ÅRSMØTESAKER SAMARBEIDSRÅDET FOR SUNNHORDLAND IKS

2015 ÅRSMØTESAKER SAMARBEIDSRÅDET FOR SUNNHORDLAND IKS

INNHALDSLISTE STYRET SI ÅRBERETNING 2014 Side 4 1. INFRASTRUKTUR Side 4 1.1 Samferdsle Side 4 1.1.1 E39 Side 4 1.1.2 Scenario Sunnhordland brukryssing Langenuen Side 5 1.1.3 E 134 Side 6 1.1.4 Fylkesvegnettet Side 6 1.1.5 Kollektivtrafikk i Sunnhordland Side 6 1.1.6 Satsing på biogass som drivstoff på busser Side 7 2. REGIONAL UTVIKLING Side 7 2.2 Kommunestruktur Side 7 3. ATTRAKTIV BUREGION Side 8 3.1 Byen og regionsenteret Stord lokomotiv for vekst og utvikling i Sunnhordland? Side 8 3.2 Omdømmebygging og rekruttering Side 9 3.3 Rekruttering Side 11 3.4 Kompetanse Side 11 3.4.1 Teknisk fagskule/ingeniørutdanning i Shl Side 11 3.4.2 Høgskulen Stord/Haugesund Side 12 3.4.3 Vidaregåande skular Side 12 3.4.4 KVV kompetanse Side 13 3.4.5 Realfagprosjektet TERS Side 13 3.4.6 Møte Skolen Side 13 4. NÆRINGSUTVIKLING Side 13 4.1 Næringsutvikling i regi av Samarbeidsrådet Side 13 4.1.1 Sunnhordlandsmat matkultur i Sunnhordland Side 13 4.1.2 Geopark Side 15 4.1.3 Regionalt næringsfond Side 15 4.1.4 Kompensasjonsmidlar 2014 Side 16 4.2 Strategisk næringsplan for Sunnhordland Side 17 4.3 Reiseliv Side 17 4.3.1 Marknadsføring gjennomføring av marknadsplan og handlingsplan Side 17 4.3.2 Publikasjonar og brosjyrar Side 17 4.3.3 Messer, workshops, og utstillingar Side 19 4.3.4 Presse og visningsturar Side 19 4.3.5 Annonsar og kampanjar Side 20 4.3.6 Produktutvikling Side 21 4.3.7 Andre oppgåver og hendingar i 2014 Side 21 4.4 Marin sektor Side 23 4.5 Kulturbasert næringsutvikling Side 23 5. SAMARBEIDSRÅDET SOM MØTEPLASS OG DRØFTINGSORGAN Side 23 5.1 Kommunepolitikarar Side 23 5.2 Fylkespolitikarar Side 23 5.3 Bergen Side 24 5.4 Møte med departement og stortingspolitikarar Side 24 2

5.5 Bruk av media Side 24 6. PLANARBEID Side 25 6.1 Interkommunal strandsoneplan for Sunnhordland Side 25 6.2 Regional kystsoneplan Side 25 7. DRIVA AKTIV PÅVERKNAD FOR Å SIKRA REGIONEN OG DEN EINSKILDE KOMMUNE SINE INTERESSER I REGIONALE OG NASJONALE SPØRSMÅL Side 26 7.1 Politireforma Side 26 7.2 E39 og E 134 Side 26 7.3 Arealavgift Side 26 7.4 Ferjemateriell Side 27 8. ANNA Side 27 8.1 Nyskapingskonferanse Side 27 8.2 Temamøte landbruk Side 27 8.3 Karrieresenter i Sunnhordland Side 27 9. ØKONOMI Side 27 9.1 Finansinntekter/utgifter Side 27 9.2 Rekneskapsførar og revisor Side 28 10. ORGANISASJON Side 28 10.1 Administrasjon Side 28 10.2 Prosjektilsette Side 28 10.3 Arbeidsmiljø Side 28 10.4 Ytre miljø Side 28 10.5 Likestilling Side 28 10.6 Lokalitetar Side 28 10.7 Styresamansetning 2014 Side 28 10.8 Samarbeidsrådet for Sunnhordland Side 28 11. REPRESENTANTSKAPET Side 29 SELSKAPSAVTALE Side 30-32 REKNESKAP 2014 Side 34-37 REVISORMELDING 2014 Side 38 BUDSJETT 2015 Side 39 HANDLINGSPLAN 2015 Side 40-56 3

STYRET SI ÅRSBERETNING 2014 Føremålet med selskapet er interkommunalt samarbeid på generell basis med særleg vekt på alle typar tiltaksarbeid og utviklingsarbeid. Selskapet skal ta opp saker som kan fremja utviklinga av Sunnhordland, og leggja dei fram til drøfting og utgreiing. Føremålet vert konkretisert m.a. gjennom desse oppgåvene: 1. Fremja Sunnhordland sine interesser 2. Fremja og samordna tiltaksarbeid i Sunnhordland med særleg vekt på regional utvikling, næringsutvikling og infrastruktur 3. Vera pådrivar for betring av kommunikasjonstilhøva i Sunnhordland 4. Utvikla ei samordna og effektiv marknadsføring av Sunnhordland 5. Vera pådrivar for kultur og identitetsskapande tiltaksarbeid 6. Arbeida for kommunane sine rammevilkår Styret og administrasjonen har arbeidd ut frå Handlingsplanen for 2014 og Strategisk plan for 2014-2017. Selskapsavtalen ligg til grunn for alt arbeidet. 1. Infrastruktur 1.1 Samferdsle Arbeidet med å betra samferdselsløysingane internt i regionen og mot omverda er eit langsiktig og krevjande arbeid. Samarbeidsrådet for Sunnhordland har vore ein aktiv pådrivar for å sikra felles regionale prioriteringar innanfor denne sektoren, noko som har resultert i realisering av fleire, store og små prosjekt. Eit prioritert satsingsområdet er å utvikle gode samarbeidsprosjekt med fylkeskommunen, naboregionane og næringslivet for å gjera det meir sannsynleg at samferdselsprosjekt i vår region vinn fram i dei nasjonale prioriteringane. Ei brei forankring av arbeidet i Hordaland fylkeskommune er avgjerande for å lukkast. 1.1.1 E39 Realisering av ein ferjefri kyststamveg E39 har vore og er ei sentral arbeidsoppgåve for Samarbeidsrådet for Sunnhordland. Det var difor ein milepæl då Samferdsleministeren 20.desember 2013 kunngjorde at regjeringa hadde bede Statens vegvesen arbeida vidare med midtre trase, med bru over Bjørnefjorden. Det overordna målet for Samarbeidsrådet er at det skal vera oppstart på arbeidet med traseen i 2018. Samarbeidsrådet var i byrjinga av mars 2014 i møte med Samferdsleministeren der eit hovudbodskap var at arbeidet med statleg reguleringsplan måtte starta snarast. I møte vart det også teke opp med statsråden at tilknytingspunkta til E39 også må regulerast inn i den statlege reguleringsplanen. Fylkesordføraren etablerte i 2014 eit kontaktutval som har som føremål å arbeida for at traseen kjem med i nasjonal Transportplan 2017-2023. Statens vegvesen oppretta ei ressursgruppe som arbeider tett på deira arbeid. Samarbeidsrådet ved ordførarane langs traseen er tett på begge utvala og er også med i arbeidsutvalet till kontaktutvalet til fylkesordføraren. Dagleg leiar er medlem i kontaktutvalet. 4

