BØRSHEIM INDRE

Nord- og Midhordland jordskifterett Rettsbok Sak: 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE Gnr. 124 i Kvam herad Oppstarta: 19.04.2012 Avslutta: 23.04.2012

RETTSMØTE Møtedag: 19.04.2012. Stad: Innstranda Grendahus, Tørvikbygd i Kvam. Sak nr.: 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124. Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 for gnr. 124 bnr. 8 mot gnr. 124 bnr. 1, 4 og 7 samt gnr. 125 bnr. 2. Jordskiftedommar: Olav Bruflot, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Rettsformann. Lars K. Bakke. Tvist om grense mellom bnr. 124 bnr. 4 og bnr. 8, samt grense mellom gnr. 124 bnr. 8 mot dei andre partane. Partar: Eigar av gnr. 124/1, Ragnhild Løken Eigar av gnr. 124/4, Sigmund Helgesplass Eigar av gnr. 124/4, Åse-Kristin Helgesplass Eigar av gnr. 124/7, Tor Kristian Skogvoll Eigar av gnr. 124/7, Monica Sørstrømmen Skogvoll Eigar av gnr. 124/8, Lars K Bakke v/ Jørn Haarklau Eigar av gnr. 125/2, Ivar Mundheim Eigedomane ligg i Kvam herad. Til stades: Jørn Haarklau, m. fullmakt frå Lars Bakke, Lars Bakke, Sigmund Helgesplass, Åse Kristin Helgesplass, Ivar Mundheim. I tillegg møtte avd.ing. Linda Benjaminsen frå jordskifteretten og Tanja L. Skovsgaard frå Kort & Matrikkelstyrelsen ved Miljøministeriet i Danmark. Dei andre partane var lovleg innkalla, men møtte ikkje. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Partane har fått tilsendt kopi av hovudreglane om habilitet i domstollova 32, 106-108. På førespurnad kom ingen merknader til rettens habilitet. Følgjande dokument vart framlagde: 1. Krav om sak for jordskifteretten frå Lars Bakke, datert 15.08.2011 Vedlegg 1. Situasjonskart av 25.10.2010 2. Forkynning av krav om sak for jordskifteretten, datert 24.08.2011 3. Innkalling til rettsmøte 19.04.2012, sendt partane 19.12.2011 4. Brev frå Lars Bakke v/jørn Haarklau, datert 21.02.2012 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 1

Vedlegg 1. Kopi av forhandlings- og beregningsprotokoll IV A.a nr. 24 Vedlegg 2. Kopi av jordskiftekart over Børsheim opptatt 1910 Vedlegg 3. Kopi av utskiftings- og skyldsetningsprotokoll II B i 8 1908-1912 Vedlegg 4. Kopi av panteregister II A d 4 1866-1940 Vedlegg 5. Kopi av utskiftings- og skyldsetningsprotokoll II B i 9 1912-1914 Vedlegg 6. Kopi av utskiftings- og skyldsetningsprotokoll II B i 10 1914-1916 Vedlegg 7. Kopi av grunnbok - gnr. 124 i Kvam Vedlegg 8. Kopi av skøyte av 15.09.1933 Vedlegg 9. Kopi av skøyte av 08.10.1936 Vedlegg 10. Brev frå Kartverket, datert 14.02.2012 - kopi av dokument frå arkiv Vedlegg 11. Kart i målestokk 1:1000 5. Brev frå Sigmund og Åse Kristin Helgesplass, datert 12.03.2012 Vedlegg 1. Situasjonskart av 15.01.2012 over gnr. 125, bnr. 7 med påskrifter Vedlegg 2. Kopi av jordskiftekart frå 1910 med påteikningar Vedlegg 3. Kopi av skylddelingsforretning, skøyte av 07.10.1927 og gamal grunnbok Vedlegg 4. Situasjonskart av 10.03.2012 over gnr. 124, bnr. 2 med påteikningar 6. Oversikt over skiftelinjene i samband med jordskifte på Børsheim Indre. 7. Påstand frå Lars Bakke. 8. Påstand frå Sigmund Helgesplass og Åse Kristin Helgesplass. 9. Påstand frå Ivar Mundheim Dokumenta vart gjennomgått i nødvendig grad. Jordskifteretten orienterte partane om kva som skal handsamast, jordskiftelova 17, 17a og 88, samt kort om ankereglane. Partane vart formana, avla personalia og forklarte seg. Det vart gitt høve til replikk og duplikk. Retten heldt deretter fram med synfaring i marka der partane påviste det dei ønskja. Tilstades ved synfaring var dei same som ved oppstart av møtet. Retten tok deretter pause kl. 11.20 til 12.15, då forhandlingane heldt fram med dei same tilstade som ved oppstart av møtet. Partane leverte inn skriftlege påstandar, og fekk deretter høve til å kome med sluttord i saka. Forhandlingane vart deretter avslutta og tvisten erklært tatt opp til doms. På førespurnad hadde ingen merknader til gjennomføring av forhandlingane. ------------------------------------------------ I medhald av jordskiftelova 17 avsa jordskifteretten slik einstemmig DOM i tvist om eigedomsrett og grense mellom gnr. 124 bnr. 8 mot eigedomane 124 bnr. 4 og gnr. 125 bnr. 2, alle eigedomane i Kvam herad. Eigedomen gnr. 124 bnr. 8 vart utskild frå gnr. 124 bnr. 7 som del av jordskiftesak på Børsheim slutta i 1912. I protokollen frå jordskiftet vert det skildra følgjande om frådelinga: 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 2

