Årsmelding og rekneskap 2011
Årsmelding og rekneskap 2011 Hovudtrekk i rekneskapen Bankåret 2011 Samarbeidspartnarar Økonomisk utvikling Resultat og balanse 2011 Risikotilhøve Personale - arbeidsmiljø Utsiktene framover Takk til kundar, tillitsvalde og tilsette Rekneskap Notar Melding frå revisor Kontrollkomiteen si melding 2 3 6 7 9 11 12 14 15 16 19 41 43 Framsida Krundalen foto Gerd Holen Lomheim Adresse Øyagata 1 Tlf: 57 68 27 00 6868 Gaupne luster-sparebank.no
Hovudtrekk i rekneskapen Driftsresultatet før tap og skatt på kr 29,5 millionar er det beste banken har hatt. Grunna tapsavsetjingar i 2011 samt høgre vinst ved sal av anleggsaksjer og inntektsføring av pensjonsmidlar i 2010, er årsoverskotet redusert frå 25,7 mill til 15,1 mill. Forvaltingskapitalen har auka med kr 57 millionar (2,33 prosent) til kr 2.476 millionar. Innskot frå kundar har auka med kr 105 millionar (6,24 prosent) til kr 1.794 millionar. Utlån til kundar inklusiv overføring til Verd Boligkreditt har auka med kr 117 millionar (5,31 prosent). Rentenettoen har auka med 0,01 prosent til 2,04 prosent. Resultat i millionar kr 2011 2010 2009 2008 2007 Netto renteinntekter 49,9 47,7 48,2 48,1 40,2 Netto andre driftsinntekter 9,5 8,6 8,4 5,0 8,7 Sum driftsinntekter 59,4 56,3 56,6 53,1 48,9 Driftskostnader 29,9 26,8 27,8 26,0 23,4 Driftsresultat før tap og skatt 29,5 29,5 28,8 27,1 25,5 Nedskrivingar og tap på utlån 6,9 0,2 2,4 0,8-3,5 Tap/vinst verdipapir anleggsmiddel 0,8-4,9 2,9 2,4 0,3 Resultat ordinær drift 21,8 34,2 23,5 23,9 28,7 Skatt 6,7 8,5 7,7 8,3 8,1 Overskot 15,1 25,7 15,8 15,6 20,6 Resultat i prosent av gjennomsnittleg forvaltningskapital 2011 2010 2009 2008 2007 Netto renteinntekter 2,04 % 2,03 % 2,23 % 2,48 % 2,39 % Netto andre driftsinntekter 0,39 % 0,37 % 0,39 % 0,26 % 0,52 % Sum driftsinntekter 2,43 % 2,39 % 2,62 % 2,73 % 2,90 % Driftskostnader 1,22 % 1,14 % 1,29 % 1,34 % 1,39 % Driftsresultat før tap og skatt 1,21 % 1,25 % 1,33 % 1,40 % 1,51 % Nedskrivingar og tap på utlån 0,28 % 0,01 % 0,11 % 0,04 % -0,21 % Tap/vinst verdipapir anleggsmiddel 0,03 % -0,21 % 0,13 % 0,12 % 0,02 % Resultat ordinær drift 0,89 % 1,45 % 1,09 % 1,23 % 1,70 % Skatt 0,27 % 0,36 % 0,36 % 0,43 % 0,48 % Overskot 0,62 % 1,09 % 0,73 % 0,80 % 1,22 % Gjennomsnitleg forvaltningskapital 2.448 2.351 2.163 1.942 1.685 Nøkkeltall 2011 2010 2009 2008 2007 Forvaltningskapital 2.476 2.419 2.283 2.050 1.836 Brutto utlån til kundar 2.164 2.132 2.046 1.868 1.684 Innskot frå kundar 1.794 1.689 1.640 1.513 1.399 Eigenkapital 286 273 249 235 221 Eigenkapitalprosent 11,55 % 11,29 % 10,91 % 11,46 % 12,04 % Kapitaldekning 19,38 % 19,50 % 18,90 % 19,70 % 18,00 % Eigenkapitalrentabilitet 5,28 % 9,41 % 6,35 % 6,64 % 9,32 % Årsverk 22,5 21,5 21,8 21,3 21,3 Driftskostnader i % av inntekter 50,34 % 47,60 % 49,12 % 48,96 % 47,85 % Luster Sparebank Årsmelding 2011 2
Bankåret 2011 Styret i Luster Sparebank legg fram eit godt rekneskap for 2011. Som lokalbank er utviklinga til Luster Sparebank nær knytta til både dei økonomiske tilhøva i kommunen og den generelle økonomiske utviklinga i landet. Luster Sparebank har hovudmarknaden i Luster, men over tid har vi fått fleire og fleire kundar utanfor kommunen. 73 prosent av innskota og 46 prosent av utlåna kjem frå kundar i eigen kommune. Kundane utanfor kommunen er såleis ei svært viktig kundegruppe for banken. Noregs Bank sette opp styringsrenta med 0,25 prosent i mai 2011 til 2,25 prosent. I desember vart styringsrenta satt ned til 1,75 prosent. Luster Sparebank har regulert rentevilkåra sine i tråd med utviklinga i marknadsrenta og gjennomført to renteaukingar i 2011. Rentenettoen har halde seg stabil i løpet av året, og er ved slutten av året 2,04 prosent mot 2,03 prosent ved førre årsskifte. Samfunnsansvar Luster Sparebank har som mål å vere ein aktiv bidragsytar til lokalsamfunnet. Dette ligg som grunnlag for alle aktivetane våre. Vi er svært opptekne av utviklinga i kommunen og har gjennom fleire år nytta mykje midlar for å stimulere til vekst og utvikling. Vi har i dag tilbod om Bank i Butikk i Fortun, Skjolden, Luster, Jostedal og Veitastrond. Kundane får utført dei daglege banktenestene sine i butikkane si opningstid. Samstundes er tilbodet med på å styrke nærbutikkane. Luster Sparebank støttar friviljuge lag og organisasjonar med store summar kvart år. Vi har teikna nye og forbetra sponsoravtalar med alle idrettslaga i Luster kommune i løpet av året. I tillegg har vi sponsor og samarbeidsavtalar med Luster Røde Kors, Sogn Skisenter BA, Hafslo Skyttarlag, Fortun Skyttarlag, Luster jakt- og fiskelag, Luster Sportsskyttarlag, Luster Folkeakademi, Jøkull Islandshestlag, Luster Treningssenter AS, Sogndal Fotball, Fanaråken Opp og Molden Opp. Luster Sparebank har teke initiativ til å samle lag og organisasjonar som vi har sponsor avtale med, til felles møte. Hensikta med møte var å få erfaringsutveksling på tvers av laga og ikkje minst få innspel på forbetringsområde for alle partar. Banktrekket på Sogn Skisenter vart opna i sesongen 2010/2011. Luster Sparebank har teke kostnaden med det nye skitrekket. Luster Bad har fått tilskot på kr 2 millionar. Luster Sparebank Årsmelding 2011 3