Samarbeidsrådet sitt vedtak frå 14.03 gjer at rådet ikkje har teke stilling til kvar kryssing av Langenuen bør gå. Fylkesutvalet har vedteke å starta eit arbeid med eit muligheitsstudie med framlegg til samband og tilknytingar på fylkesvegnettet til E39 mellom Os og fylkesgrensa til Rogaland med utgangspunkt i ei vurdering av regionale utviklingsbehov. Dette skal vera ferdig 1. mai 2015. Før oppstart av dette arbeidet deltok representantar frå samferdsleavdelinga i møte med Samarbeidsrådet der rådet fekk koma med innspel til arbeidet. Samarbeidsrådet legg til grunn at Austevoll og Kvinnherad si påkopling til Kyststamvegen vert fastslått som ein del av reguleringsplanen for E39 Stord-Os (vedtak 14.03). 1.1.2 Scenario Sunnhordland - brukryssing Langenuen Samarbeidsrådet engasjerte konsulentselskapet Cowi til å gjennomføra ein analyse med føremål å sjå på kva kryssing av Langenuen som ville vera best for utvikling av Sunnhordland. Etter ein gjennomgang av analysen gjorde Samarbeidsrådet følgjande vedtak: 1. Samarbeidsrådet for Sunnhordland tek rapporten til orientering. 2. Rådet registrerer at dei ulike alternativa for kryssing av Langenuen gjev positiv noverdi. Samarbeidsrådet legg til grunn at den endelege bruplasseringa vert avklara gjennom planprosessen for statleg reguleringsplan. 3. Samarbeidsrådet ber om at Statens vegvesen snarast set i gang arbeidet med statleg reguleringsplan for strekninga Stord-Os. Planarbeidet må ha ei framdrift som sikrar at prosjektet kan få prioritet ved rullering av Nasjonal transportplan. 5

4. Samarbeidsrådet legg til grunn Austevoll og Kvinnherad si påkopling til Kyststamvegen vert fastslått som ein del av reguleringsplanen for E39 Stord-Os. 1.1.3 E134 E134 Haukelivegen er den viktigaste aust vest korridoren for Haugalandet og Sunnhordland. Samfunnsnytten og verdien for næringslivet med utbetring av E134 er i fyrste omgang at transporten vert raskare, rimelegare og tryggare. Regjeringa starta i 2014 eit prosjekt det vart gjort utgreiingar på fem ulike trasear aust - vest. Tal for årsdøgntrafikken på hovudvegane mellom aust og vest syner at E134 Haukelifjell og riksveg 52 Hemsedal er dei klart mest populære alternativa (tala er henta frå vegen og vi) VEG ÅRSDØGNTRAFIKK PROSENT E 134 1400 27 Rv 52 Hemsedal 1230 23,6 Rv 15 Strynefjell 810 15,6 Rv 7 Hardangervidda 760 14,6 E 16 Filefjell 655 12,5 Rv 50 Hol-Aurland 350 6,9 Samarbeidsrådet møtte samferdsleministeren i mars og argumenterte for at E134 må vera ein hovudkorridor aust-vest. Det har vore eit mål for Samarbeidsrådet at E134 over Haukelifjell må handsamast som eitt prosjekt, både planmessig og økonomisk. Anleggsteknisk er det likevel naturleg med ulike byggetrinn. Røldal og Seljestad bør vere første byggetrinn. 1.1.4 Fylkesvegnettet Det var i 2012 forventa at ein gjennom arbeidet med Fylkesdelplan for Sunnhordland og skulle dekka behovet for ein ny samferdsleplan for Sunnhordland. Samferdsle er teken ut av planprogrammet. Det var lagt opp til at arbeidet med ein ny samferdsleplan for Sunnhordland skulle starta i 2014. Dette er ikkje starta. Bakgrunn for dette er arbeidet med Mulighetsstudien i regi av Hordaland fylkeskommune skal vera ferdig i mai 2015. Det er viktig at det vert gjort ei ny vurdering på oppstart i 2015, slik at regionen kan prioritera mellom regionale og lokale veganlegg og sikra at flest mogleg veganlegg i Sunnhordland vert definert som overordna veganlegg i RTP. 1.1.5 Kollektivtrafikk i Sunnhordland Det har vore eit mål å arbeida for betre kommunikasjon mellom buss, ferje og hurtigbåt. Samarbeidsrådet har ved fleire høve teke opp ferjetilbodet i Hordaland og er uroa over frekvens, opningstid, kapasitet og materiell. I samband med den komande anbodsrunden har Samarbeidsrådet utarbeidd eit notat som er sendt til fylkesutvalet, der ein gjer ei vurdering av situasjonen kring ein ny anbodsrunde. Ordførarane Synnøve Solbakken, Kjetil Hestad og Renate Klepsvik er valt til å følgja denne saka tett. Det kom nye ruter for hurtigbåtar i 2014. Dette gjorde det enklare for Kvinnherad sin tilkomst til og frå Leirvik og til Bergen. 6

Det har og vore møte med Maritime Clean Tech om det er mogleg å få til eit prosjekt med Urban Water Shuttle i Sunnhordlandsbassenget. Dette skal vera svar på byane sine stadig aukande behov for effektiv og miljøvenleg kollektivtransport. 1.1.6 Satsing på biogass som drivstoff på bussar Det har vore møter med leiinga i Hordaland olje og gass for å drøfta korleis ein får til auka bruka av biogass. HOG søkte hausten 2014 Hordaland fylkeskommune om midlar til delfinansiering av eit forprosjekt Tverrsektorielle klimatiltak i Sunnhordland. Det vart løyvd kr. 300 000 til arbeidet. Prosjektet statar opp i 2015 og auka bruk av biogass er ein del av prosjektet. 2. Regional utvikling Samarbeidsrådet er ein sentral regional utviklingsaktør som skal driva aktiv påverknad for å sikra regionen og den einskilde kommune sine interesser i regionale og nasjonale spørsmål. Vår visjon Me er framoverlent skal synleggjera at Sunnhordland er ein sterk og framtidsretta region, som det er interessant å arbeida, ta utdanning og busetja seg i. Ei stor utfordring ligg i å utvikla ein region som ikkje er sårbar i høve til svingingar i næringsaktivitet og sysselsetjing. Ei anna utfordring er å sørgja for at behovet for ulik kompetanseheving og fornying av kompetanse innanfor den varierte næringsaktiviteten me har i Sunnhordland vert dekka. Dessutan vil det i åra som kjem vera eit stort behov for å fylla på med arbeidskraft i allereie eksisterande verksemder og kommunar etter kvart som dei me no har går over i pensjonistane sine rekkjer. 2.2 Kommunestruktur Etter Stortingshandsaming har Kommunal og moderniseringsdepartementet fastslått at alle kommunar skal gå gjennom prosessen med å diskutere og vurdera samanslåing, og å gjera vedtak om sine val innan sommaren 2016. I mars 2014 arrangerte Samarbeidsrådet eit felles formannskapsmøte mellom alle kommunane. Til dette møte var det utarbeidd eit notat Scenario Sunnhordland strukturreforma og lokal styrefart. Alle kommunane i regionen, utanom Sveio, gjorde vedtak om å starta arbeidet med å få utarbeidd eit faktabasert grunnlag, som i neste omgang skal gjera interesserte kommunar i stand til å vedta framtidig kommunestruktur i Sunnhordland. Prosjektgruppa hadde oppstart i oktober 2014 og deltakarane er: Ordførar Renate Klepsvik, Austevoll kommune Liv Bente Storebø, Austevoll kommune Ordførar Odd Harald Hovland, Bømlo kommune Inge Reidar Kallevåg, Bømlo kommune Ordførar Sigve Sørheim, Etne kommune Siri Klokkerstuen, Etne kommune Ordførar Wenche Tislevoll, Fitjar kommune 7