"Arne Heinesen oplyste at han hadde solgt til Arne A. Bakke, kartfigurene nr. 591, 592 og 593. Utskiftningsretten gav parcellen 2 -to- øre i skyld. Arne Heinesens bruk, bnr. 7 under gaardsnr. 47, Børsheim indre i Strandebarm herred, har en matrikkelskyld av mark 2,96. Efter fraskillelsen vil det altsaa ha tilbake en skyld av mark 2,94. Den fraskilte del kaldet "Stykket" erholder bnr. 8 under nevnte gnr. 47 med skyld 2 -to- øre og eies av Arne A. Bakke." Eigedomen skildra som gnr. 47 bnr. 8 under jordskiftet slutta i 1912, er same eigedom som i dag har matrikkelnummer gnr. 124 bnr. 8. Eigar av gnr. 124 bnr. 8 er i tvist med eigar av gnr. 124 bnr. 4 og gnr. 125 bnr. 2 om grensene for gnr. 124 bnr. 8. Partane sine merknader: Lars Bakke v/jørn Haarklau fekk ordet og heldt i hovudsak fram at Arne Bakke kjøpte deler av eigedomen til Arne Heinesen under jordskiftet på Børsheim den 17/10-1910. Kjøpet omfatta boniteringsfigur nr. 591, 592 og 593. Arne Bakke har ved to anledningar vore i kontakt med Kvam herad og Statsarkivet for å få avklart kvar eigedomen gnr. 124 bnr. 8 ligg. Han har motteke kart der eigedomen vert antyda plassert. Han treng difor jordskifteretten sin hjelp til å påvise eigedomsgrensene for stykket. Stykket kan liggje enten vest for eller aust for bekken på kartet. Formuleringa "på motsatt side" i grenseskildringa for grense nr. 21, betyr ikkje nødvendigvis at gnr. 124 bnr. 8 ligg inntil denne eigedomsgrensa. Lars Bakke oppfattar bekken som ei av grensene for sitt stykke. Stykke vert elles påvist i terrenget. Onkel til far hans dreiv arealet fram til 1932, og køyrde møk opp til marka der dei tre boniteringsfigurane ligg. Far hans kjøpte eigedomen i 1933. Han sette fram slik påstand: Vi ber om at jordskifteretten avsier dom i hvor grensene til 124/8 er. Jørn Haarklau -sign.- Lars Bakke -sign.- Sigmund Helgesplass fekk ordet og heldt i hovudsak fram at saka byrja med ei kartskisse der gnr. 124 bnr. 8 vart plassert på innsida av Sveabekken. Bakke v/jørn Haarklau referer til boniteringsfigurar nedafor bratt bergelag. Mens kartskissa syner plassering på oppsida av bergelaget, ovafor ein gamal husmannsplass som vart kalla for Stykkeplassen. Oldefar til Åse Kristin Helgesplass, Hans Larsen Solbjør, eigde før utskiftinga i 1913, eit areal der deler av arealet ligg innafor området som Lars Bakke meiner høyrar til gnr. 124 bnr. 8. Dersom Arne Bakke kjøpte areal av Arne Heinesen, måtte dei også ha kjøpt av Hans Larsen Solbjør. Det er ikkje lagt fram noko som syner slikt kjøp. 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 3