Gåver og tilskot Luster Sparebank deler kvart år ut ein del av overskotet som gåver til allmennyttige formål. For 2011 har 140 lag og organisasjonar fått gåvemidlar. Av større kulturelle tiltak som vi har gjeve gåve eller sponsorstøtte til, utover den ordinære gåvetildelinga kan nemnast: Støtte til Skjolden Bygdalag; skulpturen JONSOK, Hafslo; balløkke på Galden, Luster Sogelag; restaurering av husmannsplassen Hesteskår, Heggmyri Rett Ned, bok om Ludvig Wittgenstein og Luster hundeklubb i høve deira 25 års-jubileum samt kulturarrangementa Fjellfilmfestivalen på Turtagrø, Blåe Tonar i Jostedal og julekonsert i Solvorn. Sognefjellet Sommarskisenter har fått tilskot i samband med kjøp av ny trakkemaskin, Hafslo Bygdalag til turkart og Indre Hafslo Bygdalag til gatelys. Dansegruppa Immotion fekk tilskot til utanlandstur, dansarane og gruppa er produkt av Luster danseverkstad. Dansegruppa utgjer ein fantastisk ressurs og dreg rundt i kommunen og underviser kring 150 unge dansarar kvar veke. Banken støttar også Lustramarknaden og Hafslomarknaden økonomisk, samstundes som vi deltek aktivt med stand. Strandsitjardagane i Solvorn får også støtte. Vidare vil vi trekke fram utdeling av kultur- og næringsstipend til ungdom. Åtte ungdomar med ambisjonar om å utvikle eigne idèar og talent vart tildelt ungdomsstipend på 10.000 kroner kvar under Lustramarknaden 2011. Målet med ungdomsstipendet er å støtte opp om unge mellom 16 og 25 år som har ambisjonar, og stipendet går til dei som satsar målmedvite for å ta eit vidare steg innan: song, musikk eller annan kultur, vil utvikle seg innan idrett/sport, eller har gode idèar og planar om å drive eiga næringsverksemd. Sparebankveka 2011 gjekk etter gamal modell med arrangement i Luster, Skjolden, Jostedal, Solvorn og Veitastrond. Det var stor oppslutnad og auke i tal bøsser også frå den store auken i fjor. Flott klokke som tømmepremie til alle. I tillegg var dei som leverte sparbøsser med på trekking av ski og snowracer. Som ein del av banken sitt fokus på tryggleik fekk alle barnehagane i kommunen refleksvestar. Vestane vart godt mottekne av store og små og vert nytta når dei er ute på tur. Refleksens dag 20.oktober vart markert med utdeling av refleks om morgonen då folk var på veg til arbeid. Lokalmarknaden Luster Sparebank vart som første verksemda i Luster sertifisert som Miljøfyrtårn. Miljøfyrtårn er ein nasjonal sertifiseringsordning retta mot verksemder i privat og offentleg sektor. Miløfyrtårn er eit norsk offentleg sertifikat som syner at verksemda har høg standard på å drive miljøvenleg, og solid fokus på arbeidsmiljø. Sertifiseringa inneber at verksemda har miljømål som er konkrete, målbare og lønnsame på fleire nivå. Verksemda kan dermed dokumentere at strenge krav innan tema som arbeidsmiljø, innkjøp, energi, transport, avfall, utslepp og estetikk er tilfredsstilte. Luster Sparebank Årsmelding 2011 4
Folketals utvikling i kommunen: År Innbyggjarar År Innbyggjarar 1970 5.126 2008 4.870 1980 5.102 2009 4.879 1990 5.172 2010 4.945 2000 5.003 2011 5.023 Det er svært viktig for utviklinga i kommunen at folketalet vert oppretthalde. Det er då ekstra gledeleg å sjå at vi har hatt ein positiv folketalsutvikling dei siste åra. 850 (16,9%) av innbyggjarane er 67 år eller eldre, noko som inneber at Luster kommune i snitt har ein eldre befolkning enn resten av landet. Ei utfordring for Luster, til liks med mange andre distriktskommunar, er at ein svært stor del av ungdomane tek høgare utdanning og at arbeidsmarknaden for personar med slik utdanning er avgrensa. Luster er likevel i ein betre posisjon enn mange andre kommunar grunna kort avstand til Sogndal og Leikanger. Ei utfordring vert då å gjere lustrasamfunnet attraktiv å bu i, sjølv om arbeidsplassen skulle liggje i ein nabokommune. Statistisk Sentralbyrå sin statistikk syner at det var registrert 26 arbeidsledige i Luster kommune ved utgangen av desember 2011, dette er framleis eit svært lågt tal. Tilsvarande tal for 2010 var 25. Næringslivet i Luster Luster Sparebank finansierar eksisterande og nye verksemder. Banken har som mål å medverke til ei aktiv næringsutvikling i kommunen. Vi har eit godt samarbeid med Luster kommune. Primærområdet er lån