Harald Rydland, Fitjar kommune Ordførar Synnøve Solbakken, Kvinnherad kommune Peder Sjo Slettebø, Kvinnherad kommune Ordførar Liv Kari Eskeland, Stord kommune Sigbjørn Framnes, Stord kommune Ordførar Kjetil Hestad, Tysnes kommune Tore Atle Humlevik, Tysnes kommune Per Jarle Valvatne, LO Sunnhordland Bjørn Olav Tveit, Utdanningsforbundet Odd Henry Dahle, prosjektleiar Reidun Rykkje, adm. i Samarbeidsrådet Kommunane har eigne referansegrupper. Kommunereformarbeidet har ei eiga nettside og ei eiga facebookside. Rapporten skal vera ferdigstilt i løpet av april/mai 2015 og skal til handsaming i kommunane juni 2015. 3. Attraktiv buregion 3.1 Byen og regionsenteret Stord lokomotiv for vekst og utvikling i Sunnhordland? Samarbeidsrådet gjekk i januar 2014 inn for at regionen søkte seg inn i programmet Utviklingsprogram for små og mellomstore byar og utviklingsprogram for byregionar, med Stord kommune som A eigar. Sunnhordland kom med i programmet i fase 1 med prosjektet Byen og regionsenteret Stord lokomotiv for vekst og utvikling i Sunnhordland? Prosjektet skal sjå på forholdet mellom regionsenteret byen Stord og omlandet. Det er gjennomført ein målepunkt analyse og ein arbeidsplassanalyse som har kartlagt samhandlinga mellom Stord og nabokommunane, både nærings- yrkesrelatert og privat/ fritid. Dette skal vera eit grunnlag for strategiar og tiltak innafor dei områda regionen vil prioritera i ein regional utviklingsplan. Føremålet med prosjektet er å medverka til ein robust senterstruktur i Sunnhordland, som gir grunnlag for og legg til rette for god handel, gode og tilgjengelege offentlege og private tenester, rikt kultur og fritidstilbod, miljøvenleg transport og attraktive og gode lokalsamfunn. Samfunnsanalysen er no klar og det skal utarbeidast strategiar og tiltak innafor tema / samfunnsområde med utgangspunkt i samhandling mellom byen og omlandet for å fremja økonomisk vekst i regionen. Dette skal danna grunnlag for ein søknad om å koma med fase 2 av programmet, som i regi av KMD skal gå over 3 år. Akvator AS har gjennomført samfunnsanalysen. Rådmann Magnus Mjør, Stord kommune er prosjektansvarleg. 8

Dagleg leiar Gro Jensen Gjerde er prosjektleiar. 3.2 Omdømmebygging og rekruttering Omdømmebygging/rekruttering er eit prioritert satsingsområde i Samarbeidsrådet og det er ei eiga styringsgruppe for prosjektet med representantar frå næringslivet og det offentlege. Overordna mål for omdømmeprosjektet er å medverka til at regionen Sunnhordland vert oppfatta som ein attraktiv bu- og arbeidsregion for arbeidstakarar, samt å gjera det enklare for enkeltverksemdene i regionen å rekruttera arbeidskraft nasjonalt og internasjonalt. Arbeidet skal blant anna: Styrkja regionen for attraktiv arbeidskraft Styrkja tiltrekningsevna som bustadregion Auka regionen sin attraktivitet Motverka negativ omtale Styrkja marknadstilgongen for produkt og tenester frå regionen I samsvar med strategien for å nå måla i arbeidet, vart det i 2014 mellom anna fokus på følgjande: Sunnhordlandstreff Det vart arrangert to Sunnhordlandstreff. 26. juni var det treff om bord i MF Skånevik. Her fekk 63 studentar/unge vaksne knytte kontaktar med 20 bedrifter og kommunar. Representantar frå «Festidalen» og «Tysnesfest» var også tilstade for å informere om festival- og kulturlivet i regionen. Samarbeidspartnarar, bedrifts- og kommunerepresentantar (totalt 57) fekk i framkant av treffet høyre kommunikasjonsrådgjevar og partnar i Nor PR Fredrik Hannestad i føredrag om kommunikasjon, utfordringar og effektiv kommunikasjon på web. Den gamle ferja la frå kai og segla rundt Føyno og under bruene i Trekantsambandet i flott sommarvér medan framtidige jobbkontaktar vart knytte. Det var underhaldning, premiar og tid for den gode samtalen. Jamvel ein arbeidsavtale vart underskriven under seglasen. Det andre treffet vart arrangert i Bergen, på Radisson Blu Hotel Norge. 65 deltakarar møtte 13 bedrifter, 7 kommunar. I framkant av dette treffet fekk dei 58 bedrifts- og kommunerepresentantane høyre om det maritime klyngesamarbeidet, NCE Maritime CleanTech, ved dagleg leiar Hege Økland. I tillegg presenterte administrerande direktør ved Bremnes Seashore bedrifta og fortalde veksten dei opplever. Bedriftsrepresentantar opplyser at dei set stor pris på desse samlingane. Marknadsføring av treffa Marknadsføring av treffa vert gjort ved annonsering i lokalaviser, pressemeldingar og at alle tidlegare deltakarar på Sunnhordlandstreff fekk innbyding. For treffet i Bergen vart dei fleste studentforeningane kontakta. I tillegg vart det hengd opp eigne plakatar på universitet og høgskular. Arrangementa vart også lagt ut på facebook og nettstaden til Bu i Sunnhordland. Her var rekkjevidda for innlegga mellom 1000-3000. 9

Det er verdt å merkje seg at det er vorten ei forventing i «marknaden» om at det kvar sommar og haust vert arrangert Sunnhordlandstreff. Me fekk fleire uoppfordra førespurnader om kva tid det vart Sunnhordlandstreff i 2014. Omdømmepartnarar Nye bedrifter i regionen blei i 2014 inviterte til å inngå samarbeidsavtalar innan omdømmeprosjektet. 4 nye bedrifter inngjekk partnaravtalar. Av desse er to innan finansnæringa, noko som er særs positivt i høve til å visa mangfaldet i regionen. Ved utgongen av 2014 hadde ein totalt 20 samarbeidsbedrifter frå privat næringsliv. Digital satsing Nettstaden www.buisunnhordland.no er ein svært viktig kommunikasjonskanal. Så også for omdømmesatsinga. Nettstaden hadde i 2014 over 32000 sidevisningar, noko som utgjer ein auke på nærare 61 % samanlikna med året før. Sidene med høgast besøk er «Ledige stillingar», 94 % auke frå 2013 «Kulturkalender», 1022 % auke frå 2013 «Bustad», 419 % auke frå 2013 Andre artiklar Vert å merkje seg er at det i 2012 (året for oppstart av sida) var 34 visningar av sida med ledige jobbar i regionen. I 2014 var dette talet 8999. For at nettsida skal vere godt synleg ved søk på google, er det gjort fleire grep. Herunder oppretting av eigen Google+ side. Denne sida hadde i løpet av 2014 nærare 2900 visningar. Det er oppretta twitter-konto, laga eiga side for Samarbeidsrådet på LinkedIn der omdømmeprosjektet er presentert, samt laga Sunnhordlandspresentasjon på SlideShare. Desse faktorane bidreg til at sida er godt synleg ved søk. Ordet «Sunnhordland» vert i gjennomsnitt googla 18000 gonger pr månad. Det er då viktig å vere høgt oppe i søkeresultatet. Facebook-gruppa «Bu i Sunnhordland» er også ein svært viktig kanal for å nå målgruppa. Sida hadde ved utgangen av 2014 nærare 1600 følgjarar. Desse er aktive og deler innhald. Kanalen er den største trafikkdrivaren inn til nettstaden www.buisunnhordland.no. Pr. veke i 2014 vart mellom 1000-6000 personar nådde med innlegg via facebook. Sidan ein facebook-konto er registrert med alder på brukar, kan ein av statistiske data lese at innlegga som vert publiserte i størst grad treff personar i målgruppa 25-35. Sunnhordlandsregionen har i 2014 hatt stand på studieorienteringsturne på HSH der ein informerte elevar frå 3. klasse vidaregåande treff om arbeidet. Det er gjennom året sendt fleire nyhendebrev til alle som sidan 2012 har delteke på Sunnhordlandstreff. 10

