40 000 125 000 115 330 Innbetalingar ved opptak av ny langsiktig gjeld 90 150 239 227 179 047-110 917-157 763-244 214 Utbetalingar ved nedbetaling av langsiktig gjeld -195 123-252 463-306 694 0-2 561-31 366 Tap/vinst ved sal av aksjar 0-2 561-31 366 80 0 0 Nedskriving av aksjar 181 26 0 0 0 9 078 Innbetaling av eigenkapital 0 0 9 078 1 553 0 0 Innbetaling ved sal egne aksjar 1 553 0 0-10 757 0 0 Utbetaling ved kjøp av egne aksjar -10 757 0 0-4 174-6 955-5 795 Utbetaling av utbyte -4 174-6 955-5 795 50 000 18 893 0 Innbetaling av konsernbidrag 0 0 0 0-7 283-10 702 Utbetaling av konsernbidrag 0 0 0-33 171-31 102-164 590 Netto kontantstraum frå finansieringsaktivitetar -120 106-28 602-142 278 20 359 195 25 327 Netto endring likvidar gjennom året -4 541-7 241 32 200 32 650 32 455 7 128 Likvidar 01.01 66 400 73 641 41 441 53 009 32 650 32 455 Likvidar 31.12 61 859 66 400 73 641
Rekneskapsprinsipp Årsrekneskapen er sett opp i samsvar med den norske rekneskapslova og reglane for god rekneskapsskikk. Endringar i rekneskapsprinsipp Verknaden av endringar i rekneskapsprinsipp vert ført mot eigenkapitalen. Det er ikkje gjennomført endringar i rekneskapsprinsippa i 2004 som har påverknad på resultatrekneskapen. HSD Buss har pr. 01.03.04 gått over frå nettoføring til bruttoføring for Ekspressbussane. Konsolideringsprinsipp Konsernrekneskapen omfattar morselskapet og dotterselskapa. Dotterselskapa vert definert som selskap der HSD ASA har direkte eller indirekte kontroll gjennom eigardelar på meir enn 50 prosent av aksjekapitalen eller ansvarskapitalen, og har avgjerande påverknad. Dotterselskapa blir konsolidert frå det tidspunktet der HSD ASA får kontroll over selskapet og har teke den økonomiske risikoen. Note 6 gjev eit oversyn over dei selskapa som inngår i konsernet. Konsernrekneskapen er utarbeidd som om konsernet var ei økonomisk eining. Transaksjonar og mellomverande mellom selskapa i konsernet er eliminert. Konsernrekneskapen er utarbeidd etter einsarta prinsipp, ved at dotterselskapa følgjer dei same rekneskapsprinsippa som morselskapet. Kjøpte dotterselskap vert rekneskapsført i konsernrekneskapen basert på morselskapets kostpris. Kostpris vert tilordna identifiserte eigedelar og gjeld i dotterselskapet, som vert oppført i konsernrekneskapen til verkeleg verdi på kjøpstidspunktet. Eventuell meirverdi eller mindreverdi ut over det som kan tildelast identifiserte eigedelar og gjeld vert balanseført som goodwill. Meirverdiar i konsernrekneskapen vert avskrivne over dei oppkjøpte eigedelane si venta levetid. Goodwill vert avskrive lineært over venta økonomisk levetid. Balanseført goodwill vert vurdert ved kvart rapporteringstidspunkt. Eventuell verdireduksjon som ikkje vert sett på som forbigåande blir nedskriven i rekneskapen. Minoritetsinteresser er skilde ut som eigen post både i resultatrekneskapen og i balansen. Strukturendringar og samanlikningstal Med verknad frå 01.01.04 blei HSD Service AS, Haugesund-Tittelnes Bilag AS, Sveio Bilag AS og HSD Fjordbuss AS fusjonert med HSD Buss AS. Haugaland Buss er fusjonert i 2004 med Haugaland Bilag. Fusjonane er gjennomførte med rekneskap verknad etter kontinuitet, grunna på at fusjonane representerar omorganisering med uendra eigarskap. Selskapa Neko AS, Haugaland MC-Prosjekt AS, Haugaland Reiseliv AS og Unitur AS vart avvikla i 2004. Flaggruten ANS vart i 2004 omdanna til AS, og deretter fusjonert inn i HSD Sjø AS med verknad frå 1. januar 2004. Samanlikna tal er ikkje endra som følgje av fusjonane. Driftsinntekter/tilskot frå det offentlege Driftsinntekter er inntektsført i det året dei er opptent. Kontraktsinntekter frå offentlege oppdragsgjevarar er føresett å kompensere for manglande inntekter frå kundar, og er klassifisert som driftsinntekter i resultatrekneskapen. Dieselrefusjon og refusjon av miljøavgift frå staten er meint å kompensere for auka kostnader, og er difor klassifisert som ein kostnadsreduksjon. Krav på kontraktsinntekt vert ført som ei fordring i balansen dersom den ikkje fullt ut er innbetalt per årsskifte. Sal av klippekort for passasjerar og kjøretøy vert inntektsført etterkvart som dei vert brukt. Unytta klipp pr årsskifte vert difor klassifisert som utsett inntekt under anna kortsiktig gjeld i balansen. For riksvegferjerutene med unntak for anbodssamband, har selskapet avtale med staten om at ubrukte klippekort knytt til eit samband som skal leggjast ned eller som går ut i samband med eit eventuelt tap av anbod, skal refunderast av staten. Unytta klippekort i desse sambanda er difor ført som eit krav på staten, og som ei inntekt. Effekten av dette er at kontantprinsippet er lagt til grunn for sal av klippekort for denne delen av verksemda. Kravet mot staten er ført som ein reduksjon av gjeld til trafikantane/utsett inntekt. Samanstilling Utgifter vert samanstilt med inntektene slik at kostnadene vert resultatført i same rekneskapsperiode som tilhøyrande inntekter. Utgifter knytt til inntekter som er opptent i seinare periodar, vert balanseførde og periodisert i samsvar med inntektene. Framtidige utgifter som ikkje er knytt til framtidige inntekter, blir kostnadsførde når utgiftene er identifiserte.