til næringsdrivande i eigen kommune. Dei seinare åra har etterspørselen etter næringslån frå nabokommunane auka. Reiselivsverksemdene har hatt ein liten nedgang i omsetjinga i høve året før. Antal overnattingar totalt er redusert med 0,9 prosent i 2011. Det er verdt å merke seg at antal overnattingar av nordmenn har auka. Tala viser at antal overnattingar på hotell i Luster har auka 7,1 prosent i 2011, medan overnattingar på campingplassar og hytter er redusert med 5,4 prosent. Reiselivsbedriftene er flinke til å samarbeide og arbeider målmedvite for å auke talet på turistar til kommunen og forlenge sommarsesongen. Det vert også arbeidd for å auke aktiviteten i vintermånadane. Luster har relativt mange sysselsette i byggje- og anleggsbransjen. Det er interessant å sjå at fleire større bustadprosjekt har hatt godt sal. Industribedriftene i kommunen har god ordretilgang og er meir solide enn nokon gong. Handelssenteret Pyramiden AS gjennomførte i 2011 ein større renovering. Installering av nytt ventilasjonsanlegg, er ei stor investering som skal gje økonomiske innsparingar på sikt. Vidare er det arbeidd med å gjere senteret meir attraktivt og tiltalande for publikum, blant anna er kafèen flytta og det er laga til ny inngang til kafèen. Luster Sparebank Årsmelding 2011 5
Fylkesvinnar av bygdeutviklingsprisen 2011 vart Bestebakken ved Lindis Alme. Bestebakken er ein overnattings- og serveringsstad som legg vekt på opplevingar, kultur og mat. Eigar og dagleg leiar Lindis Alme har planar om vidare satsing innan helse, velvære og kunst. Arrangement Vi arrangerte i 2011 ein temakveld saman med Luster kommune for det lokale næringslivet. Tema var erfaring frå internasjonal satsing. Foredragshaldarar var blant anna Ole Gams Steine, direktør Framo Engineering og styreleiar i LMI og Atle Gandrudbakken, dagleg leiar i Avery Dennison NTP. Det var også sett av tid til ein rundtur på Avery Dennison NTP. Saman med Skagen Fondene og Norne har vi arrangert kundemøte. Begge arrangementa hadde svært godt oppmøte og det er gledeleg å sjå at slike arrangement også dreg deltakarar frå nabokommunane. I samarbeid med Luster kommune og Høgskulen i Sogn og Fjordane arrangerte vi eit vellukka næringsseminar. Føremålet med seminaret var å gje innsyn i korleis kommunen arbeider med næringsutvikling og korleis dei ulike aktørane som er involverte tenkjer, handlar og samarbeider. På seminaret var det innlegg frå Luster kommune, Luster Sparebank og bedriftene Tørvis Hotel, Bestebakken og Digital Etikett. Det var over 100 frammøtte og deltakarane var studentar og tilsette frå Høgskulen i Sogn og Fjordane samt næringsdrivande både i og utanfor kommunen. Samarbeidspartnarar Dei Samarbeidande Sparebankane (DSS) Samarbeidet med DSS er særs viktig for Luster Sparebank. Bakgrunnen for samarbeidet er at bankane kan trekke synergiar gjennom mellom anna innkjøpsavtalar, meirsal, kostnadssparing og andre stordriftsfordelar. Deltakarar i samarbeidet er: Haugesund-, Etne-, Flekkefjord-, Lillesand-, Skudenes & Aakra -, Søgne og Greipstad-, Voss- og Luster Sparebank. Voss Sparebank er ny samarbeidspartnar frå 01.01.2011. Framtidsfylket AS Framtidsfylket er eit selskap eigd av næringsorganisasjonar, arbeidsgjevarar, fylkeskommunen og kommunar og har som hovudmål: Vekst og verdiskaping i Sogn og Fjordane gjennom rekruttering av kompetent arbeidskraft. Luster Sparebank er ein aktiv eigar og medspelar i selskapet. Frende Forsikring AS Frende Holding AS Luster Sparebank gjekk i 2007 inn på eigarsida i forsikringsselskapet Frende Forsikring. Saman med 14 andre sparebankar vart dermed Frende Skadeforsikring AS og Frende Livsforsikring AS stifta. Både skade- og livselskapet har tilhald i Bergen. For banken betyr dette at vi via Frende kan tilby eit totalt forsikringsprodukt med både liv- og skadeforsikring. Banken har brukt ressursar på forsikringssatsinga, og det er gledeleg å sjå at det har gjeve resultat. Luster Sparebank Årsmelding 2011 6
Norne Securities AS Luster Sparebank har ein eigarpost i verdipapirføretaket Norne. Via Norne kan Luster Sparebank tilby kundar som ønskjer å handle enkeltaksjar eit svært godt handels- og portefølgjesystem. Her ligg og sals- og kjøpsrettleiingar med utfyllande kommentarar. Verd Bustadkreditt AS Luster Sparebank er medeigar i Verd Bustadkreditt AS. Bustadkredittselskapet er med på å sikre banken betre funding og likviditet. Brage AS Saman med blant anna DSS bankane, Fana Sparebank og Sparebanken Vest etablerte Luster Sparebank eit nytt leasingselskap i 2010. Eiendomskreditt AS Luster Sparebank er aksjonær i Eiendomskreditt AS som held til i Bergen. Eigedomskreditt AS og dotterselskapet Kredittforeningen for Sparebanker