Sunnhordlandstreff 13. november, foto Vidar Alfarnes Registrering i CVdatabase, foto Vidar Alfarnes. 3.3 Rekruttering Arbeidslivet i Sunnhordland har heile tida eit behov for å rekruttera rett kompetanse. Innan ein del områder / fag må ein ut av regionen for å rekruttera. Gjennom omdømmeprosjektet må Samarbeidsrådet vera ein pådrivar for å skapa ulike arena for rekruttering og /eller delta i rekrutteringsarbeid saman med naturlege samarbeidspartnarar. 3.4 Kompetanse Med den varierte næringsstrukturen som finnes i Sunnhordland er det eit stort behov for ulik kompetanseheving og fornying av kompetanse på mange område. Med auka internasjonalisering ser ein at dette behovet har auka og vil halda fram i åra som kjem, både innafor landbasert industri, offshore, marin sektor, pleie og omsorg, privat og offentleg tenesteyting, handel og offentleg forvaltning. Det er difor svært viktig at det vert lagt til rette for at mest mogleg av denne kompetansehevinga blir gitt i regionen gjennom eit godt tilrettelagt vidareutdanningstilbod. 3.4.1 Teknisk fagskule/ingeniørutdanning i Sunnhordland Våren 2011 gjekk bedriftene Kværner, Apply Leirvik, Wartsila og Advantec saman om å utarbeide eit prosjekt der bedriftene ynskjer å utdanna sine eigne ingeniørar. Bakgrunn for prosjektet er at Sunnhordland vil ha eit auka behov for ingeniørar og teknikarar i framtida. Bedriftene tok i mai 2011 kontakt med Samarbeidsrådet for å få hjelp til å finansiera og forankra arbeidet. Samarbeidsrådet har hatt ansvar for å finansiera undervisninga. Hordaland fylkeskommune har løyvd midlar i 2011, 2012, 2013 og 2014. I tillegg er tilbodet delfinansiert av kompensasjonsmidlar for auka arbeidsgjevaravgift. Tilbodet har vore innan maskinteknikk, automatikk og elfag. 2011 35 studentar 2012-39 studentar 2013 39 studentar Elevane kjem frå bedrifter frå heile Sunnhordland. 11

Prosjektleiar er Trond Sanne Haga, Kværner AS og prosjektansvarleg er Gro Jensen Gjerde, Samarbeidsrådet. 3.4.2 Høgskulen Stord Haugesund Høgskulen HSH er ein svært viktig utdanningsinstitusjon for Sunnhordland. Samarbeidsrådet er representert i Høgskulerådet ved dagleg leiar saman med representantar frå vertskommunar, næringsliv og organisasjonar. I møta er det informasjon, drøfting og dialog om viktige regionale spørsmål og problemstillingar Høgskulen og regionen står ovanfor. Kunnskapsministeren ba i 2014 høgskulane om å starta ein fusjonsprosess. Målet er å få meir robuste høgskulemiljø. Samarbeidsrådet har signalisert at høgskulen bør arbeida for ein konstellasjon der høgskulane på vestlandet går saman og vert eit Vestlandsuniversitet. 3.4.3 Vidaregåande skular Utdanningsinstitusjonane er viktige både som arbeidsplass og yrkestilbod i regionen og som kompetansemiljø for oppdatering og utdanning av arbeidskraft. Skulebruksplanen for Hordaland vart vedteken i mars 2013 og det er viktig å følgja opp prioriteringar i planen. Fråfall frå vidaregåande skular er ei stor utfordring. Eit tilbod for å hindra dette er fleksibel opplæring. Gjennom dette tilbodet får elevane veksla mellom teori og praksis. Det er mange fordelar med eit slikt utdanningsløp. Både elevar, foreldre, skule og næringsliv meiner at dette er eit svært viktig tilbod for å førebyggja fråfall i vidaregåande skule. Nøkkel til suksess ligg i vekslinga mellom teori og praksis, og tett oppfølging frå lærarar på skulen og instruktør i bedrift. Fleksibel opplæring er og ei viktig utdanning med tanke på rekruttering til fag innan helse og oppvekstsektoren, men og innan yrkesfaga. Utdanninga fører og til eit nært og godt samarbeid med kommunen og lokalt næringsliv. Samarbeidsrådet sende i mars eit brev til Hordaland fylkeskommune der ein ba om at det vert gjort vurderingar om dette tilbodet kan gjevast på vidaregåande skular i Sunnhordland. 3.4.4 KVV kompetanse Gjennom ordninga med kompensasjonsmidlar er det prioritert 3 årig prosjekt skule-arbeidsliv ved Kvinnherad vidaregåande. Prosjektet har som hovudmål at KVV skal framstå som ein moderne, næringsorientert vidaregåande skule med høg kvalitet og kompetanse, og vera ein attraktiv stad for vidare- og etterutdanning for arbeidslivet. Eit auka samarbeid mellom skule og næringsliv skal vera med på å utdanna arbeidstakarar og arbeidsskaparar i framtidsretta næringar. 12

3.4.5 Realfagprosjektet Ters Prosjektet har som målsetjing å styrka realfagundervisninga ved ungdomsskulane og vidaregåande skule i Kvinnherad. Det har vore gjennomført ulike tiltak for at elevane skal få auka forståing for realfag. Dette er blant anna innkjøp av laboratorieutstyr, utvikling av lokalt undervisningsmateriell, innkjøp av utstyr til utlån, kurs og konferansar og ekskursjonar. 3.4.6 Møt skolen Møt skolen er eit prosjekt som utviklar ein database der representantar frå arbeidslivet som kan undervisa i skulen registrerer seg, og skular kan finna eigna kompetanse til undervisning. Alle prosjekta er finansiert gjennom ordninga med kompensasjonsmidlar for auka arbeidsgjevaravgift, og dagleg leiar er med i styringsgruppa for prosjekta. 4. NÆRINGSUTVIKLING 4.1 Næringsutvikling i regi av Samarbeidsrådet Næringsutvikling er ei prioritert satsingsoppgåve for Samarbeidsrådet. Gjennom partnarskapsavtale med Hordaland fylkeskommune har Samarbeidsrådet for Sunnhordland forplikta seg til å arbeida for det regionale utviklingsarbeidet. Ein viktig del av arbeidet er å stimulera til næringssutviklingsarbeid på tvers av kommunegrensene og fylkesgrensene (der kor det ligg til rette for det) for å utnytta regionen sitt samla vekstpotensiale. 2014 har det vore møte mellom dei næringsansvarlege i kommunane (tidlegare Team Sunnhordland). Dette er møter ein prøver å halda jamleg for å orientere om arbeidet som føregår i dei ulike organisasjonane og kunna drøfta ulike problemstillingar. Samarbeidsrådet /Kvinnherad næringsservice inngjekk avtale med Stord kommune om å vera førstelinjeteneste for kommunen frå august 2014 og tre år fram. Atheno har ein likelydande avtale med kommunen. Det har ikkje vore arrangert etablerarkurs i Sunnhordland i 2014. Det har synt seg gjennom fleire år at det ikkje er så stort behov for etablerarkurs lenger. Administrasjonen gjer til ei kvar tid ei vurdering av behovet og kan på kort tid arrangere kurs. 4.1.1 Sunnhordlandsmat matkultur i Sunnhordland Sunnhordland er ein av dei største produsentane av sjømat, med laks som spydspiss internasjonalt. Regionen har ein stor fiskeflåte og fleire kystfiskarar som leverer eit utval av ulike råvarer. I tillegg har regionen eit landbruk som produserer kjøt, frukt, grønsaker og bær og i utmarka er det mykje vilt av ulike kategoriar. Dei beste råvarene er på plass, det same er meisterkokkar og andre dugande kokkar. Mange av serveringsstadane serverer kortreist mat, og fleire av desse er i historiske omgjevnader Dette er eit godt grunnlag for å utvikla Sunnhordland som ein spanande matdestinasjon. Med bakgrunn i dette starta Samarbeidsrådet eit forprosjekt for å få til ei samla stasing på mat i regionen. Forprosjektet var ferdig i mars 2014. Forprosjektet konkluderte med at det som første steg på vegen vidare må arbeidast for å få etablert ein felles arena, ei næringsklynge, der dei deltakande aktørane sjølv set agenda for kva som er viktig og korleis dei vil gå fram for å skapa innovasjon og utvikling innan mat i Sunnhordland. 13