Klassifisering og vurdering av balansepostar Eigedelar bestemt til varig eige eller bruk er klassifisert som anleggsmiddel. Eigedelar som er knytt til varekrinslaupet er klassifisert som omløpsmiddel. Fordringar vert klassifisert som omløpsmiddel dersom dei skal tilbakebetalast i løpet av eitt år etter utbetalingstidspunktet. For gjeld er analoge kriteria lagt til grunn. Omløpsmiddel vert vurdert til det lågaste av kostpris og verkeleg verdi. Kortsiktig gjeld vert balanseført til nominelt beløp på etableringstidspunktet. Anleggsmiddel vert vurdert til kostpris. Anleggsmiddel med avgrensa levetid vert avskrivne lineært over venta økonomisk levetid. Anleggsmiddel vert nedskrivne til verkelig verdi ved verdifall som ikkje er forventa å vera forbigåande. Nedskrivinga vert ført tilbake dersom grunnlaget for nedskrivinga ikkje lenger er til stades. Langsiktig gjeld med unntak av andre avsetningar vert balanseført til nominelt beløp på etableringstidspunktet. Immaterielle eigedelar Immaterielle eigedelar er balanseført i den grad det er sannsynleg at dei framtidige økonomiske fordelane knytte til eigedelen vil tilflyta selskapet, og ein har kome fram til ei påliteleg måling av kostpris for eigedelen. Avskrivingsplanen speglar venta profil på framtidig inntening. Økonomisk levetid utover 5 år er grunngjeven ved konsesjon, avtale eller andre tilhøve som gir grunn for ein lengre avskrivingsplan. Varige driftsmidlar Varige driftsmidlar vert balanseført og avskrivne lineært over driftsmiddelet si venta levetid, dersom dei har ei levetid over 3 år og har ein kostpris som overstig kr 15.000. Når det gjeld økonomisk levetid på investeringar og påkostingar på ferjer, følgjer desse avtala avskrivingsplan i kontrakt med oppdragsgjevar. På denne måten sikrar ein samanstilling av kontraktsinntekt og kostnader i form av avskrivingar. Vedlikehald av driftsmidlar vert kostnadsført etterkvart, sjå og avsnitt om vedlikehald av skip. Påkostingar eller forbetringar vert lagde til driftsmiddelet sin kostpris og avskrivne i takt med driftsmiddelet. Kjøp og sal av varige driftsmidlar er å sjå på som ein del av den ordinære verksemda til selskapet og vert klassifisert som ordinære driftsinntekter/kostnader i resultatrekneskapen. Vedlikehald av skip Det vert årleg sett av for periodisk vedlikehald av motorane i snøggbåtane. Avsetninga vert gjort i høve til driftstimar pr. skip sidan siste vedlikehald. Avsetningane vert tilbakeført når vedlikehaldet er utført, og den verkelege vedlikehaldskostnaden vert då kostnadsført. Dette prinsippet sikrar at vedlikehaldskostnaden vert fordelt over inntektsperioden. Leige av varige driftsmidlar Ein avtale om leige vert klassifisert som finansiell eller operasjonell i samsvar med realiteten i kvar einskild avtale. Om det mest vesentlege av økonomisk risiko og kontroll knytt til det underliggjande leigeobjektet er gått over på leigetakar, vert avtalen klassifisert som finansiell. Andre leigeavtalar vert klassifisert som operasjonelle. Leigde driftsmidlar vurdert som finansiell leasing vert balanseført til verdien av vederlaget i leigeavtalen, og vert avskrivne som varige driftsmidlar. Avdragsdelen av leiga vert balanseført som langsiktig gjeld. Denne gjelda vert redusert med betalt leige etter frådrag av rekna rentekostnad. For avtale som vert klassifisert som operasjonell vert leigebetalinga handsama som ein driftskostnad, fordelt systematisk over heile leigeperioden. Dotterselskap Dotterselskap er vurdert etter eigenkapitalmetoden i selskapsrekneskapen. Morselskapet sin del av resultatet er basert på resultatet etter skatt i det selskapet der det er investert. I resultatdelen er det gjort frådrag for interne gevinstar og eventuelle avskrivingar på meirverdiar som skuldast at kostpris på aksjane var høgare enn den kjøpte delen av balanseført eigenkapital. I resultatrekneskapen er resultatdelen vist under finanspostar. Eigardelane er klassifisert som finansielle anleggsmidlar i balansen. Tilknytta selskap Tilknytta selskap er ut i frå ein vurdering av vesentligskap verdsett til kostpris.