AS er samarbeidspartnar som blir nytta i samband med innlån av midlar og er aktuell partnar i større låneengasjement. Fondsselskap Luster Sparebank har distribusjonsavtalar med DnB NOR Markets og fondsselskapa Odin og Skagen Fondene. Dette gjer at banken kan tilby kundane spare- og fondsprodukt frå fleire aktørar. Økonomisk utvikling Verdensøkonomien er prega av stor usikkerheit som følgje av gjeldskrisa i Europa. Den økonomiske veksten har avteke den siste tida og vekstutsiktene har svekka seg markant. Tida framover vil bli prega av at mange land må stramme kraftig inn i offentlige budsjett. Samstundes vert hushaldningane i ei rekke land tynga av høg arbeidsløyse og låg lønsvekst. Det vert særleg venta svak vekst i euroområdet og risikoen for ein djup resesjon har auka den siste tida. Dersom gjeldskrisa aukar vesentleg i omfang og fører til ein ytterlegare svekking av finansmarknaden, vil verdensøkonomien kunne førast inn i ein djup økonomisk nedgangsperiode. På den andre sida har det den siste tida, kome ei rekke positive økonomiske nyhender frå USA og oppgangen kan her bli sterkare enn forventa. Finansmarknadane vert prega av gjeldskrisa i Europa Statsgjeldkrisa og utsikter til svak vekst internasjonalt, har ført til stor usikkerheit i finansmarknadane. Rentene på statsobligasjonar i land med svake statsfinansar har auka, medan det motsette har skjedd i land som vert sett på som sikre hamner, slik som Tyskland og USA. På same tid har risikopåslaga i pengemarknaden stege markert. Finansieringssituasjonen for bankane har forverra seg den siste tida og nye låneopptak skjer no til risikopåslag som vi sist såg i samband med finanskrisa for tre år sidan. Dette fører til dyrare finansiering også for norske bankar. Aksjemarknaden har vore prega av svakare vekstutsikter, nervøse investorar og aksjeprisane har falle klart gjennom 2011. Luster Sparebank Årsmelding 2011 7
Norsk økonomi Aktiviteten i norsk økonomi har teke seg opp i 2011, og BNP for fastlands-noreg auka samla sett med om lag 2½ prosent frå 2010 til 2011. Sysselsettinga steig markant gjennom fjoråret, og arbeidsløysa har halde seg stabil på litt over 3 prosent. Internasjonal finansuro og svakare vekstutsikter i eksportmarknadane vil truleg bidra til noko høgare arbeidsløyse. I Noreg har aktiviteten så langt halde seg godt oppe, dreven av låg rente, høg aktivitet i oljenæringa og sterk auke i folketalet. Det er likevel teikn til at den svake veksten internasjonalt no rammar norsk økonomi. Mellom anna vert eksportretta industri prega av svak etterspurnad frå utlandet og fallande prisar på eksportvarer. På den andre sida er aktiviteten i bedrifter som leverer til oljenæringa og innan bygg- og anlegg framleis høg. Samstundes har det private forbruket utvikla seg svakt den siste tida, til tross for god inntektsvekst.temperaturen i bustadmarknaden er imidlertid framleis høg. Låg rente framover Noregs Bank har mål om ein årsvekst i konsumprisane som over tid er nær 2,5 prosent. Styringsrenta nådde ein botn på 1,25 prosent i juni 2009, det lågaste nivået nokon sinne. Frå slutten av 2009 og fram til mai 2011 vart styringsrenta gradvis heva att, med til saman 1 prosentpoeng. På grunn av finansuroa, auka risikopåslag og svekka utsikter for den internasjonale økonomien vart renta på nytt sett ned med 0,50 prosentpoeng på rentemøtet i desember 2011 og er no på 1,75 prosent. Det er venta at renta held seg på eit lågt nivå framover. Kronekursen svekka seg under finanskrisa, men har i ettertid styrka seg att og er no på eit høgt nivå. Ein høg kronekurs svekkar norsk konkurransekraft og gjer det vanskelegare for norske bedrifter å selje varene sine til utlandet. Forsiktige forbrukarar Hushaldningane vel no i auka grad å spare i staden for å auka forbruket sitt og sparinga har såleis nådd høgare nivå. Denne utviklinga må sjåast i samanheng med dei usikre økonomiske tidene og aukande pessimisme hjå hushaldningane. Høg aktivitet i bustadmarknaden Etter finanskrisa har det vore ein markant auke i bustadprisane i Noreg. Bustadprisane har auke ytterlegare i 2011 og i desember var prisane 8,5 prosent høgre enn for eitt år sidan. Etterspørselen etter bustadar har dei siste åra auka meir enn tilbodet. Eit lågt rentenivå, god inntektsvekst hjå hushaldningane og høg auke i folketalet har bidrege til aukande etterspurnad av bustadar. Bustadbygginga har vore på eit svært lågt nivå i fleire år. Bustadbygginga tok seg imidlertid markert opp i løpet av 2011. Frå januar til november i fjor vart det sett i gong bygging av 24 prosent fleire bustadar enn i same periode i 2010. Luster Sparebank Årsmelding 2011 8