I ei slik klynge vil ulike aktørar delta med heilt ulike idear, føresetnadar og ambisjonar og ikkje minst kompetanse. Kompetanseheving, produktutvikling, erfaringsutveksling, drøfting og samarbeid er sentralt i klyngesamarbeidet. Erfaringane frå forprosjektet dannar grunnlaget for vidare arbeid og ein ser at skal ein lukkast treng aktørane at det er nokon som driftar klynga og administrasjonen har teke på seg å starta dette arbeidet. Gjennom forstudiet har ein og erfart at ambisjonsnivået må leggjast lågare og at klynga startar med ei mindre gruppe, men med ambisjonar om vekst. Målet med arbeidet er å auka produksjon og omsetnad av lokalmat i Sunnhordland. Arbeidet hadde oppstart i februar 2015. Dagleg leiar har frå september 2014 delteke i ei arbeidsgruppe i regi av Fitjar Meieri for å sjå på moglegheiten av ei satsing på produksjon og foredling av lokalmat i Fitjar. Dette er og med på å danna grunnlaget for utvikling av matklynga i regionen. 4.1.2 Geopark Ein UNESCO Europeisk Geopark er eit avgrensa geografisk område som viser ein viktig del av Europas geologi. Dei utvalte geoparkane framhevar seg med eit geologisk mangfald som er eineståande i europeisk målestokk. Føremålet med geoparkane er å formidle kunnskap til lokalbefolkning og besøkjande om geologiens betyding for landskap, biologisk mangfald, landbruk, busetnad, industriutvikling, samferdsel og kultur. Ein geopark må ha ein solid administrasjon og finansiell basis. Den må sørgje for ei god forvalting av geologisk naturarv i området. Det inneber ein strategi for berekraftig bruk. Geoparkar skal koma innbyggjarane til gode ved å vera ein ressurs i småskala næringsutvikling, reiseliv, undervisning og lokal identitetsbygging. Sunnhordland I forprosjektet som starta hausten 2014 skal det gjerast ei fagleg kartlegging av kva potensiale som ligg i kvar kommune, kva som kan vidareutviklast i eksisterande anlegg og korleis ein kan utvikla regionen tilpassa National Geographic og UNESCO sin definisjon av omgrepet Geopark, der tema geologi, geografi, kultur og reisemål blir sett i, og marknadsført, i ein samanheng. Sunnhordland er ein mangfaldig region og har ein spanande unik historie knytt til geologi. Det er dei siste åra gjort ein innsats for å tilretteleggja og formidla denne historia. Men det er mykje meir å gripa fatt i. Berre i Bømlo er det sju ulike bergartar og mineral som har vore kommersielt utvunne 14

sidan menneska kom hit; Grønstein, Rhyolitt, Kleberstein, Marmor, Svovel-og koparkis, Gull og Granitt. Med bakgrunn i denne historia er Steinriket Bømlo etablert, med Hespriholmen som eit unikt kulturminne for verda som det truleg største attraksjonspotensialet. Steinparken er eit av besøksmåla til Folgefonna Nasjonalpark. Her er steinblokker bearbeidd og samstilt på ein unik måte som viser det geologiske mangfaldet på Folgefonnhalvøya. På Stord vert det arbeid for å ivareta og tilretteleggja Litlabø Gruver for opplevingar, i Etne er UIB i gang med registreringsarbeid, og det er tilrettelagt for turar til dei unike jettegrytene ved Rullestadjuvet. Dette er nokre av mange Geopark-tema i Sunnhordland, samt nokre av tiltaka som alt er etablert i Sunnhordland og som ein ser som naturlege innslag i ein Geopark. Prosjektleiar er Brynjar Stautland. 4.1.3 Regionalt næringsfond I statsbudsjettet for 2014 vart midlar til næringsfond teken vekk. Hordaland fylkeskommune vedtok likevel å prioritera delar av omstillingsmidlane til regionale næringsfond. Det vart ein stor reduksjon frå 10.8 mill til 4 mill til fordeling mellom alle regionane. Sunnhordland fekk kr. 1 175 000, der kr. 200 000 var skjønsmidlar og som skulle nyttast til prosjekta matkultur (næringsklynge) og omdømmeprosjektet (ny nettside). Midlane skal medverka til å nå fylkeskommunale mål for utvikling. Midlane vert forvalta av eit eige styre beståande av ordførarane og 2 repr. frå næringslivet. Samarbeidsrådet prioriterte følgjande satsingsområde: Nyskaping/entreprenørskap Kulturbasert næringsutvikling/matkultur Rekruttering/omdømmebygging Reiseliv Midlane til direkte støtte har gått til bedrifter/etablerarar i kommunane Austevoll, Bømlo, Etne, Fitjar, Kvinnherad, Sveio og Tysnes. Det var 36 søkjarar til fondet i 2014 og 20 fekk tilsegn. Oversikt over dei som har motteke midlar i 2014: Forlaget Elea v/ Janne Nerheim Etne 30000 Baron Rammestudio AS v/ Arne Martin Guddal Husby Kvinnherad 40 000 Austevoll Seawood farm v/ Edvin Andre Skår Austevoll 100 000 Geopark Sunnhordland v/ Samarbeidsrådet for Shl Regionalt 150 000 Eldis Bygg og vedlikehald v/ Adam Eldi Kvinnherad 25 000 Delicatus v/ Mons Ove Hauge Austevoll 25 000 UrbanCatch v/ Kate Eriksen Bømlo 50 000 Tysnes Treningssenter v/ Hilde Marie Sæverud Mehammer Tysnes 20 000 Mandelhuset Bryggetun v/ Patrick Madsen Tysnes 80 000 Erslandsgarden v/ Kari Ersland Kvinnherad 13 000 Lena Stølås Sveio 40 000 Gjøvåg sy- og vevstove Tysnes 40 000 15