Finansielle instrument Finansielle instrument omfattar verdipapir som aksjar samt finansielle derivat. Aksjar som er langsiktige investeringar, blir vurdert til anskaffelseskost. Slike aksjar blir nedskrivne når den verkelege verdien er vesentleg lågare enn kjøpskost, og verdireduksjonen ikkje er av forbigåande karakter. Det er gjort avtale om endring av rentevilkår (renteswap) i ein framtidig periode. Avtalane er inngått for å redusera HSD ASA si eksponering ovafor svingingar i rente/avkastning av balansepostar og er definert som sikringsforretningar. Når renteperioden er omme, kjem skilnaden vist mellom avtalt rente og marknadsrente fram. Skilnaden mellom den flytande og den faste renta vert periodisert. Varelager Lager av innkjøpte varer er verdsett til lågaste verdi av kostpris etter FIFO- prinsippet og verkeleg verdi. Det vert gjennomført nedskriving for pårekna ukurante varer. Fordringar Kundefordringar og andre fordringar er ført opp i balansen til pålydande etter at avsetning for venta tap er trekt i frå. Avsetning for venta tap vert gjort på grunnlag av individuelle vurderingar av dei einskilde fordringane. I tillegg vert det for andre kundefordringar gjort ei uspesifisert avsetning for å dekka venta tap. Valuta Pengepostar i valuta er vurdert etter kursen på balansedagen ved utgangen av rekneskapsåret. Pensjonar Pensjonskostnader og -forpliktingar vert utrekna etter lineær opptening basert på føresetnader om diskonteringsrente, framtidig regulering av løn, pensjonar og ytingar frå folketrygda, framtidig avkasting på pensjonsmidlar samt aktuaren sine føresetnader om dødsrate og frivillig avgang. Pensjonsmidlar er vurdert til verkeleg verdi og er trekt frå i netto forpliktingar i balansen. Endringar i forpliktinga som skuldast endringar i pensjonsplanar vert resultatført med ein gong. Endringar i forpliktinga som skuldast endringar i føresetnader, vert systematisk resultatført over venta gjenverande oppteningstid, i den grad den akkumulerte verknaden av endringa overstig 10% av den høgaste av pensjonsforpliktinga og -midlane. Dersom verknaden ikkje når dette nivået, blir den ikkje ført over resultatet i året. Dersom pensjonsmidlane overstig -forpliktingane er ordninga overfinansiert. Overfinansieringa vert balanseført i den grad det er sannsynleg at denne vil kunne verta brukt til å innfri forpliktinga i den aktuelle pensjonsordninga. Arbeidsgjevaravgifta vert kostnadsført ut frå innbetalt pensjonspremie og endring i pensjonsforplikting. Skatt Skattekostnaden i resultatrekneskapen omfattar både skatt som skal betalast i perioden og endring i utsett skatt og utsett skattefordel. Utsett skatt er utrekna som 28% på grunnlag av dei mellombelse skilnadene som eksisterer mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar, samt eventuelt likningsmessig underskot til framføring ved utgangen av rekneskapsåret. Skatteaukande og skattereduserande mellombelse skilnader som reverserer eller kan reverserast i same periode er utlikna. Oppføring av utsett skattefordel på netto skattereduserande skilnader som ikkje er utlikna og underskot til framføring, er grunngjeve med venta framtidig inntening. Utsett skatt og skattefordel som kan førast opp i balansen er oppført netto i balansen. Avsetning for omstillingstiltak Dersom det vert gjort vedtak om planar for restrukturering som endrar omfanget av føretaket, blir trongen til avsetning for omstillingstiltak vurdert. Kontantstraumoppstilling Kontantstraumoppstillinga er utarbeidd etter den indirekte metoden. Kontanter og kontantekvivalentar omfattar kontantar, bankinnskot, og andre kortsiktige, likvide plasseringar som umiddelbart og med uvesentleg kursrisiko kan konverterast til kjende kontantbeløp og med forfallsdato kortare enn tre månader frå kjøpsdato.