, 2015 Vått vêr og høgt tilsig Mildt og vått vêr bidrog til at tilsiget til dei norske vassmagasina var dobbelt så høgt som normalt i veke 50. Magasinfyllinga i Noreg har ikkje vore høgare på denne tida av året sidan 2000 og låg på 84,3 prosent ved utgangen av veka. Til trass for at vindkraftproduksjonen gjekk ned samanlikna med veka før, var det små endringar i det nordiske prisnivået frå veke 49 til veke 50. Den gode ressurssituasjonen har bidratt til at prisnivået i Norden ligger om lag 30 prosent lågere enn på same tid i fjor. Vêr og hydrologi I veke 50 kom det mest nedbør på Sørlandet, Vestlandet og i Nordland med 100 200 mm mange stader. I løpet av veka kom det 5,2 TWh nedbørenergi, eller 155 prosent av normalen. Hittil i år har det komme 148,1 TWh, eller 25,2 TWh meir enn normalen. I veke 51 er det venta mest nedbør i dei same område som veka før med 100-200 mm. Prognosert nedbørenergi for veka er 6,7 TWh som er 194 prosent av normalen. I veke 50 var temperaturen omkring 2-3 grader over normalen i heile landet. I veke 51 er det venta om lag 2 grad over normalen i Nord-Noreg og 4 5 grader over normalen i Midt- og Sør-Noreg. Det kom ein del snø i fjellet i Sør-Noreg og Troms og Finnmark i veke 50. Det er no i sum for magasinområda om lag normale snø mengde for årstida, men store lokale skilnader. For fleire detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.xgeo.no. Berekna tilsig for veke 50 er 2,7 TWh, eller 201 prosent av normalen. Hittil i år har det komme 145,5 TWh eller 17,7 TWh meir enn normalen. Prognosert tilsig for veke 51 er 2,1 TWh, det er 184 prosent av normalen.
2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Spot Prosent Prosenteiningar Veke 50 2015 Veke 49 2015 Veke 50 2014 Median* veke 50 Endring frå sist veke Differanse frå same veke i 2014 Differanse frå median Norge 84,3 84,7 73,5 74,0-0,4 10,8 10,3 NO1 71,7 73,6 77,8 71,7-1,9-6,1 0,0 NO2 89,8 88,8 81,7 76,9 1,0 8,1 12,9 NO3 73,2 75,3 59,0 66,0-2,1 14,2 7,2 NO4 87,7 89,0 61,6 69,6-1,3 26,1 18,1 NO5 79,3 80,2 75,7 71,5-0,9 3,6 7,8 Sverige 75,4 77,6 63,9 71,4-2,2 11,5 4,0 *Referanseperioden for medianen er 1990-2014 for Noreg, og 2002-2014 for dei fem norske elspotområda. Figur 1 Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=84,3 TWh. Kjelde: NVE Figur 2 Vassmagasinas fyllingsgrad i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi
3 Figur 3 Vassmagasina sin fyllingsgrad for elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE
4
5 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 50 2015 Veke 50 2014 Veke 50 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2014 Prosent av normal veke Tilsig 2,7 1,2 1,4 1,5 201 Nedbør 5,2 5,2 3,4 0,1 155 TWh Veke 1-50 2015 Veke 1-50 Normal Differanse frå normal til no i år Tilsig 145,5 127,7 17,7 Nedbør 148,1 122,9 25,2 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE TWh Prosent av normal Tilsig 2,1 184 Nedbør 6,7 194 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 2014 og 2015, og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: NVE Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 2014 og 2015, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: Nord Pool Spot og NVE
6 Figur 6 Temperaturar i Noreg i 2015, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor Figur 7 Utviklinga av snømagasin for dei norske vassmagasina vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016 i prosent av median kulminasjon. Median er for 30-års-perioden 1981-2010, maksimum og minimum er for perioden 1981-2010. Kjelde: NVE
