Årsmelding for Møysalen nasjonalparkstyre 2015 Befaring med fokus på samiske kulturminner i Øksfjorden 26. mai 2015 15.02.2016 Side 1
Innledning Møysalen nasjonalparkstyre vart oppretta av Miljøverndepartementet 10. mai 2013, og konstituerte seg første gong i møte 20. september 2013. Dette styret har fungert ut 2015. Frå og med 1. juni 2014 har styret hatt eigen nasjonalparkforvaltar, Brit Grønmyr, med kontorstad Hennes. Styret har delegert myndigheit frå Miljødepartementet i samsvar med 62 i Forvaltningsloven for Møysalen nasjonalpark og Møysalen og Svellingsflaket landskapsvernområder, inkludert eigne vedtekter som fastlegg mandat og rammer for styret sitt arbeid. Styrevedtektene vart reviderte i 2015, og dei nye vedtektene er gjeldande frå og med 7. september 2015. Samla forvaltningsområde er 246,1 km 2. Av dette er 124,2 km 2 sjøareal. Dette fordeler seg slik på dei ulike verneområda (sjøareal i parentes): Møysalen np: 51,2 km 2 (1,1 km 2 ) Møysalen lvo: 67,3 km 2 (5,9 km 2 ) Svellingsflaket lvo: 127,6 km 2 (117,2 km 2 ) Møysalen nasjonalparkstyre Styret har 6 medlemmar med personlege varamedlemmar. Av desse er ein vald av Sametinget og ein av Nordland Fylkeskommune medan dei andre 4 representerer kommunane med areal i verneområda, Hadsel, Sortland, Vågan og Lødingen. Samansettinga av styret i 2015 har vore slik: Kjell-Børge Freiberg Hadsel kommune (styreledar) Arild Pettersen Inga Samtinget (nestledar) Anita Marthinussen Lødingen kommune Bente Anita Solås Nordland Fylkeskommune Børge Larsen Vågan kommune Grete Ellingsen Sortland kommune Etter valget hausten 2015 vart Kjell-Børge Freiberg og Grete Ellingsen statssekretærar. Dei har derfor vore representerte av vararepresentantane sine resten av året, Inger Hope (Hadsel) og John Hempel (Sortland), og Arild Inga har fungert som styreledar. Arbeidsutvalget (AU) består av 3 medlemmar: styreledar, nestledar og eitt medlem frå styret, Anita Marthinussen. Oppsyn Statskog/Fjelltjenesten har kontrakt med Statens Naturoppsyn om funksjonen som lokalt oppsyn i verneområda Møysalen nasjonalparkstyre har myndigheit over. Hovudoppsyn er Arild Bondestad, med kontorstad Narvik. Rådgivande Utvalg Det som i dei opprinnelege vedtektene heitte Fagleg Rådgivande Utvalg har i dei nye vedtektene fått namnet Rådgivande Utvalg (RU). Mandatet er ikkje endra, dei skal sikre involvering av ulike interesser i verneområdet, som grunneigarar, næringsinteresser og miljøorganisasjonar. RU skal ikkje behandle enkeltsaker, men kunne gi råd om overordna strategiar og særlege forhold. Møysalen nasjonalparkstyre kalla inn til møte i utvalget 28. september 2015, men da kun to i utvalget kunne stille på denne datoen vart møtet utsett til våren 2016. Organisasjonane som er representerte i FRU er desse (antal medlemmar i parentes): Grunneigar frå kvar kommune (4) Kanstadfjord Vestre Hinnøy reinbeitedistrikt (1) FNF Nordland (2) Statskog SF (1) 15.02.2016 Side 2
Reiselivsrepresentant frå kvar kommune (4) Vestbygd båtforening (1) Administrativt kontaktutvalg Det Administrative Kontaktutvalget (AK) er nasjonalparkforvaltaren og styret v/forvaltar sin kontakt mot kommuneadministrasjonen i kvardagen. 19. mars 2015 vart det avhalde eit møte på kommunehuset i Lødingen. Desse møtte frå kommunane: Ketil U Rønning (Hadsel) Raina Kristensen (Sortland) Tom Roger Hanssen (Lødingen) Det var på møtet gjensidig orientering og oppdatering i saker som var relevante for begge partar. Dette var det første møtet i utvalget, og det blir lagt opp til at det blir eit årleg vårleg møte i framtida. Styrets arbeid i 2014 Styret har i 2015 hatt 4 fysiske styremøter, to e-postmøter og eitt telefonmøte. Tilsaman er 27 styresaker behandla. Av desse er 2 saker behandla med heimel i verneforskriftene eller naturmangfoldlova og er lagt inn i miljøvedtaksregisteret. Dette er: Plan for uttak av mink i Svellingsflaket lvo med dispensasjon for bruk av laus hund under minkjakt. Søknad om ombygging av veranda på hytte på gnr 4 bnr 9 i Lonkanfjorden i Hadsel kommune Det har dessutan vore svara på høyringar om endring av styrets vedtekter og forenkling av utmarksforvaltning, og det