Innovasjon i off. sektor/samarbeidsrådet for Shl. Regionalt 40 000 Angelique Wathne Bømlo 30 000 Åkrafjorden Oppleving Etne 40 000 Signe Schineller Kvinnherad 40 000 Roar Askeland Sveio 50 000 Valevåg Camping og Hyttetun Sveio 20 000 Margit Lund-Mikkelson Kvinnherad 20 000 Sunnhordland Havbruk Sveio 70 000 Ordførarane i regionen og to representantar frå næringslivet, Birte Nilsen, Opero AS og Kjell Arild Lien, Vaagen AS) utgjer styret for det regionale næringsfondet. 4.1.4 Kompensasjonsmidlar 2014 Det er kommunane Etne, Bømlo, Kvinnherad, Kvam, Jondal, Tysnes og Modalen som kjem inn under denne ordninga. Bedriftene fekk i 2014 kr. 45 400 000 millionar kroner i kompensasjon. I tillegg er det opptente renter for 2013 på kr. 4 379 000,- Tidlegare har bedrifter og kommunar prioritert bruken av midlane. I 2014 var det nokre nye kriteria for bruk av midlane. Dei vart lyst ut og administrasjonen i Samarbeidsrådet sakshandsama alle søknadane før dei vart lagt fram for styringsgruppa. Hovudprioriteringane i plan for 2014 er: Næringsretta utviklingstiltak inkludert infrastrukturtiltak Kompetanseheving Andre prioriterte tiltak Samarbeidsrådet for Sunnhordland har vore sekretariatet for bruk av kompensasjonsmidlar i Hordaland. I dette ligg oppgåver som å utarbeida plan for bruk av midlane, følgja opp dei ulike prosjekta og vera sekretariat for arbeidsutval og styringsgruppe. Kompetanseprogram Samarbeidsrådet har prosjektansvar for kompetansehevingsprogramma som er prioritert gjennom bruk av kompensasjonsmidlar. I 2013 vart det starta opp eit kurs innan marknadskommunikasjon Hører du hva jeg tenker. Kurset har hatt 15 deltakarar som har delteke på undervisninga. I tillegg har det vore fleire workshops i bedriftene, der nøkkelpersonar i høve til tema og har delteke. I 2014 vart programmet utvida. Bakgrunn for vidareføringa av programmet var at bedriftene som deltok i første del av programmet ynskte kompetanse på å implementera mange av dei tiltak og virkemidlar som vart definert på fyrste del. I tillegg hadde programmet ei utdjuping av enkelte tema som er relevant i arbeid med marknadskommunikasjon. Motivasjon og forhandlingsteknikk, møteteknikk, økonomi og kremmarånd og forventningsavklaring var og sentrale tema. 16

4.2 Strategisk næringsplan for Sunnhordland Eit prioritert tiltak for 2014 var å starta opp arbeid med Strategisk næringsplan for Sunnhordland. Dette arbeidet vart utsett, då dette arbeidet fell saman med utviklingsplanen som skal utarbeidast i samband med fase 2 i Byregionprogrammet. 4.3 Reiseliv Strategisk plan for reiseliv i Sunnhordland 2010-2015 vart vedteken i alle kommunane i 2010 og ligg til grunn for dei prioriteringane som vert gjort. Det har i 2014 vore arbeidd med følgjande: 4.3.1 Marknadsføring gjennomføring av marknadsplan og handlingsplan Internett, booking og fotoarkiv Internett: Informasjonsdatabasen Tellus leverar informasjon om reiselivsprodukt til nettportalane visitsunnhordland.no, fjordnorge.no, visitnorway.no, ditt distrikt, travel.no, google.maps.no mv. Samarbeidsrådet eig og har ansvar for informasjonen om Sunnhordland. I tillegg har Samarbeidsrådet partnaravtalar med Visitnorway og Fjordnorge for sal av presentasjon på deira sider. Det vert nytta mykje ressursar på oppdatering av databasen. Fjord Nett løysinga vert skifta ut i 2015, og arbeidet vart på begynt i 2014. Det har vore 280 000 sidevisningar på www.visitsunnhordland.no i løpet av 2014. Dette er ein auke på 5 %. Online booking: Sunnhordland lanserte i 2008 bookbare tilbydarar gjennom bookingsystemet Guest Maker. Samarbeidsrådet har jobba med innsal, opplæring og support. Sidan 2008 har nokre tilbydarar falt frå og andre har komen til. I 2014 hadde vi kun 1 bedrift som nytta seg av online booking tenesta, og tok dermed avgjerd om å sei opp lisensen på online booking systemet. Det vil ikkje vera lønsamt å vera mellomledd for ein slik teneste for så få brukarar. Fotoarkiv: Fotoarkivet vert nytta av turoperatørar, journalistar og andre i reiselivsbransjen, og ein får fleire og fleire førespurnader årleg, om bruk av bileta frå Sunnhordland. Biletarkivet inneheld over 500 bilete. 4.3.2 Publikasjonar og brosjyrar: Sunnhordlandsguide 2014: I 2014 fekk Sunnhordland guiden nytt format, eit lavt A5 format (meir firkanta i forma). Ein vidareførte tematisk inndeling + kommuneinndeling av innhald i guiden + nokre fornyingar. Opplaget var på 62 000. Om lag 1/5 av brosjyrane går til Bergen. Resten vert distribuert i regionen, på ferjer, i naboregionar, turoperatørar, på utanlandske messer og workshop s, og på førespurnad av individuelle, verksemder og turoperatørar. Det var ca 8000 brosjyrar som ikkje vart distribuert. Sunnhordlandguiden har og vore distribuert som e-katalog via visitnorway, i nokre år. Tala her er ikkje høge, så me har valt å ikkje delta på dette frå 2015. 17

Produktmanual Sunnhordland: Manualen gjer inngåande kjennskap til Sunnhordland som reiselivsdestinasjon. Målgruppa er turoperatørar, reisebyrå mv. Produktmanualen vart oppdatert med ny skrift og bilete i 2014, og den vart meir brukarvenleg. For 2014 leverte ein ut produktmanualen til turistvertar. Sykkelturar i Sunnhordland: Nytt for sykkelguiden er at den vart trykt opp i eit større opplag over to år, altså 2013 og 2014, både engelsk og norsk versjon. Engelsk utgåve er det andre året me har, og det er veldig populært! Ein vurderer no å få utarbeidd ein tysk versjon. Brosjyren inkluderer destinasjonssykkelturar i samband med prosjektet Destinasjonssykling i Sunnhordland. Brosjyren har no turar for heile regionen, men det manglar GPS festing på nokre av dei nye turane. 18