7 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 3 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 50 Veke 49 førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 3 166 2 973 193 6 % NO1 327 324 3 1 % NO2 1 218 1 111 107 10 % NO3 364 379-16 -4 % NO4 487 459 28 6 % NO5 770 698 71 10 % Sverige 3 422 3 274 149 5 % SE1 518 498 20 4 % SE2 978 905 73 8 % SE3 1 693 1 588 104 7 % SE4 234 282-49 -17 % Danmark 617 721-104 -14 % Jylland 428 508-79 -16 % Sjælland 189 213-24 -11 % Finland 1 387 1 403-16 -1 % Norden 8 593 8 371 222 3 % Forbruk Norge 2 907 2 905 2 0 % NO1 849 856-7 -1 % NO2 760 754 7 1 % NO3 489 493-4 -1 % NO4 403 397 7 2 % NO5 406 406-1 0 % Sverige 2 981 2 960 21 1 % SE1 207 208-2 -1 % SE2 353 350 3 1 % SE3 1 893 1 875 18 1 % SE4 528 526 2 0 % Danmark 676 666 10 1 % Jylland 404 399 5 1 % Sjælland 272 267 5 2 % Finland 1 721 1 723-2 0 % Norden 8 284 8 254 31 0 % Nettoimport Norge -259-68 -191 Sverige -442-314 -128 Danmark 59-55 114 Finland 334 320 14 Norden -308-117 -191 *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
8 Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 8 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 2014 og 2015. (Foreløpig statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor Figur 9: Kjernekraftproduksjon i Sverige dei to siste vekene og for same veker i 2014. Kjelde: SKM Market Predictor. (Foreløpig statistikk).
9 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 4 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (2014) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 136,7 134,4 1,7 2,3 Forbruk 122,4 119,1 2,7 3,2 Nettoimport -14,3-15,2 0,9 Norden (TWh) Til no i år Same periode (2014) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 375,7 368,7 1,9 7,0 Forbruk 360,4 357,0 0,9 3,4 Nettoimport -15,3-11,7-3,6 Utveksling Figur 10 Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 2014 og 2015, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 11 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i MWh. Kjelde: SKM Market Predictor.
10 Figur 12 Marknadsflyt mellom elspotområdar i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower 11(26) 24(18) 214(189) 1(7) 2(9) 8(7) 82(71) 117(104) 16(7) 38(47) 15(25) 0(1) 178(146) 33(78) RU 0(1) 2(0) 359(293) 28(73) 250(246) 106(89) 703(630) EE 74(70) 16(61) 1(7) 64(85) 115(77) 2(0) 469(325) 121(121) NL 25(23) 8(0) DE 16(31) 2(1) 85(90) 78(43) 9(11) 68(47) 41(14) 63(53) PL * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
11 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 5 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 50 Veke 49 Veke 50 (2014) førre veke (%) i fjor (%) NO1 192,7 189,3 275,8 1,8-30,1 NO2 192,7 188,0 275,8 2,5-30,1 NO3 197,2 202,5 280,2-2,6-29,6 NO4 185,7 191,9 280,2-3,2-33,7 NO5 192,7 188,0 275,8 2,5-30,1 SE1 192,0 187,9 279,8 2,2-31,4 SE2 192,0 187,9 279,8 2,2-31,4 SE3 198,8 192,4 279,8 3,3-29,0 SE4 200,2 192,4 279,8 4,0-28,5 Finland 282,6 254,2 318,0 11,2-11,1 Jylland 195,5 182,4 259,6 7,2-24,7 Sjælland 200,2 187,7 275,8 6,6-27,4 Estlink 282,6 254,2 318,0 11,2-11,1 System 193,3 191,9 279,1 0,7-30,7 Nederland 332,0 348,8 426,7-4,8-22,2 Tyskland 295,5 278,0 320,2 6,3-7,7 Figur 13 Spotprisar i Noreg (12a) og Norden, Nederland og Tyskland (12b) i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor
12 Terminmarknaden Tabell 6 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO2 kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 50 Veke 49 Endring (%) Nasdaq OMX Januar 200,5 212,3-5,5 1. kvartal 2016 193,4 205,2-5,7 2. kvartal 2016 143,8 162,2-11,4 EEX OMX 1. kvartal 2016 272,2 275,5-1,2 2. kvartal 2016 254,6 250,9 1,5 CO2 (kr/tonn) Desember 2015 75,7 78,9-4,1 Desember 2016 77,3 78,8-1,9 Figur 14 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 15 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor
13 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet**, Nord Pool Spot, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 50 2015 Veke 49 2015 Veke 50 2014 Standard variabel kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Fastpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 32,3 32,1 34,3 0,2-2,0 Veke 50 2015 Veke 49 2015 Veke 50 2014 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 27,9 27,5 38,0 0,4-10,1 Sørvest-Noreg (NO2) 27,9 27,3 38,0 0,6-10,1 Midt-Noreg (NO3) 28,4 29,1 38,5-0,7-10,1 Nord-Noreg (NO4) 21,6 22,2 30,8-0,6-9,2 Vest-Noreg (NO5) 27,9 27,3 38,0 0,6-10,1 Veke 50 2015 Veke 49 2015 Veke 50 2014 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 32,7 32,9 40,0-0,2-7,3 3 år (snitt Noreg) 35,6 35,8 41,7-0,2-6,1 1 år (snitt Sverige) 43,3 42,9 50,5 0,4-7,2 3 år (snitt Sverige) 44,4 43,9 51,3 0,5-6,9 * Metoden for berekning av standard variabel kontrakt er endra til å gjelde gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. ** Frå og med 1 juli 2015 la Konkurransetilsynet ned sin kraftprisoversikt. Denne ble erstatta av Forbrukerrådets nye strømprisportal. Figur 16 Vekeutvikling i pris på standard variabel kontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 3,8 øre/kwh***. Kjelder: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool Spot og NVE. * Prisar for standard variabel kontrakt meldas to veker fram i tid. I tillegg er metoden for berekning av standard variabel kontrakt er endra til å gjelde gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. **Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderar mva. *** Frå og med veke 1 2015 vart påslaget endra frå 3,5 øre/kwh (inkl. mva) til 3,8 øre/kwh (inkl. mva.) som følgje av ein antatt auke i påslaget grunna elsertifikatordninga. For meir informasjon om elsertifikatmarknaden, se www.nve.no/elsertifikater
14 Figur 17 Utviklinga dei siste 52 vekene i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på 20000 kwh. Alle prisar inkl. mva. Norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool Spot og NVE. Marknadspris-/ spotpriskontrakt *** Aust-Noreg (NO1) Sørvest- Noreg (NO2) Midt-Noreg (NO3) Nord-Noreg (NO4) Vest-Noreg (NO5) Standard variabel kontrakt** NOK Berekna straumkost nad for veke 50 2015 Berekna straumkost nad for veke 49 2015 Endring frå førre veke Berekna straumkost nad for veke 50 2014 Berekna straumkost nad hittil i 2015 Differanse frå 2014 til no i år 10 000 kwh 74 72 2 99 2624-462 20 000 kwh 149 144 5 197 5247-923 40 000 kwh 298 288 9 394 10495-1846 10 000 kwh 74 72 3 99 2618-455 20 000 kwh 149 143 5 197 5236-910 40 000 kwh 298 287 11 394 10473-1820 10 000 kwh 76 76-1 100 2745-698 20 000 kwh 152 153-1 200 5491-1396 40 000 kwh 304 306-2 400 10982-2791 10 000 kwh 58 58-1 80 2138-611 20 000 kwh 115 117-1 160 4275-1223 40 000 kwh 231 234-3 320 8551-2446 10 000 kwh 74 72 3 99 2613-446 20 000 kwh 149 143 5 197 5227-893 40 000 kwh 298 287 11 394 10453-1786 10 000 kwh 89 87 2 92 3142-305 20 000 kwh 173 169 4 178 5922-749 40 000 kwh 341 333 8 349 11787-1322 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 2009-2014, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og standard variabel kontrakt. **Metoden for berekning av standard variabel kontrakt er endra til å gjelde gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. *** NVE nyttar eit påslag på 3,5 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 2014 og 3,8 øre/kwh inkl. mva i 2015, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på hhv 2,8 øre/kwh og 3,0 øre/kwh ekskl. mva.