vart sist på året gjort vedtak om å starte arbeidet med ein besøksstrategi i tråd med den nye merkevarestrategien til Miljødirektoratet. Driftsbudsjett og rekneskap Driftsbudsjettet for styret for 2015 var på kr 175 000,-. Rekneskapen for 2015 viser eit samla forbruk på kr 123 941,48,-. Få fulltallige styremøte og relativt få innsendte reiserekningar gjer at rekneskapen ikkje gir eit reelt bilde av driftskostnadane til styret. Tiltaksmidlar 2015 Via «Bestillingsdialogen 2015» fekk styret kr 500 000,- til sin disposisjon. Når styret får tildelt midlar kan det velje å prioritere om på den innmeldte lista, eller ta inn nye prosjekt. I motsetning til for 2014 var også midlane som var omsøkte for Fjelltjenesten inkludert i denne potten. Av dei frie midlane vart kr 196 145,- bruka av nasjonalparkstyret. Elles vart kr 95 000,- overført til Midtre Nordland nasjonalparkstyre, kr 40 000,- til Vega verneområdestyre og kr 240,- til Lomsdal/Visten nasjonalparkstyre. Tilsaman blir dette kr 331 385,-. Gjennomførte og påbegynte tiltak Gjennomføring av det høgast prioriterte tiltaket frå Møysalen nasjonalparkstyre for 2015, stisikring i Lonkanfjorden, var sett på vent på grunn av for lite tilgjengelege midlar og manglande avtale med grunneigar. Forvaltar fortsette arbeidet med å få formalitetane med grunneigar i orden gjennom året, men ved utgangen av året er dette ikkje i ferdigstilt. Møysalen nasjonalparkstyre hadde også uttak av gran i Austpollen i Øksfjorden høgt på prioriteringslista for 2015. Det viste seg til slutt at det var for lite midlar tilgjengeleg til å gjennomføre heile prosjektet, blant anna på grunn av at den næraste tilgjengelege firmaet for denne typen tiltak (hogst og uttransport av tømmer med lekter e.l.) befinn seg i Nord- Trøndelag. Det vart derfor i staden skrive avtale med Statskog Fjelltjenesten om hogst 15.02.2016 Side 3
av mindreverdig virke i hogstklasse 2 og mindre i Austpollen hausten 2015, med gjennomføring i barmarksesongen 2016. Året vart også bruka til forhandlingar med Kaljord grunneierlag om stirydding frå Klubben til Slagghaugane i Norddalen. Kontrakten vart underteikna utpå hausten 2015 med frist for ferdigstilling 1. juli 2016. Nasjonalparkstyret har hatt forskjellige prosjekt med skular i kommunane med verneområde: Agronomklassen ved Kleiva vgs var på besøk på knutepunktet på Hennes våren 2015. På grunn av issørpe i Lonkanfjorden vart det ikkje noko av den planlagde befaringa, men det vart gjeve informasjon om verneområda og mandatet til forvaltaren. Ein dag våren 2015 vart tilbragt på Vestbygd skole, som oppvarming til søppelplukking på den andre sida av sommaren. 4. 10 klasse ved Digermulen og Vestbygd skolar, nokre lærarar, oppsyn og forvaltar vart skyssa ut til Store Svellingen av KMN Heimdal i kystvakta 3. september. Ved retur til land ettermiddagen etter var det med 980 kg søppel som vart levert på kaia i Lødingen og henta der av RenoVest. Innlandet skole hadde ein dagstur inn i Lonkanfjorden med ymse verneområdetema og pølsegrilling. Tilrettelegging og oppfølging av informasjon er eit av dei løpande oppgåvene til forvaltning og oppsyn. I 2015 vart det av gjort jobb med vedlikehald av allereie oppsette verneområdeplakatar for nasjonalparken, samt at det var fokus på oppsetting av nye plakatar for Svellingsflaket lvo. Oppsynet sette opp tavler med plakatar på Risvær og i Vågehamn, og privatpersonar fekk utlevert og sette opp offentleg tilgjengelege plakatar i Risvær (2 stk), på Offersøy og Øksneshamn. Figur 1 Ny tavle for verneområdeplakat, Vågehamn På nyåret 2015 vart «Plan for utak av mink i Svellingsflaket lvo 2015 2018» vedteken av Lødingen kommune og Møysalen nasjonalparkstyre, og godkjent av dei aktuelle grunneigarane. Området det gjeld er store delar av landskapsvernområdet i Lødingen kommune, inkludert dei største øyane Storsvellingen og Selsøya. Figur 3 Minkfinnaren Lucky er veldig klar 17. august var Jon Erling Skåtan frå SNO på besøk med 3 spesialtrente hundar for å sjå på området som ein kandidat for større innsats våren 2016. Lokale krefter frå Lødingen Figur 2 Søppelplukkarar frå Vestbygd skole 15.02.2016 Side 4
