Gode akustiske forhold for rytmisk musikk kva er status? Bård Støfringsdal - COWI 1
Kva ønskjer ein å oppnå? Publikum skal få ei god oppleving Musikarane skal kunne levere på scena Nøkkelen: God kommunikasjon! Motstand eigenart atmosfære Skal rommet være nøytralt? 2
Kva finst av forskningsresultat og tilrådingar? [N.W. Adelman-Larsen et al, «On a new, variable broadband absorption product and acceptable tolerances of T30 in halls for amplified music», Proc. of POMA - 162nd Meeting Acoustical Society of America, San Diego, California, 2011] 3
Kva finst av forskningsresultat og tilrådingar? NMR: "Alle frekvensbånd f.o.m. 125 Hz tom 2000 Hz må ligge innenfor grensene (se figur 1/tabell 2) For forsterket musikk skal både T30(125) ligge under middelverdien (figur 1/tabell 2) og T30(63) ha en verdi på max 1,3 av denne middelverdien" 4
Rommet Teknikar/ musikarar Lydanlegget 5
Hovudprinsipp høgtalardesign 6
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 3 oktaver 500-2000 Hz 7 2 khz oktavband
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 1 oktav 125Hz 8
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 1 oktav 250 Hz 9
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 1 oktav 500 Hz 10
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 1 oktav 1000 Hz 11
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 1 oktav 2000 Hz 12
Line array direktivitetseigenskapar og dekning Direktelyd, 1 oktav 4000 Hz 13
14
Sideveggar i sal Pass på kamfiltereffekt viss for nær sidevegg Men: Sideveggsrefleksjonar kan være nyttige både for å maskere ujamn dekning ved høgfrekvens og gi auka "envelopment" Generelt: Høg diffusjon ønskjeleg (alle kjelder er pakka saman i eit/to punkt). Gi like og forutsigbare lydforhold i heile salen. Flutterekko mellom sideveggar i sal er meir problemaktisk enn ein skulle tru! Utnytt sideveggane til bassabsorpsjon 15
Sideveggar i sal 16
Kvifor er bassabsorpsjon så viktig? Høgtalarsystemet har låg direktivitet ved LF; låg direktelydsandel Sentralt for rytmikk, driv Veldig høge lydtrykknivå (typisk +10-12 db relativt MF) Betydeleg maskering 17
Kan det bli for mykje? Tradisjonell løysing; eit sett stabla subar på kvar side av scena: 31,5 Hz 1/1 oktav 63 Hz 1/1 oktav Fire subar på linje midt fram scena med optimalisert filtrering: 31,5 Hz 1/1 oktav 63 Hz 1/1 oktav 18
Himling Lite direktelyd frå høgtalarsystemet treng ikkje nødvendigvis være absorberande. Viktig for kommunikasjon sal scene gjerne reflekterande felt sentralt framfor scena 19
Scene Musikarane skal kunne høyre kvarandre; monitorar er i prinsippet krykker "Shit in, shit out"; mikrofonsignala må ha riktig timbre/klangfarge, men overhøyring er ikkje nødvendigvis negativt: Kan nyttast aktivt av gode teknikarar Akustiske forhold på scena om lag som i salen. Musikarane skal føle tryggheit, og helst føle at dei spelar i det same rommet som publikum er i. Veldempa og tungt scenegolv; lite eigenresonansar. Spesielt viktig ved subar under scena! Unngå flutterekko! Lett å dempe velfungerande scenerom med tekstilar ved behov 20
Kva er optimal etterklangstid? Er middelverdien av etterklangstida kritisk? Eller er det kanskje forma på etterklangskurva, samt tidsforløpet til romrefleksjonane vi eigentleg burde vere mest opptatt av? 21
Tradisjonell løysing med mobile tepper 22
Tradisjonell løysing med mobile tepper 23
Tradisjonell løysing med mobile tepper 24
Kva betyr eit løft i etterklangstida for midlare og høgare frekvensar? Sterkare oppleving av rommet for musikarar og publikum Betre kommunikasjon mellom sal og scene, publikum opplever ikkje å vere åleine Maskerer lettare sterke enkeltrelfeksjonar Komplementerer publikumsabsorpsjon og høgtalardirektivitet 25
Kva er ein god sal for rytmisk musikk? Unngå sterke refleksjonar frå bakvegg i sal Gode samspelforhold for musikarar Unngå resonansar i scenegolv Kontrollert lågfrekvensrespons i scenerom Diffuserande og delvis absorberande scenerom Like lytteforhold for publikumsareal og mikseposisjon Kontrollere/diffusere sterke tidlege refleksjonar via vegg- og takflater mot publikumsareal Kontrollert lågfrekvensrespons i sal ned til 50 Hz God og lik lytteoppleving for alle i publikum Romgeometri som gir mogelegheit for jamn dekning av heile publikumsarealet God kontakt mellom musikarar og publikum 26 Kontrollert etterklangstid, men ikkje for tørt. Gjerne reflekterande himling midt framfor scena