Resultat og Balanse 2011 Banken sitt ordinære resultat etter skatt syner eit overskot på kr 15,1 millionar for 2011. For 2010 var resultatet kr 25,7 millionar. Driftsresultat før tap er i 2011 på kr 29,5 millionar. Rentenettoen er på 2,04 prosent i 2011 mot 2,03 prosent i 2010. Styret er godt nøgd med at ein har klart å auke rentenettoen i 2011. Samanlikna med andre bankar har Luster Sparebank ein tilfredstillande rentenetto. Grunnen til dette er god innskotsdekning og høg eigenkapital. Dette saman med effektiv drift gjer det mogeleg for oss å vere konkurransedyktige på prisar, samstundes som vi klarer å halde oppe rentenettoen. Driftskostnadene er høgare i 2011 enn i 2010. Årsaka er endringar i ordninga for Avtalefesta Pensjon som kom i 2010. Desse endringane gjorde at ein i rekneskapen kunne inntektsføre pensjonsavsetjingar frå tidligare år. Driftskostnadane i 2010 vart dermed kunstig låge. Driftskostnader i prosent av driftsinntekter for 2011 utgjorde 50,3 prosent. Ein driftskostnadsprosent på 50,3 prosent er svært god samanlikna med andre bankar. Driftsresultat før tap for 2011 er på kr 29,5 millionar, som er det same som i 2010. Styret er godt nøgd med at ein klarer same driftsresultat som i 2010. Inntektsføringa av pensjonsavsetnader på fjoråret gjer at resultatet av den underliggande drifta er betre i 2011 enn i 2010. Ein har kostnadsført kr 6,9 millionar i tap på utlån i 2011. Mesteparten av dette er tapsavsetjing på næringslivsengasjement som ikkje har utvikla seg tilfredstillande. I 2010 fusjonerte BBS (Bankenes Betalingssentral) med det danske selskapet PBS og danna selskapet NETS. Luster Sparebank kunne såleis inntektsføre ein vinst på kr 4,9 millionar i rekneskapen for 2010. Tapsavsetjingar i 2011 og vinst på BBS i 2010 forklarer at resultat av ordinær drift før skatt er redusert frå kr 34,2 millionar i 2010 til kr 21,8 millionar i 2011. Etter skatt set ein att med eit resultat i 2011 på kr 15,1 millionar. Resultatet for år 2011 tilrår styret å nytte slik: Avsetjing til gåvefond kr 1.800.000,- Avsetjing til gåver kr 2.000.000,- Overført til sparebanken sitt fond kr 11.278.114,- Sum disponert Kr 15.078.114,- Luster Sparebank Årsmelding 2011 9
Forvaltningskapitalen, utlån og innskot har auka i 2011. Forvaltningskapitalen har auka med 2,33 prosent. Auken i utlån inklusiv overføring til Verd Boligkreditt AS har auka med 5,31 prosent. Innskota har auka med 6,24 prosent. Auken i innskot gjer at innskotsdekninga vår aukar til 82,93 prosent. God innskotsdekning er endå viktigare når marknaden for innlån er uroleg. Noregs Bank endra hausten 2011 reglane sine for avkastning på innskot i sentralbanken. Tidligare hadde heile innskotet rente lik styringsrenta. Frå og med oktober 2011 oppnår vi rentenivå lik styringsrenta for maksimalt kr 54 millionar av innskotet. For eventuelt overskytande innskot oppnår vi styringsrenta minus 1 prosent. For å få høgre avkastning på likviditetsreserven, er overskytande innskot flytta frå Noregs Bank til obligasjonsmarknaden. Difor har behaldninga av obligasjonar auka frå kr 34,6 millionar pr 31.12.2010 til kr 138,4 pr 31.12.2011. For å styrke den langsiktige finansieringa har banken i 2011 teke opp obligasjonslån. I tillegg har vi pr. 31.12.2011 langsiktige lån via Kredittforeningen for Sparebanker, Eksportfinans og F-lån i Noregs Bank. I tillegg har vi kortsiktige innlån frå bankar. Totalt har vi ved slutten av året lånt inn kr 368,8 millionar. Av dette har 140 millionar forfall i 2012. Kapitaldekkinga til banken pr. 31.12.2011 var 19,34 prosent mot 19,5 prosent pr. 31.12.2010. Krav frå styresmaktene er 8 prosent. All eigenkapital i Luster Sparebank er kjernekapital. Eigenkapital i prosent av totalkapital var 11,55 prosent. Luster Sparebank har ved utgangen av 2011 ein bokførd eigenkapital på kr 286,2 millionar. Av dette er kr 7,9 millionar avsett til gåvefond. Rekneskapen er sett opp under føresetnad om fortsatt drift. Luster Sparebank Årsmelding 2011 10
Risikotilhøve Kredittrisiko Kredittrisiko er risikoen for at ein kunde eller motpart ikkje kan gjere opp sine forpliktingar ovanfor banken. Dette er den største risikoen for banken og relaterer seg i hovudsak til utlån og garantiar ovanfor kundar. Styret vurderer kredittrisikoen til å være moderat for lån til personmarknaden, men noko større på utlån til næringslivet. Av samla utlån er 75,4 prosent til personmarknaden og 24,6 prosent til næringslivet og det offentlege. Styret vurderer utlåna som godt sikra. Banken har få store engasjement til næringslivet. Misleghald og tapsutsette person- og næringslivslån har auka i 2011 jamfør note 2.7. Desse engasjementa blir følgt opp kvartalsvis av styret. For å halde oversikt over risikoeksponeringa til banken vert dei 10 største