15 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til Nord Pool Spot sine heimesider. Overføring event_start event_stopevent_duration company published connection_names 06.12.2015 22.12.2015 16 days, 7:59:00 Statnett SF NO4>NO3, NO3>NO4, SE1>NO4, NO4>SE1, 09.12.2015 SE2>NO4, NO4>SE2 connections_ installed 1000, 200, 600, 700, 300, 250 connections _available assets remarks id 500-800, 0, 200-450, 100-400, 0, 0 Several damaged pylons due to iceload. Duration uncertain. 74201 09.12.2015 12.12.2015 3 days, 8:00:00 Energinet.dk 30.11.2015 NO2>DK1, DK1>NO2 1632, 1632 853, 853 Skagerrak 3 73332 09.12.2015 11.12.2015 2 days, 6:00:00 Statnett SF 05.11.2015 DK1>NO2, NO2>DK1 1632, 1632 1264, 1264 KRISTIAN NO1>NO3, NO3>NO1, SE2>NO3, NO3>NO4, NO4>NO3, 500, 500, 1000, 200, SE2>NO4, NO4>SE2, 1000, 300, 30.11.2015 10.12.2015 10 days, 10:45:00 Statnett SF 10.12.2015 SE1>NO4, NO4>SE1 250, 600, 700 DE-50Hertz>DK2, 02.12.2015 09.12.2015 7 days, 2:38:00 Energinet.dk 08.12.2015 DK2>DE-50Hertz 600, 585 300, 300 300, 300, 600, 0, 600, 100, 100, 400, 200 M 220 Nedre RøssågaT_Gejmå n (Xnode- T_Gejman) 300NAMSOS- TUNNSJODAL, 300OGNDAL- VERDAL, 300VERDAL- KLABU Maintenance in Kristiansand. The busbar, 300 kv B will be disconnected. Replacement of circuit breakers. 71152 Back in operation. New event start time. Reconstruction, voltage upgrade. The 300 kv line Verdal-Klæbu will be disconnected during the entire period. The 300 kv lines Ogndal- Verdal and Namsos- 74342 Failure on kontek connection 74054 Produksjon event_start event_stop event_duration station_names company published unit_names remarks id 05.12.2015 07.12.2015 1 day, 0:50:00 Nordjyllandsvaerket Vattenfall AB 07.12.2015 Nordjyllandsvaerket 73907 30.11.2015 09.12.2015 9 days, 7:20:00 Lang Sima Statkraft Energi AS 09.12.2015 Lang Sima 74178 07.12.2015 10.12.2015 3 days, 7:00:00 Svartisen Statkraft Energi AS 23.11.2015 Svartisen 72665 27.11.2015 11.12.2015 14 days Alholmens Kraft PVO Power Managemen 11.12.2015 Alholmens Kraft 74372 03.08.2015 11.12.2015 130 days, 9:00:00 Lang Sima Statkraft Energi AS 11.06.2015 Lang Sima 59074 11.12.2015 13.12.2015 1 day Fynsværket Energi Danmark A/S 12.12.2015 Fynsværket 74514 26.11.2015 14.12.2015 18 days Nedre Røssåga Statkraft Energi AS 11.12.2015 New event stop time. Gradually ramping up for the first hours from 0800. 74411 13.12.2015 15.12.2015 2 days Fynsværket Energi Danmark A/S 12.12.2015 Fynsværket 74519 11.12.2015 16.12.2015 5 days, 8:00:00 Letsi Vattenfall AB 16.12.2014 Letsi 45102 02.08.2015 19.12.2015 139 days Forsmark Block3 Forsmark Kraftgrupp AB 10.12.2015 Forsmark Block3 74298 19.10.2015 15.01.2016 88 days, 23:02:00 Horns Rev Energinet.dk 04.12.2015 Horns Rev 73710 25.07.2015 20.02.2016 210 days Ringhals Block2 Ringhals AB 10.12.2015 New information: Event stop set to 20.02.2016. Startup is delayed due to further analysis and review regarding containment integrity 74253 01.06.2013 12.03.2016 1016 days, 0:59:00 Oskarshamn 2 OKG Aktiebolag 19.10.2015 Oskarshamn 2 69650 01.09.2015 15.07.2016 318 days, 19:31:00 Blåfalli Vik SKL Produksjon AS 08.10.2015 Blåfalli Vik 68740 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) ).