Renter og avdrag
Renter og avdrag Brosjyren gir ei oversikt over hovudtrekka i Husbankens rente- og avdragstilbod. Dei nedbetalingsvilkåra du vel vil ha innverknad på den framtidige økonomiske situasjonen din. Det er derfor viktig at du set deg inn i kva dei forskjellige vilkåra inneber. Innhald Fleksible nedbetalingsvilkår 3 Låneavtale 3 Serie- eller annuitetslån 3 Avdragsfri periode og nedbetalingsperiode 4 Fast eller flytande rente 4 Kva skal du velje? 6 Gebyr 6 Anna 6 Nominell og effektiv rente 7 Nærmare om korleis rentesatsane blir fastsette 7 2
Fleksible nedbetalingsvilkår løpetid inntil 30 år avdragsfri periode inntil 8 år serie- eller annuitetslån flytande eller fast rente kvartalsvise eller månadlege betalingsterminar forfallsdato 1., 12. eller 20. Husbanken gir deg fleire moglege val, slik at du kan få nedbetalingsvilkår som passar betre for deg. På grunnlag av den økonomiske situasjonen til husstanden og storleiken på lånet, kan Husbanken i spesielle tilfelle endre på dei vala som er gjorte i søknaden. som du betaler ned på lånet. Dei totale rentekostnadene blir lågare ved serielån enn ved annuitetslån fordi du betaler større avdrag tidleg i nedbetalingsperioden for lånet. Annuitetslån Annuitetslån inneber at terminbeløpa er like store i heile nedbetalingsperioden for lånet dersom renta ikkje blir endra. Til å begynne med er rentedelen høg og avdragsdelen låg. Etter kvart som lånet blir nedbetalt, blir rentedelen mindre og avdragsdelen større. Låneavtale Lånevilkåra vil inngå i ein låneavtale mellom deg og Husbanken. Dersom du vel fast rente, vil det bli laga ei eiga tilleggsavtale for fast rente. Serie- eller annuitetslån Husbanken tilbyr to nedbetalingsalternativ; serielån eller annuitetslån. Serielån Ved serielån er avdragsdelen den same gjennom heile nedbetalingsperioden. Rentebeløpet, og dermed terminbeløpa, blir lågare etter kvart Foto: Morten Flaten 3
Nedbetaling: Annuitetslån og serielån Forskjellen mellom serielån og annuitetslån går fram av figuren nedanfor. Grunnlaget er eit lån på kr. 630 000 med 4,5 % nominell rente og kvartalsvise terminar. 60 000 50 000 Kr Nedbetaling - annuitet 40 000 30 000 20 000 10 000 Avdragsfri periode Avdrag Rente 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 100 000 90 000 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 Kr avdragsfri periode Nedbetaling - serie 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 Avdrag Rente Avdragsfri periode og nedbetalingsperiode Du kan normalt velje ein avdragsfri periode på inntil åtte år. I denne tida betaler du berre renter på lånet. Husbanken tilbyr inntil tretti års løpetid på lånet, medrekna eventuell avdragsfri periode. Totale kostnader blir lågare di kortare avdragsfri periode du vel, og di kortare nedbetalingstida er. Fast eller flytande rente Du kan velje fast eller flytande rente på lånet. Alle lån blir utbetalte med flytande rente. Dersom du ønskjer fast rente, kan du tidlegast velje den fastrenta som gjeld på utbetalingstidspunktet. Flytande rente Flytande rente endrar seg i forhold til endringar i det generelle rentenivået. Renta kan regulerast kvart kvartal. Husbanken sender ut melding om ny rentesats minst seks veker før endringa. 4