konglomerata rapporterte kvartalsvis til styret. Alle tapsmerka engasjement over kr 750.000,- og andre engasjement av spesiell karakter, vert også gjennomgått og rapportert. Vidare vert alle engasjement over kr 3,0 millionar og tapsmerka engasjement over kr 250.000,- rapporterte årleg til styret. For aksjeselskap med engasjement over kr 750.000,- vert det årleg innhenta rekneskap som blir underlagt vurdering. I tillegg vert det henta inn perioderekneskap på næringslivsengasjement som banken ønskjer å følgje tettare opp. Målsetjinga er vidare å følgje opp med kundemøte for å få ein tett og god dialog med kundane. Sjå elles note 2.3 over utvikling i risikoklassifisering. Samla tapsnedskrivingar på kr 26,4 millionar, er etter styret si vurdering tilstrekkeleg til å dekka banken sin kredittrisiko på utlån. Banken sine obligasjonar er vurdert til lågaste av kostpris og marknadsverdi. Sjølv om vi meiner kvaliteten i utlånsmassen i dag er god, trur vi at det ikkje vil vere urealistisk å rekne med eit årleg tap i storleiken 0,3 prosent til 0,4 prosent på utlån i tida framover. Kurs- og renterisiko Banken har kr 179,5 millionar i fastrentelån til kundar med ein renterisiko på 264,5 milliår. Behaldninga av obligasjonar er bokført med kr 138,4 millionar og samla renterisiko utgjer 34,88 milliår. Det vil seie at ei endring i det generelle rentenivået på 1 prosent vil påverke driftsresultatet med kr 0,35 millionar. På innlånssida har banken kr 274 millionar i innskot med rentebinding frå kundar og kr 364,8 millionar i innlån og utstedt obligasjonslån med kvartalsvise renteendringar. Samla renterisiko for desse gjeldspostane er 167 milliår mot 157 milliår pr 31.12.2010. Luster Sparebank Årsmelding 2011 11
Banken har òg risiko knytt til aksjar, aksjefond og grunnfondsbevis. Papira har god spreiing og volumet er delt på fleire sektorar. Dei største sektorane er bankar, andre finansinstitusjonar og kraft. Styret får månadlege rapportar om behaldning og avkastning på verdipapira saman med spesifisert oppgåve over kjøp og sal. Styret vurderer at banken er netto lite eksponert for renterisiko. Det er sett opp mål for kor høg netto renterisiko banken kan ha. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko er risiko for at banken manglar likviditet til å kunne innfri gjeld ved forfall. Utlånsportefølja til banken har lang løpetid jamfør note 13.1 i rekneskapen, medan størstedelen av innskota frå kundane kan takast ut utan oppseiing. Dette tilhøvet inneber ein likviditetsrisiko, men er ein situasjon banken har levd med i alle år. Banken finansierer no 82,9 prosent av utlåna med eigne innskot. Vi låner inn frå andre finansinstitusjonar og via eige obligasjonslån. Vi legg bustadlån over i Verd Boligkreditt AS, for på denne måten å frigje likviditet. I tillegg har vi kortsiktig trekkråme hjå ein annan finansinstitusjon. Banken har utarbeidd strategi for langsiktig og kortsiktig finansiering. Sett i høve til banken sin høge eigenkapital, vurderer styret likviditetsrisikoen som moderat. Utviklinga i likviditeten og finansieringa av balansen vert månadleg rapportert til styret. Valutarisiko Banken har for tida ikkje valutarisiko. Driftsrisiko Banken er avhengig av moderne teknologi, spesielt edb-løysingar. I samarbeid med leverandøren er det lagt ned eit omfattande arbeid for å sikre stabilitet og tryggleik i desse løysingane, samt hindre uvedkomande i å få tilgang til banken sine data. Det er fastsett regelverk for å sikre dette. Personale arbeidsmiljø Ved utgangen av 2011 hadde vi 28 fast tilsette medarbeidarar, eit vikariat og ein trainee. Dette er tredje gongen banken har trainee, dei to tidlegare traineeane har i dag arbeidsplassen sin i banken. Trainee er ei ordning der nyutdanna har eit engasjement i eit år. Traineen skal i løpet av denne perioden innom alle funksjonar i verksemda. Banken hadde og avtale med ein student som tilkallingshjelp. Ein tilsett har i løpet av året valt å gå av med AFP (avtale festa pensjon) og ein har gått av med alderspensjon (67 år). Dei tilsette medrekna ferievikarane utførte 22,5 årsverk dette året. Luster Sparebank Årsmelding 2011 12