4.3.3 Messer, workshops og utstillingar Outdoor messe i Stuttgart: Messa heiter Fahrrad- & ErlebnisReisen mit Wandern og vert halde i sør tyske Stuttgart. Messa er retta mot tematurisme og spesielt vandring og sykkelferie som er eit sterkt aukande segment i Tyskland. Her når ein direkte ut til eit spissa segment med sykkel- og vandreprodukt. Denne messa går parallelt med CMT som er Tysklands største reiselivsmesse med over 200 000 vitjande. Dette gir moglegheit til å nå eit stort publikum i ein kjøpesterk region. I 2014 deltok VisitSunnhordland med passiv deltaking, det vil seia at ein sendte brosjyrar som Fjord Norge delte ut. Sykkelbrosjyren på engelsk var mest interessant! Norwegian Travel Workshop, Alta: Norsk reiseliv sin viktigaste møteplass for å møte norsk og utanlandsk reisebransje, dvs. turoperatørar, reisebyrå mv. Sunnhordland deltok med ein person i 2014. Tilbakemeldingar på NTW 2014 var at mange turoperatørar ynskjer hytteanlegg som dei kan selja i Sunnhordland. Dei er interessert i dagsturar frå Bergen og/eller Haugesund, ferdig pakka turar med opplevingar inkludert. Elles er det stor interesse for sykkel og vandring. Workshop frontlinjepersonell Bergen: I mai 2014 deltok VisitSunnhordland på workshop i Bergen i regi av Bergen Reiselivslag. Denne workshopen er retta mot frontlinjepersonell i Bergen, og skal gi frontpersonell på turistinformasjonen i Bergen og i reiselivsverksemder kunnskap om Sunnhordlandregionen (og andre regionar i området). Monter med TV-skjerm i turistinformasjon i Bergen: Sunnhordland har ein eigen monter med eigen TV-skjerm i Bergen Turistinformasjon. Her rullar det ein skjermvisning som viser til dei ulike opplevingane som Sunnhordland kan tilby turistane. Denne vert endra etter kva sesong det er. På monteret står det og stativ med Sunnhordlandguiden. Hausten 2014 har Sunnhordlandfilmen vore vist, og denne er populær. 4.3.4 Presse og visningsturar I 2014 hadde VisitSunnhordland seks presse og visningsturar til Sunnhordland. Desse var: Journalister av Outdoor Magazine Tur til bla. Fonnabu (og Hardangervidda) Tid: 30 31.august Resultat: 8 sider om vandring Når over 190 000 lesare verdi 368 000 NOK (magasin kommer vår/sommer 2015) Journalister frå TOUR (største sykkelmagasin i Tyskland) Sykkelkampanjen Fjord Norge. saman med Fjord Norge i Sunnhordland, Rosendal og Tysnes - Sykkelmagasinet Tour Tid: 7.august Venter på resultat (kommer vår/sommar 2015) Artikkel i Trekking bike (tysk sykkelmagasin) Tid: pressetur i 2013 Resultat: 8 sider om Sunnhordland Basert på NBG sin sykkeltur Når over 260 000 lesarar - Verdi 300 000 NOK. Info møte med 11 vandre turoperatørar Karen tok dei mot i Rosendal og orienterte om vandre moglegheiter i Sunnhordland. Tid: September Usikker på resultat. 19

Spanske journalister av magasietn «Rutas del mundo» Artikkel med fokus på gastronomisk reise på vestlandet Overnatting på Bekkjarvik Gjestgiveri. Tid: Juli Venter på resultat Studietur for ny salgssjef Iceland Air USA Opplegg med Wilderness Norway og overnatting på Rosendal Turisthotell Usikker på resultat 4.3.5 Annonser og kampanjer Fjord Norge Reiseguide 2014: Er berekna på turistar som vurderer Noreg som reisemål og som verktøy for dei som allereie er her. Skal selje og informera. Vert laga i 370 000 eksemplar på 9 språk. Visitsunnhordland har hatt ein ½ side annonse (ein halv A4 side) i Reiseguiden. Fjord Norge Produktmanual 2013-2015: Produktmanualen og dei tilhøyrande faktahefta gir turoperatørar/reisebransje kunnskap om Fjord Noreg. Opplag er på minimum 9000 brosjyrar, og vert distribuert direkte til turoperatørar, reisebyrå, Innovasjon Norges utanlandskontor, fagmesser og ambassadar. Her har ein hatt ein halvside annonse. Annonse i Bergensguiden : Visitsunnhordland annonserte ikkje i Bergensguiden i 2014, då det no er eigne regionsider i Bergensguiden der Sunnhordland får ein presentasjon og bilete utan kostnadar. Bergensguiden har eit opplag på 630 000 eks på 4 språk. Visitsunnhordland deltok med rundturforslag i Bergen Rundturguide og bannerannonse på Visitbergen.com. Norges DM - Innovasjon Norge sin Norgeskampanje Feriemagasin som kjem ut som DM rundt påsketider, det vert distribuert 800 000 eksemplar til husstandar i Noreg. Visitsunnhordland deltok med 1/1 side. I tillegg er har ein 2 fellessider for heile Hordaland. Visitsunnhordland deltok og på ein facebook kampanje. Vandrekampanje, Innovasjon Norge: Dette er eit prosjekt som skal auke turiststraumen av vandreturistar frå satsingsmarknadene, som er: Tyskland, Nederland, Storbritannia, Frankrike, Sverige og Danmark. I 2014 fekk ein påmelding så seint at ein ikkje fekk delta med annonse i vandrekatalogen, men ein fekk visning av vandreprodukt på kampanjesidene til Visit Norway og Fjord Norge, visningsturar og presseturar. Google Adword s kampanje: Internett er ein av dei viktigaste informasjonskanalane for innhenting av informasjon. Visitsunnhordland bør vera på topp når det gjeld ei rekkje søkjeord i vår region. Gjennom å bruke midlar på søkemotorannonsering vil ein kunna treffa dei som aktivt søkjer etter informasjon på nett. Google representerer nærare 80 % av alle norske søk. Google AdWords er tekstannonsane (sponsored links) som ofte syns på høgre side og øvst i søkjeresultatet når du gjer søk i Google. Ein ser at denne kampanjen gjer Visitsunnhordland ein god auke i besøk. 20

4.3.6 Produktutvikling Sykkelturisme i Hordaland: Desse karta vert distribuert til Hordaland destinasjonane i 2014, turistinformasjonar, reiselivsbedrifter og private bestillingar. Vandring i Hordaland: Vandrekartet vert framleis seld og distribuert. Samtidig arbeider turlag i regionen med å vedlikehalde dei 28 utvalde turløypene i Sunnhordland, og mange av kommunane har søkt meir midlar og held på å merke og gradere fleire turløyper. 4.3.7 Andre oppgåver og hendingar 2014 Årsmøte 2014: Årsmøtet vart halde for fjerde gang i 2014. Årsmøtet vart arrangert i samband med det årlege reiselivsseminar, denne gangen på Stord Hotell. Reiselivsseminaret 2014: Føremålet med reiselivsseminaret er å samle reiselivsaktørane i regionen for å skapa ein møteplass, der ein kan byggje nettverk og få nye samarbeidspartnarar. Like viktig er det og auka kunnskapen om temasatsing i Sunnhordland og Fjord Norge. I 2014 var hovudtema å auke kunnskapen om prosessen rundt omorganisering av reiseliv, og da spesifikt for Fjord Noreg regionen. Sommar kick-off for turistvertar og reiselivsverksemder: I juni arrangerte VisitSunnhordland ein informasjonsdag på Mandelhuset for turistvertar. Føremålet med dagen var å gje turistvertane kunnskap om kva Sunnhordland har å by på som eit reisemål, slik at dei er godt førebudde til å ta imot turistar når sommaren kjem. Kvar kommune presenterte opplevingar i sin kommune, og reiselivsansvarleg hadde ein generell presentasjon som hadde fokus på fyrtårn og konkrete sal bare opplevingar i Sunnhordland. 21