Månadlege rentekostnader ved ulike rentesatsar (nominelle) Lån 3,5 % 4,0 % 4,5 % 5,0 % 630 000 1 837 2 100 2 362 2 625 Tabellen viser rentekostnadene i den avdragsfrie perioden for eit lån med nedbetalingstid på 25 år og avdragsfrihet i 5 år. Fordelar med flytande rente Du får lågare rente dersom rentenivået går nedover. Du står friare til å endre betalingsplanen. Du kan når som helst gå over til fast rente. Ulemper Du får høgare rente dersom rentenivået går oppover. Du har lita oversikt over framtidige renteutgifter. Fast rente Dersom du vel lån med fast rente, inneber det at du bind deg til å ha lånet med den same renta i fem år framover (bindingsperioden). Du kan ikkje gå tilbake til flytande rente i bindingsperioden. Minst seks veker før bindingsperioden går ut vil du få eit brev frå Husbanken med tilbod om nye rentevilkår. Du kan fritt velje mellom dei tilboda som gjeld på utløpsdatoen for fasterenteavtalen. Innan utgangen av bindingsperioden må du gi skriftleg melding til banken om kva for eit rentetilbod du vel Fordelar med fast rente Du har full oversikt over renteutgiftene gjennom heile bindingsperioden. Sjølv om rentenivået stig, beheld du den lågare renta gjennom heile bindingsperioden. Ulemper Dersom rentenivået fell, beheld du likevel den høgare renta gjennom heile bindingsperioden. Du har reduserte sjansar til å endre betalingsplanen. Du kan risikere å betale overkurs dersom du bryt avtalen om fast rente. Brot på fastrenteavtale. Dersom du bryt fastrenteavtalen, vil lånet ditt bli belasta med overkurs, eller godskrive med underkurs. Som brot på fastrenteavtalen blir rekna fortidig innløysing, ekstraordinære del- 5
innbetalingar og eventuell overføring av lånet til ny låntakar. Ved delvis innløysing vil Husbanken berre rekne over-/underkurs på den ekstraordinære innbetalinga. Fastrenteavtalen vil da halde fram utan endring for resten av lånet. Overkurs oppstår når renta på nye fastrentelån er lågare enn renta på lånet som blir innløyst. I prinsippet vil långivar ha eit rentetap ved at det innløyste lånet blir lånt ut igjen til ei lågare rente. Låntakar som bryt avtalen, må derfor betale ei rentetapserstatning til långivar. Underkurs oppstår når renta på nye fastrentelån er høgare enn renta på det lånet som blir innløyst. Långivar vil få ein gevinst ved å låne ut igjen det innløyste lånet til ei høgare rente. Rentegevinsten skal gå til låntakar som løyste inn lånet. Over-/underkurs blir rekna på grunnlag av restgjelda, kor lang tid det er igjen av bindingsperioden og kor mykje renta på nye fastrentelån har gått opp/ned. Over-/underkursen vil gå fram av innløysingsberekninga frå Husbanken. Ved ekstraordinære innbetalingar vil over-/underkurs ikkje bli rekna for dei 3 første, heile månadene etter at renta er bunden (6 månader for burettslag). Kva skal du velje? Du må sjølv ta eit val ut frå ei vurdering av din eigen situasjon og av renteutviklinga dei nærmaste åra. Eit fastrentelån gir deg oversikt over låneutgiftene dine i heile femårsperioden. Den flytande renta vil som regel vere lågare enn fastrentetilbodet på same tidspunkt, men ho kan variere sterkt over tid. Gebyr Husbanken kan endre og innføre nye gebyr når det er gitt varsel om det. Ved opptak av lån krev Hubanken 600 kroner i etableringsgebyr. Termingebyret er for tida 30 kroner per termin. Det er for tida kostnadsfritt å gå frå flytande til fast rente. Ved utløpet av bindingsperioden for fast rente blir det ikkje kravt gebyr ved overgang til flytande rente. Når eit lån blir delt, blir det kravt eit rettsgebyr for kvar eining. Rettsgebyret blir fastsett av Stortinget. Ved misleghald av lånet blir det lagt til eit gebyr på 50 kroner ved andre gongs varsel. Ved tredje gongs varsel er gebyret 150 kroner. Dersom Husbanken må gå til rettsleg inndriving, blir kostnadene endå større. 6