Vi er ei næring der det er stor konkurranse og marginane er små. Dette gjer at endringar er ein del av kvardagen for dei tilsette. Vi jobbar vidare med at den enkelte kunderådgjevar skal ha kunnskap om alle produkt banken tilbyr, og at kunden skal kunne halde seg til ein kunderådgjevar. 01.01.2011 tok banken i bruk nytt mobilbasert telefonsystem og starta med fleksitid. Alle tilsette har mobiltelefon, og kvar enkelt avgjer om han ynskjer å nytta mobiltelefonen privat. Fleksitid gjer at arbeidstakarane kan styre start- og sluttidspunktet på arbeidsdagen sjølve. Ordningane er svært godt mottekne av dei tilsette. Banken ser det som viktig at dei tilsette held seg i god fysisk form og har gjeve støtte til tilsette som nyttar treningssenter. Vi har også i 2011 hatt sjølvregistrering av trim under motto: Ut på tur der du bur. Banken er med på opplegget prosjekt sjukefråvær ved Luster Treningssenter. Fleire av dei tilsette har i løpet av året nytta seg av tilbodet, og tilbakemeldingane er svært gode. Korttidssjukefråværet er svært lågt også i 2011 på 0,68 prosent. Samla sjukefråvær har vore 4,65 prosent. Banken er ei IA-verksemd (IA = inkluderande arbeidsliv). Luster Sparebank har utarbeidd eigne mål og rutinar i samsvar med IA-avtalen. Luster Sparebank er medlem av Sogn Bedriftshelseteneste. Tillitsvalde, verneombod og leiinga i banken prioriterer korleis banken skal nytta ressursane som er tilgjengelege i bedriftshelsetenesta. Bedriftshelsetenesta gjennomførte ei arbeidsmiljøundersøking våren 2011, konklusjonen var at Luster Sparebank har eit godt arbeidsmiljø. Administrasjonen har eit godt samarbeid med dei tillitsvalde i Luster Sparebank. Luster Sparebank fekk i år det ærefulle oppdraget å stilla med mannekengar på motevisninga på Pyramiden, og mange tilsette og tillitvalde stilte opp. Vi har hausta mange gode attendemeldingar på at vi var lette å samarbeida med, ivrige og engasjerte mannekengar. Luster Sparebank ga i 2011 ut 2 kundeblad som vart distribuerte til alle husstandar i kommunen. Distribusjonen var det lag og organisasjonar som sytte føre. Investeringa i leilegheit på Beitostølen vart godt motteken blant dei tilsette, og då er det ekstra gledeleg å sjå at den er mykje nytta. Hytteseksjonen på Golsfjellet er seld. Den tradisjonelle haustturen gjekk i år til Førde. Fornying av banken På slutten av året starta vi med å pussa opp banklokala i 1.etg i Gaupne. Vi har fått gode tilbakemeldingar både frå tilsette og kundar på fornyinga. I 2012 står 2. og 3. etasje for tur. Luster Sparebank Årsmelding 2011 13
Kompetanseutvikling Luster Sparebank har eigen utdanningsavtale og satsar på å leggja tilhøva til rette for tilleggsutdanning. Ved å ha god og oppdatert bankfagleg kompetanse kan vi yte kundane våre best mogeleg rådgjeving og service. Ny lovgjeving, skjerpa konkurranse, nye produkt og auka marknadsorientering stiller store krav til omstilling og fornying. Det blir difor arbeidd målretta med å heve kompetansen og tilpassa organisasjonen til å møta desse utfordringane. Autorisasjonsordninga for finansielle rådgjevarar (AFR) er ei nasjonal autorisasjonsordning som fremjar og sikrar naudsynt kompetanse og handlingar hjå finansielle rådgjevarar. Målet er å styrke kvaliteten på finansiell rådgjeving overfor kundane. Luster Sparebank har lagt til rette for at dei tilsette skal ha gode tilhøve til å gjennomføra autoriseringa. Vi har eigen utdanningsavtale for finansiell rådgjevar, blant anna er det avsett tid til lesing, eksterne undervisningsdagar og ein kompensasjon for bestått eksamen. Vi gledar oss over at i 2011 har sju gjennomført autorisasjonen. Dette er svært bra for ein bank på vår storleik. Luster Sparebank er oppteken av at tilsette og tillitsvalde i banken har stillingar og verv etter kompetanse. Ut frå eit likestillingsperspektiv har banken prøvd på best mogeleg måte å leggje tilhøva til rette både for kvinner og menn. Funksjon Kvinner Menn Forstandarskap 45 % 55 % Kontrollkommitè 33 % 67 % Styret 40 % 60 % Tilsette 57 % 43 % Banken driv ikkje verksemd som ureinar det ytre miljø meir enn det som er normalt for næringa. Utsiktene framover Luster Sparebank er ein sjølvstendig, aktiv og tilgjengeleg bank. Banken er ikkje tilslutta nokon av dei store bankgrupperingane og kan som ei følgje av det tilby dei tilsette større og fleire utfordringar. Som frittståande bank må vi òg setje høge krav til intern kompetanse. Gjennom dette arbeidet står vi betre rusta til å møte framtida med nye krav og utfordringar. Auka kompetanse styrkjer tilbod og service, og gjer banken til ein enno betre medspelar overfor næringslivs- og privatkundar. Dette er òg viktig for det gode samarbeidet vi har med offentleg sektor. Styret har god tru på at 2012 vil bli eit godt år for Luster Sparebank, sjølv om konkurransen ikkje vil bli mindre enn før snarare tvert om. Kampen om dei gode kundane vert hardare og vi må rekne med at presset på rentemarginen held fram. Det er viktig å ha fokus på rentemarginen, då den er avgjerande for eit godt resultat. Andre driftsinntekter er òg viktige i tida framover. Banken arbeider aktivt med kvalitetssikring og utvikling av organisasjonen. Det å sikre ein sunn økonomi er viktig med tanke på å oppretthalde banken sin gode rating og dermed få låge påslag på innlån (funding) som mogeleg. Luster Sparebank Årsmelding 2011 14