I protokollen frå jordskifte slutta i 1913, vert grenselinje 21 skildra. Her vert det opplyst at gnr. 47 bnr. 8 er utlagt etter skiftet, saman med gnr. 46 bnr. 7, på den andre sida av grenselinje nr. 21. Denne grenselinja vart ikkje endra ved overjordskifte slutta i 1915. Han sette fram slik påstand: Gnr. 124 bnr. 8 mener eg i følgje utskiftningen av 1915 er plassert inn i Bakke sin nåværende eigedom gnr. 125 bnr. 7. Område som ble vist under befaring har ikkje Bakke eigd noen gang. Område der hadde tidligere bnr. 11 nå bnr. 4. Sigmund Helgesplass -sign.- Åse Kristin Helgesplass -sign.- Ivar Mundheim fekk ordet og heldt i hovudsak fram at han eig areala der boniteringsfigurane nr. 591, 592 og 593 var plassert under kartlegginga av jordskiftefeltet før utskiftinga i 1912. Ved avslutning av jordskiftet fekk gnr. 125 bnr. 2 utlagt dei areala dei framleis har i dag. Han sette fram slik påstand: Eg meinar 124/8 er ein del av Bakkes eigedom 125/7. Det vart forandra etter siste utskifting av innmark i 1915, og det er siste utskifting som gjelder. Stykket som er teikna inn med gult på kartet har tilhøyrt 125/2 sidan siste utskifting. Ivar Mundheim sign.- Retten ser saka slik: Saka er kravd som grensegang i h.h.t. jordskiftelova 88 for grense mellom gnr. 124 bnr. 8 mot naboeigedomane gnr. 124 bnr. 1, 4 og 7, samt gnr. 125 bnr. 2. Rekvirenten har ikkje kunne påvise grensemerker for sin eigedom, og det er tvist mellom rekvirent og naboeigedom om grensa. Jordskifteretten finn difor at vilkåret for å halde grensegangssak i h.h.t. jordskiftelova 88 er oppfylt. Tvist i grensegangssak skal avgjerast med dom i h.h.t. jordskiftelova 17 andre ledd. Dersom det i grensegangssak er tvist om eit underliggande rettshøve som eigedomsrett, grenser eller anna som nemnd i 17 første ledd, skal jordskifteretten avgjere dette med dom når dette vert kravd av ein part. I denne saka har rekvirenten satt fram påstand om at "Vi ber om at jordskifteretten avsier dom i hvor grensene til 124/8 er". Tvisten i denne saka er knytt til kor gnr. 124 bnr. 8 vart utlagt ved avslutting av overjordskifte i 1915, dernest kvar eigedomsgrensene går i marka. Tvisten om kvar gnr. 124 bnr. 8 vart utlagt etter overjordskifte slutta i 1915 er tvist om eit underliggande rettshøve jf. jordskiftelova 17 tredje ledd. 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 4