Vestbygd var også med ut, og dagenm resulterte i 7 avliva mink og positive tilbakemeldingar frå SNO om oppfølging i 2016 med forbehold om tilgjengelege midlar og personressursar. Ferdselsteljarprosjektet som var oppstarta i 2014 vart vidareført i 2015. Ferdselsteljaren i Forkledalen står i mobildekning og sender teljingane kontinuerleg, så den stod ute gjennom vinteren. Teljaren i Norddalen var sett ut og i drift frå 4. juni. I Norddalen var det i perioden 4. juni til 12. november totalt 1827 passeringar. Dette er vel 300 passeringar færre enn i 2014. Forkledalen hadde totalt 750 passeringar. Dette er 24 meir enn året før. Begge teljarane vart tekne inn ved årets slutt for overhaling og nedlasting av data, men dei skal etter plana ut igjen i 2016. I april 2014 vart den nye nasjonale merkevarestrategien for norges nasjonalparkar lansert. Delar av satsinga omfattar nye malar for informasjonsplakatar, og da dei siste opptrykte plakatane av gamal mal i format A0 er disponerte vart det på slutten av året skrive avtale om utforming av nye nasjonalparkplakatar. Desse skal vera leveringsklar til sommaren 2016. samtidig vart det bestilt opptrykk av verneområdeplakatane for Svellingsflaket landskapsvernområde i format A2. Oppsynsaktivitet 2014 Ut over generelle SNO-oppgåver som oppsyn og skjøtsel av verneområda kan oppsyn er utskifting og oppsetting av nye verneområdeplakatar, innlegging av gamle bilete i verneområdeloggen, utsetting av ferdselstaljarar og søppelrydding både i Øksfjorden og i Svellingsflaket nemnast for 2015. På Møysalen nasjonalpark og landskapsvernområde er det totalt bruka 180 timar på oppsyn og på Svellingsflaket landskapsvernområde er det bruka totalt 56 timar. Figur 4 Ferdselsteljar Nasjonalparkstyret kosta i 2014 ei ny flytebrygge til fellesanlegget i Lonkanfjorden. Denne vart frakta inn i fjorden og sett i drift våren 2015. Styrets og forvaltar si deltaking på konferansar mm i 2014 Miljøvernsjef Roar Høgsæt besøkte knutepunktet for Møysalen på Hennes 17. februar. Kjell- Børge Freiberg og forvaltar deltok, samt representantar for Møysalen Nasjonalparksenter. Tema som vart diskutert var blant anna forvaltar sitt kontor, og eventuell skjønnsmiddelsøknad for utvikling av Møysalen nasjonalparksenter. Nasjonalparkkonferanse i Trondheim 14. 15. april. Arild Inga frå styret og forvaltaren deltok. Figur 5 Flytebrygga i Lonkanfjorden på full flo 15.02.2016 Side 5
Samling for nasjonalparkforvaltarane i Nordland på Hennes 19. 21. august Forvaltaren arrangerte og deltok. Vernefagsamling for forvaltninga på Lillehammer21. 23. september. Forvaltaren deltok. Studietur 15. 20. juli var Møysalen nasjonalparkstyre invitert med Møysalen nasjonalparksenter (MNS) på studietur til Monchegorsk og Lapland Biosphere reserve. MNS har hat eit fleirårig samarbeid med Monchegorsk gjennom prosjekt «samspill», og da dette var siste året av dette prosjektet var nasjonalparkstyret invitert med for å kunne vurdere å vera med i eit seinare samarbeidsprosjekt. Ein viktig del av turen var derfor ein heil dags møte på hovudkvarteret til verneområdeforvaltinga der det vart delt erfaringsdeling og drodling om vegen vidare. Dessutan vart det ein dag med befaring og omvising i ein besøkslandsby, gikk ein tilrettelagt sti og såg på andre installasjonar som var bygd opp i og nær parken. Retur gikk om Storskog med overnatting i Kautokeino. For Møysalen nasjonalparkstyre deltok Bente Anita Solås, Kjell-Børge Freiberg og forvaltaren, for MNS Svein Tore Andreassen og Lise Bygdnes. Befaring Øksfjorden i Møysalen nasjonalpark og landskapsvernområde I samband med styremøtet 26. mai var det befaring i Øksfjorden med strat frå Husjordøya. Foranledninga til dette var rapporten om samiske kuturminner som var utarbeidd av Sametinget på oppdrag frå nasjonalparkstyret i 2014, og Arne Håkon Thomassen var med. Befaringa starta med rundtur i kulturminneløypa på Husjordøya, før vegen gikk innover med ribb først til Austpollen og deretter Vestpollen for ein kikk på utvalde samiske og norske kulturminner der. Hennes 15. februar 2016 Brit E Grønmyr Nasjonalparkforvaltar Møysalen 15.02.2016 Side 6