Luster Sparebank Årsmelding 2011 15
RESULTATREKNESKAP Tal i heile kr 1000 NOTE 2011 2010 RENTEINNTEKTER OG LIKNANDE INNTEKTER Renter av utlån til og krav på kredittinstitusjonar 4.441 3.446 Renter og liknande inntekter av utlån til kundar 2.4-7.2 96.971 87.740 Renter av obligasjonar og andre verdipapapir 1.495 102.907 812 91.998 RENTEKOSTNADAR OG LIKNANDE KOSTNADAR Renter på gjeld til kredittinstitusjonar 11.720 10.374 Renter på innskot frå kundar 38.504 32.770 Renter på utstedte verdipapir 2.606 0 Andre rentekostnadar og liknande kostnadar 10 141 52.971 1.159 44.303 NETTO RENTE- OG KREDITTPROVISJONSINNTEKTER 49.936 47.695 UTBYTTE OG ANDRE INNTEKTER AV VERDIPAPIR 2.548 2.548 2.122 2.122 PROVISJONS/ANDRE INNTEKTER FRÅ BANKTJENESTER Garantiprovisjon 521 460 Andre gebyr og provisjonsinntekter 1.2-9 6.482 7.003 5.733 6.193 PROVISJONS/ANDRE KOSTNADER FRÅ BANKTJENESTER 1.527 1.527 1.385 1.385 NETTO VINST/TAP AV VALUTA OG VERDIPAPIR Netto vinst/tap på aksjar 0 0 Netto vinst/tap på obligasjonar -202 71 Netto vinst/tap på valuta 192-10 190 261 ANDRE DRIFTSINNTEKTER 12.1 1.509 1.509 1.420 1.420 LØN OG GENERELLE ADMINSTRASJONSKOSTNADAR Løn, pensjonar og sosiale kostnadar 7-20 14.480 11.673 EDB-kostnadar 6.502 6.637 Administrasjonskostnadar 4.189 25.171 4.063 22.373 ORDINÆRE AVSKRIVINGAR 6-12.1 1252 1252 1028 1028 ANDRE DRIFTSKOSTNADAR 8.2-11 3.505 3.505 3.421 3.421 TAP PÅ UTLÅN OG GARANTIAR 2.2 6.947 6.947 216 216 NEDSKRIVING OG VINST/TAP PÅ LANGSIKTIGE VERDIPAPIR Netto nedskr/tap på anleggsaksjar -937-416 Gevinst sal anleggsaksjar 149-788 5.305 4.889 SKATT PÅ ORDINÆRT RESULTAT 15-16 6.718 6.718 8.475 8.475 RESULTAT FOR REKNESKAPSÅRET 15.078 25.682 OVERFØRINGAR OG DISPONERING AV ÅRSRESULTAT Til gåvefond 18 1.800 1.800 Til gåver 18 2.000 2.000 Overført til sparebankens fond 18 11.278 15.078 21.882 25.682 Luster Sparebank Årsmelding 2011 16
BALANSE Tal i heile kr 1000 NOTE 31.12.2011 31.12.2010 EIGNELUTAR KONTANTAR OG INNSKOT I NORGES BANK 13 65.648 65.648 181.664 181.664 UTLÅN TIL OG FORDRINGAR PÅ KREDITTINSTITUSJONAR 13 Utlån og fordringar utan avtalt løpetid 52.705 29.443 Utlån og fordringar med avtalt løpetid 0 52.705 0 29.443 UTLÅN TIL KUNDAR Kassa-/drifts- og brukskredittar 98.041 60.948 Byggelån 36.299 29.199 Nedbetalingslån 2.029.268 2.041.878 2, 7, SUM UTLÅN FØR NEDSKRIVINGAR 13, 19 2.163.608 2.132.025 - Nedskriving på individuelle utlån 2-18.250-13.594 - Nedskriving på grupper av utlån 2-8.200-10.150 SUM NETTO UTLÅN TIL KUNDAR 2.137.158 2.108.281 SERTIFIKAT OG OBLIGASJONAR 5, 13, MED FAST AVKASTNING 19 Obligasjonar utstedt av det offentlege 0 4.926 Sertifikat og obligasjonar utstedt av andre 138.353 29.680 Pengemarknads- og obligasjonsfond 0 138.353 0 34.606 AKSJAR 4, 13 Aksjar, andelar og grunnfondsbevis 4.1,4.3 55.170 40.641 Aksjefond 4.2 5.660 60.830 5.660 46.301 UTSETT SKATTEFORDEL 15 3.595 3.595 3.422 3.422 VARIGE DRIFTSMIDLAR Maskinar,inventar og transportmidlar 6 2.951 1.860 Bygningar og anna fast eigedom 6-12 6.506 9.457 7.292 9.152 ANDRE KRAV 169 169 714 714 FORSKOTSBETALINGAR OG OPPTENTE INNTEKTER 1.2 8.082 8.082 6.054 6.054 SUM EIGNELUTAR 2.475.997 2.419.637 Luster Sparebank Årsmelding 2011 17
Luster Sparebank Årsmelding 2011 18
I tilknyting til rekneskapen er det i notane nedanfor gjeve nokre kommentarar til dei enkelta tala. Notane er nummererte, og det er teke med tilvising til desse i rekneskapen. 1 Generelle rekneskapsprinsipp Banken sitt årsoppgjer er utarbeidd i samsvar med gjeldande lover og reglar for sparebankar og god rekneskapsskikk. Det er under den enkelte note til rekneskapen nærare gjort greie for dei prinsippa ein har nytta, med tilvising til dei enkelte rekneskapspostane. 1.1 Konsolidering, konsernrekneskap Det er ikkje utarbeidd konsernrekneskap då dette i ubetydeleg grad ville avvike frå morselskapet sin rekneskap. Vi viser til rekneskapstala frå selskapa ANS Gaupne Forretningsbygg og Luster Sparedrift A/S i notane 12 og 14. 1.2 Periodisering Renter og provisjon vert tekne inn i resultatrekneskapen etterkvart som dei vert opptente som inntekter eller kjem til som kostnader. Forskotsbetalte inntekter og tilkomne ikkje betalte kostnader vert periodierte og vert førde som gjeld i balansen. Opptente ikkje betalte inntekter vert inntektsførde som tilgodehavande i balansen. Utbytte av aksjar og grunnfondsbevis vert inntektsførde når dei vert mottekne. Gebyr og provisjonar vert inntektsførde etterkvart som dei er opptente. Gebyr ved låneopptak overstig ikkje dei direkte kostnadane ved etablering av engasjementet, og er difor ikkje periodiserte over lånets løpetid. Luster Sparebank Årsmelding 2011 19