Anna Dersom Husbanken ikkje har teke mot terminbeløpet innan betalingsfristen går ut, blir det belasta forseinkingsrente. Husbankens terminar kan betalast med avtalegiro. Du kan inngå avtale med banken din når du har teke mot det første terminvarslet. I nettbanken kan du til kvar tid halde god oversikt over låneforholdet ditt. Her finn du informasjon om lånevilkår, innbetalingar og framtidige terminar. Det einaste vilkåret er at du har tilgang til internett. Førebels er nettbanken berre lagt til rette for personkundane. Nominell og effektiv rente Den nominelle renta er den rentesatsen som blir oppgitt på eit lån. Den effektive renta finn vi når vi også tek med andre kostnader ved lånet enn den nominelle renta; blant anna gebyr. Nedbetalingsvilkåra verkar også inn på den effektive renta. Derfor blir den effektive renta høgare enn den nominelle. Renta blir betalt etterskotsvis. Nærmare om korleis rentesatsane blir fastsette Rente- og avdragsvilkåra for lån blir fastsette av Kommunal- og regionaldepartementet og Husbanken etter retningslinjer gitt av Stortinget. For nye lån gjeld for tida desse prinsippa for rentefastsetjing: Flytande rente Den flytande renta i Husbanken blir rekna ut med grunnlag i staten si innlånsrente på lån med kort attståande løpetid (0 3 månaders statskasseveksler). Ved utlån frå Husbanken blir det lagt til ein rentemargin på 0,5 prosentpoeng. Renta blir justert kvart kvartal dersom endringane i grunnlaget er 0,1 prosentpoeng eller meir. Gjennomsnittleg innlånsrente i første kvartal er grunnlaget for utlånsrenta i tredje kvartal. Gjennomsnittsrenta i andre kvartal er grunnlaget for utlånsrenta i fjerde kvartal osv. Fast rente Den faste renta i Husbanken er knytt opp mot rentenivået på statsobligasjonar med lang attståande løpetid (fem år). Ved utlån frå Husbanken blir det lagt til ein rentemargin på 0,5 prosentpoeng. Den fastrenta som Husbanken tilbyr, blir justert kvar månad dersom endringane i gjennomsnittsrenta for femårs statsobligasjonar er 0,1 prosentpoeng eller meir. Gjennomsnittleg obligasjonsrente i januar er grunnlaget for fastrentetilbodet i april. Gjennomsnittsrenta i februar er grunnlaget for fastrentetilbodet i mai osv. 7
Husbanken Hovedkontoret Fridtjof Nansens vei 17 Postboks 5130 Majorstuen 0302 OSLO Tlf. 22 96 16 00 Forvaltningskontoret Fridtjof Nansens vei 17 Postboks 5271 Majorstuen 0303 Oslo Tlf. 22 96 16 00 Regionkontor Oslo Fridtjof Nansens vei 17 Postboks 5281 Majorstuen 0303 OSLO Tlf. 22 96 16 00 Regionkontor Arendal Skytebanen 14 Seviceboks 626 4809 Arendal Tlf. 22 93 15 30 Regionkontor Bergen Østre Muralmenning 7 Postboks 7650 5020 BERGEN Tlf. 55 23 42 00 Regionkontor Trondheim Peter Egges plass 2 Husbanken 7005 TRONDHEIM Tlf. 73 89 23 00 HB 4.E.1 N Renter og avdrag Husbanken, april 2004 Opplag: 4000 Foto framside: Morten Flaten Design: Blanke Ark, Oslo Grafisk produksjon: RenessanseMedia as Regionkontor Bodø Sjøgt. 15 Postboks 384 8001 BODØ Tlf. 75 54 93 00 Regionkontor Hammerfest Sjøgata 6 Postboks 480 9615 HAMMERFEST Tlf. 78 42 74 00