Eigedomane gnr. 124 bnr. 1 og 4 har ikkje møtt fram i retten, sendt inn bevis eller satt fram påstandar i saka. Jordskifteretten har kome til at retten kan ta avgjerd om kor eigedomen gnr. 124 bnr. 8 er plassert, utan at dette vedkjem gnr. 124 bnr. 1 og 4. Då gnr. 124 bnr. 8 vart seld frå Arne Heinesen til Arne A. Bakke i 1910, vart delingsforretninga gjennomført av jordskifteretten som heldt på med utskifting på eigedomane. Dette går fram av jordskifteprotokollen framlagt av partane. Bnr. 8 vart delt frå bnr. 7 under gnr. 124, den gong gnr. 47. Då jordskifte vart slutta i 1912, vart eigedomane omforma av jordskifteretten. Eigedomane fekk utlagt sine innmarksteigar på meir tenleg måte enn før skiftet. Alle grenselinjer i skiftefeltet vart skildra. Av protokollen går det fram at den 21. grenselinje vart skildra som følgjande: "21 linje er grense mellem Mikkel Hansens eigedom paa nordre og vestre side og br.nr. 7 under gn.nr. 46 samt br.nr. 8 under gn.nr. 47 Arne A. Bakke paa motsatte sider, dannes av Lundabekken frå elven og vestover i en lengde av ca 65,6 m., derfra gaar grensen mellem dem utover i retning i retning s.v. og er rett i sin hele lengde til elven. Første merkesten nedsat 5,2 m. sydvest for bekken, derfra 38,3 m. til merkesten i Hegreikedalen 34,4 m. til en do. 38,3 m. til do. nedsat ca 5,2 m. fra elvebredden og gaar linjen videre samme retning til elven, hvor den ender." Jordskifteretten er ikkje i tvil om at skildringa av 21. grenselinje beviser at gnr. 124 bnr. 8 vart utlagt saman med resten av Arne A. Bakke sin eigedom. Arne A. Bakke fekk utlagt ein samanhengande teig, avgrensa av 21. grenselinje, samt Lundabekken. Av jordskiftekartet går det også klart fram at det ikkje er andre enn Arne A. Bakke som fekk utlagt eigedom på "motsett" side av 21. grenselinje. Det er berre denne eigedomen som ligg mellom grenselinje nr. 21 og yttergrensa for skiftefeltet. På den andre sida av 21. grenselinje vart eigedomen litra A utlagt, den gong gnr. 46 bnr. 1, eigd av Mikkel Hansen. Eigedomen gnr. 124 bnr. 8, den gong gnr. 47 bnr. 8, vert ikkje skildra i nokon av dei andre grenseskildringane i protokollane. Ved overjordskifte vert det også skildra at den 21. grenselinja er uforandra. Jordskifteoverretten endra ikkje plassering av gnr. 124 bnr. 8, den gong gnr. 47 bnr. 8. Området som Lars Bakke påviste under synfaringa som areal tilhøyrande gnr. 124 bnr. 8, vart utlagt til andre eigedomar under jordskiftet på Børsheim innmark. Jordskifteretten finn ikkje grunn til å fastsette kven som eig dette arealet. Det er tilstrekkeleg å fastsette kvar gnr. 124 bnr. 8 vart utlagt. Det er heller ikkje lagt fram bevis som syner at andre eigedomar har blitt samanføyd med gnr. 124 bnr. 8, etter at overjordskifte vart avslutta i 1915. Partane har ikkje påvist plassering av den 21. grenselinje frå 1912 eller Lundabekken ved den aktuelle eigedomen. Jordskifteretten finn heller ikkje at det er naudsynt å gå opp desse grensene i samband med avklaring av tvist om kvar gnr. 124 bnr. 8 er utlagt. Ingen av partane har satt fram krav om dekking av kostnader med sakkyndig bistand. Avgjerda kan ankast til lagmannsretten innan ein månad frå forkynning. 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 5

Slutning: 1. Gnr. 124 bnr. 8 er utlagt saman med gnr. 125 bnr. 7 sin innmarksteig frå 1912, avgrensa av 21. skiftelinje og Lundabekken skildra ved jordskifte på Børsheim slutta 1912. ----------------------------------------- DIVERSE FØRESEGNER 1. Jordskiftekostnader Jordskiftekostnader og gebyr skal dekkast av partane i samsvar med jordskiftelova 74. Det har ikkje kome til kostnader med meddommarar i saka. På denne bakgrunnen vert kostnadene slik: Registreringsgebyr kr 4.300,- Partsgebyr, 1548 x 3 kr 4.644,- Sum kr 8.944,- Dei samla jordskiftekostnadene skal delast mellom partane etter den nytten dei har hatt av saka, jf. jordskiftelova 76. Slik jordskifteretten ser saka, er det berre gnr. 124 bnr. 8 som har hatt nytte av saka. Denne eigedomane må difor dekke alle jordskiftekostnadene. Gnr./bnr. Eigar skal betale kr har betalt kr skuldar kr 124/1 Ragnhild Løken 0 124/4 Sigmund Helgesplass m.fl. 0 124/7 Tor Kristian Skogvoll m.fl. 0 124/8 Lars K. Bakke 8.944,- 4.300,- 4644,- 125/2 Ivar Mundheim 0 SUM 8.944,- 4.300,- 4644,- Dei pålagde beløpa forfell til betaling 15 dagar frå forkynningsdatoen. 2 Avslutting av saka Saka vert avslutta i dette møtet. 3 Forkynning og mogelegheit for anke Forkynning skjer etter reglane for postforkynning. Fristen for anke er ein månad frå forkynning. Reglane om anke er lagt ved forkynninga. 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 6

4 Iverksetjing Dersom ikkje anna er særskilt bestemt, skal avgjerdene i denne saka setjast i kraft når saka er rettskraftig. 5 Matrikkelføring Jordskifteretten vil setje fram krav om matrikkelføring av saka når saka er rettskraftig. 6 Tinglysing Saka vert tinglyst på følgjande eigedomar i Kvam herad: Gnr. 124 bnr. 1, 4, 7 og 8, gnr. 125 bnr. 2. Retten heva, saka slutta Kvam, 23.04.2012 Olav Bruflot (s) 1200-2011-0030 BØRSHEIM INDRE, gnr. 124Nord- og Midhordland jordskifterett 7