Omstrukturering i reiselivsnæringen, som følgje av ny nasjonal reiselivsstrategi. Allereie i 2012 ble regjeringa sin nye nasjonale reiselivsstrategi «Destinasjon Norge» lagt frem for reiselivsnæringa. Ein av dei største utfordringane i reiselivsnæringa er strukturen på reisemålsselskapa i Noreg. I 2014 vart ei kartlegging av Hordaland sin reisemålsstruktur og korleis ein på best mulig måte kan løyse dette på, ferdigstilt. Kaizen Analyse og rådgivingsbyrå for reiseliv var konsulent. Kommunane har vedteke at ein ønskjer å gå vidare med VisitSunnhordland, og at ein ikkje ynskjer ei samanslåing med andre selskap. VisitSunnhordland vil samarbeida tett med andre destinasjonar der det er hensiktsmessig. Forum Reiseliv og destinasjonsmøte: Samarbeidsrådet deltek i Forum reiseliv og destinasjonsmøter. Dette er samlingar der ulike tema innan reiseliv er i fokus. I destinasjonsgruppa arbeidar me saman med konkrete tiltak og marknadsaktivitetar. For 2014 har det vore eigne samlingar for dei som jobbar med web, med fokus på kompetanseheving og erfaringsutveksling. Det er starta eit kartleggingsarbeid i forhold til å jobbe saman om MICE marknaden, og me hadde eit samarbeid om Norges kampanjen. Samarbeidsmøte med andre: Fjord Norge; internettforum, marknadsmøte, marknadsforum. Partnarskapsmøte med NCE Tourism. I tillegg har ein møter med Destinasjon Haugesund og Haugalandet AS, Friluftsrådet Vest, kommunane, reiselivsaktørar, mfl. Annonse bytte med andre destinasjonar: I 2014 gjorde ein eit annonsebytte i destinasjonsguidane, med Destinasjon Haugesund og Reisemål Hardangerfjord. Ein meinar at dette kan vera hensiktsmessig da turisten i Hordaland/Vestlandet består av mykje rundreiseturistar som ynskjer å reise rundt for å oppleve mest mulig. Geo Park Sunnhordland Oppstart av forprosjekt Geo Park Sunnhordland, haust 2014. Det har vore fleire samlingar med styringsgruppa og det er gjort grundig arbeid for å finne ut av om det er behov for vidare arbeid med å etablere ein Geo Park Sunnhordland. Det har og vore ein studietur til ein Geo Park i Italia (jan.2015). Nyhendebrev Medlemsverksemdene får to til tre nyhendebrev årleg. Dette sendast på mail. Her informerer ein om kva som er gjort av marknadsaktivitetar og kva som skjer i reiselivsnæringa i Sunnhordland og Fjord Norge. Cruise: Det har vore to cruise anløp på Leirvik sommaren 2014. Eit i juni og eit i september. Det var mellom 500 og 700 tyske turistar om bord. Det fyrste skipet vart motteke med flagg, brosjyrar av bunadskledde jenter og brazzoka spelte. Butikkane i sentrum var langope, og det var sal av lokale produkt på torget. Fly med oss, TV2: Dette var eit TV konsept som TV2 hadde i sommar, der dei føyk over heile Noreg. Me stod for koordinering av kva som skulle skje her i Sunnhordland. 22

Tour Des Fjords 2015 planlegging: Stord Næringsråd har vore i kontakt med oss for planlegging av arrangementet Tour Des Fjords. Ein av etappane har start her på Leirvik, så me har vore involvert i planlegging av arrangement, og vidareformidling av informasjon som skal gå til presse. 4.4 Marin sektor Sunnhordland er ein sterk fiskeriregion, og er ein av dei største oppdrettsregionane i Noreg. Samarbeidsrådet for Sunnhordland må vera med på å sikra at regionen får ta del i den utviklinga som skjer i næringa. Det er utfordringar innan fiskehelse, omsyn til miljø, optimal lokalisering og effektiv arealbruk som og må løysast lokalt. Ei stor utfordring er å ivareta villfisken. Prioritert arbeid i 2014 har vore: Styreleiar deltek i styringsgruppa for strakstiltak for Hardangerfjorden. Ordførarane Kjetil Hestad og Liv Kari Eskeland er med i styringsgruppa for Regional kystsoneplan. Prioriterte tiltak gjennom Fylkesdelplan for Sunnhordland bruk av sjøareal Det er gjeve støtte til planane om fiskerihamn på Bømlo. 4.5 Kulturbasert næringsutvikling Sunnhordland har mykje å byggja på innan dei ulike kulturområda og mange er komen svært langt innan sine greiner. Litteratur, musikk, biletkunst, design, scenekunst, revy, film og idrett er Sunnhordland sterke på. Fleire fellesarena kan vera med på å opna for nye idear og utvikling. Det har i 2014 vore møte med festivalarrangørar og prosjektleiar i omdømmeprosjektet og i reiseliv for å drøfta korleis ein gjennom auka samarbeid kan dra nytte av kvarandre. Det har vore med representantar frå festivalane på begge Sunnhordlandstreffa, og festivalane vert nytta i marknadsføring og profilering av regionen. 5. SAMARBEIDSRÅDET SOM MØTEPLASS OG DRØFTINGSORGAN Samarbeidsrådet har gjennom året hatt 7 møter og det har vore handsama 56 saker. I tillegg er møta i Samarbeidsrådet for Sunnhordland ein stad for drøfting og handling med andre. 5.1 Kommunepolitikarar Det er viktig at saker som er oppe til drøfting i Samarbeidsrådet for Sunnhordland vert orientert om til kommunepolitikarane. Då kan ein få til ei større forankring av sakene og dermed fleire som kan vera med å fremja sakene. Difor er ordførarane oppmoda om å orientera om saker i Samarbeidsrådet i sine politiske organ. For første gong vart det arrangert eit felles møte mellom formannskapa i regionen. Møte var 7. mars og tema var kommunereform. 5.2 Fylkespolitikarane Fylkespolitikarane må kjenna til kva saker som er viktige for Sunnhordland. Departement og Storting legg vekt på vedtak i fylkesting / fylkesutval. Difor må representantar frå Sunnhordland og resten av Hordaland verta orientert om kva saker som er viktige for regionen og Samarbeidsrådet sitt syn på saka. Det var i 2014 to møter mellom Samarbeidsrådet og fylkespolitikarane frå Sunnhordland. Tema på møta har vore samferdsle, politireform, ferjemateriell mm i tillegg gjensidig informasjon. Til desse møta vert også stortingsrepresentantane frå Sunnhordland invitert. Representantane frå Sunnhordland har får tilsendt saker og referat frå møta i Samarbeidsrådet til orientering. 23

5.3 Bergen For utvikling av Vestlandet og ikkje minst Hordaland har Bergen ei sentral rolle og har definert seg som Motor for utvikling av Hordaland. For Sunnhordland har Bergen alltid vore viktig og har synt resultat. Det er difor viktig å ha tett kontakt med politikarane i Bergen for å drøfta felles saker. Det var møte med representantar frå Byrådet og administrasjon i Bergen kommune og Samarbeidsrådet 5. mai. På møte vart felles saker drøfta og Maritim Clean Tech West presenterte sitt prosjekt Urban Water Shuttle. 5.4 Møte med departement og stortingspolitikarar Samarbeidsrådet for Sunnhordland har prioritert å reisa til Oslo for å møta ulike departement og stortingsrepresentantar. I 2014 var det møter med Samferdsleministeren, der tema var kor viktig E134 er ved val av hovudtrase aust-vest og framdrift på arbeidet med E39. I møte med Justisministeren var tema politireforma og behov for nytt fengsel på Haugalandet/ Sunnhordland. I møte med Hordalandsbenken var det ei oppfølging av desse tema. I tillegg informerte Stortingsrepresentantane om aktuelle saker frå sine komitear. 5.5 Bruk av media Samarbeidsrådet er dei siste åra blitt meir synleg i media, og ein arbeider heile tida med å bli betre på dette. I 2014 har Samarbeidsrådet fått utarbeidd nye nettsider og har fått laga seg ein facebookprofil. Det vert sendt ut jamlege nyhendebrev. 24